pengenalan dan konsep pembangunan bandar pintar · (jabatan perancangan bandar dan desa)...

(Jabatan Perancangan Bandar dan Desa)PLANMalaysia

www.townplan.gov.my


www.townplan.gov.my

KE ARAHPLANMalaysia(Jabatan Perancangan Bandar & Desa

Kementerian Wilayah Persekutuan

www.townplan.gov.my

PEMBANGUNAN BANDAR PINTAR MALAYSIA


www.townplan.gov.my

APA ITU SMART CITY?

3 - 31


www.townplan.gov.my

1 OPTION 2 OPTION 3 OPTION

Lorem ipsum dolor sit ame t,

consectetur adipiscing eli t.





65% 75% 50%

PRESENTATIONTEMPLATEHEADLINE 5

LOREM IPSUM DOLOR

Morbi fermentum tempor ligula. Phasellus erat est, semper et

volutpat a, eleifend id odi o. In mollis ult ricies massa, a tempus

ante luctus sed. Fusce justo leo, convallis et dui sed, mattis

venenatis mauris.

Phasellus suscipit vel magna sit amet efficitu r. Donec a ult ricies

purus. Suspendisse di ctum nunc nec ma gna suscipit

bibendum. Maecenas turpis sapien, eleme ntum vitae tellus sit

amet, efficitur bibendum tortor.

Sed commodo diam ut nisl sodales consectetur. In hac

habitasse pl atea dictumst. Proin ut augue at augue euismod

malesuada.

PRESENTATIONTEMPLATEHEADLINE

P L A N M a la y s ia

POPULASI PENDUDUK BANDAR DUNIA

• Penduduk bandar akan

meningkat dari 55% kepada

68%, penambahan sebanyak

2.5 bilion kepada penduduk

bandar dunia pada tahun

2050.

• Dunia dijangka mempunyai 43

megacities dengan penduduk

melebihi 10 juta menjelang

2030.

KAJIAN KEPENDUDUKAN OLEH UNITED NATION


www.townplan.gov.my

PENDUDUK MALAYSIA

mengunjurkan kira-kira 77% penduduk Malaysia akan tinggal di bandar

pada tahun 2020 dan dijangka meningkat kepada 82% pada tahun 2030

dan 87% pada tahun 2050.

RANCANGAN FIZIKAL NEGARA KE-3

Urban Population 2020

= 77%


= 82%


= 87%


www.townplan.gov.my

KESESAKAN LALULINTAS

KESESAKAN MANUSIA

PENCEMARAN ALAM SEKITAR

PERKHIDMATAN BANDAR

MASALAH PERBANDARAN


www.townplan.gov.my

FAKTOR-FAKTOR YANG MENYUMBANG KEPADA

PEMBANGUNAN SMART CITY

Kepesatan Perbandaran Kekurangan Rumah Mampu Milik Pencemaran Alam Sekitar

Pengurusan Sampah Penyakit Barkaitan StressBanjir Kilat


www.townplan.gov.my

KENAPA PERLUNYA SMART CITY?

Mengatasi cabaran bandar yang

timbul dari pembandaran yang pesat

Memenuhi agenda Nasional dan

Global

Menerima pakai trend pembangunan

global yang baru

Mempromosikan ekonomi

Meletakkan bandar di Malaysia

setanding dengan bandar besar lain

Dalam konteks global, Smart City digunakan sebagai salah satu pendekatan untuk menyelesaikan

isu-isu urbanisasi dan meningkatkan kualiti hidup.


www.townplan.gov.my 9 - 31

1902

1929

1931

RADBURN SUPERBLOCK

CENTRAL PLACE THEORYIs a geographical theory thatseeks to explain the number,size and location of humansettlements in a residentialsystem. Settlements simplyfunctioned as 'central places'providing services tosurrounding areas.

2009

LOW CARBONCITIESTransform existingcities towards moreresilience regardingthe impact of climatechange and reducetotal carbon emissions

2016

2018

4th INDUSTRIAL REVOLUTIONDigital revolution, representing newways in which technology becomesembedded within societies andchanging the way we live, work andrelate to one another.

