perniagaan perkongsian

1. Pengenalan

Perniagaan perkongsian ditubuhkan di bawah Akta perkongsian 1961. Mengikut akta ini,

perniagaan dimiliki antara dua hingga dua puluh pemilik dengan tujuan untuk

mendapatkan keuntungan atau sebarang faedah. Perniagaan perkongsian dikatakan lebih

besar daripada milikan tunggal kerana ia mempunyai lebih daripada seorang pemilik.

Pemilik perkongsian perlu berkongsi untuk mengikut kadar tertentu yang dipersetujui.

Perkongsian dikendalikan mengikut persetujuan atau kontrak yang dipanggil perjanjian

perkongsian. Antara perkara yang termaktub di dalam perjanjian ini adalah nama

perkongsian, ahli-ahli yang terlibat dalam pengurusan, sumbangan modal setiap

perkongsian dan harta-harta perkongsian.

Perniagaan perkongsian mempunyai ahli-ahli atau rakan kongsi. Rakan kongsi ialah

pemilik bersama perniagaan. Secara umum, jenis rakan kongsi dibahagikan menurut jenis

liabiliti yang mereka tanggung iaitu rakan kongsi am dan rakan kongsi terhad. Rakan

kongsi am ialah rakan yang liabitinya terhad. Terdapat beberapa jenis rakan kongsi dalam

perniagaan perkongsian:

1. Rakan kongsi senyap iaitu rakan kongsi yang menyumbangkan modal tetapi tidak

memainkan peranan penting dalam pengurusan. Mereka biasanya mempunyai jawatan

tetap di dalam perkhidmatan awam yang dilarang berniaga.

2. Rakan kongsi rahsia iaitu rakan kongsi yang tidak menyumbangkan modal dan

memainkan peranan penting dalam pengurusan tetapi tidak diketahui orang ramai kerana

kepentingan peribadi rakan kongsi tersebut.

3. Rakan kongsi tidur iaitu rakan kongsi yang tidak menyumbangkan modal dan tidak

aktif dalam pengurusan. Rakan kongsi ini wujud mungkin disebabkan perundangan

negara yang mewajibkan perniagaan luar mengambil rakyat tempatan sebagai rakan

kongsi.

4. Rakan kongsi namaan dan norminal iaitu rakan kongsi yang tidak menyumbangkan

modal tetapi membenarkan nama dan kedudukan mereka digunakan oleh perniagaan.

1

2. Penubuhan perkongsian

Seksyen 3(1) Akta Perkongsian 1961 mentakrifkan ‘perkongsian’ sebagai perhubungan

yang wujud di antara orang-orang yang menjalankan urusan bersama dengan tujuan untuk

mendapatkan keuntungan. Manakala 'perhubungan' bermaksud pihak yang menjalankan

urusan perniagaan bersama yang melibatkan dua atau lebih individu. Sehubungan dengan

itu, untuk mewujudkan sebuah perkongsian, ia perlulah ditubuhkan dengan mendaftarkan

penubuhannya di Suruhanjaya Syarikat Malaysia. Di samping itu, penubuhan perkongsian

ini boleh wujud dengan pelbagai cara. Antaranya ialah dengan persetujuan menjalankan

perniagaan antara dua individu. Persetujuan menjalankan perniagaan perkongsian berlaku

antara dua ahli perniagaan iaitu peniaga milik tunggal, tidak kira samada bentuk asal sama

ataupun tidak selepas bergabung, asalkan bersetuju untuk menjalankan perniagaan

bersama.

Secara umumnya, perkongsian ini ditubuhkan bertujuan mencari keuntungan, penambahan

modal, menggabungkan pengalaman dan berkongsi dalam menanggung risiko perniagaan.

Dalam penubuhan sesebuah perkongsian itu, telah disebut tentang bilangan ahli dalam

sesebuah perkongsian. Tetapi mengenai bilangan pekongsi dalam sesebuah perkongsian,

tiada klausa dalam Akta Perkongsian 1961 menyebut tentang bilangan maksimum

pekongsi. Akta ini cuma menyatakan bilangan minimum pekongsi iaitu dua orang.

Walaupun begitu, Seksyen 14(3)(b) Akta Syarikat ada menyatakan bilangan maksimum

pekongsi sesebuah perkongsian ialah 20 orang. Sehubungan dengan itu, entiti sesebuah

perkongsian juga dapat dilihat dari aspek perundangan, Dari aspek perundangan ,

perkongsian tidak dianggap entiti berasingan dengan pekongsi iaitu liabiliti tidak terhad. Ini

bermakna segala urusan yang dibuat oleh seseorang pekongsi akan mengikat perkongsian

keseluruhannya. Contohnya, jika pemiutang menuntut wang daripada perkongsian, setiap

pekongsi bertanggungjawab melunaskan hutang tersebut. Jika mana-mana pekongsi gagal

melunaskan tuntutan tersebut, pekongsi lain wajib membantu untuk melunaskannya.

2

3. Ciri-ciri perkongsian

Perniagaan Perkongsian ditubuhkan apabila modal digabungkan dan berlaku kerjasama

antara sekurang-kurangnya dua rakan kongsi. Dalam usaha niaga seperti ini, semua

rakan kongsi adalah pemilik bersama yang akan berkongsi segala agihan keuntungan atau

risiko. Sehubungan dengan itu, dalam penubuhan sesebuah perkongsian terdapat

beberapa ciri yang perlu diambil tahu yang merupakan tiang kepada penubuhan sesebuah

perkongsian.

Ciri-ciri perkongsian ialah yang pertama, tiada klausa dalam Akta Perkongsian 1961

menyebut tentang bilangan maksimum pekongsi, tetapi hanya menyatakan bilangan

minimum pekongsi iaitu 2 orang. Namun Seksyen 14(3)(b) Akta Syarikat ada

menyatakan bilangan maksimum pekongsi sesebuah perkongsian ialah 20 orang. Walau

bagaimanapun, bagi perniagaan berbentuk profesional seperti guaman, akauntan dan

arkitek, keahliannya boleh meningkat sehingga 50 orang. Ciri yang kedua ialah, merujuk

Seksyen 7, 8, 11 dan 12 Akta Perkongsian 1961, perkongsian tidak dianggap entiti

berasingan dengan pekongsi (liabiliti tidak terhad). Ini bermakna segala urusan yang

dibuat oleh seseorang pekongsi akan mengikat perkongsian keseluruhannya. Contohnya,

jika pemiutang menuntut wang dari perkongsian, setiap perkongsi bertanggungjawab

melunaskan tuntutan tersebut. Jika mana-mana pekongsi gagal melunaskan tuntutan

tersebut, pekongsi lain wajib membantu untuk melunaskannya. Selain daripada itu, ciri

yang ketiga ialah, perkongsian terikat dengan surat ikatan perjanjian di antara rakan

kongsi. Surat perjanjian perkongsian menentukan kuasa & tanggungjawab rakan kongsi

serta syarat-syarat lain. Setiap rakan kongsi dikehendaki menyumbangkan modal

mengikut nisbah modal yang dipersetujui dalam Artikel Perkongsian Keuntungan dan

kerugian diagihkan kepada rakan kongsi mengikut syarat-syarat dan nisbah modal yang

disumbangkan seperti dalam Artikel Perkongsian.

