pentaksiran kuliah 1

PKP 3106 PENTAKSIRAN DALAM PENDIDIKAN

TOPIK 1

KEPENTINGAN PENTAKSIRAN DALAM PENDIDIKAN

1.0 SINOPSIS

Tajuk ini memberi pengetahuan kepada anda mengenai kepentingan pentaksiran

dalam pendidikan pemulihan. Bagi membantu kefahaman anda akan didedahkan

tentang definisi, konsep dan kepentingan pentaksiran kepada guru. Seterusnya akan

menerangkan cara-cara untuk mengumpul maklumat sebelum melaksanakan

pentaksiran di dalam bilik darjah.

1.1 HASIL PEMBELAJARAN

Pada akhir tajuk ini anda dapat ;

1. Mengetahui maksud dan konsep pentaksiran.

2. Mengetahui proses dan peranan pentaksiran dalam pendidikan pemulihan.

3. Mengetahui pelbagai kaedah untuk mendapatkan maklumat.

1


1.3 KERANGKA TAJUK

1.4 PENGENALAN

Pentaksiran pembelajaran merupakan satu proses dokumentasi yang melibatkan

pengistilahan pengukuran tentang pengetahuan, kemahiran, sikap dan kepercayaan.

Pentaksiran memberi tumpuan terhadap pembelajaran individu, persekitaran

pembelajaran (bilik darjah, bengkel atau kumpulan pembelajaran), institusi terlibat

atau sistem pembelajaran atau pun pendidikan secara amnya. Menurut Academic

Exchange Quarterly (2008) “Pembelajaran merujuk kepada sesuatu unsur teori atau

empirikal (termasuklah kajian kes, pembelajaran portfolio, kajian ekspliratori atau

kajian eksperimen) yang menerangkan persediaan dan kecenderungan pelajar, cara

belajar dan tahap motivasi pelajar, hasil pembelajaran dan keluasan pembelajaran

dalam konteks pendidikan.

2

PENTAKSIRANDALAM PENDIDIKAN

KONSEP PENTAKSIRAN

MAKSUDPENTAKSIRAN

PROSES PENTAKSIRAN

KEGUNAAN PENTAKSIRAN

CARA PENGUMPULAN MAKLUMAT

REKOD LAMA

SAMPEL KERJA

PENGUJIAN

PEMERHATIAN

SOAL SELIDIK


Sebelum seseorang pengajar merancang hala tuju pengajaran dan

menjalankan aktiviti darjah atau kuliah, pengajar hendaklah mengetahui atau

meramalkan pemikiran pelajar dengan maksud, apakah yang akan difikirkan oleh

pelajar ?. Persoalan yang perlu difikirkan pengajar adalah, apakah yang benar dan

betul untuk murid dan pelajarnya. Proses ini melibatkan bukan sahaja sama ada

“adakah murid atau pelajar mempunyai jawapan yang betul atau salah”. Akan tetapi

lebih bermaksud dengan keupayaan membayangkan secara jelas dan terang serta

memahami gambaran dan pola-pola yang dibentuk pada minda mereka secara

teratur atau tersusun agar lebih bermakna daripada perspektif pelajar atau murid

(Earl, 2003).

1.5 KONSEP PENTAKSIRAN

Pentaksiran adalah suatu bidang yang tidak dapat dipisahkan daripada

pendidikan khas. Segala keputusan yang dibuat dalam pendidikan khas berkait rapat

dengan maklumat yang dikumpulkan melalui proses pentaksiran. Maklumat

diperlukan untuk mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh seseorang murid.

Dengan itu, guru dapat menjalankan pengajaran yang bersesuaian dengan tahap

kebolehan murid. Guru memerlukan maklumat yang dikumpul melalui cara pengujian

atau kaedah lain untuk melaksanakan pengajaran dan langkah-langkah yang

dianggap wajar dapat dilaksanakan dan seterusnya akan menilai keberkesanan

perancangan dan pengajarannya

Menurut Nitko (2001), pentaksiran bermaksud suatu proses mengumpulkan

maklumat tentang pelajar, kurikulum dan program serta dasar pendidikan. Membuat

keputusan terhadap pelajar termasuk menguruskan peraturan bilik darjah,

menempatkan pelajar mengikut program pendidikan yang berbeza-beza, melakukan

penggredan kepada mereka, memberi panduan kepada mereka, membantu mereka

memilih peluang-peluang pendidikan yang sesuai dengan prestasi dan kebolehan

mereka.

Pentaksiran dalam bilik darjah bermaksud proses mengumpulkan dan

mentafsirkan maklumat tentang pelajar untuk membuat keputusan-keputusan yang

3


dapat meningkatkan pembelajaran dan pengajaran (Mohamad Sahari Nordin, 2008).

Menurut Salvia dan Ysseldyke (2001), pentaksiran sebagai satu proses mengumpul

dan menilai data atau maklumat untuk tujuan membuat keputusan dan menilai data

atau maklumat untuk tujuan membuat keputusan tentang murid, terutamanya dalam

aspek keperluan pengajaran dan pembelajarannya. Ia termasuklah ujian, temu bual,

pemerhatian, sampel-sampel kerja dan apa juga maklumat yang harus diperoleh

bagi membantu membuat keputusan yang munasabah dalam melaksanakan proses

pengajaran dan pembelajaran dengan berkesan.

Konsep pentaksiran merangkumi istilah-istilah berikut yang perlu difahami

terlebih dahulu;

i. Pengujian – satu kaedah penilaian kemajuan dan penentuan keperluan

murid.

ii. Penilaian – proses yang menggunakan maklumat atau data untuk

membuat keputusan

iii. Peperiksaan – pentadbiran alat/ instrumen ujian dalam jangka masa,

tempat dan suasana yang formal.

iv. Pengukuran – skor pencapaian yang diperoleh untuk mengukur prestasi

individu

Hasil pentaksiran dinyatakan dalam bentuk skor. Skor mestilah sah dan boleh

dipercayai untuk memastikan keadilan kepada murid serta mengekalkan

kewibawaan institusi pentaksiran. Pentaksiran yang berkualiti tinggi mempunyai

tahap kebolehpercayaan dan kesahan yang tinggi.

1.5.1 Kebolehpercayaan

Kebolehpercayaan pentaksiran merujuk kepada hasil pentaksiran yang sama bagi

setiap kohort murid. Terdapat pelbagai faktor yang boleh memberi kesan kepada

4


kebolehpercayaan seperti soalan yang kabur, terlalu banyak pilihan dalam kertas

soalan. Secara tradisinya, kebolehpercayaan pentaksiran berasaskan kepada

berikut ;

i) Kestabilan sementara : ujian yang dilakukan adalah membandingkan dua

atau lebih peristiwa yang berasingan.

ii) Kesamaan bentuk : jawapan murid memperlihatkan bentuk yang berbeza

walaupun kandungan ujian adalah sama.

iii) Ketekalan dalaman : jawapan ujian tekal merentasi soalan. Contohnya - jika

soalan berkaitan dengan sikap terhadap penggunaan teknologi, seharusnya

ketekalan jawapan adalah berbentuk seperti “saya gembira menggunakan

komputer” atau “ saya tidak meminati komputer”

1.5.2 Kesahan

Kesahan adalah ukuran di mana apa yang ditentukan untuk diukur. Contohnya,

adalah tidak sah jika menguji kemahiran memandu hanya menggunakan ujian

bertulis sahaja. Pentaksiran pemanduan akan lebih sah jika ada kombinasi ujian

terhadap pemanduan seperti melalui ujian bertulis (untuk uji pengetahuan

pemanduan) dan ujian sebenar pemanduan (untuk uji apa yang pemandu perlu buat

semasa memandu) kesahan pentaksiran adalah gauged melalui bukti ujian

mengikut kategori berikut;

i) Kandungan - adakah kandungan ujian mengukur objektif yang telah

ditetapkan?

ii) Kriteria – adakah skor korelat dengan ujian rujukan (contoh: adakah skor

yang tinggi terhadap ujian bacaan murid tahun 4 bertepatan dengan jangkaan

kemahiran membaca bagi tahun 5 dan seterusnya)

iii) Konstruk – adakah pentaksiran correspond dengan pembolehubah yang

signifikan?

5


1.6 PENTAKSIRAN DALAM PENDIDIKAN PEMULIHAN

Pentaksiran dalam pendidikan pemulihan menggunakan prinsip yang sama dengan

pentaksiran dalam kelas normal. Dalam kebanyakan kes, pentaksiran yang

digunakan adalah sama seperti pentaksiran pendidikan normal iaitu pemerhatian ke

atas tingkah laku murid, membuat penilaian kemajuan murid dan seterusnya mereka

bentuk program/ strategi pengajaran berdasarkan maklumat yang telah diperoleh.

