laporan pengantar ekonomi perikanan kulon progo

8/18/2019 Laporan Pengantar Ekonomi Perikanan Kulon Progo

1/23

LAPORAN PENGANTAR EKONOMI PERIKANAN

STUDI EKONOMI PERIKANAN PESISIR PANTAI DAERAH ISTIMEWA

YOGYAKARTA

Disusun Oleh :

Nama : Lutfi Ariani Fajriyah

NIM : 13/353866/PN/13513

Lokasi : Dusun Pasir Menit! Desa "an#karan! $e%amatan

&emon! $a'u(aten $u)on Pro#o

Asisten : *)ri+a ,haris Nurroji

LABORATORIUM SOSIAL EKONOMI PERIKANAN

JURUSAN PERIKANAN

FAKULTAS PERTANIAN

UNIVERSITAS GADJAH MADA

YOGYAKARTA

!"#

I$ PENDAHULUAN

"$" L%&%' Bel%(%n)

Inonesia memi)iki (erairan yan# san#at )uas! imana (erairan terse'ut

teriri atas )autan an (erairan umum -air ta.ar0 e)ain (erairannya yan# san#at

)uas! Inonesia ju#a memi)iki (otensi sum'eraya (erikanan yan# san#at

me)im(ah! 'aik 'er'a#ai (otensi yan# imanfaatkan untuk ke#iatan (enan#ka(an

(capture) mau(un (otensi yan# imanfaatkan untuk ke#iatan 'uiaya (culture) !

imana hasi)nya a(at men%a(ai 65 juta ton (er tahun0 Dari tota) (en%a(aian


2/23

(otensi se'esar 65 juta ton terse'ut yaitu se'esar 52!2 juta ton meru(akan (otensi

yan# ihasi)kan (aa (erikanan 'uiaya0 Prouksi ikan Inonesia (aa tahun

44 men%a(ai 6 juta ton -atau se'esar 7 yan# teriri ari !1 juta ton hasi)