2011 Green Neighborhood Guidelines and LowCarbon Cities Framework have been approved by theGreen Technology and Climate Change Council

2004 - Safe City

2002 - MURNInets

GROWTH POLE THEORYEconomic developmenttakes place around aspecific pole, ignitesgrowth and betterquality of life in theurban periphery

1950

REGIONAL GROWTH THEORYThe ability of a region to produce,goods and services demanded andbalancing every region growth. 1970started the New Economy Model inMalaysia.

SMART CITYIntegrates ICT to optimize theefficiency of city operations,services, connect to citizens andmake city more sustainable andliveable

2015

SUSTAINABLE DEVELOPMENTIs a city designed with consideration forsocial, economic, environmental impactand resilient habitat for existingpopulations, without compromising theability of future generations.

FROM GARDEN CITY TO SMART CITY

GARDEN CITY (Cities of Tomorrow)To be planned, self-contained communities surrounded by"greenbelts", containing proportionate areas of residences,industry and agriculture.

NEIGHBOURHOOD UNITFocused on building communityentities around schools &institutional, which promotedwalkability & communityinteraction (Cth Seksyen 17, PJ)

Separation of pedestrian& traffic, large blocksurrounded by mainroads, open space linkedto residential, housesgrouped around small cul-de-sacs &

1997 - E-Kerajaan (MSC)

EVOLUSI BANDAR

1924 -Kuala Kubu Bharu

2009 – Special Economic Zone (ECER,IRDA,NCER,SCORE,SDC)

http://www.asla.org/uploadedImages/CMS/Business_Quarterly/speck5.jpg

http://www.asla.org/uploadedImages/CMS/Business_Quarterly/speck5.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/File:Industry_4.0.png

https://en.wikipedia.org/wiki/File:Industry_4.0.png


www.townplan.gov.my

KEPERLUAN BANDAR PINTAR

Konsep bandar pintar digunakan sebagai salah satu pendekatan untuk menyelesaikan isu-isu perbandaran bagimeningkatkan kualiti hidup, menggalakkan pertumbuhan ekonomi, membangunkan persekitaran mampan danselamat serta menggalakkan pengurusan bandar yang cekap melalui penggunaan ICT dan kemajuan teknologi.

Inisiatif bandarpintar perlu selaridengan keperluan

cabaranperbandaran, menyediakan

penyelesaian bagimeningkatkan kualiti

hidup

Tumpuan utamaKerajaan kerana

ianyamenyumbang17.8% KDNK (2015) dan

dijangkamencapai 20%

(2020)

EKONOMI DIGITAL ICT & TEKNOLOGI

IoT, big data & Artifical Intelligence

(AI) dan GIS memberiimpak kepada polisi

dan pengurusanbandar, integrasi

maklumat danmeningkatkan tahap

perkhidmatan

CABARAN BANDAR

Peningkatanpenduduk dan

kepesatanpembangunanmengakibatkanpelbagai isu dan

cabaranperbandaran

KUALITI HIDUP KEMAMPANAN

Selaras denganagenda nasionaldan global untuk

memenuhikeperluan hala

tuju negaraterhadap

pembangunanmampan

10 - 31


www.townplan.gov.my 11 - 31

CABARAN PERBANDARAN

Peningkatan tepubina dari 437,090 hektar (2001) kepada 1,174,300 hektar (2014) dan pengurangankawasan hutan dari 5,844,890 hektar (2001) kepada 5,187,400 hektar (2014) – Semenanjung Malaysia

City are changing and municipal managers

will be facing numerous challenges to build

the sustainable cities of tomorrowdi Malaysia

77% (2020)Penduduk tinggal

di bandar

200 liter & 36% NRW

Penggunaan air dan kadar NRW

yang tinggi

28.2 juta270-500 million man

hour in jams (5.51 billion produktiviti) /

tahun

49,670 tan

(2020)Peningkatan

Penghasilan Sisa Pepejal

147 twh (2017)

Peningkatanpenggunaan elektrik

(20 twh -1990)112,354 (2016)

Source - Draft Report Malaysia Smart City Framework 2018 – 2025 & National Physical Plan - 3

Doktor 28,905 & Katil 13,562

2.5 jutawad (2016)