3

4. Perjanjian perkongsian

Kewujudan sesebuah perkongsian itu adalah hasil daripada beberapa perjanjian yang

dibuat. Perjanjian perkongsian adalah perlu bagi sesebuah perkongsian mengurus tadbir

perjalanan sesebuah perkongsian. Perjanjian perkongsian juga merupakan ikatan

perkongsian untuk memulakan perkongsian. Dalam ikatan perkongsian ini telah

ditetapkan beberapa perkara seperti hak setiap pekongsi, kewajipan dan tanggungjawab

setiap pekongsi.

Perjanjian perkongsian mempunyai tujuannya yang tertentu iaitu untuk mengelakkan

daripada salah faham yang mungkin timbul antara pekongsi pada masa hadapan dan

memastikan setiap pekongsi memainkan peranan seperti yang telah dipersetujui dalam

perjanjian. Sehubungan dengan itu, terdapat beberapa butiran yang terkandung dalam

perjanjian perkongsian. Antaranya ialah nama perkongsian, lokasi perniagaan, jumlah

serta nama pekongsi, kegiatan perniagaan yang dijalankan, tempat rekod perakaunan

disimpan, pentadbiran atau pengagihan kuasa dalam perkongsian, penentuan kadar

agihan untung atau rugi, peruntukan dan had ambilan bagi pekongsi dan kadar faedah

yang dikenakan, jumlah sumbangan modal setiap pekongsi, peruntukan kadar faedah atas

modal, gaji bagi pekongsi yang terlibat urusan harian perniagaan, harta perkongsian,

polisi perakaunan yang diikuti, jangka hayat perakaunan, bidang kuasa pekongsi, gaji,

bonus dan elaun pekongsi. Di samping itu juga terdapat perkongsian tanpa perjanjian di

mana urus tadbir sesuatu perkongsian dibuat berdasarkan Seksyen 26 Akta Pekongsian

1961. Huraian mengenai Subsekyen 26 Akta Perkongsian menerangkan bahawa pekongsi

berkongsi secara sama-rata ke atas keuntungan atau kerugian perkongsian, setiap

pekongsi berhak menerima faedah 8% setahun ke atas pendahuluan iaitu pinjamanan

yang diberikan kepada perniagaan perkongsian dan pekongsi berhak mendapat faedah

atas modal hanya setelah keuntungan ditentukan. Di samping itu juga, setiap pekongsi

berhak mengurus perniagaan. Akan tetapi tiada gaji diberi walaupun pekongsi terlibat

secara urusan harian perniagaan. Seorang pekongsi juga tidak diiktiraf tanpa persetujuan

semua pekongsi. Dalam huraian ini juga tertulis keputusan majoriti diterima sekiranya

wujud perbalahan berkenaan dengan perniagaan tetapi jika perkongsian ingin mengubah

4

aktiviti perniagaan, keputusan sebulat suara (100%) mesti diperolehi, serta buku dan

rekod perakaunan perkongsian disimpan di premis perniagaan. Setiap pekongsi berhak

untuk menyemak dan membuat salinan rekod tersebut. Jika pekongsi tidak membuat

sebarang perjanjian atau jika perjanjian dibuat tetapi tidak meliputi perkara-perkara

tertentu, peruntukan dalam Akta Perkongsian berkaitan dengan perkara-perkara di atas

adalah terpakai. Sesebuah perkongsian hanya perlu melaporkan penyata kewangan

kepada Lembaga Hasil dalam Negeri (LHDN) bagi tujuan taksiran cukai pekongsi.

Akaun bagi sesebuah perkongsian tidak perlu diaudit. Setiap pekongsi tidak boleh

membuka perniagaan yang sama dengan perniagaan yang dijalankan oleh perkongsian.

Seksyen 32 Akta Perkongsian 1961 memperuntukkan bahawa pekongsi yang

menjalankan perniagaan yang sama dengan perkongsian perlu membayar kepada

perkongsian semua keuntungan yang diperolehinya.

5

5. Akaun asas dalam perkongsian

Semua piawaian perakaunan digunakan di dalam perakaunan perkongsian. Kaedah

mengakaunkan urusniaga adalah sama seperti perniagaan tunggal. Hanya terdapat sedikit

perbezaan iaitu di dalam perakaunan perkongsian terdapat dua atau lebih akaun modal

dibuka, bergantung kepada bilangan pekongsi dan terdapat dua kaedah mengakaunkan

modal, pendapatan dan caj pekongsi iaitu kaedah modal berubah dan kaedah modal tetap.

Untuk kaedah modal berubah, baki akaun modal sentiasa berubah dari satu tempoh ke

satu tempoh. Di samping itu, setiap urusniaga berkaitan pekongsi seperti sumbangan

modal, pengeluaran modal, agihan untung atau rugi dan lain-lain dicatatkan ke akaun

modal dan ini menyebabkan baki akaun modal sentiasa berubah dari semasa ke semasa.

Manakala bagi kaedah modal tetap pula, perbezaan dibuat secara jelas pada akaun modal

di mana baki akaun tidak berubah, kecuali jika ada penambahan atau pengurangan modal.

Sehubungan dengan itu,urusniaga yang lain dibuat dalam akaun semasa. Ia mencatatkan

segala urusniaga hasil dan belanja berkaitan pekongsi seperti pembahagian untung,

ambilan, faedah atas ambilan, gaji dan lain-lain lagi.

Dalam akaun asas perkongsian ini, terdapat urusniaga-urusniaga yang berkaitan dengan

perkongsian. Antaranya ialah ambilan, faedah atas ambilan, pinjaman dari pekongsi, gaji

pekongsi, faedah atas modal, akaun pengagihan untung rugi dan kadar agihan untung

ataupun rugi. Untuk urusniaga yang pertama ialah ambilan. Ambilan terdiri daripada

ambilan tunai atau ambilan barang niaga. Ambilan akan menyebabkan pengurangan

ekuiti iaitu modal pekongsi. Sehubungan dengan itu, akaun ambilan dibuka dan pada

akhir tempoh, jumlah akaun ambilan dipindahkan ke bahagian debit akaun semasa atau

akaun modal di mana ia bergantung pada kaedah. Berikut ialah catatan berkenaan dengan

urusniaga ambilan:

Kaedah Modal Berubah

Catatan Jurnal :

Debit Ambilan

Kredit Tunai (ambilan tunai) atau Belian (ambilan barangniaga - pada harga kos)

6

Pada akhir tempoh,

Catatan Jurnal :

Debit Modal

Kredit Ambilan

Kaedah Modal Tetap

Catatan Jurnal :

Debit Ambilan

Kredit Tunai (ambilan tunai) atau Belian (ambilan barangniaga - pada harga kos)

Pada akhir tempoh,

Catatan Jurnal :

Debit Semasa

Kredit Ambilan

Manakala bagi urusniaga yang kedua ialah faedah atas ambilan. Dalam urusniaga ini, caj

akan dikenakan kepada pekongsi supaya mengurangkan ambilan yang dibuat untuk

kegunaan peribadi. Sehubungan dengan itu, kadar faedah tidak dinyatakan dalam Akta