Merujuk dalam http://specialed.about.com/od/assessment/a/Aandee.htm iaitu

satu laman web pendidikan khas, matlamat keseluruhan pentaksiran ialah untuk

kemajuan murid dalam pembelajaran. Pentaksiran memberikan murid, ibu bapa dan

guru maklumat yang terperinci tentang perkembangan dan pencapaian murid dalam

pembelajaran. Maklumat hasil pentaksiran akan dirujuk untuk memperbaiki

kelemahan murid dan meningkatkan pencapaiannya. Pentaksiran yang dibuat

adalah mengikut peringkat kebolehan dan standard perkembangan murid tersebut.

Pentaksiran juga memerlukan pengumpulan bukti dan data pencapaian murid dalam

satu tempoh masa untuk mentaksir pembelajaran dan pemahamannya. Bukti dan

data ini dapat diambil dalam bentuk dialog, jurnal, lembaran kerja, portfolio dan

beberapa jenis ujian seperti ujian diagnostik. Segala bukti dan data tersebut

menggambarkan tahap kebolehan, kekurangan dan kelebihan murid berkenaan

untuk penempatan.

Pentaksiran dalam pendidikan pemulihan adalah untuk memberi maklumat

dan gambaran tentang tahap penguasaan murid dalam pelbagai kemahiran seperti

membaca, menulis, mengira dan sebagainya. Ia juga dapat mengesan punca

masalah yang dihadapi murid dan merangka intervensi, strategi pengajaran dan

penempatan yang sesuai mengikut tahap kebolehannya. Keperluan untuk

mempelajari kemahiran asas adalah amat penting bagi proses pengajaran dan

pembelajaran (P&P). Hal ini disebabkan, ia akan membantu murid untuk

mempelajari setiap mata pelajaran dengan lebih mudah dan cepat jika mereka mahir

dalam menguasai kemahiran asas. Terdapat beberapa komponen dalam kemahiran

asas. Antaranya ialah kemahiran 3M dan kemahiran pengurusan diri.

6

http://specialed.about.com/od/assessment/a/Aandee.htm


Kemahiran 3M ialah membaca, menulis dan mengira. Terdapat beberapa

kepentingan mempelajari kemahiran ini. Pertama, kemahiran ini adalah asas utama

dalam setiap pembelajaran. Setiap murid seharusnya mempunyai kemahiran untuk

membaca, menulis dan mengira supaya mereka dapat menjalankan segala proses

P&P dengan berkesan. Menguasai kemahiran membaca membolehkan mereka

membaca maklumat dan latihan yang diberikan oleh guru. Mereka juga dapat

mencari bahan-bahan pembelajaran dan melakukan ulang kaji pelajaran dengan

mudah. Selain itu, penguasaan dalam kemahiran menulis pula membolehkan murid

untuk menulis nota pelajaran dan melakukan latihan yang diberikan oleh guru.

Seterusnya, kemahiran mengira bukan sahaja penting bagi mata pelajaran yang

melibatkan pengiraan tetapi ia juga penting dalam kehidupan seharian mereka.

Kemahiran pengurusan diri pula merujuk kepada keupayaan dalam

menguruskan diri sendiri. Hal ini meliputi kemampuan dalam membersihkan diri

sendiri, memakai pakaian tanpa bantuan, makan dengan cara yang betul dan

mampu memenuhi kehendak asas diri seperti membuang air. Kepentingan

kemahiran ini adalah supaya murid dapat menjaga keperibadian diri sendiri dan

berupaya menguruskan diri sendiri tanpa pertolongan orang lain.

Kemahiran sosial didefinisikan sebagai tingkah laku yang bersesuaian

untukberinteraksi di rumah, sekolah dan bersama-sama masyarakat. Sesetengah

pendidik merujuk kemahiran sosial sebagai keupayaan sosial individu yang mampu

mencapai kejayaan tanpa mengganggu orang lain. Selain itu, kemahiran sosial juga

dapat dikatakan sebagai pengumpulan tingkah laku seseorang yang

membolehkannya berinteraksi dengan persekitaran. Terdapat beberapa aspek

dalam kemahiran sosial iaitu kemahiran berkomunikasi, kemahiran asertif,

kemahiran bergaul, kemahiran menyelesaikan masalah dan lain-lain lagi. Tujuan

pentaksiran kemahiran sosial adalah untuk mengenal pasti murid yang mempunyai

kelemahan dalam bersosial. Prosedur pentaksiran kemahiran sosial yang biasa

digunakan di luar negara ialah (a) pengukuran sosiometrik, (b) penilaian oleh guru,

(c) ujian ’role play’ dan (d) pemerhatian langsung. Penguasaan dalam kemahiran

sosial adalah amat penting kerana ia membantu murid dalam proses P&P dan

kehidupan seharian mereka.

7


1.7 MAKSUD PENTAKSIRAN

Pentaksiran dalam pendidikan adalah proses dokumentasi yang mana sering

mengguna pakai istilah pengukuran, pengetahuan, kemahiran, sikap dan

kepercayaan. Pentaksiran boleh berfokus kepada seseorang murid, komuniti

sekolah (kelas,bengkel atau kumpulan), institusi atau keseluruhan sistem

pendidikan.

Pentaksiran didefinisi sebagai proses pengumpulan maklumat untuk

mengenal pasti masalah dan membuat sesuatu keputusan keputusan (Salvia dan

Ysseldyke 2007). Ia melibatkan pengumpulan maklumat mengenai kekuatan dan

bidang keperluan yang perlu diberi perhatian.

Terdapat beberapa istilah yang selalu digunakan oleh para profesional untuk

menjelaskan jenis pentaksiran yang dilakukan. Jenis-jenis pentaksiran terdiri

daripada yang berikut:

a. Pentaksiran berterusan

b. Pentaksiran informal/ formal

c. Pentaksiran portfolio

d. Pentaksiran subjektif/ objektif

e. Pentaksiran penempatan

f. Pentaksiran diagnostik

g. Pentaksiran pencapaian

h. Pentaksiran kecekapan

i. Pentaksiran kemajuan

j. Pentaksiran formatif/ sumatif

8


Ujian-ujian yang sering digunakan dalam jenis-jenis pentaksiran di atas

didefinisikan dalam jadual berikut:

Istilah Maksud

Ujian standard / ujian

formal

Merupakan ujian yang telah siap dibina dan penguji hanya

mentadbirkan ujian dengan mengikut arahan dan prosuder

yang disediakan. Ujian tersebut mempunyai skor yang dicapai

oleh orang lain (norma) supaya perbandingan prestasi dapat

dibuat.

Ujian tidak formal Ujian yang dibina oleh guru. Ia tidak mempunyai arahan dan

prosuder pentadbir yang standard.

Ujian kumpulan Ujian yang boleh ditadbir secara sekumpulan orang.

Ujian individu Ujian yang hanya boleh ditadbir kepada seseorang murid

dalam satu masa. Contohnya : WISC-III

Ujian berdasarkan

kurikulum

Ujian yang dijalankan berdasarkan isi kandungan kurikulum

yang digunakan di sekolah.

Ujian formatif Ujian yang dijalankan untuk menguji penguasaan kemahiran

oleh murid semasa sesuatu unit masih / sedang diajar oleh

guru. Ujian dijalankan dengan kerap.

Ujian sumatif Ujian yang merumuskan pencapaian murid selepas satu unit

pengajaran telah dilakukan. Biasanya satu gred akan

diberikan sebagai tanda tahap pencapaian murid.

Ujian saringan Ujian yang dijalankan untuk mengenal pasti kanak-kanak

9


yang berisiko menghadapi masalah. Ditadbirkan kepada

semua murid, termasuk murid normal.

Ujian diagnostik Ujian yang dijalankan untuk mengenal pasti dengan lebih

terperinci masalah yang dihadapi oleh murid. Selepas ujian

diagnostik dijalankan, jenis dan ciri-ciri masalah yang

dihadapi dapat diketahui.

Ujian “speed” Ujian yang perlu dihabiskan dalam masa yang agak terhad.

Ujian “power” Ujian yang memberi masa yang agak lama untuk dihabiskan.

Biasanya item agak sukar sedikit.

