nota peringatan berkaitan keselamatan makananfsq.moh.gov.my/v5/images/filepicker_users... · dalam...

Kata-Kata AluanTIMBALAN MENTERI KESIHATAN MALAYSIA

Bismillahirrahmanirrahimm.

Assalamualaikum w.b.t. dan Salam Satu Malaysia.

Kerjasama yang erat antara Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM)dan Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) sudah lama terjalin. Kedua-dua Kementerian sentiasa bersatu hati mewarnakan kehidupan yangsihat, ceria dan berilmu kepada generasi baru sebelum merekameneroka dunia sebenar yang lebih mencabar.

Bagi Kementerian Kesihatan Malaysia, pelbagai tindakan dan inisiatiftelah diambil untuk genersai baru atau lebih dikenali sebagai pelajar inidalam memastikan keselamatan makanan mereka di sekolah. Selainpromosi-promosi kesihatan dan Program Pemeriksaan Sendiri diKantin dan Dapur Asrama Sekolah (KENDIRI), Nota PeringatanBerkaitan Keselamatan Makanan ini disediakan khas untuk dibacakankepada para pelajar semasa setaip kali perhimpunan di sekolah. Kaedahpembacaan yang berulang-ulang ini diharap dapat meningkatkankeupayaan ingatan yang berkekalan kepada pendengar. Dari masa kesemasa, Kementerian akan cuba menambah bahan lain yang dapatmenarik perhatian pelajar.

S aya dengan bangganya mengucapkan syabas kepada BahagianKeselamatan dan Kualiti Makanan kerana telah berjaya menerbitkanNota Peringatan Berkaitan Keselamatan Makanan ini. Harapan saya,semoga nota ini dapat digunakan sepenuhnya oleh para guru dalammeningkatkan kesedaran pelajar mengenai keselamatan dan kualitimakanan seteru s nya membu d ayakan amalan ke b e rsihan dankeselamatan makanan dalam kehidupan mereka.

Tahniah!

“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”

(DATUK ROSNAH ABDUL RASHID SHIRLIN)

Timbalan Menteri Kesihatan Malaysia

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 1

Kata-Kata AluanKETUA PENGARAH KESIHATAN MALAYSIA

Assalamualaikum w.b.t. dan salam sejahtera

Terima kasih dan tahniah kepada Bahagian Keselamatan Dan Kualiti

M a k a n a n , K e m e n t e rian Kesihatan Malaysia yang telah memberi

kesempatan untuk saya menyampaikan kata-kata aluan dan juga atas

kejayaannya menghasilkan Nota Peringatan Berkaitan Keselamatan

Makanan. Penghasilan Nota Peringatan ini merupakan satu usaha

dalam menyediakan asas pengetahuan berhubung ke s e l a m a t a n

makanan kepada para pelajar sekolah rendah khususnya.

Adalah diharapkan dengan adanya Nota Pe ringatan ini, t a h a p

pengetahuan para pelajar dapat ditingkatkan dan amalan kebersihan

dan keselamatan makanan sentiasa menjadi amalan harian. Melalui

Nota ini juga, diharap kes keracunan makanan dapat dikurangkan di

seluruh negara.

Akhir kata, saya menyeru agar guru-guru dapat menyampaikan Nota

ini kepada para pelajar dengan sebaik mungkin mengikut kreativiti

pengajaran guru masing-masing di sekolah. Kesedaran dan kepekaan

pelajar terhadap pengambilan makanan yang selamat menjamin

kesejahteraan rakyat Malaysia.

Tanpa Kuman, Makanan Selamat !


(TAN SRI DATO’ SERI DR. HJ. MOHD ISMAIL

BIN MERICAN)

Ketua Pengarah Kesihatan Malaysia

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 2

Kata-Kata AluanTIMBALAN KETUA PENGARAH KESIHATAN

Assalamualaikum w.b.t. dan salam sejahtera

S yabas dan tahniah kepada Bahagian Keselamatan Dan Kualiti

Makanan kerana telah menghasilkan Nota Peringatan Berkaitan

Keselamatan Makanan dan setinggi-tinggi penghargaan ke ra n a

memberi ruang untuk saya menurunkan sepatah dua kata.

