life in cais

INISIATIF DIGITAL PERPUSTAKAAN POLITEKNIK KUCHING SARAWAK ;

REPOSITORI INSTITUSI

Sabrina Binti Milan

[email protected]

Pensyarah

Razeli Bin Sani

[email protected]

Pensyarah

Kiprawi Bin Sani

[email protected]

Pustakawan

Politeknik Kuching Sarawak

KM22, Jalan Matang,

93050 Kuching,

Sarawak

Abstrak

Sejak pengumuman Wawasan 2020 pada tahun 1991 oleh mantan Perdana Menteri Malaysia Tun

Mahathir Bin Mohamad telah menjadikan Malaysia bergerak maju ke hadapan untuk mencapai

sebuah negara maju pada tahun 2020. Berdasarkan cabaran-cabaran yang dinyatakan pastinya

memberi cabaran kepada rakyat Malaysia. Program inisiatif seperti Digital Malaysia diwujudkan

bagi memastikan perjalanan menuju ke tahun 2020 berjalankan lancar. Bagi bersama-sama

merancakkan program digital Malaysia, Perpustakaan Politeknik Kuching Sarawak juga

melaksanakan inisiatif digital bagi memastikan bahan-bahan yang terdapat di perpustakaan

seperti Koleksi Arkib PKS dan penyelidikan serta kajian dapat diakses secara lebih luas. Antara

masalah yang dihadapi apabila menguruskan bahan-bahan yang terdapat dalam Koleksi Arkib

PKS ialah pengorganisasian dan akses yang terhad. Digital Repositori Institusi Politeknik

Kuching Sarawak telah dilaksanakan secara kolaborasi diantara jabatan dan unit di PKS dengan

memaksimumkan sumber serta kepakaran yang ada. Perisian Dspace telah dipilih bagi

merealisasikan serta memastikan bahan-bahan Koleksi Arkib PKS diurus dan dapat diakses

dengan lebih luas lagi. Projek ini menekankan pengurusan bahan-bahan sejarah PKS, bahan

untuk pengajaran dan pembelajaran dan juga sumber intelektual warga PKS. Projek ini telah

berjaya dilaksanakan dengan hampir 1,000 bahan telah berjaya dimuatnaik. Kejayaan projek ini

telah memberi impak yang positif kepada pengurusan Perpustakaan PKS. Antaranya ialah

perkongsian maklumat penyelidikan, penggunaan perisian sumber terbuka dan sebagainya.

Projek ini telah memberi cabaran dan beberapa isu berhubung kadar deposit yang rendah,

peruntukan pendigitan dan pembangunan sumber manusia. Penilaian terhadap penggunaan perlu

dilakukan oleh Perpustakaan PKS untuk melihat keberkesanan Digital Repositori Institusi

mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]

Politeknik Kuching Sarawak dalam membantu mengurus, memelihara dan menyampaikan

maklumat kepada pengguna.

Kata Kunci : Repositori Institusi, perpustakaan digital, inisiatif digital, perisian terbuka.

1. PENGENALAN

Tun Mahathir Mohamad menggariskan cabaran-cabaran untuk mencapai Wawasan 2020 yang

merupakan impian Malaysia menjadi sebuah negara maju pada tahun 2020. Wawasan yang

diilhamkan menjadi panduan kepada rakyat Malaysia untuk menggerakkan cita-cita menjadi

sebuah negara maju dalam semua aspek kehidupan seperti ekonomi, pendidikan, politik dan

aspek rohani. Bersempena dengan Wawasan 2020, National Information Technology Counsil

(NITC) telah menggubal National Information Technology Agenda (NITA) yang menjadi tulang

belakang kepada Malaysia untuk menjadi sebuah negara moden dari aspek teknologi maklumat

dan komunikasi (ICT). NITA berperanan mengaplikasi pemodenan ICT yang dimiliki oleh

negara kita mentransformasi masyarakat Malaysia menjadi masyarakat bermaklumat yang

kemudiannya menjadi masyarakat berpengetahuan seterusnya masyarakat berasaskan

pengetahuan. NITA memfokuskan membangunkan masyarakat Malaysia, infostructure dan

membina aplikasi membentuk nilai, ekuiti dan akses kepada masyarakat Malaysia untuk

mentransformasi masyarakat Malaysia kearah masyarakat berasakan pengetahuan menjelang

tahun 2020

NITC telah membentuk Agenda Strategik NITC yang akan memacu Malaysia ke arah E-World

dalam dunia milenium sebagai aspek untuk merealisasikan NITA. Agenda startegik yang

digariskan merangkumi lima tumpuan iaitu E-Community, E-Public Services, E-Learning, E-

Economy dan E-Sovereignty. NITC telah memainkan peranan mempromosikan bahawa

pengetahuan dan maklumat merupakan aset yang penting dalam bidang ekonomi pada zaman

milenium ini. Untuk kekal kompetitif, masyarakat Malaysia perlu berasaskan ekonomi

berasaskan pengetahuan (k-economy) dan mencipta masyarakat usahawan berkelas dunia yang

akan bersaing dari aspek kelebihan harga, kualiti, penghantaran dan kos. NITA adalah asas

kejayaan Malaysia dalam era maklumat. Pengguna internet yang meningkat saban tahun salah

satu aspek yang membuktikan masyarakat Malaysia ghairah memajukan diri bersama teknologi.