Dalam kehidupan seharian murid di sekolah, guru sebenarnya melaksanakan

pentaksiran tidak formal. Ia berlaku setiap hari di mana murid tidak mengetahui yang guru

membuat pemantauan kemajuan murid. Menurut Overton (1992), pentaksiran tidak formal

melibatkan penggunaan kaedah yang tidak standard bagi menilai kemajuan seperti

senarai semak, kerja rumah murid, kuiz, projek kumpulan, temu bual murid, pemerhatian

tingkah laku murid, dan ujian-ujian yang dibina sendiri oleh guru. Ia tidak diberi skor

pemarkahan atau gred. Pentaksiran tidak formal memberi peluang kepada guru membuat

pemantauan berterusan ke atas murid yang bermasalah dalam akademik dan murid

berkeperluan khas. Pentaksiran formal berkaitan dengan dokumen bertulis seperti ujian

atau peperiksaan yang direkodkan. Ia diberi skor pemarkahan atau gred untuk

menunjukkan pencapaian murid.

Pentaksiran sumatif dan formatif sering merujuk kepada konteks pembelajaran.

Pentaksiran sumatif dilakukan dalam situasi sebenar murid dan bertujuan untuk

mengukur hasil pembelajaran serta pelaporannya kepada murid, ibu bapa dan

pentadbir. Manakala pentaksiran formatif dilakukan dalam situasi sebenar dan

diguna oleh guru sebagai panduan kaedah pengajaran akan datang.

10


Pentaksiran diagnostik biasanya adalah berbentuk pentaksiran formatif. Ia

mengukur pengetahuan dan kemahiran semasa murid bagi tujuan mengenal pasti

kesesuaian pembelajaran. Pentaksiran kendiri adalah bentuk pentaksiran diagnostik

di mana melibatkan murid membuat pentaksiran terhadap diri mereka.

Pentaksiran (sumatif/formatif) sering dikategori juga sebagai subjektif atau

objektif. Pentaksiran objektif adalah bentuk soalan di mana satu jawapan betul.

Pentaksiran subjektif adalah bentuk soalan yang mempunyai jawapan betul lebih

daripada satu (atau lebih daripada satu cara untuk memperoleh jawapan betul).

Terdapat pelabagai jenis soalan objektif dan subjektif. Jenis soalan objektif

termasuklah jawapan betu;/ salah, aneka pilihan, soalan pelbagai respon dan

padanan. Soalan subjektif melibatkan soalan berbentuk huraian dan esei.

LATIHAN 1

Ujian rujukan norma dan ujian rujukan kriteria merupakan ujian yang digunakan secara meluas oleh pra professional dan guru-guru dalam pentaksiran dan penilaian murid-murid bermasalah pembelajaran. Namun, guru-guru di Malaysia kurang didedahkan kepada ujian-ujian tersebut. Ini disebabkan ujian tersebut kurang dibina dan dijual di pasaran di Malaysia. Walau bagaimanapun, sebagai seorang guru pendidikan khas anda perlu faham apakah maksud kedua-dua ujian tersebut

Huraikan ciri-ciri kedua-dua ujian itu dan buat banding beza antara keduanya. Bagi membantu guru, perbandingan boleh dikaji dari aspek cara pembinaan ujian, arahan dan prosedur pentadbiran, cara penskoran dan pentafsiran skor. Bentangkan tugasan anda ini dalam sesi tutorial nanti.

1.7 PROSES PENERIMAAN, PERANCANGAN DAN PELAKSANAAN

PENDIDIKAN PEMULIHAN

Menurut Airasian (1991), ramai orang membuat tanggapan bahawa perkataan

pentaksiran bilik darjah membawa imej pelajar mengambil ujian kertas-dan-pensel,

guru menskor jawapan dan memberikan gred sepadan dengan prestasi yang

ditunjukkan. Menurut Cizek (1993), penaksiran bilik darjah meliputi satu kaedah dan

sumber yang luas digunakan oleh guru untuk mengumpul, menginterpretasi dan

mensintesis maklumat tentang pelajar. Pentaksiran seharusnya bertolak dari bilik

11


darjah yang bermula dengan penaksiran tidak formal, dilaksanakan oleh guru pada

hari pertama sekolah lagi dan diakhiri dengan membuat keputusan tentang

penggredan dan promosi/ ulangan bagi seseorang pelajar.

Menurut Principles for Fair Students Assessment Practices for Educatioan in

Canada (1993), pentaksiran sebagai satu proses mengumpul dan menginterpretasi

maklumat yang boleh digunakan untuk ;

(i) Memaklumkan pelajar atau ibu bapa mereka tentang kemajuan

terhadap penguasaan pengetahuan, kemahiran, sikap dan perlakuan

yang sepatutnya telah dipelajari atau dikuasai.

(ii) Memaklumkan kepada mereka yang terlibat dalam membuat

keputusan pendidikan (pengajaran, perancangan kurikulum, dasar dan

pembentangan program ) tentang pelajar.

Di negara kita, semua sekolah menggunakan kertas dan pensel untuk

mentaksir dan menilai pelajar mereka. Dalam situasi ini, guru akan mengajar dan

membuat ujian terhadap apa yang diajar. Guru akan membina satu ujian,

mentadbirkan ujian berkenaan, menskor ujian, merekod markah yang diperoleh ke

dalam buku rekod pelajar, memulangkan kertas ujian kepada pelajar untuk semakan

dan guru akan mencapurkan semua skor dari pelbagai mata pelajaran pelajar

secara kerseluruhan. Keadaan ini akan menimbulkan beberapa masalah dalaman.

Ujian bilik darjah umumnya menguji kemahiran aras rendah dalam domain kognitif.

Kebanyakan item/ soalan yang dibina kurang menggunakan Jadual Penentuan Ujian

(JPU), lantaran itu pengujian hanya dibuat pada aras pengetahuan dan kefahaman

sahaja (Bhasah Abu Bakar, 2003: 6-7).

Pendidikan Pemulihan berbeza daripada pendidikan atau pengajaran biasa.

Guru yang mengajar kelas pemulihan khas merupakan guru yang terlatih di institusi

yang menyediakan kursus-kursus pendidikan pemulihan seperti di universiti,

maktab-maktab perguruan mahu pun institut pendidikan guru sama ada dalam

negara atau luar negara. Hasilnya guru pemulihan khas mempunyai kepakaran yang

khusus bagi mengatasi masalah yang dihadapi oleh murid-murid yang lemah.

12


Kelas pemulihan selalunya lebih kecil daripada kelas biasa. Aktiviti yang

dijalankan juga menjurus kepada kelemahan murid. Keluasan kelas pemulihan khas

adalah bergantung kepada kekosongan bilik darjah. Peringkat awal pelaksanaan

ada kelas pemulihan khas hanya terdiri daripada satu ‘bay’ atau berada di lorong

laluan. Tetapi kini kelas pemulihan khas telah mengalami transformasi dan

mempunyai kelengkapan yang terbaik bagi menghasilkan kelas yang kondusif yang

mampu menjana perubahan kepada murid-murid pemulihan bagi mengatasi

kelemahan mereka.

Bagi tujuan penempatan, pentaksiran penempatan perlu dilakukan ke atas

murid berkeperluan khas. Pentaksiran penempatan adalah untuk menentukan

keupayaan murid berkeperluan khas pada permulaan pembelajaran. Prosedur

penempatan murid pemulihan dapat diringkaskan seperti dalam carta alir berikut ;

Carta Alir Proses Program Pemulihan

13Kelas Biasa / Tindakan Susulan

Pengajaran & Pembelajaran

PenilaianPenilaian


Pencalonan danPengumpulan

Maklumat

Ujian Saringan

Sudah Menguasai 3M Belum menguasai

Kemahiran 3M

Ujian Diagnostik Dan

Ujian Pengamatan

Analisa Ujian DiagnostikDan

Ujian Pengamatan

Penyediaan Rancangan Pengajaran

Sudah Menguasai

Kemahiran 3M

Latihan 2

14

Belum menguasaiKemahiran 3M.MeneruskanPengajaranPemulihan


Rajah 1 di atas menunjukkan carta alir proses penempatan murid bermasalah pembelajaran ke dalam kelas pemulihan. Huraikan secara terperinci carta alir tersebut.

Prosedur penempatan murid dalam kelas pemulihan seperti dalam rajah 1,

memperlihatkan kemahiran tinggi yang sangat diperlukan untuk membuat penilaian

secara global, tepat dan praktikal ke atas seseorang kanak-kanak. Perkembangan

kemahiran tersebut memerlukan pengetahuan yang tinggi terhadap komponen-

komponen berikut;

Pengumpulan : Proses pengenalpastian dan pengumpulan maklumat

daripada pelbagai sumber mengenai latar belakang kanak-kanak seperti

rekod kemajuan sekolah, pemerhatian, maklumat ibu bapa dan laporan

guru.