tan#ka(an ikan )aut 4!5 juta ton hasi) tan#ka(an ikan i (erairan umum an

sisanya se'esar 1! juta ton 'erasa) ari usaha (erikanan 'uiaya yan# masin# 9

masin# 4!2 juta ton hasi) 'uiaya )aut 4! juta ton 'uiaya tam'ak -(ayau! an

4!3 juta ton 'uiaya (erairan umum0 Prouksi hasi) (erikanan 'uiaya se'esar

1! juta ton! ari has)i terse'ut maka tin#kat (emanfaatan (otensi (erikanan

'uiaya 'aru men%a(ai sekitar !7 -"uniato! 445

an# ;aname ( Penaeus vannamei) meru(akan sa)ah satu komoitas

(erikanan yan# mam(u men%a(ai (asar eks(or! imana komoitas uan# ;aname

ini %uku( menonjo) an 'erkem'an# san#at (esat! (erkem'an#an ini terjai a)am

kurun .aktu 14 tahun terakhir0


3/23

(asar a)am ha) ini a(at 'er(en#aruh (aa kesta'i)an har#a jua) hasi) komoitas

'uiaya khususnya untuk hasi) komoitas 'uiaya uan# ;aname0 ntuk

men%a(ai kesta'i)an har#a ini maka harus aanya (eran (emerintah yan#

seharusnya a(at men#am'i) suatu ke'ijakan yan# sifatnya te(at sasaran0 Da)am

suatu mekanisme kesta'i)an har#a maka (emerintah meru(akan (ihak yan#

memi)iki (eran yan# san#at (entin#! ha) ini ikarenakan (emerintah se'a#ai (ihak

yan# a(at men#ena)ikan har#a yan# aa i(asaran0 ehin##a en#an aanya

(eran (emerintah ini maka a(at i%a(ai (u)a kesta'i)an har#a ari hasi) komoitas

'uiaya khususnya (aa hasi) komoitas 'uiaya uan# ;aname0 $e'ijakan

har#a ini a(at 'eru(a (eneta(an har#a (rouksi yan# i)akukan en#an

mem(erhitun#kan tin#kat keuntun#an yan# iin#inkan0 Dimana! semakin 'esar

mar#in keuntun#an yan# iin#inkan! maka semakin 'esar atau tin##i (u)a har#a

(rouksi yan# iteta(kan untuk konsumen0 Da)am (enentuan kesta'i)an har#a ini

ju#a (er)u i(erhatikan aa)ah aanya keseim'an#an tin#kat kua)itas 'aran#

en#an har#a (rouksi yan# iteta(kan -?erna'ae!140

an# ;aname (Penaeus vannamei) meru(akan suatu komiitas (erikanan

'uiaya yan# a(at i'uiayakan iseru)uh aerah i Inonesia! ha) ini

iukun# en#an aanya sum'er aya a)am yan# me)im(ah serta ik)im Inonesia

yan# sesuai en#an ekosistem ari uan# ;aname terse'ut0 Da)am ke#iatan

'uiaya uan# ;aname ini san#at i(en#eruhi o)eh 'e'era(a faktor 'aik faktor

interna) mau(un faktor eksterna) terkait en#an )in#kun#an 'uiaya -tam'ak0

?e'era(a faktor yan# mem(en#aruhi ke#iatan 'uiaya uan# ;aname terse'ut

yaitu : kua)itas 'enih! taha( (ersia(an tam'ak -ko)am! manajemen kua)iatas air

yan# i#unakan se)ama ke#iatan 'uiaya! manajemen (em'erikan (akan (aa

uan# ;aname! serta ik)im an %ua%a yan# san#at menentukan ari tin#kat

ke'erhasi)an ke#iatan (erikanan 'uiaya uan# ;aname terse'ut0 &era(atmani(u)si terkait en#an manajemen 'uiaya uan# ;aname ini san#at)ah

i(er)ukan en#an tujuan untuk menin#katkan (roukti;itas hasi) 'uiaya! sa)ah

satu %ara yan# i)akukan yaitu en#an memani(u)si jum)ah (aat te'ar 'enih

uan# ;aname ->ariyanto! 4480 ntuk mena(atkan (roukti;itas yan# tin##i

maka i(er)ukan intensifikasi terhaa( (eme)iharaan atau 'uiaya uan# ;aname

an (en##unaan technological engineering ! terutama untuk (enyeiaan 'enih

uan# ;aname se%ara tekno)o#is0 Den#an emikian! untuk men%a(ai ke#iatan

'uiaya uan# ;aname yan# 'er)an#sun# se%ara 'erke)anjutan! maka i(er)ukan


4/23

aanya kerjasama serta aanya 'entuk ukun#an yan# 'erasa) ari (emerintah

serta (ihak )ain yan# terkait a)am ke'er)an#sun#an (erikanan 'uiaya khususnya

(aa (erikanan 'uiaya uan# ;aname0 Den#an aanya sutu 'entuk kerjasama

serta aanya 'entuk ukun#an ari (emerintah an (ihak terkait ihara(kan akan

a(at men%i(takan ke#iatan 'uiaya yan# 'erke)anjutan sehin##a akan a(at

menaikkan (rouksi serta menaikkan taraf hiu( masyarakat0

"$ Tu*u%n

A#ar mahasis.a mam(u men#etahui an men#kaji as(ek 9 as(ek sosia)

ekonomi (erikanan 'aik (enan#ka(an! 'uiaya! (as%a (anen mau(un (en#o)ahan0

"$+ M%n,%%&

Da(at men#etahui seka)i#us men#kaji as(ek 9 as(ek sosia) ekonomi

(erikanan 'aik (enan#ka(an! 'uiaya! (as%a (anen an (en#o)ahan0

II$ TINJAUAN PUSTAKA

*konomi meru(akan sa)ah satu i)mu sosia) yan# mem(e)ajari akti;itas manusia

yan# 'erhu'un#an en#an (rouksi! istri'usi! (ertukaran! an konsumsi 'aran# an

jasa0 Isti)ah @ekonomi@ seniri 'erasa) ari kata unani ο κος ἶ -oikos yan# 'erarti

@ke)uar#aB atau Crumah tan##a@ an νόμος -nomos yan# 'erarti @(eraturanB atau

BaturanB atau Chukum@0 e%ara #aris 'esar ekonomi a(at iartikan se'a#ai @aturan

rumah tan##a@ atau @manajemen rumah tan##aB0 ementara yan# imaksu en#an

ah)i ekonomi atau ekonom aa)ah oran# men##unakan konse( ekonomi an ata

a)am 'ekerja -osyii! 150

Definisi (erikanan menurut Perikanan No0 31 tahun 44 aa)ah semua

ke#iatan yan# 'erhu'un#an en#an (en#e)o)aan an (emanfaatan sum'eraya ikan

an )in#kun#annya mu)ai ari (ra = (rouksi! (rouksi! (en#o)ahan sam(ai en#an

(emasaran yan# i)aksanakan a)am suatu 'isnis (erikanan0

Perikanan meman# semu)a 'erasa) ari ke#iatan hunting -'er'uru yan# harus

i'eakan ari ke#iatan farming se(erti 'uiaya0 Da)am artian yan# )e'ih )uas!


