penilaian tahap pelaksanaan amalan 5s dalam …
TRANSCRIPT
Journal of Business and Social Development e- ISSN: 2600-9668
Volume 6 Number 2, September 2018 ©Penerbit UMT
PENILAIAN TAHAP PELAKSANAAN AMALAN 5S DALAM KALANGAN STAF
PENTADBIRAN MENGGUNAKAN MODEL RASCH, KAJIAN KES DI KOLEJ
PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA (UUM)
MOHD NORHASNI MOHD ASAAD1*, ROHAIZAH SAAD1 , MOHD AKHIR AHMAD1
DAN ROSMAN ITENG1
*Corresponding author: [email protected]
Unit Pemodenan Tadbiran dan Perancangan Pengurusan Malaysia
(MAMPU) telah merancang langkah-langkah untuk mengubah
perkhidmatan awam bagi menambah baik penyampaian perkhidmatan.
Terdapat usaha untuk memantapkan pengurusan pejabat melalui
pengenalan amalan 5S. Walaupun banyak kajian telah dijalankan dan
dibincangkan oleh penyelidik, terutamanya dalam menerima pakai kaedah
pengurusan Jepun seperti 5S, ia masih belum menemui kesimpulan konkrit
mengapa beberapa organisasi menghadapi kegagalan. Tujuan kajian ini
adalah untuk mengkaji tahap pelaksanaan 5S di kalangan staf pentadbiran
di Universiti Utara Malaysia (UUM). Kajian ini menggunakan Item Response Theory (IRT) untuk memeriksa tahap pelaksanaan 5S. Model
Rasch dengan perisian Winsteps 3.6 telah digunakan dalam kajian ini
kerana keupayaannya dalam mentafsir dan menganalisis keupayaan
responden dalam melaksanakan perkara yang sukar. Soal selidik dalam
talian telah diedarkan secara rawak kepada staf pentadbiran. Dapatan
kajian ini dapat membangunkan suatu profil amalan 5S di mana ia
menunjukkan bahawa kejayaan pelaksanaan 5S boleh dipertingkatkan
dengan memberi tumpuan kepada inovasi dan penambahbaikan yang
berterusan.
Pengenalan
Amalan 5S merupakan satu program peningkatan kualiti di dalam sesebuah
organisasi yang dilaksanakan secara
negara Jepun. Amalan 5S mula dilaksanakan
di Malaysia di bawah Dasar Pandang Ke
Timur oleh pihak kerajaan melalui
Perbadanan Produktiviti Malaysia (MPC)
Perancangan Pengurusan Malaysia (MAMPU). Perkataan 5S ini berasal
daripada bahasa Jepun dan terjemahkan ke
dalam Bahasa Malaysia sebagai Sisih (Seiri),
Susun (Seiton), Sapu (Seiso), Seragam
(Seiketsu) dan Sentiasa Amal (Shitsuke)
(MAMPU, 2010). Ia juga adalah selaras
dengan Misi Nasional yang dibentangkan
dalam Rancangan Malaysia Kesembilan
(RMK 9) ke arah mencapai Wawasan 2020.
Kementerian Pengajian Tinggi (KPT) telah
mengumumkan dasar 5S di KPT iaitu
memastikan amalan 5S dilaksanakan secara
berterusan melalui budaya kerja cemerlang dengan mengutamakan kerja secara
berpasukan ke arah meningkatkan kualiti
perkhidmatan, persekitaran yang bersih,
amalan 5S kepada staf pentadbiran semenjak
tahun 2002. Perlaksanaan program 5S ini
adalah untuk membudayakan staf UUM
tentang kepentingan kualiti (Asaad, Saad, &
Rushami Zien Yusoff, 2012). Banyak usaha
telah dijalankan dalam meningkatkan amalan
5S di kalangan staf pentadbiran namun begitu hasil audit dalaman 5S mendapati
masih ramai staf pentadbiran kurang
memahami dalam melaksanakan amalan 5S
(Mohd Norhasni Mohd Asaad, Rushami Zien
Yusoff, & Sanuri, 2013). Selain daripada
kajian 5S di Institut Pengajian Tinggi di
Malaysia terdapat beberapa kajian amalan 5S
lain seperti kajian amalan 5S dalam
kemahiran hidup di sekolah rendah (Wan
Abdullah Bin Wan Ahmad, 2013), kajian
jurang pelaksanaan 5S (Mohd Norhasni Mohd Asaad et al., 2013), kajian amalan
budaya kualiti amalan 5S (Mohammad,
2010) dan impak amalan 5S (“Laporan
Kajian Terhadap Impak Pelaksanaan Amalan
5S/QE di Jabatan Negeri dan Persekutuan
Negeri Kelantan Tahun,” 2013). Namun
begitu kebanyakan kajian yang dilaksanakan
menggunakan data audit dalaman dan hanya
melihat dari segi impak pelaksanaan tetapi
tidak mengenalpasti faktor-faktor
penyumbang kejayaan pelaksanaan amalan
5S di perkhidmatan awam. Sebahagian daripada artikel pula tidak diterbitkan di
jurnal berwasit. Oleh sebab itu kajian ini
ingin menilai sejauhmana keupayaan staf
pentadbiran dalam melaksanakan amalan 5S
dan juga mengenalpasti faktor-faktor
penyumbang kejayaan pelaksanaan amalan
membentuk profil item pelaksanaan 5S.
Kajian ini hanya memfokuskan staf
pentadbiran yang berkhidmat di pejabat
Pusat Pengajian Kolej Perniagaan UUM.
Terdapat lima pusat pengajian dalam kolej
Perniagaan UUM iaitu Pusat Pengajian
Pengurusan Perniagaan, Pusat Pengajian
Teknologi dan Logistik, Pusat Pengajian
Ekonomi, Kewangan dan Pentadbiran.
Kawasan pelaksanaan 5S merangkumi
mesyuarat, bilik fail, surau dan tandas
sepertimana terdapat dalam skop audit
dalaman 5S UUM.
pengurusan yang dilaksanakan dalam sektor
swasta seperti syarikat dan kilang di negara
Jepun (Manuel, Suárez-Barraza, Juan, &
pengurusan pejabat daripada negara matahari
terbit ini telah tersebar ke seluruh dunia
termasuklah negara Malaysia melalui Dasar
Pandang ke Timur. Daripada perkataan Jepun ianya telah disesuaikan pula dengan
patah perkataan dalam Bahasa Malaysia iaitu
Sisih (Seiri), Susun (Seiton), Sapu (Seiso),
Seragam (Seiketsu) dan Sentiasa Amal
(Shitsuke)(MAMPU, 2010). Kaedah Amalan
terbaik bagi mengubah persekitaran pejabat
menjadi kemas, teratur dan kondusif serta
membentuk budaya kerja cemerlang.
