pembuatan larutan

7/21/2019 pembuatan larutan

http://slidepdf.com/reader/full/pembuatan-larutan-56d9e833f3ef2 1/15

LAPORAN TETAP PRAKTIKUM

KIMIA ANALISIS

Di Susun:

O

L

E

H

1. ADHE JULIAN PERTANANDA (061540421929)

2. ANDHIKA SANDY PANORAMA (061540421930)

3. DINNA KHOIRUUMMAH (061540421936)

4. DITA INDAH SARI (061540421937)

5. PUTU YOGA ANDRE S (061540422263)

6. TASYA ATHIRA MAKAMINAN (061540422264)

PEMUATAN LARUTAN

D!"#$ P#%&'%&'$ MELIANTI* ST.MT

POLITEKNIK NEGERI SRI+IJAYA

T,-$ A/,#%'/

20152016

PEMUATAN LARUTAN



I. TUJUAN PERCOBAAN

Setelah melakukan pe!"#aan ini mahasis$a mampu:

a% &em#uat lautan 'en(an k"nsentasi tetentu 'ai pa'atan 'an !aian.

#% &eme#uat lautan 'en(an !aa )an( !epat 'an tepat.

!% &en((unakan pealatan 'en(an tepat 'an #ena.

II. DASAR TEORI

Suatu latuan a'alah !ampuan h"m"(en 'ai m"lekul*at"m ataupun i"n 'ai

sutu +at atau le#ih. Umumn)a lautan te'ii 'ai +at telaut ,s"lut% 'an +at pelaut

,s"l-en%. "nsentasi elati/ suatu +at tetentu 'alam suatu lautan 'ise#ut k"nsentasi.

"nsentasi 'ai lautan #eupa:

0w

w :

berat ¿

persen berat ¿

:

gram zat terlarut

100 gr larutan

0w

v : persen berat

volume :

gram zat terlarut

100mllarutan

0v

v : persen volume

volume :ml zat terlarut

100ml larutan

& : &"laitas :mol zat terlarut

liter larutan

N : n"malitas :ekuivalen zat terlarut

liter larutan

m : m"laitas :mol zat terlarut

kg pelarut



Lautan 'apat 'i#uat 'ai asaln)a )aitu:

1. Pa'atan

Jumlah +at telaut ,s"lut% )an( 'i#utuhkan : & 2 3 2 B&

& : &"laitas*m"l4lite

3 : 3"lume* lite

B& : Beat m"lekul +at* (4m"l

Jika lautan )an( akan 'i#uat 'alam 0$4- maka* 5umlah +at )an( 'ipelukan:

0 64- 2 3

7. CaianJika lautan )an( 'i#uat 'ai +at asaln)a !aian* umumn)a sen)a$a

asam*#asa*"(ani!*maka -"lume +at )an( 'i#utuhkan 'itentukan 'ai pesamaan :

1 M1 2 M2 ATAU 1 N2 2 M2

Di mana : 31 : 3"lume a$al

&1 : m"laitas a$al

N1 : n"malitas a$al

37 : -"lume akhi

&7 : m"laitas akhi N1 : n"malitas akhi

&"laitas a$ak 'i'apat 'ai :

Untuk 0v

v : & :× ρ×1000

BM

Untuk 0w

v : & :×1000

BM

III. DA8TAR ALAT

• a!a al"5i



• Spatula

• Pen(a'uk

• 9elas kimia 1 ml*7; ml

• La#u taka 1 ml* 7; ml

• B"t"l a<ua'est

• C""n( (elas

• B"la kaet

• Pipet uku

• Pipet tetes

• &aske*ka!amata*saun( tan(an

I3. DA8TAR BAHAN

Bahan 4+at petun5uk petikim analisa kati"n=kati"n:

•

NH>Cl 7&• HCl ?&

• >8e,CN%? *;&

• @8e,CN%? *;&

• Na7CO@ 1&

• NaOH ?&

• CH@COOH ?&

• Ba,NO@%7 *1&

• H7SO> ?&

3. ESELA&ATAN ERJA

• Untuk men(am#il laitan +at pekat ,misaln)a asam 'an #asa kuat% (unakan

saun( tan(an*maske* 'an ka!amta.

• Se#elum lautan pekat 'imasukkan ke 'ala la#u uku*tele#ih 'ahulu isi la#u

uku 'en(an ai a<ua'est.