5/23

(erikanan tiak saja a(at iartikan se'a#ai akti;itas menan#ka( ikan -termasuk

he.an in;erte'rate )ainnya se(erti funfish atau ikan 'ersiri( namun ju#a termasuk

ke#iatan men#um(u)kan keran# 9 keran#an! rum(ut )aut! an sum'eraya hayati

)ainnya a)am suatu .i)ayah #eo#rafis tertentu en#an struktur ke(emi)ikan yan#

ke'anyakan 'ersifat common property -mi)ik 'ersama0


6/23

saha (erikanan 'uiaya meru(akan ke#iatan untuk meme)ihara!

mem'esarkan! an mem'iakkan suatu or#anisme air an memanen hasi)nya a)am

)in#kun#an terkontro)0 Paa usaha (erikanan 'uiaya! oran# yan# ise'ut se'a#ai

(em'uiaya aa)ah oran# yan# me)akukan (ekerjaan se'a#ai an##ota rumah tan##a

mau(un 'uruh atau tena#a kerja -An##aireja kk! 4480

saha (erikanan 'uiaya terus iu(ayakan a)am ran#ka menin#katkan

kontri'usinya untuk (em'an#unan nasiona)0 Penin#katan kontri'usi terse'ut

ifokuskan (aa (en%a(aian tujuan (em'an#unan (erikanan 'uiaya! yaitu

menin#katkan e;isa! (ena(atan! )a(an#an kerja! an kesem(atan 'erusaha

menin#katkan #i+i masyarakat me)a)ui konsumsi ikan! me)inun#i! memu)ihkan serta

meme)ihara sum'eraya (erikanan 'uiaya! me)a)ui u(aya terse'ut sektor (erikanan

'uiaya iyakini mam(u men%i(takan (e)uan# usaha #una men#uran#i kemiskinan

an menyera( tena#a kerja an menjai (ijakan 'a#i (ertum'uhan ekonomi nasiona)

-Ariyanto! 4450

III$ METODE

+$" W%(&u -%n Te./%& P'%(&i(u.

Praktikum )a(an#an i)aksanakan (aa hari "umat 9 Min##u! 9 31 Mei

415 i Dusun Pasir Menit!$u)on Pro#o! o#yakarta0 Dusun Pasir Menit ini

i(i)ih karena :

"$ e'a#ian 'esar (enuuknya 'er(rofesi se'a#ai (etam'ak0

$ saha terinte#rasi ari (rouksi sam(ai ke (as%a (anen! serta (emasaran hasi)

(erikanan

+$ Me&0-e D%s%'

Metoe kajian meru(akan metoe sur;ei an o'ser;asi yan# i)akukan i

)a(an#an0 Pene)itian en#an metoe sur;ei ini meru(akan suatu metoe (ene)itian

yan# men#am'i) sam(e) ari suatu (o(u)asi serta men##unakan kuisioner se'a#ai

a)at (en#um(u)an ata se%ara (okok0 Proses (en#um(u)an ata i)akukan en#an

me)akukan interaksi se%ara )an#sun# en#an res(onen0 Pene)itian sur;ei ini a(at

i#unakan untuk eks()orasi! eskri(tif! mau(un (enje)asan an (reiksi atau

merama)kan atau menu#a kejaian tertentu i masa yan# akan atan#0

+$+ Me&0-e Penen&u%n Res/0n-en

Po(u)asi yan# menjai kajian (raktikum ini aa)ah (em'uiaya uan#

;aname0 Pemi)ihan re(onen men##unakan metoe sno!all sampling 0


7/23

Metoe sno!all sampling meru(akan metoe (emi)ihan res(onen en#an

(emi)ihan sejum)ah ke%i) ari (o(u)asi en#an karakteristik tertentu! se)anjutnya

ijaikan res(onen! an kemuian iminta untuk mem'erikan rekomenasi untuk

res(onen 'erikutnya0 &eknik ini men##unakan satu oran# utama se'a#ai informasi

kun%i yan# akan terus 'er#u)ir menuju res(nnen 'erikutnya hin##a kua)itas ata

yan# ihara(kan a(at ter(enuhi0 Da)am ha) ini (raktikan a(at menatan#i tetua

atau ketua ke)om(ok atau (etu#as (emerintahan -se(erti ke(a)a esa yan# menjai

tokoh kun%i 'iasa (aa masin# 9 masin# ke#iatan! yan# a(at ian##a( se'a#ai

oran# (ertama -res(onen (ertama untuk men#a.a)i teknik sno!all sampling 0

es(onen# (ertama terse'ut ihara(kan a(at mem'erikan rekomenasi tentan#

%a)on informan atau res(onen se)anjutnya! sam(ai jum)ah res(onen iketahui0

+$1 Su.2e' D%&%

um'er ata (aa Praktikum Pen#antar *konomi Perikanan yaitu:

10 Data (rimer! meru(akan ata yan# i(ero)eh se%ara )an#sun# i )a(an#an

me)a)ui .a.an%ara an o'ser;asi -men##unakan kuesioner0

0 Data sekuner! meru(akan ata (e)en#ka( (rimer! yan# i(ero)eh ari

ke)urahan setem(at yan# erat hu'un#annya en#an ata (rimer0

+$# Te(ni( Pen)u./ul%n D%&%

&eknik (en#um(u)an ata yan# i)akukan (aa Praktikum Pen#antar

*konomi Perikanan! yaitu :

