Perkara 20; Kenalpasti Yang Mana Satukah Di Antara Perkara-Perkara Yang

Dinyatakan Di Atas Yang Telah Mengalami Perubahaan Sejak Kemerdekaan 1963.

Mengapakah Perubahan Tersebut Berlaku.

01. Pendahuluan

Tarikh 16 September 1963 sememangnya memberi perubahan kepada negara khususnya

dalam penyatuan 14 buah negeri sebagai Malaysia yang terdiri daripada 11 negeri

Persekutuan Tanah Melayu dengan Singapura, Sabah dan Sarawak di samping jumlah

penduduknya yang menjangkau 10 juta orang.

Menyusur semula pembentukan Malaysia yang direalisasikan oleh Perdana

Menteri Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj sebenarnya

telah disuarakan pada bulan Mei 1961 lagi melalui satu ucapannya dalam Persatuan

Wartawan Asing Asia-Tenggara di Singapura. Dalam ucapan tersebut, beliau telah

mencadangkan agar Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sabah, Sarawak dan Brunai

digabungkan dalam satu kesatuan atau satu negara yang disebut sebagai Malaysia. Kata

Tunku dalam ucapannya, “Persekutuan Tanah Melayu tidak mampu wujud secara

bersendirian tanpa kerjasama politik dan ekonomi dengan Singapura, Sabah dan

Sarawak.”

Cadangan pembentukan ini telah menimbulkan inisiatif kepada rakyat Sabah

untuk melindungi kepentingan kaum masing-masing di bawah satu badan politik. Parti

pertama yang ditubuhkan ialah Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) yang

diasaskan oleh Donald Stephens pada Osog 1961 bagi menjaga kepentingan kaum

kadazan. Selepas itu muncul parti-parti lain seperti Pertubuhan kebangsaan Sabah

Bersatu (USNO) yang mewakili Bumiputera Islam, Pertubuhan Kebangsaan Pasok

Momogun (PASOK) mewakili suku Dusun bukan Ilsam serta tiga buah parti Cina iaitu

parti Bersatu (UP), Parti Demokratik (DP) dan Parti Liberal (LP). Seterusnya pada julai

1961, wakil-wakil Sabah dan Sarawak telh dihantar oleh pihak Inggeris dalam

Persidangan Persatuan Parlimen Komonwel (CPA) ke lapan di Singapura yang membuka

jalan kepada penubuhan Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia (MSCC) pada

23 Julai 1961yang dianggotai olehh Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sabah,

Sarawak dan Brunei. Jawatankuasa itu dipengerusikan oleh Donald Stepehens yang

ketika itu menjadi salah seorang ahli tidak rasmi Majlis Undangan Sabah. sebuah

suruhanjaya penyiasatan juga telah dibentuk pada Januari 1962 iaitu Suruhanjaya

Cobbold berikutan lawatan Tunku Abd. Rahman ke London pada bulan Oktober 1961.

Suruhanjaya ini dipengerusikan oleh Lord Cobbld iaitu bekas Gebenor Bank England.

Sementara ahli-ahlinya terdiri daripada Dato' Wong Pow Nee dan Mohd Ghazali Shafie

yang dilantik oleh kerajaan Tanah Melayu dan Antony Abell serta Watherston bai

mewakili kerajaan British. Tujuan penubuhan suruhanjaya iniadalah untuk meninjau

pendapa penduduk Sabah dan Sarawak tentang gagasan Malaysia.

Hasil daripada tugas yang dijalankan ini didapati lebih kurang 80% penduduk

Sabah dan Sarawk menyokong penubuhan Malaysia iaitu kebanyakan terdiri daripada

Bumiputera dan 20% menenteng. Laporan ini diperolehi setelah suruhanjaya ini

menerima tidak kurang dari 2200 pucuk surat dan memorandum daripada parti-pati

politik, ahli-ahli mesyuarat kerajaan dan undangan, pembesar-pembesar, anak-anak

negeri dan pemimpin kaum, majlis bandaran, pemimpin-pemimpin agama, kesauan

sekerja dan sebilangan besar orang ramai.