• Lakukan pen(en!ean 'i lemai asam.

3I. LAN9AH ERJA

A. Untuk +at asal pa'atan ,pelautan %• &en(hitun( 5umlah +at )an( 'ipelukan

• &enim#an( +at tese#ut 'en(an men((unakan ka!a al"5i

• at 'imasukkan ke 'alam (elas kimia* +at )an( tetin((al 'isemp"t 'an 'i#ilas

'en(an ai 'imenial

• &en(a'uk hin((a semua +at telaut ke 'alam ai

• &emin'ahkan lautan ke'alam la#u uku)an( su'ah 'ipasn( !""n(

• at )an( tetin((al 'i#ilas 'en(an ai 'emineal

• &enam#ahkan ai 'en(an hati=hati sampai tan'a #atas

• &enutup la#u uku 'an k"!"k sam#il 'i#alik=#alik sampai h"m"(en



• &emin'ahkan ke 'alam #"t"l +at* 'i#ei la#el i'entitas +at ,nama +at4umus

kimia*k"nsentasi*tan((al%.

B. Untuk +at asal !aian ,pen(en!ean%• &en(hitun( m"laitas +at asal #e'asakan ketean(an pasa #"t"l +at

• &en(hitun( -"lume +at )an( 'i#utuhkan #e'asakan umus pen(en!ean

• &en(isi ai 'emineal1

3 #a(ian ke 'alam la#u ukua )an( akan 'i(unakan

sesuai 'en(an -"lumen)a.

• &en(am#il +at tese#ut 'en(an men((unaan pipet uku

• &emasukkan ke 'alma la#u melalui 'in'in(n)a

• &enutup 'an k"!"k sam#il 'i#"lak #alik sampai h"m"(en

•&emasukkan ke 'alam #"t"l +at* 'an 'i#ei la#el

II. DATA PENGAMATAN

, ,$

'$,/,$

S'8, 8'"'/ ,$

/'%',

P#&,-,$ J%:,-

,$ '

&-/,$

K!$"#$

,"'

:,,$

,$

'&,

!:%#

:,,$

,$

'&,

NH>Cl

6ana : Putih

Bau : ti'ak

#e#au

Bentuk : Pa'atan

B& : ;@*; (4m"l

Pa'at!aian

Te5a'i eksi

en'"tem

;*@; ( 7 & ; ml



HCL

6ana : #enin(

Bau : Asam pekat

Bentuk : Caian

B& :@?*; (4m"l

Bentuk tetap

!aian* #enin(

'an kepekatan

#ekuan(.

>;*> ( ? & 1 ml

>8e,CN%?

6ana : unin(

Bau : ti'ak

#e#au

Bentuk : Pa'atan

B& :@7*7;

(4m"l

Pa'at!aian

Te5a'i

peu#ahan

$ana

Te5a'i

en'apan

*?7 ( *; & ; ml

Ba,NO@%7

6ana : Putih

Bau : ti'ak

#e#auBentuk : Pa'atan

B& :

7?1*@@(4m"l

Pa'at!aian

Te5a'i eaksi

en'"temTe5a'i

peu#ahan

$ana

1*@1 ( *1 & ; ml

@8e,CN%? 6ana : &eah

Bau : Ti'ak

Be#au

Bentuk : Pa'atan

B& :@7*7 (4m"l

Pa'at!aian

Te5a'i

peu#ahan

$ana

Te5a'i eaksi

en'"tem

*7@1@ ( *; & ; ml

Na7CO@

6ana : Putih

Bau : ti'ak

#e#au

Bentuk : Pa'atan

B& : 17?*>

(4m"l

Pa'at!aian

Te5a'i eaksi

en'"tem

Te5a'i

peu#ahan

$ana

?*@71 ( 1 & ; ml

NaOH

6ana : Putih

Bau : ti'ak

#e#au

Bentuk : Pa'atan

B& : > (4m"l

Pa'at!aian

Te5a'i eaksi

eks"tem

Te5a'i peu#ahan

$ana

Te'apat #uih

'an #emin)ak

7> ( ? & 1 ml

CH@COOH

6ana : Putih

Bau : Asam

Bentuk : Caian

B& ?*; (4m"l

Te5a'i

peu#ahan

$ana* 'an

te5a'i eaksi

en'"tem

@>*>1 ( ? & 1 ml

6ana : Putih

Bau : Asam Pekat

Te5a'i

peu#ahan



H7SO> Bentuk : Caian

B&: * (4m"l

$ana* eaksi

eks"tem* 'an

memiliki #au

1* ( 7 & 1 ml

3III. PERHITUN9AN

1. HCl

Dik :

HCl F 1*1 (4lite

0 F @ G *@37 F 1 ml F *1 lite

& F ? &

& F @?*; (4m"l

Dit : 31 ............