Jadual 1 menerangkan beberapa
mempunyai maksud yang sama.
Jadual 1: Definisi 5S 5 S
/
; S
, T
Seiri Menyisih dan membuang barangyang tidak perlu di tempat kerja.
Sisih Sisih Sifting Sorting Sort Organization
Seiton Menyusun dan
menyimpan barang dengan kemas, mudah diambil dan disimpan semula di tempatnya.
Susun Susun Sorting Straightening Set in order Cleaning
Seiso
Mencuci
tempat kerja dengan rapi supaya tiada habuk, kotoran di lantai, mesin dan peralatan.
Sapu Suci Sweeping Sweeping and
cleaning
dengan berkesan.
Shitsuke Berdisiplin dan melatih pekerja mematuhi peraturan dan berbudaya kualiti di
tempat kerja
Sentiasa Amal
Sentiasa Amal
Mohd Norhasni Mohd Asaad et.al
Prestasi Perkhidmatan
menghadapi persaingan global dan
sektor perkhidmatan (Parameshwaran, R., Srinivasan P.S.S, & Punniyamoorthy, M.
2009). Tidak dinafikan sektor
prestasi tertumpu kepada prestasi
pengukuran prestasi perkhidmatan
(Sinclair & Zairi, 2000).
tertumpu pada adaptasi prestasi
prestasi ditakrifkan, apa kaedah
bagaimana perkhidmatan dimensi dipilih
kesan perlaksanaan amalan 5S terhadap
prestasi perkhidmatan yang merangkumi
produktiviti, kualiti, kos, penghantaran
2016; Belpanno & Pinna, 2015)
diusahakan bagi menyediakan jawapan kepada persoalan-persoalan kajian ini.
Kajian akan melibatkan pengumpulan
Perniagaan UUM melalui penggunaan
dibangunkan bersifat soalan berstruktur.
Soal selidik yang dibangunkan
mendapat pandangan dari pakar-pakar dalam organisasi (Cubalchini-Travis,
2007; Hernández Lamprea, Camargo
Carreño, & Martínez Sánchez, 2015;
Dalam model Rasch, kebolehpercayaan
dan person (Andrich 2011).
Kajian tergolong dalam kategori
jumlah populasi diketahui dan
mempunyai kebarangkalian untuk dipilih
sebagai sampel kajian (Cavana,
Delahaye, & Sekaran, 2001; Cooper &
Schindler, 2000). Jenis persampelan
rawak mudah akan digunakan dalam kajian ini. Jenis persampelan ini dipilih
disebabkan keupayaannya untuk
2001). Oleh kerana kajian ini merupakan
kajian yang bersifat tinjauan, responden
yang dipilih terdiri dari kalangan yang
mempunyai pengetahuan, pengalaman,
dalam pengkhidmatan pentadbiran di
universiti. Populasi kajian adalah 70 dan saiz sampel adalah 59 (Krejcie, 1970).
Proses kutipan data ini dijalankan secara
diatas talian. Sebanyak 55 data telah
dikutip dan dianalisa menggunakan
seperti berikut:
MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA
(UUM)
mendapatkan profil latarbelakang responden.
person dan diberi kod person. Contohnya
kod “01ABCD” menunjukkan 01 adalah
bilangan responden, A adalah Pusat
pengajian, B adalah Jawatan C adalah Jantina dan D adalah tahun
berkhidmat.Bahagian 2: Bahagian ini
kategori iaitu A) Produktiviti B) Kualiti C)
Kos D) Penghantaran E) Keselamatan dan F)
Inovasi & Penambahbaikan. Dalam Winsteps
diberi pengkodan. Contohnya kod “A1”
menunjukkan A adalah kategori Produktiviti
manakala “1” adalah bilangan item. Lima
skala Likert (1-5) digunakan dalam kajian
ini.
Model Rasch mempunyai beberapa ciri
istimewa yang dapat menyelesaikan masalah.
Pertama, model Rasch melibatkan parameter yang paling sedikit supaya ia lebih mudah
diaplikasikan. Kedua, model Rasch
keupayaan anggaran (Hambleton & Rogers,
1989). Anggaran keupayaan boleh
item boleh dilakukan tanpa kecenderungan dan secara bebas daripada responden yang
dipilih daripada populasi yang bersesuaian
dengan model.
regresi yang terbaik. Walau bagaimanapun, ramalan daripada tindak balas ordinal adalah
hampir mustahil kerana ketiadaan skala
selang. Penyelesaian biasa dalam pendekatan
regresi linear adalah untuk mewujudkan
garisan yang terbentuk daripada titik-titik
yang sesuai dengan sebaik mungkin, yang
kemudiannya akan digunakan untuk
membuat ramalan-ramalan yang diperlukan
& Fox, 2007; Saidfudin Azrilah, A. A.,
Rodzo’an, N. A., Omar, M. Z., Zaharim, A.,
& Basri, H., 2010) seperti dalam Rajah 1
Konsep garisan padanan terbaik.
e e
Mohd Norhasni Mohd Asaad et.al
Dalam mendapatkan garisan padanan
sebenar; yi dan titik ramalan; ýi di atas
garisan padanan terbaik. Perbezaan ini
dirujuk sebagai ralat, e
yi – ýi = ei (2)
Disebabkan sentiasa ada kesilapan
model berketentuan persamaan
menjadikan ia kurang dipercayai. Hal ini
boleh diatasi dengan mengubahnya
menjadi model kebarangkalian termasuk
Di bawah falsafah Rasch data yang
dikumpul perlu sesuai dengan spesifikasi
model Rasch daripada cuba mewujudkan
"garisan padanan terbaik" (Bond & Fox,
2007; Saidfudin Azrilah, A. A.,
Rodzo’an, N. A., Omar, M. Z., Zaharim,
A., & Basri, H., 2010). Rasch mengalih
konsep kebolehpercayaan dari mewujudkan "garisan padanan terbaik"
data kepada mengeluarkan alat ukuran
yang boleh diulang-ulang dan boleh
dipercayai (Smith, 2004). Model Rasch
menggunakan pembaris logit yang
yang sama.
nisbah ganjil. Rajah 2 di bawah
menunjukkan rajah garisan
keberangkalian.
