Pertanika 8(1), 89 - 97 (1985)

Pengaruh Faktor-faktor Sosio-ekonomiTerhadap Kesedaran Pengguna

(The Influence of Socio-economic Factors. on Consumer Awareness)

NURIZAN YAHYA, JAIYAH SHAHBUDDIN and JARIAH MASUDDepartment of Human Development Studz"es,

Faculty of Agn'culture,Unz'versz"tz" Pertanz"an Malaysz"a,Serdang, Selangor, Malaysz'a.

Key words; Faktor sosio-ekonomi; kesedaran pengguna; hak pengguna; tanggungjawab peng­guna; undang-undang perlindungan pengguna.

ABSTRAK

Kajz"an z"nz" bertujuan untuk memerz"ks'a pengaruh faktor sosz"o-ekonomz' terhadap kesedaranpengguna. Seramaz" 90 orang responden z"az"tu 45 orang darz" kawasan bandar dan 45 orang dan' luarbandar telah dz"pz"lz"h secara rawak untuk kajz"an z'nz". Maklumat dz'kumpulkan melaluz" temubual ber­dasarkan kepada soalan-soalan yang dz"bentuk dz" dalam kertas soal selz"dz'k. Dua pembolehubah telahdz"gunakan z"az'tu faktor sosz"o-ekonomz" sebagaz" pembolehubah bebas dan kesedaran pengguna sebagaz"pembolehubah sandar. Ujz'an statz"stz'k Anali5i5 varz"an dan 'Duncan's multzple-range' telah dz"gunakanuntuk memerz'ksa perbezaan dz" antara angkubah. Has£[ kajz'an menullfukkan taraf kesedaran peng­guna bandar leb£h tz"nggz" darzpada pengguna luar bandar. Taraf kesedaran pengguna berbezamengz'kut taraf pelajaran dan pendapatan. Beberapa cadangan telah dz'berz"kan berdasarkan kepadamaklumbalas yang dz"terz"ma untuk memperbaz"kz" keadaan terse but.

PENGENALAN

Pengguna ialah orang yang menggunakanbarangan dan perkhidmatan di pasaran untukkeperluan diri dan keluarganya. Oleh itu, setiaporang adalah pengguna. Menurut Sarbin (1954)peranan seorang pengguna ialah merancang apayang hendak dibeli, mencari barang untukdibeli, membeli and seterusnya menggunakanbarang-barang tersebut. lni menunjukkanpengguna boleh mempengaruhi jenis barang­barang yang dijual di pasaran (Schoenfeld danNatella, 1970). Tingkah laku pengguna dapatdilihat melalui cara seseorang membelanjakanwangnya. Setiap pengguna seharusnya menge­tahui cara-cara untuk membelanjakan wangdengan betul supaya perbelanjaan tidak mele­bihi pendapatan. Ada tiga pendapat mengenaisebab-sebab pengguna membeli sesuatu barang.

Pendapat yang pertama mengatakan penggunamembeli sesuatu barang kerana dirangsang olehkeperluan, kehendak dan keinginan biologi danpsikologi (Haward, 1973). Engel, Koliat danBlackwell, (1973) pulu mengatakan penggunamembeli sesuatu barang untuk menyelesaikanmasalah dan Hansen (1972) pula berpendapatseorang pengguna membeli untuk mendapatkanbarang bagi menolong mengurangkan konflikyang dialaminya.

Faktorjaktor yang Mempengaruhz" Tz"ngkahLaku Pengguna

Perlakuan seorang pengguna dipengaruhioleh faktor-faktor sosioekonomi. lni termasuk­lah pendapatan, pelajaran dan tempat tinggalindividu. Wang merupakan suatu sumber yangpenting untuk mengukur nilai sesuatu barang

NURIZAN YAHAYA, JAIYAH SHAHBUDDIN AND JARIAH MASUD

dan sebagai bahan perantaraan di pasaran(ThaI dan Holcome, 1973). Pendapatan ke­luarga juga mencerminkan kedudukan kelassosial keluarga tersebut. Biasanya pengguna darikelas atasan menjaga prestij mereka denganmembeli barang-barang yang mahal keranamenurut mereka kualiti barang ditentukan olehharganya (Leavitt, 1954 dan Connet, 1968).Pengguna berpendapatan rendah pula lebihsU:ka membeli barang-barang lebih murah danbersesuaian dengan kedudu1o.an ekonomi mereka(Myers et at., 1974). Keadaan ini menunjukkanpendapatan menentukan jenis barang yangdipilih.

