pendekatan sokongan keluarga dalam kalangan...

25
KHADIJAH ALAVI PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN KESEJAHTERAAN KHADIJAH ALAVI SCHOOL OF PSYCHOLOGY AND HUMAN DEVELOPMENT UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

Upload: trannga

Post on 31-Mar-2019

232 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

• KHADIJAH ALAVI

PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN KESEJAHTERAAN

KHADIJAH ALAVI SCHOOL OF PSYCHOLOGY AND HUMAN DEVELOPMENT

UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

Page 2: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

MENGAPA KAJIAN INI DI JALANKAN

• Firman Allah dalam surah Yaasin ayat 68: ”Dan barang siapa yang Kami panjangkan umurnya nescaya Kami kembalikan dia kepada kejadiannya (menjadi lemah dan kurang akal seperti kanak-kanak), Maka apakah mereka tidak memikirkan?”.

• Tanggung jawab anak dewasa menjaga kebajikan ibu bapa mereka ditegaskan oleh Allah SWT berulang kali di dalam al-Quran (misalnya: al-Baqarah: 83, 180, 215; an-Nisa’: 1, 7, 36; Isra’: 23-24; al-Ankabut: 8, al-Ahqaf: 15, Al-An’aam:151, Maryam: 14, 30-32 dan al-Lukman ayat 13-15).

• Tanggungjawab filial semasa ibu bapa masih hidup dan tanggungjawab filial selepas kematian ibu bapa.

Page 3: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

MENGAPA KAJIAN INI DI JALANKAN

• Sejajar dengan pembangunan global (modenisasi) memberi kesan kepada penjagaan ibu bapa tua di dalam keluarga sendiri (informal) yang semakin berkurangan dan mungkin meruncing di masa akan datang.

• Fenomena ini bukan sahaja berlaku di Malaysia tetapi ianya merupakan suatu isu global terutamanya di negara maju dan negara sedang membangun.

Page 4: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

Peningkatan Jangka hayat ibu bapa tua (Jabatan Statistik Malaysia, 2000)

Kesan modenisasi dan perubahan struktur keluarga

Ramai wanita bandar bekerja sepenuh atau separuh masa

Peningkatan dalam kadar perceraian, pengurangan

dalam kadar kelahiran

ANAK

DEWASA

Pergerakan geografi dan globalisation

Antara punca fenomena ini adalah:

Tanggungjawab filial mengikut perspektif

Islam (Quran & Hadis)

Beban penjagaan yang dibahu oleh anak dewasa Sandwich generation, watchdog family, PASTA, dll

Page 5: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

METODOLOGI KAJIAN

Ibu bapa tua

yang aktif

1

Ibu bapa tua

kurang upaya

2

Ibu bapa tua

sakit terlantar

3

• Subjek berstatus sosioekonomi menengah rendah dan tinggal di dalam komuniti.

• Subjek berbangsa Melayu dan mempunyai keluarga sendiri dan mempunyai anak.

• Subjek merupakan anak dewasa yang menjaga warga tua berumur lebih dari 60 tahun.

• Subjek dipilih mengikut penjagaan terhadap tiga kumpulan warga tua (yang aktif, kurang upaya dan sakit terlantar) berpaksikan satu kontinum.

Rajah 1: Model Kontinum Penjagaan Ibu Bapa Aktif, Kurang Upaya dan Sakit terlantar

Page 6: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

Hubungan dengan warga tua

Peratus

Bandar

(n = 320)

Luar Bandar

(n = 320)

Ibu 50.8 50.9

Bapa 32.0 30.4

Ibu/Bapa Mertua 14.9 13.5

Ibu/Bapa Tiri 0.6 1.5

Ibu/Bapa Angkat 0.3 0.2

Ibu/Bapa Saudara 0.3 1.5

Nenek/Datuk 1.1 2.0

HUBUNGAN RESPONDEN DENGAN ANAK DEWASA

Page 7: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

Umur warga tua

Peratus

Bandar

(n = 320)

Luar Bandar

(n = 320)

50-60 10.2 6.4

61-70 41.7 29.2

71-80 31.8 40.4

81-90 15.5 22.8

91 >

0.8 1.2

UMUR WARGA TUA

Page 8: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

• Hampir semua responden yang tinggal di luar bandar memilih untuk tinggal bersama ibu bapa kandung dan/atau ibu bapa mertua, iaitu, 92.8%.

• Berbanding dengan responden di bandar, 43.1% memilih tinggal bersama warga tua dan 36.6% tinggal berdekatan dengan warga tua.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Bandar Luar bandar

Tinggalbersama

Tinggalberdekatan

TEMPAT TINGGAL RESPONDEN & WARGA TUA

Page 9: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

Jangka masa penjagaan

Peratus

Bandar

(n = 320)

Luar Bandar

(n = 320)

1 - 10 tahun 58.0 57.7

11 - 20 tahun 28.4 28.2

21 - 30 tahun 11.4 12.8

30 - 40 tahun 2.3 1.3

JANGKA MASA PENJAGAAN (ANAK DEWASA)

Page 10: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

• Majoriti responden (90%) di bandar dan luar bandar menyatakan bahawa mereka yang menentukan pilihan untuk menjadi penjaga kepada warga tua.

