PERPUSTAKAAN tNSTlTUT PENYELIDIKAN PERI KANAN

11960. BA 1 U M,UNG. PUlAU P NANG

PELAN TINDAI{AN STIMTEGIK PEMBANGUNAN

INDUSTRI TUNA 01 MALAYSIA 2002-2010

'4-. t.. Dr

Jabatan Perikanan Malaysia 2002

Cetakan Pertama I First Printing, 2002

00 J.\.J\. ~ & c. .1.

Hakcipta / Copyright Jabatan Perikanan Malaysia, 2002

Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini bolah diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alatjuga pun, sama ada dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Jabatan Perikanan Malaysia terlebih dahulu.

All right reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any infomation storage and retrievel system, without permission in writing from the Department of Fisheries Malaysia.

Diterbitkan oleh I Published by JABATAN PERI KANAN MALAYSIA ( Cawangan Komunikasi ) Tingkat 8 & 9, Wisma Tani, Jalan Sultan Salahuddin, 50628 Kuala Lumpur. http://agrolink.moa.my/dof

Reka bentuk oleh I Design by CREATIVE ENERGY ENTERPRISE

Dicetak di Malaysia oleh I Printed in Malaysia by MUTUCETAK SDN. BHD. 004496

649.227.4(595) JAB

Jabatan Perikanan M 1 J a ayaia

in~:!~itindakan atrateglk Pembangun­Kuala Lum~a.~~'Sia 2002-2010. _

2002. •• Perikanao M'sia,

PErutusan KEtua PEngarah PErikanan Malaysia

Assalamualaikum dan Sa lam Mesra,

yukur kita ke hadrat Allah Subhanahu Wa Taala kerana sekarang kita berpeluang untuk meneroka sumber

tuna oseanik d i lautan antarabangsa. Langkah bijak Kerajaan Malaysia menyertai Suruhanjaya Tuna Lautan

Hindi (Indian Ocean Tuna Commission, lOT() sebagai ahli lOT( pada 22 Mei 1998 te lah membuka

ruang kepada nelayan dan usahawan di negara ini untuk meraih keuntungan dalam industri tuna bukan sahaja

bagi mereka sendiri tetapi juga untuk negara.

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Pengerusi dan Ahli-ah li Jawatankuasa Induk Pembangunan Industri

Tuna, khasnya Pasukan Petugas di atas usaha mereka menyediakan satu pelan yang boleh digunakan oleh semua

pihak yang berkepentingan dalam industri tuna. Pelan ini haruslah digunakan oleh mereka yang akan berkecimpung

dalam industri tuna. Menerusi pelan ini, mereka boleh memahami dasar Jabatan yang akan digunakan dalam

pembangunan dan pembentukan industri tuna sehingga tahun 2010. Seterusnya mereka akan dapat membuat

pelan perniagaan sendiri yang selaras dengan hala tuju dan pendekatan pembangunan industri.

Saya berharap agar sektor swasta dapat memainkan peranan penting untuk merealisasikan objektif pelan ini.

Jabatan sebagai agensi kerajaan akan cuba menyediakan prasarana yang sesuai dan berusaha bersama-sama

pihak swasta untuk menghadapi cabaran dalam membangunkan industri tuna.

Dasar Pertanian Negara Ke-3 menekankan perlunya industri perikanan diperluaskan ke laut lepas. Oleh itu

usaha membangunkan industri perikanan tuna ini adalah bertepatan dengan hasrat dasar tersebut.

Jabatan juga sedang menimbangkan mengenai keperluan dan kemampuan Malaysia untuk menjelajah Lautan

Pasifik dan mengambil bahagian dalam usaha penyel id ikan dan pengurusan sumber tuna. Jika lautan tersebut

mempunyai potensi yang tinggi, nelayan dan usahawan tempatan akan digalakkan untuk turut serta .

Saya berharap dengan penglibatan rakyat Malaysia dalam industri tuna kelak, negara akan dapat menjana

aktiviti ekonomi dan meningkatkan pendapatan negara.

Sekian. Terima kasih .

MAD

Kuala Lumpur. 29 November 2002

PErutusan PEngErusi Jawatankuasa Induk . PEmba Industri Tuna

~ A ) Ihamdulillah, saya ingin mengucapkan syukur ke hadrat Allah Subhanahu Wa Taala kerana usaha ke arah

merealisasikan industri tuna di negara ini telah menunjukkan hasil. Industri tuna telah mendapat sokongan

semua pihak, baik sektor awam mahupun swasta. Lanjutan Simposium Pelaburan Tuna Kebangsaan 2001, satu pasukan petugas telah ditubuhkan bertujuan

untuk meneliti perkembangan industri tuna, bukan sahaja di negara ini tetapi di peringkat global. Pasukan ini

ditugaskan untuk menggubalkan satu pelan tindakan pembangunan industri tuna sebagai panduan kepada

golongan yang berminat untuk menerokai bidang ini . Pelan ini juga akan dijadikan sebagai garis panduan kepada

Jabatan mengorak langkah untuk menjayakan misi dan visi Jabatan mewujudkan industri tuna negara.

Usahawan-usahawan dan pegawai-pegawai kerajaan adalah digalakkan mendalami pelan ini supaya semua

yang terlibat dapat memahami pendekatan yang sedang dan akan diambil oleh Jabatan bagi memastikan supaya

negara dapat meraih keuntungan daripada hasil sumber tuna oseanik yang terdapat di lautan antarabangsa,

khususnya di Lautan Hindi . Sumber tuna oseanik mempunyai nilai pasaran yang tinggi dan perlu dieksploitasi

oleh negara Malaysia kerana ia terletak di kawasan yang strategik di antara Lautan Hindi dan Lautan Pasifik.

Saya ingin mengucapkan syabas kepada pasukan petugas yang diterajui oleh En. Ahamad Sabki bin Mahmood,

Pengarah Bahagian Pengembangan dan Didikan serta ahli -ahli yang lain kerana telah berjaya menghasilkan sebuah

pelan yang praktikal.

Saya ingin mengambil kesempatan ini menyeru semua pihak untuk terus memberikan sokongan wajar kepada

Jabatan, supaya industri tuna di negara Malaysia akan dapat berkembang dan terus membangun sehingga

menjadikan Malaysia sebagai tumpuan kawasan persinggahan vesel-vesel asing untuk mendarat dan melelongkan

hasil tuna .

Akhir sekali saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada Y Bhg. Dato' Hashim bin Ahmad, Ketua Pengarah

Perikanan Malaysia di atas sokongan dan keyakinan beliau kepada jawatankuasa ini .

~ JUNAIDI BIN (HE AYUB Timbalan Ketua Pengarah Perikanan Malaysia Merangkap Pengerusi Jawatankuasa Induk Pembangunan Industri Tuna Kuala Lumpur. 29 November 2002

rFj{1 edudukan Malaysia di antara dua lautan antarabangsa memberikan peluang terbaik kepada nelayan

~ untuk merebut peluang mengeksploitasikan sumber tuna di Lautan Hindi di sebelah barat dan Lautan

Pasifik Utara di sebelah timur. Faktor-faktor kekuatan yang dimiliki oleh Malaysia seperti kedudukan lokasinya yang strategik, berhampiran

dengan sumber ikan tuna, penganggotaan Malaysia dalam 10K, program pembangunan nakhoda tempatan,

dasar pembangunan yang pragmatik, serta mempunyai aktiviti sokongan yang sesuai termasuklah sokongan yang

boleh diberikan oleh sektor swasta dan usahawan tempatan bagi membangunkan industri perikanan tuna secara

besar-besaran. Industri tuna mempunyai daya maju ekonomi yang tinggi berasaskan perolehan pendapatan

yang lumayan daripada harga ikan tuna di peringkat antarabangsa. Pengurusan kegiatan penangkapan ikan dengan

menggunakan vesel-vesel yang sesuai oleh usahawan dan nakhoda tempatan akan dapat menjamin pendaratan

ikan tuna dan aktiviti nilai tambah dapat dimajukan secara meluas.

Matlamat pembangunan industri perikanan tuna di negara ini akan melibatkan pengoperasian sebanyak 600

buah vesel perikanan tuna pelbagai saiz. Pelaksanaan pembangunan akan dijayakan dalam tempoh 2002-2010.

Empat buah Pusat Pertumbuhan Wilayah Tuna dirancang akan dibangunkan bagi memberi khidmat sokongan

kepada pembangunan keseluruhan industri merangkumi kegiatan pendaratan, pengendalian hasil, pemprosesan,

pemasaran, pengedaran dan bekalan input serta kegiatan kejuruteraan perkapalan. Pusat-pusat pertumbuhan ini

adalah di Pulau Pinang, Pelabuhan Tanjung Pelepas, Labuan dan Sempoma.

Beberapa langkah strategik telah dirancang dan akan dilaksana untuk menjayakan pembangunan industri ikan

tuna. Langkah-Iangkah tersebut ialah membangunkan vesel tuna tempatan, mewujudkan nakhoda vesel ikan tuna,

membangunkan teknologi penangkapan, menggalakkan penglibatan sektor swasta dan usahawan menerusi

penubuhan Perbadanan Industri Tuna Malaysia, membangunkan kemudahan infrastruktur dan industri sokongan,

mewujudkan Institut Pembangunan dan Pengurusan Tuna serta Pusat-pusat Pertumbuhan Wilayah Tuna.

Pembangunan industri ini akan melibatkan pelaburan berjumlah RM 1,059.85 juta bagi tempoh 2002-2010.