Pelajaran merupakan faktor yang menentu­kan pendapatan (Tan, 1982), tingkah laku dandaya pemikiran individu. Harris (1970) berpen­dapat pengguna yang berpelajaran tinggi lebihsuka membuat penyelesaian tentang sesuatumasalah mengenai sesuatu barang denganmengemukakan soalan-soalan kepada penjualsebelum membeli. Mereka juga lebih sukamengambil tahu tentang barang-barang baruyang dijual di pasaran (Backlin, 1969). Keadaantempat tinggal seseorang merupakan faktor per­sekitaran yang mempengaruhi perlakuan peng­guna. Lazimnya pengguna lu:ar bandar mem­punyai taraf pelajaran dan pendapatan yangrendah jika dibandingkan dengan penggunabandar (Scott, 1976). Keadaan ini menyebabkantingkah laku pengguna bandar dan luar bandarberbeza (Thompson, 1976).

Tingkah laku seseorang pel,lgguna jugamencerminkan taraf kesedarannya terhadapaspek-aspek kepenggunaan. Ini termasuklahkefahamannya terhadap hak-hak dan tanggung­jawab sebagai pengguna. ThaI dan Holcome(1973) berpendapat, pengguna yang mempu­nyai taraf kesedaran yang tinggi membelanjakanwang dengan berhati-hati seterusnya dapatmencari matlamat yang dirancangkan. Di sam­ping itu taraf kesedaran pengguna juga dipenga­ruhi oleh umur, pendapatan (Dickinson, 1974),taraf pelajaran (Berkman dan Gilson, 1978) dankeadaan persekitaran individu.

MASALAH

Pertumbuhan ekonomi Malaysia telah me­nurun daripada 8.0 peratus dalam tahun 1980

kepada 6.9 peratus dalam tahun 1982. Keadaantersebut mewujudkan inflasL Dalam keadaaninflasi, perbelanjaan hidup keluarga meningkatkerana kenaikan harga barang tidak selarasdengan pertambahan pendapatan keluarga(Levy, Feldman, dan Sosserath, 1976 danBailard, Biehl dan Kaiser, 1977). Dalam sistemekonomi bebas seperti di Malaysia, isu-isuinflasi, kenaikan perbelanjaan hidup, kualitibarang yang rendah, penjualan barang-barangyang tidak selamat dan penipuan di pasaranmerupakan masalah utama kepada pengguna.Keadaan ini menyebabkan pengguna tidak men­dapat pulangan yang sepatutnya malah mem­beri kesan yang buruk kepada keselamatan dankesihatan mereka.

Di negara ini terdapat banyak undang­undang yang digubal untuk memberi perlin­dungan kepada pengguna daripada dieksploitoleh pihak penjual. Walaupun begitu undang:undang tersebut tidak dikuatkuasakan sepenuh­nya. Sebagai contoh, sehingga hari ini masihada pihak yang tidak memenuhi kehendak AktaPerihal Dagangan 1972. Penyelewengan dipasaran berpunca daripada kurang kawalan,penguatkuasaan undang-undang dan juga ke­salahan pengguna sendirL Ini disebabkanundang-undang tersebut tidak dikuatkuasakandan tidak diterangkan kepada pengguna. Makapengguna tidak tahu dan memahami undang­undang yang wujud.

Berdasarkan kepada masalah-masalah ter­sebut kajian ini bertujuan untuk mengenalpastipengaruh faktor-faktor sosioekonomi terhadapkesedaran pengguna. Objektif khusus ialahuntuk metneriksa latar belakang sosioekonomidan demografi responden, mengenalpastipengurusan kewangan, memeriksa pengaruhtaraf pelajaran, pendapatan dan tempat tinggalke atas kesedaran pengguna.

METODOLOGI

Dua kawasan tela:h dipilih untuk kajian iniiaitu Taman Pasir Putih Baru sebagai mewakilikawasan bandar dan Kampung Lambor Kanan,Parit sebagai mewakili kawasan luar bandar.

