SOALAN 1

Tajuk : Tuliskan huraian untuk menerangkan bagaimana guru dapat membantu

kanak-kanak membina minat dan perasaan ingin tahu mereka mempelajari sains.

Pendahuluan.

Untuk membantu kanak-kanak membina minat dan perasaan ingin tahu mereka

mempelajari sains ialah dalam sesi pengajaran dan pembelajaran guru sains perlu

mengutamakan pembelajaran berfikrah. Pembelajaran berfikrah adalah satu proses

pemerolehan dan penguasaan kemahiran dan ilmu pengetahuan yang dapat

mengembangkan minda seseorang murid ke tahap yang optimum. Aktiviti yang

dirancangkan dalam pembelajaran berfikrah mestilah yang dapat mencetuskan

pemikiran kritis dan kreatif murid dan bukan berbentuk rutin. Murid perlu sedar secara

eksplisit kemahiran berfikir dan strategi berfikir yang digunakan dalam pembelajaran.

Soalan atau masalah yang beraras tinggi di tanyakan kepada murid dan murid

diminta menyelesaikan masalah menggunakan daya kreatif dan kritis mereka.Murid

dilibatkan secara aktif dalam pengajaran dan pembelajaran yang mengintegrasikan

pemerolehan pengetahuan, penguasaan kemahiran dan penerapan nilai murni dan

sikap saintifik. Pembelajaran berfikrah boleh berlaku melalui beberapa pendekatan

seperti inkuiri penemuan, konstruktivisme, sains, teknologi dan masyarakat,

pembelajarn konstekstual dan pembelajaran masteri.

Pendekatan pengajaran dan pembelajaran sains.

1.Pendekatan inkuiri penemuan.

Pendekatan inkuiri penemuan merupakan pendekatan yang mementingkan

pembelajaran melalui pengalaman. Inkuiri secara am bermaksud mencari maklumat,

menyoal dan menyiasat sesuatu fenomena yang berlaku di sekeliling. Penemuan

merupakan sifat utama inkuiri.

Pembelajaran secara penemuan berlaku apabila konsep dan prinsip utama dikaji

dan ditemui oleh murid sendiri. Murid melalui aktiviti seperti eksperimen akan menyiasat

1

sesuatu fenomena dan mencapai kesimpulan sendiri. Guru kemudian membimbing

murid untuk memahami konsepsains melalui hasil inkuiri penemuan tersebut.

Kemahiran berfikir dan kemahiran saintifik dikembangkan semasa proses inkuiri

penemuan ini. Namun demikian perlu diingat bahawa pendekatan inkuiri penemuan

tidak sesuai digunakan dalam semua situasi pengajaran dan pembelajaran. Beberapa

konsep dan prinsip lebih sesuai didedahkan secara langsung oleh guru atau melalui

inkuiri penemuan terbimbing.

2. Konstruktivisme.

Konstruktivisme ialah satu fahaman yang mencadangkan bahawa murid belajar

sesuatu dengan cara membina sendiri pemahaman yang bermakna terhadap alam

sekeliling mereka. Antara unsur penting dalam dalam konstruktivisme adalah seperti

berikut:

Guru mengambil kira pengetahuan sedia ada murid.

Pembelajaran adalah hasil usaha murid itu sendiri.

Pembelajaran bila murid menghubungkan idea asal dengan idea baru bagi

menstrukturkan semula idea mereka.

Murid berpeluang bekerjasama, berkongsi idea dan pengalaman serta membuat

refleksi.

3. Pembelajaran konstekstual.

Pembelajaran konstektual ialah pembelajaran yang dikaitkan dengan kehidupan

harian murid. Pendekatan konstektual digunakan di mana murid belajar secara

menyiasat seperti dalam pendekatan inkuiri penemuan. Dalam pembelajaran

konstekstual, kaitan di antara bahan yang diajar dengan kehidupan harian

dieksplisitkan.dalam konteks ini, murid tidak belajar secara teori sahaja tetapi dapat

menghayati kerelevanan pembelajaran sains dengan kehidupan mereka.

4. Pembelajaran masteri.

Pembelajaran masteri merupakan satu pendekatan yang memastikan semua

murid menguasai objektif pembelajaran yang ditetapkan. Pendekatan ini berpegang

2

kepada prinsip bahawa setiap murid mampu belajar jika diberi peluang. Peluang perlu

diberi kepada murid untuk belajar mengikut kadarnya, tindakan pengayaan dan

pemulihan perlu dijadikan sebahagian daripada proses pengajaran dan pembelajaran.

5. Pendekatan sains, teknologi dan masyarakat.

Pembelajaran yang bermakna akan berlaku jika murid dapat menghubungkaitkan

apa yang dipelajari dengan kehidupan harian mereka.Pembelajaran bermakna berlaku

dalam pendekan seperti pembelajaran kontekstual dan pendekatan sains, teknologi dan

maasyarakat ( STM ). Tema dan objektif pembelajaran yang berunsurkan STM

diwujudkan dalam kurikulum ini. Pendekatan STM mengesyorkan pembelajaran sains

melalui penyiasatan dan perbincangan berlandaskan isu sains dan teknologi dalam

masyarakat. Pengetahuan sains dan teknologi dipelajari bersama dengan aplikasi sains

dan teknologi serta implikasi kepada masyarakat.

Kaedah pengajaran dan pembelajaran.

Pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang telah disebutkan diatas boleh

dilaksanakan oleh guru melalui pelbagai kaedah pengajaran dan pembelajaran seperti

eksperimen, perbincangan, simulasi, projek, penggunaan sumber luar bilik darjah,kajian

masa depan dan penyelesaian masalah. Dalam kurikulum ini, cadangan kaedah

pengajaran dan pembelajaran untuk mencapai objektif pembelajaran yang tertentu di

nyatakan secara eksplisit dalam bentuk cadangan aktiviti pembelajaran. Walau

bagaimanapun guru boleh mengubah suaikan cadangan aktiviti pembelajaran jika perlu.