Suruhanjaya Cobbold telah mengsyorkan supaya Perlembagaan Tanah Melayu

yang ada dijadikan asas bagi membentuk perlembagaan Persekutuan Malaysia yang baru.

Namun, beberapa pindaan perlu digubal untuk disesuaikan denga kemasukan negeri-

negeri baru ke dalam Persekutuan. sehubungan itu, jaminan-jaminan mustahak perlu

dibuat bagi memastikan kepentingan khas negeri-ngeri Borneo terjamin. Laporan

suruhanjaya cobbold ini dijadikan landasan paling kuat untuk memastikan penyertaan

Sabah dan Sarawak ke dalam pembentukan Malaysia. Andaian dan jaminan-jaminan

perlindungan itu tidak diwujudkan di dalam Perlembagaan Malaysia, suda pasti sukar

untuk kedua-dua negeri tu mengambil keputusan menyertai persekutuan baru itu. Untuk

memperjelaskan lagi usaha mendapatkan jaminan perlindungan itu, lima buah parti

politik di Sabah yang menyokong pembentukan Malaysia iaitu UKNO,Pasok Momogun,

2

UP dan DP telah bersatu menubuhkan Perikatan Sabah (Sabah Alliance) pada September

1962. Parti ini telah berbincang sesama sendiri dan bersetuju mengemukakan satu

memorandum yang dikenali sebagai “20 PERKARA” yang meliputi pelbagai aspek

perlindungan kepada rakyat Sabah. Memorandum itu kemudiannya dikemukakan kepada

IGC dengan tujuan supaya syarat-syarat perlindungan itu dapat dimasukan ke dalam

pindaan-pindaan Perlembagaan Tanah Melayu bagi membentuk Perlembagaan Malaysia.

Perlembagaan Persekutuan Malaysia digubal berasaskan Perlembagaan Persekutuan

Tanah Melayu (PTM) & Tuntutan 20 Perkara. Justeru pada 9 Julai 1963 – Perjanjian

Persekutuan Malaysia ditandatangani di Malborough House, London. Antara Kandungan

utama perjanjian:

i. Semua urusan hal ehwal luar menjadi tanggungjawab kerajaan Persekutuan

ii. Agama Islam merupakan agama rasmi Persekutuan kecuali Sarawak & Sabah

tetapi agama lain bebas diamalkan

ii. Bahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan tetapi bahasa Inggeris & bahasa

lain masih boleh digunakan

iii. Bagi Sarawak & Sabah, bahasa Inggeris kekal sebagai bahasa rasmi sehingga 10

tahun selepas pembentukan Persekutuan Malaysia

iv. Sarawak & Sabah diberikan kuasa mengawal hal ehwal imigresen &

perkhidmatan awam

v. Rakyat bumiputera di Sarawak & Sabah mendapat taraf yang sama dengan orang

Melayu di Persekutuan Tanah Melayu

3

02. Dasar Pendidikan Pasca Merdeka dan Perkembangan Pendidikan di Sabah.

Sebaik mencapai kemerdekaan, usaha ditumpukan untuk mewujudkan satu sistem

pelajaran kebangsaan. Dasar pendemokrasian pendidikan bermula pada tahun 1962

dengan memberi penekanan kepada pendidikan percuma untuk semua pelajar. Dasar ini

diperluas dengan mengadakan pendidikan universal selama sembilan tahun apabila

peperiksaan pemilihan masuk ke sekolah menengah dihapuskan pada tahun 1964.

Penghapusan peperiksaan pemilihan ini menyebabkan peningkatan kadar penyertaan ke

sekolah menengah. Kadar ini terus meningkat apabila terdapat perubahan dasar yang

melanjutkan pendidikan universal kepada 11 tahun secara berperingkat mulai tahun 1992.