Perkongsian 1961, dan ia hanya boleh dicaj sekiranya dinyatakan di dalam perjanjian

perkongsian. Berikut merupakan catatan dalam urusniaga faedah atas ambilan:


Catatan Jurnal :

Debit Modal

Kredit Pengagihan untung rugi (faedah atas ambilan)

Kaedah Modal Tetap

Catatan Jurnal :

Debit Semasa

Kredit Pengagihan untung rugi (faedah atas ambilan)

7

Untuk urusniaga yang ketiga ialah pinjaman dari pekongsi. Mengikut seksyen 26(c) Akta

Perkongsian 1961, pekongsi yang memberi pinjaman kepada perkongsian berhak untuk

mendapat faedah 8% setahun. Namun, sekiranya sesebuah perkongsian itu mempunyai

perjanjian mengenai kadar faedah atas pinjaman, maka kadar faedah yang ada di dalam

perjanjian akan terpakai. Pinjaman yang diberi kepada perkongsian adalah untuk menjana

pendapatan perkongsian iaitu untuk operasi perniagaan. Maka, adalah wajar jika faedah

atas pinjaman dicatat di dalam akaun untung rugi, bukan akaun pengagihan untung rugi.

Berikut merupakan catatan dalam urusniaga pinjaman dari pekongsi:


Catatan Jurnal :

Debit Untung rugi* (Faedah atas pinjaman)

Kredit Modal

Kaedah Modal Tetap

Catatan Jurnal :

Debit Untung rugi* (Faedah atas pinjaman)

Kredit Semasa

Urusniaga yang keempat ialah gaji pekongsi. Mengikut seksyen 26(f) Akta Perkongsian

1961, tiada seorang pekongsi yang layak mendapat gaji walaupun aktif terlibat dalam

urusan harian perkongsian. Namun, jika di dalam perjanjian perkongsian ada menyatakan

berkenaan dengan gaji bagi pekongsi yang aktif, maka pekongsi terbabit berhak untuk

mendapat gajinya. Berikut merupakan catatan bagi urusniaga tentang perkongsian:


Catatan Jurnal :

Debit Pengagihan untung rugi (Gaji pekongsi)

Kredit Modal

8

Kaedah Modal Tetap

Catatan Jurnal :

Debit Pengagihan untung rugi (Gaji pekongsi)

Kredit Semasa

Bagi urusniaga yang kelima ialah faedah atas modal. Dalam urusniaga ini, Akta

Perkongsian 1961 tidak memperuntukkan faedah atas modal yang disumbangkan oleh

pekongsi. Logiknya, tidak adil jika jumlah sumbangan modal tidak sama tetapi pada

penghujung tempoh, keuntungan dibahagi sama rata. Sehubungan dengan itu, bagi

mengelak dari ketidakadilan ini, pekongsi boleh memasukkan syarat faedah atas modal di

dalam perjanjian perkongsian. Faedah atas modal menggalakkan pekongsi menyumbang

modal yang lebih besar. Berikut merupakan catatan tentang urusniaga faedah atas modal:


Catatan Jurnal :

Debit Pengagihan untung rugi (faedah atas modal)

Kredit Modal

Kaedah Modal Tetap

Catatan Jurnal :

Debit Pengagihan untung rugi (faedah atas modal)

Kredit Semasa

Yang keenam ialah berkaitan dengan akaun pengagihan untung rugi. Ia dibuka selepas

penyediaan akaun untung rugi untuk menunjukkan bagaimana untung atau rugi bersih

diagihkan dikalangan pekongsi. Selain itu, ia juga mencatatkan segala pendapatan yang

diperolehi dan perbelanjaan yang perlu dibayar oleh setiap pekongsi. Berikut merupakan

catatan berkenaan dengan urusniaga untung rugi:

9

Catatan Jurnal (Pindahan untung bersih dari akaun untung rugi):

Debit Untung rugi

Kredit Pengagihan untung rugi

Sebelum agihan untung atau rugi, urusniaga seperti faedah atas modal, gaji pekongsi,

bonus, ambilan dan faedah atas ambilan akan dicatatkan ke akaun pengagihan untung

rugi. Setelah itu, agihan untung atau rugi dibuat mengikut kadar agihan rugi yang

dipersetujui. Jika keuntungan diperolehi, maka:

Catatan Jurnal :

Debit Pengagihan untung rugi (agihan untung)

Kredit Semasa (kaedah modal tetap) atau Modal (kaedah modal berubah)

Jika kerugian diperolehi, maka:

Catatan Jurnal :

Debit Semasa (kaedah modal tetap) atau Modal (kaedah modal berubah)

Kredit Pengagihan untung rugi (agihan rugi)

Urusniaga yang seterusnya ialah kadar agihan untung atau rugi. Mengikut seksyen 26(a)

Akta Perkongsian 1961, untung atau rugi yang terhasil akan diagihkan secara sama rata di

kalangan pekongsi. Namun, jika sesebuah perkongsian mempunyai perjanjian dan

menyebut kadar agihan untung atau rugi di dalam perjanjian, maka kadar inilah yang

akan diguna pakai. Kadar agihan ditentukan mengikut beberapa faktor, antaranya ialah

penglibatan pekongsi dalam perniagaan, jumlah sumbangan modal, kepakaran yang

dimiliki oleh pekongsi dan senioriti pekongsi.

10

6. Kemasukan pekongsi

Untuk memasukkan pekongsi ke dalam sesebuah pekongsian, prosedur-prosedurnya yang

tertentu perlu diiikuti. Terdapat beberapa perkara yang dipertimbangkan semasa

kemasukan pekongsi baru. Antara perkara-perkara tersebut ialah penilaian semula aset

dan penilaian nilai nama. Tujuannya ialah untuk menjaga kepentingan pekongsi lama dari

segi usaha mereka menubuhkan dan menjalankan perniagaan selama ini. Ia penting bagi

memastikan nilai sebenar perniagaan semasa kemasukan pekongsi baru.

Perkara pertama yang dipertimbangkan dalam kemasukan pekongsi ialah penilaian

semula aset. Aset perniagaan dinilai semula bagi menentukan nilai sebenar sebelum

kemasukan pekongsi baru. Ia ditentukan daripada nilai semasa aset ditolak dengan

liabiliti. Sehubungan dengan itu, nilai ini akan diguna oleh pekongsi lama untuk

menentukan berapa harga atau nilai yang perlu dibayar oleh pekongsi baru. Ini dapat

mengelakkan pekongsi baru mendapat faedah dari kenaikan nilai aset perniagaan tanpa

membayar premium tambahan. Sebaliknya, jika nilai semasa aset perniagaan jatuh

sebelum kemasukan pekongsi baru dan penilaian semula tidak dilakukan, maka pekongsi

baru akan menanggung kerugian tersebut. Satu akaun sementara iaitu akaun penilaian

semula aset akan dibuka apabila penilaian semula aset dilakukan. Tujuannya ialah untuk

merekod segala peningkatan dan penurunan nilai aset dan lain-lain pelarasan seperti

catatan tidak lengkap, belanja penilaian semula serta segala belanja atau hasil yang

tertinggal untuk dicatatkan dalam akaun untung rugi. Berikut merupakan tatacara

merekod penilaian semula aset:

