PENGENALAN:

Dalam kerja kursus SCE3101 (Hidupan dan Proses Hidupan) kali ini, saya

akan mengutarakan tentang beberapa komponen penting dalam kehidupan

manusia.

Pada soalan pertama, saya akan mengupas tentang jenis-jenis makronutrien

dan mikronutrien. Penerangan tentang kedua-dua nutrien ini dikembangkan lagi

dengan memberikan contoh-contoh makanan, fungsi, kesan kekurangan serta kesan

jika diambil secara berlebihan.Bagi soalan kedua, saya akan memberikan beberapa

contoh kaedah pemprosesan makanan. Selain daripada itu, saya juga akan

meghuraikan serba sedikit tentang kaedah-kaedah dalam pemprosesan makanan.

Huraian adalah berdasarkan bagaimanakah kaedah tersebut membantu dalam

menjadikan makanan itu selamat dimakan, bebas daripada sebarang

mikroorganisma serta tahan lebih lama (tidak mudah rosak).

Secara umumnya, kerja kursus ini banyak menghuraikan tentang perlunya

manusia memberikan perhatian terhadap pengambilan makanan seharian disamping

mengenalpasti zat, vitamin dan nutrien mengikut keperluan badan manusia. Amalan

pemakanan mempengaruhi tahap kesihatan kita. Badan memerlukan bekalan

nutrien yang seimbang agar kekal sihat. Banyak nutrien yang diperolehi daripada

makanan; antaranya ialah vitamin, mineral (garam galian), protein dan karbohidrat.

Makanan berfungsi sebagai bahan api yang membekalkan tenaga yang

diperlukan untuk manusia melakukan aktiviti harian serta membolehkan sistem-

sistem dalam badan berfungsi dengan sempurna. Sebaliknya amalan dan corak

pemakanan yang tidak sihat akan memberi ancaman serius kepada kesihatan fizikal

dan mental manusia.

1

SOALAN 1:

Nyatakan jenis-jenis makronutrien dan mikronutrien beserta fungsi dan kesan

kekurangan nutrien tersebut.

NUTRIEN

Nutrien adalah zat yang terkandung dalam makanan.

Kepentingan Nutrien

Nutrien penting untuk tumbesaran, pembekalan tenaga dan menjaga kesihatan

badan manusia.Nutrien terbahagi kepada 2 bahagian iaitu Makronutrien dan

Mikronutrien. Penerangan dibawah menerangkan tentang sumber, fungsi, kesan

kekurangan dan kesan jika di ambil secara berlebihan:

MAKRONUTRIEN

Makronutrien terdiri daripada karbohidrat, protien dan lemak. Keterangan

mengenainya adalah seperti berikut:

Makronutrien Sumber

Makanan

Fungsi Kesan

Kekurangan

Kesan

Berlebihan

KARBOHIDRAT Nasi. Roti, ubi

kentang, oat,

mee dan

jagung

-Membekalkan

tenaga untuk

badan.

-Menjadian badan

sihat dan kuat.

-Badan menjadi

lemah dan tidak

bermaya.

-Boleh

menyebabkan

mengantuk.

-Obesiti

(kegemukan)

PROTEIN Ikan, daging,

telur, susu,

kacang soya

dan tempe

-Tumbesaran dan

membaiki tisu

yang rosak.

-Penyakit

Maramus dan

Kwashiorkor

-Badan menjadi

-Ditukar

kepada

karbohidrat

2

kurus dan lemah. atau lemak

LEMAK Minyak

masak, susu,

mentega, keju

dan coklat

-Sumber tenaga

untuk

memanaskan

badan

-Badan menjadi

kurus

-Obesiti dan

penyakit

koronari.

Kesimpulan:

Antara tiga makronutrien penting iaitu karbohidrat, protein dan lemak;

karbohidrat ialah sumber tenaga pilihan, diikuti oleh lemak manakala protein pula

disimpan untuk penghasilan dan pemuliharaan sel tubuh. Anda mungkin terkejut jika

mengetahui betapa fungsi tubuh sangat bergantung kepada karbohidrat; selagi

mana karbohidrat boleh didapati, sel otak kita bergantung sepenuhnya kepada

karbohidrat sebagai sumber tenaga. Lemak pula tidak digunakan oleh otak ataupun

sistem saraf dan pemakanan berlemak tinggi juga sering dikaitkan dengan pelbagai

penyakit.

Contoh sumber mikronutrien dalam makanan

3

MIKRONUTRIEN

Mikronutrien terdiri daripada pelbagai jenis vitamin dan garam mineral.