Zaman Dasar Ekonomi Baru (1971-1990)

Dasar Ekonomi Baru (DEB) adalah satu falsafah pembangunan yang menekankan

keseimbangan antara pembangunan sosial dan perkembangan ekonomi (Universiti

Terbuka Malaysia, 2008). Dalam tempoh ini, pendidikan diberikan keutamaan untuk

menangani masalah ketidakseimbangan dalam masyarakat dengan menyediakan peluang

pendidikan yang sama untuk semua kaum. Pada masa ini juga Sistem Pendidikan

Kebangsaan mengalami banyak perubahan, antaranya Bahasa Melayu dijadikan sebagai

bahasa pengantar utama yang dilaksanakan sepenuhnya pada peringkat menengah di

Semenanjung Malaysia dan Sabah pada tahun 1982, manakala di Sarawak pada tahun

1990. Penggunaan Bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua juga turut diberi tumpuan.

Walau bagaimanapun, selaras dengan Akta Pelajaran 1961, sekolah rendah kerajaan dan

bantuan kerajaan yang menggunakan bahasa Cina atau bahasa Tamil sebagai bahasa

pengantar terus dikekalkan. Mata pelajaran Sivik diperkenalkan bagi menyemai semangat

jati diri di kalangan pelajar. Pendidikan Sains dan Teknikal diberi lebih penekanan pada

peringkat menengah bagi menghasilkan tenaga kerja mahir.

Pada tahun 1979, semakan semula pelaksanaan dasar pendidikan oleh

Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran (1979) telah menggariskan

cadangan pendekatan dan strategi baru untuk memantapkan sistem pendidikan. Pada

tahun 1980-an, peluang pendidikan untuk warganegara turut ditingkatkan dengan

4

menambahkan kemudahan fizikal dan infrastruktur terutama di luar bandar. Seterusnya

Falsafah Pendidikan Kebangsaan telah digubal pada tahun 1988 bagi memperteguh hala

tuju dan matlamat pendidikan negara. Falsafah ini menekankan pendidikan yang

menyeluruh dan bersepadu bagi membentuk pelajar yang seimbang daripada segi

jasmani, emosi, rohani dan intelek. Justeru Dasar Ekonomi Baru (DEB) adalah satu

falsafah pembangunan yang menekankan keseimbangan antara pembangunan sosial dan

perkembangan ekonomi (Universiti Terbuka Malaysia, 2008). Dalam tempoh ini,

pendidikan diberikan keutamaan untuk menangani masalah ketidakseimbangan dalam

masyarakat dengan menyediakan peluang pendidikan yang sama untuk semua kaum

termasuklah di negeri Sabah.

Pada masa ini juga Sistem Pendidikan Kebangsaan mengalami banyak perubahan,

antaranya Bahasa Melayu dijadikan sebagai bahasa pengantar utama yang dilaksanakan

sepenuhnya pada peringkat menengah di Semenanjung Malaysia dan Sabah pada tahun

1982, manakala di Sarawak pada tahun 1990. Penggunaan Bahasa Inggeris sebagai

bahasa kedua juga turut diberi tumpuan. Walau bagaimanapun, selaras dengan Akta

Pelajaran 1961, sekolah rendah kerajaan dan bantuan kerajaan yang menggunakan bahasa

Cina atau bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar terus dikekalkan. Mata pelajaran Sivik

diperkenalkan bagi menyemai semangat jati diri di kalangan pelajar. Pendidikan Sains

dan Teknikal diberi lebih penekanan pada peringkat menengah bagi menghasilkan tenaga

kerja mahir.

Pada tahun 1979, semakan semula pelaksanaan dasar pendidikan oleh

Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran (1979) telah menggariskan

cadangan pendekatan dan strategi baru untuk memantapkan sistem pendidikan. Pada

tahun 1980-an, peluang pendidikan untuk warganegara turut ditingkatkan dengan

menambahkan kemudahan fizikal dan infrastruktur terutama di luar bandar. Seterusnya

Falsafah Pendidikan Kebangsaan telah digubal pada tahun 1988 bagi memperteguh hala

tuju dan matlamat pendidikan negara. Falsafah ini menekankan pendidikan yang

menyeluruh dan bersepadu bagi membentuk pelajar yang seimbang daripada segi

jasmani, emosi, rohani dan intelek.

5

03. Perkembangan Pendidikan Di Sabah. ( Perkara 15 )

Perkara 15: Pelajaran

Pelajaran hendaklah dijadikan perkara Persekutuan tetapi polisi dan sistem pentadbiran

pelajaran di negeri Sarawak dan Sabah masa ini hendaklah terus dikekalkan di bawah

urusan kerajaan negeri sehingga kerajaan itu mengubahnya.