Sekolah adalah tempat untuk pelajar menguasai ilmu pengetahuan

dan kemahiran. Menyedari hakikat ini, Nota peringatan dihasilkan bagi

menyerapkan ruang ilmu asas keselamatan makanan kepada para

pelajar. Ia adalah wajar dan seharusnya diwujudkan sejak dari dahulu

lagi.

Nota Pe ringatan ini dapat memperkasakan pelajar dengan

pengetahuan berkaitan kebersihan dan keselamatan makanan. Ia juga

dapat memberikan maklumat ringkas kepada pelajar berkaitan punca-

punca dan tanda-tanda keracunan makanan, langkah pencegahan bagi

mengelakkan keracunan makanan dan perkara yang perlu dilakukan

sekiranya mengalami tanda-tanda keracunan makanan di sekolah.

Dengan terbitnya Nota Peringatan ini, diharapkan dapat memberi

gambaran yang luas kepada para pelajar tentang peri pentingnya

keselamatan makanan bagi mengelakkan kejadian ke ra c u n a n

makanan yang kebanyakannya berlaku di sekolah.

Sekian, terima kasih.


(DATO’ DR. HASAN BIN ABDUL RAHMAN)

Timbalan Ketua Pengarah Kesihatan

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 3

Kata-Kata AluanPENGARAH

Assalamualaikum w.b.t. dan Salam Satu Malaysia

Saya amat bersyukur ke hadrat Allah s.w.t kerana Nota PeringatanB e rkaitan Keselamatan Makanan ini telah berjaya diterbitkan.Penerbitan nota ini menjadi titik tolak dalam meningkatkan kesedarankepada warga sekolah untuk sama-sama memastikan makanan yangdiambil seharian adalah selamat.

Penerbitan Nota Pe ringatan ini merupakan salah satu usahaKementerian Kesihatan Malaysia untuk membantu pihak sekolah dalammemastikan keselamatan makanan dan seterusnya menangani kejadiankeracunan makanan terutamanya di sekolah.

S aya yakin bahawa nota ini akan dapat menyampaikan danmeningkatkan pengetahuan dan kefahaman para pelajar terhadapkepentingan keselamatan makanan dan kaedah untuk memastikanmakanan yang diambil adalah selamat. Seterusnya adalah diharapkanpara pelajar akan mengamalkan pengetahuan tersebut khususnyadalam aspek mencuci tangan yang betul kerana kebanyakan keskeracunan makanan berpunca daripada kealpaan terhadap aspekkebersihan tangan.

Bagi pihak Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, KementerianKesihatan Malaysia, saya mengucapkan tahniah kepada kumpulan kerjateknikal Nota Peringatan Keselamatan Makanan dan pihak lain yangt e rlibat yang turut menyumbang di dalam menghasilkan NotaPeringatan ini.

Sekian, terima kasih.


(NORAINI BT DATO’ MOHD OTHMAN)

Pengarah

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 4

Pengenalan

Nota Pe ringatan ini disediakan bagi memperkasakan pelajar

dengan pengetahuan berkaitan ke b e rsihan dan ke s e l a m a t a n

makanan. Nota ini memberikan maklumat ringkas kepada pelajar

berkaitan punca-punca dan tanda-tanda keracunan makanan, langkah

pencegahan bagi mengelakkan keracunan makanan dan perkara yang

p e rlu dilakukan sekira nya mengalami tanda-tanda ke ra c u n a n

makanan di sekolah.

Isi kandungan nota peringatan ini terdiri dari tiga (3) bahagian iaitu

Penjelasan Ringkas, Nota Pelajar dan Panduan Guru. Penjelasan

ringkas selepas setiap tajuk merupakan pengenalan dan objektif tajuk

bagi setiap nota peringatan. Nota pelajar ialah mesej penting yang

akan disampaikan oleh guru kepada pelajar. Panduan guru pula

merupakan mesej tambahan yang boleh membantu guru semasa

menyampaikan ucapan atau taklimat. Guru boleh menggunakan

kreativiti masing-masing untuk menarik perhatian pelajar semasa

menyampaikan ucapan atau taklimat tersebut.

Adalah diharapkan nota ini akan dapat membantu dalam

mempertingkatkan tahap kesedaran pelajar mengenai keselamatan

dan kualiti makanan dan seteru s nya membu d ayakan amalan

kebersihan dan keselamatan makanan dalam kehidupan mereka.