404 kes banjir 2016-2017

Keupayaansistem pengairan

PM 2.5 mikron 15ug/m3 - setahun

50% tinggi berbanding WHO

Peningkatan kesjenayah

2,785 juta (2015)5,196 juta (2030) 9,593 juta (2050)

Warga emas


www.townplan.gov.my 12 -31

Definisi Bandar PintarBandar yang menggunakan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) dan kemajuan teknologi untuk menangani isu-isu perbandaran dan

meningkatkan tahap kehidupan, pertumbuhan ekonomi, kemampananalam sekitar dan pengurusan bandar yang lebih efisien dan selamat

DEFINISI & KOMPONENMenjadikan penyelesaian isuperbandaran sebagai matlamat danrakyat sebagai penerima manfaatdalam pembangunan bandar pintar

Laporan Draf Rangka Kerja Bandar Pintar Malaysia 2018-2025

RANGKA KERJA BANDAR PINTAR MALAYSIA 2018 - 2025

Smart Governance Smart People Smart Digital Infrastructure

Smart Economy Smart Mobility Smart Living Smart Environment

Perlindunganalam sekitar

Pengurusan sumber Bandar berdaya

tahan, rendahkarbon & gayahidup hijau

Data terbuka E-kerajaan Perkongsian

data

Meningkatkanproduktiviti

Inovasi ekonomi Penggunaan ICT Persaingan

ekonomi danpelaburan yang menarik

Jaringan jalanraya & pengangkutanbersepadu

Kemampanan/ kehijauan

Mod pengangkutanmampu milik

Komuniti Modal ihsan

berbakat & kemahiran

Moral yang baik Mentaliti kelas

pertama

Liputan rangkaian Internet

berkelajuan tinggi Perlindungan

data peribadi Keselamatan

siber

Keterjaminan& keselamatan

Penjagaankesihatan

Kualiti hidupyang tinggi


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart

Governance

Untuk meningkatkan perkhidmatan kerajaan kepada orang ramai.

Aspek:

• Penyertaan awam

• Perkhidmatan awam dan sosial yang cekap

• Private public partnership

• Tadbir urus yang telus

Centralised City

Control RoomInformation & Communication

Platform

Broadband Penetration

Rate

`


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart People

Untuk Meningkatkan cara hidup penduduk bandar, modal insan

yang tinggi, (pekerja berpengetahuan), indeks pembangunan

manusia yang tinggi, fleksibel dan berdaya tahan terhadap

keadaan yang berubah-ubah.

Aspek:

• Komuniti menyihatkan

• Indeks Pembangunan Manusia Tinggi

• Modal insan yang mahir dan berbakat

• Keharmonian kaum

Community Broadband

CentreHuman Capital ProgramICT Literacy Program


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart Digital

Infrastructure

dapat meningkatkan kecekapan, produktiviti dan keselamatan organisasi

Aspek:

• Liputan rangkaian

• Internet berkelajuan tinggi

• Perlindungan data peribadi

• Keselamatan siber


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart Economy

Mewujudkan daya saing, peluang ekonomi yang inovatif dan pelbagai

untuk disediakan untuk cabaran dan peluang globalisasi ekonomi.

Aspek:

• Pertumbuhan ekonomi dan penciptaan nilai

• Pertumbuhan ekonomi yang inovatif

• Pengagihan kekayaan yang adil

• Keusahawanan

Media and Creative Village One Stop CentreData Centre


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart Mobility

Untuk Meningkatkan kecekapan pengangkutan awam, aksesbiliti, dan

pengurusan lalu lintas melalui pengurusan lalu lintas pintar di bandar.

Aspek:

• Akses kepada jalan yang cekap

• Pengangkutan awam yang cekap

• Akses tanpa motor

• Ketersediaan infrastruktur ICT

Intelligent Transport System

(ITS)


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart Living

Untuk mewujudkan tempat tinggal yang mampan dan vibran terutamanya

untuk wanita, kanak-kanak, dan warga emas di bandar.

Aspek:

• Keselamatan

• Gaya hidup karbon rendah

• Kualiti perumahan

• Kualiti pendidikan

• Keadaan kesihatan

• Kemudahan kebudayaan

• Daya tarikan pelancong / rekreasi

Healthy Community e-ComplaintSafe City Program


www.townplan.gov.my

DIMENSI FUNGSI

Smart

Environment

Untuk mewujudkan persekitaran yang mampan melalui mengurangkan

pelepasan rumah hijau, gaya hidup rendah karbon dengan memberi

tumpuan kepada kecekapan tenaga, tenaga boleh diperbaharui dan

teknologi hijau.