1/99 10/90 20/80 30/70 40/60 50/50 60/40 70/30 80/20 90/10 99/1
1/99 10/90 20/80 30/70 40/60 50/50 60/40 70/30 80/20 90/10 99/1
Rajah 2: Garisan keberangkalian
yang sama, logaritma digunakan untuk
nilai kebarangkalian ganjil. Sebagai
baginya, maka log1010-2 adalah
bersamaan dengan -1 manakala nilai
log101 bersamaan dengan 0 dan
seterusnya (Aziz, 2008) Rajah 3 di bawah
menunjukkan pembaris logit yang
MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA
(UUM)
10-2
0.01
100
1
102
100
acara bersamaan dengan perbezaan
keupayaan person dan kesukaran item. Pengukuran Model Rasch dinyatakan sebagai
nisbah kejayaan sesuatu aktiviti;
δi = kesukaran item
Kajian ini menggunakan Model Rasch bagi tujuan penganalisaan kerana ia amat
bersesuaian dalam penganalisaan data
juga ianya dapat mengukur keupayaan
setiap responden dalam melaksanakan item-
item yang sukar (Bond & Fox, 2007;
Saidfudin Azrilah, A. A., Rodzo’an, N. A.,
Omar, M. Z., Zaharim, A., & Basri, H.,
2010). Data yang diperolehi dianalisa
dengan mengunakan perisian Winsteps 3.6.
Perisian ini digunakan dalam kajian ini
kerana keupayaannya dalam menafsir dan
menganalisa keupayaan responden
dapat membantu membentuk profil item amalan 5S. Data-data yang diperolehi
hendaklah fit kepada Model Rasch dengan
memenuhi kriteria di bawah;
i. ‘Point measure correlation’
(PtMea Corr); 0.4 < PtMea
< 1.5
Pengajian Pengurusan Perniagaan (22%),
Logistik (9%). Kebanyakan mereka bertugas sebagai Pembantu Tadbir (45%),
Mohd Norhasni Mohd Asaad et.al
Penolong Pegawai Tadbir (16%), Pembantu
Makmal (13%), Pembantu Operasi (11%),
Pembantu Setiausaha Pejabat (9%) dan
Pegawai Tadbir (5%). Majoriti responden
adalah perempuan (58%) manakala lelaki
(48%). Mereka telah berkhidmat dengan
UUM di antara 1-5 tahun (25%), 6-10
tahun (35%), 11-15 tahun (24%) dan
melebihi 15 tahun (16%).
UKURAN (Logit) OUT.
Sisihan Piawai 0.65 0.18 0.8 Maksima 1.38 1.50 1.9
Minimum -1.44 0.7 -1.6
melaksanakan 5S yang fit kepada Model
Rasch ialah 0.00 logit, sisihan piawai
0.65 logit. Ukuran nilai minimum dan
maksimum ialah di antara -1.44 logit
hingga 1.38 logit. Nilai maksima outfit
mean square (OUT MNSQ) ialah 1.50
logit dan nilai minimum ialah 0.7 logit .
Nilai ZSTD untuk purata item ialah -0.3
logit dan berada di antara nilai minimum
-1.6 dan nilai maksima 1.9. Menurut Fisher (2007) data-data yang fit kepada
Model Rasch mestilah berada (OUT
MNSQ) di antara 0.5 logit dan 1.5 logit,
Point measure correlation di antara 0.4
dan 0.8 logit, ZSTD di antara -2 dan 2
logit. Nilai kebolehpercayaan item ialah 0.76 manakala nilai kebolehpercayaan
person ialah 0.91. Menurut Fisher (2007)
nilai kebolehpercayaan item atau
kebolehpercayaan person yang melebihi
0.94 dikategorikan sebagai cemerlang,
lemah. Nilai yang didapati menunjukkan
data berada pada tahap kebolehpercayaan
yang diyakini. Kesemua item berada di antara 95% confident interval
menunjukkan data fit kepada model dan
boleh digunakan untuk penganalisaan.
Rajah 4 Expected Score ICC 5S ini
menunjukkan bahawa secara keseluruhan data berada di antara dua garis selang
keyakinan atau Confidence Interval
infit di mana taburannya mengikuti
garisan Ideal Logistic Regression.
MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA
(UUM)
hubungan antara person (responden)
adalah di sebelah kiri pada Profil Amalan
5S manakala kedudukan item pula di
sebelah kanan. Kedudukan person
mana kedudukan yang paling tinggi
menunjukkan keupayaan person untuk menjawab item-item. Kedudukan teratas
menunjukkan person (responden) dapat
menjawab banyak item manakala
menggambarkan responden hanya
pemboleh ubah menunjukkan tahap
bawah menunjukkan item-item yang
mudah dijawab manakala item-item yang berada di atas menunjukkan item yang
sukar dijawab. Huruf M mewakili purata
untuk item dan person, S mewakili satu
sisihan piawai dan T untuk dua sisihan
piawai dari M. Kedudukan S dan T
menunjukkan tahap kesukaran item.
kerana ia telah ditentukur (zero-set) oleh
perisian Winstep.
Produktiviti, Kualiti, Kos, Penghantaran,
empat person (responden) berada di atas
paras purata person (3.26 logit), empat
berada di atas purata manakala tujuh
belas person di bawah purata. Kedudukan
person yang paling tinggi ialah 27E6L2
dan person yang paling rendah adalah
02I1L4. Majoriti responden berada di
atas purata person menunjukkan
Person (12B3P4 - 27E6L2) yang berada di atas item maksima F3
menggambarkan mereka dapat
(0.00 logit). Item minima produktiviti
ialah A3 (-0.76 logit) manakala item
maksima produktiviti ialah A1 (-0.4
logit). Begitu juga bagi item kualiti,
semua item kualiti berada di bawah
purata item (0.00 logit). Item minima
kualiti ialah B3 (-1.44 logit) manakala
Mohd Norhasni Mohd Asaad et al.
item maksima kualiti ialah B5 (-0.4
logit). Kedudukan item di bawah paras
purata item (0.00 logit) menunjukkan
bahawa ia mudah dilaksanakan oleh staf
pentadbiran. Kedua-dua item kos berada di atas paras purata item (0.00 logit). Item
minima kos ialah C3 (0.42 logit)
manakala item maksima kos ialah C4
(0.77 logit). Begitu juga bagi item
penghantaran, semua item penghantaran
Item minima penghantaran ialah D3 (0.28
logit) manakala item maksima
Kedudukan item di atas paras purata item
(0.00 logit) menunjukkan bahawa ia
sukar dilaksanakan oleh staf pentadbiran. Terdapat satu item keselamatan (E2)
berada di atas paras purata item (0.00
logit) dan dua item keselamatan di
bawahnya (E4, E1). Item minima
keselamatan ialah E1 (-0.34 logit)
manakala item maksima keselamatan
inovasi & penambahbaikan berada di atas
purata item (0.00 logit). Item minima
inovasi & penambahbaikan ialah F1 (0.2
logit) manakala item maksima inovasi & penambahbaikan ialah F3 (1.38 logit).