90 PERTANlKA VOL. 8 NO. I, 1985

PENGARUH FAKTOR-FAKTOR SOSIO-EKONOMI TERHADAP KESEDARAN PENGGUNA

Seramai 90 responden telah dipilih secara rawakdengan menggunakan jadual rawak mengikutnombor rumah populasi. Bagt kawasan luarbandar, seramai 45 responden dipilih daripada278 buah keluarga dan bagi kawasan bandarpula 45 responden dipilih daripada 250 buahkeluarga. Syarat sampel ialah pasangan suami.isteri yang tinggal bersama. Data telah dikum­pulkan dengan cara temubual menggunakansoal selidik pada bulan November 1983. Mak­lumat yang diperolehi telah dianalisis denganmenggunakan Program 'Statistical Package forthe Social Sciences' (SPSS). Ujian AnalisisVarian dan 'Duncan's Multiple-Range' telahdigunakan untuk menguji perbezaan di antarapembolehubah.

HASIL KAJIAN DAN PERBINCANGAN

Maklumat Sosioekonomi dan Demografi

Maklumat yang didapati menunjukkan saizisi rumah responden di antara 2 hingga 10 orangdengan purata seramai 5.2 orang. Saiz tersebutsarna dengan saiz isi rumah untuk pendudukMalaysia (Banci penduduk, 1980). Walau bagai­manapun terdapat perbezaan di antara purataisi rumah bandar iaitu 3.9 orang dengan isirumah luar bandar iaitu 6.4 orang. Julat umurresponden di antara 19 hingga 76 tahun denganpurata 42 tahun. Purata umur respondenbandar ialah 37 tahun dan luar bandar 46tahun. Didapati kesemua responden bandar

merupakan golongan mendatang yang disebab­kan oleh faktor pekerjaan. Purata jangka masamereka tihggal di bandar ialah 2 tahun ber­banding dengan 18 tahun bagi responden luarbandar. Kebanyakan responden luar bandar (34orang) mendapat pendidikan setakat sekolahrendah berbanding dengan responden bandaryang kebanyakannya (32 orang) mempunyaisekurang-kurangnya Sijil Pelajaran Malaysia.

Dan segi pendapatan, julat pendapatansuami ialah di antara $1000 hingga $4000 denganpurata sebanyak $673. Sementara itll, seramai52 peratus isteri di bandar dan 29 peratus isteridi luar bandar mempunyai sumber pendapatansendiri. Julat pendapatan isteri ialah di antara$50 hingga $1200. 24 peratus keluarga mem­punyai pendapatan daripada sumber lain yangberjumlah di antara $20 hingga $350. Jumlahpendapatan keluarga dikira dengan menjumlah­kan pendapatan suami, pendapatan isteri danpeI1dapatan daripada sumber lain. Puratajumlah pendapatan keluarga ialah $934 (Jadual1). Terdapat perbezaan yang besar di antarapurata pendapatan keluarga bandar dan luarbandar iaitu $1356 dan $511. Didapati 73 pe­ratus daripada keluarga luar bandar berpen­dapatan kurang daripada $500 sebulan mana­kala 73 peratus daripada keluarga bandar ber­penaapatan lebih daripada $1000 sebulan. Inimenunjukkan lebih daripada separuh keluargaluar bandar tergolong dalam golongan yang ber­pendapatan rendah.

JADUAL 1Taburan jurnlah pendapatan keluarga

Bandar Luar bandar Keseluruhan

Jurnlah pendapatan Bil. (n - 45) % Bil. (n-45) % Bil. (n - 90) %

$500 2 4 33 73 35 39

$501 - $999.99 10 23 6 13 16 18

$1000 ke atas 33 73 6 13 39 43

Purata $1356 $511 $934

PERTANlKA VOL. 8 NO.1, 1985 91

NURIZAN YAHAYA, JAIYAH SHAHBUDDIN ANDJARIAH MASUD

PenguTusan Kewangan

Seramai 59 responden (yang terdiri dan­pada 24 respondenluar bandar dan 35 res­ponden bandar) merancang terlebih dahulusebelum membeli. Kebanyakan responden mem­buat peruntukan wang sebelum membelimakanan basah (51 peratus), makanan kering(56 peratus) dan pengangkutan (44 peratus).Hanya 6 peratus keluarga yang membuat perun­tukan wang untuk hiburan. Didapati lebihramai responden bandar membuat peruntukanwang setiap bulan berbanding dengan respon­den luar bandar. lni disokong oleh ujian khi­ganda dua yang menunjukkan 'terdapat per­hubungan yang bererti di antara tempat tinggalresponden dengan peruntukan wang ke atasmakanan basah (x 2 = 27.8), makanan kering(x 2 = 23.8), pakaian (x 2 = 5.1) pengangkutan(x 2 = 23.8) dan simpanan (x 2 = 8.8) pada paras P<0.05, dengan satu darjah kebebasan. ·Inimenunjukkan terdapat perbezaan di antararesponden bandar dan luar bandar dalam mem­buat peruntukan wang terhadap makananbasah, makanan kering, pakaian, pengangkutandan simpanan.