Penentuan kaedah pengajaran dan pembelajaran seharusnya berdasarkan

kandungan kurikulum, kebolehan dan kepelbagaian jenis kecerdasan murid serta

sumber prasarana yang ada. Untuk membantu kanak-kanak membina minat dan

perasaan ingin tahu mereka untuk mempelajari sains, guru perlu prihatin terhadap

kepelbagaian jenis kecerdasan di kalangan murid. Kaedah dan aktiviti yang berbeza

perlu dirancang untuk murid yang berbeza kecerdasan. Contoh kecerdasan ini adalah

visual dan ruang, verbal linguistik, muzik dan irama, logikal matematik, kinestatik,

perhubungan antara individu, perhubungan dengan diri sendiri, perhubungan antara

insan dengan Penciptanya dan pemahaman tentang alam sekitar.

3

Antara kaedah-kaedah pengajaran dan pembelajaran yang boleh digunakan oleh

guru untuk membantu kanak-kanak membina minat dan perasaan ingin tahu mereka

untuk mempelajari sains ialah:

Ekseperimen

Kaedah eksperimen adalah satu kaedah yang lazim dijalankan dalam pelajaran

sains. Murid menguji hipotesis secara penyiasatan untuk menemuikonsep atau idea

sains yang tertentu. kaedah saintifik digunakan semasa eksperimen.

Menjalankan eksperimen menggunakan kemahiran berfikir, kemahiran proses

dan kemahiran manipulatif.

Secara kebiasaan, langkah yang diikuti semasa menjalankan eksperimen adalah

seperti berikut:

1. Mengenal pasti masalah

2. Membuat hipothesis

3. Merancang eksperimen:

- mengawal pemboleh ubah.

- menentukan peralatan dan bahan yang diperlukan

- menentulkan langkah menjalanakan eksperimen

- kaedah mengumpulkan data dan menganalisis data

4. Melakukan eksperimen

5. Mengumpul data

6. Menganalisis data

4

7. Mentafsirkan data

8. Membuat kesimpulan

9. Membuat laporan

Selain daripada eksperimen yang dibimbing oleh guru murid diberi peluang

mereka bentuk eksperimen, iaitu mereka sendiri yang merangka cara eksperimen yang

berkenaan boleh dijalankan, data yang boleh diukur dan bagaimana menganalisis data

serta bagaimana membentangkan hasil eksperimen mereka.

Perbincangan

Aktiviti di mana murid menyoal dan mengemukakan pendapat berlandaskan dalil

atau alasan yang sahih. Semasa perbincangan, murid perlu mempunyai fikiran terbuka

untuk menerima pendapat orang lain. perbincangan perlu dijalankan semasa dan

sebelum sesuatu aktiviti.

Projek

Aktiviti yang dijalankan oleh individu atau sekumpulan murid untuk mencapai

sesuatu tujuan tertentu dan mengambil masa yang panjang serrta menjangkau waktu

pembelajaran yang formal.

Murid dikehendaki mengenal pasti kaedah untuk menyelesaiakan masalah yang

dikemukakan dan seterusnya merancang keseluruhan projek. Hasil projek boleh dalam

bentuk laporan, artifak atau lain-lain perlu dibentangkan di hadapan guru dan para

pelajar lain.

Lawatan

Pembelajaran sains tidak hanya terhad dalam sekolah sahaja. Pembelajaran

sains melalui lawatan ke tempat seperti zoo, muzium, pusat sains, institusi

5

penyelidikan, paya bakau dan kilang boleh menjadikan pembelajaran lebih berkesan,

menyeronokkan dan bermakna.

Untuk mengoptimumkan pembelajaran melalui lawatan, ia mesti dirancang rapi

dengan para pelajar perlu menjalankan aktiviti atau melaksanakan tugasan semasa

lawatan. Perbincangan selepas lawatan perlu diadakan. Kajian lapangan yang sering

dijalankan dalam tajuk ekologi merupakan salah satu contoh keadaan ini.

Kajian masa depan

Murid menggunakan pemikiran kritis dan kreatif untuk meninjau perubahan

keadaan daripada masa lalu ke sekarang dan meramalkan keadaan pada masa

depan.pedagogi ini berpusatkan murid dan menggabungjalinkan pelbagai bidang

seperti pendidikan moral, pendidikan alam sekitar. Nilai murni seperti ini

bertanggungjawab dan bekerjasama dipupuk melalui kaedah ini.

Penyelesaian masalah

Penyelesaian masalah adalah satu kaedah yang melibatkan murid secara aktif

untuk membuat keputusan atau untuk mencapai satu sasaran tertentu. Semasa

penyelesaian masalah, aktiviti seperti simulasi, perbincangan dan eksperimen boleh

dijalankan. Secara umumnya, penyelesaian masalah melibatkan langkah berikut:

1. Kenal pasti dan faham masalah

2. Jelaskan masalah

3. Cari alternatif penyelesaian masalah.

4. Lakukan operasi penyelesaian.

5. Nilaikan penyelesaian

Sebagai rumusan sains bagi kanak-kanak adalah mencari penjelasan bagi

memahami alam sekeliling. Pada peringkat awal kanak-kanak, sains diintegrasikan

6

dalam kurikulum. Aktiviti adalah berpusatkan kanak-kanak dan berbentuk hands-on,

dirangka bagi meningkatkan kekaguman kanak-kanak ke atas fenomena yang

diperhatikan. Kurikulum berasaskan inkuiri menitikberatkan penerokaan persekitaran,

merangsang kanak-kanak meneroka lebih jauh bagi meningkatkan kefahaman,

membantu mereka memperkembangkan kemahiran berbincang, berkomunikasi dan

merekodkan pembelajaran; memperkenalkan cara-cara penerokaan dan menyusun

pemerhatian, membantu kanak-kanak menghargai dan gembira menggunakan deria

bagi meneroka dan mendiskriminasikan serta menggalakkan mereka

memperkembangkan kebolehan mencari jawapan dengan melakukan eksperimen-

eksperimen yang mudah.