Sebanyak RM 972.50 juta (91 .8%) daripadanya adalah merupakan pelaburan sektor swasta dan RM 87.35 juta

(8.2%) merupakan pelaburan sektor awam. Dengan penglibatan Khazanah Holdings Malaysia, pelaburan sektor

awam akan menjadi lebih besar. Pendaratan ikan tuna dianggarkan berjumlah 60,000 tan metrik setahun bernilai

RM 720 juta. Adalah juga dijangkakan industri ini akan berjaya menarik sejumlah 150 buah vesel tuna asing untuk

singgah mendaratkan ikan dan mengambil bekalan. Dianggarkan sebanyak 15,000 tan metrik ikan tuna didaratkan

daripada vesel tersebut yang bernilai RM 180 juta. Berasaskan fakta ini, industri tuna negara boleh mencecah

pendaratan sehingga 75,000 tan metrik bernilai RM 900 juta.

Keputusan untuk membangunkan industri perikanan tuna di negara ini adalah merupakan satu tindakan

yang bijak dan tepat. Kerjasama, sokongan, dan komitmen semua pihak yang terlibat untuk melaksanakan program

dan aktiviti ini sangatlah dikehendaki.

Muka Surat

1. Pendahuluan 9

2. Matlamat Pembangunan 10

3. Faktor-faktor Kejayaan 11 3.1 Lokasi Strategik 11 3.2 SumberTuna 13 3.3 Suruhanjaya Tuna Lautan Hindi (Indian Ocean Tuna Commission, lOT() 15 3.4 Program Pembangunan Nakhoda 15 3.5 Dasar Pembangunan 15 3.6 Aktiviti Sokongan 16 3.7 Pasaran Tuna 16 3.8 Sektor Swasta dan Usaha Sama 17 3.9 Sumber Kewangan 17 3.10 Daya Maju Ekonomi 18 3.11 Infrastruktur Asas 18

4. Isu Dan Masalah Pembangunan Industri Tuna di Malaysia 19 4.1 Ketiadaan Vesel Tuna Tempatan 19 4.2 Ketiadaan Nelayan Tempatan Mengoperasi Penangkapan Tuna 20 4.3 Teknologi Membangunkan Industri Tuna Yang Terhad 20 4.4 Kekurangan Sektor Swasta Menyertai Industri Tuna 21 4.5 Kekurangan Maklumat Sumber dan Biologi Tuna 21

5. Pelaksanaan Pelan TIndakan Strategik Pembangunan Industri Tuna 23 5.1 Membangunkan Vesel Tuna 23 5.2 Membangunkan Nakhoda 24 5.3 Membangunkan Teknologi Tuna 25 5.4 Perbadanan Industri Tuna Malaysia 26 5.5 Pembangunan Kemudahan Infrastruktur dan Industri Sokongan 27 5.6 Pembangunan Maklumat Sumber Tuna 29 5.7 Penubuhan Institut Pembangunan dan Pengurusan Tuna 29 5.8 Membangunkan Pusat Pertumbuhan Wilayah Tuna 30

6 . Analisis Kewangan 31

7. Pelaburan 34

8. Jadual Pelaksanaan 35

9. Rumusan 37

10. Rangka Kerja Pelan TIndakan Strategik Pembangunan Industri Tuna Di Malaysia 38

11. Ringkasan Biodata Ahli Pasukan Petugas Projek Tuna 40

o

PEndahuluan ~------------------~--------------------------------------. ~,

~ MJ alaysia mempunyai peluang besar untuk menceburi industri tuna khususnya sumber tuna oseanik d perairan lautan antarabangsa berdasarkan kepada kedudukan strategik di Asia Tenggara. Kedudukan Malaysia di antara dua lautan ini memberikan peluang terbaik kepada rakyatnya untuk merebut peluang

mengeksploitasi sumber tuna di Lautan Hindi di sebelah barat dan Lautan Pasifik Utara di sebelah timur. Penglibatan dan pengalaman pengusaha tuna di Pulau Pi nang dalam menguruskan pembelian dan

pengeksportan hasil tuna ke Jepun sejak tahun 60-an boleh membantu mengembangkan industri ini secara besar­besaran.

Sebagai sebuah industri baru, perkembangannya akan memberi kesan kepada pertumbuhan subsektor penangkapan, pemprosesan, pengendalian, pemasaran dan perkhidmatan sokongan seperti pengangkutan, pembinaan dan penyelenggaraan vesel .

Pelan Tindakan Pembangunan Industri Tuna ini dirumus untuk dijadikan sebagal garis panduan kepada Jabatan Perikanan dan pihak-pihak lain yang berminat memajukan industri ini. Dengan mengikuti garis panduan ini, pelaksanaannya akan mencapai objektif pembangunan yang telah ditetapkan.

rFp1 Pembangunan industri perikanan tuna memerlukan pengoperasian 600 buah vesel tempatan bagi

UJ:J menghasilkan pendaratan ikan berjumlah 60,000 tan metrik setahun bemilai RM 720 juta dan perlu

menyediakan kemudahan sokongan yang kondusif untuk industri tuna membangun dengan pesat dI

negara ini. Pembangunan ini dijangka akan mengambil masa antara 2002 sehingga 2010.

.. - • t

__ LOKASI STRATEGIK

Pulau Pi nang, Pelabuhan Tanjung Pelepas (PTP), Labuan dan Sempoma mempunyai kedudukan yang strategik bagi Malaysia memajukan industri tuna. Lokasi -Iokasi ini kecuali Semporna sudah mempunyai kemudahan asas seperti pelabuhan, lapangan terbang bertaraf antarabangsa dan berdekatan dengan sumber ikan tuna dari Lautan Pasifik dan Lautan Hindi .

Pulau Pinang telah mempelopori pembangunan awal industri ini serta boleh terus berperanan menyediakan kemudahan pendaratan dan pengangkutan udara untuk pasaran eksport. Aktiviti pemprosesan dan pemasaran sedang berkembang dengan kehadiran nelayan daripada negara Taiwan, China dan Jepun.

Pelabuhan Tg. Pelepas berpotensi dibangunkan sebagai pusat pendaratan dan pemprosesan ikan tuna selepas Pulau Pinang selaras dengan perubahan struktur pemasaran ikan tuna yang dijangka memihak kepada Malaysia pada masa akan datang. Faktor ini akan menarik pengusaha tuna daripada Indonesia, Korea, Australia, China, Jepun dan Taiwan menggunakan kemudahan Pelabuhan Tg. Pelepas.

Labuan juga mampu memajukan aktiviti penangkapan tuna yang menggunakan teknologi pukatjerut, disamping menarik vesel-vesel tuna yang banyak beroperasi di Lautan Pasifik khususnya vesel daripada Filipina, Indonesia, Taiwan, China dan Jepun untuk singgah dan mendaratkan hasil tangkapan.

Pelabuhan Pulau Pinang dan Tg. Pelepas mempunyai kemampuan untuk menyaingi dan menarik vesel tuna negara asing yang sedang menggunakan kemudahan pendaratan di Pelabuhan Singapura dan Phuket. Adalah dianggarkan sebanyak 150 buah vesel tuna asing dijangka akan membuat persinggahan di pelabuhan dalam negara bagi mendapatkan bekalan dan membuat pendaratan.

4~T 0 I 5{M" E 6~T I: 7~T G scn ( Ii RUSIA Tasik

• • --- # -' • Laut Balkhash . Tbilisi Laut , 0~a~. KAZAKHSTAN

'- . KasPia " ,\lr'~~(9, T\ ~r.-- '-·-'\ 5118 n 5 . ~'.J ~.f: as 'n /.

I( 1234r'. U. L...I >-.. . ~ I.s'): Co.. , _\'e " I L • ·vJ?· .., . ' v- _ .-',

._ • ...,- . t( 't'~ • • t... __ . { . '"'\ \. - . "~~1. " • ) 'I 'ft

1'1I1A I ·...., 'f' , 14 .-l: ,/ ' ·§j'~hdai .tehran )-. .... / - j"'-. ' ~ n I u nc S h 11 ,t' -~ I R ' ' . ,?~U

~ ; , .') 44548 A N < Kabul. ~r. s lamab d " . ~ R A Q '( .0 ( AFGHANISTAN (' ~ . Dst8ran Tmg9' te • ;.(\\ng

. ........ $'9, j./ ' .... ~ , Tibet ~ Chon" I \. · .(,ICUWAIT ~~ _~ I~" -Lahore ·s......, 8848 ,~~ l6

' - .A "0 """ .-' ,?' :.-;" ..... ~ .,r ' ~) ~ A R % is' • ~ 6vs / • --t~,. q /'a·yJL';'~TAN ~ ' :t) A 8 SAMRA "'.0 • '\ ~~ \(\ ·-"·Oelh·, ' ~., . _.>,~ , ~~, - ngzhoU.

tlrsi '-K h' / ~- (\ges 8ANGLA- I ~ I "0 Gua NO l!.r Riy.,ilrfd .QATAR·'>' (arae I·.... Gil 'DESH \ ,~ .""\ ':) /...... "ONG\c'O ~ ""-"!. '\ r $~ • l .1 I" Ttl.roo:.:.... UK ) S A U 0 . ~8. • <:.f Oman ........... Gansan Sartan Dh~. • -" iJ \ -,j ( '"". Han \ ( . , 20 \.

kk "~jl ,/ Calcutta· I M'IANM RA '10 i Hainan

M~ka~~ ;' ~ I N 0 I A Vi n~ ,~ " I:- Dao

La u t ./ o~~ La u t .Bombay T I u k \Vieq,ti8I'1e\e- \ \(C'.Io ......... .-.-< ./ e . NEGERI • • "" "'~n~ /- ~~ \ f"' Kep. i""" Yangon. \ HAl \, \"

• v ~~'" Kuria Muria A r a b \. T ,..,u." ~ 5 e I 8 t 8 n RE"U6~'" 1\.IIt \ ~ Ben 9 9 a I a -8 ng~. -; Ph om '--' :A.den 1'

ede't! Socbtra l • M d K '. • e.tmh

~IBoun po. L. -! ~o Lakshadweep a ras Anda'::;, ,.I CAMBOOIA >WSandafava. 'OOl - _ ~ Lemb. (India) ... (India) Ho Chih Mmh

~~ r

".~~ . .... rf Arab OIl ' Kep. ~ ~ ,~_ . _ ) SRI LANKA Nicobar

H /~ .~ ,.