Maklumat yang didapati menunjukkanresponden bandar merancang kewangan denganbaik jika dibandingkan dengan responden luar

bandar. lni disebabkan hampir kesemua rel)­ponden bandar mempunyai pekerjaan tetapyang membolehkan mereka membuat perun­tukan kewangan dengan sempurna. Respondenluar bandar pula kebanyakannya bekerja sendiridan tidak mempunyai pendapatan tetap. Olehitu mereka sukar membuat peruntukan ke­wangan.

Tentang faktor·faktor yang mempengaruhimereka semasa membeli, 20 peratus respondenmengatakan mereka selalu meminta pendapatorang lain sebelum membeli. Responden luarbandar dan responden yang berpendapatankurang dari $500 sebulan pula lebih mementing­kan harga semasa membeli. Manakala lebih 76peratus responden mengatakan mereka membelikerana keperluan keluarga.

Dalam kajian ini isi rumah membelanjakansebanyak $1008.80 untuk perbelanjaan bulanankeluarga (Jadual 2). Terdapat perbezaan dalamperbelanjaan di antara isi rumah bandar denganluar bandar iaitu $1160.74 bagi isirumah dibandar dan $519 bagi isi rumah di luar bandar.Ini disebabkan pendapatan isi rumah bandarlebih tinggi daripada luar bandar_ Perbanding­an perbelanjaan perkapita dapat memberi gam­baran yang jelas kerana saiz isi rumah berbeza diantara bandar dan luar bandar. Mengikut

JADUAL 2Anggaran perbelanjaan isi rwnah serta perbelanjaan per kapita

untuk makanan dan bukan makanan

Perbelanjaan

lsi rumah I

Makanan

Bukan Makanan

Jumlah

Per kapita

Makanan

Bukan Makanan

Jumlah

Bandarn = 45

$273.11

887.63

1160.62

70.00

227.59

297.62

Luar bandarn = 45

$204.00

315.19

519.19

31.87

49.25

81.12

Keseluruhann = 90

$238.55

769.75

1008.30

45.87

148.03

193.90

92 PERTANIKA VOL. 8 NO. I, 1985

PENGARUH FAKTOR·FAKTOR SOSIO·EKONOMI TERHADAP KF.SEDARAN PENGGUNA

1aporan penyiasatan perbe1anjaan isi rumah1973, perbe1anjaan perkapita untuk makananbagi kawasan bandar ia1ah $24.05 dan $18.84 di1uar bandar. Didapati perbe1anjaan perkapitauntuk makanan da1am kajian ini ia1ah $70.03 dibandar dan $31.87 di 1uar bandar. lni menun­jukkan keadaan inflasi dan pergolakan ekonomiyang mempengaruhi pendapatan perkapita bagisetiap pengguna dalam tempoh 1973 hirigga1983. Purata nisbah pendapatan yang dibe­lanjakan untuk makanan da1am kajian ia1ah 25peratus, di mana keluarga bandar membelanja­kan 20 peratus dan 1uar bandar 40 peratus dari­pada pendapatan keluarga.

Perbezaan tersebut disebabkan purata pen­dapatan isi rumah bandar 1ebih tinggi daripadapurata pendapatan isi rumah 1uar bandar dannisbah yang dibelanjakan bagi makanan se­makin berkurang apabila pendapatan bertam­bah.