• Manakala warga tua pula memilih responden sebagai penjaga hanya sebanyak kira-kira 5% di bandar dan luar bandar

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Bandar Luar bandar

Pilihan sendiri

Pilihan warga

tua

Dipilih oleh adik-

beradik

PENENTU MENJADI PENJAGA (N=640)

Page 11: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

FIZIKAL & SOSIAL

KEWANGAN MASA

KESIHATAN EMOSI

Page 12: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

WARGA TUA

ANAK DEWASA

BUKAN MUDAH

MENJADI TUA

Berat mata memandang,

berat lagi bahu yang memikul

Page 13: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

RECOMENDATION

Combination between

AGING IN HOME & AGING IN COMMUNITY

Page 14: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

MENGAPA PERLU SOKONGAN SOSIAL DALAM KALANGAN ANAK DEWASA

BERTERASKAN PENDIDIKAN KOMUNITI DI MALAYSIA

Budaya Malaysia: warga tua lebih suka tinggal dirumah sendiri berbanding institusi.

Rumah penjagaan warga tua di Malaysia masih belum mencapai standard 4 atau 5 bintang.

Proses penjagaan warga tua merupakan pengalaman yang amat sukar bagi mereka yang mengharunginya.

Tujuan utama ialah untuk mengenalpati keperluan asas dan memperkasakan penjaga lebih bersifat resilien bagi mencapai kegembiraan dan keredhaan dengan tugas penjagaan.

Page 15: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

HARI PENJAGA WARGA TUA

Malam Penghargaan Penjaga Warga Tua

Hari Keluarga Penjaga Warga Tua

Hari Kesihatan Penjaga: Senamrobik, Tai Chi, Yoga

Page 16: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

KEPERLUAN UNTUK PENJAGA

MAKLUMAT PERKHIDMATAN KEBAJIKAN SOSIAL (Respite care, pusat jagaan harian, hospital dll

MAKLUMAT BANTUAN KEWANGAN (BOT, Baitulmal, Zakat dsb).

MAKLUMAT MENGENAI UBAT, RAWATAN DAN TERAPI ALTERNATIF

Page 17: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

KEPERLUAN UNTUK PENJAGA

KEMAHIRAN TUGAS PENJAGAAN SECARA HANDS-ON (mandi, suap makan, penggunaan tandas, komunikasi, penggunaan alat perubatan dan pengambilan ubat).

Kemahiran memahami proses sesuatu penyakit dalam kalangan warga tua (tanda penyakit, makna perubahan tingkahlaku)

Mengurus tekanan dan mengurangkan beban penjagaan dalam kalangan penjaga warga tua

Page 18: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

SEMINAR/BENGEL HOW TO BE EFFECTIVE CAREGIVER

BENGKEL 3 HARI + PESERTA (DALAM KALANGAN UMUR 13 -17 TAHUN) ATAU PENJAGA WARGA TUA (HUA MEI TRAINING ACADEMY)

INTERGENERATIONAL (aktiviti, games, dsb) – Active Aging Community Center.

Remaja boleh memahami, menerima, menghormati warga tua melalui aktiviti dan games bersama.

Page 19: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

PERKHIDMATAN SOKONGAN PENJAGA

CARE AMBASSADOR – PUSAT RUJUKAN, BILIK SUMBER, PENDEKATAN MULTIDISPLIN

Caregiver Club, Information Sharing Sessions, Counselling, Support Group, CHAT room,

Kerjaya dan kesukarelawan penjaga warga tua, pekerja sosial dll.

Page 20: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

KESEJAHTERAAN PENJAGA

• SAYANGILAH DIRI ANDA SEBELUM MENYAYANGI DIRI ORANG LAIN (WELLNESS):

Pengurusan tekanan dan emosi.

Penjagaan jarak jauh (Geograpical Distance).

Tempat untuk ketenangan diri

Tidur yang cukup

Sesi berkongsi maklumat dengan penjaga lain secara berkala.

Page 21: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

PENGETAHUAN

• PENCEGAHAN DAN INTERVENSI (KNOWLEDGE)

– Terapi keluarga (kaunseling dan social work)

– Modul penjagaan rehabilitasi warga tua

– Modul pengurusan tekanan

– Modul kemahiran komunikasi dan mendengar

– Modul sokongan komuniti

– Modul mati dan kematian

Page 22: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

KEMAHIRAN

• KEMAHIRAN AKTIVITI HARIAN (Putting Knowledge to the hands-on tasks) - SKILLS

– Family meeting

– Sandwich generation (kerjaya, kerja rumah dan penjagaan)

– Develop a caring team

– Pengurusan dan pengambilan ubat, penggunaan alat perubatan

– Lifting dan transfer

Page 23: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

THE AGING CARE POLICY: ASIAN COMPARATIVE

• USING COMMUNITY AS UNITI OF LOCAL GOV.

• MAKING FAMILIAL CARE AS LEGAL DUTY CHINA • IMMIGRATION POLICY

• TAX REDUCTION

• MAKING FAMILIAL CARE AS LEGAL DUTY SINGAPORE

• SUPPORT FOR COMMUNITY CARE

• LONG TERM CARE INSURANCE KOREA

• LONG TERM CARE INSURANCE JAPAN

• IMMIGRATION POLICY

• TAX REDUCTION TAIWAN

Page 24: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

PEN

ERB

ITA

N 2

01

3

Page 25: PENDEKATAN SOKONGAN KELUARGA DALAM KALANGAN …familyrepository.lppkn.gov.my/392/1/SEMINAR_LPPKN_-_UIA.pdf · KELUARGA DALAM KALANGAN PENJAGA WARGA TUA: PENGETAHUAN, KEMAHIRAN , DAN

THANK YOU

This research project is funded by e-ScienceFund, MOSTI, Ministry of Science, Technology and Innovation. Head of the Project: Prof. Dr. Rahim Sail; with teams: Khadijah Alavi, Khairuddin Idris and Asnarulkhadi Abu Samah. Acknowledgement to Christine Chan (Research Assistant)