Pendekatan inkuiri diharapkan mampu memupuk minat dan sikap yang positif

dalam diri kanak-kanak dan membantu mereka dalam pembelajaran pada peringkat

yang lebih tinggi. Pada peringkat awal kanak-kanak, aktiviti-aktiviti yang bercorak

hands-on, aktif, autentik dan yang dimulakan sendiri oleh kanak-kanak adalah penting.

Kanak-kanak yang sedang membesar belajar melalui penglihatan, sentuhan, bau, rasa,

pendengaran dan manipulasi bahan-bahan.

Menyediakan bahan-bahan yang selamat serta mudah diakses untuk kanak-

kanak menjalankan eksperimen adalah suatu langkah penting ke arah penerokaan

sains yang berkesan. Satu cara lagi meneroka konsep-konsep sains adalah melalui

buku-buku yang menggabungkan konsep-konsep sains dalam cerita seperti konsep

cuaca, haiwan, air dan sebagainya. Aktiviti penyiasatan sains juga membantu kanak-

kanak membina kosa kata, kesediaan membaca dan menggerakkan perkembangan

literasi.

7

SOALAN 2

Tajuk : Beri difinisi dan terangkan maksud konstruktivisme dan ciri-cirinya didalam kelas mata pelajaran sains

Pengenalan

Keberkesanan sesuatu proses pengajaran dan pembelajaran amat bergantung

kepada kaedah dan strategi pengajaran dan pembelajaran yang diamalkan. Menurut

Rashidi dan Abdul Razak (1995), guru perlulah memilih dan menggunakan kaedah-

kaedah yang paling sesuai bagi membantu pelajar-pelajar dan dirinya sendiri bagi

mencapai objektif pengajaran yang dirancangkan. Menurut Esah Sulaiman (2003),

pelbagai pendekatan pengajaran dan pembelajaran boleh digunakan seperti

pendekatan berpusatkan guru, pendekatan berpusatkan pelajar dan pendekatan

berpusatkan bahan. Pemilihan dan perancangan guru dalam menentukan pendekatan,

kaedah, teknik dan aktiviti dalam sesuatu pengajaran untuk mencapai objektif adalah

yang dikatakan strategi pengajaran. Rajah 1.1 menunjukkan beberapa ringkasan

perbandingan mengenai model dan strategi

pengajaran pembelajaran ( Arends, R.I., 1997).

Merujuk kepada penjelasan di atas, salah satu teori pengajaran dan

pembelajaran yang boleh digunakan ialah teori pembelajaran Konstruktivisme.

Pembelajaran secara Konstruktivisme adalah satu pandangan baru tentang ilmu

pengetahuan. Pembentukan pengetahuan baru tersebut lahir daripada gabungan

pembelajaran yang terdahulu dengan persekitaran semasa. Bagi memudahkan proses

8

pengajaran dan pembelajaran, guru merekabentuk situasi pembelajaran di mana

pelajar boleh mencipta penyelesaian mereka sendiri terhadap tugasan pembelajaran

tersebut (Kauchak, D. P. dan Eggen, P.D., 1998).

Konstruktivisme

Teori behaviorisme tidak mementingkan struktur mental pemikiran pelajar.

Sebaliknya tindakan dan pola perlakuan pelajar diberi penekanan ( Kementerian

Pendidikan Malaysia, 2001 ). Satu lagi teori yang menekankan kepada struktur mental

ialah teori kognitivisme ( Kementerian Pendidikan Malaysia, 2001 ). Teori ini telah

dipelopori oleh Piaget ( 1954 ) dalam Quaintance ( 2005 ). Konsep penting dalam teori

kognitivisme ialah skema, asimilasi, akomodasi, keseimbangan kognitif ( Quaintance,

2001 ).

Konstruktivisme timbul daripada anjakan paradigma teori behaviorisme kepada

teori kognitivism ( Gagnon dan Collay, 2001 ). Daripada teori kogtivisme ini lahirlah

konstruktivisme ( Kementerian Pelajaran Malaysia, 2001 ). Rajah 2.1 menunjukkan

perkaitan antara teori behaviorisme, teori kognitivisme dan konstruktivisme.

Konstruktivisme merupakan teori yang menganggap bahawa pengetahuan tidak boleh

wujud di luar minda pelajar tetapi dibina dalam minda berdasarkan pengalaman

sebenar ( Poh Swee Hiang, 1997 ).

9

Takrifan Konstruktivisme

Takrifan konstruktivisme berbeza-beza mengikut pegangan aliran pemikiran dan

falsafah sarjana pendidikan. Diantaranya konstruktivisme personel atau kendiri

( Osborne dan Wittrock,1985 dalam Embong Omar, 2004 ), konstruktivisme sosial

( Vygotsky, 1978 dalam Quaintance, 2005 ) dan konstruktivisme radikal ( Von

Glasersfeld, 1995 )

Antara takrifan konstruktivisme dalam pendidikan adalah pengetahuan individu

dibentuk melalui interaksi sosial ( Vygotsky, 1978 dalam Quaintance, 2005 ). Beliau

juga menyatakan melalui interaksi sosial pemikiran individu akan bertambah bersama

dengan pengetahuan sedia adanya dan membentuk pengetahuan baru. Brooks &

Brooks ( 1993 ) pula mentakrifkan konstruktivisme sebagai teori tentang pengetahuan

dan pembelajaran bukan merupakan teori pengajaran. Beliau juga menyatakan bahawa

teori ini menganggap pengetahuan bersifat sementara, berkembang dan dipengaruhi

oleh konteks sosial dan budaya. Manakala Von Glasersfeld ( 1995 ) mentakrifkan

konstruktivisme sebagai pengetahuan, walaupun ditakrifkan dengan pelbagai cara ia

tetap berada dalam minda seseorang. Menurut beliau lagi, individu yang berfikir tidak

mempunyai alternatif lain kecuali untuk membina pengetahuan berdasarkan apa-apa

yang telah diketahui melalui pengalamannya sendiri. Nik Azis Nik Pa ( 1999 ) dalam

Kementerian Pelajaran Malaysia pula mentakrifkan konstruktivisme tidak lebih daripada

satu komitmen terhadap pandangan bahawa manusia membina pengetahuan sendiri.