Berdasarkan 20 PERKARA yang menjadi memorandum kerajaan Sabah dan

Sarawak terhadap komitmen pembentukan Malaysia. Kemasukkan Sabah dan Sarawak

dan pengenalan pendidikan percuma telah mennyebabkan pertambahan murid-murid di

sekolah rendah iaitu 44% dalam tempoh 1957-1967. Selepas 45 tahun, pembentukan

kerajaan Malaysia, perkara terbesar yang menjadi impak kepada perjanjian tersebut ialah

sistem pendidikan. Pada 16 September 1963 apabila Sabah menyertai Malaysia maka

Jabatan Pelajaran Sabah menjadi sebahagian daripada Kementerian Pelajaran

Persekutuan. Namun mengikut perjanjian antara kerajaan Sabah dan Kerajaan

Persekutuan semasa pembentukan Malaysia telah bersetuju bahawa dasar dan sistem

pentadbiran pelajaran di Sabah tetap di bawah kawalan kerajaan negeri sehingga satu

persetujuan yang lain dicapai.

Dalam hal ini dasar pelajaran adalah dikelolakan oleh Jabatan Ketua Menteri dan

Pengarah Pelajaran Sabah akan terus dinasihatkan oleh Lembaga Pelajaran dan

Jawantankuasa Pelajaran Tempatan. Berdasarkan perjanjian pendidikan ini,

pembangunan pendidikan di Sabah jelasnya boleh dibahagikan kepada zaman selepas

Sabah mencapai kemerdekaan melalui Malaysia dengan empat era pemerintahan :

(i) Datu Mustapha- Fuad Stephen (1963-1975),

(ii) Faud Stephen-Haris Salleh, (1976-1985),

(iii) Joseph Pairin Titingan (1986-1995),

(iv) Sakaran Dandai – Musa Aman (1996-2010).

6

Penyertaan Sabah dalam pentadbiran Malaysia mejadikan Jabatan Pelajaran

Sabah menjadi sebahagian daripada Kementerian Pelajaran Persekutuan. Namun

mengikut perjanjian antara kerajaan Sabah dan kerajaan Persekutuan semasa

pembentukan Malaysia telah bersetuju bahawa dasar dan sistem pentadbiran pelajaran di

Sabah tetap dibawah kawalan kerajaan negeri sehingga satu persetujuan yang lain

dicapai. Dalam hal ini dasar pendidikan adalah dikelolakan oleh Jabatan Ketua Menteri

dan Pengarah Pelajaran Sabah akan dinasihatkan oleh Lembaga Pelajaran dan

Jawatankuasa Pelajaran Tempatan (Ee Ah Meng 1992). Wong Hoy Kee (1975)

mengatakan.

Although education (item 13A of Federal list in the ninth Schedule) will be a Federal

subject, the present policy and system of administration of education in North Borneo

and Sarawak should be undisturbed and remain under the control of the Government of

the state until the government other wise agrees. In particular, the present policy in the

Borneo States regarding the use of English should continue, knowledge of the malay

language should not…,

Walau bagaimanapun pada tahun 1970 kerajaan Sabah telah memperkenalkan

dasar

pembangunan pendidikan yang meliputi:

i. Membekalkan tempat bagi setiap kanak-kanak yang mencapai umur

persekolahan.

ii. Meningkatkan kemudahan sekolah menengah terutama di luar bandar.

iii. Meningkatkan nilai-nilai pelajaran di sekolah rendah dan menengah.

iv. Meningkatkan latihan teknik dan vokasional

v. Menambahkan kemudahan-kemudahan latihan perguruan.

vi. Bahasa Malaysia dijadikan bahasa pengantar di sekolah-sekolah rendah Ingerís

mulai darjah 1

7

Integrasi sistem pendidikan Sabah dengan sistem pendidikan kebangsaan

(Persekutuan) bermula pada 1966 dengan terlaksananya pendidikan rendah percuma. Ini

di ikuti dengan bermulanya pendidikan menengah melayu pada 1968 sebagai satu projek

percubaan. Syor dari Jawatankuasa kurikulum 1969 peperiksaan Lower Certificate of

Education (LCE) telah menggantikan Sabah Junior Certificate, mulai 1973, manakala

pelajar-pelajar aliran melayu mengambil peperiksaan Sijil Rendah Pelajaran (SRP).