Hal ini menunjukkan bahawa item ini
adalah sukar dijawab atau dilaksanakan
oleh staf pentadbiran. Item yang paling
sukar dijawab ini berkaitan dengan idea
yang ditonjolkan adalah sesuatu yang
baru dan tidak dilakukan oleh mana-mana
jabatan lain sebelum ini. Purata item
inovasi & penambahbaikan merupakan
penumpuan harus diberikan pada item-
item di bawah kategori ini.
Hal ini menunjukkan bahawa
amalan 5S dengan baik tetapi
sebahagiannya masih gagal
dengan melaksanakan item-item inovasi
paras mereka.
untuk mengesahkan instrumen. Instrumen yang sah dan boleh dipercayai adalah
sangat penting bagi memastikan data
yang dikumpul boleh menjawab objektif
kajian. Setelah semua data telah
memenuhi kriteria Model Rasch, analisa
lanjut telah dijalankan. Kajian yang
dilakukan menunjukkan dengan jelas
meningkatkan prestasi perkhidmatan
amalan 5S memberi impak yang positif terhadap produktiviti, kualiti, kos,
penghantaran dan keselamatan (Belpanno
& Pinna, 2015). Berdasarkan Profil
pentadbiran memahami kesan
penghantaran. Penekanan harus diberikan
juga terhadap inovasi dan penambahbaikan berterusan di mana ia
merupakan elemen terpenting dalam
dengan pandangan sesetengah penyelidik
sepenuhnya bergantung kepada jawatan,
untuk cemerlang dalam prestasi perkhidmatan banyak dipengaruhi oleh
penglibatan staf melakukan inovasi dan
penambahbaikan berterusan.
PENILAIAN TAHAP PELAKSANAAN AMALAN 5S DI KALANGAN STAF PENTADBIRAN MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA (UUM)
Produktiviti Kualiti Kos Penghantaran Keselamatan Inovasi & Penambahbaikan
Purata:-0.6
Min:-0.76
Mak:-0.4
Purata:-0.77
Min:-1.44
Mak:-0.5
Purata:0.6
Mak: 5.63
Jadual 3 AMALAN 5S COB UUM ZOU657WS.TXT Nov 27 0:54 2016
--------------------------------------------------------------------------------
23B5L2 |
19B3P3 55A5L1 |
|
|
|
39T3L2 47A3P4 50A3P3 |
12B3P4 |T F3
T| D1 D3
45A3P4 | E2 F1
0 26E4L1 +M
| A3 B1 B4
Sukar
Mudah
KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA (UUM)
Rujukan
(2012). Pengaruh Budaya Organisasi Terhadap
Amalan 5S dan Prestasi Operasi dengan
Menggunakan Penganalisaan Model Rasch.
Management, 7(1). Journal Article.
Scale Construct and Measurement Structure.
Book, Kuala Lumpur.
Visual Management Techniques to Improve
Productivity. Lean Management Journal, 5(2),
28–31. JOUR. Retrieved from http://eserv.uum.edu.my/login?url=http://search
.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=bth
Bond, T. G., & Fox, C. M. (2007). Applying the
Rasch Model: Fundamental Measurement in
the Human Sciences. Book, New Jersey:
Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Quality Progress, 40(2), 69. JOUR. Retrieved
from
http://eserv.uum.edu.my/docview/214768719?a
Offices. Quality Progress, 39(10), 79. JOUR.
Retrieved from
Potentially Biased Test Items: Comparison of
IRT Area and Mantel-Haenszel Methods.
Applied Measurement in Education, 2(4), 313.
Journal Article. Retrieved from
Hernández Lamprea, E. J., Camargo Carreño, Z. M.,
& Martínez Sánchez, P. M. T. (2015). Impact
of 5S on Productivity, Quality, Organizational
Climate and Industrial Safety in Caucho Metal
Ltda. Impacto de Las 5S En La Productividad, Calidad, Clima Organizacional Y Seguridad
Industrial En La Empresa Cauchometal Ltda.,
23(1), 107–117. JOUR. Retrieved from
http://eserv.uum.edu.my/login?url=http://search
live&scope=site
System: An Assessment of Employee Attitudes
and Productivity Improvement. Capella
(n.d.). Kajian Terhadap Impak Pelaksanaan
Amalan 5S di Kalangan Staf Politeknik
Merlimau Melaka.
Research Activities. Educational and
Article.
Amalan 5S/QE di Jabatan Negeri dan
Persekutuan Negeri Kelantan Tahun. (2013).
Retrieved from
http://www.mampu.gov.my/eksa
Mengenai Amalan Budaya Berkualiti dan
Implikasinya. Retrieved July 19, 2016, from
http://www.mara.gov.my/c/document_library/g
Yusoff. (2014). Pengaruh budaya organisasi
terhadap Penyelenggaraan Produktif Keseluruhan (TPM) dan prestasi operasi
menggunakan penganalisaan model Rasch.
Technopreneurship, 4(1), 171–185.
& Sanuri, S. (2013). Analisa Jurang
Pelaksanaan Amalan 5S Kajian Kes Jabatan
Pentadbiran di Universiti Utara Malaysia
(UUM). International Journal of Business and
Technopreneurship, 3(1), 141–159. Retrieved
from
MPC. (2016). Malaysia Productivity Corporation.
Retrieved July 15, 2016, from
http://www.mpc.gov.my/recognition-and-
award/
Journal of Business and Social Development e- ISSN: 2600-9668 Volume 6 Number 2, September 2018 ©Penerbit UMT
Perkhidmatan, J. (2010). Buku Panduan Amalan 5S
Sektor Perkhidmatan Rujukan No. Pindaan:
JPA(BKP)71/17 Klt. 3: 00, 5–6.
Saidfudin Azrilah, A. A., Rodzo’an, N. A., Omar, M.
Z., Zaharim, A., & Basri, H., M. (2010). Use of
Rasch Analysis to Measure Students
Performance in Engineering Education. In
EDUCATION’10 Proceedings of the 7th
WSEAS International Conference on
Measurement: Theory, Models and
Applications. Minnesota: Jam Press.