Catatan Jurnal (aset yang mengalami kenaikan nilai):

Debit Akaun aset

Kredit Akaun penilaian semula aset

Catatan Jurnal (aset yang mengalami penurunan nilai):

Debit Akaun penilaian semula aset

Kredit Akaun aset

11

Catatan Jurnal (Belanja yang belum direkod):


Kredit Akaun belum bayar (liabiliti)

Catatan Jurnal (Hasil yang belum direkod):

Debit Akaun belum terima (aset)


Catatan Jurnal (Lebihan dalam penilaian semula aset):


Kredit Akaun modal/akaun semasa pekongsi lama (Mengikut nisbah agihan

untung rugi yang lama)

Catatan Jurnal (Kurangan dalam penilaian semula aset):

Debit Akaun modal/akaun semasa pekongsi lama (Mengikut nisbah agihan

untung rugi yang lama)


Perkara yang kedua ialah tentang penilaian nilai nama. Nilai nama merupakan aset tidak

ketara tetapi boleh memberi keuntungan kepada perniagaan pada masa hadapan.

Contohnya seperti keupayaan atau kekuatan luar biasa dalam sesuatu kemahiran,

pengalaman, penyelidikan, kuasa monopoli, mutu pengeluaran atau mutu pekerja yang

baik dan lain-lain. Perbezaan antara nilai perkongsian sebagai entiti berterusan dengan

nilai keseluruhan aset perkongsian wujud selepas ditolak liabiliti. Dalam nilai nama ini

terdapat beberapa kepentingan. Antaranya ialah sebelum perubahan dibuat dalam

perkongsian, nilainama yang wujud dan tidak tercatat di dalam akaun perkongsian perlu

diiktiraf dan diagihkan kepada perkongsian lama terlebih dahulu. Selain itu, nilai nama

bertujuan untuk mengelak hak atau kepentingan tidak tercatat kepunyaan setiap pekongsi

lama dari berpindah kepada pekongsi baru tanpa sebarang premium. Maka, pengiktirafan

nilai nama perlu dibuat sebelum berlaku perubahan di dalam perkongsian yang

12

disebabkan oleh perubahan di dalam nisbah agihan untung dan rugi, persaraan, dan

kemasukan pekongsi baru.

Nilai nama ini mempunyai beberapa definasi. Definasi pertama ialah nilai keseluruhan

firma ditolak dengan nilai saksama aset ketara. Nilai keseluruhan firma diperolehi

melalui pelbagai cara antaranya melalui penilaian oleh penilai profesional. Definasi

kedua ialah persepsi masyarakat perniagaan terhadap sesebuah firma. Definasi ketiga

ialah nilai disebabkan oleh keupayaan atau kekuatan luar biasa dalam sesuatu kemahiran,

pengalaman, penyelidikan, kuasa monopoli, mutu pengeluaran atau mutu pekerja yang

baik dan lain-lain. Definisi keempat ialah nilai disebabkan ciri atau keadaan yang baik

bagi membolehkannya mendapat keuntungan luar biasa. Antara ciri-ciri nilai nama ialah

tidak boleh dilihat secara zahir, tidak memiliki ciri fizikal, tidak boleh dirasa dan

dipindah secara zahir, suatu kualiti yang abstrak dan sukar untuk meletakkan nilai ke

atasnya. Manakala sumber-sumber nilai nama pula terdiri daripada nama baik pemilik

seperti individu yang terkenal dan mempunyai reputasi yang baik, kualiti barang niaga

yang telah dikenali ramai, lokasi perniagaan yang baik, kuasa monopoli, lesen perniagaan

yang eksklusif seperti paten, jenama dan francais, dan memiliki kontrak strategik seperti

tender membekal makanan 15 tahun lamanya.

Dalam penilaian nilai nama terdapat kaedah pengiraan nilai nama. Antara kaedah yang

digunakan ialah purata untung bersih, purata wajaran, nilai bersih purata untung bersih,

untung luar biasa, anggaran keuntungan masa hadapan, pembayaran premium untuk

nilainama dan catatan perakaunan. Kaedah pertama, kaedah purata untung bersih

menggunakan purata untung bersih dan didarabkan dengan satu pemboleh ubah yang

dipanggil 'nombor tahun belian'. Kaedah kedua, kaedah purata wajaran menggunakan

purata untung bersih iaitu membahagikan jumlah untung beberapa tahun dengan angka

wajaran. Setelah purata untung diperolehi, ianya didarabkan dengan 'nombor tahun

belian'. Kaedah ketiga pula ialah nilai bersih purata untung bersih. Kaedah ini

menggunakan purata untung bersih ditolak dengan jumlah gaji pekongsi dan hasilnya

didarabkan dengan 'nombor tahun belian'. Manakala bagi kaedah yang keempat ialah

untung luar biasa. Kaedah ini mencadangkan nilai nama dikira melalui formula berikut:

13

Purata untung bersih x

Tolak: Gaji pekongsi x

Tolak: Pulangan atas modal x

y

* y merupakan untung luarbiasa

Selain itu, kaedah kelima ialah anggaran keuntungan masa hadapan. Kaedah ini

mencadangkan nilai nama dikira melalui menolakkan keuntungan yang dianggar setahun

dengan gaji pekongsi dan nilai ini dipermodalkan pada kadar pulangan perniagaan dan

kemudian ditolak dengan jumlah harta bersih perniagaan. Manakala bagi kaedah keenam

ialah pembayaran premium untuk nilainama. Pekongsi baru yang menyertai perkongsian

perlu membayar sejumlah wang iaitu sebagai sumbangan modal dan premium. Premium

adalah ganti rugi kepada pekongsi lama kerana membenarkan pekongsi baru menyertai

perkongsian dan berkongsi untung atau rugi perniagaan di masa hadapan. Sehubungan

dengan itu, di dalam pembayaran premium untuk nilai nama ini terdapat beberapa kaedah

yang digunakan. Antaranya ialah pembayaran premium yang dibuat secara persendirian

tanpa melibatkan perkongsian, tiada rekod dibuat di dalam akaun perkongsian, wang

dibayar terus kepada pekongsi lama dan pembayaran premium dibuat melalui

perkongsian kepada pekongsi lama. Pembayaran premium dibuat terus kepada

perkongsian dan ianya tidak dikeluarkan. Bagi kaedah yang ketujuh ialah catatan

perakaunan. Kaedah ini terdiri daripada nilai nama tercatat dan nilai nama tidak tercatat.

Berikut merupakan catatan nilai nama tercatat dan nilai nama tidak tercatat:

Nilai nama Tercatat

Kesan drpd catatan ini, akaun nilainama akan wujud dalam kunci kira-kira. Kaedah

merekod adalah seperti di bawah:

Catatan Jurnal:

Debit Akaun Nilainama

Kredit Akaun Modal Pekongsi

(Mengikut nisbah agihan untung dan rugi lama)

14

Nilai nama Tidak Tercatat

Kaedah ini sama seperti kaedah nilai nama tercatat tetapi terdapat catatan tambahan

seperti berikut:

Catatan Jurnal:

Debit Akaun Nilainama

Kredit Akaun Modal Pekongsi

(Mengikut nisbah agihan untung dan rugi lama).