10 $uisioner

Metoe ini 'iasa i#unakan untuk menye)iiki (ena(at oran# an sika(0

Metoe ini aa)ah suatu metoe (ene)itian yan# 'eru(a aftar (ertanyaan

untuk mem(ero)eh ata 'eru(a ja.a'an 9 ja.a'an ari res(onen0 $uisioner

(aa (raktikum ini i#unakan untuk mem(ero)eh informasi ari sejum)ah

(e)aku usaha (erikanan -(em'uiaya00 Metoe >a.an%ara

Metoe ini aa)ah ia)o# yan# i)aksanakan o)eh (e.a.an%ara

-(raktikan untuk mem(ero)eh informasi ari res(onen -(em'uiaya yan#

fun#sinya untuk mene)iti atau meni)ai ke'eraaan seseoran#! misa)nya untuk

mem(ero)eh ata tentan# )atar 'e)akan# (eniikan oran# tua! serta sika(nya

terhaa( sesuatu0

30 &a'u)asi an Ana)isis Data

&a'u)asi ata i)akukan en#an men##unakan (ro#ram Mi%rosoft *G%e)0

Data yan# te)ah ia(atkan akan ita'u)asikan untuk mena(atkan #am'aran


8/23

men#enai konisi sosia) ekonomi ari (ara (e)aku usaha (erikanan

-res(onen yan# te)ah i.a.an%arai se'e)umnya0 ?erasarkan hasi) ta'u)asi

ata se)anjutnya iana)isis se%ara eskri(tif0

IV$ HASIL DAN PEMBAHASAN

1$" K0n-isi U.u. L0(%si P'%(&i(u.

Dusun Pasir Menit yan# ter)etak i Desa "an#karan! $e%amatan &emon!

$a'u(aten $u)on Pro#o meru(akan sa)ah satu usun yan# ter)etak i $a'u(aten

$u)on Pro#o! o#yakarta0 ?i)a i)ihat #eo#rafis Desa "an#karan ini ter)etak i

'antaran un#ai ?o#o.onto yan# meru(akan ataran renah -(antai yan#

memi)iki ketin##ian 14 m iatas (ermukaan air )aut en#an konisi :

10 Luas >i)ayah : 66011 i)ayah :

a0 e'e)ah utara : un#ai ?o#o.onto

'0 e'e)ah se)atan : amuera Inonesia

%0 e'e)ah 'arat : $a'u(aten Pur.orejo

0 e'e)ah &imur : Desa inutan

Letak ari Dusun Pasir Menit! Desa "an#karan ini meman# ter)ihat ter(isah

ari .i)ayah $a'u(aten $u)on Pro#o! ha) ini ikarenakan aanya ke#iatan "ngesat

raa# yan# i)akukan (aa a)iran un#ai ?o#o.onto yan# (anjan#nya sekitar 3

km yan# 'eraa i 'a#ian 'arat muara yan# i)uruskan ke 'a#ian se)atan0 Den#an

aanya ke#aiatan "ngesat raa# ini .i)ayah Dusun Pasir Menit yan# a.a)nya

tersam'un# en#an .i)ayah $a'u(aten $u)on Pro#o menjai ter(isah o)eh un#ai

?o#o.onto0

Dusun Pasir Menit ini memi)iki )ahan tam'ak yan# san#at )uas! namunhanya memi)iki akses ja)an raya 1 yan# minim0 Akses ja)an raya yan# aa i usun

ini hanya tera(at 1 ja)ur saja yaitu hanya mam(u me)e.ati akses ja)an yan# aa i

aerah Pur.orejo! "a.a &en#ah saja! kemuian sete)ah me)a.ati ja)an raya

terse'ut 'aru akan masuk ke .i)ayah Dusun Pasir Menit0 $arena akses ja)an raya

yan# minim ini)ah yan# mem'uat (roses istri'usi an (emasaran hasi) (erikanan

khususnya hasi) (erikanan 'uiaya tam'ak menjai tersenat0

Dusun Pasir Menit ini meru(akan sa)ah satu esa yan# aa i aerah (esisir

yan# memi)iki (otensi 'esar untuk suatu usaha (erikanan khusunya (aa (erikanan


9/23

'uiaya uan# ;aname0 Di Dusun Pasir Menit $u)on Pro#o! se'a#ian 'esar (ara

(etam'ak yan# meru(akan .ar#a Dusun Pasir Menit ini memi)ih komoitas

uan# ;aname untuk i'uiayakan0 Pemi)ihan komoitas uan# ;aname ini

ikarenakan (era.atan an %ara (eme)iharaan ari uan# ;aname yan# %uku(

muah 'i)a i'anin#kan en#an komoitas yan# )ain0 ?erasarkan hasi)

.a.an%ara an o'ser;asi )a(an#an yan# te)ah i)akukan! (ara (etam'ak i esa ini

masih me)akukan ke#iatan 'uiaya en#an %ara yan# seerhana atau traisiona)!

namun se'a#ian 'esar suah mu)ai men#arah ke tekno)o#i yan# moern0


10/23

menin#katkan (roukti;itas 'uiaya uan# se(erti (em'erian (ro'iotik!