Wan Abdullah Bin Wan Ahmad. (2013). Amalan 5S
dalam Pengurusan Bengkel Kemahiran Hidup di Sekolah Rendah Zon Semerah, Batu Pahat,
Johor. Univeriti Teknologi Malaysia. Retrieved
from
http://www.fp.utm.my/ePusatSumber/pdffail/pt
PENILAIAN TAHAP PELAKSANAAN AMALAN 5S DALAM KALANGAN STAF
PENTADBIRAN MENGGUNAKAN MODEL RASCH, KAJIAN KES DI KOLEJ
PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA (UUM)
MOHD NORHASNI MOHD ASAAD1*, ROHAIZAH SAAD1 , MOHD AKHIR AHMAD1
DAN ROSMAN ITENG1
*Corresponding author: [email protected]
Unit Pemodenan Tadbiran dan Perancangan Pengurusan Malaysia
(MAMPU) telah merancang langkah-langkah untuk mengubah
perkhidmatan awam bagi menambah baik penyampaian perkhidmatan.
Terdapat usaha untuk memantapkan pengurusan pejabat melalui
pengenalan amalan 5S. Walaupun banyak kajian telah dijalankan dan
dibincangkan oleh penyelidik, terutamanya dalam menerima pakai kaedah
pengurusan Jepun seperti 5S, ia masih belum menemui kesimpulan konkrit
mengapa beberapa organisasi menghadapi kegagalan. Tujuan kajian ini
adalah untuk mengkaji tahap pelaksanaan 5S di kalangan staf pentadbiran
di Universiti Utara Malaysia (UUM). Kajian ini menggunakan Item Response Theory (IRT) untuk memeriksa tahap pelaksanaan 5S. Model
Rasch dengan perisian Winsteps 3.6 telah digunakan dalam kajian ini
kerana keupayaannya dalam mentafsir dan menganalisis keupayaan
responden dalam melaksanakan perkara yang sukar. Soal selidik dalam
talian telah diedarkan secara rawak kepada staf pentadbiran. Dapatan
kajian ini dapat membangunkan suatu profil amalan 5S di mana ia
menunjukkan bahawa kejayaan pelaksanaan 5S boleh dipertingkatkan
dengan memberi tumpuan kepada inovasi dan penambahbaikan yang
berterusan.
Pengenalan
Amalan 5S merupakan satu program peningkatan kualiti di dalam sesebuah
organisasi yang dilaksanakan secara
negara Jepun. Amalan 5S mula dilaksanakan
di Malaysia di bawah Dasar Pandang Ke
Timur oleh pihak kerajaan melalui
Perbadanan Produktiviti Malaysia (MPC)
Perancangan Pengurusan Malaysia (MAMPU). Perkataan 5S ini berasal
daripada bahasa Jepun dan terjemahkan ke
dalam Bahasa Malaysia sebagai Sisih (Seiri),
Susun (Seiton), Sapu (Seiso), Seragam
(Seiketsu) dan Sentiasa Amal (Shitsuke)
(MAMPU, 2010). Ia juga adalah selaras
dengan Misi Nasional yang dibentangkan
dalam Rancangan Malaysia Kesembilan
(RMK 9) ke arah mencapai Wawasan 2020.
Kementerian Pengajian Tinggi (KPT) telah
mengumumkan dasar 5S di KPT iaitu
memastikan amalan 5S dilaksanakan secara
berterusan melalui budaya kerja cemerlang dengan mengutamakan kerja secara
berpasukan ke arah meningkatkan kualiti
perkhidmatan, persekitaran yang bersih,
amalan 5S kepada staf pentadbiran semenjak
tahun 2002. Perlaksanaan program 5S ini
adalah untuk membudayakan staf UUM
tentang kepentingan kualiti (Asaad, Saad, &
Rushami Zien Yusoff, 2012). Banyak usaha
telah dijalankan dalam meningkatkan amalan
5S di kalangan staf pentadbiran namun begitu hasil audit dalaman 5S mendapati
masih ramai staf pentadbiran kurang
memahami dalam melaksanakan amalan 5S
(Mohd Norhasni Mohd Asaad, Rushami Zien
Yusoff, & Sanuri, 2013). Selain daripada
kajian 5S di Institut Pengajian Tinggi di
Malaysia terdapat beberapa kajian amalan 5S
lain seperti kajian amalan 5S dalam
kemahiran hidup di sekolah rendah (Wan
Abdullah Bin Wan Ahmad, 2013), kajian
jurang pelaksanaan 5S (Mohd Norhasni Mohd Asaad et al., 2013), kajian amalan
budaya kualiti amalan 5S (Mohammad,
2010) dan impak amalan 5S (“Laporan
Kajian Terhadap Impak Pelaksanaan Amalan
5S/QE di Jabatan Negeri dan Persekutuan
Negeri Kelantan Tahun,” 2013). Namun
begitu kebanyakan kajian yang dilaksanakan
menggunakan data audit dalaman dan hanya
melihat dari segi impak pelaksanaan tetapi
tidak mengenalpasti faktor-faktor
penyumbang kejayaan pelaksanaan amalan
5S di perkhidmatan awam. Sebahagian daripada artikel pula tidak diterbitkan di
jurnal berwasit. Oleh sebab itu kajian ini
ingin menilai sejauhmana keupayaan staf
pentadbiran dalam melaksanakan amalan 5S
dan juga mengenalpasti faktor-faktor
penyumbang kejayaan pelaksanaan amalan
membentuk profil item pelaksanaan 5S.
Kajian ini hanya memfokuskan staf
pentadbiran yang berkhidmat di pejabat
Pusat Pengajian Kolej Perniagaan UUM.
Terdapat lima pusat pengajian dalam kolej
Perniagaan UUM iaitu Pusat Pengajian
Pengurusan Perniagaan, Pusat Pengajian
Teknologi dan Logistik, Pusat Pengajian
Ekonomi, Kewangan dan Pentadbiran.
Kawasan pelaksanaan 5S merangkumi
mesyuarat, bilik fail, surau dan tandas
sepertimana terdapat dalam skop audit
dalaman 5S UUM.
pengurusan yang dilaksanakan dalam sektor
swasta seperti syarikat dan kilang di negara
Jepun (Manuel, Suárez-Barraza, Juan, &
pengurusan pejabat daripada negara matahari
terbit ini telah tersebar ke seluruh dunia
termasuklah negara Malaysia melalui Dasar
Pandang ke Timur. Daripada perkataan Jepun ianya telah disesuaikan pula dengan
patah perkataan dalam Bahasa Malaysia iaitu
Sisih (Seiri), Susun (Seiton), Sapu (Seiso),
Seragam (Seiketsu) dan Sentiasa Amal
(Shitsuke)(MAMPU, 2010). Kaedah Amalan
terbaik bagi mengubah persekitaran pejabat
menjadi kemas, teratur dan kondusif serta
membentuk budaya kerja cemerlang.