Aspek:

• Persekitaran yang bersih

• Perlindungan alam sekitar

• Pembangunan hijau

• Infrastruktur hijau

• Pertumbuhan yang bijak

• Ekonomi hijau

Electric Vehicle (EV) Energy Commission

Green Building Index (GBI) -

Platinum

Leadership in Energy &

Environmental Design


www.townplan.gov.my

16 Polisi, 36 Strategi & 112 Inisiatif and 94 Indikator untuk menjadikan bandar-bandarlebih kompetitif dan setaraf di peringkat antarabangsa, menyediakan kerjasama diantara pihakberkepentingan dan perancang strategik serta membolehkan isu-isu perbandaran diatasi

20 - 31

SmartMobility

7 Strategy22 Indicator

SmartInfrastructure

3 Strategy14 Indicator

SmartEconomy3 Strategy4 Indicator Smart

Environment8 Strategy

16 Indicator

Smart Government4 Strategi11 Inisiatif7 Indikator

1

3Smart People6 Strategi23 Inisiatif19 Indikator

Smart Digital Infrastructure3 Strategi11 Inisiatif14 Indikator

2 Smart Economy3 Strategi7 Inisiatif4 Indikator

4

Smart Mobility7 Strategi19 Inisiatif22 Indikator

5 Smart Living5 Strategi17 Inisiatif8 Indikator

6 Smart Environment8 Strategi24 Inisiatif16 Indikator

7

BANDAR PINTARMALAYSIA

RANGKA KERJA

2018-2025


www.townplan.gov.my

BARCELONA SMART CITY

21 - 31


www.townplan.gov.my

SONGDO SMART CITY

22 - 31

Integrated Operations Center


www.townplan.gov.my

23SINGAPORE SMART CITY


www.townplan.gov.my

24COPENHAGEN SMART CITY


www.townplan.gov.my

25GUANGZHAU SMART CITY


www.townplan.gov.my

FAEDAH PELAKSANAAN

MenarikPelaburan

Tahap KualitiHidup

PenjimatanKos & masa

Peluang Pekerjaan

26 - 31

MengurangkanMasalah

Alam Sekitar

KecekapanPengurusan & Perkhidmatan


www.townplan.gov.my

PERANCANGAN & PEMBANGUNANPLANMalaysia (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa) Kementerian Wilayah Persekutuan (KWP)

Bandar Pintar


www.townplan.gov.my

BANDAR PINTAR DI MALAYSIA

Infrastruktur, PengurusanBandar, Kualiti Hidup

Infrastruktur Digital, Rendah Karbon, Perkongsian Pintar

Aplikasi Digital , SistemKomunikasi Dan SempadanBandar

Teknologi (ICT), Bandar Yang Inklusif, Berdaya Tahan & Mampan

Pengurusan Tenaga, Infrastruktur Hijau, Pengurangan

Kesesakan Jalan Raya.

Ekonomi digital, komunikasi, tenaga, kesihatan, pendidikan,

media digital dan pengangkutan

Internet Of Things (IOT), Cloud Computing, Big Data Dan

Integrasi Maklumat Geografi

Kerjasama Antara Kerajaan Dan Syarikat Swasta

Memenuhi keperluan hala tujuNegara dan antarabangsa sertameletakkan bandar di Malaysiasetaraf di peringkat antarabangsa

28 - 31


www.townplan.gov.my

PEMBANGUNAN BANDAR PINTAR DI MALAYSIA

KUALA LUMPUR PUTRAJAYA ISKANDAR MALAYSIA SELANGOR CYBERJAYA

1. Smart Transportation & Mobility

2. Smart Home & Environment

3. Smart Governance4. Smart Infrastructure

& Utilities5. Smart Safety &

Security6. Smart Economy7. Smart Community

1. Smart Economy2. Smart Governance3. Smart Environment4. Smart Mobility5. Smart People6. Smart Living

1. Smart Governance 2. Smart Digital Infra3. Smart Mobility4. Smart Waste 5. Smart Healthcare6. Smart Education7. Smart Water Smart 8. Energy & Utility9. Smart Food & Agro10. Smart Safety & Security11. Smart Building12. Smart Disaster