(emu(ukan! serta aanya (roses (em'ersihan ko)am (as%a (anen0 e)ain itu ju#a

suah tera(at 'e'era(a fasi)itas (enukun# )ainnya en#an aanya e(ot = e(ot

atau toko yan# menyeiakan 'e'era(a (era)atan yan# i#unakan untuk ke#iatan

'uiaya se(erti 'enih! (akan! kin%ir! an o'at = o'atan0 Den#an aanya 'e'era(a

fasi)itas ini ju#a a(at mem'antu (etam'ak untuk ke#iatan 'uiaya uan#

;aname itu seniri0 e)ain itu ju#a tera(at (asar )oka) yan# 'iasanya mem'atu

(ara (etam'ak untuk menjua) hasi) 'uiaya0

1$+ P'0,il Res/0n-en

$a!el %. $ing&at 'e!aran Pendidi&an

Pen-i-i(%

n

Ju.l%hP'esen&%se

354

TS + 16+

SD " "768!

SLTP "9 #6+#

SLTA + 1#6!

PT 7 961#

Ju.l%h " "!!6!!

arfi& %. 'e!aran $ing&at Pendidi&an Pem!udidaya

?erasarkan hasi) ari .a.an%ara an o'ser;asi yan# te)ah i)akukan!

ia(atkan ata 'eru(a ta'e) tin#kat (eniikan an #rafik se'aran tin#kat

(eniikan ari (em'uiaya0


11/23

(em'uiaya terse'ut tin#kat (eniikannya hanya sam(ai (aa tin#kat eko)ah

Menen#ah Atas -MA! an 8!5 7 atau se'enayak 6 oran# res(onen

(em'uiaya terse'ut tin#kat (eniikannya hanya sam(ai (aa tin#kat Per#uruan

&in##i -P&0 ?i)a i)ihat ari (resentase tin#kat (eniikan yan# ia(atkan! maka

mayoritas ari (ara (etam'ak memi)iki tin#kat (eniikan sam(ai eko)ah

Menen#ah Atas -MA! hanya seikit ari mereka yan# meye)esaikan

(eniikannya hin##a tin#kat (er#uruan tin##i0 ?ahkan! aa 'e'era(a (etam'ak i

esa terse'ut tiak 'erseko)ah0 Ini menanakan 'ah.a (eniikan (etam'ak i

Dusun Pasir Menit masih renah! sehin##a untuk menunjan# sum'eraya

manusia yan# 'erkua)itas khususnya a)am ke#iatan (erikanan (erikanan 'uiaya

i(er)ukan aanya suatu (enyu)uhan an ke'ijakan = ke'ijakan terkait ari

(emerintah untuk menin#katkan sum'eraya manusia i 'ian# (erikanan0

$a!el . 'e!aran *mur

R%n)e

U.u'Ju.l%h

P'esn&%se

354

! ; # 1 #68

7 ; +! # 617

+" ; +# 7 9687

+7 ; 1! "! "168+

1" ; 1# 8 "+61+

17 ; #! "1 !68!#" ; ## 1 #68

#7 ; 7! "! "168+

7" ; 7# # 617

77 ; ! ! !6!!

Ju.l%h 7 "!!6!!

arfi& . 'e!aran *mur Petam!a&


12/23

?erasarkan ata se'aran umur (em'uiaya yan# aa i aerah Dusun Pasir

Menit yan# menjai res(onen se'anyak 62 oran# yan# ter'a#i a)am 'e'era(a

range umur yaitu untuk range umur 4 = 5 tahun se'anyak oran# atau se'esar

5!2 7! untuk range umur 6 9 34 tahun se'anyak 5 oran# atau se'esar 2!6 7!

untuk range umur 31 9 35 tahun se'anyak 6 oran# atau se'esar 8!6 7! untuk

range umur 36 9 4 tahun se'anyak 14 oran# atau se'esar 1! 3 7! untuk range

umur 1 9 5 tahun se'anyak oran# atau se'esar 13!3 7! untuk range umur 6 9

54 tahun se'anyak 1 oran# atau se'esar 4!4 7! untuk range umur 51 9 55 tahun

se'anyak oran# atau se'esar 5!2 7! untuk range umur 56 9 64 tahun se'anyak

14 oran# atau se'esar 1!3 7! an untuk range umur 61 9 65 tahun se'anyak 5

oran# atau se'esar 2!66 7!