Jadual 1 menerangkan beberapa
mempunyai maksud yang sama.
Jadual 1: Definisi 5S 5 S
/
; S
, T
Seiri Menyisih dan membuang barangyang tidak perlu di tempat kerja.
Sisih Sisih Sifting Sorting Sort Organization
Seiton Menyusun dan
menyimpan barang dengan kemas, mudah diambil dan disimpan semula di tempatnya.
Susun Susun Sorting Straightening Set in order Cleaning
Seiso
Mencuci
tempat kerja dengan rapi supaya tiada habuk, kotoran di lantai, mesin dan peralatan.
Sapu Suci Sweeping Sweeping and
cleaning
dengan berkesan.
Shitsuke Berdisiplin dan melatih pekerja mematuhi peraturan dan berbudaya kualiti di
tempat kerja
Sentiasa Amal
Sentiasa Amal
Mohd Norhasni Mohd Asaad et.al
Prestasi Perkhidmatan
menghadapi persaingan global dan
sektor perkhidmatan (Parameshwaran, R., Srinivasan P.S.S, & Punniyamoorthy, M.
2009). Tidak dinafikan sektor
prestasi tertumpu kepada prestasi
pengukuran prestasi perkhidmatan
(Sinclair & Zairi, 2000).
tertumpu pada adaptasi prestasi
prestasi ditakrifkan, apa kaedah
bagaimana perkhidmatan dimensi dipilih
kesan perlaksanaan amalan 5S terhadap
prestasi perkhidmatan yang merangkumi
produktiviti, kualiti, kos, penghantaran
2016; Belpanno & Pinna, 2015)
diusahakan bagi menyediakan jawapan kepada persoalan-persoalan kajian ini.
Kajian akan melibatkan pengumpulan
Perniagaan UUM melalui penggunaan
dibangunkan bersifat soalan berstruktur.
Soal selidik yang dibangunkan
mendapat pandangan dari pakar-pakar dalam organisasi (Cubalchini-Travis,
2007; Hernández Lamprea, Camargo
Carreño, & Martínez Sánchez, 2015;
Dalam model Rasch, kebolehpercayaan
dan person (Andrich 2011).
Kajian tergolong dalam kategori
jumlah populasi diketahui dan
mempunyai kebarangkalian untuk dipilih
sebagai sampel kajian (Cavana,
Delahaye, & Sekaran, 2001; Cooper &
Schindler, 2000). Jenis persampelan
rawak mudah akan digunakan dalam kajian ini. Jenis persampelan ini dipilih
disebabkan keupayaannya untuk
2001). Oleh kerana kajian ini merupakan
kajian yang bersifat tinjauan, responden
yang dipilih terdiri dari kalangan yang
mempunyai pengetahuan, pengalaman,
dalam pengkhidmatan pentadbiran di
universiti. Populasi kajian adalah 70 dan saiz sampel adalah 59 (Krejcie, 1970).
Proses kutipan data ini dijalankan secara
diatas talian. Sebanyak 55 data telah
dikutip dan dianalisa menggunakan
seperti berikut:
MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA
(UUM)
mendapatkan profil latarbelakang responden.
person dan diberi kod person. Contohnya
kod “01ABCD” menunjukkan 01 adalah
bilangan responden, A adalah Pusat
pengajian, B adalah Jawatan C adalah Jantina dan D adalah tahun
berkhidmat.Bahagian 2: Bahagian ini
kategori iaitu A) Produktiviti B) Kualiti C)
Kos D) Penghantaran E) Keselamatan dan F)
Inovasi & Penambahbaikan. Dalam Winsteps
diberi pengkodan. Contohnya kod “A1”
menunjukkan A adalah kategori Produktiviti
manakala “1” adalah bilangan item. Lima
skala Likert (1-5) digunakan dalam kajian
ini.
Model Rasch mempunyai beberapa ciri
istimewa yang dapat menyelesaikan masalah.
Pertama, model Rasch melibatkan parameter yang paling sedikit supaya ia lebih mudah
diaplikasikan. Kedua, model Rasch
keupayaan anggaran (Hambleton & Rogers,
1989). Anggaran keupayaan boleh
item boleh dilakukan tanpa kecenderungan dan secara bebas daripada responden yang
dipilih daripada populasi yang bersesuaian
dengan model.
regresi yang terbaik. Walau bagaimanapun, ramalan daripada tindak balas ordinal adalah
hampir mustahil kerana ketiadaan skala
selang. Penyelesaian biasa dalam pendekatan
regresi linear adalah untuk mewujudkan
garisan yang terbentuk daripada titik-titik
yang sesuai dengan sebaik mungkin, yang
kemudiannya akan digunakan untuk
membuat ramalan-ramalan yang diperlukan
& Fox, 2007; Saidfudin Azrilah, A. A.,
Rodzo’an, N. A., Omar, M. Z., Zaharim, A.,
& Basri, H., 2010) seperti dalam Rajah 1
Konsep garisan padanan terbaik.
e e
Mohd Norhasni Mohd Asaad et.al
Dalam mendapatkan garisan padanan
sebenar; yi dan titik ramalan; ýi di atas
garisan padanan terbaik. Perbezaan ini
dirujuk sebagai ralat, e
yi – ýi = ei (2)
Disebabkan sentiasa ada kesilapan
model berketentuan persamaan
menjadikan ia kurang dipercayai. Hal ini
boleh diatasi dengan mengubahnya
menjadi model kebarangkalian termasuk
Di bawah falsafah Rasch data yang
dikumpul perlu sesuai dengan spesifikasi
model Rasch daripada cuba mewujudkan
"garisan padanan terbaik" (Bond & Fox,
2007; Saidfudin Azrilah, A. A.,
Rodzo’an, N. A., Omar, M. Z., Zaharim,
A., & Basri, H., 2010). Rasch mengalih
konsep kebolehpercayaan dari mewujudkan "garisan padanan terbaik"
data kepada mengeluarkan alat ukuran
yang boleh diulang-ulang dan boleh
dipercayai (Smith, 2004). Model Rasch
menggunakan pembaris logit yang
yang sama.
nisbah ganjil. Rajah 2 di bawah
menunjukkan rajah garisan
keberangkalian.