Pencegahan awal penyakit keracunan makanan bermula dari pelajar

itu sendiri melalui amalan kebersihan dalam kehidupan harian sama

ada semasa makan mahupun semasa memilih premis makanan.

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 5

Kandungan

Nota 1 :

Keracunan Makanan Dan Langkah Pencegahannya.

Nota 2 :

Penyebab Keracunan Makanan Dan Tindakan Sekiranya

Mengalami Keracunan Makanan.

Nota 3 :

Makanan Yang Dibekal Dari Rumah.

Nota 4 :

Kepentingan Dan Langkah Membasuh Tangan Yang

Betul.

Nota 5 :

Percayakan Deria Anda Semasa Memilih Makanan.

Nota 6 :

Kepentingan Membaca Label Pada Produk Makanan.

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 6

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 7

• Keracunan makanan ialah penyakityang berlaku selepas makan makanan

yang telah tercemar atau tidak

disediakan dengan cara yang betul dan

selamat.

• Tanda-tanda keracunan makanan ialah:1. Loya dan muntah,

2. Memulas dan sakit perut,

3. Cirit-birit,

4. Demam dan kesejukan.

• Tanda-tanda keracunan makananbiasanya boleh dilihat selepas

beberapa jam mengambil makanan

atau minuman tercemar.

Idea:

? Guru bolehmengaitkan kes-

kes keracunan

makanan yang

pernah berlaku

di sekolah-

sekolah atau

ceritakan kes-

kes yang pernah

disiarkan oleh

media.

Info:? Masa paling

singkat untuk

seseorang

mengalami

tanda-tanda

keracunan

makanan adalah

setengah jam

bergantung

Nota Pelajar Panduan Guru

Nota 1Keracunan Makanan Dan Langkah

PencegahannyaNota ini disediakan untuk memberi kefahaman mengenai

definisi keracunan makanan, tanda keracunan makanan dan

langkah asas pencegahan keracunan makanan.

1.1

02.Layout 12/16/09 1:31 PM

• Makanan atau minuman tercemardisebabkan oleh:

1. Kuman atau mikroorganisma

berbahaya.

– Adalah penyebab utama kepada

pencemaran makanan dan

keracunan makanan.

2. Bahan kimia yang merbahaya

seperti racun serangga.

3. Bendasing seperti rambut, lipas,

dawai kokot, lidi, kaca, serpihan kayu

dan sebagainya.

– Bendasing tidak memberi

sebarang tanda keracunan tetapi

amat berbahaya kerana boleh

meyebabkan luka kepada organ

dalaman.

kepada daya

ketahanan

individu, umur

dan jumlah

racun yang

termakan.

Info:

? Kuman ataumikroorganisma

terdiri daripada

bakteria, kulat,

yis, parasit dan

virus. Contoh

bakteria yang

berbahaya

seperti

Staphylococcus

aurens dan

Escherichia coli

yang banyak

terdapat pada

tubuh manusia.


1.2

02.Layout 12/16/09 1:31 PM

LANGKAH PENCEGAHAN

• Mengamalkan kebersihan diri yang baikdengan:

1. Sentiasa membasuh tangan

– Sebelum dan selepas makan,

– Selepas keluar dari tandas,

– Selepas bermain.

2. Sentiasa berkuku pendek

– Kuku panjang boleh menjadi

tempat pembiakan kuman.

– Kuku panjang susah dibersihkan.

3. Sentiasa berpakaian bersih dan

kemas.

4. Jika terdapat luka, pastikan dibalut

dan dirawat dengan baik.

• Antara amalan buruk yang perlu dielakialah:

1. Meludah merata-rata.

– Air ludah mengandungi kuman

yang boleh mencemar makanan.

– Meludah di tempat yang

disediakan seperti sinki.

Info:? Luka yang

terdedah boleh

menjadi tempat

pembiakan

kuman.

Idea:

? Guru bolehmenghuraikan

amalan buruk

yang perlu

dielakkan

menggunakan

contoh - contoh

tambahan yang

sesuai sekiranya


1.3

02.Layout 12/16/09 1:31 PM

2. Bersin dan batuk menghala ke arah

makanan.