Tindakan kerajaan pusat memanjakan peruntukan Akta Pelajaran 1961 ke Sabah

pada tahun 1976, iaitu lebih kurang 14 tahun setelah Sabah merdeka melalui Malaysia,

merupakan suatu tindakan yang bijak dan wajar. Ini adalah keran, sekiranya kerajaan

pusat membiarkan kerajaan negeri Sabah mengekalkan sistem pendidikan yang diwarisi

dari penjajah British sejajar dengan kehendak Perkara 15, sudah tentu rakyat negeri

Sabah tidak dapat menikmati Dasar Pendidikan Negara Malaysia seperti yang dinikmati

sekarang. Pada 15 September 1969, Lembaga Pelajaran Sabah telah menerima Bahasa

Malaysia sebagai bahasa pengantar di sekolah-sekolah rendah di sekolah sekolah

berpengantar bahasa Inggerís mulai 1970.

3.1 Era Fuad Stephen – Harris Salleh (1975-1985)

Mulai era tahun 1975, semua mata pelajaran di sekolah rendah di Sabah telah mula diajar

dalam bahasa Malaysia kecuali mata pelajaran bahasa Inggeris. Di peringkat sekolah

menengah, pengantar Bahasa Malaysia telah digunakan dalam pengajaran semua mata

pelajaran kecuali bahasa Ingerís sejak tahun 1976 bermula di tangkatan 1. Pada 1978

peperiksaan Sijil Rendah Pelajaran (SRP) telah menggantikan Lower Certificate of

Education, pada tahun 1980 Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) telah menggantikan MCE

dan pada 1982 Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM) mengantikan HSC. Intergrasi

sepenuh dengan sistem pendidikan kebangsaan adalah bermula pada Januari 1976 apabila

Akta Pelajaran 1961 dilaksanakan di Sabah sepenuhnya.

8

“sejajar dengan Dasar Pendidikan Kebangsaan, Bahasa Malaysia telah manjadi

bahasa pengantar di sekolah rendah Sejak tahun 1970 dan telah menggantikan bahasa

Inggerís sehingga peringkat sekolah menengah . Pada tahun 1981 semua sekolah rendah

dan sekolah menengah telah menggunakan Bahasa Malaysia sebagai bahasa pengantar

bagi semua mata pelajaran kecuali bahasa Inggerís” (Ee Ah Meng 1992). Dalam tempoh

1976-1980 juga adalah pelaksanaan Rancangan Malaysia Ketiga (RMK ke-3), dimana

teras utama dalam RMK Ke-3 ini adalah untuk “menyatukan sistem pelajaran di Sabah

dan Sarawak dengan sistem pelajaran kebangsaan dengan cara berunsur-unsur.” Oleh itu

kerajaan pusat telah membiayai pembinaan 17 buat sekolah rendah dan menengah baru

dan 12 buah sekolah menengah di perbaiki dan 3 buah sekolah vokasional baru

dirancangkan untuk negeri Sabah. Pembinaan ITM (UiTM) cawangan Sabah di Kota

Kinabalu pada tahun 1972 dan pembinaan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM)

cawangan Sabah pada tahun 1978 di Limauan, Sabah.

Begitu juga dalam tahun 1981-1985 adalah pelaksanaan Rancangan Malaysia Ke-

4, maka pelaksanaan dasar Pendidikan Kebangsaan di teruskan di Sabah dimana Bahasa

Malaysia telah menjadi bahasa pengantar utama di Pusat Pengajian Tinggi di Sabah

khasnya di Universiti Kebangsaan Malaysia, cawangan Sabah di Limauan, Kinarut

Sabah, manakala ITM (UiTM) cawangan Sabah di Kota Kinabalu, masih mengekalkan

pengajarannya menggunakan bahasa Inggerís.