1/99 10/90 20/80 30/70 40/60 50/50 60/40 70/30 80/20 90/10 99/1
1/99 10/90 20/80 30/70 40/60 50/50 60/40 70/30 80/20 90/10 99/1
Rajah 2: Garisan keberangkalian
yang sama, logaritma digunakan untuk
nilai kebarangkalian ganjil. Sebagai
baginya, maka log1010-2 adalah
bersamaan dengan -1 manakala nilai
log101 bersamaan dengan 0 dan
seterusnya (Aziz, 2008) Rajah 3 di bawah
menunjukkan pembaris logit yang
MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA
(UUM)
10-2
0.01
100
1
102
100
acara bersamaan dengan perbezaan
keupayaan person dan kesukaran item. Pengukuran Model Rasch dinyatakan sebagai
nisbah kejayaan sesuatu aktiviti;
δi = kesukaran item
Kajian ini menggunakan Model Rasch bagi tujuan penganalisaan kerana ia amat
bersesuaian dalam penganalisaan data
juga ianya dapat mengukur keupayaan
setiap responden dalam melaksanakan item-
item yang sukar (Bond & Fox, 2007;
Saidfudin Azrilah, A. A., Rodzo’an, N. A.,
Omar, M. Z., Zaharim, A., & Basri, H.,
2010). Data yang diperolehi dianalisa
dengan mengunakan perisian Winsteps 3.6.
Perisian ini digunakan dalam kajian ini
kerana keupayaannya dalam menafsir dan
menganalisa keupayaan responden
dapat membantu membentuk profil item amalan 5S. Data-data yang diperolehi
hendaklah fit kepada Model Rasch dengan
memenuhi kriteria di bawah;
i. ‘Point measure correlation’
(PtMea Corr); 0.4 < PtMea
< 1.5
Pengajian Pengurusan Perniagaan (22%),
Logistik (9%). Kebanyakan mereka bertugas sebagai Pembantu Tadbir (45%),
Mohd Norhasni Mohd Asaad et.al
Penolong Pegawai Tadbir (16%), Pembantu
Makmal (13%), Pembantu Operasi (11%),
Pembantu Setiausaha Pejabat (9%) dan
Pegawai Tadbir (5%). Majoriti responden
adalah perempuan (58%) manakala lelaki
(48%). Mereka telah berkhidmat dengan
UUM di antara 1-5 tahun (25%), 6-10
tahun (35%), 11-15 tahun (24%) dan
melebihi 15 tahun (16%).
UKURAN (Logit) OUT.
Sisihan Piawai 0.65 0.18 0.8 Maksima 1.38 1.50 1.9
Minimum -1.44 0.7 -1.6
melaksanakan 5S yang fit kepada Model
Rasch ialah 0.00 logit, sisihan piawai
0.65 logit. Ukuran nilai minimum dan
maksimum ialah di antara -1.44 logit
hingga 1.38 logit. Nilai maksima outfit
mean square (OUT MNSQ) ialah 1.50
logit dan nilai minimum ialah 0.7 logit .
Nilai ZSTD untuk purata item ialah -0.3
logit dan berada di antara nilai minimum
-1.6 dan nilai maksima 1.9. Menurut Fisher (2007) data-data yang fit kepada
Model Rasch mestilah berada (OUT
MNSQ) di antara 0.5 logit dan 1.5 logit,
Point measure correlation di antara 0.4
dan 0.8 logit, ZSTD di antara -2 dan 2
logit. Nilai kebolehpercayaan item ialah 0.76 manakala nilai kebolehpercayaan
person ialah 0.91. Menurut Fisher (2007)
nilai kebolehpercayaan item atau
kebolehpercayaan person yang melebihi
0.94 dikategorikan sebagai cemerlang,
lemah. Nilai yang didapati menunjukkan
data berada pada tahap kebolehpercayaan
yang diyakini. Kesemua item berada di antara 95% confident interval
menunjukkan data fit kepada model dan
boleh digunakan untuk penganalisaan.
Rajah 4 Expected Score ICC 5S ini
menunjukkan bahawa secara keseluruhan data berada di antara dua garis selang
keyakinan atau Confidence Interval
infit di mana taburannya mengikuti
garisan Ideal Logistic Regression.
MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA
(UUM)
hubungan antara person (responden)
adalah di sebelah kiri pada Profil Amalan
5S manakala kedudukan item pula di
sebelah kanan. Kedudukan person
mana kedudukan yang paling tinggi
menunjukkan keupayaan person untuk menjawab item-item. Kedudukan teratas
menunjukkan person (responden) dapat
menjawab banyak item manakala
menggambarkan responden hanya
pemboleh ubah menunjukkan tahap
bawah menunjukkan item-item yang
mudah dijawab manakala item-item yang berada di atas menunjukkan item yang
sukar dijawab. Huruf M mewakili purata
untuk item dan person, S mewakili satu
sisihan piawai dan T untuk dua sisihan
piawai dari M. Kedudukan S dan T
menunjukkan tahap kesukaran item.
kerana ia telah ditentukur (zero-set) oleh
perisian Winstep.
Produktiviti, Kualiti, Kos, Penghantaran,
empat person (responden) berada di atas
paras purata person (3.26 logit), empat
berada di atas purata manakala tujuh
belas person di bawah purata. Kedudukan
person yang paling tinggi ialah 27E6L2
dan person yang paling rendah adalah
02I1L4. Majoriti responden berada di
atas purata person menunjukkan
Person (12B3P4 - 27E6L2) yang berada di atas item maksima F3
menggambarkan mereka dapat
(0.00 logit). Item minima produktiviti
ialah A3 (-0.76 logit) manakala item
maksima produktiviti ialah A1 (-0.4
logit). Begitu juga bagi item kualiti,
semua item kualiti berada di bawah
purata item (0.00 logit). Item minima
kualiti ialah B3 (-1.44 logit) manakala
Mohd Norhasni Mohd Asaad et al.
item maksima kualiti ialah B5 (-0.4
logit). Kedudukan item di bawah paras
purata item (0.00 logit) menunjukkan
bahawa ia mudah dilaksanakan oleh staf
pentadbiran. Kedua-dua item kos berada di atas paras purata item (0.00 logit). Item
minima kos ialah C3 (0.42 logit)
manakala item maksima kos ialah C4
(0.77 logit). Begitu juga bagi item
penghantaran, semua item penghantaran
Item minima penghantaran ialah D3 (0.28
logit) manakala item maksima
Kedudukan item di atas paras purata item
(0.00 logit) menunjukkan bahawa ia
sukar dilaksanakan oleh staf pentadbiran. Terdapat satu item keselamatan (E2)
berada di atas paras purata item (0.00
logit) dan dua item keselamatan di
bawahnya (E4, E1). Item minima
keselamatan ialah E1 (-0.34 logit)
manakala item maksima keselamatan
inovasi & penambahbaikan berada di atas
purata item (0.00 logit). Item minima
inovasi & penambahbaikan ialah F1 (0.2
logit) manakala item maksima inovasi & penambahbaikan ialah F3 (1.38 logit).