Analisis : Pemprosesan dan pemahaman ke atas corak pendidikan, sosial,

perkembangan, persekitaran, perubatan dan sejarah emosi kanak-kanak.

Penilaian : Penilaian akademik, intelektual, psikologi, emosi, persepsi,

bahasa, kognitif dan perkembangan perubatan kanak-kanak bagi

menentukan kekuatan dan kelemahannya.

Penentuan : Penentuan ke atas kemungkinan ketidakupayaan

berdasarkan pengetahuan terhadap kriteria yang mewakili kategori-

kategori.

Cadangan : Cadangan khususnya kepada penempatan dan program

pendidikan yang perlu dilakukan oleh ibu bapa, guru dan pihak sekolah.

Latihan 3

15


Seorang murid bermasalah pembelajaran baru ditempatkan di sekolah anda. Apakah yang anda harus lakukan ke atas murid tersebut bagi mengenal pasti status keupayaannya dalam pengamatan. Bina item ujian yang berkaitan dengan pengamatan murid tersebut.

Layari laman web untuk mendapatkan maklumat tambahan

Pelaksanaan pendidikan pemulihan telah dijalankan secara intensif sejak

tahun 80’an tetapi pelaksanaan program masih lagi tidak dapat dijalankan dengan

berkesan kerana pelbagai masalah yang akan dibincangkan kemudian. Mulai tahun

2007, Kementerian Pelajaran mula memberi perhatian serius bagi menjayakan

program pemulihan melalui arahan-arahan dan surat-surat pekeliling berikut ;

i. Arahan pelaksanaan program pendidikan pemulihan.

Laporan Jawatankuasa Pelaksanaan Dasar Pelajaran 1979 (Perakuan 5):

’Adalah diperakukan supaya perkara-perkara yang berkaitan dengan langkah-langkah pengajaran pemulihan selepas daripada ujian rujukan kriteria dijalankan, diteliti dan diperbaiki. Antara lain perkara-perkara tersebut termasuklah kaedah-kaedah mengajar, bahan-bahan bantu mengajar yang sesuai, saiz kelas yang lebih kecil, peruntukan guru bagi mengendalikan pengajaran pemulihan serta penggunaan bahan-bahan tertentu’.

ii. Surat-surat pekeliling berkaitan pelaksanaan program pendidikan

pemulihan

Surat pekeliling Bahagian Sekolah-Sekolah Kementerian Pelajaran

Malaysia, Bil. KP(BS)8691/Jld.II/32 bertarikh 22 Januari 1985.

“Guru Khas Pendidikan Pemulihan”.

16



Malaysia, Bil. KP(BS)8502/5/PK/Jld.V/26 bertarikh 18 Januari 1986.

“Kelas Khas Pemulihan Di Sekolah-Sekolah Rendah 1986”.


Malaysia, Bil. KP(BS)85021/5/PK/Jld.V/(34) bertarikh 30 Jun 1989.

“Guru Khas Pemulihan dan Penubuhan Kelas Khas Pemulihan di

Sekolah-Sekolah Rendah”.

1.8 KEGUNAAN PENTAKSIRAN DALAM PENDIDIKAN PEMULIHAN

Pentaksiran merupakan satu istilah yang kini berleluasa digunakan dalam sistem

pendidikan masa kini. Umumnya pentaksiran melibatkan membuat keputusan

berdasarkan kepada sesuatu peraturan dan piawaian. Pentaksiran merupakan

sebahagian daripada proses pembelajaran. Mengintegrasi strategi pentaksiran yang

baru (seperti pentaksiran bestari) ke dalam kurikulum dan proses pembelajaran

merupakan satu lompatan konsep yang begitu praktikal yang sedang berlaku.

Sehubungan itu, pentaksiran dan penilaian merupakan satu proses berterusan yang

digabungkan ke dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Pada asasnya, pentaksiran berperanan dalam :

1.8.1 Kebertanggungjawapan

Penaksiran dapat menyokong perjalanan sistem pendidikan dan

berkomunikasi dengan orang ramai tentang harapan mereka terhadap intitusi

pendidikan yang diwujudkan. Orang ramai perlukan satu kriteria

kebertanggungjawapan yang boleh diukur dan sekolah dikehendaki dapat

menepati piawaian yang ditetapkan itu.

17


1.8.2 Pensijilan

Pelajar menunjukkan kecekapan mereka dalam sesuatu bidang pembelajaran

dan guru menentukan tahap pencapaian pelajar berbanding dengan kriterian

yang telah ditetapkan itu. Pelajar kemudiannya dinilai dan keputusan

diperoleh tentang sama ada pelajar berkenaan boleh diberikan sijil, dinaikkan

ke kelas selanjutnya atau dimasukkan ke kelas pemulihan.

1.8.3 Pemulihan

Pentaksiran juga boleh digunakan untuk mencari punca kelemahan dan

membantu pelajar berkenaan meningkatkan prestasi atau memperbaiki lagi

kaedah pengajaran yang dibuat.

1.8.4 Memotivasikan Pelajar

Penaksiran juga dapat memotivasikan pelajar untuk belajar. Mereka akan

terus menghabiskan tugasan yang diberikan kerana terdapat ganjaran untuk

tugasan berkenaan. Bila pelajar dapat melaksanakan tugasan dengan

cemerlang, mereka diberikan pengiktirafan di atas pencapaian mereka.

Tujuan umum pentaksiran dalam bilik darjah ialah untuk mengintegrasikan

pengukuran dan penilaian dengan pengajaran sehingga membantu meningkatkan

mutu pembelajaran dan pengajaran. Tujuan ini adalah berbeza daripada tujuan

amalan pengukuran dan penilaian tradisional, di mana tujuan ujian dan peperiksaan

adalah untuk mengetahui ‘apa’ yang berjaya dicapai oleh pelajar dan menetapkan

gred pencapaian. Oleh itu, ujian dan peperiksaan hanya penting diadakan pada

akhir sesuatu unit pelajaran atau pada penghujung semester. Namun, penaksiran

dalam kelas, adalah untuk mendapatkan maklumat bagi mengukuhkan

pembelajaran dan pengajaran.

Selain itu pentaksiran dalam pendidikan pemulihan sebagai kaedah untuk

pembelajaran. Tujuannya adalah untuk membolehkan pendidik dan guru

mendapatkan informasi bagi tujuan mengubahsuai dan mempelbagaikan aktiviti

18


pengajaran dan pembelajaran. Pentaksiran jenis ini memaklumkan cara dan kaedah

kebiasaan (idiosinkratik) pembelajaran pelajar dan cara mengenal pasti corak dan

kaedah serta jalan yang diambil oleh pelajar. Oleh itu, pentaksiran ini juga

memerlukan reka bentuk yang teliti daripada pendidik atau guru agar informasi

hasilan keputusan dapat menentukan bukan sahaja sesuatu yang diketahui oleh

pelajar tetapi turut mendapat pandangan mendalam tentang bagaimana, bila dan

sama ada pelajar boleh mengaplikasikan apa yang mereka tahu atau pelajari.

Dengan itu, para guru dapat menggunakan informasi dan maklumat ini bagi

menyalurkan dan menyasarkan arahan dan sember maklum balas kepada pelajar

bagi tujuan mempertingkatkan pembelajaran mereka.

Peranan selanjutnya adalah pentaksiran sebagai proses untuk pembelajaran.

Pentaksiran ini memberi fokus atau tumpuan terhadap peranan pelajar sebagai

penghubung yang kritikal antara pentaksiran dengan pembelajaran. Apabila pelajar

bersifat aktif, terikat dengan pembelajaran dan berupaya menjadi pentaksir yang

kritikal, biasanya mereka memahami dan berupaya mengesan informasi dan

maklumat, menghubungkaitkan informasi dan maklmuat kepada pengetahuan

berkaitan dan menggunakannya untuk tujuan pembelajaran. Proses ini memerlukan

pendidikan dan guru membantu dan membimbing pelajar membina, mempraktikkan

atau mengamalkan dan berpuas hati dengan hasilan refleksi serta analisis kritikal

yang dijalankan oleh pelajar.