Yang termasuk da1am kumpulan bukanmakanan ialah pakaian, tempat tingga1, peng­angkutan, hiburan, simpanan dan keperluanlain (JaduaI3). Pakaian yang dimaksudkan ialahkain baju, kasut dan a1at solek. Didapati hampir

semua keluarga luar bandar membeli pakaiansetahun sekali iaitu ketika menyambut hari raya.Sebanyak 15 ke1uarga 1uar bandar tidak pernahmembeli pakaian, kerana pakaian mereka di­tanggung oleh anak-anak mereka yang te1ahbekerja. Bagi keluarga bandar pula, hanya duabuah keluarga yang tidak membeli pakaiankeran telah bersara. Peratus perbelanjaankeluarga bagi pakaian ia1ah 4 perati.ls. Sebanyak43 buah keluarga 1uar bandar dan 35 buahkeluarga bandar tingga1 di rumahsendiri. Bagikeluarga 1uar bandar, mereka mendirikanrumah dengan model sendiri· berbeza d~ngan

keluarga bandar yang membeli rumah daripadapemaju perumahan. Kebanyakan respondenbandar membayar ansuran di antara $200hingga $400 sebulan atau 26 peratus daripadapendapatan bu1anan.

Responden membelanjakan 14 peratusdaripada pendapatan untuk pengangkutan.Perbe1anjaan dalam item ini termasuk1ahbayaran insuran kenderaan setiap bulan, dieseldan tambang bas atau teksi. °Didapati 18keluarga (20 peratus) tidak mempunyai ken­deraan sendiri.

JADUAL 3Purata perbelanjaan bulanan keluarga

Item Bandar

Makanan 273.11(20.13)

Pakaian 49.26( 3.60)

Perumahan 65.71(26.90)

Pengangkutan 158.22(11.70)

Simpanan 122.10( 9.00)

Hiburan 40.21( 3.00)

Lain-lain 15°2.18(11.20)

Luar Bandar

204.90(39.90)

19.73( 3.70)

58.14(11.30)

88.78(17.30)

7722(15.10)

71.32(14.00')

Keseluruhan

238.55(25.50)

37.12( 4.00)

340.25(36.40)

134.18(14.20)

103.71(11.30)

40.21( 4.30)

114.01(12.20)

) = Peratus daripada purata pendapatan bulanan keluarga.

PERTANIKA VOL. 8 NO.1. 1985 93

NURIZAN YAHAYA, JAIYAH SHAHBUDDIN AND JARIAH MASUD

Simpanan adalah penting untuk masadepan terutamanya untuk perbelanjaan sekolahanak-anak dan hari tua. Seramai 73 peratuskeluarga'membuat simpanan bulanan iaitu 11peratus daripada pendapatan keluarga. Seramai73 peratus keluarga yang terdiri daripada 50peratus keluarga 'luar bandar dan 23 peratuskeluarga bandar tidak membuat perbelanjaanuntuk item hiburan. Mereka menonton tele­visyen dan mendengar radio sebagai hiburan.

Kesedaran Pengguna

Aspek kesedaran pengguna yang dikajiialah kesedaran terhadap hak-hak dan tang­gungjawab sebagai pengguna dan kesedaran ter­hadap undang-undang perlindungan penggunadi negara ini. Sebanyak 19 soalan telah dibentukuntuk mengenalpasti kesedaran hak dan tang­gungjawab mereka sebagai pengguna. Setiapjawapan yang diberikan oleh responden diberi 3markah untuk "selalu", 2 untuk "kadang­kadang" dan 1 untuk "tidak pemah". Sebelassoalan yang berkaitan dengan undang-undangtelah dikemukakan untuk mengukur kesedaranterhadap undang-undang perlindungan peng­guna. Markah yang diberi ialah 1 untuk "tidak"dan 2 untuk "ya".

Maklumat yang diperolehi menunjukkan 46peFatus daripada responden selalu membelibarang di satu tempat sahaja kerana merekamembeli secara kredit. 1ni menyebabkan 82peratus responden tidak pemah memilihbarang-barang yang hendak dibeli dengan telitikerana percaya kepada pekedai. Hanya 21 pe­ratus responden selalu membuat perbandinganharga di beberapa buah kedai sebelum mem­beli, sedangkan kurang separuh (46 peratus)tidak pemah berbuat demikian. Seramai 83peratus responden tidak pemah menyediakansenarai barang yang hendak dibeli dan tidakbegitu berminat untuk meI).gambil tahu tentangbarang-barang baru di pasaran. Hampir se­paruh daripada responden (46 peratus) tidakpemah mengemukakan soalan-soalan kepadapekedai semasa membeli dan cuma 17 peratusresponden mengatakan mereka selalu men­dapatkan maklumat tentang sesuatu barangsebelum membeli.