Hal ini menunjukkan bahawa item ini
adalah sukar dijawab atau dilaksanakan
oleh staf pentadbiran. Item yang paling
sukar dijawab ini berkaitan dengan idea
yang ditonjolkan adalah sesuatu yang
baru dan tidak dilakukan oleh mana-mana
jabatan lain sebelum ini. Purata item
inovasi & penambahbaikan merupakan
penumpuan harus diberikan pada item-
item di bawah kategori ini.
Hal ini menunjukkan bahawa
amalan 5S dengan baik tetapi
sebahagiannya masih gagal
dengan melaksanakan item-item inovasi
paras mereka.
untuk mengesahkan instrumen. Instrumen yang sah dan boleh dipercayai adalah
sangat penting bagi memastikan data
yang dikumpul boleh menjawab objektif
kajian. Setelah semua data telah
memenuhi kriteria Model Rasch, analisa
lanjut telah dijalankan. Kajian yang
dilakukan menunjukkan dengan jelas
meningkatkan prestasi perkhidmatan
amalan 5S memberi impak yang positif terhadap produktiviti, kualiti, kos,
penghantaran dan keselamatan (Belpanno
& Pinna, 2015). Berdasarkan Profil
pentadbiran memahami kesan
penghantaran. Penekanan harus diberikan
juga terhadap inovasi dan penambahbaikan berterusan di mana ia
merupakan elemen terpenting dalam
dengan pandangan sesetengah penyelidik
sepenuhnya bergantung kepada jawatan,
untuk cemerlang dalam prestasi perkhidmatan banyak dipengaruhi oleh
penglibatan staf melakukan inovasi dan
penambahbaikan berterusan.
PENILAIAN TAHAP PELAKSANAAN AMALAN 5S DI KALANGAN STAF PENTADBIRAN MENGGUNAKAN MODEL RASCH. KAJIAN KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA (UUM)
Produktiviti Kualiti Kos Penghantaran Keselamatan Inovasi & Penambahbaikan
Purata:-0.6
Min:-0.76
Mak:-0.4
Purata:-0.77
Min:-1.44
Mak:-0.5
Purata:0.6
Mak: 5.63
Jadual 3 AMALAN 5S COB UUM ZOU657WS.TXT Nov 27 0:54 2016
--------------------------------------------------------------------------------
23B5L2 |
19B3P3 55A5L1 |
|
|
|
39T3L2 47A3P4 50A3P3 |
12B3P4 |T F3
T| D1 D3
45A3P4 | E2 F1
0 26E4L1 +M
| A3 B1 B4
Sukar
Mudah
KES DI KOLEJ PERNIAGAAN UNIVERSITI UTARA MALAYSIA (UUM)
Rujukan
(2012). Pengaruh Budaya Organisasi Terhadap
Amalan 5S dan Prestasi Operasi dengan
Menggunakan Penganalisaan Model Rasch.
Management, 7(1). Journal Article.
Scale Construct and Measurement Structure.
Book, Kuala Lumpur.
Visual Management Techniques to Improve
Productivity. Lean Management Journal, 5(2),
28–31. JOUR. Retrieved from http://eserv.uum.edu.my/login?url=http://search
.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=bth
Bond, T. G., & Fox, C. M. (2007). Applying the
Rasch Model: Fundamental Measurement in
the Human Sciences. Book, New Jersey:
Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Quality Progress, 40(2), 69. JOUR. Retrieved
from
http://eserv.uum.edu.my/docview/214768719?a
Offices. Quality Progress, 39(10), 79. JOUR.
Retrieved from
Potentially Biased Test Items: Comparison of
IRT Area and Mantel-Haenszel Methods.
Applied Measurement in Education, 2(4), 313.
Journal Article. Retrieved from
Hernández Lamprea, E. J., Camargo Carreño, Z. M.,
& Martínez Sánchez, P. M. T. (2015). Impact
of 5S on Productivity, Quality, Organizational
Climate and Industrial Safety in Caucho Metal
Ltda. Impacto de Las 5S En La Productividad, Calidad, Clima Organizacional Y Seguridad
Industrial En La Empresa Cauchometal Ltda.,
23(1), 107–117. JOUR. Retrieved from
http://eserv.uum.edu.my/login?url=http://search
live&scope=site
System: An Assessment of Employee Attitudes
and Productivity Improvement. Capella
(n.d.). Kajian Terhadap Impak Pelaksanaan
Amalan 5S di Kalangan Staf Politeknik
Merlimau Melaka.
Research Activities. Educational and
Article.
Amalan 5S/QE di Jabatan Negeri dan
Persekutuan Negeri Kelantan Tahun. (2013).
Retrieved from
http://www.mampu.gov.my/eksa
Mengenai Amalan Budaya Berkualiti dan
Implikasinya. Retrieved July 19, 2016, from
http://www.mara.gov.my/c/document_library/g
Yusoff. (2014). Pengaruh budaya organisasi
terhadap Penyelenggaraan Produktif Keseluruhan (TPM) dan prestasi operasi
menggunakan penganalisaan model Rasch.
Technopreneurship, 4(1), 171–185.
& Sanuri, S. (2013). Analisa Jurang
Pelaksanaan Amalan 5S Kajian Kes Jabatan
Pentadbiran di Universiti Utara Malaysia
(UUM). International Journal of Business and
Technopreneurship, 3(1), 141–159. Retrieved
from
MPC. (2016). Malaysia Productivity Corporation.
Retrieved July 15, 2016, from
http://www.mpc.gov.my/recognition-and-
award/
Journal of Business and Social Development e- ISSN: 2600-9668 Volume 6 Number 2, September 2018 ©Penerbit UMT
Perkhidmatan, J. (2010). Buku Panduan Amalan 5S
Sektor Perkhidmatan Rujukan No. Pindaan:
JPA(BKP)71/17 Klt. 3: 00, 5–6.
Saidfudin Azrilah, A. A., Rodzo’an, N. A., Omar, M.
Z., Zaharim, A., & Basri, H., M. (2010). Use of
Rasch Analysis to Measure Students
Performance in Engineering Education. In
EDUCATION’10 Proceedings of the 7th
WSEAS International Conference on
Measurement: Theory, Models and
Applications. Minnesota: Jam Press.
Wan Abdullah Bin Wan Ahmad. (2013). Amalan 5S
dalam Pengurusan Bengkel Kemahiran Hidup di Sekolah Rendah Zon Semerah, Batu Pahat,
Johor. Univeriti Teknologi Malaysia. Retrieved
from
http://www.fp.utm.my/ePusatSumber/pdffail/pt