./~ /

~ -r iI ..... (lndia} ,/ ..... BRUNEI SABJ ~ 6 ~ . ." . ..QARUSSALAM .1 ".,.9 5 Colombo I \S'" M A L;'A Y 'S I A \..~'....1 o ,/ Lembangan

Mugdisho Somali (Mogadishu)

-5340 1 ,. - ' S~'yCHELLES ar Kep.Amirante ~ t!I 6'

S ~-9000 ",,>

.... CQ

, MALDIVES

Khatuhstlwa

~ :;) 'f? Kep.Chagos

ct' (Wi/ayah Lautan Hmdi L e mba n 9 a n

Kep. Mentawai

..(;:

~ .... ~ Lemb.

Q.. Cocos

'? .Kual ILumpjH ~~/ <: f$ f" ,-< ' -I \. c:>'t~ J i5

fS1 SINGAPURA • -- <: ... --5(0 ~ Borneo ~

ff INDON ESI A

Laut Jawa e Jakarta. SurabavB

Jawa. a,/&p,f' - _ . ..1 L: .9 /dabra, • .J.. . IS'

U British) T A '; N A I.. , - -Kep. _. 4Kepl ~

I , cOMOROS Farquhar Agalega ('I

• . I l:r , Mayotte Lembanga7 ~

~ I . _._~

o';)'l>i .~,

, ~ Mascarene !b •

CJ . I Beting" I LJ '.:) ~ A_nlanananv~ Cargf!dos,-. F1 to ~. - Caralos I o 12638 \ \ R'?[1rigues ~ Reunion \ ... ~I!fTJ.u.s_ . o (Per.) -:s:. ~ -'

c:

~ ~

I

Lembangan 0-MadagaSCar ....

1 -6400

' .. Hindi Tengah.()

~

N

QJ

CI)

/

Kep.Cocos (Australia)

P.Christmas (Australia)

Lembllnglln '~i'h 1"1"1 IJrton

L e m b s 4 --6459 ngan

AuStrsli11 8 a rat

Rabung Bro./:. e"

f>.. 1

30

LJ

c

T

40"T o

Lembangan

·-5441 crozet

fie AmsterdlJm (P, '/ S er.) lie (.Paul (Per.)

TIes Crozet /per.)

lIes KIJrgu61en (Per.)

A N

so.,. e 60·T

s E P,Hssrd

(Austrslis ) Oat 8rIJn

Kerguelen F 70 T G 80.,. H 900T

r 1 100 T J 110'" 120'" L

.0411';; 4- 7450 Ja""" 100S

Lemb,

Australia

Utar8 5

20·5

Gaflsan J aa

2

130T __ _

SUMlER TUNA

Lalltan Hindi dan Lalltan Pasifik mempllnyai sllmber tuna yang banyak lIntuk diterokai. Spesies tuna berni lai tlnggi

sepertl spesies Tuna Sirip Kunlng (yeJ/owfin tuna), Tuna Mata Besar (b/geye tuna) dan Tuna Jalur (skiPJack) terdapat

dI kedua-dua lautan Inl. Oleh itu, nelayarl dI negara ini berpeluang mengusahakan penangkapan tuna di sebelah

Tlmur Lautan Hindi kerana sumbel- tuna maslh berada pada tahap yang boleh dieksploitasikan lagl.

Pada tahun 1999, hasil daripada pendaratan Lautan Hindi berjumlah 867,300 tan metnk dan 28 % (243,400

t.m) danpadanya dlperolehl dan Tlmur Lautan Hindi Daripada Jumlah pendaratan tersebut pula, sebanyak 40%

adalah Tuna Jalur, 36 % Tuna Sinp Kunlng, dan 14 % Tuna Mata Besar.

Manakala Jumlah pendaratan tuna di peralran tengah Lautan Paslfik Barat pada tahun 1999 lalah 1.5 Juta tan

metnk Squmlah 65 C:b daripada pendaratan inl adalah Tuna Jalur, 31 % Tuna Sirip Kunlng, dan selebihnya adalah

Tuna Mata Besar, Tuna Sirip Biru dan Tuna Albakor

Peralran ZEE negara mempunyal potensi sumber ikan tuna nentlk dan oseanlk berJUml3h 80,000 tan metrik

yang boleh dldaratkan setahun dengan menggunakan pukat Jerut. Pendaratan ikan Inl boleh membantu

melengkapkan pertumbuhan Industn nllal tambah tempatan. Manakala, pendaratan sumber tuna neritik negara

ialah sebanyak 60,019 tan metnk pada tahun 1999.

Pada tahun 2001, pendaratan tuna oseanik dl Pulau Pi nang dan Lautan Hindi Timur ialah sebanyak 4,757 tan

metnk bernilai RM 53,244 Juta danpada seJumlah 322 pendmatarl. Mengikut rekod, sebanyak 127 buah vesel tuna

asing telah menggunakan kemudahan di Pulau Plnang pada tahun terse but.

t _ -=-_-.....-: ...... . ~ ... -.-~

iC:7 ;.~ I~

, ...... , , , 'nil' . '

" " '" "111'" .•

. >, "t","

".'," ",,','

""'" .

v

L8mb Aieullsn

Ro!>u"lI K"''''UlJfu8n

P8 r /

M

.- \

\ 1 G McKinley

6 94 \ G Logan • \~ ~9!i' Anchorage '- . ..... . ......

relu' Alaska

Pad ...

N

"

"

' ''\

Kap Queen Che,'OII"

T ubI{ L uuf MendoCino

Pasiflk San FranCISCO .

10374

• - 6794 Berar (aur LAUTAN PASIFIK UTA RA

Og8$tJWilra G{NUIJ (Jepun) I 6987

ltSlansl" Lay""n

1- 6474

1"1 S

r MoJrriJ'i Tvb J( lau

'" co " o

"a t:. ..

1 610B Ra"

Nee ~"I; Nlhoa Nllhflu . Honolulu

." .

.. a: OZ,

• 8724 TenfJ8h

~,-

11022 M

Kepulauan

Lem!> "Asr",,,,,

::1 '" ~ '. ..

, -t"A ... I ~ L em b n 9 a n C - .. ~ '... -b , ~ ~ <

KlJp. Truk'1 0 "" .0 ".., ~ 0;, ~ C /' A ~ $ .... ..c. 4 ~-o. = Pasl" aro me , V v.... -f. 'f" ", ,::

NEGARA SERSfil(UTU f: ~'" 'Vt. " i.'o" MICRONESIA K~p. . o·~ >s. _

(emb SlInY8v/n V ' . 1> "'« _ Ten 9 a h Caroltnt) ~ ~ 7 ').. ~"'''' .J . _ . ~ Tlmut '1>:~... :-</ KIR'SA n "-

t L 1- 6920 """A", ~: .. Tar81N. -~ t\ tv C" *?". - • - - • ~ ,;, c ~ OornpnoabeSanab ..¥-~~

Kep Admiralty N S I NAURU <:S", LSlIl BlSmorCk Ir:i:nd ...q '>

ep Phoen,,( ~ ",bal,) P Phoe",.

New P Bouga/flVll/e ~ 0 T - _. 'p. iJrdner Bnla,,, IPapull NfIW Gwnea) P Nanum!'"

9 40. I Cholseul ... . _ . _ ..:EPuIAUAN SentB IS8bei ..., . Fonn~f.'. 1

-. Mals/Is c;P ......... ,. TUVALU .8 Tolll/au 1-40nl8'S. GI/adalcanal ""'Jo"" 1 • IN,L )

SOLOMON Kop .. __ ..- -I , ,." Port . ¥ oreSby "-

raluk

pentsmi

l. ~ . _ , Sanla C",.!. , _ oJ , lie. Wol/,. SAMO", SARA T Laul: "" (Per ) - AP',..

Karang 1-'-

"

~ VANUATU ___ ',_ of S~m .. Vsnu8 Levu - . Amer-ka

"' '- A S I

IV,v INZ/

..y oJ"s, H8WdU

"'/ Lembanqan

Pa 5" I -506,

" I 5298

P TJbUBSI'{lrt ..,.. • ~~ fKrnb8l11 \ ~ L • r.... P "",mat, -Q.;.. ' (" I 'rlba/i)

-- ~ ~ ~ -;..

""" IGo - ..... ~ ~ ~ P ~aldtm

lJ!J r---

Pulal/ Cmem PU1merston

ep COOk (N Z I

I

PCBfOh,w

• 6584 I <_.

KcPSo~ty IP~r l

Pol ',",es11J PpranclJ

lon

_ . _, !