Kebanyakan responden (64 peratus) tidakpernah memeriksa keselamatan barang semasamembeli. Didapati 60 peratus responden' tidakpernah membaca segala arahan sebelum mem­beli sesuatu barang dan hanya 7 peratus res­ponden yang selalu mengikut arahan yang di­cadangkan ketika mengguna dan menjaga ba­rang-barang yang dibeli terutamanya barang­barang elektrik. Keb;.inyakan responden (76peratus) tidak pemah membaca surat perjanjianjual beli sebelum surat tersebut ditandatangani.Mengenai hak untuk didengari pula, 36 peratusresponden selalu memulangkan semula barang­barang yang dibeli jika barang tersebut tidakseperti yang diakui. Juga di::lapati lebih separuhresponden (52 peratus) mengatakan merekamengetahui hak-hak mereka sebagai pengguna.Julat markah kesedaran hak responden ialah diantara26 hingga 55 dengan purata 44.3. Di­dapati purata markah kesedaran hak respondenbandar lebih tinggi daripada responden luarbandar iaitu masing-masing 47.7 dan 41markah.

Maklumbalas mengenai undang-undangmenunjukkan ramai responden tidak menge­tahui dan memahami undang-undang perlin­dungan pengguna di negara ini. Seramai 59peratus mengatakan mereka tidak mengetahriiwujudnya undang-undang yang melindungimereka.

Setelah dijumlah markah kesedaran hakdan kesedaran undang-undang, didapati julatrnarkah kesedaran pengguna ialah di antara 40hingga 75 dengan purata 61 markah. Markahtersebut dikategorikan kepada tiga kumpulaniaitu "rendah" di antara 40 hingga 51,"sederhana" di antara 52 hingga 63 dan "tinggi"di antara 64 hingga 75 (Jadual 4). Hampir se­paruh responden (48 peratus) mendapat markahyang tinggi.

JADUAL 4Taburan markah kesedaran pengguna

Markah yang diperolehi Bil. %(n = 90)

40 - 51 (Rendah) 12 13

51- 63 (Sederhana) 35 39

64 - 75 (Tinggi) 43 48

94 PERTANIKA VOL, 8 NO. I, 1985

PENGARUH FAKTOR-FAKTOR SOSIO-EKONOMI TERHADAP KESEDARAN PENGGUNA

JADUAL 5Ujian 'Duncan's multiple-range' bagi taraf

pelajaran responden

Maklumat yang diperolehi menunjukkanpurata markah kesedaran meningkat apabilataraf pelajaran meningkat. Dengan mengguna­kan ujian ANOVA (Analisis Varian) didapatitaraf kesedaran pengguna berbeza mengikuttaraf pelajaran (F = 34.53, dk = 2) pada parasP < 0.01. Ujian 'Duncan's multiple-range' me­nunjukkan terdapatnya perbezaan yang berertidi antara responden yang berpelajaran tinggidengan yang berpelajaran rendah dan di antararesp01?-den yang berpelajaran rendah denganyang berpelajaran menengah pada para P <0.01. Tetapi perbezaan taraf kesedaran peng­guna tidak bererti di antara responden yang ber­pelajaran menengah dengan responden yangbe~pelajarantinggi (Jadual 5). lni menunjukkantaraf kesedaran pengguna akan meningkat apa­bila taraf pelajaran meningkat sehingga keperingkat menengah tetapi apabila taraf pela­jaran mencapai ke peringkat tinggi kenaikantaraf kesedaran adalah kecil.

JADUAL 6Ujian 'Duncan's multiple-range' bagi taraf

pendapatan keluarga

Ujian ANOVA ke atas pembolehubahtaraf pendapatan keluarga dengan kesedaranpengguna menunjukkan terdapat perbezaanyang bererti di antara kedua-dua pembolehubahtersebut pada para P < 0.01. Ujian'Duncan'smultiple-range' menunjukkan responden dari­pada keluarga yang berpendapatan tinggi mem­punyai perbezaan yang bererti pada paras P <0.01, daripada segi kesedaran pengguna diban­dingkan dengan responden yang berpendapatanrendah dan sederhana (Jadua16). lni--menunjuk­kan taraf kesedaran responden daripadakeluarga yang berpendapatan tinggi berbezadengan responden yang .berpendapatan rendahdan sederhan:a. Dengan menggunakan ujianANOVA didapati perbezaan taraf kesedaranpengguna bandar dan pengguna luar bandaradalah bererti (F = 38.44,dk = 1) pada parasP < 0.01 (Jadual 7). Purata markah kesedaranresponden bandar lebih tinggi daripada markahkesedaran responden luar bandar iaitu masing­masing mendapat 65.4 dan 56.5 markah.

