pengajaran dan pembelajaran terjemahan dan interpretasi
TRANSCRIPT
Tema:
Pengajaran dan Pembelajaran Terjemahan dan Interpretasi
Tarikh:
15 - 16 Oktober 2016 [Sabtu & Ahad]
Tempat:
Dewan Kuliah A, Universiti Sains Malaysia
Anjuran:
Unit Penyelidikan Terjemahan dan Interpretasi (UniTI) Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan
Universiti Sains Malaysia
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 1
KANDUNGAN
Atur Cara Seminar 2
Jadual Pembentangan 3
Abstrak 6
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 2
ATUR CARA SEMINAR
15 OKTOBER 2016 (SABTU)
MASA PROGRAM
8.30 – 9.00 pagi Pendaftaran dan Minum Pagi
9.10 – 10.00 pagi Sidang 1.1 DKA
10.30 - 11.00 pagi
Pembentangan Utama
11.00 pagi - 12.00 tgh
Majlis Perasmian Pembukaan STI 2016
12.00 – 2 ptg Merarau
2.00 – 3.20 ptg Sidang 1.2 DKA Sidang 1.3 DKB
3.30 – 4.50 ptg Sidang 1.4 DKA Sidang 1.5 DKB
4.50 ptg Minum Petang & Bersurai
16 OKTOBER 2016 (AHAD)
MASA PROGRAM
8.40 – 9.40 pagi Sidang 2.1 DKA Sidang 2.2 DKB
9.40 – 10.00 pagi Minum Pagi
10.10 – 11.30 pagi Sidang 2.3 DKA Sidang 2.4 DKB
11.30 - 12.00 tgh
Pembentangan Perdana
12.00 - 12.30 tgh
Majlis Perasmian Penutupan STI 2016
12.30 tgh Merarau & Bersurai
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 3
JADUAL PEMBENTANGAN
15 OKTOBER 2016 (SABTU)
FORUM 1: PROJEK BATi TAHUN AKHIR
Sidang 1.1, DKA Masa: 9.10 – 10.00 pg Pengerusi Sesi: Dr Leelany Ayob
Pembentang Tajuk
Wan Nur Bazlaa Wan Salim & Leelany Ayob TARGETING DIFFERENT AUDIENCE IN AUDIOVISUAL TRANSLATION: A CASE STUDY IN MALAYSIAN CONTEXT
Seow Jia Man & Goh Sang Seong MAKNA KONTEKS DALAM PENTERJEMAHAN KONSEP 'REN' DALAM MENCIUS
Sidang 1.2, DKA Masa: 2.00 – 3.20 ptg Pengerusi Sesi: Dr Idris Mansor
Pembentang Tajuk
Nur Syafiqah Md Thair & Idris Mansor ANALISIS TERJEMAHAN ELEMEN VERBAL TEKS PELANCONGAN MALAYSIA TERPILIH KE DALAM BAHASA ARAB
Kasyfullah Abd. Kadir & Idirs Mansor PENGARUH IDEOLOGI DALAM TERJEMAHAN AL-QUR’AN DI MALAYSIA
Azman Che Mat, Ahmad Fakrulazizi Abu Bakar & Azarudin Awang
TERJEMAHAN KARYA BERBAHASA ARAB DALAM KALANGAN PENDIDIK
Mohd Hilmi b. Abdullah, Ab. Halim b. Mohamad, Mohammad Sidik b. Ariffin & Zarima bt. Mohd. Zakaria
TERJEMAHAN NAMA TUMBUH-TUMBUHAN PERUBATAN DALAM KITAB AL-QANUN FI AL-TIBB DARIPADA BAHASA ARAB KE BAHASA MELAYU: KAEDAH, MASALAH, DAN PENYELESAIAN
Sidang 1.3, DKB Masa: 2.00 – 3.20 ptg Pengerusi Sesi: Dr Radiah Yusof
Pembentang Tajuk
Radiah Yusoff & Solakhiah Januri PEMBENTUKAN ISTILAH NAHU GENERATIF BAHASA MELAYU
Nor Idatul Akmar Zulkipli STRATEGI ITBM BAGI MENYEBAR LUAS PELATIHAN TERJEMAHAN DAN BAHASA DALAM SEKTOR AWAM DAN SWASTA
Norhazlina Husin KURIKULUM KURSUS TERJEMAHAN DI UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA: SATU PENILAIAN SEMULA
Puteri Roslina Binti Abdul Wahid & Cho Minsung BAHASA KIASAN DALAM PENTERJEMAHAN NARATIF BAHASA KOREA-BAHASA MELAYU
Anis Shahirah Abdul Sukur CABARAN DALAM AMALI PENTERJEMAHAN TEKS UNDANG-UNDANG
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 4
Sidang 1.4, DKA Masa: 3.30 – 4.50 ptg Pengerusi Sesi: Dr Noraini Ibrahim-González
Pembentang Tajuk
Noraini Ibrahim-González & Yew Jia Min PERSEPSI PELANCONG ASING TERHADAP KHIDMAT INTERPRETASI WARISAN DALAM LAWATAN BERPANDU DI TAPAK WARISAN DUNIA UNESCO GEORGE TOWN, PULAU PINANG
Azarudin Awang & Azman Che Mat INTERPRETASI DIALOG ANTARA AGAMA: KAJIAN DALAM KALANGAN SAUDARA BARU CINA
Ezna Syaqira Zakaria & Rokiah Awang KATA PINJAMAN DALAM PENTERJEMAHAN NOVEL THE FAULT IN OUR STARS KE DALAM BAHASA MELAYU
Puteri Nurul Sofea Adlin Azam & Rokiah Awang PENTERJEMAHAN ISTILAH SAINS DALAM TEKS AKADEMIK
Sesi 1.5, DKB Masa: 3.30 – 4.50 ptg Pengerusi Sesi: Dr Wan Rose Eliza Abdul Rahman
Pembentang Tajuk
Ng Ee Lian & Wan Rose Eliza Abdul Rahman ANALISIS KAEDAH PENTERJEMAHAN KATA TABU DALAM NOVEL ELEANOR & PARK KE DALAM BAHASA MELAYU
Nor Idatul Akmar Zulkipli & Wan Rose Eliza Abdul Rahman
ANALISIS STILISTIK DALAM PENTERJEMAHAN SULA DARIPADA BAHASA INGGERIS KEPADA BAHASA MELAYU
Atikah Zabir CABARAN DALAM PENYELIDIKAN PENTERJEMAHAN BERASASKAN KORPUS DI MALAYSIA
Tan Tien Ping and Yeong Yin Lai SUATU PENDEKATAN PEMODELAN TERJEMAHAN DENGAN SUMBER TERHAD BAGI PENTERJEMAHAN MESIN BERSTATISTIK
15 OKTOBER 2016 (SABTU)
FORUM 2: PROJEK BATi TAHUN AKHIR
Sidang 2.1, Bilik DKA Masa: 8.40 – 9.40 pagi Pengerusi Sesi: Prof. Madya Dr Goh Sang Seong
Pembentang Tajuk
Edwin Teh Joo Haw & Goh Sang Seong PRINSIP PENTERJEMAHAN CHINA DALAM TEKS FALSAFAH KONFUCIUS
Cheah Poh Ying, Elaine Ying Chew Lin & Goh Sang Seong
STRATEGI TERJEMAHAN ILUSTRASI BAGI UNSUR BUDAYA DALAM ENSIKLOPEDIA BAHASA CHINA-BAHASA MELAYU
Safwan Shuhaimi & Idris Mansor POTENTIAL CHALLENGES IN TRANSLATING THE UNWELCOMED JEWISH ELEMENTS INTO MALAY
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 5
Sidang 2.2, DKB Masa: 8.40 – 9.40 pagi Pengerusi Sesi: Dr Leelany Ayob
Pembentang Tajuk
Bong Tze Ying & Ang Lay Hoon A QUALITATIVE STUDY OF TRANSLATION USE FOR STUDENTS OF GERMAN LANGUAGE
Othman Bin A Kassim & Primila a/p Manimaran IMPACT OF TRANSLATION TOWARDS EFFECTIVE LEARNING
Kang Myoung Sook THE TRANSLATION PROFESSION IN MALAYSIA
Sidang 2.3, DKA Masa: 10.10 – 11.30 pagi Pengerusi Sesi: Dr Rokiah Awang
Pembentang Tajuk
Nur Hasanah Ruslan, Siti Munira Yasin, Nooni Ezdiani Yasin & Rokiah Awang
DETECTION OF TRANSLATION ERROR DURING COGNITIVE DEBRIEFING AND EXPLORATORY FACTOR ANALYSIS OF SUBJECTIVE EXPERIENCE EXERCISE SCALE (SEES) TRANSLATION PROCESS
Idris Mansor EXPLICITATION IN THE TRANSLATION INTO MALAY OF ARABIC TECHNICAL CULTURE
Chee Zia Mun & Ang Lay Hoon TRANSLATION PHENOMENON OF PENANG STREET FOOD NAME
Sidang 2.4, DKB Masa: 10.10 – 11.30 pagi Pengerusi Sesi: Prof Madya Dr Haslina Haroon
Pembentang Tajuk