Kep Maraues8S! (Pllr

Kep Tuamolu (Par I

ClariOn

lSi

n .. :l

New Ca(edo",. IPar J IJP Tubu81

"'tI" IPHr! ,.- ' - ,

A.L\A.

lI"a SelfJlan

9

'-- to -

'" ..

Laut

<" o 0.

Tasman

. ""obart , 5604

- A nt 8 ,

P M8CQIJS/.B /1"1$/rtllllll

f I of

PNorfolk fAus/rs"a)

ep atmed"" ~ (N 1.) .f

0047

Auckland. pulau UfOre

Pul8u Sal"8n •

3164

pSteW8r1

f'lEW . Weillngton

ZEAlAND P Chatham C"el~81'1' fN Z./

e\ C8~1l

Kep Anlipoda (N Z )

/("p AuckTandlN Z )

PCampb8/1 INZI

u T

A.' •• rat>-

KeD.ealiany P ScOIl

A

61 44, o «LAUTAN

• 088

""(1 4 ".rfr.g/

"-PASIFIK

Lembangan

Pastf,k

8afalOaya

N

I Kep Gorn/)",I P Ouno PDuclB

I Kep.Pl lcairn I .-. - IU K )

SELATAN

L A T

SURUHANJAYA TUNA LAUTAN HINDI (INDIAN OCEAN TUNA COMMISSION, IOTC)

Penerimaan Malaysia sebagai Ahli Anggota 10K pada 22 Mei 1998 telah melayakkan vesel negara ini untuk membuat penerokaan sumber tuna di Lautan Hindi.

Resolusi 10K yang tidak membenarkan vesel daripada negara bukan Ahli 10K menjalankan aktiviti penangkapan dan mendaratkan ikan pada masa depan, telah memberi peluang kepada Malaysia untuk menarik vesel-vesel tersebut mendarat dan berpengkalan di Malaysia. Pada masa ini dianggarkan terdapat lebih daripada 300 buah vesel tuna yang diusahakan oleh negara bukan Ahli 10K.

Sebagai Ahli 10K, Malaysia telah menyumbangkan yuran tahunan berjumlah RM 114,000 kepada sekretariat 10K. Oleh yang demikian, penslibatan Malaysia untuk menangkap tuna di Lautan Hindi hendaklah disegerakan .

• PROGRAM PEMBANGUNAN NAKHODA

Jabatan Perikanan sedang melaksanakan program pembangunan nakhoda bertujuan untuk melahirkan nakhoda dan nelayan yang berkebolehan dan berhemah tinggi untuk mengendalikan vesel-vesel penangkapan ikan. Program ini telah dikembangkan kepada program penangkapan tuna supaya dapat menyediakan nakhoda yang terlatih dan layak untuk keperluan industri perikanan tuna .

Oleh kerana negara belum mempunyai vesel tuna tempatan, kadet nakhoda yang berjaya akan disokong untuk mengadakan vesel tuna sendiri melalui penubuhan syarikat dan bimbingan keusahawanan oleh pengusaha tuna yang telah berjaya. Nakhoda yang telah menunjukkan prestasi cemerlang akan di lantik untuk menjadi jurulatih nakhoda tuna pada masa hadapan.

(I) DASARPEMBANGUNAN

Dasar Pertanian Negara ke-Tiga (DPN-3) telah menetapkan supaya lautan antarabangsa diterokai bagi menambah pendaratan ikan negara dan meningkat pulangan daripada pertukaran wang asing.

DPN-3 juga menetapkan supaya pembangunan pelabuhan mega diwujudkan bagi menarik nelayan dan vesel asing menjalankan aktiviti pendaratan dan nilai tambah yang boleh memberi pulangan kepada ekonomi negara.

6) AKTIVITI SOKONGAN

Industri tuna memerlukan aktiviti sokongan bagi menampung keperluan pembangunan industri ini. Antara aktiviti sokongan yang penting termasuklah pembinaan dan penyelenggaraan vesel, pengendalian dan pemprosesan ikan, penyimpanan dan pengedaran hasil, bekalan umpan dan input lain serta aktiviti pemasaran. Pulau Pi nang, Pelabuhan Tanjung Pelepas dan Labuan telah mempunyai persekitaran yang sesuai untuk memajukan aktiviti sokongan ini.

ED PASARAN TUNA

Industri tuna telah tumbuh secara mapan kerana disokong oleh pasaran yang tersedia wujud di peringkat antarabangsa khususnya negara Jepun, Amerika Syarikat, dan negara-negara Eropah. Ikan tuna segar mempunyai permintaan dan harga yang tinggi terutama bagi gred premium untuk pasaran sashimi.

Dengan adanya pasaran tuna yang baik, negara berpeluang membangunkan industri nilai tambah melalui pembangunan produk-produk baru tuna untuk pasaran eksport.

m SEKTOR SWASTA DAN USAHASAMA

Potensi yang besar dalam industri tuna akan dapat menarik sektor swasta dan usahawan tempatan untuk mewujudkan usaha sama dengan pengusaha ikan tuna yang bergiat aktif di negara ini dan di rantau Asia. Usaha Jabatan Perikanan seta kat ini telah menunjukkan bahawa konsep usaha sama berjaya dibangunkan dengan kehadiran vesel-vesel asing untuk dilesenkan. Perkembangan ini telah dapat mewujudkan aktiviti sokongan secara integrasi yang boleh memantapkan lagi industri ini.

ED SUMBER KEWANGAN

Prestasi kewangan dan sistem perbankan di Malaysia berada pada tahap yang menggalakkan untuk menyokong pelaburan baru industri tuna yang boleh memberi pulangan tinggi dan mampu membuat pembayaran balik pelaburan.

G DAYA MAlU EKONOMI

Industri tuna mempunyai daya maju ekonomi yang tinggi . Kepada pengurus-pengurus kewangan dan para pelabur, daya maju ini dapat meyakinkan mereka untuk membuat keputusan pelaburan dalam industri ini (Rujuk Analisa Kewangan Projek).

~ INFRASTRUKTUR ASAS

Industri tuna memerlukan sokongan infrastruktur asas untuk vesel-vesel mendarat dan memunggah hasi I tangkapan. Pelabuhan komersial di Pulau Pinang, Pelabuhan Tg Pelepas (PTP) dan Labuan telah sedia ada dan boleh digunakan untuk mendaratkan hasil tuna.

Kementerian Pertanian telah mempunyai perancangan untuk membangunkan sebuah pelabuhan perikanan mega di Batu Maung, Pulau Pinang.

Kemudahan pengangkutan untuk mengeksport hasil tuna sedia ada iaitu Lapangan Terbang Bayan Lepas d i Pulau Pinang, Lapangan Terbang Senai d i Johor Bahru, dan Lapangan Terbang Labuan, semuanya adalah bertaraf antarabangsa.

Isu dan Masalah Pembangunan Industri Tuna di Mala

lIT] su dan masalah yang dihadapi dalam pembangunan industri tuna di Malaysia merangkumi 5 faktor

iaitu:

1. Ketiadaan Vesel Tuna Tempatan 2. Ketiadaan Nelayan Tempatan Mengoperasi Penangkapan Tuna 3. Teknologi Industri Tuna Yang Terhad 4. Kekurangan Sektor Swasta Menyertai Industri Tuna 5. Kekurangan Maklumat Mengenai Sumber dan Biologi Tuna

• KlTIADAAN VlSEL TUNA ftMPATAN

Sebahagiafl besarvesel nelayan terdiri daripada vesel zon pantai. Manakala operasi vesellaut dalam pula hanya terbatas di perairan ZEE negara sahaja. Bagi vesel tuna asing pula, ia hanya singgah untuk mengambil bekalan dan perkhidmatan transshipment sahaja. Vesel tuna tempatan yang menggunakan perkakas pukat jerut kurang berkembang.

/ . •

C!) KETIADAAN NELAYAN TEMPATAN MENGOPERASI PENANGKAPAN TUNA

Kesanggupan nelayan untuk berada lebih lama di laut adalah terbatas kerana majoriti mereka merupakan nelayan zon pantai. Sebanyak 60 % nelayan laut dalam adalah nelayan asing dan hampir 55 % nakhoda vesel Zon (2 adalah nakhoda asing. Kesedaran nelayan tempatan tentang potensi tuna juga masih terbatas.

Sektor perikanan laut dalam kurang diminati oleh golongan muda manakala nelayan yang masih kekal dalam industri ini terdiri daripada golongan yang sudah berumur yang mana pengetahuan, kemah iran dan kesanggupan mereka adalah terhad.

(!) TEKNOLOGI INDUSTRI TUNA YANG TERHAD

Teknologi penangkapan tuna oleh nelayan tempatan hanya terhad kepada penangkapan tuna neritik dengan menggunakan pukat jerut sahaja. Berbeza dengan teknologi penangkapan tuna oseanik yang menggunakan rawai dan pukat jerut. Teknologi ini masih belum diketahui oleh nelayan tempatan.

Penggunaan tuna neritik di Malaysia adalah terbatas kepada pengunaan secara segar sahaja. Ini menyebabkan tuna neritikyang didaratkan oleh nelayan tempatan terpaksa dieksport ke Thailand bagi mendapatkan harga dan pasaran yang lebih baik.

Tekno logi pemprosesan, pengendalian dan pembungkusan tuna oseanik amat terhad di kalangan pengusaha pemprosesan tempatan.

/'

,/

/

/

$ KEKURANGAN SEKTOR SWASTA MENYERTAI INDUSTRI TUNA

Sebab utama sektor swasta kurang menyertai industri tuna adalah kerana bimbang menghadapi risiko pelaburan yang tinggi dalam industri ini. Daya maju ekonomi dan potensi industri tuna belum diketahui secara meluas oleh sektor swasta. Pelaburan dalam industri tuna memerlukan modal yang besar.