$e)om(ok umur (em'uiaya yan# (a)in# 'anyak i aerah Dusun Pasir

Menit 'erkisar antara range umur 6 9 54 tahun! sean#kan ran#e umur 4 9 5

tahun an range umur 51 = 55 tahun )e'ih seikit yan# ter)i'at a)am ke#iatan

'uiaya 'i)a i'anin#kan en#an range umur yan# )ain yan# ia(atkan0 Paa

range umur 6 = 54 tahun! ter#o)on# usia yan# (rouktif unruk ke#iatan 'uiaya

karena suah memi)ik (en#a)aman yan# )e'ih mum(uni0 Diaatkannya range umur

(etam'ak (aa range umur 4 = 5 tahun ini ikarenakan (ara (etam'ak -oran#

tua aa 'e'era(a yan# suah meme(er%ayakan usaha 'uiayanya ke(aa anak =

anaknya! imana a)am ha) ini anak i(er%aya untuk meme#an# kena)i usaha

tam'ak uan# ;aname0 Namun! ari hasi) .a.an%ara an o'ser;asi ia(atkan

(u)a (ara oran# tua -(etam'ak yan# men#in#inkan anaknya untuk mem(unyai

(ekerjaan yan# )e'ih 'aik0 Data tin#kat se'aran umur yan# ia(atkan ari hasi)

.a.an%ara an o'ser;asi ini meru(akan ata yan# a(at i#unakan untuk

me)akukan ana)isis atau untuk men#etahui human resource (aa suatu aerah

tertentu yan# iasarkan se'aran umur! serta untuk men#am'i) suatau ke'ijakanyan# 'erkaitan en#an ke(enuukan0 e)ain itu! ju#a a(at i#unakan untuk

'er'a#ai ma%am (royeksi0

$a!el +. 'e!aran Pengalaman Pem!udidaya

R%n)e Ju.l%hP'esen&%se

354


13/23

Ju.l%h "!! "!!6!!

rafi& +. 'e!aran Pengalaman Pem!udidaya

?erasarkan ata se'aran (en#a)aman yan# ia(atkan me)a)ui .a.an%ara

an o'ser;asi yaitu untuk se'aran (en#a)aman kuran# ari 6 tahun se'esar 8 7!

untuk se'e'aran (en#a)aman 2 = 13 tahun se'esar 11 7! untuk se'aran

(en#a)aman 1 = 4 tahun se'esar 5 7! untuk se'aran (en#a)aman 1 = 2 tahun

se'esar 1 7! an untuk se'aran (en#a)aman 8 = 3 tahun se'esar 1 70

?erasarkan ata an #rafik yan# ia(atkan a(at isim(u)kan 'ah.a untuk

se'aran (en#a)aman kuran# ari 6 tahun meru(akan se'aran (en#a)aman

(em'uiaya yan# (a)in# 'anyak yaitu se'esar 8!44 7! sean#kan untuk se'aran

(en#a)aman (em'uiaya yan# (a)in# seikit yaitu (aa ran#e 1 = 2 tahun an

8 = 3 tahun yan# masin# = masin# (resentasenya se'esar 1 70 Dari hasi) ini

a(at i)ihat 'ah.a (etam'ak yan# aa i Dusun Pasir Menit ini iominasi o)eh

(ara (etam'ak 'aru imana se'aran (en#a)aman yan# ia(atkan (a)in# 'esar atau

(a)in# tertin##i (aa se'aran (en#a)aman kuran# ari 6 tahun! imana rata = rata

(etam'ak yan# menjai res(onen 'aru mu)ai ke#iatan 'uiaya se)ama tahun0

ehin##a ari ata hasi) .a.an%ara an o'ser;asi yan# 'erkaitan en#an se'aran

(en#a)aman (em'uiaya maka a(at isim(u)kan 'ah.asannya tam'ak yan# aa

i Dusun Pasir Menit ini meru(akan tam'ak 'aru atau ju#a tam'ak en#an status

ke(emi)ikan seoran# (etam'ak 'aru yan# (en#a)amannya masih ter#o)on# se'a#ai

(emu)a0 Dari se'aran (en#a)aman ini a(at i)ihat (u)a se'era(a )ama (en#a)aman

seoran# (em'uiaya serta se'era(a 'anyak (en#a)aman yan# mereka mi)iki

a)am me)akukan ke#iatan (erikanan 'uiaya an 'er'a#ai tero'osan yan#

i#unakan se'a#ai sa)ah satu .uju (enye)esaian 'er'a#ai (ermasa)ahan yan#

mereka haa(i01$1 Ke)i%&%n Bu-i-%=%


14/23


15/23


16/23

aanya (en##unaan sarana an (rasarana yan# )e'ih %an##ih an mu)ai aanya

(ertim'an#an (aat te'ar 'enih a)am satu ka)i sik)us 'uiaya0 e)ain itu ju#a

suah aanya u(aya (em'erian 'er'a#ai (ro'iotik an ;itamin0 ehin##a en#an

aanya (ertim'an#an (aat te'ar an aanya (em'erian (ro'iotik an ;itamin

untuk menja#a kesehatan uan#! maka a(at memaksima)kan (roukti;itas hasi)

(erikanan 'uiaya uan# ;aname terse'ut0

1$# An%lisis Bi%=%

$a!el /. 0iaya Pertam!a&an

Bi%=% R%&% < R%&%In?es&%si R/ "!$1+$98!6!!