Malah Berita Harian (2013) memetik Laporan Ekonomi 2013/2014 yang menjangkakan

pengguna internet di Malaysia akan meningkat 25 juta pada tahun 2015 berbanding 18 juta pada

tahun 2012.

1.2 DIGITAL MALAYSIA

Multimedia Development Corporation (MDEC) merupakan agensi yang bertanggungjawab dan

menyelaras aspek Digital Malaysia, menyatakan Program Digital Malaysia merupakan satu

program nasional berteraskan strategi untuk mengerakkan Malaysia menjadi sebuah Negara maju

dalam ekonomi digital pada tahun 2020. Digital Malaysia akan membentuk ekosistem yang

mempromosi aspek ICT dalam ekonomi yang menghubungkan serta berinterasi komuniti global

yang meningkatkan KDNK, produktiviti dan kehidupan.

Utusan Malaysia (2013) Perdana Menteri Datuk Seri Mohd Najib Tun Razak menekankan betapa

pentingan inisiatif digital terhadap ekonomi Malaysia. Menurut beliau lagi, inisiatif digital akan

menganjak ekonomi Malaysia ke satu tahap dan menambahbaik aspek kehidupan masyarakat

Malaysia. Malah Digital Malaysia akan menyumbang kepada negara melalui perspektif ekonomi,

sosial dan ICT. Malah kerajaan menjangkakan sumbangan Keluaran Dalam Negara Kasar

(KDNK) sebanyak 17 peratus.

1.3 PERPUSTAKAAN DIGITAL

Insiatif digital semakin menjadi trend masa kini memberi impak yang besar dalam perkhidmatan

perpustakaan. Galakkan daripada pihak kerajaan dan gaya hidup masyarakat Malaysia masa kini

yang cenderung terhadap teknologi perlu digunakan sepenuhnya oleh perpustakaan.

Perbincangan berkaitan inisiatif digital dalam bidang perpustakaan dan maklumat sangat berkait

rapat dengan perpustakaan digital. Digital Library Federation (DLF) mendefinisikan "Digital

libraries are organizations that provide the resources, including the specialized staff, to select,

structure, offer intellectual access to, interpret, distribute, preserve the integrity of, and ensure

the persistence over time of collections of digital works so that they are readily and economically

available for use by a defined community or set of communities". International Federation

Library Association (IFLA) pula mentafsirkan Digital Libraries an online collection of digital

objects, of assured quality, that are created or collected and managed according to

internationally accepted principles for collection development and made accessible in a coherent

and sustainable manner, supported by services necessary to allow users to retrieve and exploit

the resources.

Perisian terbuka repositori institusi yang ada pada hari ini merupakan penyelesaian bagi

menyediakan perkhidmatan koleksi digital. Lynch dan Lippincott (2005) repositori institusi telah

menjadi infrastruktur penting dalam dunia digital. Ini dibuktikan perlaksanaan yang telah

dijalankan di universiti penyelidikan. Jangkaannya akan terdapat peningkatkan dalam masa

beberapa tahun akan datang hubungan repositori institusi dengan pengurusan, penyebaran dan

pemeliharaan data-data penyelidikan. Abrizah (2009) dalam kajiannya repositori institusi akan

memelihara dan menyebarkan bahan digital yang dibuat atau milik universiti. Kajiannya

membincangkan isu perlaksanaan bahan penyelidikan secara akses terbuka dan juga potensi

fakulti untuk memainkan peranan meyumbang bahan untuk repositori institusi.

Perisian terbuka repsoritori institusi telah memberikan satu dimensi baru kepada perpustakaan

untuk mendigitalkan koleksi perpustakaan yang ada. Sutarmi Kasimun (2010) menyatakan

peranan perpustakaan kini bukan sahaja sebagai perpustakaan akademik yang membangun dan

menguruskan koleksi dalam bentuk cetak sahaja tetapi juga perlu melangkah pantas ke arah

sebuah perpustakaan digital yang menyediakan sistem rangkaian maklumat secara elektronik

bagi memastikan perkhidmatan kepada pengguna dapat diberikan tanpa mengira ruang dan

waktu. Pourin dan Palmer (2008) hasil kajian yang dijalankan di University of Massachusetts

Medical School ke atas repositori institusi yang digunakan, mereka berpendapat pendigitan

disertasi adalah sangat berjaya dan kos yang efektif dalam mendapatkan bahan dan membantu

membina hubungan yang baik di sekolah perubatan untuk menjaga kandungan masa depan.

Sejak awal tahun 1990an beberapa perpustakaan di Malaysia sudah memulakan projek inisiatif

digital. Perkembangan ICT telah membawa perubahan kepada perpustakaan dan pihak

pengurusan perpustakaan mengambil peluang untuk menambahbaik perkhidmatan perpustakaan

dan juga pengurusan koleksi. Perkembangan positif ini akan membantu meningkatkan akses

koleksi perpustakaan kepada semua pengguna.

PROJEK INISIATIF DIGITAL; DIGITAL REPOSITORI INSTITUSI POLITEKNIK

KUCHING SARAWAK (PKS)

2.1 Latar Belakang PKS

Politeknik Kuching Sarawa