Syarikat tuna asing yang singgah di pelabuhan tempatan pula kurang berminat untuk mengadakan usaha sama penerokaan penangkapan tuna dengan syarikat swasta negara. Ini adalah kerana mereka sudah merasa selesa dengan cara perniagaan yang dijalankan

Negara juga belum menguasai sepenuhnya kepakaran dalam industri tuna untuk mernberi nasi hat dan membimbing usahawan tempatan. Program sokongan dan insentif kerajaan untuk memajukan industri tuna masih dalam perancangan.

KEKURANGAN MAKLUMAT SUMBER DAN BIOLOGI TUNA

Sehingga kini, maklumat saintifik mengenai sumber tuna oseanik dan biologi tuna di Lautan Hindi serta di perairan tengah Lautan Pasifik Barat masih terbatas. Maklumat-maklumat yang sedia ada hanya diperolehi daripada kajian­kajian pihak luar. Kekurangan maklumat tentang status sumber dan biologi tuna oseanik turut mengurangkan keupayaan negara untuk merancang dan membangunkan industri tuna.

Aktiviti-aktiviti penyelidikan sangat kurang di kawasan perairan lautan antarabangsa kerana institusi-institusi berkaitan kurang memberi tumpuan dan keutamaan penyelidikan di kawasan tersebut. Kekurangan tenaga penyelidik dan kemudahan turut membantutkan kajian di kawasan ini.

Untuk tujuan pelan tindakan ini, perancangan pembangunan industri hendaklah diasaskan kepada data-data dan maklumat saintifik terkini.

PElaksanaan PElan Tindakan stratEgik PEmba Industri Tuna

rrp1 elan strategik yang perlu dilaksanakan bagi mengatasi isu dan masalah yang terdapat dalam industri IL!:.J tuna tempatan adalah seperti berikut:

1. Membangunkan Vesel Tuna 2. Membangunkan Nakhoda 3. Membangunkan Teknologi Penangkapan Tuna 4. Perbadanan Industri Tuna Malaysia 5. Pembangunan Kemudahan Infrastruktur dan Industri Sokongan 6. Pembangunan Maklumat Sumber Tuna 7. Penubuhan Institut Pembangunan dan Pengurusan Tuna 8. Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri Tuna

(9 MEMBANGUNKAN VESEL TUNA

Strategi utama untuk membangunkan industri tuna adalah dengan mengadakan vesel penangkapan tuna yang effisien dan mampu beroperasi di lautan antarabangsa. Sejumlah 600 buah vessel rawai tuna perlu diwujudkan untuk menjadi industri yang berdaya maju. DI samping Vesel Rawai Tuna, sebanyak 100 vesel Pukat Jerut Tuna perlu menjalankan operasi untuk sumber tuna yang berpotensi di kawasan ZEE Malaysia.

Aktiviti yang akan dilaksanakan bagi mencapai sasaran bilangan vesel tersebut adalah seperti berikut:

i. Mengadakan promosi menarik vesel tuna asing mendarat di pelabuhan tempatan ii . Menjalankan aktiviti pelesenan vesel tuna iii. Membeli 25 buah vesel tuna untuk dipajakkan kepada nakhoda yang berdaya maju iv. Membantu memudah cara pendaratan vesel tuna asing v. Menggalakkan sektor swasta mengadakan vesel tuna unit baru/carter atau membeli vesel terpakai daripada

luar negara vi. Mempertingkatkan Vesel Pancing Nelayan menjadi vesel rawai tegak, joran dan pancing menggunakan

payao vii. Menambahkan bilangan vesellaut dalam, unit baru dan carter yang menggunakan Pukat Jerut Tuna viii. Memudahkan tatacara penggunaan kru asing untuk vesel tuna

ix. Membangunkan teknologi pembinaan vesel tuna yang sesuai

MEMBANGUNKAN NAKHODA

Strategi seterusnya adalah mewujudkan nakhoda yang akan menerajui flit vesel yang berjumlah 600 buah. Seramai 600 orang nakhoda akan ditempatkan di pusat-pusat pertumbuhan industri tuna setelah lulus daripada latihan di institusi Jabatan.

Sejajar dengan itu, aktiviti yang akan dijalankan adalah seperti berikut: i. Meningkatkan kecekapan kapit nakhoda dan nelayan tempatan melalui latihan formal di institusi dan lapangan ii. Meningkatkan kecekapan nakhoda sedia ada melalui latihan jangka pendek iii . Membina sebuah Vesel Rawai Tuna komersial bermuatan 100 GRT untuk latihan Program Pembangunan

Nakhoda iv. Mengiktirafkan latihan yang diberikan di bawah STCW(F) v. Menjadikan nakhoda sebagai satu kerjaya usahawan yang berdaya maju

vi. Meningkatkan keupayaan IPM untuk latihan penangkapan tuna vii. Memberi insentif pelesenan dan kewangan kepada pengusaha tuna yang menggunakan nakhoda tempatan

MEMBANGUNKAN TEKNOLOGI TUNA

Usaha perlu ditingkatkan untuk membangun dan memindahkan teknologi yang sesuai untuk industri tuna. Pengenalan teknologi baru yang berkesan ke dalam industri ini akan membantu meningkatkan pembangunan industri dengan lebih pesat. Bidang-bidang tumpuan aktiviti yang akan dilaksanakan di bawah program ini adalah seperti berikut:

i. Membangun dan memperkenalkan Teknologi Rawai Tuna ii. Membangun dan memperkenalkan Teknologi Pukat Jerut Tuna iii. Membangun dan memperkenalkan Teknologi Pengendalian dan Pemprosesan Tuna iv. Mempertingkatkan KL (ERMIN sebagai Vesel Latihan Pukat Jerut Tuna v. Menjalankan kajian perbandingan penggunaan pelbagai jenis Rawai Tuna

vi . Pendedahan teknologi baru tuna kepada pegawai dan kumpulan sasaran melalui lawatan dan demonstrasi vii. Memajukan aktiviti penyelidikan dan pembangunan produk baru tuna viii. Membangunkan Teknologi Ternakan Tuna di lautan lepas.

4D PERBADANAN INDUSTRI TUNA MALAYSIA

Pihak swasta dan usahawan hendaklah digalakkan untuk memainkan peranan dalam memajukan industri tuna. Analisis ekonomi menunjukkan bahawa industri ini mempunyai pulangan yang tinggi dan memberikan keuntungan yang lumayan kepada pelabur.

Pelan ini mengunjurkan sebanyak 30 buah syarikat ditubuhkan untuk menjalankan aktiviti tuna sepanjang 2002-2010 bagi mengusahakan sebanyak 600 buah vesel tuna.

Bagi mempercepatkan penglibatan sektor swasta dan pencapaian matlamat pembangunan tuna, adalah dicadangkan sebuah Perbadanan Industri Tuna Malaysia ditubuhkan. Perbadanan ini dioperasikan secara usaha sama antara Khazanah Holdings Malaysia dan pihak swasta yang berminat. Pada peringkat awal, penguasaan perbadanan ini hendaklah diterajui oleh pihak kerajaan.

Untuk menjayakan program ini aktiviti-aktiviti berikut akan dilaksanakan oleh Perbadanan tersebut:

i. Mewujudkan projek perintis usahawan nakhoda tuna ii . Menggalakkan sektor swasta tempatan mengadakan usaha sama dengan syarikat asing yang sedang bergiat

dalam industri tuna iii . Memberi khidmat perunding kepada bakal usahawan tuna yang berminat iv. Memberi latihan dan pendedahan kepada syarikat dan usahawan mengenai industri tuna v Membantu sektor swasta menyediakan tenaga kerja terlatih

vi . Mewujudkan perhubungan dua hala antara kerajaan dan sektor swasta melalui Majlis Perunding Tuna vii. Mewujudkan Dana Pelaburan Tuna untuk menyediakan modal teroka bernilai RM 1 billion

(!) PEMIANGUNAN KEMUDAHAN INFRASTRUKTUR DAN INDUSTRI SOKONGAN

Industri tuna perlu disokong dengan kemudahan infrastruktur dan industri sokongan. Pada masa sekarang terdapat 12 buah kilang pemprosesan tuna yang beroperasi di bawah tahap optima. Kilang ini perlu dinaikkan taraf untuk menampung pendaratan tuna yang dijangka meningkat hasil daripada penambahan bilangan vesel yang beroperasi.

Sehubungan itu, limbungan membina dan membaiki vesel, kilang ais dan bilik sejuk yang sedia ada dijangka akan menerima pertambahan permintaan ke atas perkhidmatan.

Sebuah kompleks pelabuhan mega di Batu Maung, Pulau Pinang sedang dalam perancangan dan pelabuhan ini akan diswastakan.