Nurul Syafiqah Daud & Haslina Haroon PROSEDUR DAN STRATEGI PENTERJEMAHAN PERKATAAN ASING DALAM NOVEL BAHASA INGGERIS A THOUSAND SPLENDID SUNS KE DALAM BAHASA MELAYU
Afizatul Khotimah Abu Bakar & Goh Sang Seong ANALISIS PEMINDAHAN MENTIFAKS MORAL DALAM TERJEMAHAN ACT LIKE A LADY, THINK LIKE A MAN KE DALAM BAHASA MELAYU
Oo Jiu Bell & Goh Sang Seong TINJAUAN AWAL PENTERJEMAHAN WACANA DIALOG DALAM TERJEMAHAN HIKAYAT TIGA NEGARA
Jennica Chin Ai Ai & Goh Sang Seong ANALISIS FUNGSI DAN KAEDAH PENTERJEMAHAN ‘YUQI ZHUCI TIPIKAL’ DALAM DALAM HUJAN RENYAI
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 6
ABSTRAK
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 7
SIDANG 1.1
TARGETING DIFFERENT AUDIENCE IN AUDIOVISUAL TRANSLATION: A
CASE STUDY IN MALAYSIAN CONTEXT
Wan Nur Bazlaa Wan Salim
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Leelany Ayob
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
ABSTRACT
This paper aims to share the findings on the initiatives taken by novice translators in looking
into the needs of different categories of Malaysian audience, namely the deaf and hard of
hearing, as well as the visually impaired. The discussion highlights the potentials in using
subtitles for the deaf and hard-of-hearing (SDH) and audio description (AD) for the blind in
an attempt to address the needs of these groups of audience. The corpus of this study is a
documentary, entitled Dirty Jobs by Mike Rowe that was aired on the Discovery Channel
several years ago. The language pair involved in this study is English and Malay languages.
The concept of constraints in the audiovisual translation is discussed and further elaborated in
the practices of SDH and AD. The analysis uncovers a number of difficulties encountered in
preparing SDH and the audio description, in comparison to preparing conventional subtitles.
These difficulties need to be addressed accordingly in order to allow optimal benefits for the
hearing and visually impaired through the utilisation of the different types of audio visual
translation.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 8
SIDANG 1.1
MAKNA KONTEKS DALAM PENTERJEMAHAN KONSEP ‘REN’ DALAM
MENCIUS
Seow Jia Man
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Goh Sang Seong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
ABSTRAK
Mencius merupakan seorang tokoh falsafah Konfusianisme, ahli politik dan ahli fikir yang
mahsyur. Beliau juga merupakan anak murid kepada Konfucius yang berusaha
mengembangkan prinsip Ren yang diutarakan oleh Konfucius. Konsep Ren sangat meluas,
dan lazimnya dikenali sebagai prinsip moral yang tertinggi dan nilai murni yang terunggul.
Ren sebenarnya ialah kata polisemi yang mendukung konsep yang berbeza dalam konteks
yang berlainan. Oleh itu, kaedah penterjemahan yang berasaskan makna konteks menjadi
jalan penyelesaian utama dalam penterjemahan teks Mencius ini. Lantarannya, padanan yang
dicadangkan bagi konsep Ren menjadi kepelbagaian sesuai dengan makna teras yang ingin
diungkapkan dalam teks sumber melalui konteks penggunaannya yang tersendiri.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 9
SIDANG 1.2
ANALISIS TERJEMAHAN ELEMEN VERBAL TEKS PELANCONGAN
MALAYSIA TERPILIH KE DALAM BAHASA ARAB
Nur Syafiqah Md Thair
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Idris Mansor
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
ABSTRAK
Kertas kerja ini merupakan hasil kajian terhadap terjemahan elemen verbal yang terdapat
dalam teks pelancongan Malaysia terpilih. Elemen verbal merupakan salah satu elemen
terpenting dalam teks pelancongan kerana elemen ini membantu pembaca mendapat
maklumat berkaitan destinasi pelancongan selain mewujudkan keserasian antara pembaca dan
destinasi. Kajian ini bertujuan mengenal pasti jenis-jenis teknik verbal yang digunakan dalam
teks sumber terpilih dan mengenal pasti strategi pemindahan teknik tersebut dalam teks
sumber yang menggunakan bahasa Inggeris ke dalam teks sasaran yang menggunakan bahasa
Arab. Dua kerangka teori yang dimanfaatkan untuk menganalisis data termasuklah model
‘Teknik Bahasa Pelancongan’ yang diperkenalkan oleh Graham M. S. Dann (1996) dan
‘Strategi Pemindahan Teks Pelancongan’ yang dikemukakan oleh Patrizia Pierini (2007).
Kaedah perbandingan teks juga digunakan untuk mengenal pasti strategi pemindahan teknik
verbal daripada teks sumber kepada teks sasaran. Dapatan kajian menunjukkan pelbagai jenis
teknik verbal yang digunakan dalam teks sumber antaranya ialah teknik perbandingan, ego-
sasaran, testimoni, kata kunci, jenaka dan mainan bahasa. Berdasarkan hasil analisis juga,
strategi terjemahan penuh dan strategi pengubahsuaian lebih banyak digunakan berbanding
strategi terjemahan separa atau ringkasan dalam memindahkan teknik verbal ke dalam teks
sasaran. Faktor perbezaan ciri bahasa dan budaya dalam bahasa Inggeris dan bahasa Arab
mempengaruhi pemilihan strategi pemindahan yang digunakan. Oleh itu, penterjemah perlu
berhati-hati dalam menghasilkan terjemahan teks pelancongan khususnya terjemahan yang
melibatkan elemen verbal ini agar teks pelancongan Malaysia dalam bahasa Arab setanding
dan berkualiti seperti dalam bahasa Inggeris.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 10
SIDANG 1.2
PENGARUH IDEOLOGI DALAM TERJEMAHAN AL-QUR’AN DI MALAYSIA
Kasyfullah Abd Kadir
Pusat Pendidikan Asas dan Liberal
Universiti Malaysia Terengganu
Idris Mansor
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Kepercayaan masyarakat Islam di Malaysia adalah berasaskan kepada ideologi ahlus sunnah
wal jamaah. Ahlus sunnah wal jamaah adalah salah satu aliran utama dalam Islam yang
memahami asas-asas agama berlandaskan kepada al-Quran, al-sunnah, ijma’ ulama dan qias.