Ja$a# :

&1 F× ρ×1000

Mr

F0,37×1,18

gr

¿ × 1000

36 ,45gr /mol

F 1@*1 m"l 4 lite

31 2 &1 F 37 2 &7

31 F

0,1liter ×6 mol

liter

13,19 molliter

F *>;> lite

F >;*> ml

7. NH>Cl

Dik :

& F 7 &



3 F ; mlG*; lite

& F ;@*; (4m"l

Dit : ( ........

Ja$a# :

( F & 2 3 2 &

F 7 & 2 *; lite 2 ;@*; (4m"l

F ;*@; (

@. NaOH

Dik :

& F ? &

3 F 1 mlG*1 lite

& F > (4m"l

Dit : ( .........

Ja$a# :

( F & 2 3 2 &

F ? & 2 *1 lite 2 > (4m"l

F 7> (

>. Na7SO@

Dik :

& F 1 &

3 F ; mlG*; lite

& F 17?*> (4m"l

Dit : ( .........Ja$a# :

( F & 2 3 2 &

F 1 & 2 *; lite 2 17?*> (4m"l

F ?*@71 (

;. >8e,CN%?

Dik :



& F *; &

3 F ; mlG*; lite

& F @7*7; (4m"l

Dit : ( ...........

Ja$a# :

( F & 2 32 &

F *; & 2 *; lite 2 @7*7; (4m"l

F *?7 (

?. @8e,CN%?

Dik :

& F *; &

3 F ; mlG*; lite

& F @7*7; (4m"l

Dit : ( ............

Ja$a# :

( F & 2 3 2 &

F *; & 2 *; lite 2 @7*7; (4m"l

F *7@1@ (

. H7SO>

Dik :

H7SO> F 1* (4lite

0 F G *

37 F 1 ml F *1 lite

& F ? & & F * (4m"l

Dit : 31 ............

Ja$a# :

&1 F× ρ×1000

Mr



F0,98×1,89

gr¿

×1000

98,08 gr /mol

F 1*> m"l 4 lite

31 2 &1 F 37 2 &7

31 F

0,1liter ×2 mol

liter

18,4 mol

liter

F *1 lite

F 1* ml

. Ba ,NO@%7

Dik :

& F *1 &

3 F ; mlG*; lite

& F 7?1 (4m"l

Dit : ( ............

Ja$a# :

( F & 2 3 2 &

F *1 & 2 *; lite 2 7?1*@@ (4m"l

F 1*@1 (

. CH@COOH

Dik :

CH@COOH F 1*; (4lite

0 F * G *

37 F 1 ml F *1 lite

& F ? &

& F ?*; (4m"l

Dit : 31 ............



Ja$a# :

&1 F× ρ×1000

Mr

F0,997×1,05

gr¿

×1000

60,05 gr /mol

F 1*>@7 m"l 4 lite

31 2 &1 F 37 2 &7

31 F

0,1liter ×6 mol

liter

17,4329

mol

liter

F *@>>1 lite

F @>*>1 ml

I. PERTANAAN

a% Tuliskan > nama +at 'an umus kimian)a 'ai asaln)a pa'atan 'an !aian seta

si/at /isik 'an kimian)aK

• P"tasium ti"siana ,SCN%

6ana : #enin(

Bau : men)en(at

Bentuk : kistal

• P"tasium nitit ,N O

2 %

6ana : putih

Bau : ti'ak #e#auBentuk : kistal

• 8eum tikl"i'a ,8e Cl

3 %

6ana : Oan(e

Bau : men)en(at

Bentuk : pa'at

• Tim#al II Asetat ,

CH

(¿¿ 3COO) Pb ¿

7%

6ana : #enim(



Bau : men)en(at

Bentuk : se#uk

• Asam Nitat ,HN O

3 %

6ana : #enin(

Bau : men)an(at

Bentuk : !ai

#% Hitun( m"laitas lautan )an( men(an'un( 1 ( NaCl , B& F ;*>>% 'alam

lautan 7 ml lautan

Ja$a#:

NaCl : 9 F & 2 B& 2 3

1 ( F & 2 ;*>> (4m"l 2 *7 ml

& F10

11,688mol/ liter

& F *; m"l4lite

!% Hitun( m"laitas HCl pekat 5ika 'iketahui 'ensitasn)a 1*1 (4ml 'an 0 HCl @?