Beliau menyatakan bahawa sesuatu pengetahuan yang dipunyai oleh seseorang

10

individu adalah hasil daripada aktiviti yang dilakukan oleh individu tersebut, dan bukan

sesuatu maklumat atau pengajaran yang diterima secara pasif daripada luar. Manakala

Jenkins ( 2000 ) mentakrifkan konstruktivisme sebagai kefahaman pelajar akan

berkembang melalui penglibatan aktif.

Daripada takrifan konstruktivisme yang telah dinyatakan, penyelidik dapat

membahagikannya kepada dua kategori falsafah konstruktivisme iaitu konstruktivisme

sosial dan konstruktivisme radikal. Cendiakiawan seperti Vygotsky ( 1978 ), Brooks &

Brooks ( 1993 ) dan Jenkins ( 2000 ) dikategorikan sebagai mengamalkan falsafah

konstruktivisme sosial. Von Glasersfeld ( 1995 ) dan Nik Azis Nik Pa ( 1999 ) pula

dikategorikan mengamalkan falsafah konstruktivisme radikal.

Namun begitu, satu ciri umum dalam takrifan konstruktivisme adalah berkaitan

dengan penglibatan aktif pelajar dalam membina kefahaman ( Zurida Ismail, Syarifah

Norhaidah Syed Idros & Mohd Ali Samsudin, 2006 ). Menurut mereka lagi,

konstruktivisme sosial yang merangkumi teori-teori pembelajaran dan pedagogi

dikatakan mempunyai impak besar pada pengajaran dan reka bentuk kurikulum.

Pendapat ini disokong oleh Boddy, Watson & Aubusson (2003 ) yang menyatakan

konstruktivisme sosial dapat membantu individu atau pelajar menjadi lebih aktif serta

dapat berfikir dengan menggunakan pemikiran aras tinggi.

11

Pendekatan Pengajaran Konstruktivisme

Mengikut pendekatan pengajaran konstruktivisme, pelajar tidak boleh menjadi

pasif dalam menerima ilmu yang dibekalkan oleh guru ( Fosnot, 1996 ). Menurut beliau

juga, guru pula harus menjadi penyampai ataupun penyalur ilmu dan menguruskan

kelas.

Brooks & Brooks ( 1993 ) menggariskan lima prinsip penting dalam pendekatan

pengajaran konstruktivisme. Pertama, pengajaran seharusnya bermula dengan

memberi masalah yang relevan kepada pelajar. Masalah yang diberikan seharusnya

menarik dan mencabar minda pelajar. Kedua, aktiviti dan masalah seharusnya

berteraskan konsep-konsep sains yang perlu dipelajari. Dengan cara ini pelajar lebih

memahami konsep melalui konteks masalah yang ingin diselesaikan. Ketiga, guru-guru

juga perlu menyediakan peluang kepada pelajar serta mengemukakan pandangan dan

idea mereka berkaitan aktiviti yang dibuat. Keempat, selepas mencungkil idea awal

pelajar, guru perlu menyesuaikan pengajaran dengan pemikir pelajar. Kelima, guru-guru

juga digalakkan membina soalan-soalan yang mencabar bagi menguji pemikiran pelajar

pada aras kognitif yang tinggi. Teknik penyoalan ini akan merangsang pembelajaran

dan memastikan pembelajaran bermakna berlaku.

Sehubung dengan itu, pendekatan pengajaran sains yang sesuai dengan

perspektif konstruktivisme ini perlu melibatkan pelajar dalam aktiviti-aktiviti penyiasatan

hands-on dan minds-on ( Zuraida Ismail, Syarifah Norhaidah Syed Idros & Mohd Ali

Samsudin, 2006 ). Menurut mereka juga, aktiviti yang sesuai adalah melalui aktiviti

inkuiri yang memerlukan pelajar mencari penyelesaian kepada masalah.

12

Ciri –Ciri Pembelajaran Konstruktivisme

Pembelajaran dari perspektif konstruktivisme dilihat sebagai suatu proses pelajar

membina makna secara aktif daripada pengalaman yang dilaluinya ( Driver, Asoko,

Leach, Mortimer & Scoot, 1994 ). Menurut mereka lagi, makna yang dibina itu

bersangkutan dengan pengetahuan sedia ada pelajar.

Justeru itu, bagi membolehkan pelajar memahami pengajaran guru, maka guru-

guru perlu mencungkil pengetahuan sedia ada pelajar dan membina kefahaman

berdasarkan pengetahuan sedia ada ini. oleh itu dapat dirumuskan bahawa

pembelajaran secara konstruktivisme hanya berlaku dengan adanya penglibatan aktif

pelajar dan tahap pemahaman pelajar bergantung kepada pengetahuan sedia ada

mengenai konsep yang dipelajari ( Bodner, 1986 dalam Zuraida Ismail, Syarifah

Norhaidah Syed Idros & Mohd Ali Samsudin, 2006 ). Berikut adalah beberapa ciri-ciri

pembelajaran yang terdapat dalam satu modul yang diterbitkan oleh Kementerian

Pelajaran Malaysia ( 2001 ). Diantaranya :

Ciri Pertama

Guru menggalakan soalan atau idea yang dimulakan oleh pelajar dan

menggunakannya sebagai panduan merancang pengajaran. Ini bermakna guru perlu

hanya menyediakan garis kasar dalam menyediakan rancangan pengajaran mereka.