Aktiviti-aktiviti yang dirancang untuk dilaksanakan di bawah program ini adalah seperti berikut: i. Mempercepatkan pembinaan kompleks pelabuhan mega di Pulau Pinang melalui penswastaan ii. Mengkaji kemudahan dan keperluan di pelabuhan Pulau Pinang, Pelabuhan Tanjung Pelepas, Labuan dan

Semporna untuk ditingkatkan iii. Memberi khidmat sokongan kepada syarikat yang mempunyai perancangan dan pelaksanaan aktiviti nilai

tambah iv. Menggalakkan usaha sama dengan syarikat asing yang sedang bergiat dalam aktiviti hiliran v. Memberi khidmat sokongan untuk membangunkan kemudahan infrastruktur

vi. Memperolehi kebenaran untuk menggunakan kemudahan di pelabuhan dengan pihak berkuasa berkenaan

PEMBANGUNAN MAKLUMAT SUMBER TUNA

Maklumat saintifik mengenai sumber tuna oseanik dan biologi tuna di Lautan Hindi serta di perairan tengah Lautan Pasifik Barat perlu disediakan melalui aktiviti-aktiviti berikut:

i. Kajian status sumber dan biologi tuna oseanik Ii . Menambahkan tenaga penyelidik dan kemudahan penyel idikan yang sesuai bagi menjalankan kajian

iii. Membangunkan Pengkalan Data Tuna untuk dijadikan rujukan kepada pihak yang berminat IV. Mempertingkatkan KL PAUS untuk tujuan kajian dan eksplorasi tuna

& PENUBUHAN INSTITUT PEMBANGUNAN DAN PENGURUSAN TUNA

Pada masa ini perancangan dan pelaksanaan program tuna dijalankan oleh Pasukan Projek Tuna melalui teknik pengurusan matriks. Teknik pengurusan sebegini adalah bersifat sementara kerana pelaksanaan industri memerlukan

daya usaha pembangunan dan pengurusan yang tinggi dan memerlukan tempoh masa yang panjang. Adalah dicadangkan sebuah institusi khusus ditubuhkan supaya semua perancangan dalam pelan pembangunan

industri tuna ini dapat dilaksanakan dengan lancar dan berkesan. Organisasi ini dinamakan Institut Pembangunan

dan Pengurusan Tuna (IPPT) dengan mempunyai tanggungjawab dalam hal seperti berikut:

• Penyelidikan & Pembangunan • Pengembangan & Didikan • Perdagangan & Pelaburan • Pengurusan & Perhubungan Antarabangsa

• Kejuruteraan

Untuk menjayakan penubuhan IPPT ini aktiviti-aktiviti berikut perlu dilaksanakan:

I. Menstruktur semula aktiviti Jabatan Perikanan selaras dengan penubuhan IPPT ii. Mewujudkan perjawatan baru untuk memenuhi kehendak penubuhan IPPT iii. Mengadakan peruntukan yang mencukupi untuk membangunkan IPPT iv. Menempatkan pegawai yang berpengalaman dan mahir untuk mengoperasikan IPPT

MEMBANGUNKAN PUSAT PERTUMBUHAN WILAYAH TUNA

Empat buah pusat pertumbuhan wi layah telah dikenal pasti bagi membangunkan industri tuna. Pusat pertumbuhan wilayah tersebut adalah di Pulau Pinang, Tanjung Pelepas, Labuan, dan Sempoma. Pusat-pusat ini kecuali Sempoma telah mempunyai beberapa kemudahan infrastruktur asas seperti pelabuhan, pusat pendaratan dan kemudahan pengangkutan.

Pusat-pusattersebut dijangka dapat menghasilkan pendaratan sejumlah 75,000 tan metrik tuna oseanik daripada 600 vesel tuna tempatan dan 150 vesel asing yang singgah. Pecahan nilai hasil berjumlah RM 900 juta setahun daripada pusat-pusat ialah seperti dalam Jadual1 di bawah.

Untuk membangunkan Pusat Pertumbuhan Wilayah Tuna aktiviti-aktiviti berikut akan d ijalankan:

i. Mengadakan publisiti yang meluas mengenai potensi industri tuna di pusat pertumbuhan kepada sektor swasta, pihak berkuasa tempatan dan kerajaan negeri supaya pelan pembangunan ini dapat dimasukkan dalam perancangan pembangunan negeri

II . Menggalakkan dan memberi sokongan kepada pihak yang berminat melabur dalam kawasan pembangunan wilayah tersebut

ii i. Menggalakkan pertumbuhan industri ni lai tambah dalam kawasan pembangunan wilayah tersebut melalui Program Inkubator Pemprosesan Tuna di Tanjung Pelepas, Labuan dan Semporna

IV. Menggalakkan dan menarik pelabur asing untuk membuat pelaburan dalam kawasan pembangunan wi layah

Jadual1· Pecahan Nilai Hasil Pendaratan Yang Dijangkakan

Pulau 200 50 250 25,000 300 Lautan Hindi Perl is, Kedah, Pinang Pulau Pinang, Perak,

Kelantan, Terengganu

Pelabuhan 250 50 300 30,000 360 Lautan Hindi Johor, Pahang, Tanjung Negeri Sembi lan, Pe/epas Melaka

Labuan 100 30 130 13,000 156 Laut China Pantai Barat Sabah, Selatan Labuan

Semporna 50 20 70 7,000 84 Lautan Pasifik Pantai Timur Sabah

JUMLAH 600 150 750 75,000 900 1-

Analisis Kewangan

rFJ<1 ajian ekonomi menunjukkan bahawa industri tuna ini mempunyai pulangan hasil yang amat

~ menguntungkan. Jadual 2 di bawah menunjukkan margin kasar sebuah vesel dalam satu tahun ialah sebanyak RM 400,000. Namun keuntungan ini bergantung kepada kos operasi, bilangan trip dan harga

ikan. Analisis Kewangan Mikro(JaduaI3) menunjukkan pulangan pelaburan sebuah vesel rawai terpakai ialah sebanyak

23% dengan tempoh bayaran balik pinjaman selama 5 tahun. Kadar pulangan ini diperolehi dalam masa yang singkat berbanding dengan komoditi pertanian yang lain.

Anal isis Kewangan Makro (Jadual 4) menunjukkan bahawa industri ini masih boleh mengekalkan prestasi pencapaian pelaburan sebanyak 20% setelah semua program pelaburan kerajaan dan swasta berjaya dilaksanakan. Tempoh bayaran balik pelaburan ini hanya selama tujuh setengah tahun.

Jadua/2 - Kos Dan Pulangan Sebuah Vesel Rawai Penangkapan Tuna (60 GRT)

Kos Pelaburan RM

Kos pelaburan vesel baru 2,500,000 Kos pelaburan vesel terpakai 1,500,000

Pendaratan Setahun Bilangan trip setahun 10 trip Kuantiti pendaratan 100 t.m . Harga jualan sekilogram 12

Nilai pendaratan 1,200,000

Kos Operasi Setahun

Minyak disel 200,000 Makanan 60,000 Gaji 200,000 Umpan 125,000 Pengangkutan 125,000 Insuran 40,000 Penyelenggaraan 50,000 Jumlah Kos Operasi 800,000

Margin Kasar Setahun 400,000

Jadua/3 · Analisis Kewangan Bagi Sebuah Vesel Rawai Terpakai Penangkapan Tuna (Mikro)

Tehun 0 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Pendapatan (RM) ° 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 1,200,000 12,000,000

Kos - Pelaburan (RM) 1,500,000 ° ° ° ° ° ° ° ° ° ° 1,500,000

- Operasi (RM) ° 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 ~OO.ooO 800,000 800,000 800,000 800,000 8,000,000

- Jumlah (RM) 1,500,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800,000 800.000 800,000 800,000 9,500,000

Pendapatan 8ersih (RM) -1,500,000 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 400,000 2,500,000

Nilai Pendapatan Berslh (RM) -1,500,000 363,636 330,579 300,526 273,205 248,369 225,790 205,263 186,603 169,639 154,217 957,827

Nilal Pendapatan Bersih Terkumpul (RM) -1,500,000 -1,136,364 -805,785 -505,259 -232,054 16,315 242,104 447,368 633,970 803,610 957,827

Tempoh Bayar Balik (Diskaun) (Tahun) 4.93

Nilai Bersih (NPV) @ 10% (RM) 957,827

I Kadar Pulangan Dalaman (lRR) (%) 23%

Nisbah Faedah Kos (B/C Ratio) @ 10% 1.64

Jadua/4 " Analisis Kewangan (Makro) Untuk Pembangunan Industri Tuna di Malaysia

ANDAIAN : Harga tuna (RMJkg) Pendaratan sebuah vesel setahun (tan metrik) Guna vesel terpakai dan kos sebuah vesel (RM)

PENDAPATAN PROJEK

Tahun Bllangan Vesel Beroperas;

Pake) Vesel Untuk Nakhoda dan Anok Syankat

- Pul.u P,,,.ng - Pel.bulldn TS Pelepas -l.buon - Sempomo

SYllnkat Swasto - Pulau P,,,.ng

- Pel.bulldn TS Pelepas -labuon -Sempomo

2002

o o o o

50

50

5

2003

2 1

o

90

90

20

12 100

1,500,000

2004

125

125 40

10

2005

6

6

2

150

160

65

201

2006

8 8 2 2

170

200

90 30

2007

10

10

3 2

190

240

105

40

2008

10

10

3 2

190

240

105

40

Jumlah Sliangan Vesel BeroperaS!