Dari segi kurikulum pula, kerajaan pusat telah menggubah semula kurikulum dan

mewujudkan pendekatan baru dalam pengajaran -pembelajaran di sekolah rendah dan

menengah yang dikenali sebagai Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR) yang

memberi penekanan kepada 3M (membaca, mengira dan menulis) dan dilaksanakan di

Malaysia termasuk di Sabah mulai 1983 dan diikuti pula dengan Kurikulum Baru

Sekolah Menengah (KBSM) pada tahun 1989. Bagi mengukuhkan sistem pendidikan

negara, kerajaan juga telah menggubal Falsafah Pendidikan Kebangsaan pada tahun

1988, dengan memberi penekanan pendidikan yang menyeluruh dan bersepadu bagi

membentuk pelajar yang seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani dan intelek

(Kementerian Pendidikan Malaysia, 1988).

9

Dari segi pembangunan pendidikan, kerajaan pusat telah membiayai pembinaan

sebanyak 876 bilik darjah yang baru di Sabah dan menyediakan kemudahan bilik-bilik

perpustakaan di sekolah rendah dan menengah. Bagi sekolah Teknik dan Vokasional,

terdapat pembinaan perbesaran kepada dua sekolah Vokasional di Sabah. Pada era ini

perkembangan pendidikan di Sabah berkembang dengan pesat, terutama sekali dengan

pertambahan sekolah-sekolah rendah dan menengah di Bandar dan luar bandar,

pembesaran maktab-maktab perguruan iaitu Maktab Perguruan Gaya, Maktab Perguruan

Kent, Maktab Perguruan di Sandakan yang ada bagi menampung pertambahan

pengambilan guru-guru pelatih, pembesaran sekolah vokasional, pembinaan kampus

UKM cawangan Sabah di Menggatal dan pembinaan kampus tetap ITM cawangan Sabah

di Kuala Menggatal ,bagi mempastikan Sabah mempunyai tenaga kerja terlatih dan

profesional yang mencukupi bagi pembangunan ekonomi Sabah yang pesat membangun

pada masa itu.

3.2 Era Joseph Pairin Titangan (1986-1995)

Dalam era pemerintahan Partii Bersatu Sabah (PBS) hala tuju pembangunan pendidikan

adalah berdasarkan matlamat Rancangan Malaysia ke-5 (1986-1990) dan Rancangan

Malaysia ke-6 (1991-1995). Dalam RMK ke-5 ini matlamat pembangunan pendidikan

adalah:

“matlamat pendidikan adalah untuk memupuk perpaduan Negara, melahirkan orang

perseorangan yang berpengetahuan, terlatih dan mahir untuk memenuhi keperluan

tenaga manusia dan sosial yang semakin bertambah” (Kerajaan Malaysia 1986).

Oleh itu syor-syor dalam Jawatankuasa Mengkaji Semula Dasar Pendidikan pada

1969 di teruskan pelaksanaannya terutama pelaksanaan KBSR di sekolah-sekolah rendah

dan KBSM di sekolah-sekolah menengah. Selain Dasar Pendidikan Kebangsaan yang

termaktub dalam Akta Pelajaran 1961 yang menjadikan Bahasa Malaysia sebagai bahasa

pengantar di peringkat pendidikan rendah, menengah dan tinggi, kerajaan Sabah juga

10

telah melaksanakan pendidikan percuma di sekolah rendah dan menengah dan

memanjangkan tempoh persekolahan dari 6 tahun ke-9 tahun (Kerajaan Malaysia 1986).

Dalam Rancangan Malaysia ke-6 (1991-1995) Kerajaan Pusat dan Kerajaan Sabah juga

memberi penekanan kepada pembangunan sumber tenaga manusia yang terlatih

disamping mempunyai nilai dan etika yang kukuh . Maka dalam RMK ke -6 (1991-

1995) matlamat pembangunan pendidikan adalah:

“Pendidikan dan Latihan akan terus dimaju dan ditingkatkan, bukan sahaja untuk

melengkapkan individu dengan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai, tetapi juga

untuk melahirkan warganegera yang bertanggung serta mempuynai moral dan nilai nilai

dan etika yang kukuh. Di samping itu, program berkenaan akan membantu membentuk

tenaga kerja yang mempunyai kebolehan teknik yang akan meningkatkan daya saing

ekonomi Malaysia (Kerajaan Malaysia 1991).”