– Bila bersin atau batuk:

- Tutup hidung atau mulut

dengan tisu atau saputangan.

- Halakan muka ke arah lain

dari makanan.

- Buang tisu yang telah

digunakan ke dalam tong

sampah.

- Basuh tangan segera.

3. Membuang sampah atau sisa

makanan merata-rata.

– Sampah dan sisa makanan boleh

menarik perhatian makhluk

perosak.

4. Jangan makan di tempat yang tidak

sesuai atau kotor seperti di

kawasan tandas, di tepi tong

sampah dan di tepi longkang.

5. Jangan makan makanan yang kotor.

– Makanan yang kotor (kena

habuk, terjatuh, terdedah) boleh

dicemari oleh kuman

6. Jangan makan makanan yang sudah

basi, berbau busuk dan berubah

warna.

ada.

Info:

? Udara dancecair dari

manusia

mengandungi

kuman

pencemar

makanan.

Info:

? Makhlukperosak seperti

LILATI (Lipas,

Lalat dan Tikus)

boleh membawa

penyakit.


1.4

02.Layout 12/16/09 1:31 PM

KESIMPULAN

• Keracunan makanan berlaku selepas makan makanan yangtelah tercemar oleh kuman atau telah rosak.

• Tanda-tanda keracunan makanan ialah rasa loya, muntah,memulas, sakit perut, cirit birit, demam dan kesejukan.

• Amalan kebersihan yang baik dapat mencegah pencemarandan keracunan makanan.

“Amalan Baik,

Tiada Keracunan”

1.5

02.Layout 12/16/09 1:31 PM

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 15

• Keracunan makanan ialah penyakityang berlaku akibat memakan

makanan yang tercemar.

• Makanan dikatakan tercemar jika iamengandungi sesuatu benda atau

bahan yang tidak seharusnya berada

didalamnya.

• Tiga (3) jenis pencemaran makananutama:

1. Kuman atau mikroorganisma yang

berbahaya.

2. Bahan kimia seperti racun

serangga dan bahan pencuci.

3. Bendasing seperti rambut, lipas,

dawai kokot, lidi, kaca, serpihan kayu

dan sebagainya.

Info:? Kuman atau

m i k r o o rg a n i s m a

berbahaya t e r d i ri

d a ri p a d a

bakteria, kulat,

yis, p a rasit dan

v i rus yang boleh

menyebabkan

penyakit. Contoh:

Nota 2Penyebab Keracunan Makanan Dan

Tindakan Sekiranya Mengalami

Keracunan MakananNota ini disediakan untuk memberi pengetahuan kepada pelajar

mengenai penyebab keracunan makanan dan tindakan yang perlu

diambil oleh pelajar sekiranya mengalami keracunan makanan.


2.1

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 17

A.PENYEBAB KERACUNAN

MAKANAN

• Antara penyebab keracunan makanan:1. Penjual atau pengendali makanan

yang tidak mengamalkan kebersihan

diri.

2. Pengendalian makanan yang tidak

betul dan tidak selamat.

3. Persekitaran yang tidak bersih.

Penjual atau pengendali makanan

yang tidak mengamalkan

kebersihan diri.

1. Berkuku panjang.

– Kuku panjang boleh menjadi tempat

pembiakan kuman.


2. Memakai apron kotor.

– Apron yang kotor mengandungi

kuman.

3. Tidak menutup rambut.

– Rambut boleh jatuh ke dalam

makanan.

– Rambut mengandungi kuman.

4. Memakai barang kemas seperti cincin,

jam, gelang dan sebagainya.

– Kuman boleh berada di celah

barang kemas.

– Barang kemas menyukarkan

pembersihan tangan dengan baik.

5. Meludah merata-rata.

kuman taun,

kuman tifoid

(kepialu),

hepatitis dan

lain-lain.

Idea:? Guru perlu

menegaskan

perbuatan ini

dilarang semasa

m e n g e n d a l i k a n

makanan.


2.2

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 18

– Air ludah mengandungi kuman.

– Kuman dari air ludah mencemar

makanan.

6. Mengorek hidung.

– Kuman ada di dalam hidung.

7. Merokok.

– Asap dan habuk mencemar

makanan.