Ideologi ini telah menjadi dasar kerajaan Malaysia dan turut mempengaruhi proses
penterjemahan al-Quran ke dalam bahasa Melayu. Bagi meneliti pengaruh ideologi ini dalam
aktiviti terjemahan al-Quran di Malaysia, kaedah penelitian dan analisis teks secara
perbandingan dilakukan. Lima perkataan yang bersifat mutashabihat dipilih dan dianalisis
bagi melihat kewujudan ideologi ahlus sunnah wal jamaah dalam terjemahan al-Quran di
Malaysia. Perbandingan dibuat antara terjemahan Malaysia terbitan Dar Fikr, Kuala Lumpur
dengan izin Jabatan Kemajuan Islam Malaysia dan terjemahan bahasa Indonesia yang
diterbitkan oleh Mujamma’ Khadim al-Haramain, Madinah. Dapatan menunjukkan bahawa
wujud persamaaan dan perbezaan makna antara kedua-dua terjemahan al-Quran ini.
Terjemahan al-Quran ke dalam bahasa Melayu di Malaysia adalah berdasarkan ideologi ahlus
sunnah wal jamaah yang dipelopori oleh Imam Asyariy dan Maturidi manakala terjemahan
bahasa Indonesia lebih berbentuk literal dan menjurus kepada ideologi salaf. Namun kedua-
dua ideologi ini masih lagi mencakupi prinsip-prinsip yang terkandung dalam ideologi ahlus
sunnah wal jamaah.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 11
SIDANG 1.2
TERJEMAHAN KARYA BERBAHASA ARAB DALAM KALANGAN PENDIDIK
Azman Che Mat
Universiti Teknologi MARA, Kampus Dungun
Ahmad Fakrulazizi Abu Bakar
Universiti Teknologi MARA, Kampus Terengganu
Azarudin Awang
Universiti Teknologi MARA, Kampus Dungun
ABSTRAK
Amalan terjemahan secara lisan teks-teks berbahasa Arab dalam kalangan pendidik agama
Islam bukanlah suatu perkara baru. Malah daripada tradisi terjemahan lisan ini pula beralih
kepada terjemahan secara bertulis untuk tujuan penerbitan karya-karya terjemahan yang
berkualiti. Namun kajian mengenai tatacara terjemahan dilakukan dari bahasa Arab ke bahasa
Melayu masih lagi dalam usia muda. Kajian ini bertujuan mengenalpasti amalan terjemahan
dalam kalangan pendidik agama Islam. Seramai 29 orang responden telah diedarkan soal
selidik untuk tujuan ini dan ujian terjemahan ke atas sembilan (9) orang peserta terpilih.
Dapatan kajian menunjukkan terdapat tiga kaedah yang digunakan oleh tenaga pengajar ini
untuk menterjemah karya berbahasa Arab dalam bidang pengajian Islam. Di samping itu juga
terdapat sebilangan responden tidak dapat menterjemahkan dengan baik beberapa contoh teks
berbahasa Arab yang telah digunakan dalam kajian ini.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 12
SIDANG 1.2
TERJEMAHAN NAMA TUMBUH-TUMBUHAN PERUBATAN DALAM KITAB AL-
QANUN FI AL-TIBB DARIPADA BAHASA ARAB KE BAHASA MELAYU:
KAEDAH, MASALAH, DAN PENYELESAIAN
Mohd Hilmi b. Abdullah
Fakulti Bahasa dan Komunikasi
Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI)
Ab. Halim b. Mohamad
Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi
Universiti Putra Malaysia (UPM)
Mohammad Sidik b. Ariffin
Fakulti Bahasa dan Komunikasi
Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI)
Zarima bt. Mohd. Zakaria
Fakulti Bahasa dan Komunikasi
Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI)
ABSTRAK
Dalam kitab al-Qanun fi al-Tibb, Ibnu Sina telah menyenaraikan lebih 400 spesis tumbuh-
tumbuhan perubatan. Sebahagian besar daripada tumbuh-tumbuhan tersebut tidak terdapat di
negara-negara yang beriklim Khatulistiwa seperti Malaysia. Oleh itu, nama tumbuh-tumbuhan
tersebut pastinya tidak terdapat dalam bahasa Melayu, apatah lagi jika tumbuh-tumbuhan
tersebut kurang terkenal. Oleh itu, kertas kerja ini akan mencadangkan beberapa kaedah yang
boleh diguna pakai untuk menterjemah nama tumbuh-tumbuhan perubatan daripada bahasa
Arab ke bahasa Melayu, khususnya bagi tumbuh-tumbuhan yang masih belum mempunyai
padanan dalam bahasa Melayu. Kertas kerja ini juga akan mengemukakan beberapa masalah
yang dijangka akan dihadapi oleh penterjemah dan jalan penyelesaian kepada masalah
tersebut.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 13
SIDANG 1.3
PEMBENTUKAN ISTILAH NAHU GENERATIF BAHASA MELAYU
Radiah Yusoff
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Solakhiah Januri
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Kertas kerja ini menjelaskan cara pembentukan istilah khusus bidang, atau jargon, untuk nahu
generatif yang terdapat di dalam Bab 1 hingga 3 tiga buah buku linguistik yang telah
diterjemahkan, iaitu (i) peminjaman, (ii) pengafiksasian, dan (iii) pemajmukan. Selain itu,
kertas ini menunjukkan bahawa afiks bahasa Inggeris dalam teks sumber (i) dikekalkan, (ii)
diubah suai, atau (iii) digantikan dengan afiks bahasa Melayu di dalam teks sasaran. Di
samping itu, kertas ini memperlihatkan sejauhmana pembentukan istilah tersebut mengikut
sistem morfologi bahasa Melayu dan bahasa Inggeris.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 14
SIDANG 1.3
STRATEGI ITBM BAGI MENYEBAR LUAS PELATIHAN TERJEMAHAN DAN
BAHASA DALAM SEKTOR AWAM DAN SWASTA
Nor Idatul Akmar Zulkipli
Bahagian Latihan & Kejurubahasaan
Institut Terjemahan & Buku Malaysia (ITBM)
Kuala Lumpur
ABSTRAK
Seiring dengan usahanya untuk menterjemahkan karya antarabangsa dan
mengantarabangsakan karya tempatan, isu berkaitan pemindahan bahasa dan pelatihan
pakar bidang menjadi cabaran utama ITBM. Sebagai sebuah lead agency, ITBM
berperanan untuk membangunkan kepakaran sumber insan – penterjemah kerana sumber
insan ini merupakan individu profesional yang terlibat secara langsung dalam usaha ini.
Bagi tujuan itu, ITBM perlu memberikan pelatihan dan bimbingan terutamanya kepada
penterjemah baharu selain penterjemah sedia ada, dengan menyalurkan ilmu dan
pengetahuan berkaitan teori dan teknik terjemahan, ilmu berkaitan bahasa serta
pendedahan tentang gaya dalaman organisasi supaya terjemahan yang dihasilkan
berkualiti dan menepati standard ITBM selaku penerbit. Jika sebelum ini ITBM lebih
memberikan tumpuan pelatihan kepada individu bebas, kini trend itu mulai mengalami
anjakan kepada projek usaha sama dengan sektor awam dan swasta. Anjakan ini dilihat
sebagai satu strategi yang dapat memberikan manfaat kepada kedua-dua pihak; pelatihan
terjemahan kepada sektor berkenaan dan penerbitan buku bagi ITBM. Strategi ini
diharapkan dapat melahirkan lebih ramai penterjemah pakar bidang di samping
memperbanyak bahan bacaan ilmiah dan seterusnya menyumbang kepada perkembangan
industri terjemahan dan perbukuan negara.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 15
SIDANG 1.3
KURIKULUM KURSUS TERJEMAHAN DI UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA:
SATU PENILAIAN SEMULA
Norhazlina Husin
Universiti Teknologi MARA, Shah Alam, Selangor
ABSTRAK
Pengajaran kursus terjemahan di Universiti Teknologi MARA (UiTM) telah lama dijalankan
sebagai kursus universiti yang ditawarkan kepada beberapa buah fakulti bagi program Ijazah
Sarjana Muda dan Diploma. Sejak tahun 2006, terjemahan mula ditawarkan sebagai kursus
wajib bagi Program Ijazah Sarjana Muda Bahasa Melayu Komunikasi Profesional (BMKP).