Pen)elesaian :

B& ,HCl% F H Cl F 1 @;*; F @?*; (4m"l

& F

1000× 36

100×1,18

36,5 F 11*?@ m"l4lite

Ja'i m"laitas HCl pekat 11*?@ m"l4lite

. ANALISA PERCOBAAN

Dai hasil pe!"#aan )an( 'ilakukan 'apat 'i analisis #ah$a* lautan #e#e'a=

#e'a k"nsentasin)a* tele#ih 'alam pen(u5ian eaksi kimia* maka -ali'asi k"nsentasi

lautan san(at pentin( tetapi 5ika 'i 'alam paktikum te5a'i kesalahan maka hasil

)an( kita haapkan ti'ak akan te!apai. Oleh kaena itu ketelitian 'an ke!ematan

'ipelukan 'alam pe!"#aan.Untuk men)atakan k"mp"sisi lautan se!aa kuantitati/ 'i(unakan

k"nsentasin)a lautan. "nsentasin)a a'alah pe#an'in(an 5umlah +at telaut 'an

+at pelaut. Din)atakan 'alam suatu -"lume , #eat* -"lume m"l % +at telaut 'alam

se5umlah -"lume tetentu 'ai pelaut. Satuan=satuan k"nsentasi )aitu , /aksi* m"l*

m"laitas* m"lalitas* n"malitas* 'an pesen massa %. Jumlah +at telaut se#elum 'an

sesu'ah pen(en!ean a'alah sama.

P"ses pen(en!ean a'alah men!ampu lautan pekat , k"nsentasi tin((i %

'en(an !aa menam#ah pelaut a(a -"lume akhi )an( le#ih #esa 'apat 'i!apai. Jika



suatu lautan 'ien!ekan* teka'an( lautan itu melepaskan se5umlah panas. C"nt"hn)a

asam sul/at pekat* untuk men(hin'ai panas #ele#ih kita haus memasukkan a<ua'est

tele#ih 'ahulu se#elum men!ampukan lautan* 5ika 'ilakukan se#alikn)a ai akan

seketika men'i'ih* 'an kemu'ian asam sul/at memeah 'an #eaki#at /atal #a(i kulit.

I. ESI&PULAN

Dai hasil pe!"#aan )an( 'ilakukan 'apat 'isimpulkan #ah$a se#a(ian #esa

eaksi #elan(sun( 'alam lautan ai* untuk +at asal pa'atan 'ise#ut pelautan 'an

untuk +at asal !ai 'ise#ut pen(en!ean. k"nsentasi lautan men)atakan kuantitati/

k"mp"sisi +at telaut 'an pelaut 'alam ai. Behasil ti'akn)a p"ses pem#uatan

lautan san(at #e(antun( pa'a ketelitian* kesa#aan* 'an k"nsentasi* #aik tu saat

pehitun(an* penim#an(an 'an pen(ukuan lautan* a(a lautan )an( 'i#uat sesuai

'en(an )an( 'iin(inkan.

• "nsentasi 'ai lautan 'apat #eupa : 1. m"laitas ,&%

7. m"lalitas ,m%

@. N"malitas ,N%

>. 0 $4$

;. 0 $4-

?. 0 -4-



DA;TAR PUSTAKA

J"#sheet imia Analisis MPem#uatan Lautan M P"liteknik Ne(ei Si$i5a)a 71;



DA;TAR ALAT

S<,:, P#$,/

G#:," U/ P'<# T##"

K,=, A:!>' !:, K,#

P'<# U/ L,& T,/,

?!!$ M,"/# ;':#

S,$ T,$,$ S,8# K,=,%,, S,8#

pembuatan larutan

Documents