Pengendalian makanan yang tidak

betul dan tidak selamat.

• Antaranya:1. Tidak melindungi makanan dari

dicemari habuk dan lalat.

2. Tidak menggunakan penyepit untuk

mengambil makanan.

– Tangan yang kotor boleh

mencemar makanan.

3. Dibungkus dengan surat khabar.

4. Dihidang di dalam pinggan mangkuk

dan gelas yang kotor, retak, berkarat

atau sumbing.

Persekitaran yang tidak bersih.

• Kantin atau dewan makan sekolah :1. Kotor,

2. Tiada:

– Sinki,

– Air bersih yang mencukupi,

Info:

? Karbon padasurat khabar

boleh

menyebabkan

pencemaran

kimia.


2.3

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 19

– Sabun cecair untuk membasuh

tangan,

– Tisu pengelap tangan.

– Tong sampah yang mencukupi.

B. TINDAKAN YANG PATUT

DIAMBIL JIKA BERLAKU

KERACUNAN MAKANAN

• Jika mengalami satu atau lebih tanda-tanda iaitu :

1. Loya dan muntah,

2. Memulas dan sakit perut,

3. Cirit-birit.

Segera maklumkan kepada guru yang

bertugas.

• Jika termakan makanan yang:1. Berlendir atau berubah warna dan

rupa dari biasa,

2. Berubah bau (berbau tidak enak

dan kurang menyenangkan),

3. Berubah rasa (mempunyai rasa

yang pelik dan basi).

Berhenti makan makanan itu.

– Segera maklumkan guru.

– Serahkan baki makanan kepada

guru.

Info:

? Baki makananini akan menjadi

bukti makanan

tersebut rosak

dan penyebab

keracunan

makanan.


2.4

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 20

KESIMPULAN

• Keracunan makanan dapat dielakkan jika pelajar sentiasaberhati-hati dan bijak memilih makanan yang bersih dan

selamat semasa membeli makanan.

• Segera laporkan kepada guru jika pelajar mengalami tanda-tanda keracunan makanan.

“Pencegahan Awal, Elakkan

Keracunan Makanan”

2.5

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 21

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 23

Nota 3Makanan Yang Dibekal Dari RumahNota ini disediakan untuk memberi pengetahuan asas dan

kesedaran kepada pelajar mengenai keselamatan makanan yang

diberikan dari rumah.


A.MAKANAN YANG

DIBEKAL DARI RUMAH

• Membawa bekalan makanan darirumah merupakan amalan yang baik

dan menjimatkan.

• Makanan yang dibawa dari rumahperlu disediakan dengan bersih.

• Jangan bawa makanan:1. Lebihan semalam kerana:

– Tidak boleh disimpan lama,

– Mungkin telah rosak.

2. Mudah rosak dan berisiko tinggi.

– Contoh: makanan bersantan,

sandwich telur, kuih-muih yang

berinti dan bersalut kelapa.

• Jangan campurkan makanan yangberbeza di dalam satu bekas.

Info:

? Makananlebihan

semalam

dikhuatiri

mengandungi

kuman yang

banyak dan

berbahaya.

Idea:

? Contoh: Nasiatau mi tidak

boleh dicampur

bersama lauk

3.1

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 25


• Pastikan bekas:1. Bersih iaitu telah dibasuh dengan

sabun dan air bersih,

2. Kering,

3. Tidak sumbing, tidak retak dan

tidak rosak,

4. Bertutup rapat dan kemas (kedap

udara adalah yang terbaik).

• Jangan menggunakan suratkhabaruntuk membungkus makanan.

• Simpan bekal makanan di tempatyang bersih.

• Tempat makan yang sesuai:1. Di kantin dan dewan makan

sekolah yang bersih.

2. Bukan berhampiran tandas, tong

sampah atau di tepi longkang.

3. Bukan di makmal sekolah.

di dalam satu

bekas.

Idea:

? Guru bolehberpesan kepada

pelajar supaya

mengingatkan ibu

bapa atau

penjaga tentang

kepentingan

kebersihan bekas

yang digunakan

untuk membawa

bekal makanan.

Info:

? Karbon pada suratkhabar boleh

menyebabkan

pencemaran

kimia.