Pengajaran kursus terjemahan sebagai kursus universiti dan kursus wajib pastinya mempunyai
perbezaan antara satu sama lain memandangkan kedua-duanya diajarkan sebagai kursus
yang berbeza. Silabus antara keduanya harus lebih dibezakan memandangkan bukan hanya
unit kreditnya berbeza malahan latar belakang program juga berbeza. Nemun begitu,
penelitian yang dilakukan menunjukkan bahawa kedua-duanya hampir 100% sama.
Sehubungan itu, penilaian semula terhadap kurikulum kursus terjemahan sebagai dua kursus
yang berbeza perlu dilakukan bagi memastikan silabus yang sedia ada dikemas kini agar
selaras dengan objektif penawarannya dan sealiran dengan keperluan dan kehendak semasa.
Beberapa aspek perlu dinilai semula dan dikemas kini agar penawarannya memberi impak
yang lebih jelas kepada para pelajar. Kertas kerja ini membicarakan silabus kursus terjemahan
sebagai kursus utama dan kursus terjemahan sebagai kursus universiti yang ditawarkan di
UiTM. Perbincangan tertumpu kepada struktur kursus terjemahan yang ditawarkan kepada
pelajar Program Diploma Komunikasi Massa, Ijazah Sarjana Muda (Kepujian) Komunikasi
Massa, Ijazah Sarjana Muda (Kepujian) Undang-undang dan Ijazah Sarjana Muda Bahasa
Melayu Komunikasi Profesional.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 16
SIDANG 1.3
BAHASA KIASAN DALAM PENTERJEMAHAN NARATIF
BAHASA KOREA-BAHASA MELAYU
Cho Minsung
Universiti Malaya, Kuala Lumpur
Puteri Roslina Abdul Wahid
Universiti Malaya, Kuala Lumpur
ABSTRAK
Penterjemahan bahasa kiasan ialah satu aspek penterjemahan yang bukan sahaja memerlukan
pengetahuan bahasa dan budaya bahasa sumber dan bahasa sasaran yang terlibat, tetapi juga
pengetahuan khusus tentang wacana dan strategi yang sesuai untuk menterjemah bahasa
kiasan. Menterjemah bahasa kiasan merupakan satu tugas yang berat yang perlu dikuasai oleh
seseorang penterjemah. Bagi menganalisis teks, kajian ini menggunakan Taksonomi Larson
(1984) sebagai kerangka pendekatan. Kajian perbandingan ini menggunakan teks kreatif dari
Korea yang bertajuk ‘Sampo Ganun gil’ sebagai teks sumber dan teks kreatif yang telah
diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu oleh Dewan bahasa & Pustaka, bertajuk Perjalanan
ke Sampo (삼포가는길): Antologi cerpen Korea selepas perang dunia kedua sebagai teks
sasaran. Kajian ini juga akan memperlihatkan kefahaman bahasa kiasan dalam masyarakat
tempatan Korea yang diterjemah ke dalam bahasa melayu. Pengkaji mendapati bahawa
bahasa kiasan dominan digunakan dalam teks kajian dengan mencatatkan jumlah data
sebanyak 100 jenis, iaitu simile, metafora, metonimi, synechdoche, eufemisme, idiom dan
hiperbola. Kertas kerja ini membentangkan pengenalan tentang terjemahan, bahasa kiasan,
strategi terjemahan unsur budaya dan hasil perbandingan dari teks sumber dan teks sasaran.
Kajian ini juga menyumbang pengetahuan baru kepada penterjemah dwibahasa dan juga
membantu golongan yang terlibat dalam industri penterjemahan.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 17
SIDANG 1.3
CABARAN DALAM AMALI PENTERJEMAHAN TEKS UNDANG-UNDANG
Anis Shahirah Abdul Sukur
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Penterjemahan melibatkan perkara rutin dan juga cabaran-cabaran baharu, yang bergantung
pada pengalaman penterjemah serta jenis tugasan yang diterima (Harvey, 2002). Secara tidak
langsung, faktor pengalaman penterjemah serta jenis teks mempengaruhi kerja-kerja
penterjemahan yang dilakukan oleh seseorang penterjemah. Teks undang-undang pula
merupakan antara teks bidang yang mempunyai laras bahasa tersendiri dan mengandungi
istilah undang-undang. Situasi ini sudah semestinya menyukarkan penterjemah, khususnya
penterjemah pelatih. Hal ini demikian kerana penterjemah bukan sahaja perlu memindahkan
makna dalam teks sumber ke dalam teks sasaran, sebaliknya penterjemah juga perlu
memindahkan laras bahasa undang-undang dan istilah undang-undang yang wujud dalam teks
sumber ke dalam teks sasaran. Oleh itu, kertas kerja ini akan membincangkan cabaran-
cabaran yang dihadapi oleh penterjemah pelatih, iaitu pelajar tahun dua daripada program
Ijazah Sarjana Muda Sastera dengan kepujian (Terjemahan dengan Interpretasi), Universiti
Sains Malaysia. Pasangan bahasa yang terlibat ialah bahasa Inggeris sebagai bahasa sumber
dan bahasa Melayu selaku bahasa sasaran. Antara cabaran yang akan diketengahkan dalam
kertas kerja ini adalah pendekatan penterjemahan yang dipilih oleh penterjemah pelatih untuk
menterjemahkan teks undang-undang, laras bahasa teks undang-undang, dan penterjemahan
istilah undang-undang. Kertas kerja ini juga akan menghuraikan penyelesaian yang diambil
oleh penterjemah pelatih dalam mengatasi cabaran-cabaran yang digariskan. Implikasi kajian
ini diperlihatkan menerusi maklumat jenis cabaran dari sudut pandang penterjemah pelatih
dan penyelesaian yang diambil oleh penterjemah pelatih berkenaan dalam usaha untuk
menghasilkan terjemahan teks undang-undang dalam bahasa Melayu.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 18
SIDANG 1.4
PERSEPSI PELANCONG ASING TERHADAP KHIDMAT INTERPRETASI
WARISAN DALAM LAWATAN BERPANDU DI TAPAK WARISAN DUNIA
UNESCO GEORGE TOWN, PULAU PINANG
Noraini Ibrahim-González
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
[email protected]; [email protected]
Yew Jia Min
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Khidmat terjemahan dan interpretasi memberi kesan secara langsung kepada pelancong
berkenaan imej sesebuah negara dan seterusnya boleh mempengaruhi pemasaran pelancongan
negara tersebut. Industri pelancongan Malaysia merupakan salah satu sektor yang
berkembang pesat dan banyak menyumbang kepada ekonomi negara ini. Khidmat lawatan
berpandu (guided tour service) memberi kesan yang langsung terhadap industri pelancongan
dengan memperkaya pengalaman pelancong melalui penerangan mengenai sejarah dan
budaya, memupuk nilai penghargaan terhadap tapak warisan di samping menjayakan
komunikasi dua hala yang merentasi sempadan budaya dan bahasa. Interpretasi warisan
(heritage interpreting) pula merujuk kepada proses komunikasi untuk menyampaikan tafsiran
warisan (heritage interpretation) kepada pelancong. Interpretasi warisan boleh didefinisikan
sebagai proses komunikasi untuk menyampaikan kepentingan suatu tempat atau objek supaya
pelancong dapat berseronok, menikmati dan memahami sesebuah warisan serta memupuk
sikap positif terhadap pemeliharaannya. Khidmat interpretasi memainkan peranan komunikasi
yang penting dalam menghubungkan destinasi, penduduk tempatan dan pelancong asing.