Peranan berikutnya adalah pentaksiran kepada pembelajaran. Pentaksiran ini

berbentuk sumatif secara semula jadi dan digunakan untuk memastikan apa yang

diketahui dan apa yang boleh pelajar lakukan, mendemonstrasikan sama ada

mereka berjaya mendapatkan atau memahami kehendak hasilan kurikulum serta

kebiasaannya menunjukkan bagai mana mereka ditempatkan atau diletakkan dan

dihubungkaitkan dengan yang lain.

Selain itu, pentaksiran dalam bilik darjah adalah proses mengumpulkan

maklumat tentang pembelajaran dan pengajaran secara berterusan. Proses ini

melibatkan dua aktiviti yang dikenali pengukuran dan penilaian. Pengukuran

membolehkan guru membandingkan pencapaian antara pelajar. Penilaian pula,

merupakan aktiviti menetapkan nilai terhadap perkara yang diukur. Aktiviti ini

19


melibatkan tindakan membuat pertimbangan tentang kualiti iaitu sifat-sifat yang

diingini dan sebaliknya pada sesuatu aspek pencapaian tertentu.

Pentaksiran bertujuan untuk mengumpul bukti pembelajaran. Setiap individu

yang berbeza mempunyai keperluan yang berbeza terhadap maklumat yang

diperoleh mengenai pembelajaran. Sehubungan itu, tujuan pentaksiran boleh

dikategori berdasarkan keperluan individu seperti berikut;

i. Murid – memerlukan maklum balas mengenai pencapaian mereka.

Oleh itu, murid mengetahui di mana tahap pencapaian terbaik yang

telah dilakukannya dan dimana tahap usaha yang perlu

ditingkatkannya.

ii. Guru – memerlukan maklumat mengenai kefahaman murid bagi

membolehkannya untuk membuat keputusan yang bijak terhadap apa

dan bagaimana pengajaran yang perlu ditambahkan.

iii. Ibu bapa – memerlukan maklumat mengenai kemajuan belajar anak.

Dengan itu, ibu bapa dapat mengetahui bidang mana yang anak

mereka memerlukan sokongan tambahan dalam pembelajaran.

iv. Pentadbir sekolah – memerlukan maklumat mengenai pembelajaran

murid bagi membolehkan mereka memberi sokongan tambahan

kepada guru dan murid jika diperlukan.

v. Pembuat dasar – perlu mengetahui pencapaian murid sebagai

pendekatan menguji status pentaksiran dalam pendidikan peringkat

negeri/ negara. Maklumat yang diperoleh membolehkan mereka

mengetahui tahap peruntukan/program tambahan untuk tujuan

penambahbaikan.

Justeru itu, pentaksiran adalah bersepadu dan berkaitan dengan kurikulum

dan pengajaran seperti dalam rajah 2 berikut;

20Pentaksiran


Rajah 2

Kesimpulan : Guru yang berkualiti menggunakan bukti dalam pembelajaran

(pentaksiran) untuk memberitahu apa yang telah mereka ajarkan (kurikulum) dan

bagaimana mereka mengajara (pengajaran).

Dalam pendidikan pemulihan, terdapat banyak keputusan yang perlu di buat

oleh guru dan ahli profesional lain yang terlibat dalam perkhidmatan kepada murid

terbabit. Keputusan perlu dibuat dengan teliti supaya pengajaran dan perkhidmatan

yang disediakan adalah wajar dan bersesuaian dengan masalah yang dihadapi oleh

mereka. Antara keputusan yang perlu dibuat termasuk ;

Siapakah antara murid di sekolah yang mungkin menghadapi masalah dan

perlu disediakan dengan pendidikan pemulihan?

Apakah jenis masalah yang dihadapi oleh seseorang murid? Apakah

kelemahan-kelemahan dan kekuatan-kekuatan murid tersebut? Prestasi

dalam bidang apakah yang dijejaskan oleh masalah-masalah yang

dihadapinya?

Apakah jenis penempatan pendidikan yang sesuai disediakan? Apakah

kemahiran yang perlu diajar kepada kepada murid? Apakah perkhidmatan-

perkhidmatan khusus yang sesuai disediakan untuk membantunya mencapai

kemahiran-kemahiran pada tahap yang optimum?

Adakah nampak keberkesanannya selepas pengajaran dan perkhidmatan

disediakan?

21

Kurikulum Pengajaran


Adakah program pengajaran yang telah disediakan perlu diteruskan atau

digantikan dengan sesuatu program yang baru?

Berehatlah sambil minum-minum, sebelum anda memulakan kuliah seterusnya.

1.9 PELBAGAI CARA MENGUMPUL MAKLUMAT

Pentaksiran dalam bilik darjah mengandungi pelbagai maklum balas dan kaedah

perbincangan yang mengukur dan menilai kualiti proses pembelajaran. Pentaskiran

bilik darjah merangkumi pelbagai opsyen yang luas daripada rekod pengucapan dan

pemerhatian (anecdotal notes) murid sehinggalah ke peringkat pentadbiran ujian

piawai. Apa-apa pun bentuk kaedah yang dijalankan, pentaksiran bilik darjah yang

efektif menyediakan maklum balas dan motivasi yang diperlukan murid untuk

berjaya dalam pembelajaran. Aspek utama yang perlu diberi perhatian dalam aktiviti

penilaian ialah ;

i. Objektif ujian

ii. Jadual Penentuan Ujian

iii. Penilaian item

iv. Penapisan dan penyuntingan/ edit item

v. Bentuk soalan – bertulis, lisan dlln

vi. Pentadbiran ujian

vii. Pemeriksaan keputusan/ laporan

viii. Rekod prestasi

Bagi menterjermahkan tujuan tersebut secara konkrit dalam amalan bilik

darjah, proses pentaksiran perlu dirancang, dilaksanakan dan dinilaikan dengan

teliti. Semasa merancangkannya, guru perlu memberi pertimbangan sama ada

22


usaha itu dapat menghasilkan jawapan yang positif kepada soalan-soalan seperti

berikut ;

1. Adakah proses pentaksiran yang dirancangkan bertujuan untuk

memperbaiki prestasi pelajar dan tidak sekadar untuk mengaudit

tingkat pencapaian ?

2. Adakah proses pentaksiran itu berpotensi mengukur dan menilai

sesuatu prestasi secara meluas dan mendalam ?

3. Adakah proses pentaksiran itu mampu mengesan perubahan dan

kemajuan pencapaian ?

4. Adakah maklumat yang dikumpulkan dapat digunakan untuk mengenal

pasti kelemahan-kelemahan pembelajaran dan pengajaran secara

konkrit?

5. Adakah maklumat yang dikumpulkan berpotensi membantu guru

daripada aspek membuat keputusan-keputusan tentang strategi

pengajaran ?

6. Adakah keputusan-keputusan yang berdasarkan maklumat daripada

proses penaksiran itu dapat mengatasi kelemahan pembelajaran dan

pengajaran ?

7. Adakah proses penaksiran itu dapat memaklumkan pelajar tentang

‘apa’ yang penting dan diharapkan daripada mereka ?

8. Adakah proses penaksiran itu berupaya merangsang dan

memotivasikan pelajar untuk berusaha menguasai pengetahuan dan

kemahiran yang diajarkan ?

9. Adakah maklumat daripada penaksiran itu dapat menggambarkan

prestasi pelajar dalam keadaan suasana hidup yang realistik iaitu

prestasi sebenar di luar konteks bilik darjah ?

Teknik pentaskiran dalam bilik darjah atau Classroom Assesment

Techniques (CATs) juga dikenali dengan nama penyelidikan bilik darjah atau

penyelidikan tindakan, merupakan siri peralatan dan amalan yang direka bagi

membantu guru memberi maklumat yang tepat berkaitan dengan kualiti

pembelajaran murid. Maklumat yang dikumpulkan bukanlah untuk tujuan

pemarkahan atau penggredan atau penilaian guru. Sebaliknya maklumat ini

23


digunakan untuk memudahkan dialog antara murid dengan guru terhadap proses

pembelajaran dan bagaimana untuk memperbaiki atau meningkatkan pembelajaran.

CATs menyediakan murid dan guru dengan maklumat proses dalaman tentang

bagaimana dan sejauh manakah murid mempelajari apa-apa juga yang kurikulum

inginkan. Tiga persoalan utama yang dipersoalkan melalui CATs iaitu ;

1. Apakah keperluan pengetahuan dan kemahiran yang sedang anda

cuba sampaikan ?

2. Bagaimanakah anda tahu yang murid sedang mempelajari

daripadanya ?