Pendapaton Sebuah Vesel (RM)

Jumlah Pendapatan (RM)

110

200,000

22,000,000 I

400,: I 400,: I 400,: 1 400,: I 400,: I 400,:

84,000,000 124,000,000 164,000,000 204,000,000 240,000,000 240,000,000

PELABURAN SEKTOR SWASTA

Tahun

Sllangon Vesel Tambahan Syankat Sw.sta Dolam T.hun Bet10lton

2002 110

2003

95

2004

95

2005

95

2006

95

2007

85

Pelabuflln Vesel (Terpakal)(RM) 165,000,000 142,500,000 142,500,000 142,500,000 142,500,000 127,500,000 I Kompleks Pelabuhan Mega (RM) - Penswastaan 0 20,000,000 20,000,000 20,000,000 0 0

Kllang Pemprosesan (RM) 30,000,000 20,000,000 0 0 0

)umlah Pelaburan Sektor Swasta (RM) 165,000,000 192,500,000 1 B2,500,000 162,500,000 142,500,000 ' 27,500,000

PELABURAN SEKTOR KERAJAAN

Tahun

la~han

- ~pal l.t,lIdn RilwlJ, Tuna (RM)

- l.ttlldn ASnJma (RM)

- Lot,lIdn Lout (RM)

)umlah Latihan (RM)

Infrastruktur (Tanah dan Bangunan) (RM)

Pembelian Vesel Untuk Nakhoda

Dolam Tahun Ber1<altan (RM)

Pengembangan (RM)

Penyelidlkan & Pembangunan (RM)

Pengurusan (RM)

Jumlah Pelaburan Sektor Kerajaan (RM)

PENDAPATAN DAN PELABURAN

2002 2003

° 5,000,000 ° 500,000 750,000 700,000

750,000 6,200,000

o o

2,000,000

7,500,000

500,000

2004

5,000,000

500,000

700,000

6,200,000

6,000,000 5,000,000 I

500,000 500,000

1,500,000

500,000 1,500,000 1,500,000

500,000 500,000

I 3,250,000 18,200,000 19,700,000

2005

o 700,000

700,000

3,000,000

7,500,000

500,000

1,500,000

500,000

13,700,000

2006

o

700,000

700,000

6,000,000 I 500,000

1,500,000

500,000

2007

o o

700,000

700,000

o 7,500,000

500,000 1,500,000

500,000

9,200,000 10,700,000

2008

° o o o

°

2008

° o 700,000

700,000

o

° 500,000

1,500,000

500,000

3,200,000

2009

10

10

3

190

240

105

40

2010

10

10

3 2

190

240

105 40

400,: I 400,:

240,000,000 240,000,000

2009

o

o o

o

2009

o o

700,000 700,000

~ I 500,000

1,500,000

500,000

3,200,000

2010

o

o o

2010

° ° 700,000

700,000

o

500,000 1,500,000

500,000

3,200,000

Tahun ------- 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Peoo.patan (RM) Pelaburan (RM)

Peoo.patan Berslh (RM)

Nllal Pendapatan Berslh@ 10% (RM)

Nllal Peoo.pat.n Berslh Terkumpul (RM)

Nllal Berslh (NPY)@10%(RM)

N,sbah faedoh Kos (SIC RatiO) (Dlskaun)

Kador Pulang.n Dolaman (lRR)

Tempoh 8aY!!r Balik (tohun)

22,000,000 84,000,000 124,000,000 164,000,000 204,000,000 240,000,000 240,000,000 240,000,000 1240'000'000 168,250,000 210,700,000 202,200,000 176,200,000 151,700,000 138,200,000 3,200,000 I 3,200,000 3,200,000

-146,250,000 -126,700,000 -78,200,000 -12,200,000 52,300,000 101,800,000 236,800,000 236,800,000 236,800,000

-147,297,619 -115,181,818 1 -64,628,099 -9,166,041 35,721,604 63,209,791 133,667,427 121,515,842 110,468,948

-147,297,619 -262,479,437 -327,107,536 -336,273,577 -300,551,973 -237,342,183 -103,674,756 17,841,086 128,310,034

228,736,350

127

20%

7.37

2011

10 10

3

2

190

240 105

40

600 400,000

240,000,000

2011

o

o o o o

2011

o o

700,000 700,000

o

500,000

1,500,000

500,000

3,200,000

2011

240,000,000 3,200,000

236,800,000 100,426,316

228,736,350

Pelaburan

Fplembangunan industri ini akan melibatkan pelaburan berjumlah RM 1,059.85 juta bagi tempoh 2002-UJ:j2010. Sebanyak RM 972.50 juta (91 .8%) daripadanya adalah merupakan pelaburan sektor swasta dan

RM 87.35 juta (8.2%) merupakan pelaburan sektor awam.

Bagi menyokong pelaburan sektor swasta yang tinggi, pelan ini telah mencadangkan sebuah dana pelaburan tuna bernilai RM 1 bill ion diwujudkan. Pelaburan sektor awam melibatkan peruntukan yang kecil untuk dibelanjakan dalam tempoh masa yang panjang.

Senario pelaburan ini akan berubah apabila pihak kerajaan memutuskan untuk menubuhkan Perbadanan Industri Tuna Malaysia yang akan menerajui pegangan ekuiti yang lebih besar dari sektor awam.

JadualPeaksanaan r-----------------------------------------------------------------~

rFJI adual 5: Jadual pelaksanaan secara terperinci bagi setiap ~ program dan aktiviti yang telah dirancangkan.

PROGRAM-PROGRAM PEMBANGUNAN

I yang I I

pihak berkuasa tempatan dan kerajaan negeri supaya pelan pembangunan ini dapat dimasukkan dalam perancangan pembangunan negeri

Menggalakkan dan memberi sokongan kepada pihakyang berminat melabur dalam kawasan pembangunan wilayah tersebut

Menggalakkan pertumbuhan industri nilai tambah dalam kawasan pembangunan wilayah tersebut melalui pro­gram inkubator pemprosesan tuna di Tanjung Pelepas, Labuan dan Semporna

Rumusan { ~ -~

rrJ<1 ertas ini telah membentangkan Pelan Tindakan Strategik Pembangunan Industri Tuna di Malaysia yang ~ akan dilaksanakan dalam tempoh 2002-201 0. Sejumlah 600 buah vesel tuna tempatan d ijangka akan

dimajukan bagi mengeksploitasikan sumber ikan tuna yang terdapat d i Lautan Hindi t Lautan Pasifik dan

perairan ZEE negara dengan anggaran nilai pendaratan sebanyak RM 900 juta setahun. Walaupun matlamat pembangunan di atas dianggap besart tetapi pelan tindakan ini telah mencadangkan satu

pendekatan yang strategik yang mana perancangannya bersifat holistik dan pelaksanaannya pula melibatkan pengembelingan usaha daripada pihak kerajaan dan sektor swastat di samping peranan yang boleh dimainkan oleh rakan kongsi daripada negara asing. Kerjasama

t sokongan dan komitmen ketiga-tiga sub-sektor ini dijangka

akan membantu merealisasikan mati am at pembangunan industri ini. Untuk sektor kerajaan t rancangan ini akan dipohon di bawah Kajian Separuh Penggal RMKe-8 dan selanjutnya

di bawah Rancangan Malaysia Ke-9 (2006-2010). Sokongan daripada agensi pusat amat diperlukan bagi membolehkan industri ini menjadi salah satu enjin pertumbuhan penting sektor pertanian pada masa hadapan.

Pasukan Projek Tuna Jabatan Perikanan Malaysia

nngkat 8-9, Wisma Tani Jalan Sultan Salah uddin

50628 Kuala Lumpur

Tel: 03-2617 5000; Faks: 03-2698 2077 Http.II agrolink.moa.myJdof

o

RANGKA KERJA PE_STRATEGIK

Merlgadakan promos! menarrk vesel mendarat dr oelabuhan tempatan

Menjalar,kan aktrvrtl oelesenan vesel tuna

Membelr 25 buah vesel tuna untu~ droajakkan nakhoda yang berdilYil m6j'-'

Mernoant~: memudahcara oendaratan vesel tuna

MerlSSdlakkan sektor swasta mmgadakan vesel unrt barIJ·'carter atau membeli vesel terpakai dari 1',lar regarB

Meilloertlllgkatkan vesel pancrng nelayan rnenj

vesel rawar tegak, joran dan pancrng Illenggunaka payao

Menarnbarlkan brlansan Urir! baru dan carter laut dala'r yang men'jgur'lakan Pukat Jerut Tuna

Mcmudahkan talacara peng3u1raan vesel tuna

Menrngkatkan kecekaoan kaprt nakhoda dan ter'l1patarl 'nelalur laclhan formal dr rnstrtusl da laparcgdr'

Menlllgkatkan kecekapan nakhoda seora ada metal iatrhan Jangka pendek

Mernb1na sebuah vesel rawar tuna komersra r bersar 100 GRT lJlltuk latrhan pembangunan nakhoda

Mm::3rKtllc1[ latrllan yang drbenkan dr bawah S

Mmladrkar1 rlakhoda sebagar kerjaya lIsahawan beroavCl rllBJlI

Me!1 ri'Jkatkan keupayaan cer-'ar SkrJr..J(JI'i runa

Mel1lben rnsentrf oe!esenan dan kewangan pengLisaha tuna yang l1lenggunakan nakhoda tOlnn.~t~,n

Membangun dan memperkenalkan teknologr Rawar Tuna

Membangun dan memperkenalkan teknologl Pukat Jerut Tuna

Membangun dan memperkenalkan pengendalian dan pemprosesan tuna

Mempertrngkatkan KL (ERMIN sebagar Vesel Latrhan Pukat Jerut Tuna

Menjalankan kajlan perbandillgan penggunaan pelbag6r ]enis Rawai Tuna

Pendedahan teknologi baru tuna kepada pegawai dan kumpulan sasaran melalui lawatan dan demonstrasr

Memajukan aktrvrtr penyelrdlkan dan pembangunan produk baru tuna

Membangunkan teknologr ternakan tuna dr laut lepas

Mewujudkan projek oerrntrs usahawan nakhoda tuna

Menggalakkan sektor swasta tempatan membuat usaha sarna dengan syarikat asing yang sedang berg rat dalam rndustrr tuna