Walaupun kerajaan negeri pada masa itu tidak sahaluan dengan kerajaan pusat,

Namun dasar dan pembangunan pendidikan di Sabah tetap diteruskan seperti mana yang

terdapat dalam RMK ke-5 dan RMK ke- 6. Kerajaan tetap meneruskan dasar pendidikan

seperti KBSR yang memberi penekaan kepada kemahiran 3M (menulis, membaca dan

mengira) di sekolah-sekolah rendah di Sabah, dan memberi penekanan kepada mata

pelajaran sains dan teknikal melalui Kemahiran Hidup dan kemahiran Menipulatif

peringkat pendidikan menengah melalui Kurikulum Baru Sekolah Menengah (KBSM).

3.3 Era Sakaran Dandai – Musa Aman (1996-2010)

Dalam era ini pembangunan pendidikan di Sabah banyak dipengaruhi oleh Rangka

Rancangan Jangka Panjang kedua (1991-2000) dan Dasar Rancangan Malaysia ke-7

(1996-2000), Rancangan Malaysia ke-8 (2001-2005), dan Akta Pendidikan 1996, Dasar

Pengajaran Matematik dan Sains dalam Bahasa Inggerís.

11

Dalam Rangka Rancangan Jangka Panjang kedua (RRJP 1991-2000) matlamat

pendidikan adalah: “untuk melahirkan warganegara yang mempunyai imbangan

bersesuaian dengan pengetahuan dan kemahiran dengan penumpuan terhadap sains dan

teknologi, nilai-nilai rohani dan moral yang tinggi, rasa tanggungjawab, berdaya cipta,

mudah lentur diri dan berupaya memberi sumbangan berkesan kepada pembangunan

negara yang harmoni, makmur dan bersatu (Kerajaan Malaysia 1991).”

Matlamat pendidikan dalam Rancangan Malaysia kelapan (RMK Ke-8) (2001-

1005) adalah: “pendidikan di Malaysia adalah usaha berterusan kearah membangunkan

potensi individu secara menyeluruh dan bersatupadu dari segi intelek, rohani, emosi dan

fizikal, juga berpegang teguh kepada ajaran agama, usaha ini selaras dengan hasrat

kerajaan untuk menghasilkan rakyat Malaysia yang berpengetahuan tinggi dan

bertanggungjawab dan berupaya untuk mencapai tahap kehidupan yang tinggi dan

mampu untuk menyumbang ke arah keharmonian keluarga, masyarakat dan negara.”

(Kerajaan Malaysia, 2001). Oleh itu matlamat pendidikan dalam RRJP dan RMK ke-8

adalah untuk melahirkan modal insan yang mempuyai pengetahuan dan berkemahiran,

tetapi juga mempunyai nilai moral yang tinggi dan mempu untuk meyumbang

pembanguan negeri khususnya negeri Sabah.

Pada era ini, peristiwa yang amat penting ialah penubuhan dan pembinaan

kampus Universiti Malaysia Sabah (UMS), di Kota Kinabalu pada 1996, bagi

mempastikan negeri Sabah mempunyai modal insan yang terlatih dan mencukupi bagi

membangunkan ekonomi negeri Sabah. Selepas sepuluh tahun penubuhan UMS, pada

tahun 2004, Universiti Malaysia Sabah mempunyai pelajar seramai 10,657 pelajar yang

terdiri daripada 9,922 orang pelajar ijazah pertama, 664 pelajar sarjana dan 71 orang

pelajar Ph.D (Kementerian Pendidikan, 2004).

12

Di peringkat sekolah rendah pula bilangan pelajar di Sabah adalah seramai 46,376

orang, bagi pelajar sekolah menengah pula seramai 173,351 orang , Manakala bilangan

sekolah rendah sebanyak 1057 buah dan sekolah menengah sebanyak 190 buah ; dan

bilangan guru sekolah rendah seramai 19,779 orang guru, manakala guru sekolah

menengah seramai 10,486 orang (Kementerian Pendidikan 2004). Pada tahun 1997, Akta