Pengumpulan data bagi kajian ini dilakukan menggunakan kaedah soal selidik dan data
dianalisis secara statistik deskriptif. Pelancong asing ini diletakkan di bawah dua kategori
responden, iaitu pengguna perkhidmatan dan bukan pengguna perkhidmatan. Dapatan kajian
utama menunjukkan bahawa interaksi komunikatif antara pelancong asing pengguna
perkhidmatan dengan penyedia perkhidmatan berjaya dicapai dan pelancong asing bukan
pengguna perkhidmatan sememangnya memerlukan bantuan dari segi bahasa dan budaya
walaupun keperluan ini tidak terlalu mendesak.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 19
SIDANG 1.4
INTERPRETASI DIALOG ANTARA AGAMA: KAJIAN DALAM KALANGAN
SAUDARA BARU CINA
Azarudin Awang
Universiti Teknologi MARA, Kampus Dungun
Azman Che Mat
Universiti Teknologi MARA, Kampus Dungun
ABSTRAK
Pemufukan hubungan antara agama dan budaya melalui pendekatan ‘dialog antara agama’
dalam kalangan komuniti Saudara Baru bukanlah suatu perkara baharu. Bagi institusi dakwah
dan badan-badan NGO Saudara Baru, dialog antara agama menjadi satu keperluan bagi
membetulkan salahfaham dalam komuniti yang berbeza agama dan budaya. Justeru,
keberkesanan pelaksanaan dialog antara agama banyak berkait rapat dengan interpretasi
komuniti tersebut terhadap istilah dan tujuan dialog. Objektif kajian ini ialah untuk mengukur
sejauh mana pemahaman komuniti Saudara Baru terhadap maksud dialog antara agama.
Kajian ini menggunakan kaedah soal selidik dengan bilangan responden seramai 86 orang.
Hasil dapatan menunjukkan interpretasi Saudara Baru terhadap istilah dan konsep ‘Dialog
Antara Agama’ berada pada skala yang sederhana. Selain daripada itu, terdapat sebilangan
responden masih kabur dalam memberi interpretasi yang sebenarnya tentang konsep dialog
antara agama.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 20
SIDANG 1.4
KATA PINJAMAN DALAM PENTERJEMAHAN NOVEL THE FAULT IN OUR
STARS KE DALAM BAHASA MELAYU
Ezna Syaqira Zakaria
Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang
Rokiah Awang
Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang
ABSTRAK
Kertas kerja ini akan membincangkan kata pinjaman dalam penterjemahan novel The Fault in
Our Stars karya John Green ke dalam bahasa Melayu. Teks sasaran bertajuk Tertulis di
Bintang-bintang hasil terjemahan Birsilah Bakar. Prosedur peminjaman adalah salah satu
daripada prosedur dalam strategi terjemahan langsung oleh Vinay dan Darbelnet (1958/1995).
Kertas ini akan meneliti padanan makna bagi kata pinjaman dalam penterjemahan novel
tersebut berdasarkan konteks penggunaannya dalam ayat bahasa Inggeris dan ketepatan
padanannya apabila diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu. Dapatan kajian menunjukkan
bahawa strategi foreignization digunakan untuk menterjemahkan teks sumber. Penterjemah
cenderung untuk mengekalkan ciri-ciri bahasa sumber termasuk unsur budaya dalan teks
terjemahan. Sebaliknya kaedah penerangan termasuk prosedur penambahan dan nota kaki
digunakan untuk menerangkan elemen teks sumber yang dipinjam ke dalam bahasa sasaran.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 21
SIDANG 1.4
PENTERJEMAHAN ISTILAH SAINS DALAM TEKS AKADEMIK
Puteri Nurul Sofea Adlin Azam
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Rokiah Awang
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Kertas kerja ini mengkaji isu berbangkit ketika menterjemah istilah sains daripada bahasa
Inggeris kepada bahasa Melayu. Data bagi kajian ini diambil daripada teks akademik bertajuk
The Animal Kingdom: A Very Short Introduction. Kajian ini memberi fokus terhadap cara
menterjemah pelbagai jenis istilah sains berdasarkan fungsi teks terjemahan yang akan
dihasilkan. Masalah dalam terjemahan berlaku disebabkan teks sumber mengandungi banyak
perkataan yang mempunyai kata akar dan imbuhan daripada bahasa Yunani dan Latin serta
mengandungi lambang dan nama saintifik yang kesemuanya mencirikan wacana saintifik.
Hasil kajian menunjukkan terjemahan istilah sains adalah sukar tetapi dapat dilakukan
menggunakan beberapa prosedur seperti pemindahan, naturalisasi, pinjam terjemah dan
sebagainya. Padanan yang dijana mengikut panduan atau pedoman pembentukan istilah dalam
bahasa sasaran menghasilkan istilah yang boleh difahami dan diterima dalam bahasa Melayu.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 22
SIDANG 1.5
ANALISIS KAEDAH PENTERJEMAHAN KATA TABU DALAM NOVEL ELEANOR
& PARK KE DALAM BAHASA MELAYU
Ng Ee Lian
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
Wan Rose Eliza Abdul Rahman
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
ABSTRAK
Kata tabu mengandungi pelbagai maklumat tentang sesebuah budaya dan masyarakat dan
banyak digunakan dalam penulisan sastera remaja. Dalam karya novel popular terutamanya,
kata tabu mempunyai fungsi yang penting untuk menyatakan emosi serta memberikan
gambaran tentang penggunaan bahasa sesuatu watak itu terutamanya bahasa remaja. Kajian
ini bertujuan untuk mengenal pasti dan menghuraikan prosedur penterjemahan kata tabu
dalam novel Eleanor & Park ke dalam bahasa Melayu berdasarkan Davoodi (2009). Kajian
ini juga bertujuan untuk mengkategorikan kata tabu dalam novel Eleanor & Park mengikut
kategori yang dikemukakan oleh Battistella (2005). Kata tabu daripada novel ini dikenal pasti
berdasarkan senarai kata tabu yang terdapat dalam laporan persatuan ibu bapa Sekolah
Menengah Anoka-Hennepin (Rupar, 2013). Novel Eleanor & Park didapati padat dengan kata
tabu. Hasil kajian mendapati bahawa prosedur penterjemahan kata tabu yang paling ketara
digunakan untuk penterjemahan ke dalam bahasa Melayu adalah prosedur tabu ke tabu serta
prosedur peminjaman. Walau bagaimanapun, makna tersirat dan kesan emosi di sebalik kata
tabu ini tidak dapat dihasilkan semula dalam penterjemahan disebabkan perbezaan budaya,
bahasa dan latar masyarakat pasangan bahasa yang terlibat.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 23
SIDANG 1.5
ANALISIS STILISTIK DALAM PENTERJEMAHAN SULA DARIPADA BAHASA
INGGERIS KEPADA BAHASA MELAYU
Nor Idatul Akmar Zulkipli
Universiti Sains (USM), Pulau Pinang
Wan Rose Eliza Abdul Rahman
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Stilistik ialah kajian stail yang melibatkan bentuk atau bahasa dan isi kesusasteraan yang
meliputi teknik pemakaian bahasa dalam penulisan serta teknik yang mengkaji bahasa
penulisan kesusasteraan bagi memperoleh pemahaman sebenar tentang sesebuah teks
kesusasteraan. Menerusi stail atau gaya, seseorang pengarang dapat mengekspresikan idea
atau buah fikirannya secara berkesan. Dengan kata lain, stail atau gaya ialah perlambangan
diri penulis. Dari sudut penterjemahan, gaya turut menjadi aspek penting yang perlu diambil
kira oleh penterjemah demi mengekalkan idea asal penulis dan emosi yang terkandung dalam
teks. Oleh itu, kertas kerja ini akan menelusuri usaha penterjemahan novel Sula daripada
bahasa Inggeris ke bahasa Melayu dengan memanfaatkan pendekatan dinamik Nida (1964)
yang berorientasikan sasaran. Kertas ini juga turut membincangkan analisis stilistik novel
berpandukan model stilistik oleh Leech dan Short (2007) namun terhad kepada kategori
leksikal (kata dialek) dan bahasa figuratif (alusi) sahaja. Analisis stilistik ini dilihat dapat
memberikan wawasan kepada penterjemah dalam menangani konflik yang mungkin timbul
terutamanya yang berkaitan dengan gaya penulis semasa proses terjemahan.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 24
SIDANG 1.5
CABARAN DALAM PENYELIDIKAN PENTERJEMAHAN BERASASKAN
KORPUS DI MALAYSIA
Atikah Zabir
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Pengajian penterjemahan berasaskan korpus ialah satu cabang yang agak baru dalam
pengajian penterjemahan yang dipelopori oleh sarjana terkenal dalam bidang ini iaitu Mona
Baker, bermula awal 1990-an. Pengajian dan penyelidikan berasaskan korpus membolehkan
analisis fenomena dan pembentukan teori dalam bidang penterjemahan dibuat berasaskan