Fungsi utama mikronutrien adalah untuk meningkatkan daya tahan badan daripada

penyakit dan sebagai pelawas. Berikut adalah keterangan mengenai sumber, fungsi

serta kesan kekurangan dan kesan jika di ambil secara berlebihan:

Vitamin:

Vitamin yang terkandung dalam kumpulan mikronutrien terbahagi kepada 2

bahagian iaitu:

I. Vitamin larut air :Vitamin B1, B2, B6, B12 dan Vitamin C.

II. Vitamin larut lemak : Vitamin A, D, E dan K.

Vitamin larut air:

Mikronutrien

(Vitamin)

Sumber

Makanan

Fungsi Kesan

Kekurangan

Kesan

Berlebihan

B1 Gandum,daging,

susu,

Kacang hijau,

ragi, beras dan

telur

Pembentukan

sistem saraf,

penghadaman

dan pertumbuhan

-Penyakit Beri-

beri

-Hilang selera

makan

-Penyakit

edemia

-Badan

mengigil dan

gementar

B2 Susu, keju, hati

dan telur

Penjagaan tisu

kulit, tisu mata

dan penafasan

-Anemia

-Rabun

-Pecah dan

kekeringan

bahagian mulut

atau bibir

-Gatal kulit

4

B6 Hati , kacang,

ragi, ikan dan

telur

Komponen untuk

metabolisma

protein dan asid

amino

Anemia dan

sisitem imunisasi

terjejas

-Sawan

B12 Daging, ikan,

susu dan telur

-Pembentukan sel

darah merah

-Lumpuh

-Pertumbuhan

badan terbantut

-Polysythemia

C Limau, mangga,

sayuran hijau,

jambu batu,

tomato dan

nanas

-Pembentukan

tisu dan

perlindungan

melawan penyakit

-Penyakit skurvi,

gusi berdarah

dan luka lambat

sembuh

-Cirit-birit

-Sakit perut

(asid

berlebihan)

Vitamin larut lemak:

Mikronutrien

(Vitamin)

Sumber

Makanan

Fungsi Kesan

Kekurangan

Kesan

Berlebihan

ASusu, keju, hati,

minyak ikan

-Pembentukan

kulit, tulang,

penglihatan,

pertumbuhan

badan dan sistem

imunisasi

-Tumbesaran

terbantut, rabun

malam,kulit

sisik,gigi mudah

rosak

-Rambut

gugur

-muntah,

Sukar tidur

( insomnia )

D Minyak

ikan,minyak

sayuran dan

cahaya matahari

-Menjaga dan

membina

kesihatan tulang

dan gigi

-Penyakit riket

-Asteoporosis

-Aneroksia

Nervosa dan

cirit birit

5

E Minyak sayuran

kekacang dan

bijirin

-Membina sel

darah merah dan

membantu fungsi

sperma dan ovum

-Kelahiran tidak

cukup bulan

kecacatan

sistem saraf

-Tekanan

darah

meningkat

K Sayuran hijau

beralkoli

-Membantu

proses

pembekuan darah

-Darah lambat

beku

-Muntah

Garam mineral:

Mikronutrien

(Garam

mineral)

Sumber

Makanan

Fungsi Kesan

Kekurangan

Kesan

Berlebihan

KALSIUMSusu, dadih,

keju, ikan bilis

dan sayuran.