Seterusnya pelaksanaan pengajaran mereka bergantung kepada respon pelajar

mereka.

13

Ciri Kedua

Guru perlu menggalakan pelajar supaya berdialog dengan sesama mereka

mahupun dengan guru. Ini dapat dipupuk bila guru memberikan pelajar satu masalah

yang perlu diselesaikan oleh pelajar. Guru akan meminta pelajar memberi respon

kepada persoalan yang ditanya. Pelajar adalah digalakkan untuk berbincang sesama

mereka dalam memberikan idea masing-masing. Ini menunjukkan bahawa dalam

pendekatan konstruktivisme, penglibatan pelajar adalah secara aktif dan bukan sekadar

menjadi pemerhati dalam sesuatu pelajaran yang dipelajari.

Ciri Ketiga

Guru dan pelajar perlu menganggap proses pembelajaran adalah sama penting

dengan hasil pembelajaran. Ciri ini bermaksud dalam pendekatan konstruktivisme,

proses pengajaran dan pembelajaran itu senndiri amat penting kepada pelajar kerana

pada waktu inilah pelajar akan berusaha untuk mencari penyelesaian kepada masalah

serta membantu mereka berfikir secara kreatif dan kritis.

Ciri Keempat

Pendekatan konstruktivisme ini menyokong pembelajaran secara koperati

( kumpulan).

Jika diperhatikan ciri-ciri dengan teliti, pendekatan konstruktivisme dan pembelajaran

koperatif tidak mempunyai perbezaan ketara. Mnurut Noor Shah Saad ( 2002 ),dalam

pembelajaran secara koperatif, pelajar akan bekejsama dalam kumpulan kecil dan

14

menyelesaikan tugasan yang diberikan. pembelajaran secara berkumpulan akan

membantu dirinya dan rakan-rakan kumpulan belajar bersama-sama untuk mencapai

matlamat yang sama.

Ciri Kelima

Guru menggalakkan dan menerima daya usaha dan autonomi pelajar. Guru tidak

perlu memandang rendah kepada usaha pelajar mereka walaupun sekiranya apa yang

dilakukan oleh pelajar tidak menepati kehendak mereka. Ini akan membuatkan pelajar

merasakan usaha mereka dihargai dan akan sentiasa bersemangat untuk mencuba lagi

di lain hari.

Ciri Keenam

Guru perlu memberi peluang kepada pelajar untuk membina pengetahuan baru

dengan memahaminya melalui penglibatan pelajar dengan situasi dunia yang sebenar.

Bagi membantu pelajar dalam menyelesaikan sesuatu masalah, guru perlu

mendedahkan pelajar mereka dengan dunia sebenar di mana masalah berkaitan wujud.

Ciri Ketujuh

Guru boleh menggalakkan proses inkuiri pelajar melalui kajian dan eksperimen.

Menurut Poh Swee Hiang ( 1997 ), kaedah eksperimen adalah salah satu kaedah

pengajaran yang berpusatkan pelajar.

Ciri Kelapan

15

Guru perlu mengambil kira dapatan kajian tentang bagaimana murid belajar

sesuatu idea. Ciri ini adalah penting bagi seorang guru supaya mereka tahu setakat

mana kebolehan pelajar mereka mentaksir sesuatu masalah berkaitan topik yang diajar.

Maklumat ini penting untuk guru kerana menurut Poh Swee Hiang ( 1997 ),

konstruktivisme amat menegaskan kepentingan membina pengetahuan secara aktif

melalui proses saling pengaruh antara pembelajaran terdahulu dengan pembelajaran

terbaru.

Ciri Kesembilan

Guru perlu mengambl kira kepercayaan dan sikap yang dibawa oleh pelajar.

Atan long ( 1980 ) dalam Nor Kamilah Khalil ( 2005 ) berpendapat pengalaman adalah

kesan yang terhimpun di dalam ingatan seseorang hasil dari penerimaan rangsangan,

pembelajaran dan tingkah laku. Ketiga-tiga saling berkaitan kerana guru perlu

memastikan kesemuanya dalam keadaan yang terbaik bagi mendapatkan hasil

pelajaran yang maksimum.

Manakala dalam satu modul lagi yang diterbitkan oleh Kementerian Pelajaran

Malaysia ( 2001 ) menyenaraikan 12 ciri-ciri pembelajaran konstruktivisme iaitu

pembelajaran berpusatkan pelajar, fokus kepada pembelajaran bukan pengajaran, guru

bertindak fasilitator, menyokong pembelajaran koperatif atau pembelajaran

berkumpulan, menggalakkan dan menerima daya usaha dan autonomi pelajar,

memberi peluang kepada pelajar untuk membina pengetahuan baru dengan

memahaminya melalui penglibatan pelajar dengan situasi dunia yang sebenar,

16

mengalakkan pelajar bertanya dan berbincang dengan rakan dan guru, menggalakkan

proses inkuiri pelajar melalui kajian dan eksperimen, mengambil kira dapatan kajian

tentang bagaimana pelajar belajar sesuatu idea, mengambil kira kepercayaan dan sikap

yang dibawa oleh pelajar dan menggalakkan soalan atau idea yang dimulakan oleh

pelajar dan menggunakannya sebagai panduan merancang pengajaran.

Kesimpulan

Konstruktivisme adalah satu fahaman bahawa murid membina sendiri

pengetahuan atau konsep secara aktif berdasarkan pengetahuan dan pengalaman

sedia ada. Dalam proses ini, murid akan menyesuaikan pengetahuan yang diterima

dengan pengetahuan sedia ada untuk membina pengetahuan baru.