Untuk menghapuskan nilai nama, akaun modal pekongsi didebitkan semula (termasuk

pekongsi baru) dan akaun nilai nama di kreditkan.

Catatan Jurnal:

Debit Akaun Modal Pekongsi

(Semua akaun modal pekongsi termasuk pekongsi baru di debit mengikut

nisbah agihan untung rugi yang baru)

Kredit Akaun Nilainama

15

7. Pembubaran perkongsian

Pembubaran dalam perkongsian ini wujud disebabkan oleh situasi-situasi tertentu.

Berdasarkan undang-undang perkongsian yang terpakai di Malaysia, situasi yang

menyebabkan sesebuah perkongsian itu dibubarkan diterangkan di dalam seksyen 35, 36

dan 37 Akta Perkongsian 1961. Seksyen 35 termaktub mengenai pembubaran kerana

kebankrapan, kematian atau penggadaian. Menurut seksyen ini, pembubaran adalah

tertakluk kepada sesuatu perjanjian di antara pekongsi, di mana perkongsian dibubarkan

berkaitan dengan semua pekongsi seperti kematian atau kebankrapan mana-mana

pekongsi. Selain itu juga, sesuatu perkongsian, atas opsyen pekongsi-pekongsi lain boleh

dibubarkan jika seseorang pekongsi itu membiarkan bahagian harta perkongsiannya

digadaikan di bawah Akta ini bagi hutangnya yang berasingan. Seksyen 36 pula adalah

mengenai pembubaran atas faktor perkongsian menyalahi undang-undang. Menurut

seksyen ini, suatu perkongsian adalah terbubar disebabkan berlakunya suatu kejadian

yang menyebabkan kesalahan undang-undang melalui urusan firma atau bagi anggota-

anggota firma itu yang menjalankannya dalam perkongsian. Bagi seksyen 37 pula adalah

berkaitan dengan pembubaran oleh mahkamah atas permohonan seseorang pekongsi.

Mahkamah boleh mendekrikan pembubaran perkongsian dalam hal-hal yang tertentu

iaitu apabila seorang pekongsi didapati gila atau dipernampakkan dan tidak sempurna

akal secara kekal sehingga memuaskan hati mahkamah. Dalam kedua-dua keadaan

tersebut, permohonan boleh juga dibuat bagi pihak pekongsi itu oleh komitinya, atau

sahabat wakil, atau orang yang mempunyai hak untuk campurtangan sebagaimana

seseorang pekongsi yang lain. Selain itu, pembubaran juga boleh berlaku apabila seorang

pekongsi selain daripada pekongsi yang mendakwa menjadi tidak upaya secara kekal

dengan sesuatu cara yang lain untuk melaksanakan bahagiannya bagi kontrak

perkongsian. Dalam seksyen 37 ini juga tercatat apabila seorang pekongsi selain daripada

pekongsi yang mendakwa telah bersalah atas sesuatu kelakuan yang mana pada pendapat

mahkamah, setelah perhatian diberikan kepada jenis urusan itu, ia boleh dikira akan

menjejaskan perjalanan urusan. Di samping itu juga, apabila seorang pekongsi, selain

daripada pekongsi yang mendakwa, dengan sengaja atau dengan kerap memungkiri

16

perjanjian perkongsian atau sebaliknya bertindak sedemikian dalam perkara yang

berhubungan dengan urusan perkongsian hingga tidak praktik bagi pekongsi atau

pekongsi-pekongsi lain menjalankan urusan perkongsian dengannya. Dalam seksyen ini

juga turut dinyatakan apabila urusan perkongsian itu hanya boleh menghasilkan kerugian

pada bila-bila masa, mahkamah berpendapat lebih adil dan saksama supaya perkongsian

itu dibubarkan.Walaubagaimanapun, Akta Perkongsian 1961 membenarkan perkongsian

diteruskan apabila berlakunya kebangkrapan, kematian atau penggadaian sekiranya di

dalam perjanjian perkongsian memperuntukkan kebenaran penerusan perkongsian

tersebut. Sekiranya berlaku kebangkrapan, kematian atau penggadaian, rakan kongsi

tersebut diletakkan statusnya sebagai bersara dan segala urusniaga persaraan diakaunkan.

Terdapat kes sesebuah perkongsian ditubuhkan bagi suatu tempoh yang ditetapkan dan

perkongsian itu dianggap terbubar apabila tempoh perkongsian itu tamat. Akan tetapi,

terdapat peruntukan di dalam akta yang membenarkan perkongsian itu diteruskan

sebagaimana disebutkan di dalam seksyen 29. Dalam seksyen 29(1) telah dinyatakan

bahawa jika suatu perkongsian yang diikat bagi suatu tempoh tetap diteruskan setelah

tempoh itu tamat, dan tanpa sesuatu perjanjian baru yang nyata, hak dan tugas pekongsi-

pekongsi adalah sama seperti pada masa tempoh itu tamat, sejauh mana ianya konsisten

dengan insiden perkongsian ikut kehendak. Manakala dalam seksyen 29(2) telah

menyebut tentang penerusan urusan oleh pekongsi-pekongsi atau beberapa daripada

mereka yang selalunya bertindak semasa tempoh itu, tanpa sesuatu penyelesaian atau

likuidasi hal-ehwal perkongsian adalah dianggap sebagai suatu penerusan perkongsian.

Sehubungan dengan itu, urutan dari seksyen 29 menyatakan, sesebuah perkongsian boleh

dibubarkan sekiranya satu notis pembubaran dikeluarkan oleh salah seorang rakankongsi,

namun ini tertakluk kepada sebarang peruntukan yang telah dipersetujui di dalam

perjanjian perkongsian. Sekiranya tiada peruntukan, maka seksyen ini terpakai. Dalam

seksyen 34 pula, ia berkaitan tentang pembubaran kerana penamatan atau notis. Menurut

seksyen ini, ia tertakluk kepada sesuatu perjanjian di antara pekongsi-pekongsi, bahawa

suatu perkongsian adalah dibubarkan jika dibuat bagi suatu tempoh tetap, dengan

tamatnya tempoh itu. Selain itu, jika dibuat bagi suatu duganiaga atau usaha, dengan

berakhirnya duganiaga atau usaha itu atau jika dibuat bagi suatu masa yang tidak

17

ditentukan, dengan seseorang pekongsi memberi notis kepada pekongsi atau pekongsi-

pekongsi lain mengenai niatnya untuk membubarkan perkongsian itu, maka terbubarlah

perkongsian. Di dalam pembubaran sesebuah perkongsian, terdapat beberapa implikasi.

Antara implikasi-implikasinya ialah, pemberhentian operasi perniagaan, penamatan

semua jenis urusniaga dalaman dan luaran perkongsian serta pembahagian aset yang

tinggal di kalangan rakan kongsi selepas pembayaran liabiliti. Dalam pembubaran

sesebuah perkongsian itu juga turut dinyatakan tentang pembahagian harta perkongsian

apabila berlaku pembubaran. Ketika pembubaran perkongsian, aset-aset perlu dijual bagi

mendapatkan tunai untuk menyelesaikan hutang.