-Pembentukan

tulang,gigi

-Meningkatkan

fungsi otot

-Riket

-Asteoporosi

-Fungsi

jantung

terjejas dan

sakit jantung

FOSFORUS Ikan,susu,udang,

kekacang,kuning

telur

-Pembentukan

tulang

meningkatkan

fungsi saraf dan

otot

-Lemah otot

-Reput tulang

dan gigi

-Sakit Perut

KALIUM Kacang

tanah,pisang,jus

oren,kacang

hijau

-Mengekal

keseimbangan

cecair badan

-Loya

-Lemah Otot

-Fungsi

jantung

terjejas

6

KLORIDA Garam

-Pembentukan

asid hidroklorik

untuk sistem

penghadaman

-Muntah

-Sawan

-Tekanan

Darah Tinggi

NATRIUM Garam -Membantu

mengecutkan otot

-Membina plasma

darah

-Kejang otot

-Loya

-Muntah

-Hilang selera

makan

-Tekanan

darah tinggi

MAGNESIUM Bijirin,sayuran

hijau,

ayam daging

-Pembentukan

tulang

-Pengecutan otot

-Lemah Otot

-Kekejangan

-Loya

-Muntah

FERUM Hati,daging,sayu

ran hijau,kuning

telur

-Pembentukan

tulang

-Pengecutan otot

-Anemia -Kerosakan

hati

FLORIDA Makanan Laut-

tiram / kerang

-Pembentukan

hemoglobin

-Kerosakan gigi -Gigi warna

kekuningan

ZINK Bijirin,ikan,

daging

-Membantu

tumbesaran

-Tumbesaran

terbantut

-Sistem

imunisasi

terjejas

KUPRUM -Daging,hati,ikan -Pembentukan

hemoglobin

-Anemia -Loya

-Muntah

SOLANIUM Daging,makanan

laut,hati

-Pembentukan

enzim

-Kerosakan otot

koronari

-Keguguran

rambut

7

MANGANAN Biji kekacang -Kompenan

Enzim untuk

proses

metabolisme

-Pertumbuhan

terbantut

-Sistem saraf

terjejas

OIDIN Makanan Laut -Kompenan

hormon tiriod

-Beguk

( goiter )

-Ulser mulut

Kesimpulan:

Secara umumnya, mikronutrien adalah vitamin dan garam galian mineral yang

terdapat dalam makanan. Pengambilan semua jenis zat ini hendaklah secara

seimbang dan mengikut keperluan tubuh manusia.

Pengambilan makanan seimbang perlu untuk kesihatan

8

SOALAN 2:

Apakah kaedah pemprosesan makanan? Nyatakan setiap kaedah pemprosesan

makanan dan huraikan setiap kaedah tersebut.

PEMPROSESAN MAKANAN

Menurut Mohd Zukfadli Ibrahim dalam bukunya Kaedah Pemprosesan

Makanan : Kursus Sijil Teknologi Makanan (Politeknik); Kaedah pemprosesan

makanan adalah proses menjadikan sesuatu makanan kepada bahan yang boleh

dimakan dengan selamat serta mengelakkan makanan tersebut daripada rosak.

KAEDAH PEMPROSESAN MAKANAN SERTA HURAIAN

Ada berbagai-bagai kaedah dalam pemprosesan makanan. Antaranya adalah:

Kaedah pemprosesan makanan Huraian

Memasak Mengaplikasikan haba pada makanan (menggoreng,

merebus, membakar, memanggang). Ia sesuai untuk

semua jenis makanan. Kaedah ini dapat membunuh

bakteria yang terdapat dalam makanan.

Pengawetan dengan garam Merendam makanan dalam larutan saline (sodium

chloride, garam). Contohnya daging, telur dan sayur.

(garam dapat menutralkan asid yang terdapat dalam

makanan).

9

Pengawetan dengan gula Merebus makanan dalam larutan gula yang pekat.

Contohnya jem buah-buahan. Bakteria tidak boleh

hidup dalam larutan gula yang pekat (kepekatan

tinggi) jadi makanan akan tahan lebih lama.

Pengawetan dengan cuka Merendam makanan kedalam cuka. Contohnya

daging, buah dan sayur-sayuran.

Pemerapan Sesetengah bakteria atau yis akan menghasilkan

enzim yang menukarkan bentuk dan rasa makanan.

Contohnya belacan, tempeh, arak, keju dan yogurt

Pengeringan Meletakkan makanan dibawah sinaran matahari

untuk dikeringkan. Contohnya sayur, buah, daging,

ikan

Pempasturan Pemanasan cecair pada suhu 720C dalam masa 15

saat atau 630C selama 30 minit. Contohnya susu,

jus buah-buahan.

Ultra Heat Treatment (UHT) Memanaskan cecair pada suhu 1320C selama 1

saat. Kemudian dibungkus kedalam bekas kedap

udara. Contohnya susu, jus, krim, yoghurt.

Pengetinan Makanan diletakkan di dalam tin dan di panaskan

pada suhu 1160C hingga 1210C ditutup dan dipateri.

Contohnya daging buah-buahan, sayur-sayuran,

tuna dan minuman.

Penyejukkan Di disimpan di dalam peti sejuk di bawah suhu -

180C. Contohnya ayam, ikan, daging

10

Pembungkusan vakum Makanan di simpan dalam plastic kedap udara

setelah udara disedut keluar. Contohnya kacang

tanah, keropok, daging, sosej.

Kesimpulan:

Kaedah pemprosesan makanan amat perlu untuk memastikan makanan itu selamat

dimakan, lazat serta bebas dari kuman. Semua kaedah ini melalui metod

menghalang pembiakkan serta mengurangkan keaktifan mikroorganisma.

Pemprosesan makanan

11