LUKA & ASAS RAWATANDr. Donny Yawah Institut Haiwan Kluang

1

JENIS LUKA(A)

Luka terbuka

apabila lapisan kulit terbuka

1) Incision (hirisan)

- oleh bahan tajam spt pisau - melibatkan pendarahan - oleh bahan tajam spt paku2

2) Punctured

JENIS LUKAsamb3) Contused- oleh bahan tumpul spt tanduk

4) Luka tembakan 5) Luka gigitan3

JENIS LUKA(B) Luka tertutup

kulit tidak terbuka tetapi tisu dalam terlibat disebabkan oleh :

- berpunca drp hentakan benda tumpul - e.g. hernia4

1) contusion

JENIS LUKAsamb2) Abrasion

- berpunca drp kulit bergesel dgnpermukaan kasar - e.g. haiwan terjatuh ke atas semen yg kasar

5

LUKA TERCEMAR & TERJANGKIT(1) Contaminated (luka tercemar)

berlaku selepas 6 jam bakteria memasuki luka, tetapi belum bertindak pd tisu tisu dicuci utk mengelak kesan bakteria pd tempat luka (local) @ pd badan haiwan (general/sistemic)6

LUKA TERCEMAR & TERJANGKIT(2) Infected (Luka terjangkit)

berlaku seleps 12 jam bakteria telah bertindak, tisu telah nekrotik (mati) Debridement utk membuang tisu nekrotik supaya luka cepat sembuh7

PENYEMBUHAN LUKAFaktor mempengaruhi penyembuhan luka 1. Bekalan darah 2. Apposition - pertautan garisan luka 3. Kehadiran tisu nekrotik 4. Pencemaran tisu 5. Pergerakan tisu 6. Mutu makanan pesakit8

PERINGKAT PENYEMBUHAN LUKA PEMBEDAHAN(1) Peringkat awal (hari 1 - 5)

(2) Proses radangan & fagositosis

Darah pd luka beku. Sel-sel tersusun rapat & cecair keluar dari darah yg beku Darah beku kering & bentuk keruping Keruping menghalang kemasukan keketoran & patogen Sel fagosit / Sel darah putih tiba di tempat luka - memusnahkan patogen & tisu rosak / nekrotik9

PERINGKAT PENYEMBUHAN PD LUKA PEMBEDAHAN(3) Pembentukan sel fibroblast menutupi semula luka (4) Pembentukan collagen (hari 5 - 15) drp sel-sel fibroblast yg terkumpul

tisu tempat luka mula menjadi kukuh peranan benang memegang tisu berkurangan saluran darah baru terbentuk10

(5) Tisu collagen berubah menjadi tisu parut

ASAS RAWATAN LUKA(A) PEMBEDAHAN ELEKTIF (B) PEMBEDAHAN KECEMASAN11

(A) PEMBEDAHAN ELEKTIFx Hentikan pendarahan

Jika sedikit, tidak perlu dibimbangkan Jika banyak, langkah pertama hentikan pendarahan

12

(A) PEMBEDAHAN ELEKTIFy Bersihkan luka Teknik asepsis perlu diberi perhatian Elok gunting dulu bulu. Guna blunt-pointed surgical scissor. Jika luka besar, masukkan terlebih dulu kapas yg dicelup dgn antiseptik ke tempat luka bagi mengelak bulu mencemari luka. Bersihkan tempat luka dgn kapas yg dicelup dgn antiseptik suam seperti cecair dettol Utk tisu nekrotik @ myaisis - guna hidrogen peroksida & buang semua tisu nekrotik.13

(A) PEMBEDAHAN ELEKTIFz Drainage Untuk laluan keluar serum, nanah @ darah dari luka Mempercepatkan penyembuhan luka Petautan luka utk cepat sembuh Pemilihan benang jahitan amat penting Guna chromic catgut yg tahan sehingga 10 -14 hari14

{ Jahit

NOTA

Jangan jahit luka luka > 24 jam, telah dijangkiti kuman. luka yg telah bernanah Jika luka lambat sembuh akibat banyak tisu nekrotik buat debridement, buang tisu mati hingga berdarah semula Hentikan pergerakan pd tempat luka terutama pd sendi, guna bandage15

(B) PEMBEDAHAN KECEMASAN

Kes memerlukan perhatian segera Luka yg telah dijangkiti kuman 2 bentuk rawatan

Rawatan kecemasan Rawatan luka

16

(B) PEMBEDAHAN KECEMASANRawatan kecemasanx Hentikan pendarahan Tekan tempat luka. Guna pressure pad spt tuala. Boleh guna jari bersih sebelum pressure pad diperolehi. Jika luka besar, pressure pad dilembapkan dgn air bersih, tekan tempat luka dgn tangan atau bandage17

(B) PEMBEDAHAN KECEMASANx Hentikan pendarahansamb Tourniquet pd pendarahan serius terutama pd kaki. Guna sapu tangan yg digulung, ikat & ketatkan dengan pensil. Utk haiwan besarguna tiub getah atau tali lembut. Ikat setakat memberhentikan pendarahan. Buka ikatan sebelum 20 minit. Jika perlu, guna forsep pd arteri @ ikat (ligature) arteri yg lebih besar18

(B) PEMBEDAHAN KECEMASANx Elak pencemaran patogen x Beri antibiotik x Kekang / restraint jika perlu utkmengelak haiwan merosak lagi dirinya e.g. mengelupur x Jika tulang patah, betulkan & elak tulang drp bergerak - POP / splint x Suntik antitetanus19

(B) PEMBEDAHAN KECEMASANRawatan lukaBersihkan luka Potong / buang tisu yg kotor Jahit jika perlu

20

ASAS RAWATAN LUKAMembuka Benang jahitan

Luka panjang & banyak tekanan e.g. laparotomy : 10 - 12 hari Luka pendek & kurang tekanan : 5 - 6 hari21

Ulang Kaji SemulaNyatakanJenis-jenis luka Langkah-langkah dalam merawat Luka Bila boleh membuka benang jahitan. Definisi Asepsis, Fibroblast, Debridement, Collagen, Drainage22

23