O/e'%si0n%l R/ $1"$9"!6!!

Pe'%>%&%n R/ "+$9+"$!#6!!

saha (erikanan 'uiaya ia.a)i en#an aanya (enyeiaan 'iaya a.a)

se'a#ai moa) uaha0 ?e#itu (u)a en#an usaha (erikanan 'uiaya uan# ;aname

yan# aa i Dusun Pasir Menit yan# ju#a memer)ukan 'iaya a.a) untuk memu)ai

usaha (erikanan 'uiaya terse'ut0 ?erasarkan o'ser;asi an .a.an%ara yan#

te)ah i)akukan (aa 'e'era(a rens(onen! maka a(at i)ihat 'a.ah i(er)ukan

'iaya yan# %uku( 'esar untuk memu)ai usaha (erikanan 'uiaya khususnya untuk

ke#iatan 'uiaya uan# ;aname yan# aa i Dusun Pasir Menit! $u)on Pro#o0

Da)am ke#iatan 'uiaya uan# ;aname yan# aa i Dusun Pasir Menit! untuk

rata = rata 'iaya in;estasi yan# i#unakan yaitu se'esar ( 142023084!440 ntuk

rata = rata 'iaya o(erasiona) yan# i#unakan se'asar ( 20210814!44 sean#kan

untuk rata = rata 'iaya (era.atan yan# i(er)ukan se'esar ( 130831045!440

&era(at 'iaya )ain yan# harus ike)uarkan yaitu untuk (em'uatan ko)am a)am

ha) ini yaitu (en#erukan tahan an 'iaya untuk (emasan#an mo)sa yan# teriri ari

)a(isan (asir an ()astik (aa asar ko)am! imana a)am satu ko)am minima)

(e)a(isan mo)sa en#an men##unakan (asir an ()astik ini i)akukan se'anyak 3

)a(isan0 ?iaya yan# i'utuhkan untuk mem'uat satu ko)am atau tam'ak en#an

ukuran 1444 m yaitu 'erkisar antara ( 404440444!44 = ( 6404440444!440

e)ain 'iaya yan# i#unakan untuk (em'uatan ko)am atau tam'ak!

i(er)ukan (u)a 'e'era(a 'iaya untuk (enunjan# ke#iatan 'uiaya se(erti 'iaya (em'uatan sumur! imana untuk 'iaya (em'uatan sumur ini ter#antun# ari


17/23

kea)am sumur yan# akan i'uat! imana 'iaya yan# i(er)ukan 'erkisar antara (

440444!44 = ( 05440444!440 ntuk 'iaya (enyeiaan (om(a yan# 'erfun#si

untuk memom(a air ari a)am sumur untuk men#a)irkan air ke a)am ko)am

yaitu 'erkisar antara ( 104440444!44 = ( 504440444!44 har#a (om(a ini

ter#antun# (aa jenis (om(a yan# i#unakan0


18/23

se'a#ian 'esar ijua) (aa (erusahan ska)a 'esar -&oGino! ,i)a%a( an aa (u)a

yan# ijua) ke(en#e(u) untuk i(asarkan (aa (asaran )oka)0 FD ini (aa uan# ;aname yaitu en#an mun%u)nya