Memberrkan khldmat perundrng

usahawan tuna yang bermlnat

Memberr latrhan dan pendedahan kepada syarrkat dan usahawan mengenai rndustri tuna

Membantu sektor swasta menyedrakan tenaga kerja terlatrh

Mewujudkan perhubungan dua hala antara keraJaan dan sektor swasta melalur majlrs perundrng tuna

Mewujudkan dana pelaburan tuna untuk menyedrakan modal teroka bernrlar RM 1 billion

Mempercepatkan pembinaan kompleks pelabuhan mega di Pulau Pinang melalui penswastaan

Mengkaji kemudahan dan keperluan di Pelabuhan Pulau Pinang, Pelabuhan Tanjung Pelepas, Labuan dan Semporna untuk ditingkatkan

Memberi khidmat sokongan kepada syarikat yang mempunyai perancangan dan pelaksanaan aktiviti nilai tambah

Menggalakkan usaha sama dengan syarikat asing yang sedang bergiat dalam aktiviti hiliran

• Memberi khidmat sokongan untuk membangunkan kemudahan infrastruktur

Memperolehi kebenaran untuk menggunakan kemudahan di pelabuhan dengan pihak berkuasa berkenaan

• Menambahkan tenaga penyelidik dan kemudahan penyelidikan yang sesuai bagi menjalankan kajian

• Membangunkan pangkalan data tuna untuk dijadikan rujukan kepada pihak yang berminat

Mempertingkatkan KL PAUS untuk tujuan kajian dan eksplorasi tuna

PENUBUHAN INSTITUT PEMBANGUNAN DAN PENGURUSAN TUNA (IPPT)

Menstruktur semula aktiviti jabatan Perikanan selaras dengan penubuhan IPPT

• Mewujudkan perjawatan baru untuk memenuh i kehendak penubuhan IPPT

• Mengadakan peruntukan yang mencukupi untuk membangunkan IPPT

• Menempatkan pegawai yang berpengalaman dan mahir untuk mengoperasikan IPPT

MEMBANGUNKAN PUSAT PERTUMBUHAN W1lAYAH PUSAT

• Mengadakan publisiti yang meluas mengenai potensi industri potensi industri tuna di pusat pembangunan wilayah kepada sektor swasta , pihak berkuasa tempatan dan kerajaan negeri supaya pelan pembangunan ini dapat dimasukkan ke dalam perancangan pembangunan negeri

• Memberi sokongan kepada pihak yang berminat melabur dalam kawasan pembangunan wilayah tersebut

Menggalakkan pertumbuhan industri nilai tambah dalam kawasan pembangunan wilayah melalui program inkubator pemprosesan tuna di Tanjung Pelepas, Labuan dan Semporna

• Menggalakkan dan menarik pelaburan asing untuk membuat pelaburan dalam kawasan pembangunan wilayah

Senarai Ahli Pasukan Petugas Projek Tuna

1. Ahamad Sabki bin Mahmood Pengarah Sahagian Pengembangan dan Didikan Merangkap Ketua Pasukan Petugas Ibu Pejabat Perikanan 50628 Kuala Lumpur Tel : 603-2617 5638 Faks: 603-2698 0227

lidikan dalam pelbagai bidang perikanan di perairan Malaysia dan pernah mem­bentang kertas kerja mengenai sumber tuna di Lautan Hindi dan perairan negara pada "Simposium Pelaburan Tuna Kebangsaan 2001".

Seliau telah berkhidmat selama lebih 23 tahun dengan Jabatan Perikanan. Pernah menjawat jawatan sebagai Pengarah Perikanan Negeri Pulau Pi nang (1988-1992), Pengarah Sahagian Pengurusan dan Perlindungan Perikanan (2000-2001), Pengarah Sahagian Perancang dan Pembangunan (1998-2000). Pakar dalam perancangan projek dan pengurusan organisasi, metodologi, pengembangan dan komuniksai, motivasi dan pendidikan dewasa.

5. Mahyam binti Mohd Isa Pegawai Penyelidik Kanan

2. Raja Mohammad Noordin bin Raja Omar Pegawai Penyelidik Kanan Ibu Pejabat Perikanan 50628 Kuala Lumpur. Tel: 603-26175623 Faks: 603-26980227

Departmen Penyelidikan dan Pengurusan Sumber Ikan Marin (DPPSIM) Taman Perikanan Chendering 21080 Kuala Terengganu. Tel : 609-6163170 Faks: 609-6175136

Seliau adalah Ketua Cawangan Oseanografi Perikanan dan Penerokaan Sumber di DPPSIM dan beliau telah mula berkecim­pung dalam industri tuna ini mulai tahun 1999. Seliau pernah memegang jawatan Pengurus Projek Tuna IOTC pada 2000-2002. Seliau telah turut serta dalam pelayaran MV SEAFDEC ke Lautan Hindi pada tahun 2001 dan pernah menghadiri mesyuarat teknikal IOTe.

Seliau mula bertugas di Ibu Pejabat Perikanan pada 1999 dan dilantik sebagai Pegawai Perhubungan Malaysia untuk Sekretariat IOTe. Mewakili Malaysia dalam mesyuarat lOT( pada tahun 2001 dan 2002.

6. Munir bin Haji Mohd Nawi Pegawai Kawalselia

3. Azlisha bin Abd Aziz Ketua Cawangan Reka Sentuk Kapal WismaAwal Jalan Raja Muda Abdul Aziz 50300 Kuala Lumpur. E-mail: AZLABA01@.hotmail.com Tel: 603-26925148 Faks: 603-2692 5423

Sel iau mula bertugas di Ibu Pejabat Perikanan semenjak tahun 1981 dan sekarang memegang jawatan Ketua Cawangan Reka Sentuk Kapal . Sertang­gungjawab dalam bidang kejuruteraan 7. khusus dalam senibina reka bentuk bot! kapal. Serpengalaman luas dalam perolehan pelbagai botlkapal untuk Jabatan Perikanan.

4. Abu Talib bin Ahmad Pegawai Penyelidik Kanan (048) Institut Penyelidikan Perikanan 11960 Satu Maung Pulau Pinang. Tel: 604-626392516 Faks: 604-6262110

Sel iau telah bertugas di Jabatan Perikanan semenjak tahun 1980 dan sekarang bertugas sebagai Ketua Cawangan Sumber Perikanan. Seliau bertanggungjawab ke atas penye-

Sahagian Pengurusan dan Perlindungan Sumber Ibu Pejabat Perikanan 50528 Kuala Lumpur. Tel: 603-2617 5637 Faks 603-26943500

Serkelulusan Sac. Sains (Perikanan dan Sains Samudra) dan berkhidmat dengan Jabatan Perikanan sejak 1983. Mula bertugas di Cawangan Kawalselia, Sahagian Pengurusan dan Perlindungan Sumber sejak 2001. Kini tugas yang dipertanggungjawabkan adalah berhubung dengan pembangunan perikanan laut dalam serta perlesenan vesel-vesel secara keseluruhan termasuk vessel penangkapan tuna.

Samsudin bin Basir Pegawai Penyelidik 044 Institut Penyelidikan Perikanan 11960 Satu Maung Pulau Pinang. Tel: 604-6263 925 Faks: 604-6262 110

Telah mula memegang jawatan Pengurus Projek Tuna lOT( pada Mac 2002. Terlibat dengan kajian sumber dan biologi tuna neritik dan osenik bagi Lautan Hindi . Mempunyai latar belakang dan penga­laman dalam penyelidikan biologi marin terutama cephalopod dan moluska.

8. Razak@Abdul Razak bin Bakar Pegawai Perikanan G3 Institut Perikanan Malaysia 21080 Kuala Terengganu. Tel: 603-2617 5623 ++Faks: 603-2698 0227

Sertugas sebagai Pegawai Perikanan di Cawangan Sebelum Tangkapan di IPM sejak tahun 2000, dan terlibat secara langsung dalam teknologi peralatan menangkap Tuna. Pernah mengikuti pelayaran MV SEAFDEC ke Lautan Hindi pada tahun 2001 (menangkap tuna dengan pukat jerut dan rawai).

9. Lim Chai Fong Pegawai Perikanan (Perancang) Ibu Pejabat Perikanan 50628 Kuala Lumpur. Tel: 603-2617 5587 Faks: 603-26980227

Sel iau telah berkhidmat selama 16 tahun di Cawangan Perancang, Jabatan Perikanan. Tanggungjawab beliau termasuk men­jalankan kajian sosio-ekonoml dan meneliti isu-isu berkaitan dengan perdagangan perikanan. Telah dilantik menjadi ahli pada Mac 2002.

10. Norfarizan Hasnoon bte Noor Azmi Pegawai Perikanan (Pembangunan) Ibu Pejabat Perikanan 50628 Kuala Lumpur

Seliau mula bekhidmat di Jabatan Perikanan pada tahun 2001 dan bertugas di Cawangan Perancang. Telah berhenti menjadi ahli pada Februari 2002.

11 . Anuar Salam bin Sulaiman Pegawai Perikanan (Pengembangan Laut) Cawangan Pengembangan Laut Ibu Pejabat Perikanan 50628 Kuala Lumpur. Tel : 603-2617 5846 Faks: 603-2698 0227

Mula bertugas di Ibu Pejabat Perikanan pada bulan April 2001. Terlibat dalam pemantauan pelatih Program Pemba­ngunan Nakhoda. Seliau akan menyertai pelayaran ketiga KL PAUS ke Lautan Hindi pada Disember 2002.