bukti-bukti empirikal dan fakta-fakta yang diperoleh melalui set data yang besar. Oleh itu, ia
berpotensi untuk membantu mengangkat pengajian penterjemahan sebagai satu disiplin
pengajian sains empirikal yang tersendiri. Di Malaysia, penyelidik dan sarjana dalam bidang
penterjemahan juga telah mula menggunakan korpus dalam penyelidikan mereka, antaranya
untuk tujuan pengajaran penterjemahan, kajian berkaitan penterjemahan komputer dan
penstrukturan semula makna leksikal, dan sebagainya. Walau bagaimanapun, kewujudan data
korpus selari di Malaysia adalah masih terhad, dan perisian yang digunakan untuk memproses
korpora juga masih belum mampu memproses data korpus dalam Bahasa Melayu dengan
cekap. Hal ini menimbulkan cabaran bagi sarjana dan penyelidik penterjemahan di Malaysia
dalam memaksimakan potensi penyelidikan penterjemahan berasaskan korpus. Kertas kerja
ini akan menghuraikan masalah-masalah ini, serta memberikan cadangan bagaimana cabaran-
cabaran ini dapat ditangani supaya pengajian penterjemahan berasaskan korpus di Malaysia
dapat mencapai tahap yang lebih tinggi.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 25
SIDANG 1.5
SUATU PENDEKATAN PEMODELAN TERJEMAHAN DENGAN SUMBER
TERHAD BAGI PENTERJEMAHAN MESIN BERSTATISTIK
Tien-Ping Tan
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Yin-Lai Yeong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
Bali Ranaivo-Malançon
Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS), Sarawak
ABSTRAK
Mesin penterjemahan statistik (MPS) ialah salah satu pendekatan yang paling banyak
digunakan dalam penterjemahan automatik. Terdapat dua model utama yang diperlukan oleh
mesin penterjemahan statistik, iaitu model terjemahan dan model bahasa. Korpus teks selari
diperlukan untuk membina model terjemahan, manakala teks bahasa sasaran digunakan untuk
membina model bahasa. Dalam kajian ini, kami menguji kualiti terjemahan yang dihasilkan
oleh mesin terjemahan statistik dalam bidang sains komputer. Untuk tujuan membina model
terjemahan, contoh-contoh ayat daripada kamus dwibahasa digunakan. Lebih daripada 124
ribu pasang ayat selari digunakan untuk tujuan ini. Untuk mendapatkan ayat-ayat selari
daripada bidang khusus, kami telah membangunkan sebuah korpus teks selari Inggeris-
Melayu yang terdiri daripada lebih 34 ribu pasang ayat selari daripada tesis-tesis Universiti
Sains Malaysia. Teks selari yang diperolehi ini akan digunakan bersama-sama teks selari yang
sedia ada untuk membangunkan model terjemahan. Untuk menguji kualiti mesin terjemahan
statistik yang dibina, sebuah korpus teks selari dalam bidang sains komputer turut dihasilkan
daripada soalan-soalan kertas peperiksaan Pusat Pengajian Sains Komputer, Universiti Sains
Malaysia. Korpus teks selari untuk tujuan latihan model terjemahan adalah kecil, oleh itu
banyak perbendaharaan kata yang mungkin wujud dalam ujian berkemungkinan tidak ada
dalam korpus teks latihan. Kami cuba meningkatkan kualiti terjemahan MPS Inggeris-Melayu
dalam bidang sains komputer dengan menambah perbendaharaan kata baru daripada kamus
dwibahasa dan pensegmenan lema Inggeris ke dalam model terjemahan. Kajian kami
menunjukkan bahawa gabungan pendekatan menggunakan kamus dwibahasa dan
pensegmenan lema Inggeris dapat meningkatkan skor BLEU daripada 12.90 kepada 15.41.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 26
SIDANG 2.1
PRINSIP PENTERJEMAHAN CHINA DALAM TEKS FALSAFAH KONFUCIUS
Edwin Teh Joo Haw
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Goh Sang Seong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
ABSTRAK
Teks falsafah Konfucius sarat dengan pemikiran yang berasaskan nilai-nilai kemanusiaan
serta moral dan etika. Perbezaan pandangan dunia antara tamadun China dan tamadun Melayu
tidak menghalang kerja penterjemahan teks falsafah Konfucius secara mutlak. Aplikasi
kaedah penterjemahan yang bersesuaian masih dapat menjamin kualiti terjemahan yang
dihasilkan. Oleh itu, kesampaian mesej Konfucius melalui penjelmaan semula kata-kata
dalam bahasa Melayu cuba dilakukan berpaksikan tiga prinsip penterjemahan China, iaitu xin
(kesetiaan), da (kelancaran) dan ya (keindahan) (YanFu, 1989). Melalui aplikasi terjemahan
literal dan terjemahan makna, didapati bahawa mesej daripada teks sumber dapat
diungkapkan kepada teks sasaran sekali gus menepati ketiga-tiga prinsip penterjemahan China
tersebut.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 27
SIDANG 2.1
STRATEGI TERJEMAHAN ILUSTRASI BAGI UNSUR BUDAYA
DALAM ENSIKLOPEDIA BAHASA CHINA-BAHASA MELAYU
Cheah Poh Ying
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Elaine Ying Chew Lin
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Goh Sang Seong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Budaya menjadi salah satu tunjang utama dalam penterjemahan berikutan wujudnya
perbezaan fokus budaya dalam setiap bahasa. Dalam konteks ini, jurang perbezaan antara
budaya China dan budaya Melayu menimbulkan pelbagai cabaran dalam penterjemahan
terutamanya apabila wujudnya budaya China yang tidak ada padanan langsung dalam bahasa
Melayu. Kertas kerja ini meneliti dan mencerakin fenomena penterjemahan budaya dalam
ensiklopedia bahasa China – bahasa Melayu dengan memanfaatkan strategi terjemahan
ilustrasi yang digagaskan oleh Baker (1992) dan terjemahan fungsian yang dicadangkan oleh
Nord (1997). Kelihatan hasil terjemahan daripada strategi terjemahan ilustrasi dapat
memberikan imej mental yang jelas dalam teks sumber kepada pembaca sasaran yang tidak
mempunyai pandangan dunia tentang objek budaya China. Didapati juga bahawa strategi
terjemahan ilustrasi ini dapat berfungsi sebagai pelengkap pada strategi-strategi
penterjemahan yang lain dalam wawasan mencapai fungsi teks sasaran.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 28
SIDANG 2.1
POTENTIAL CHALLENGES IN TRANSLATING UNWELCOMED JEWISH
ELEMENTS INTO MALAY
Ahmad Safwan Mod Shuhaimi
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Idris Mansor
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRACT
Translating texts rich in religious elements other than Islam, in the context of Malaysia, into
Malay is ever sensitive due to its norms and conventions, restricting the translation of such
texts which may contain educationally noteworthy knowledge. The cardinal purpose behind
this study is to determine the potential sociocultural challenges which a translator may
encounter when translating a Jewish business text into Malay with the hope of providing new
sociocultural perspectives in the context of translation studies in Malaysia. The research
makes use of a semi-religious text, Jewish Wisdom for Business Success, which discusses the
secrets behind the success of the Jewish people in various fields, especially in business, along
with real-life stories of entrepreneurs from the viewpoint of Judaism. The research also
discusses discourse analysis as the primary method in determining, analysing and deciphering
the sociocultural elements supported by the communicative-functional approach by
Sdobnikov (2011). In conclusion, the potential issues in translating the ST are ascertained to
involve the linguistic and ideological aspects embedded within the text which the target
audience, especially the Malay Muslim native speakers are highly averse to.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 29
SIDANG 2.2
A QUALITATIVE STUDY OF TRANSLATION USE FOR STUDENTS OF GERMAN
LANGUAGE
Bong Tze Ying
Universiti Putra Malaysia (UPM), Selangor
Ang Lay Hoon
Universiti Putra Malaysia (UPM), Selangor
ABSTRACT
The use of translation has been suggested as one of the effective ways for foreign language
learning, and the growing number of research studies has shown that this topic is getting
popular among education research groups, especially in Malaysia. In a multilingual country,
translation is extremely hard to avoid by a Malaysian learner when learning a foreign
language. Thus, the objective of this study is to investigate the L1 or preferred language that