'enan# 'er.arna ke(utihan! nafsu makan uan# yan# menurun! serta terjainya

kematian uan# yan# men%a(ai 64 70 Dimana terjan#kitnya (enyakit ini a(at

i(i%u o)eh menurunnya kua)itas )in#kun#an 'uiaya uan# ;aname yan#

iantaranya se(erti menin#katnya konsentrasi $otal 4monia 5itrogen ($45) an

a)ka)initas! tin#kat ke%erahan yan# )e'ih renah serta aanya suksesi ()ankton ari

6yanophyta menjai jenis 3inoflagellate an 6iliata 7 Proto8oa0


19/23

e%ara mikro'io)o#is tam'ak yan# terseran# >FD ini memi)iki jum)ah

ko)oni ;i'rio hijau yan# )e'ih tin##i 'i)a i'anin#kan en#an tam'ak a)am

konisi norma)0 Namun! (enye'a' (asti ari (enyakit >FD ini 'e)um a(at

iketahui se%ara (asti! teta(i iu#a (enyakit >FD ini ise'a'kan o)eh aanya

kom'inasi seran#an antara (arasit regari an 'akteri ;i'rio -Naim! 410 esuai

en#an (a(aran tentan# (enyakit >FD yan# 'anyak menyeran# (aa uan#

i(er)ukan aanya ketram(i)an 'uiaya a)am menan##u)an#i (enyakit >FD

terse'ut! 'erasarkan (em'ahasan se'e)umnya! sum'eraya manusia 'er(eran

se'a#ai (enunjan# ke#iatan 'uiaya yan# aa i Dusun Pasir Menit ini masih

ter#o)on# minim0


20/23

tim'u) suatu masa)ah 'aru yaitu masa)ah yan# 'erkaitan en#an (em'ayaran

(injaman (aa 'ank terse'ut0 &im'u)nya (ermasa)ahan ini iaki'atkan se'a#ian

'esar (etam'ak yan# aa i Dusun Pasir Menit ini men#a)ami keru#ian aki'at

seran#an (enyakit yan# men#aki'atkan (roukti;itas menurun 'ahkan aa (u)a

yan# men#a)ami #a#a) (anen0 Den#an aanya kejaian ini maka (etam'ak akan

men#a)ami keru#ian yan# amat 'esar! namun tera(at (u)a yan# mena(atkan

keuntun#an yan# seikit imana keuntun#an yan# ia(atkan ini tiak a(at

menutu(i 'iaya o(erasiona) yan# te)ah i#unakan se)ama satu sik)us 'uiaya0

ean#kan (injaman yan# iajukan ke 'ank harus i'ayar ju#a0 Namun! en#an

aanya %am(ur tan#an ari (emerintah yaitu en#an mem'antu masa)ah

(enyeiaan (ermoa)an yan# i'utuhkan o)eh (ara (em'uiaya! a#ar (ara

(em'uiaya a(at me)akukan ke#iatan 'uiaya sehin##a (roukti;itas a(at

itin#katkan an men##erakkan roa (erekonomian i Dusun Pasir Menit0

Permasa)ahan yan# keti#a yaitu (ermasa)ahan yan# 'erkaitan en#an har#a

(akan uan# yan# semakin )ama har#anya semakin maha)0 Dri hasi) .a.an%ara

an o'ser;asi yan# te)ah i)akukan yaitu se'a#ian 'esar ke#iatan (erikanan

'uiaya uan# ;aname yan# aa i Dusun Pasir Menit ini meru(akan ke#iatan

(erikanan 'uiaya untuk (em'esaran uan# ;aname0 Da)am 'uiaya

(em'esaran uan# ;aname ini (akan meru(akan kom(onen yan# ter(entin# a)am

usaha ke#iatan 'uiaya (em'esaran uan# ;aname0 Permasa)ahan yan# terjai

yaitu en#an semakin maha)nya har#a (akan yan# i#unakan untuk (em'esaran

uan# ;aname ini tiak iim'an#i en#an tota) (ena(atan -keuntun#an yan#

ia(atkan o)eh (etam'ak! sehin##a a)am ha) ini (etam'ak 'iasanya harus

menam'ah 'iaya o(erasiona) yan# semakin )ama semakin 'esar jum)ahnya0

Den#an aanya masa)ah ini maka semakin mem(erke%i) keuntun#an yan#

ia(atkan o)eh (ertam'ak 'ahkan tera(at (u)a (etam'ak yan# men#a)amikeru#ian aki'at tiak tertutu(inya 'iaya o(erasiona) yan# te)ah i#unakan0


21/23


22/23

Anonim0 4110 $a'u(aten $u)on Pro#o Da)am An#ka 4110 ?aan Pusat tatistik

$a'u(aten $u)on Pro#o0

Ariyanto0 4450 ur;ey an Ana)isa um(ut Laut (9ucheuma cottoni). P&0 D.ijaya

A'ai urya Pratama Internationa)0 ura'aya

?erna'ae! E0 140 AHua%u)ture 9 o) I0 *))is orksho( Pen#ena)ian Penyakit ?erak Putih (1hite 2ases

3isease) (aa an#0 ?LPP?0 Direktorat $esehatan Ikan an Lin#kun#an0

$ara.an#0 "a.a ?arat0

osyii! 0 150 Pen#antar &eori *konomi Penekatan $e(aa &eori *konomi

Mikro an Makro0 Erafino Prasaa0 "akarta0

>ariyanto! 0 4480 *;a)uasi ?uiaya an# Putih (:itopenaeus vannamei) en#an

Menin#katkan $e(aatan &e'ar i &am'ak Intensif0 Da)am : Prosiin# eminar


23/23

laporan pengantar ekonomi perikanan kulon progo

Documents