PENGAYUN

# menukarkan isyarat AT kepada AU tanpa ada sumber luar

# menjanakan sebarang nilai frekuensi yang diperlukan oleh litar.

Keluaran auMasukan atPENGAYUN

# Pengayun terbahagi kepada 2 kelas bergantung kepada bentuk gelombang yang dikeluarkan iaitu :

i. Pengayun harmonik - gelombang sinus. ii. Pengayun bukan harmonik - gelombang segi-

empat, gelombang segi tiga dll.

KEPERLUAN LITAR PENGAYUN : Semua litar pengayun asas terdiri daripada 3 bahagian :

i. Penguat ii. Suapbalik iii. Litar Penjanaan Frekuensi

keluaran

PENGUAT

SUAPBALIKLITAR

PENJANAAN FREKUENSI

Rajah blok asas Pengayun

Suapbalik

Suapbalik ialah keadaan dimana sebahagian daripada isyarat keluaran dibekalkan semula ke bahagian masukan. Oleh sebab pengayun tidak mempunyai isyarat masukan, maka isyarat suapbalik merupakan isyarat masukan bagi penguat dalam litar pengayun.

Terdapat 2 prinsip suapbalik iaitu suapbalik negatif dan suapbalik positif. Pengayun menggunakan prinsip suapbalik positif.

Vo

Vf

Ve Vi

keluaran PENGUAT AV

Rajah blok asas Suapbalik

Litar Penjanaan Frekuensi .

Umumnya Litar Penjanaan frekuensi bagi pengayun dalam barangan pengguna terbahagi kepada dua iaitu :

i. Pengayun yang menjanakan frekuensi Audio : Pengayun Rangkaian RC ( Rintangan-Pemuat ). Ia adalah untuk menghasilkan isyarat berfrekuensi rendah dan sederhana. Contoh pengayun jenis RC ialah Pengayun Anjakan Fasa dan Pengayun Tetimbang Wein.

ii. Pengayun yang menjanakan frekuensi Radio : Pengayun Rangkaian LC ( Pengaruh-Pemuat ). Ia juga dikenali sebagai Litar Tangki. Ia adalah untuk menghasilkan isyarat berfrekuensi tinggi ( >1MHz ) dan biasanya ia menghasilkan frekuensi yang stabil. Contoh pengayun jenis LC ialah Pengayun Armstrong, Colpitts, Hartley dan Hablur.

PENGAYUN COLPITTSPENGUAT

RANGKAIAN SUABALIK

PENENTU FREK

Frekuensi ayunan bagi litar tangki L1, C1 dan C2 adalah seperti di bawah :

TLC

f2

1

Oleh kerana sambungan C1 dan C2 pada litar tangki adalah bersiri, maka :

21

21.

CC

CCCT

PENGAYUN HARTELY PENGUAT

RANG. PENENTU FREK

RANG. SUABALIK

Frekuensi Ayunan : Rumus untuk mendapatkan frekuensi salun bagi litar ialah :

TCL

fr2

1

Oleh sebab kapasitor dalam litar tangki di sambung secara siri, maka :

21 LLLT

PENGAYUN ARMSTRONG

Tr dipilih supaya menghasilkan anjakan fasa sebesar 180o untuk mendapatkan voltan suapbalik yang sefasa dengan masukan transistor.

L2PENGUAT

PEN. FREK

SUABALIK

Frekuensi Ayunan :

Frekuensi ayunan ditentukan oleh litar L2.C2 yang diberikan oleh :

22L2

1

Cf

: Litar Setara ElektrikSIMBOL

PENGAYUN HABLUR

Salun Siri :

hhCLf

2

11

Salun Selari :

CLf

m2

12

hm

hm

CC

CCC

.

Ia mempunyai dua frekuensi salun. Frekuensi yang pertama dihasilkan oleh litar

siri Rh-L

h-C

h . Frekuensi kedua berlaku apabila komponen siri sama dengan

reaktan, Cm

.

z

f2

f1

f

Salun Siri

Salun Selari

62

1

RCf

PENGAYUN ANJAKAN FASA

PENGAYUN GELOMBANG SEGIEMPAT

( MULTIVIBRATOR)

A B C D

Q1 SATURATED

Q2 SATURATED

An astable multivibrator is also known as a FREE-RUNNING MULTIVIBRATOR. It is called free-running because it alternates between two different output voltage levels during the time it is on. The output remains at each voltage level for a definite period of time. If you looked at this output on an oscilloscope, you would see continuous square or rectangular waveforms. The astable multivibrator has two outputs, but NO inputs.

1. BEKALAN DIKENAKAN , ARUS MENGALIR KE Q1 DAN Q2 .ANGGAP Q1 AKAN BERKENDALI DAHULU DARIPADA Q2

2. Q1 PADA TAKAT TEPU TRANSISTOR BERKENDALI MANAKALA Q2 TAKAT POTONG.( TAK BERKENDALI).

3. C1 AKAN MENGECAS MELALUI R2 KEBUMI SEHINGGA VOLTAN PADA TITIK B MENJADI POSITIF.

4. VOLTAN POSITIF TITIK B AKAN MENYEBABKAN TAPAK Q2 MENDAPAT PINCANG DEPAN, Q2 BERKENDALI DAN TITIK C MENJADI 0 V DISEBABKAN C2 MENYAHCAS. Q1 TIDAK BERKENDALI.

5. SEMASA Q2 BERKENDALI C2 MENGECAS MELALUI R3 SEHINGGA VOLTAN PADA TITIK C MENJADI POSITIF.

6. VOLTAN TITIK C POSITIF MAKA TAPAK Q1 DIPINCANG DEPAN. Q1 BERKENDALI. VOLTAN TITIK B MENJADI 0V ,C1 MENYAHCAS.

7. KEADAAN SILIH GANTI