Idea:

? Guru boleh

mengingatkan

pelajar tentangkepentingan

membasuh

tangan sebelummakan dan

3.2

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 26


• Habiskan makanan yang dibawa padawaktu rehat

1. Makanan yang disimpan lama akan

rosak atau basi.

2. Lebihan makanan perlu dibuang.

sebaik sahaja

selesai makan.

Idea:

?Guru bolehmenekankan

kepada pelajar

supaya tidak

membeli

makanan dari

luar pagar

sekolah kerana

melanggar

peraturan

sekolah.

3.3

KESIMPULAN

• Bekal makanan yang dibawa dari rumah perlulah disimpandengan betul.

• Bekal makanan yang tidak habis dimakan perlulah dibuang.

• Jangan membeli makanan di luar pagar sekolah.

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 27

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 29


A.KEPENTINGAN

MEMBASUH TANGAN

• Kebersihan tangan penting kerana:– Boleh mengelakkan

pencemaran makanan dan

mencegah keracunan makanan.

• Tangan merupakan organ utamayang bersentuhan dengan makanan.

• Tangan nampak bersih tetapimungkin mengandungi kuman yang

boleh mencemarkan makanan dan

tidak boleh dilihat dengan mata

kasar.

“Makanan Bersih Mengelak

Keracunan Makanan”

Nota 4Kepentingan Dan Langkah

Membasuh Tangan Yang BetulNota ini disediakan untuk memberi penekanan kepada pelajar

4.1

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 31


• Kuman boleh mencemari tanganmelalui:

– Peralatan sekolah seperti kerusi,

meja, beg sekolah, buku sekolah,

peralatan sukan, dan lain-lain.

– Hingus dan air ludah.

– Najis.

• Tangan yang kotor bolehmenyebabkan pencemaran kepada

peralatan seperti sudu, garpu, cawan

atau pinggan mangkuk.

• Pelajar mesti membasuh tangan:1. Sebelum dan selepas makan.

2. Selepas keluar dari tandas.

3. Selepas bersukan atau bermain.

4. Selepas melakukan aktiviti seperti

membuang sampah,

membersihkan kelas, meja atau

papan hitam, menyapu sampah,

dan lain-lain.

• Kuku perlu dipastikan sentiasapendek.


– Kuku panjang boleh menjadi

tempat pembiakan kuman.

Idea:

? Guru boleh berilebih banyak

contoh bagaimana

tangan pelajar

boleh dicemari

kuman.

Info:

? Kuman ataum i k r o o rg a n i s m a

m e r b a h a ya terdiri

d a ripada bakteri a ,

k u l a t , y i s,p a ra s i t ,

dan viru s. Oleh itu

ke b e rsihan tangan

sangat penting bagi

m e n g e l a k k a n

p e n c e m a ra n

m a k a n a n .

Idea:

? Guru harusmenekankan

bahawa pada

kotoran terdapat

banyak kuman

4.2

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 32


B. KAEDAH MEMBASUH

TANGAN YANG BETUL.

• Jika tangan tidak dibasuh denganbetul dan sempurna, kotoran tidak

dapat dihilangkan.

• Tujuh langkah utama bagi membasuhtangan.

1. Basuh tangan dengan air yang

bersih dan cecair pencuci tangan.

2. Gosok tapak tangan.

" • Gosok dengan kedua-dua

tapak tangan.

3. Gosok setiap jari dan celah-celah

jari.

4. Gosok kuku di tapak tangan.

5. Gosok belakang tangan.

6. Bilas dengan air bersih

secukupnya.

7. Keringkan dengan tisu atau tuala

pengelap tangan yang bersih.

atau

m i k r o o rg a n i s m a

m e r b a h a ya .

Info:

? Guru digalakkanmembuat

demontrasi 7

Langkah Mencuci

Tangan. Guru juga

boleh

menggunakan

poster 7 Langkah

Mencuci Tangan

sebagai contoh.

4.3

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 33

KESIMPULAN

• Tangan yang kotor boleh mencemari makanan.

• Membasuh tangan dengan betul boleh mengelakkanpencemaran makanan dan mencegah keracunan makanan.

• Oleh itu, amalkan membasuh tangan dengan kaedah yangbetul .