3. Bagaimanakah anda boleh membantu murid belajar dengan baik ?

Proses pentaksiran bilik darjah memberi anggapan bahawa murid

memberikan maklum balas yang awal dan ingin selalu dimaklumkan. Mereka juga

memerlukan penilaian terhadap kualiti pembelajaran dan mereka sedia membantu

guru untuk mempertingkatkan kekuatan pengajaran. Langkah asas proses

pentaksiran ini ialah ;

1. Pilih satu matlamat pembelajaran untuk ditafsir.

2. Pilih satu teknik pentaksiran yang akan digunakan.

3. Jalankan teknik yang dipilih.

4. Analisis data dan kongsi hasilan dengan murid.

5. Beri maklum balas terhadap data yang diperoleh.

Pentaksiran (CATs) ini membekalkan murid dengan ‘menu’ atau peralatan

penilaian iaitu ;

1. Menyemak latar belakang murid.

2. Mengenal pasti kekeliruan murid.

3. Membolehkan murid untuk menilai tahap pembelajaran sendiri.

4. Menentukan gaya pembelajaran murid.

5. Membina dan menyasarkan kemahiran tertentu.

24


Oleh itu, aktiviti-aktiviti pengukuran dan penilaian hendaklah dirancang,

diselenggarakan, dianalisis, ditafsirkan dan dimaklumkan kepada pihak-pihak yang

berkepentingan khasnya pelajar dengan menggunakan prosedur yang sah dan

boleh dipercayai.

Sebagai guru pemulihan, anda harus memahami segala aspek yang

mendalam berkaitan dengan murid. Oleh yang demikian, pentaksiran dan penilaian

yang selalu dijalankan oleh guru di sekolah bertujuan untuk mendapatkan maklumat

berkaitan:

Kemahiran kognitif ;

o Kecerdasan

o Memori

Kemahiran motor ;

o Motor kasar

o Motor halus

Kemahiran persepsi ;

o Persepsi visual

o Persepsi auditori

Kemahiran akademik ;

o Bacan

o Tulisan

o Matematik

Kemahiran bahasa ;

o Bahasa eskpresif

o Bahasa reseptif

Tingkah laku

Keadaan sosio-emosi

25


Maklumat yang dikumpul berdasarkan kepada aspek–aspek di atas, akan

memberi satu gambaran yang komprehensif berkaitan murid, dan menunjuk arah

tentang jenis bantuan dan pengajaran yang perlu disediakan. Dengan demikian,

guru boleh merancang satu program intervensi yang bersesuaian dengan keperluan

individu setiap orang murid. Seseorang guru yang berkesan akan selalu

berpandukan kepada maklumat pentaksiran untuk mengendali murid di sekolah.

Guru- guru pendidikan pemulihan perlu membiasakan diri dengan pelbagai

cara mengumpul maklumat untuk membuat keputusan-keputusan berkaitan proses

pengajaran-pembelajaran dan mengetahui masalah yang dihadapi oleh murid

berkeperluan khas. Maklumat yang diperlukan untuk membuat keputusan-keputusan

dalam pelaksanaan pendidikan khas atau pemulihan boleh didapati daripada

pelbagai sumber seperti :

Rekod dan laporan berkaitan ;

o Latar belakang keluarga

o Kesihatan murid

o Prestasi akademik dahulu

o Minat murid

Sampel kerja ;

o Analisis ralat

o Kualiti kerja

Pengujian ;

o Ujian rujukan norma

o Ujian rujukan kriteria

o Inventori tidak formal

o Kuiz

o Probe

26


o Analisis tugaan

Pentaksiran portfolio

Pemerhatian

Senarai semak

Skala pengkadaran

Temubual

1.10 SUMBER-SUMBER MAKLUMAT

Terdapat pelbagai sumber yang digunakan bagi mendapat maklumat untuk guru

sebelum melaksanakan pentaksiran.

1.10.1 Rekod dan laporan

Seseorang murid bermasalah pembelajaran sudah pasti telah menjalani pelbagai

jenis pentaksiran sebelum dia masuk ke sekolah. Laporan-laporan yang dibuat oleh

para profesional akan memberi banyak maklumat berkaitan murid yang boleh

digunakan oleh guru pendidikan khas. Guru pendidikan khas perlu merujuk kepada

laporan-laporan tersebut untuk mendapat satu gambaran yang lebih menyeluruh

berkaitan murid.

1.10.2 Rekod Lama

Merujuk kepada sesuatu peristiwa yang signifikan. Ini termasuklah tingkah laku yang

diperhatikan, latar di mana tingkah laku berlaku dan intrepretasi tentang peristiwa.

Rekod akan lebih bermakna apabila ;

i. Ia menumpukan kepada peristiwa/ perkara yang bermakna.

ii. Ia direkodkan sebaik sahaja insiden selesai.

iii. Ia mengandungi maklumat yang mencukupi untuk mudah difahami

kemudian.

iv. Perlakuan yang diperhatikan dan intrepetasinya diasingkan

1.10.3 Sampel kerja

27


Salah satu sumber maklumat yang sedia ada berkaitan murid adalah sampel-sampel

kerja yang dihasilkan oleh murid dalam mata pelajaran yang diikutinya di sekolah.

Untuk mendapat maklumat yang berfaedah, guru pendidikan khas perlu membuat

analisis sampel kerja untuk mengetahui kelebihan dan kekurangan murid dalam

mata pelajaran yang dipelajari. Selain itu, memerlukan pelajar melakukan tugasan

sebenar yang mewakili keseluruhan tugasan yang diukur. Sampelan tugasan

biasanya termasuk elemen yang paling penting dalam keseluruhan tugasan dan

dilakukan dalam keadaan yang terkawal.

Contoh ;

- Menaip surat

- Menggunakan computer dalam menganalisis masalah

- Membaiki alat

1.10.4 Pengujian

Mengikut R.M. Gagne dalam bukunya The Conditions of Learning, pengujian ialah

suatu cara yang sistematik untuk mengukur perubahan tingkah laku seseorang

individu. Dalam sesebuah kelas, pengujian ini digunakan untuk mengukur

perubahan tingkah laku yang berkaitan dengan aktiviti pembelajaran pelajar-pelajar.

Ia merupakan suatu alat pengukuran dengan tujuan mendapat maklumat tentang

pencapaian pelajar-pelajar dalam aspek kognitif, psikomotor ataupun efektif.

Pengujian ini memerlukan pelajar menunjukkan secara eksplisit seperti

menjawab soalan secara lisan atau bertulis atau mendemostrasikan, perubahan

tingkah laku berkaitan dengan perkara-perkara yang telah dipelajarinya.

Ujian pencapaian adalah mekanisme yang digunakan untuk mengukur dan

menilai pencapaian pelajar. Ujian pencapaian adalah berkaitan dengan objektifan

pengajaran, iaitu ‘apa’ yang telah diajarkan dalam subjek, kursus atau kurikulum

tertentu. Ujian ini bertujuan untuk mentaksirkan (1) sejauh mana pelajar menguasai

isi pelajaran yang telah diajarkan, (2) kualiti atau gred yang dicapai, (3) perubahan

28


dan kemajuan pembelajaran, (4) keberkesanan strategi pengajaran dan (5) sama

ada pelajar telah bersedia untuk mengikuti konsep-konsep dan kemahiran-

kemahiran yang lebih luas dan mendalam. Dua bentuk ujian yang digunakan iaitu

ujian bertulis dan ujian prestasi.

Ujian-ujian yang sering digunakan bagi murid-murid kelas pemulihan atau

khas ialah ;

1. Ujian saringan

2. Ujian diagnostik

Ujian saringan merupakan satu instrument pengukuran disediakan secara

menyeluruh terhadap kekuatan dan kelemahan dalam penguasaan kemahiran-

kemahiran asas murid secara individu untuk dicalonkan bagi mengikuti murid-murid

program kelas pemulihan khas. Ujian ini dapat mengesan murid-murid yang lemah

dan memerlukan bantuan pemulihan khas.

Ujian diagnostik dianggap penting dalam kelas khas bagi membantu guru

mengesan aspek kelemahan dan kelebihan yang dimiliki oleh murid. Ujian ini

mengesan masalah-masalah yang dialami oleh murid-murid ketika belajar dan

mengenal pasti punca kegagalan murid dalam menguasai kemahiran tertentu.

Guru pemulihan boleh mendapat tahu tahap kebolehan murid dengan

mentadbirkan ujian-ujian kepada murid. Pengujian boleh ditadbirkan dengan

pelbagai cara mengikut apakah tujuan sebenarnya guru. Nama yang diberikan

kepada sesuatu ujian biasanya menunjukkan tujuannya.