17

SOALAN 3

Tajuk : pilih satu tajuk dari Kurikulum Sains Sekolah Rendah, dan dari tajuk

tersebut bentukkan satu hasil pembelajaran. Berdasarkan kepada hasil

pembelajaran tersebut :

a) Buat cadangan bagaimanakah cara kamu ingin mengajar tajuk

tersebut dengan menggunakan kaedah penemuan dari sudut

pandangan Bruner.

CONTOH RANCANGAN MENGAJAR

Tema : Menyiasat Alam Bahan

Tajuk : Sifat-sifat Bahan

Sub Topik : Sifat Bahan

Tempoh : 60 Minit

Tahun : 4

Objektif pembelajaran : Memahami sifat-sifat bahan.

Hasil pembelajaran : Pada akhir pengajaran dan pembelajaran murid dapat

- Mengenalpasti bahan konduktor dan bahan penebat

Pendekatan/Kaedah : Inkuiri penemuan/ Mengeksperimen

18

FASA

( MASA )

ISI KANDUNGAN AKTIVITI PENGAJARAN

DAN PEMBELAJARAN

CATATAN

Set Induksi

( 5 Minit )

Mengapa terdapat

jenis bahan dalam

satu alat eletrik.

Jenis aktiviti : Bercerita

1.Guru menceritakan tentang

pengalaman terkena kejutan

eletrik yang kecil.

2.Bersoal jawab pengalaman

sedia ada murid.

Kemahiran

saintifik :

komunikasi

Nilai murni :

Berhati-hati

Pencetusan

idea

( 10 minit )

Mengenalpasti

bahan konduktor dan

bahan penebat

eletrik.

1.Guru mengedarkan

pelbagai jenis objek kepada

murid, seperti paku,kertas,

buku, pensil, kayu, pembaris

plastik, karbon pensil, duit

syiling 10 sen, sudu plastik,

getah pemadam dan rod

kaca.

2.Murid mengelaskan bahan

kepada dua kumpulan

kondoktor dan penebat

eletrik.

Kemahiran

saintifik :

meramal,

mengelas

Nilai murni :

Kerjasama,

Berani

Penstrukturan

semula idea

Mengeksperimen

bahan yang diberi

melalui litar eletrik

1.Murid membina litar

lengkap.

2.Murid menyambungkan

Kemahiran

Saintifik :

Mengeksperime

19

( 25 minit ) objek yang diberi dalam satu

litar yang lengkap.

3.Murid membuat

pemerhatian tentang

nyalaan mentol bagi setiap

objek yang disambung

dalam litar lengkap.

4.Murid merekodkan hasil

pemerhatian dalam borang

yang diberi.

n

Nilai murni :

Bekerjasama

Jujur

Aplikasi idea

(15 minit )

-bahan konduktor

( pengalir eletrik )

-bahan penebat

( bukan pengalir

eletrik )

1.Guru meminta setiap

kumpulan murid

membentangkan hasil

keputusan eksperimen.

2.Setiap kumpulan murid

memberikan kesimpulan

berdasarkan hasil

eksperimen masing-masing.

3.Guru mengukuhkan hasil

dan memberi takrifan

konduktor eletrik dan

penebat eletrik.

20

Refleksi

( 5 minit )

Senarai bahan

konduktor dan

penebat

1.Murid membuat peta

minda.

i)Bahan konduktor

ii)Bahan penebat

2.Lampiran kerja disediakan

Pembelajaran Penemuan Bruner.

Bruner merupakan pendukung utama bagi pembelajaran penemuan. Menurut

Bruner pelajar bukan pendengar yang pasif sahaja, tetapi dapat belajar dengan baiknya

sekiranya mindanya bertindak ke atas apa yang dipelajarinya, tindakan mental ini boleh

berlaku melalui mendengar,membaca, bercakap, melihat, membuat dan berfikir oleh itu

jelaslah di sini bahawa pada peringkat orientasi hinggalah peringkat refleksi telah

menunjukkan berlakunya pembelajaran secara induktif iaitu pembelajaran bermula

dengan pengalaman pelajar yang spesifik dan seterusnya membentuk idea atau konsep

yang umum.

Burner juga menganjurkan supaya pengajaran dan pembelajaran perlu

dilaksanakan dengan cara kanak-kanak diberi peluang untuk menemui sesuatu konsep

dengan diri mereka sendiri sebagaimana dalam tajuk sifat-sifat bahan ini. Untuk

menjalankan proses pengajaran dan pembelajaran tajuk ini guru telah menyediakan

suasana dan kemudahan seperti menyediakan alatan dan bahan kepada murid. Dalam

pembelajaran penemuan ini guru hanya bertindak sebagai fasilitator atau pemudah cara

21

sahaja danmemberikan bantuan sekiranya diperlukan sahaja. Contohnya murid-murid

dibekalkan dengan bahan-bahan konduktor dan bahan-bahan penebat seperti

paku,kertas, pensil kayu, pembaris plastik, duit syiling 10 sen, sudu plastik, getah

pemadam, dan rod kaca. Murid-murid menjalankan tugasan secara berkumpulan

menjalankan eksperimen dengan menyambungkan objek yang telah dibekalkan oleh

guru dalam satu litar lengkap. Murid-murid kemudiannya membuat pemerhatian tentang

nyalaan mentol bagi setiap objek yang di sambungkan dalam litar lengkap. Di akhir

proses pengajarn dan pembelajaran murid-murid dapat membuat generalisasi bahawa

bahan yang boleh menyalakan mentol ialah bahan kondoktor manakala bahan yang

tidak boleh menyalakan mentol ialah bahan penebat.

Melalui pembelajaran penemuan Bruner murid akan mendapat beberapa faedah

iaitu akan berlaku peningkatan keupayaan intelek murid. Ini adalah kerana melalui

pembelajaran penemuan murid belajar cara untuk belajar contohnya dalam tajuk ini

murid menjalankan penyiasatan secara kendiri tanpa bergantung sepenuhnya kepada

guru, guru hanya bertindak sebagai mentor sahaja. Cara ini membantu murid belajar

cara menyelesaikan masalah, ini membolehkannya menyusun dan menggunakan apa

yang telah dipelajarinya dalam situasi baru dan seterusnya mempelajari konsep baru.