66.10**

63.25**

54.28**

Purata Markah

$1000 ke atas

$501-$999.99(Sederhana)

$500(Rendah)

Taraf pendapatan

** bererti pada paras 0.01.

65.53**

54.8**

66.10 ns

Purata markahTaraf pelajaran

Pelajaran rendah(Tidak bersekolah dansekolah rendah)

Pelajaran menengah(SRP/LCE dan SPM/MCE)

Pelajaran tinggi(STP/HSC Maktab, Kolej danUniversiti)

*.* bererti pada paras 0.01.

os tidak bererti

JADUAL.7Jadual ANOVA yang menunjukkan perhubungan di antara taraf

kesedaran pengguna bandar dengan pengguna luar bandar

Punca Ubahan Jadual Purata Darjah Nilai FKuasa dua Kuasa dua Kebebasan

Di antara kumpulan 1777.78 1777.78 1 36.44**

Di dalam kumpulan (Error) 4070.22 46.25 88

.. Bererti pada paras P <0.01.

PERTANlKA VOL. 8 NO.1. 1985 95

NURIZAN YAHAYA, JAIYAH SHAHBUDDIN AND JARIAH MASUD

KESIMPULAN DAN CADANGAN

Maklumat yang didapati menunjukkan ke­banyakan responden berada di peringkat umurpertengahan dan mempunyai saiz keluarga yangsederhana. Taraf hidup responden bandar lebihbaik daripada responden luar bandar keranamereka mempunyai taraf pelajaran dan pen­4apatan yang lebih tinggi. Lebih ramai res­ponden bandar yang membuat peruntukan ke­wangan dibandingkan dengan responden luarbandar. Kebanyakan responden mementingkanfaktor keperluan keluarga apabila membeli se­suatu barang. Perbelanjaan perkapita untukmakanan berbeza di antara keluarga bandar($70.3) berbanding dengan keluarga luarbandar ($31.87). Ujian ANOVA dan Duncan'smultiple-range menunjukkan taraf kesedaranpengguna berbeza mengikut taraf pelajaran danpendapatan. Pengguna bandar mempunyaitaraf kesedaran yang lebih tinggi dibandingkandengan pengguna luar bandar.

Adalah dicadangkan supaya pihak kerajaan

dan persatuan-persatuan mengambil langkahpositif dalam mendidik pengguna menjadi lebihrasional terutamanya bagi mereka yang tinggaldi luar bandar. Di sana kelas bukan formaltentang pendidikan pengguna boleh diadakanoleh persatuan-persatuaR pengguna dan agensi­agensi kerajaan. Langkah selanjutnya ialahmelahirkan generasi peIigguna yang faham ten­tang tanggungjawab masing-masing supayamereka menjadi lebih bijak dalam urusan pem­belian mereka. Di sekolah, kesedaran ini bolehditanamkan melalui penubuhan persatuanpengguna dan diserapkan ke dalam mata pela­jaran tertentu misalnya dalam mata pelajaranBahasa Malaysia, Sivik, Ekonomi, Perdagangandan Kertas Am. Bahagian Penguatkuasa Ke­menterian Perdaga-ngan dan Perindustrianperlu memperhebatkan lagi usaha untuk mem­benteras penipuan dan penyelewengan yang ber­laku di pasltran. Akta serta undang-undangyang digubal juga perlu dikaji semula dan di­kuatkuasakan. Di samping itu pengguna juga di­beri penerangan mengenainya supaya kepen­tingan mereka lebih terjamin.