Ujian rujukan kriteria : Ujian untuk mengukur sama ada kemahiran yang telah

diajar

boleh dianggap sebagai telah dikuasai murid.

Ujian rujukan norma : Ujian yang membandingkan prestasi murid dalam sesuatu

ujian dengan pencapaian orang yang telah mengambil

ujian yang sama.

Kuiz : Ujian yang dijalankan sebaik sahaja sesuatu pelajaran

telah

29


disampaikan untuk menguji sama ada murid telah

memahami apa yang telah diajar.

Probe : Jika seorang guru ingin tahu sama ada murid boleh

menjalankan sesuatau tugasan atau ujian dalam keadaan

yang lain, dia boleh memberi tugasan atau ujian yang

sama tetapi dengan sedikit pengubahsuaian seperti

memberi penyampaian yang berlainan. Guru telah

sebenarnya menjalankan “ probe”.

1.10.5 Pemerhatian

Pemerhatian merupakan satu kaedah yang selalu dijalankan oleh para profesional

atau guru untuk mengumpul maklumat, khususnya berkaitan tingkah laku seseorang

murid. Pemerhatian yang dibuat perlu direkodkan dan terdapat beberapa cara untuk

merekodkan hasil pemerhatian. Kaedah yang popular dalam membuat pemerhatian

ialah dengan menggunakan berbagai-bagai cara catatan bergantung kepada

objektif. Seseorang guru boleh membuat pemerhatian dari jauh atau berada

bersama di dalam kumpulan respondennya.

Teknik pemerhatian boleh digunakan untuk mengenal pasti ciri-ciri

perkembangan murid daripada aspek afektif dan psikomotor khasnya bagi mata

pelajaran Agama Islam, Pendidikan Moral, Muzik dan Pendidikan Jasmani. Aktiviti

pemerhatian tingkah laku murid harus dibuat ke atas perlakuan mereka semasa di

dalam dan di luar bilik darjah. Jenis alat pemerhatian yang sering digunakan untuk

merekod prestasi murid melalui aktiviti pemerhatian ialah ;

i. Senarai semak

ii. Skala kadar

Senarai semak digunakan untuk mengenal pasti ciri-ciri tingkah laku murid

yang ada tidak ada. Di dalam senarai semak, ciri-ciri tingkah laku murid hendaklah

dinyatakan dengan mudah dan jelas serta mengikut tertib.

Skala kadar merujuk kepada selain daripada merekodkan tingkah laku murid

yang telah diperhatikan pula, menunjukkan darjah pencapaian tingkah laku yang

30


ditunjukkan oleh murid berkenaan. Darjah pencapaian ini lazimnya dinyatakan

dengan 5-mata iaitu (1) sangat buruk (2) buruk (3) sederhana (4) baik dan (5) sangat

baik. Di samping darjah pencapaian 5-mata tersebut, alat skala tersebut hendaklah

mengandungi ciri-ciri tingkah laku yang utama serta disusun mengikut terttib.

Bagi tugasan yang kecil/ mudah, pemerhatian secara informal mungkin boleh

dijalankan. Bagi tugasan yang lebih komprehensif, pemerhatian perlu lebih

sistematik bagi meningkatkan keobjektifan dan kegunaannya kemudian.

Pemerhatian biasanya dibantu oleh senarai semak atau skala kadar.

1.10.6 Temubual

Guru pendidikan khas boleh mendapat maklumat berkaitan murid dengan

menemubual ibu bapa, penjaga, guru-guru yang lain atau rakan sebaya murid.

Kaedah temubual sesuai digunakan untuk tujuan ini.

1.10.7 Soal Selidik

Borang soal selidik merupakan satu alat penyelidikan yang kerap digunakan dalam

kajian tinjauan. Soal selidik selalu digunakan untuk mengetahui sikap seseorang

dengan menggunakan soalan-soalan bebas-jawab (terbuka), senarai semak atau

skala kadar. Soalan bebas-jawab ialah soalan isikan tempat kosong; soalan senarai

semak ialah soalan jenis Thurston di mana subjek hanya memberi jawapan dengan

menanda salah satu pilihan jawapan; dan soalan skala kadar menggunakan kaedah

Lokert di mana responden memilih jawapan daripada satu kontinuun (esktrem ke

ekstrem).

Tujuan borang ini untuk mendapat maklumat tentang latar belakang

responden. Sekiranya borang soal selidik diedarkan secara sendiri oleh pengkaji

kepada kumpulan sasaran, maka pengkaji dapat menjelaskan tujuan kajian dan

menerangkan sebarang kekeliruan dalam soal selidik yang ditimbulkan oleh pihak

responden. Soalan-soalan yang ditulis mestilah memberi makna yang sama kepada

responden.

31


1.11 KESIMPULAN

Secara keseluruhannya, proses pentaksiran dapat menghasilkan maklumat-

maklumat yang berguna untuk meningkatkan kualiti pembelajaran dan pengajaran

sekiranya aktiviti-aktiviti pengukuran dan penilaian dilakukan secara tepat dan

sistematis. Pentaksiran sangat penting kepada guru dalam bilik darjah bagi

meningkatkan pengajaran dan pembelajaran khasnya kepada murid-murid

pemulihan. Sehubungan itu, guru perlu memilih kaedah dan prosedur yang sesuai

bagi membantu melaksanakan penaksiran dengan berkesan dan mencapai

matlamat ditetapkan.

Latihan 2

TOPIK 2 MENTAKSIR KEBOLEHAN PEMBELAJARAN ASAS

32

Rujukan pada satu fail individu murid. Di bahagian depan fail biasanya terdapat borang yang merekodkan butir-butir peribadi dan latar belakang murid. Kaji format borang itu dan bandingkan dengan suatu borang lain yang disediakan dalam buku pentaksiran. Buat penambahbaikan borang yang digunakan di sekolah dan jelaskan apa yang telah anda lakukan dan kenapa anda lakukan.

Rujuk juga kepada beberapa laporan kesihatan/ perubatan murid. Adakah laporan yang diberikan dapat membantu anda dalam perancangan pengajaran anda? Beri komen atau cadangan yang bermanfaat berkaitan bagaimana laporan kesihatan/ perubatan murid boleh dibuat supaya ia akan menjadi lebih berguna kepada guru.


2.0 SINOPSIS

Dalam bab terdahulu, anda telah didedahan dengan konsep, definisi, kepentingan

pentaksiran dan kepelbagaian cara untuk mendapat dan mengumpulkan maklumat.

Topik ini pula, akan memberi pengetahuan kepada anda mengenai proses

pentaksiran melibatkan pentaksiran pengamatan daripada aspek penglihatan,

pendengaran, kinestetik, taktil dan haptic. Maklumat mengenai pentaksiran ini

diperoleh melalui pemerhatian, tembu bual/ selidik, sampel kerja dan pengujian.

2.1 HASIL PEMBELAJARAN

Pada akhir tajuk ini anda dapat ;

4. Mengetahui masalah-masalah murid dalam pembelajaran peringkat asas.

5. Mentaksir kebolehan pembelajaran asas murid-murid melalui proses

pengamatan, konsepsualisasi dan orgasnisasi dan pemprosesan maklumat.

6. Merancang pengajaran dan pembelajaran melalui pentaksiran dan intervensi

melalui pentaksiran yang dijalankan.

2.2 KERANGKA TAJUK

33


2.3 PENGENALAN

Proses pembelajaran akan berlaku dengan melibatkan tiga proses kognitif iaitu

proses penumpuan, pengamatan dan tanggapan. Terdapat hubungan fungsi-fungsi

organ deria dengan fungsi mental dalam proses pembelajaran. Pengalaman-

pengalaman yang diperoleh melalui deria dikenali sebagai perasaan iaitu apa yang

kita rasai. Perasaan ini dihantar kepada otak melalui system saraf supaya diproses

dan difahami. Segala fungsi mental yang terlibat dalam proses yang dialami dikenali

sebagai proses kognitif. Dalam semua mata pelajaran, pelajar sentiasa belajar

membentuk pelbagai konsep sama ada konsep konkrit ataupun konsep abstrak.

Pembentukan konsep-konsep ini berasaskan pembentukan pelbagai pengamatan.

Pengamatan hanya terbentuk apabila ada penumpuan pelajar pada perkara yang

dipelajarinya, sedangkan penumpuan hanya berlaku apabila ada kesedaran pelajar

pada rangsangan yang diterimanya. Secara mudahnya, penumpuan, pengamatan

dan tanggapan merupakan tiga proses kognitif yang saling mempengaruhi antara

satu sama lain.