Melalui pembelajaran penemuan murid akan mendapat ganjaran intrinsik iaitu

apabila mereka telah menemui sesuatu hasil daripada pembelajaran mereka tersebut.

Melalui pembelajaran penemuan juga murid boleh mempelajari heuristik penemuan

iaitu kaedah seseorang dilatih untuk mencari sesuatu untuk dirinya sendiri. Ini boleh

dilihat pada peringkat penstrukturan semula idea dimana murid-murid menjalankan

22

penyiasatan dengan menyambungkan bahan-bahan yang telah dibekalkan oleh guru

untuk menentukan bahan konduktor dan bahan penebat.

Akhir sekali melalui pembelajaran penemuan ianya dapat membantu proses

mengingat, dimana pengetahuan diperolehi melalui penemuan lebih mudah untuk

diingati dan akan menjadi ingatan jangka panjang.

SOALAN 3

23

Tajuk : pilih satu tajuk dari Kurikulum Sains Sekolah Rendah, dan dari tajuk

tersebut bentukkan satu hasil pembelajaran. Berdasarkan kepada hasil

pembelajaran tersebut :

b) Buat cadangan bagaimanakah cara kamu ingin mengajar tajuk

tersebut dengan menggunakan kaedah exposition dari sudut

pandangan Ausubel.

CONTOH RANCANGAN MENGAJAR

Tema : Menyiasat Alam Bahan

Tajuk : Sifat-sifat Bahan

Sub Topik : Sifat Bahan

Tempoh : 60 Minit

Tahun : 4

Objektif pembelajaran : Memahami sifat-sifat bahan.

Hasil pembelajaran : Pada akhir pengajaran dan pembelajaran murid dapat

- Mengenalpasti bahan konduktor dan bahan penebat

Pendekatan/Kaedah : Pendedahan

FASA ISI KANDUNGAN AKTIVITI PENGAJARAN CATATAN

24

( MASA ) DAN PEMBELAJARAN

Set Induksi

( 5 Minit )

Mengapa terdapat

jenis bahan dalam

satu alat eletrik.

Guru bersoal jawab :

1.Nyatakan beberapa jenis

peralatan eletrik yang ada

dirumah kamu ?

2.Bagaimanakah cara kamu

menghidup dan mematikan

peralatan eletrik tersebut ?

3.Berpandukan buku teks

guru menjelaskan tentang

apa yang mereka akan

pelajari pada hari itu

berkaitan dengan 2 istilah

iaitu konduktor dan penebat.

Kemahiran

saintifik :

komunikasi

Nilai murni :

Berhati-hati

Pencetusan

idea

( 10 minit )

Mengenalpasti

bahan konduktor dan

bahan penebat

eletrik.

Guru bersoal jawab :

1.Kenapa sesetengah

bahagian peralatan dibuat

menggunakan plastik

manakala sesetengah

bahagian diperbuat dari

logam ?

2.Guru menjelaskan maksud

Kemahiran

saintifik :

meramal,

mengelas

Nilai murni :

Kerjasama,

Berani

25

bahan penebat dan bahan

konduktor.

3.Guru memberikan

beberapa contoh bahan

penebat dan bahan

konduktor.

4.Murid mendengar

penerangan guru dengan

teliti.

Penstrukturan

semula idea

( 25 minit )

Mengeksperimen

bahan yang diberi

melalui litar eletrik

1.Guru membina litar

lengkap.

2.Untuk menguji contoh yang

diberikan guru menjalankan

demonstrasi,

menyambungkan objek yang

diberi dalam satu litar yang

lengkap, iaitu paku,kertas,

buku, pensil, kayu, pembaris

plastik, karbon pensil, duit

syiling 10 sen, sudu plastik,

getah pemadam dan rod

Kemahiran

Saintifik :

Mengeksperime

n

Nilai murni :

Bekerjasama

Jujur

26

kaca.

3.Murid membuat

pemerhatian tentang

nyalaan mentol bagi setiap

objek yang disambung

dalam litar lengkap.

4.Murid merekodkan hasil

pemerhatian dalam borang

yang diberi.

Aplikasi idea

(15 minit )

-bahan konduktor

( pengalir eletrik )

-bahan penebat

( bukan pengalir

eletrik )

1.Guru meminta setiap

kumpulan murid

membentangkan hasil

keputusan eksperimen.

2.Setiap kumpulan murid

memberikan kesimpulan

berdasarkan hasil

eksperimen masing-masing.

3.Guru mengukuhkan hasil

dan memberi takrifan

konduktor eletrik dan

penebat eletrik.

27

Refleksi

( 5 minit )

Senarai bahan

konduktor dan

penebat

1.Murid menjawab soalan

kuiz mengelas bahan iaitu :

i)Bahan konduktor

ii)Bahan penebat

Kaedah exposition dari sudut pandangan Ausubel.

Kaedah pengajaran secara exposition ataupun pendedahan telah dipopularkan

oleh David P.Ausubel, seorang ahli psikologi pendidikan. Ekspositori bermaksud

penerangan yang jelas dan terperinci. Dalam konteks pengajaran ekspositori

merupakan penyampaian maklumat atau isi kandungan pelajaran secara langsung

kepada murid-murid di dalam kelas. Oleh itu, kaedah ekspositori ialah cara

penyampaian pelajaran melalui penerangan, bercerita atau demonstrasi dengan tujuan

mengajar sesuatu. Dalam model ekspositori ini, guru memberi penerangan terlebih

dahulu dan murid mendengar dengan teliti hingga mereka memahami dan

mengingatinya atau merekodkan isi pentingnya dalam buku mereka.