Dalam seksyen 46 telah dinyatakan tentang kaedah-kaedah bagi membahagikan aset

setelah penyelesaian muktamad akan akaun dalam menyelesaikan akaun-akaun di antara

pekongsi-pekongsi selepas pembubaran perkongsian. Kaedah-kaedah berikut hendaklah

tertakluk kepada apa-apa perjanjian yang harus dipatuhi. Antaranya ialah kerugian,

termasuk kerugian dan kekurangan modal, yang mana perlu terlebih dahulu dibayar

daripada keuntungan, kemudian daripada modal dan akhirnya jika perlu oleh pekongsi-

pekongsi secara individu mengikut kadar yang mereka berhak berkongsi keuntungan dan

aset firma itu, termasuk jumlah yang ada yang dicarumkan oleh pekongsi untuk

menggantikan kerugian atau kekurangan modal yang perlu digunakan dengan cara dan

susunan tertentu. Antara cara dan susunannya ialah membayar hutang dan liabiliti firma

itu kepada orang-orang yang bukan pekongsi di dalamnya, membayar kepada setiap

pekongsi menurut kadar apa yang harus dibayar oleh firma kepadanya bagi pendahuluan

dengan dibezakan daripada modal, membayar setiap pekongsi menurut kadar apa yang

kena dibayar oleh firma kepadanya berkenaan dengan modal dan residu terakhir, jika ada,

hendaklah dibahagikan di antara pekongsi-pekongsi mengikut kadar yang keuntungan

boleh dibahagikan. Di samping itu, terdapat beberapa tindakan yang perlu diambil

semasa berlakunya sesuatu pembubaran perkongsian. Apabila berlaku pembubaran,

terdapat banyak urusan yang perlu diselesaikan bagi memastikan penutupan perniagaan

perkongsian dilakukan dengan sempurna. Di antara tindakan yang perlu dilakukan bagi

menyelesaikan urusan pembubaran ialah penjualan aset untuk wang tunai, pengambil

alihan aset bagi membayar tuntutan rakan kongsi, penjelasan akaun-akaun penghutang,

18

membayar belanja pengurusan aset bagi tujuan pembubaran iaitu belanja realisasi,

pembayaran kepada pemiutang, belanja terakru dan pinjaman luar, pembayaran kepada

rakan kongsi bagi pinjaman yang diberikan, rakan kongsi mengambilalih tugas mengutip

hutang atau membayar pemiutang, pengiraan keuntungan atau kerugian semasa realisasi,

penutupan akaun semasa rakan kongsi dan penutupan serta pembayaran tuntutan akaun

modal rakan kongsi.

Dalam pembubaran perkongsian ini terdapat prosedur untuk membuat perakaunan. Bagi

tujuan memperakaunkan pembubaran perkongsian, langkah-langkah merealisasikan aset

atau penjualan dan penyelesaian akaun aset untuk tunai akan dilakukan melalui akaun

yang dipanggil akaun realisasi. Terdapat dua kaedah untuk merealisasikan aset

perniagaan iaitu kaedah jumlah dan kaedah baki. Bagi kaedah jumlah, ia dibuat dengan

cara menutup semua akaun aset tetap dan aset semasa kecuali akaun tunai dan akaun

bank pada nilai yang terdapat di dalam buku melalui pemindahan ke akaun relisasi dan

sebarang penjualan untuk tunai atau pengambilalihan oleh rakankongsi dibuat di akaun

realisasi. Kaedah baki pula ialah semua urusan penjualan atau pengambilalihan aset akan

dibuat di akaun aset dan baki dari urusan realisasi berbanding nilai buku dipindahkan ke

akaun realisasi. Berikut ialah urutan penutupan buku perkongsian:

Kaedah Jumlah

Semua akaun aset tetap dan aset semasa (kecuali akaun tunai dan akaun bank) ditutup

pada nilai buku dengan memindahkannya ke akaun realisasi.

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Realisasi xx

Kredit Akaun Aset Tetap/Aset Semasa xx

(Nilai aset tetap ialah kos tolak peruntukan susutnilai)

19

Kaedah Baki

Pada peringkat ini tiada pindahan akaun atau penutupan akaun dibuat. Sehubungan

dengan itu, jualan aset dibuat adalah bertujuan untuk mendapatkan wang tunai untuk

digunakan sebagai pembayaran hutang piutang perkongsian dan pembayaran tuntutan

rakan kongsi. Langkah pertama ialah memindahkan akaun peruntukan susut nilai dan

akaun hutang ragu ke akaun aset berkenaan bagi tujuan mendapatkan nilai buku aset

berkenaan.

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Aset xx

Kredit Akaun Peruntukan Susutnilai xx

Kredit Akaun Peruntukan Hutang Ragu xx

Selepas pemindahan akaun-akaun ini barulah proses penjualan aset atau kutipan hutang

direkod dan ianya bergantung kepada kaedah catatan yang dibuat sebagaimana

diterangkan di bawah:

Kaedah Jumlah

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Bank atau Tunai xx

Kredit Akaun Realisasi xx

Kaedah Baki

Catatan Jurnal :


Kredit Akaun Aset Yang Dijual xx

(Kredit akaun penghutang bagi kutipan penghutang)

20

Baki jualan aset boleh dibahagikan kepada dua keadaan, sama ada menguntungkan iaitu

jualan (kredit) lebih dari nilai buku (debit) atau sebaliknya merugikan iaitu nilai buku

(debit) lebih dari jualan (kredit).

Sekiranya menguntungkan,

Catatan Jurnal :


Kredit Akaun Aset xx

Sekiranya merugikan,

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Aset xx


Sehubungan dengan itu, rakan kongsi juga boleh mengambil alih aset. Rakan kongsi

melalui persetujuan rakan kongsi yang lain boleh mengambil alih aset yang dipersetujui

bagi tujuan mengurangkan tuntutan modalnya pada nilai yang dipersetujui. Berikut ialah

akaun pengambilalihan aset oleh rakan kongsi melalui dua kaedah iaitu kaedah jumlah

dan kaedah baki.

Kaedah Jumlah

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Modal Rakankongsi xx


Kaedah Baki

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Modal Rakankongsi xx


21

Dalam pengambil alihan aset oleh rakan kongsi, baki pengambil alihan aset boleh berada

dalam dua keadaan, sama ada menguntungkan iaitu nilai diambilalih (kredit) lebih dari

nilai buku (debit) atau sebaliknya merugikan iaitu nilai buku (debit) lebih dari nilai

diambil alih (kredit).

Sekiranya menguntungkan,

Catatan Jurnal :



Sekiranya merugikan,

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Aset xx


Dalam penjelasan atau penerimaan bayaran akaun penghutang, jumlah wang yang

diterima hasil kutipan dari penghutang akan mengurangkan masalah kewangan semasa

pembubaran tetapi agak sukar untuk mengutip hutang dari pelbagai penghutang dengan

kadar yang segera. Untuk menggalakkan penghutang membayar hutang dengan kadar

yang segera, langkah yang boleh diambil ialah memberikan diskaun bagi pembayaran

hutang dan terdapat banyak kes di mana penghutang gagal membayar hutangnya dan ini

dikenali sebagai hutang lapuk. Berikut ialah catatan perakaunan bagi akaun penghutang

apabila penghutang membuat bayaran:

Kaedah Jumlah

Catatan Jurnal :



Bagi kes di mana diskaun diberi dan hutang lapuk, tiada rekod penutupan diperlukan dan

hanya catatan pada bahagian di atas sahaja diperlukan.