multilingual students use in translating a text to the German language. The study also aims to
find out how students of different proficiency levels translate in order to understand a text. A
total of ten undergraduates studying German as a major programme in foreign language
department at University Putra Malaysia (UPM) were selected through purposive sampling to
participate in this study. The data was collected from the students through qualitative tasks
and think-aloud protocols. Data for the present study was analyzed in order to answer the
following main research questions: 1) Which languages do the students prefer to use as
translation in German language? 2) What are the translation procedures the students applied in
order to understand a German text? The results of this study discovered more about the use of
translation and the possible benefits that can guide students to improve in their study of
German as a foreign language. Besides, it is hoped that the findings of this study will be able
to support the schools and instructors in developing a better German language learning
programme.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 30
SIDANG 2.2
IMPACT OF TRANSLATION TOWARDS EFFECTIVE LEARNING
Othman Bin A Kassim
Astin College, Bandar Puchong Jaya
Primila a/p Manimaran
Astin College, Bandar Puchong Jaya
ABSTRACT
The purpose of this research is to determine the level of translation amongst students towards
enhancing effective learning. In addition, this research is to identify the relationship of
Independent Variables (IV’s) and Dependent Variable (DV). Furthermore the research finding
will find the way to increase translation efficiency and effectiveness among the students. The
problem statements are more focused on the translation from English to Malay and Malay to
English amongst the Gen-Y by using tools such as Google Translate, Citcat etc. As we know,
translation is affected by one's own mother tongue. Primary data which is questionnaire was
used beside the secondary data. 72 Diploma students from Astin College, located at Bandar
Puchong Jaya were chosen as respondents. Data were analysed by using Statistical Package of
Social Science (SPSS) version 21 to get the descriptive and inferential analysis including
correlation and regression. The research findings will help students to enhance learning and
academic studies effectively. In addition, the research will emphasize students’ knowledge
about the techniques to enhance translation involving English-Malay and Malay-English. At
the same time, it will enhance the literacy rate successfully. A good translation will help
students achieve effective learning.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 31
SIDANG 2.2
THE TRANSLATION PROFESSION IN MALAYSIA
Kang Myoung Sook
Center for the Promotion of Knowledge & Language Learning
Universiti Malaysia Sabah
ABSTRACT
This paper seeks to describe the current state of the translation profession in Malaysia. This
paper covers an overview of the nature of translators’ practice, together with core elements of
the translation profession, such as remuneration, public recognition, education and training,
translators’ association and continuing professional development (CPD). The researcher
proposes a number of suggestions to improve the situation which would contribute to the
professionalization of the translation profession in Malaysia.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 32
SIDANG 2.3
DETECTION OF TRANSLATION ERROR DURING COGNITIVE DEBRIEFING
AND EXPLORATORY FACTOR ANALYSIS OF SUBJECTIVE EXPERIENCE
EXERCISE SCALE (SEES) TRANSLATION PROCESS
Nur-Hasanah Ruslan
Universiti Teknologi MARA (UiTM) Jengka, Pahang
Siti Munira Yasin
Universiti Teknologi MARA (UiTM) Sungai Buloh, Selangor
Nooni Ezdiani Yasin
Universiti Sains Malaysia/Open University Malaysia (OUM), Kuala Lumpur
Rokiah Awang
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRACT
Exercise is a popular and well known activity performed worldwide. It is critically important
in rehabilitation and other preventive measures. The Subjective Experience Exercise Scale
(SEES), is one of the instruments frequently used in literatures to examine the affective state
of exercise and associated mood. This instrument comprises of 12 items with three constructs;
i.e. Positive Well-being (PWB), Psychological Distress (PD) and Fatigue (FAT). This
inventory is important to assess the effect of exercise on mood and thus far has been validated
in English language but never translated into the Malay language. Permission was obtained
from the developer and the original scale (in English) was translated into Malay. The
translation process includes forward translation, backward translation, cognitive debriefing
(pilot study) and field testing. Ten smokers were enrolled for cognitive debriefing and another
100 participants for field testing. The problem of the forward translation was identified during
the cognitive debriefing where respondents failed to distinguish the meaning of certain words
and misinterpreted them. After an exploratory analysis, results showed that the translated
negative wordings from the original version have shown a positive construct. After rectifying
the problem, it appeared that improper harmonization (checking) was done during the
translation stage. As a result, the researchers were required to resend the questionnaire to
participants. This paper concludes that proper harmonization of the questionnaire is of utmost
important during translation because certain English wordings have double meanings when
translated into Malay.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 33
SIDANG 2.3
EXPLICITATION IN THE TRANSLATION INTO MALAY OF ARABIC
TECHNICAL CULTURE
Idris Mansor
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRACT
Explicitation, which was first introduced by Vinay and Darbelnet (1995: 342), is a translation
procedure which makes explicit in the target language (TL) what was implicit in the source
language (SL). This procedure of translation comprises both intratextual and paratextual
explicitation. This paper investigates the procedure of intratextual and paratextual
explicitation in translating technical cultural elements of Arabic into the Malay language. The
study is mainly based on data of food and drink items taken from the famous 14th
century
Rihlat Ibn Battuta [The Travel of Ibn Battuta] (1987/2002) (RIB) and its modern Malay
translation Pengembaraan Ibn Battuta [The Travel of Ibn Battuta] (2003) (RIB). Based on the
methodology of Descriptive Translation Studies (DTS), data of food and drink in the source
text (ST) are selected and mapped into its correspondence in the target text (TT). A manual
analysis of ST and TT coupled pairs is employed based on a methodological modification of
the taxonomy of Vinay and Darbelnet (1995). This analysis leads to the identification of the
procedures used by the translators. The result of the analysis indicates different types of
intratextual explicitation of addition and specification, and explicative glosses, and
paratextual explicitation of chapter-end notes and the end-of-volume glossary.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 34
SIDANG 2.3
TRANSLATION PHENOMENON OF PENANG STREET FOOD NAME
Chee Zia Mun
Universiti Putra Malaysia (UPM), Selangor.
Ang Lay Hoon
Universiti Putra Malaysia (UPM), Selangor.
ABSTRACT
Penang is getting well-known ever since George Town, the capital of Penang, was accorded
the status of UNESCO World Heritage Site in 2008. This has attracted a great number of
tourists who are interested in culture. Penang street foods became more popular across the
world. To present Penang street food culture, English translation of Penang street food is
needed. The aim of this article is to investigate street food name translation in Penang. The
objective of this study is to examine the phenomenon of translating Penang street foods name.