Dalam tajuk sifat-sifat bahan ini pada peringkat set induksi guru memberi nama

topik kemahiran ,konsep atau prinsip yang akan diajarkan diikuti dengan huraian atau

perbincangan dengan murid-murid tentang konsep, kemahiran atau prinsip yang telah

dipelajari dahulu supaya murid-murid dapat mengaitkannya dengan pelajaran baru iaitu

dikenali juga sebagai pengelola awal. Pengelola awal ialah maklumat pengenalan yang

28

relevan tentang isi kandungan yang akan disampaikan dalam pelajaran. Pengelola awal

yang boleh digunakan dalam tajuk ini ialah pengelola awal jenis pendedahan iaitu

sebelum memulakan pengajaran guru menyatakan bahawa pelajaran pada hari itu ada

kaitan dengan dua istilah iaitu bahan konduktor dan bahan penebat.

Dengan maklumat ringkas ini sebagai permulaan murid-murid telah diberitahu

bahawa kegiatan yang akan dilakukan adalah berkaitan dengan dua istilah. Mereka

juga diberitahu bahawa kedua-dua istilah ini akan membantu mereka untuk

melengkapkan kegiatan ini. Pengelola ini memberitahu murid-murid tentang apa yang

perlu dipelajari dan mengapa.

Pada peringkat pencetusan idea mula menerangkan maksud bahan konduktor

dan bahan penebat beserta dengan contohnya sekali. Contohnya bahan konduktor

ialah bahan yang boleh mengalirkan arus eletrik kebanyakan bahan konduktor

diperbuat dari logam contohnya pisau boleh mengalirkan arus eletrik. Manakala bahan

penebat ialah bahan yang tidak boleh mengalirkan arus eletrik biasanya bahan penebat

adalah berasaskan getah, kayu, kaca dan plastik contohnya pemadam tidak boleh

mengalirkan arus eletrik. Jika sesuatu konsep baru di ajarkan, konsep itu harus di

takrifkan dalam perkataan yang sesuai dengan peringkat kemahiran bahasa murid-

murid yang sedia ada.

Selpas memahami konsep bahan penebat dan bahan konduktor yang telah

diterangkan oleh guru, seterusnya dalam peringkat penstrukturan semula idea guru

telah menjalankan demonstrasi langkah-langkah untuk menentukan bahan konduktor

dan bahan penebat. Dalam proses demonstrasi guru telah menggunakan pelbagai jenis

29

bahan untuk diuji supaya membantu murid memahami konsep bahan konduktor dan

bahan penebat dengan lebih mendalam lagi. Dalam peringkat ini juga guru boleh

menyuruh murid mengemukakn contoh mereka sendiri yang dapat mewakili kemahiran

dan konsep yang telah mereka pelajari.

Dalam peringkat aplikasi idea murid-murid di suruh menggunakan kemahiran,

konsep atau prinsip yang telah dipelajari untuk menyelesaikan masalah, contohnya

murid membuat kesimpulan tentang bahan konduktor dan bahan penebat setelah

membuat pemerhatian keatas demonstrasi yang di tunjukkan oleh guru.

Akhir sekali refleksi digunakan untuk menilai pencapaian murid dalam

penguasaan kemahiran, konsep atau prinsip yang telah mereka pelajari, contohnya

murid menjawab soalan kuiz yang berkaitan bahan penebat dan bahan konduktor yang

dikemukakan oleh guru.

SOALAN 4

30

Tajuk : Tuliskan satu jurnal refleksi lebih kurang 100 patah perkataan

menerangkan pengalaman anda dalam menyiapkan tugasan kerja kursus

projek ini.

Syukur kepada Allah S.W.T kerana saya dapat menyelesaikan kerja kursus

berasaskan ilmu ini. Amalan reflektif adalah penting untuk meningkatkan

profesionalisme guru. Guru-guru boleh menggunakan amalan refleksi dalam

pengajaran dan pembelajaran teori untuk menilai kekuatan dan kelemahan pengajaran

dan pembelajaran pelajar, dan membaik pulih dan mengubah suai rancangan, kaedah,

dan pengajaran ke arah meningkatkan keberkesanan pengajaran dan pembelajaran di

dalam kelas. Sesungguhnya, banyak perkara saya belajar semasa menyelesaikan

tugas ini. Pada mulanya saya sangat takut memikirkan bagaimana untuk

menyelesaikan tugas ini. Pertama kerana saya tidak tahu dari mana saya harus

memulakan tugas ini. Namun saya tidak berputus asa. Saya cuba untuk mengatasi

masalah ini dengan meminta pandangan pensyarah saya iaitu Pn.Raz Binti Mohamed

bagaimana untuk melakukan tugas ini. Di samping itu, saya juga banyak bertanya

kepada rakan-rakan yang lain. Di samping berbincang dengan pensyarah dan rakan-

rakan, saya juga menggunakan internet untuk mencari maklumat yang berkaitan.

    Untuk menyelesaikan tugas ini, saya juga telah menjalankan pembelajaran

koperatif. Melalui pembelajaran koperatif saya boleh meningkatkan kerjasama antara

kami semua sebagai pelajar. Sebagai contoh, kami selalu berkomunikasi dan

bercakap tentang tugasan dalam laman Facebook. Pembelajaran koperatif juga telah

membawa banyak kesan positif kepada kita semua, yang boleh meningkatkan

keyakinan diri, saling hormat menghormati antara satu sama lain dan sentiasa

bekerjasama sebagai satu kumpulan belajar. Selain itu untuk melaksanakan tugas ini

saya perlu perlu mencari banyak bahan dan maklumat untuk menyiapkan tugasan ini.

31

Selepas berjaya menyiapkan tugasan kerja kursus berasaskan ilmu ini, saya

mendapati bahawa ianya memberi kesan yang sangat baik dan berguna kepada saya.

     Harapan saya, selepas ini saya berazam untuk belajar dengan bersungguh-

sungguh dan saya terus memperbaiki kelemahan saya.

32