“Tangan Bersih,

Makanan Selamat”

4.4

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 34

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 35

Nota 5Percayakan Deria Anda Semasa

Memilih MakananNota ini disediakan untuk memberi panduan kepada pelajar

bagaimana menggunakan deria semasa memilih makanan untuk

mengelakkan membeli makanan yang telah rosak atau basi.


• Menggunakan deria semasa memilihmakanan dapat membantu pelajar

mengelakkan keracunan makanan.

• Keracunan makanan boleh berlakujika pelajar makan makanan yang

telah rosak atau basi.

• Makanan telah rosak atau basi bolehdikenali dengan menggunakan tiga

deria utama iaitu LIHAT, BAU dan

RASA.

1. LIHAT - rupa (berlendir),

warna berlainan dari biasa, baca

tarikh luput dan lihat bentuk

(makanan dalam bungkusan).

2. BAU - berbau tidak enak dan

kurang menyenangkan.

3. RASA - mempunyai rasa yang

pelik dan basi.

Idea:

? Guru bolehmemberi

penekanan

kepada pelajar

supaya jangan

makan jika

makanan

berkeadaan

seperti yang

dinyatakan.

5.1

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 37


• Pilihlah makanan:1. Yang masih panas dan segar.

2. Yang tidak terdedah (tidak

dihinggapi lalat atau serangga).

3. Tidak berbau masam dan tidak

busuk.

4. Tidak berlendir.

5. Tidak berubah warna.

6. Tidak berasa masam.

7. Makanan yang dibungkus dengan

bahan yang bersih.

8. Makanan yang diambil dengan

peralatan yang bersih.

• Panduan membeli makanan atauminuman berbungkus.

1. Baca tarikh luput:

– Jangan beli makanan yang

telah tamat tarikh luput.

2. Lihat keadaan luar bungkusan:

– Jangan beli makanan atau

minuman dalam bungkusan

yang telah koyak, kembung,

bocor, retak, pecah, kemek

atau tudung terbuka.

– Bungkusan yang telah berubah

warna.

3. Pastikan tin atau paket

membungkus makanan dan

minuman:

– Tidak menggelembung,

– Tidak bocor,

– Tidak kemek,

Info:

? Makananberbungkus

bermaksud

makanan yang

dibungkus sama

ada menggunakan

plastik, tin, kertas,

peket, atau

‘polystyrene’.

Info:

? Bungkusanberubah warna

disebabkan tidak

disimpan di

tempat yang betul.

5.2

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 38


– Tidak terhakis dan berkarat,

– Tidak disimpan di tempat yang

panas atau terdedah kepada

cahaya matahari.

– Tidak tamat tarikh luput.

4. Gunakan tiga deria kita LIHAT,

BAU dan RASA setelah

membuka makanan.

• Panduan memilih makanan danminuman yang belum berbungkus:

1. Makanan dan minuman :

– Tidak terdedah

- boleh dicemari habuk debu

dan serangga perosak.

– Tidak disentuh dengan tangan

secara langsung semasa

membeli.

– Diambil dengan alat yang

bersih seperti menggunakan

penyepit, sudu atau garpu.

2. Bekas makanan :

– Tidak bertindih secara

langsung dengan makanan.

- Permukaan bawah pinggan

yang kotor boleh

mencemari makanan.

– Tidak retak atau sumbing.

– Tidak menggunakan

suratkhabar.

Info:

? Makanan belumberbungkus ialah

makanan yang

sedia dimakan

seperti kuih-muih,

mi goreng dan

lain-lain.

Info:

? Bekas makananmerujuk kepada

sebarang bentuk

bekas, bungkusan

atau peket yang

digunakan untuk

meletak makanan.

Info:

? Karbon pada suratkhabar boleh

5.3

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 39

KESIMPULAN

• Percayakan deria anda LIHAT, BAU dan RASA untukmengelakkan keracunan makanan.

• Bagi mengelakkan keracunan makanan:– Jangan makan makanan yang telah rosak atau basi.

“Pilihlah Makanan Bersih dan

Selamat. Utamakan Kesihatan”


• Pelajar mesti memaklumkan kepadaguru bertugas atau guru kesihatan

jika:

1. Makanan yang dihidang

mempunyai tanda-tanda rosak

atau basi.