22

Kaedah Baki

Catatan Jurnal :


Kredit Akaun Penghutang xx

Di samping itu, diskaun yang diberikan kepada penghutang dan penghutang yang gagal

membayar juga turut dicatat atau direkod. Berikut adalah rekod tentang diskaun yang

diberikan kepada penghutang dan penghutang yang gagal membayar:

Catatan Jurnal (diskaun):



Catatan Jurnal (hutang lapuk):



Sehubungan dengan itu, dalam pembubaran perkongsian ini terdapat istilah belanja

realisasi. Belanja realisasi ialah belanja yang perlu dibayar atau dikenakan bagi tujuan

penjualan aset dan kos pembubaran seperti yuran akauntan, upah mengutip hutang dan

lain-lain. Sama ada menggunakan kaedah jumlah atau kaedah baki, catatan belanja

realisasi adalah sama. Berikut ialah catatan mengenai belanja realisasi:

Catatan Jurnal :


Kredit Akaun Bank (Sekiranya perkongsian membayar secara tunai) xx

Kredit Akaun Modal (Sekiranya dibayar oleh rakankongsi) xx

Selain daripada itu juga, dalam pembubaran perkongsian ini turut disebut tentang

pembayaran kepada pemiutang, belanja terakru dan pinjaman luar. Pembayaran kepada

23

pemiutang, belanja terakru dan pinjaman luar adalah suatu kemestian dan mesti

diselesaikan dahulu sebelum pengagihan tunai kepada rakan kongsi dibuat. Terdapat kes-

kes di mana pihak pemiutang akan memberikan diskaun bagi jumlah terhutang yang perlu

dibayar bagi menggalakkan penghutang membayar dengan kadar segera dan

menyelesaikan semua jumlah tertunggak. Berikut ialah catatan mengenai pembayaran

kepada pemiutang, belanja terakru dan pinjaman luar:

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Pemiutang xx

Debit Akaun Belanja Terakru xx

Debit Akaun Pinjaman Luar xx

Kredit Akaun Bank atau Tunai xx

Catatan di atas bagi merekod bayaran liabiliti secara tunai. Sekiranya, diskaun diberi oleh

pemiutang, catatan berikut perlu dibuat:

Catatan Jurnal :





Sekiranya liabiliti atau pemiutang diambil alih oleh rakan kongsi iaitu rakan kongsi

mengambil alih tugas membayar pemiutang, catatan berikut perlu dibuat:

Catatan Jurnal :




Kredit Akaun Modal Rakankongsi xx

24

Bagi pembayaran kepada rakan kongsi ke atas pinjaman yang diberikan, rakan kongsi

yang memberikan pendahuluan atau pinjaman kepada perkongsian akan dibayar jumlah

yang perniagaan terhutang kepadanya selepas liabiliti luar dibayar. Berikut ialah catatan

bagi pembayaran kepada rakan kongsi bagi pinjaman yang diberikan:

Catatan Jurnal :

Debit Akaun Pinjaman Rakankongsi xx

Kredit Akaun Bank xx

Bagi keuntungan atau kerugian realisasi, setelah semua urusan penjualan aset, kutipan

hutang dan penyelesaian liabiliti dibuat, akaun realisasi akan ditutup bagi menentukan

realisasi yang dibuat menguntungkan atau merugikan. Jika jumlah kredit melebihi jumlah

debit akaun realisasi, maka perkongsian itu membuat keuntungan semasa realisasi dan

sebaliknya kerugian dialami apabila jumlah debit melebihi jumlah kredit akaun relisasi.

Proses realisasi merupakan suatu proses urusniaga modal dan keuntungan atau kerugian

di atas merupakan keuntungan modal atau kerugian modal. Oleh itu, keuntungan realisasi

atau kerugian realisasi akan dipindahkan ke akaun modal rakan kongsi. Berikut ialah

catatan akaun mengenai keuntungan dan kerugian realisasi:

Catatan Jurnal (keuntungan realisasi):


Kredit Akaun Modal xx

Catatan Jurnal (kerugian realisasi):

Debit Akaun Modal xx


Bagi penutupan akaun semasa rakan kongsi, setelah semua urusan penjualan aset dan

pembayaran liabiliti diselesaikan, langkah terakhir semasa pembubaran ialah menentukan

jumlah tuntutan rakan kongsi ke atas peniagaan. Bagi mengira jumlah tuntutan modal,

akaun semasa rakankongsi perlu ditutup ke akaun modal seperti berikut:

25

Catatan Jurnal (jumlah kredit melebihi jumlah debit akaun semasa):

Debit Akaun Semasa xx


Catatan Jurnal (jumlah debit melebihi jumlah kredit akaun semasa):


Kredit Akaun Semasa xx

Manakala untuk penutupan dan pembayaran tuntutan akaun modal rakan kongsi, langkah

yang terakhir di dalam pembubaran perkongsian ialah menyelesaikan tuntutan modal

rakan kongsi ataupun tuntutan perkongsian kepada rakan kongsi disebabkan kekurangan

akaun modal. Penyelesaian yang dimaksudkan ialah sekiranya akaun modal rakan kongsi

berbaki kredit, ini memberi makna perkongsian perlu membayar tunai kepada rakan

kongsi bagi tuntutannya. Sebaliknya, jika akaun modal rakan kongsi berbaki debit, rakan

kongsi perlu membawa masuk tunai bagi membayar jumlah yang terhutang olehnya

kepada perkongsian. Catatannya adalah seperti berikut:

Catatan Jurnal (akaun modal berbaki kredit):


Kredit Akaun Bank xx

Catatan Jurnal (akaun modal berbaki debit):

Debit Akaun Bank xx


Dalam pembubaran perkongsian ini turut dinyatakan tentang peraturan Garner Lawan

Murray. Bagaimanakah untuk menyelesaikan masalah pekongsi yang mempunyai baki

debit akaun modal (kekurangan modal) dan pekongsi tersebut tidak mampu menyediakan

tunai yang mencukupi bagi menampung kekurangan akaun modalnya, seterusnya

pekongsi tersebut diisytiharkan muflis? Penyelesaiannya ialah pekongsi-pekongsi lain

akan membantu menampung kekurangan tersebut. Bagi menyelesaikan masalah ini,

26

rujukan kepada kes perundangan yang terkenal iaitu Garner lawan Murray (1904) perlu

dibuat. Keputusan yang dibuat oleh hakim yang mengadili kes ini bertentangan dengan

prinsip umum yang diterima pakai iaitu pengagihan menurut kadar pengagihan untung

rugi yang dipersetujui. Di dalam kes ini diputuskan bahawa baki defisit modal pekongsi

yang tidak mampu membayar tunai (muflis) bagi menampung defisit tersebut haruslah di

bahagikan di kalangan pekongsi lain mengikut nisbah modal terakhir pekongsi, iaitu baki

yang ditunjukkan di dalam akaun modal dari penyata kewangan terkini. Dua syarat utama

bagi menggunakan peraturan Garner lawan Murray ialah baki modal pekongsi mestilah

debit, dan pekongsi itu tidak mampu menyediakan tunai bagi menampung kekurangan

modal tersebut.