Pendidikan 1996 juga telah dipanjang ke Sabah di antara, kesan Akta Pendidikan

1996 terhadap pembangunan pendidikan di Sabah adalah :

i. Bahasa Melayu dikekalkan sebagai bahasa pengantar utama untuk semua institusi

pendidikan kebangsaan kecuali sekolah jenis kebangsaan.

ii. Sistem pendidikan kebangsaan merangkumi :

• Pendidikan Pra-sekolah

• Pendidikan Rendah

• Pendidikan Menengah

• Pendidikan Lepas Menengah

• Pendidikan Tinggi

iii. Tempoh persekolahan dilanjutkan dari 9 tahun kepada 11 tahun (sehingga

tingkatan 5).

iv. Mewajibkan semua tadika kerajaan dan swasta mengikut Garis Panduan

Kurikulum Para sekolah yang disediakan oleh kementerian Pendidikan.

v. Memperkenalkan satu kurikulum kebangsaan yang wajib digunakan oleh semua

sekolah termasuk sekolah swasta.

vi. Jika bahasa pengantar utama disesuatu institusi pendidikan adalah berlainan

daripada Bahasa Melayu, ia hendaklah diajar sebagai mata pelajaran yang wajib.

Sejajar dengan Dasar Pendidikan Kebangsaan, Bahasa Malaysia telah menjadi

bahasa pengantar di sekolah sekolah rendah sejak tahun 1970 yang telah menggantikan

Bahasa Inggeris, manakala mulai tahun 1981 Bahasa Malaysia seterusnya menjadi bahasa

pengantar di sekolah sekolah rendah dan menengah sehingga sekarang ini manakala

Jabatan Pelajaran Sabah pula berfungsi sebagai sebuah kementerian mini di mana

pelbagai bahagian seperti yang terdapat di Kementerian Pelajaran Malaysia. Ini

13

termasuklah bahagian-bahagian ikhtisas dan pentadbiran am. Mengenai pengajian tinggi

pula kerajaan pusat telah menambahkan bilangan Maktab Perguruan dengan menubuhkan

Maktab Perguruan di Keningau dan Maktab Perguruan di Sandakan selain Makatab

Perguruan Gaya dan Maktab Perguruan kent yang sedia ada bagi melatih bilangan guru

yang amat diperlu oleh kerajaan Sabah.Kerajaan pusat juga telah menubuhkan ITM

(UiTM) cawangan Sabah pada tahun 1973, UKM cawangan Sabah pada 1978, dan

Universiti Malaysia Sabah telah di tubuhkan pada tahun 1993 bagi melatih tenaga kerja

separa mahir dan professional yang diperlukan oleh kerajaan Sabah bagi membangunkan

ekonomi khasnya Malaysia amnya. Sejak Sabah mencapai kemerdekan dalam Malaysia

perkembangan pendidikan di Sabah berkembang denga pesat baik di peringkat rendah.

14

04. Kesimpulan

Walaupun terdapat peruntukan khas untuk negeri Sabah dalam perlembagaan

Persekutuan, namun pada masa yang sama ia tidak mengganggu gugat hak sah yang

dimiliki oleh negeri-negeri lain di negara ini. Justeru, dasar Pembangunan dan

perkembangan pendidikan di Sabah adalah berdasarkan dasar dan perancangan

pendidikan yang digubal oleh Kementerian Pelajaran Malaysia, kerana segala

pembangunan dan perkembangan pendidikan di Sabah adalah di bawah kawalan kerajaan

Persekutuan. Walaupun kerajaan Persekutuan mempunyai tanggungjawab untuk

pembangunan pendidikan di Sabah seperti yang dituntu oleh laporan Jawatan Kuasa

Antara Kerajaan atau Inter _Government (IGC) tetapi kerajaan persekutuan juga

mempunyai tanggunjawab kepada rakyat iaitu berjimat cermat dalam soal

membelanjakan wang rakyat. Sehubungan dengan itu, faktor tolak ansur yang menjadi

tulang belakang kepada perlembagaan kita perlu diambil kira kerana ia akan

mempengaruhi kestabilan negara keseluruhannya. Sehubungan dengan itu, faktor tolak

ansur yang menjadi tulang belakang kepada perlembagaan kita perlu diambil kira kerana

ia akan mempengaruhi kestabilan negara keseluruhannya.

15