2. Makanan berbungkus rosak atau

telah tamat tarikh luput.

3. Amalan-amalan yang tidak baik

oleh pengendali makanan semasa

mengendalikan makanan

menyebabkan

pencemaran

kimia.

5.4

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 40

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 41

Nota 6Kepentingan Membaca Label Pada

Produk MakananNota ini disediakan sebagai panduan kepada pelajar untuk

memahami kepentingan membaca label pada produk makanan.


Label

• Makanan yang siap dibungkus untukjualan mesti mempunyai label.

• Label makanan merupakan tandaberupa tulisan dan/atau gambar

pada pembungkus makanan sebagai

keterangan atau penjelasan tentang

sesuatu makanan.

• Label makanan memberi maklumatmengenai produk seperti:

1. Nama produk,

2. Tarikh luput,

3. Bahan ramuan,

4. Nama dan alamat pengeluar,

Info:

? Contoh makanansiap dibungkus:

Kek, Roti,

minuman dalam

kotak.

Idea:

? Guru bolehmenunjukkan

contoh-contoh

label makanan

yang ada

digunakan pada

produk dipasaran.

Idea:

? Guru dicadangkanuntuk

6.1

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 43


5. Cara penyimpanan,

6. Maklumat pemakanan.

• Label penting untuk:1. Memberi maklumat tentang

kandungan produk makanan.

2. Membekalkan maklumat

penggunaan makanan dan tarikh

luput.

3. Memudahkan aktiviti

penguatkuasaan dan tindakan

undang-undang.

• Oleh itu, membaca label makanandengan betul dapat membantu

pelajar dari membeli makanan yang

rosak dan tidak diketahui

pengeluarnya.

menekankan

kepentingan untuk

melihat tarikh

luput kepada

pelajar kerana ia

menjadi salah satu

tanda kerosakan

makanan.

Idea:

? Guru digalakkanberpesan supaya

pelajar meneliti

apakan bahan-

bahan yang

terkandung di

dalam produk

makanan dan

fahami cara

penyediaan

makanan.

6.2

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 44


• Waspada!1. Belilah makanan berbungkus yang

mempunyai label.

2. Pastikan makanan tidak melewati

tarikh luput (jika ada).

3. Baca dengan teliti dan patuhi cara

penyimpanan makanan.

4. Elakkan membeli makanan

dengan pembungkusan yang telah

rosak (kemek, karat atau

menggelembung).

Tarikh Luput

• Tarikh luput ialah tempoh hayatsesuatu makanan selamat untuk

dimakan.

• Contoh perkataan yang biasadigunakan untuk merujuk tarikh

luput adalah seperti “baik sebelum”,

“guna sebelum”, “tarikh akhir”,

“makan atau minum sebelum”.

• Contoh-contoh makanan yangmempunyai tarikh luput adalah

seperti :

1. Roti

2. Susu

3. Biskut.

Idea:

? Contohnya susukotak UHT yang

telah dibuka perlu

disimpan dalam

peti sejuk.

6.3

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 45


• Makanan yang telah tamat tarikhluput dikhuatiri rosak dan boleh

membahayakan kesihatan.

– Jika terbeli di sekolah,

laporkan kepada guru.

KESIMPULAN

• Baca label dan lihat tarikh luput sebelum membeli makanan.

• Jangan beli makanan yang telah tamat tarikh luput.

“Baca Label Kenali Produk! ”

6.4

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 46

Rujukan

1. Panduan Kebersihan dan Keselamatan Makanan,

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan (2007)

2. Keracunan Makanan Kita Boleh Menggelakkannya,

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan

(Disember, 2007)

3. Kenali Bakteri Punca Utama Penyebab Keracunan

Makanan, Bahagian Keselamatan dan Kualiti

Makanan (2007)

4. Risalah “Garis Panduan Asas Pelabelan Makanan”,

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan

(Februari, 2007)

5. Risalah “Perkara yang Dilarang Pada Label

Makanan”, Bahagian Keselamatan dan Kualiti

Makanan (Mei, 2007)

02.Layout 12/16/09 1:31 PM Page 47

nota peringatan berkaitan keselamatan makananfsq.moh.gov.my/v5/images/filepicker_users... · dalam...

Documents