Penentuan nisbah modal akhir dipersetujui adalah mengelirukan dan memerlukan

pemerhatian yang teliti. Terdapat dua kemungkinan bagi memilih nisbah tersebut iaitu

sama ada baki akhir modal selepas realisasi aset atau pun baki akhir akaun modal di

dalam penyata kewangan terakhir sebelum pembubaran dibuat. Banyak pendapat

menyatakan baki akhir modal dipersetujui ialah merujuk baki akaun modal di dalam

penyata kewangan terakhir sebelum pembubaran dibuat. Di dalam perbincangan di atas,

pembubaran perkongsian dibuat pada sesuatu tarikh dengan andaian semua aset dapat

dijual sekaligus. Pada realitinya situasi ini amat jarang dan sukar untuk terjadi kerana

bagi menjual dan menukar sesuatu aset kepada tunai adalah sukar dan memakan masa

yang agak panjang. Sekiranya sesebuah perniagaan mempunyai banyak aset tetap seperti

tanah, bangunan dan peralatan, dan juga aset semasa seperti stok dan penghutang adalah

sukar untuk di realisasi sekaligus. Secara praktikal, pembubaran perniagaan dilakukan

secara berperingkat dan isu utama di dalam pembubaran berperingkat ialah siapa di

kalangan pekongsi yang layak menerima tunai yang diperolehi dan berapa banyak yang

patut pekongsi dapat. Seterusnya, bagaimanakah pengagihan ini dibuat? Pada setiap kali

sesuatu aset dijual, tunai yang diperolehi akan diagihkan di kalangan pekongsi dan proses

ini dikenali sebagai pengagihan awal. Sebelum sesuatu pengagihan tunai kepada

pekongsi dibuat semasa pembubaran, liabiliti haruslah diselesaikan seperti membayar

pemiutang perniagaan. Adalah menjadi amalan perundangan iaitu menyelesaikan

tuntutan pihak ketiga dahulu sebelum pemilik mendapat tuntutan modalnya. Selepas

27

liabiliti dibayar sepenuhnya, sebarang tunai yang ada bolehlah diagihkan kepada

pekongsi bagi membayar jumlah akaun modal dan akaun semasanya.

Bagi mengelak pekongsi mengambil tunai berlebihan, kaedah kerugian maksima

dicadangkan untuk digunakan. Berdasarkan kaedah ini, pada sesuatu tarikh pengagihan

tunai dibuat, baki aset yang belum dijual dianggap tidak mempunyai nilai. Maka, dari

aspek pemilik perniagaan, mereka akan kerugian maksima setakat aset yang tidak dapat

dijual itu. Kerugian maksima diagihkan di kalangan pekongsi mengikut kadar pengagihan

untung rugi. Seterusnya, jumlah tuntutan modal ditolakkan dengan kerugian maksima

yang ditanggung oleh setiap pekongsi akan menghasilkan tunai yang layak diterima oleh

setiap pekongsi. Maka, nilai yang diperoleh itu akan dibayar kepada setiap pekongsi.

Kaedah umum di dalam mengendalikan pengagihan menurut kaedah kerugian maksima

ialah pertama, tuntutan modal pekongsi (jumlah akaun modal dan akaun semasa) disusun

secara berlajur. Kemudian, kerugian maksima dikira pada setiap kali pengagihan dibuat

dan akhirnya jumlah kerugian maksima yang diperolehi diagihkan kepada pekongsi

mengikut kadar pengagihan untung rugi.

28

8. Penutup

Perniagaan perkongsian merupakan perniagaan yang sangat mudah ditubuhkan dan juga

mudah dibubarkan kerana ianya ditubuhkan hanyalah semata-mata untuk mengaut

keuntungan daripada perniagaan yang dijalankan tanpa menghiraukan samaada

perniagaan ini semakin maju atau menghadapi masalah. Perniagaan perkongsian memberi

kebaikan dan keburukannya kepada ahli perkongsi dan kepada perniagaan tersebut.

Dalam perniagaan perkongsian, setiap ahli kumpulan perlu membayar bon dengan kadar

yang telah ditetapkan oleh pihak syarikat atas persetujuan ahli perkongsian dan mendapat

persetujuan mahkamah. Perniagaan perkongsian mempunyai banyak ahli dan setiap ahli

boleh melibatkan diri dalam aktiviti perkongsian dan hanya boleh menjadi rakan kongsi

tidur iaitu ahli rakan kongsi yang tidak mempunyai apa-apa kerja. Mereka akan

bekerjasama sekiranya pelaburan yang dibuat mendapat keuntungan kerana mereka ingin

mengaut keuntungan yang terhasil daripada perniagaan tanpa melakukan sebarang kerja.

Perniagaan perkongsian mempunyai akaun tertentu untuk mengira butiran-butiran

samaada mengalami keuntungan atau kerugian. Setiap butiran akaun perkongsian akan

disediakan untuk memberi rujukan kepada semua. Apabila ingin membuka akaun

perkongsian, setiap pekongsi haruslah berhati-hati kerana ditakuti membuat kesilapan dan

sekiranya seseorang ahli membuat kesilapan dalam menandakan butiran perkongsian,

ianya akan menyebabkan akaun yang dibuat akan salah dan setiap ahli perkongsi

mengalami risiko untuk menanggung kerugian. Perkongsian merupakan salah satu akaun

yang boleh membantu setiap ahlinya mendapat keuntungan dan mengalami kerugian. Ia

ditubuhkan mengikut akta-akta tertentu yang telah mendapat persetujuan daripada pihak

mahkamah. Ianya tidak boleh dijalankan sesuka hati kerana ianya termaktub dalam akta

perniagaan perkongsian. Jadi, setiap kesilapan haruslah dibuat pembetulan untuk

memastikan akaun perniagaan tidak mengalami masalah. Perniagaan perkongsian tidak

rumit ditubuhkan dan tidak memerlukan modal yang besar untuk menjalankannya. Setiap

orang boleh menjadi rakan kongsi perniagaan ini sekiranya mereka mampu untuk

berkongsi dan bekerjasama dalam perniagaan ini. Perniagaan perkongsian ini juga amat

sensitif kerana ianya mudah untuk dibubarkan sekiranya mempunyai sebab-sebab tertentu

29

yang tidak boleh diatasi. Sebab-sebab berlakunya pembubaran ini dapat diketahui seperti

salah seorang rakan kongsi yang diambil menjadi gila atau kurang siuman. Oleh itu,

untuk memastikan perniagaan tidak mengalami masalah, perniagaan harus dibubarkan

dan membuat perkongsian baru serta melucutkan jawatan ahli yang kurang siuman

sebagai ahli perkongsian. Kesimpulannya, perniagaan perkongsian mempunyai kebaikan

dan keburukannya. Bagi sesiapa yang ingin menjalankan perniagaan ini haruslah berani

menghadapi risiko yang akan berlaku sama ada nampak atau tidak nampak setelah

mempertimbangkannya.

30

perniagaan perkongsian

Documents