A total of 446 Penang streets foods name translation were collected from 45 coffee shops,
hawker center, food courts, cafés, and other portable stalls for this study. The findings showed
that street food translation involved many translation methods. Some problems also exist in
street food translation at present.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 35
SIDANG 2.4
PROSEDUR DAN STRATEGI PENTERJEMAHAN PERKATAAN ASING DALAM
NOVEL BAHASA INGGERIS A THOUSAND SPLENDID SUNS KE DALAM
BAHASA MELAYU
Nurul Syafiqah Daud
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Haslina Haroon
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Proses penterjemahan biasanya melibatkan pemindahan makna daripada satu bahasa kepada
bahasa yang lain. Walau bagaimanapun, peningkatan bilangan teks sastera hibrid yang
melibatkan penggunaan perkataan asing dalam teks bahasa Inggeris menyebabkan timbulnya
isu tentang cara untuk menangani penterjemahan perkataan asing ini. Kajian ini bertujuan
untuk mengkaji isu ini, iaitu dengan meneliti penterjemahan perkataan asing yang terdapat
novel bahasa Inggeris A Thousand Splendid Suns oleh Khaled Hosseini ke dalam bahasa
Melayu. Secara khususnya, kajian ini bertujuan untuk menentukan prosedur dan strategi
penterjemahan yang digunakan untuk menterjemah perkataan asing ini ke dalam bahasa
Melayu. Pertama sekali, perkataan asing dalam teks sumber dikenal pasti dan maknanya
ditentukan. Perkataan asing ini kemudian dicari padanannya dalam teks terjemahan. Dengan
menggunakan kerangka strategi pemindahan rujukan budaya ekstralinguistik oleh Pedersen
(2005), pasangan perkataan tersebut diteliti untuk menentukan prosedur dan strategi
penterjemahan yang digunakan oleh penterjemah. Kajian menunjukkan bahawa terdapat 172
perkataan asing dalam novel bahasa Inggeris Khaled Hosseini. Padanan perkataan asing ini
dengan terjemahannya menunjukkan bahawa prosedur yang paling banyak digunakan oleh
penterjemah ialah pengekalan. Selain itu, prosedur pengekalan dan perincian pula
merangkumi 72 peratus daripada keseluruhan prosedur penterjemahan yang digunakan. Hal
ini menunjukkan bahawa teks terjemahan merupakan teks yang berorientasikan teks sumber
dan mencerminkan bentuk teks asal. Kajian seperti ini dirasakan penting kerana ia dapat
menunjukkan pendekatan umum dan teknik khusus yang dapat digunakan untuk menterjemah
perkataan asing dalam teks hibrid.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 36
SIDANG 2.4
ANALISIS PEMINDAHAN MENTIFAKS MORAL DALAM TERJEMAHAN ACT
LIKE A LADY, THINK LIKE A MAN KE DALAM BAHASA MELAYU
Afizatul Khotimah binti Abu Bakar
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Goh Sang Seong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Kajian ini dilakukan bagi meneliti mentifaks moral yang terdapat dalam buku Act Like A
Lady, Think Like A Man serta pemindahan mesejnya ke dalam teks bahasa Melayu. Kajian ini
memanfaatkan definisi nilai positif dan negatif oleh Ibn Manzur (2003), kaedah
penterjemahan oleh Veisberg (1997), konsep makna situasi oleh Larson (1984), dan definisi
mentifaks oleh Bidney (1967). 39 data kajian yang mendukung nilai positif dalam teks
sumber dianalisis dengan menggunakan kaedah perbandingan teks. Hasil analisis mendapati
sebanyak 18 data telah dipindahkan ke dalam bahasa Melayu dengan nilai positif mentifaks
moralnya dikekalkan dalam teks sasaran. Baki 21 data pula mengalami perubahan nilai.
Ketiga-tiga kaedah penterjemahan oleh Veisberg (1997) telah diaplikasikan oleh penterjemah.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 37
SIDANG 2.4
TINJAUAN AWAL PENTERJEMAHAN WACANA DIALOG
DALAM TERJEMAHAN HIKAYAT TIGA NEGARA
Oo Jiu Bell
Southern University College, Johor
Goh Sang Seong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.
ABSTRAK
Hikayat Tiga Negara atau tajuk asalnya, San Guo Yan Yi merupakan karya kesusasteraan
klasik China dalam bidang novel sejarah. Karya agung ini dikarang dalam bahasa China kuno
yang terkenal dengan gaya bahasa yang menggunakan perkataan yang singkat tetapi padat
dengan pelbagai jenis makna dan mempunyai nilai estetika yang tinggi. Pengolahan ceritanya
melibatkan sejumlah dialog bagi mencerminkan fikiran watak-watak yang penting di samping
falsafah pemikiran dan ideologi China. Oleh itu, penterjemahan wacana dialog bukan sahaja
perlu menyampaikan makna dalam setiap ujaran malah perlu juga mematuhi prinsip
penyampaian bentuk gaya bahasa supaya konteks atau situasi peristiwa dapat dihayati
sepenuhnya oleh pembaca sasaran. Kertas kerja ini bertujuan mengkaji penterjemahan
wacana dialog yang mengandungi falsafah pemikiran China yang berkait rapat dengan taktik
peperangan dan keperibadian beberapa orang watak utama dalam teks sumber. Analisis
wacana semantik yang dikemukakan olen Teun A. van Dijk dimanfaatkan untuk meneliti
hubungan antara analisis wacana dengan penterjemahan wacana dialog. Seterusnya,
kepadanan wacana dialog dalam bahasa sasaran dinilai dari segi makna ujaran, fungsi
komunikasi serta kesan kognitif yang dibangkitkan. Tinjauan awal mendapati ciri-ciri
kepadanan wacana dialog banyak dipengaruhi oleh gaya bahasa genre sastera bahasa sumber
bagi menyampaikan konsep atau ideologi tertentu. Aspek kohesi makna dan struktur bahasa
amat penting dalam penterjemahan ini bagi menimbulkan kesan kognitif pada pembaca
sasaran.
S e m i n a r T e r j e m a h a n d a n I n t e r p r e t a s i K e b a n g s a a n ( S T I 2 0 1 6 ) | 38
SIDANG 2.4
ANALISIS FUNGSI DAN KAEDAH PENTERJEMAHAN ‘YUQI ZHUCI TIPIKAL’
DALAM DALAM HUJAN RENYAI
Jennica Chin
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
Goh Sang Seong
Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang
ABSTRAK
Penggunaan kata abstrak yuqi zhuci, iaitu kata yang mendukung makna tatabahasa pada
penghujung ayat bahasa Cina memainkan peranan yang pelbagai, iaitu dalam ayat pertanyaan,
imperatif, kepastian dan interjektif. Oleh itu, kata abstrak ini perlu diterjemahkan dengan baik
agar fungsinya dapat diungkapkan kembali ke dalam teks sasaran bagi mengelakkan sebarang
kehilangan makna atau salah terjemah. Kertas kerja ini meneliti dan membincangkan kaedah
penterjemahan yuqi zhuci dengan memanfaatkan definisi yuqi zhuci Zhang Bin (2010),
pengkategorian yuqi zhuci oleh Shao Jingmin (2007), pengkategorian yuqi zhuci tipikal dalam
ayat BC juga oleh Zhang Bin (2010) serta kaedah penterjemahan yuqi zhuci oleh Liu Xu
(2005). Liu mengemukakan tiga kaedah penterjemahan yuqi zhuci iaitu penyambungan,
penggabungan dan penukaran struktur ayat. Korpus kajian diambil daripada terjemahan
antologi cerpen Mahua yang bertajuk Dalam Hujan Renyai. Analisis awal mendapati bahawa
ketiga-tiga kaedah penterjemahan ini sesuai digunakan untuk menyalin semula fungsi yuzi
zhuci daripada teks bahasa Cina kepada teks bahasa Melayu.