1. Dua Belas (12) inisiatifSmart Selangor

2. Penyertaan & penglibatan komuniti

3. Menyokong empat (4) elemen di dalam Low Carbon City Framework & Assessment System (LCCF).

1. EPP 1: World’s firms2. EPP 2: Talent3. EPP 3: HSR system4. EPP 4: Integrated MRT5. EPP 5: Revitalising River6. EPP 6: Greening KL / KV7. EPP 7: Iconic places

attractions8. EPP 8: Comprehensive

pedestrian network9. EPP 9: Solid waste

management

29 - 31

Smart Living Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

Rumah Iskandar Malaysia INNEONUSA Command Centre

Merupakan konsep rumah transit dimana

sebanyak 1,500 unit rumah sewa ditawarkan

Merupakan sistem keselamatan yang dibangunkan

dengan kerjasama TM Malaysia bagi memantau

keselamatan dan trafik lalulintas. 18 -31

Smart Government Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

PJ Smart Centre E-Perolehan

Ianya berfungsi bagi menguruskan dan

memantau Bandaraya PJ dengan lebih cekap

dan efisyen melalui paparan dashboard

Pendaftaran, tender lantikan dan bayaran kepada

pembekal perkhidmatan secara atas talian19 -31

Smart Economy Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

Media and Creative Village Smart Putrajaya Cashless

Program ini telah melatih 900 krew filem

tempatan untuk bekerja dengan pengeluar filem

antarabangsa berskala besar di

Memudahkan urusan perniagaan menggunakan

QR Pay dengan kerjasama Bank Muamalat.

20 -31

Smart Mobility Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

Cyberjaya Smart Traffic Analytics and Recognition System

Sistem berasaskan IoT dan dipasangkan di sepanjang Persiaran Multimedia Cyberjaya. Ia memboleh

sistem lampu trafik sedia ada mudah diubahsuai dan mengangihkan tempoh masa lampu isyarat hijau

secara automatik bagi memastikan aliran trafik yang lancar. 21 -31

Smart Mobility Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

Bas Smart Selangor Flexi Parking

Merupakan perkhidmatan bas dan wifi secara

percuma di 12 Pihak Berkuasa Tempatan Negeri

Selangor.

Sistem bayaran TLK menggunakan aplikasi telefon

pintar sebagai kaedah alternatif & penambahbaikan

pengurusan yang lebih efisien dan sistematik.22 -31

Smart Environment Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

Heriot-Watt University, Putrajaya

Konsep pembinaan bercirikan teknologi mesra alam

semulajadi bagi memastikan penggunaan sumber

semula jadi (tenaga, air dan bahan) secara efisyen.

Sungai Segget Revitalization

Projek Integrated Water Treatment Plant (IWTP)

merawat air sungai dan mengubah kelas air sungai

ini dari kelas 4 ke kelas 2. 35

23 -31

Smart People Contoh Amalan Terbaik di Malaysia

Putrajaya Open Innovation (POINT)

Program untuk menggalakkan penglibatan

komuniti setempat di dalam pembangunan

teknologi.

Free Wifi

Perkhidmatan Wifi percuma dengan kerjasama

TM kepada penduduk di Putrajaya24 -31

Smart Digital Infrastructure Contoh Amalan Terbaik

di Malaysia

Kelajuan internet adalah pemacu asas untuk bandar pintar. Ianya membolehkan penggunaan teknologi

moden terutama yang berkaitan dengan infrastruktur dan utiliti seperti IoT, AI, Smart Grid, Smart Water,

Energy dan lain-lain. Putrajaya dan Cyberjaya bakal menjadi bandar raya pintar pertama di negara ini

apabila rangkaian teknologi generasi kelima (5G) dilaksanakan. 25 -31

HALA TUJU PEMBANGUNANPLANMalaysia (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa) Kementerian Wilayah Persekutuan (KWP)