SUMMARY

The objective of this .study was to examine the influence of some selected socio-economicfactors on consumer awareness. A total of 90 respondents, consisting of 45 respondents from theurban area and 45 from the rural area were randomly selected for the study. Data were obtained bypersonal interviews using structured questionnaires. The socio-economic factors were used asi'{"dependent variables and consumer awareness as dependent variables. The sodo-economic factorsincluded were educational status, family income and place of residence. Consumer awarenessconsisted of awareness towards rights and responsibilities as consumers and awareness towardsconsumer protection laws and regulations. Analysis of Variances test and Duncan's multzple-rangestatistical tests were ut£lized to test the differences between variables. The results show that most of therespondents are in the middle age group and have a medium-sized family. The urban respondentshave a higher family income and higher level of education as compared to their rural counterparts.Most respondents dte family needs as the most important criterion for their decisions on buying. Theper capita expenditure onfaod for urban families is higher (170.03) as compared to the ruralfamilies(131.87). The result also indicate that the level of consumer awareness of urban respondents is higherthan-those from the rural areas. The level of consumer awareness increased as the level of educat£onand income increased. The AND VA tests show that the level of consumer awareness differs witheducational status and family income. Some recommendations for improving the conditions are alsoforward~d based on the responses given by the respondents.

96 PERTANIKA VOL. 8 NO.1. 1985

PENGARUH FAKTOR-FAKTOR SOSIO-EKONOMI TERHADAP KESEDARAN PENGGUNA

RUJUKAN

BACKLIN, L.P. (1969): Consumer Search, RoleEnactment and Market Efficiency. journalofBusiness. 42(1): 22 - 28.

BAlLARD, E.T., BIEHL, D.C. and KAISER, R.W.(1977): Personal Money Management.Science Research Association, Inc., NewYork.

BERBMAN, H.W. and GILSON, C.C. (1978):Consumer Behavior: Concepts and Strate­gies. California. Dickenson Publishing Co.Inc.

CONNETT, M.C. and DOUGLAS, J. (1968): AnExperimental of the Price-quality relation­ship.journal ofBusiness. 41: 439 - 444.

DICKINSON, V.A.H. (1974): The Influence ofSosio-economic Factors on ConsumerAwareness. In Home Economic ResearchAbstract.

ENGEL, J.F., KOLIAT, D.T. and BLACKWELL,R.D. (1973): Consumer Behavior. NewYork. Holt, Rinehart and Winston.

HANSEN, F. (1972): Consumer Choice Beha­vio~: A Cognitive Approach. New York. TheFree Press.

HARRIS, L. (1970): The Socially Conscious Con­sumer. In Consumer Behavior Concepts andStrategies (Disunting oleh Berkman. H. W.dan Gilson, C.C. 1978). California.Dickinson Publishing Co. Inc.

HAWARD, J.A. and· OSTLUND. L.E. (1973):Buyer Behavior. New York. Alfred A.Knoff.

IBRAHIM S ALLEH. (1983): Pengeluar-pengeluarsentiasa mencari keuntungan lebih: Ke­sedaran di kalangan pengguna perlu di­pupuk. Berita Harian. 25hb. April. ms. 10

LEVY, L., FELDMAN R. and SOSSERATH, S.(1976): The Consumer in the Market Place.California. Pitman Learning Inc.

LEAVITT, H. (1954): A note on some Experi­mental Findings About the Meaning ofPrice.Journal ofBusiness. 27: 205 - 210.

MYERS,J.H.• STANTON, R.R. andHAUG,A.F.(1974): Correlates Buying Behavior SocialClass Vs. Income. journal of Markett'ng. 8:15.

PENYIASATAN PERBELANJAAN lSI RRUMAH(197a): Jabatan Perangkaan Negara. Kual;;tLumpur.

RINGKASAN RANCANGAN MALAYSIA KTIGA(1982): Jabatan Percetakan Negara. KualaLumpur.

SARBIN. T.R. (1965): Role Theory. The Hand­book of Social Psychology (Disunting olehLindzey, G.). New York. Addison-WeslyPublishing Co.• Inc.

SCHOENFELD, D. and NATELLA, A.A. (1970):The Consumer and His Dollars. New York.Oceana Publication Inc.

SCOTT, R. (1976): The Female Consumer. NewYork. Halsted Press.

THAL, H.M. and HOLCOME. M. (1973): YourFamily and Its Money. Boston. HaughtonMifflin Co.

TAN. T.W. (1982): Income Distribution andDetermination in West Malaysia. KualaLumpur. Oxford University Press.

THOMPSON, R. (1976): Characteristic and Beha­vior of Outshopping Consumer. journal ofRetailing. 47: 25 - 30.

(Received 5 june, 1984)

PERTANIKA VOL. 8 NO. I, 1985 97