2.3. MENTAKSIR KEBOLEHAN PEMBACAAN ASAS

34

MENTAKSIR KEBOLEHAN PEMBELAJARAN ASAS

MAKSUD MATLAMATCARA PENTAKSIRAN

PEMERHATIAN TEMUBUAL/ SOAL SELIDIK

PENGUJIAN SAMPEL KERJA


Pentaskiran untuk pembelajaran oleh guru bertujuan untuk mendapatkan informasi

bagi mengubahsuai dan mempelbagaikan aktiviti pengajaran dan pembelajaran.

Pentaskiran jenis ini memerlukan cara dan kaedah kebiasaan (indiosinkratik)

pembelajaran pelajar dan mengenal pasti corak dan kaedah serta jalan yang diambil

oleh pelajar. Kebolehan murid-murid menguasai pembelajaran asas dipengaruhi

oleh :

i. Pengamatan

ii. Konsepsualisasi dan Organisasi

iii. Kepantasan Pemprosesan Maklumat

2.3.1. Melalui Pengamatan

Proses pengamatan membolehkan seseorang itu memahami apa yang sedang

berlaku dalam persekitarannya. Beberapa orang yang memerhatikan perkara yang

sama mungkin memberi tafsiran berbeza mengenainya. Oleh itu, pengertian mereka

berbeza. Dengan demikian, setiap orang mempunyai perilaku yang berbeza.

Penglihatan tidak berlaku dalam mata. Mata hanya alat yang membantu proses

pengamatan. Kebanyakan orang tersalah anggap berkaitan dengan pengamatan.

Pengamatan pada mereka hanya melibatkan apa yang dapat dilihat dengan mata,

sedangkan sebenarnya pengamatan melibatkan keseluruhan pancaindera manusia.

Hilgard dan Artkinson (1975) mentakrifkan pengamatan sebagai proses yang

membawa kepada kesedaran manusia pada benda-benda ataupun objek-objek,

pada kualiti ataupun pertalian yang berlaku melalui organ-organ deria. Walaupun

sifat-sifat objek yang diamati itu dirakamkan oleh mental seperti gambaran asalnya,

pentafsiran orang yang mengamatinya dipengaruhi oleh pengalaman-pengalaman

lampaunya dan ini menyebabkan proses pengamatan itu bukanlah semata-mata

merakamnkan secara pasif apa yang sedang dialami oleh organ-organ deria itu.

Menurut Child D. dalam bukunya Psychology and the Teacher, penganalisisan

perasaan secara dalaman yang dilakukan oleh otak atau mental dipanggil

pengamatan. Bagi Malcom Hardy dan Steve Heyes (1985), maklumat yang datang

daripada organ-organ deria perlu terlebih dahulu diorganisasikan dan

diinterpretasikan sebelum dapat difahami dan proses ini dinamakan pengamatan.

35


Tidak semua maklumat yang masuk dalam organ pancaindera pada suatu masa

dirasakan secara sedar.

Kebolehan seseorang murid dalam pembelajaran asas dipengaruhi oleh

pengamatan yang melibatkan penglihatan, pendengaran, kinestetik, taktik dan

haptic. Pengamatan penglihatan merujuk kepada kebolehan membezakan atau

mengasingkan secara visual akan persamaa dan perbezaan yang ada pada objek-

objek. Pengamatan visual ini meliobatkan deria pengliahatan iaitu mata. Mata

merupakan elemen penting dalam membuat pengamatan khususnya yang

mempunyai kaitan dengan apa yang dapat dilihat. Deria mata mampu mengesan

warna, bentuk, saiz, pola, kedudukan dan sebagainya. Banyak kajian yang

dijalankan mendapati, pengamatan visual merupakan aspek yang paling penting.

Melaluinya, suatu yang dicerap oleh sensori dapat diukur sama ada member makna

kepadanya atau tidak.

Beberapa kajian bertujuan membuktikan kewujudan ingatan ikonik dijalankan.

Kajian awal dilakukan oleh Sperling (1960), melalui eksperimen yang dikenali

sebagai Eksperimen Sperling. Melalui eksperimen ini, Sperling menunjukkan

tayangan selama kira-kira 0.05 saat iaitu beberapa set sembilan huruf seperti yang

berikut kepada subjeknya ;

R G C

L X N

S B J

Selepas itu, subjek diminta mengingat dan melaporkan sebanyak mungkin

huruf daripada setiap set. Keputusan eksperimen ini menunjukkan secara purata

subjek dapat mengingati empat ataupun lima huruf sahaja daripada setiap set.

Selain daripada huruf yang diingati dan dilaporkan itu, subjek juga menyatakan

mereka melihat huruf-huruf lain. Bagaimanapun, subjek mendapati beberapa huruf

yang pernah dilihat itu pudar dengan begitu cepat sebelum sempat ia dilaporkan.

Keputusan ini memberikan penjelasan kegagalan subjek melaporkan semula

36


sembilan huruf apabila mereka diminta berbuat demikian. Masa melebihi satu saat

diperlukan bagi subjek melaporkan kesemua sembilan huruf. Selepas meninjau,

mengecam dan melaporkan empat ataupun lima huruf, subjek mendapati huruf lain

yang belum dilaporkan itu pudar daripada ingatan kederiaan mereka.

Pengamatan pendengaran melibatkan deria pendengaran iaitu bunyi.

Manusia dapat membezakan pelbagai bunyi yang wujud di dunia ini. Malah dengan

maklumat-maklumat bunyi-bunyian ini, manusia dapat mencipta pelbagai variasi

bunyi yang bernada tinggi, sederhana dan rendah. Kebolehan manusia

mengekalkan maklumat dalam ingatan ekoik dikaji oleh Darwin, Turbey dan Crowder

(19772), melalui teknik laporan separa seperti yang direka bentuk oleh Sperling

melalui kajiannya berkaitan dengan ingatan Ekonik. Melalui eksperimen ini, Darwin

dan rakannya mengemukakan tiga set angka berlainan daripada tiga arah berlainan

kepada sekumpulan subjek iaitu daripada kiri, kanan dan hadapan. Selepas ketiga-

tiga set dikemukakan, mereka mengemukakan pula satu tanda saran (dalam bentuk

rangsangan penglihatan) menyatakan kedudukan set angka yang perlu diulang

sebut oleh subjek. Sekiranya tanda saran itu dikemukakan selepas sahaja angka

dibunyikan, kebanyakan subjek dapat mengulangi dengan tepat angka yang diterima

daripada arah yang diisyaratkan melalui tanda saran.

Pengamatan kinestetik melibatkan deria rasa, baud an sentuhan. Ia penting

sebagai pengimbang kepada pengamatan auditori dan visual.

2.2.2. Kepantasan Pemprosesan Maklumat

Secara umumnya, kepantasan pemprosesan maklumat dipengaruhi oleh tiga

komponen iaitu ;

i. Deria (Sensory Register)

ii. Ingatan Jangka Pendek

iii. Ingatan Jangka Panjang

i. DERIA

37


Melibatkan keseluruhan deria – penglihatan, pendengaran, sentuhan dan

bau.

Mempengaruhi kepada pengamatan dan penanggapan.

ii. INGATAN JANGKA PENDEK

Komponen di mana maklumat terhad disimpan selama beberapa saat sahaja

7 (+/- 2) item/chunk

Apabila melebehi had – maklumat baru akan mengganti maklumat lama

(lupaan berlaku)

Dikenali sebagai ingatan aktif (working memory)

Menerima maklumat dari deria & Ingatan Jangka Panjang

iii. INGATAN JANGKA PANJANG

Penyimpanan yang kekal

Tiga bahagian ingatan jangka panjang

Ingatan Episodik – Penyimpanan imej

Ingatan Semantik - Penyimpanan fakta, konsep, prinsip, kemahiran

penyelesaian masalah, strategi pembelajaran

-Disimpan secara ‘schemata’

Ingatan Prosedural – Bagaimana membuat sesuatu

Kebolehan dan kepantasan dalam pemprosesan maklumat dapat dilihat dalam

Carta 1 di bawah.

CARTA 1

38


Namun begitu, terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi kepada kepantasan

dalam pemprosesan maklumat iaitu ;

i. Pengalaman

ii. Kejelasan Tugasan

iii. Jangkaan

iv. Penumpuan

Dapatkan seberapa banyak maklumat berkaitan dengan tajuk di atas

di perpustakaan atau pusat sumber yang berdekatan.

Buatkan catatan atau nota-nota penting.

39

pentaksiran kuliah 1

Documents