Bandar Pintar


www.townplan.gov.my

IMPLIMENTASI PROJEK BANDAR PINTAR

Kenalpasti isu dancabaran yang dihadapi

seperti kepesatanpembangunan, kesesakan

dan penggunaanpengangkutan awam yang

rendah, pencemaran, perkhidmatan bandaryang kurang cekap,

keselamatan dan kadarjenayah, infrastruktur

digital, permintaankesihatan

1 2 3 4

Setiap isu dancabaran ini dikelaskanmengikut komponenbandar pintar iaituSmart Government, Smart Living, Smart

Mobility, Smart Environment, Smart

Digital Infrastructure, Smart People, Smart

Economy,

PIBs merupakanringkasan projek yang

akan dilaksanakanmengandungi butiranprojek seperti nama,

huraian, rasional, faedah dan penanda

aras, rujukan tempatan, lokasi, kos dan sumberpembiayaan, tempoh, agensi pelaksana dan

pemantauan.

Pelaksanaan projekyang telah

dikenalpastiberdasarkan PIBs dan

pemantauan sertapenambahbaikanberterusan bagi

mematikan ianyadapat mencapai

penyelesaian

KENALPASTI ISU DAN CABARAN

PROJECT IMPLIMENTATION

BRIEFS (PIBs)

PELAKSANAAN PROJEK

PENGKELASANISU & CABARAN

Fasa1

Fasa2

Fasa3

Fasa4

27 -31


www.townplan.gov.my

HALA TUJU PEMBANGUNAN BANDAR PINTAR

a. Cadangan penubuhan Majlis Bandar Pintar Negara dimana KWP

dan PLANMalaysia sebagai Setiausaha Majlis dan dibantu

urusetia Jawatankuasa Penyelarasan dan Jawatankuasa Teknikal.

b. Pelaksanaan akreditasi bagi pemantauan Bandar Pintar Malaysia

c. Pelaksanaan projek bandar pintar melibatkan penerapan elemen

pintar di dalam pembangunan Kg. Bharu, Smart Tourism di

Labuan, Smart Bin di DBKL dan Showcase Pocket Park Jalan

TAR.

28 -31


www.townplan.gov.my

CADANGAN MAJLIS BANDAR PINTAR NEGARAa. Bertanggungjawab merangka polisi dan hala tuju strategik serta menasihati Kerajaan

Persekutuan, Kerajaan Negeri dan Pihak Berkuasa Tempatan bagi perancangan dan

pembangunan bandar pintar Malaysia

b. Membincangkan isu dan cabaran perbandaran berkaitan pelaksanaan bandar pintar;

c. Mewujudkan dan menyediakan peluang kerjasama di kalangan pihak berkepentingan

(Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri dan Pihak Berkuasa Tempatan) dengan kolaborasi

bersama sektor swasta; dan

d. Mempromosi dan memantau pelaksanaan pembangunan bandar pintar bagi mencapai tahap

akreditasi antarabangsa.

41 - 31


www.townplan.gov.my

CADANGAN AKREDITASI BANDAR PINTAR

a. Terdapat beberapa agensi penarafan dan organisasi

yang mengukur tahap pintar Bandar mengikut

elemen-elemen tertentu seperti ICT, spesifikasi

bangunan, efisiensi tenaga, impak alam sekitar,

tahap mobiliti dan aspek keselamatan.

b. Rangka Kerja Bandar Pintar 2018-2025 (polisi 6)

telah menetapkan akreditasi piawaian bandar

pintar akan diperkenalkan sebagai standard piawai

bagi mengukur dan memberi pengiktirafan bandar

pintar. Standard Malaysia dicadangkan untuk

memperkenalkan akreditasi bandar pintar

berdasarkan ISO 37122.

30 -31


www.townplan.gov.my

APAKAH PERANAN ANDA?Bandar Pintar


www.townplan.gov.my

PLANMalaysia J a b a t a n P e r a n c a n g a n B a n d a r d a n D e s a

K e m e n t e r i a n W i l a y a h P e r s e k u t u a n

www.townplan.gov.my

…… THE BEST WAY TO PREDICT THE FUTURE IS TO

PLAN & DESIGN IT,

A JOURNEY TO ACHIEVE OUR DREAMS CITY……

pengenalan dan konsep pembangunan bandar pintar · (jabatan perancangan bandar dan desa)...

Documents