MS.l1Sabtu, 5 OgoS 2017 '..mIl

I-1JEJAK SEJARAH·

ZUlkifli (berdiri, tengah) bersama Abdul Razak (duduk, dUG dari kanlm)', ~etika Misi Jejak Langkasu~a.

Kumpulanekspedisi.,temui IlebuhrayaJpurba

.>'f) La ItJ a n ngan Timur-Barat,misalnya ke pe~ tuai mlsi berkenaan- berkata, pe-

,. labuhan seperti Langkawi. nemuan laluanitu menunjukkan

Pe rd aga nga n Misi jejak Langkasuka ini terdiri kemungkinan besar permulaan ke-. '" daripada arkitek, Zulkifli Harnzah; wu'judan kerajaan Langkasuka ber-TI m u r-Ba rat rentas' pereka grafik, Abdul Razak Aziz; 'mula di Tanah Melayulebih tepat

pereka grafik, Intan·Zarinah Jailani;/ berbanding ia dikatakandi Patani,uta ra Ta nah penerbit mem; Khairul Anwar Sa- Thailand. .idin; adi guru ukiran kayu, Norhaiza Beliau berkata, ia dinamakannyaMe IayU J' im at kan' - Noordin; pelukis terkenal, Use Noor laluan penarikan kerana sampanserta pakar sejarah tempatan. Eks- yang memhawa 00rang dagangan itum asa ped aga n g pedisi bermula pada Februari 2015 apabila 'sampai di hujung sungai didan menemuinya sembilan bulan BarUaran Titiwangsa terpaksa rutarikkemudian. oleh pedagang·beratus meter meng-Panduan awal- untuk menjejaki gunakan gajah untuk dibawa ke su-

laluan ini dibuat berdasarkan peta ngai di sebaIiKbanjaran berkenaan.lama Tanah Melayuyang dikong-' "Barang itu mulanya dibawa pe-sikan Pengarah Muzium Warisan· dagang China menerusi, hubunganMelayu Universiti· Putra' Malaysia, diplomatik, tiba di Patani, denganDr MuhammadPauzi Abd Latifser- kapal besar sebel1lm dipindahkanta kajian purba relau peleburan besi kepada 200 sampilr). yang dikeinudipada 535 Sebelum Masihi (SM) oleh rakyat tempatan dan menyelusuri

. Pengarah Pusat Penyelidikan Arkeo- laluan rahsia itu bagi mengelak ba-logi Global, Upiversiti Sains Malay- rang dagangandisamlin lanun'jikasia, Datuk Prof Dr Mokhtar Saidin melalui laut serta menjimatkan ma- .sertakumpulannya. sa peIjalanan.

"Sepanjang peIjalanan barang di-' Teknologi amatcanggihtukar secara sistem barter antara "Ada 12'lakaran orang Melayu per-penduduk dan pectagang China. Ba~ tama bemama Achitayang datanggaimanapim pedagang lebih bermi- ke China pada 515 Masehi menemuinat kepingan besi hitam yang di- Maharaja China bagi membayar uftikatakan paling berkualiti di dunia, menjalankan hubungan diplomatikIbarat mata wang sekeping besi her: - yang mengesahkan sudah wujudsamaan 12 biji keIapa nilainya 'laluan perdagangan ketika itu. Ac-"Dalain erti kata lain, sungai iba- hita dihantar oleh kerajaan, Lang-

rat lebuh raya dan' kesari tapak kasuka. , ' . ~.rumah menghadap sungai berban- "Kami berpendapat keraJaan

ding,sekarang sungai di belakangrumah, selain barang daganganke-·tika kerajaan Langkasuka sepertipinggan dan lain-lain masih disim--pan penduduk Kedah," katanyayang sudah membukukan penga-laman itu dengan tajuk Jejak Lang- 'kasuka.Dr Muharrimad Pauzi pula ber-

kata, catatan ~eorang sami Buddha 'yang pemah datang ke Kedah Tuasebanyak duakali iaitu 67i Masihidan 682 Masihi yang dikenali se-bagai I-Tsing atau Yi Jing daripadaDinasti Tang menceritakan orangMel~yu ketika itu dianggap palingtinggi kedudl)karniya kerana me-ngawal ekonomi menerusi. perda-gangan, menentukan siapa bolehmasuk, siapa keluar dari negara ini,hidup aman damai bersama Indiadan China sehingga dikenali, Lang-kasuka atau bahasa Sanskrit her-makna Land of Happy People.

Oleh Wan Noor HayatiWan Alias 'wanti@bh.com.my, .... Kuala Lumpur

Satu kumpulan ekspedisi men-dakwa menemui 'lahian pe-

, narikan' iaitu laluan perda-gangan'sebemir Timur-Barat yangmerentasi utara semenanjung Ta-nah Melayu pada pemerintahanKerajaan Langkasuka tahun 2 Ma-sehi (M) dari muara Sungai Mudaberhampiran Sungai Batu, Kedahhingga ke muara Sungai Patani,Thailand.Laluan yang merentasi semenan-

jung ini menjimatkan peIjalananyang amat jauh sekiranya menge-

. lilingl Semerianjung dari Laut ChinaSelatan dan Selat, Melaka yang·menghubtingkan laluan perdaga-

Elak kena samun lanu~Ini kerana besi digunakan pendu-,duk sebagai tukaran dengan barang .dagangan lain yang dibawa pecta-gang China menggunakan laluan.berkenaan. '

Zulkifli yang juga anak bekasMenteri Belia dan Sukan serta tokohsukan negara, Allahyarham Tan SriHainzah Abu Samah yang menge-

Langkasuka 'sudahwujud sebelumkelahiran Nabi Isa berdasarkan lu-kisan peta kerajaan' itu oleh' pen- :jelajah <lap ahligeografi Yunani ber-nama Cladius ptoleroypada tahun ._.ke-2 Masihi yang menamakan se-menanjung Tanah Melayu sebagaiGolden Chersones atau SemenanjungEmas," katanya. .Sementara itu, Dr Mokhtar me-

nerusi: penyelidikannya mendapatiteknologi Melayu dalam. pembua-.tan relau peleburan besi amat cang-gih dengankemampuan, meleburheribu daIjah celcius dan satu ke-ping besi· boleh membuat sebilahparang ..Katanya, ujian lcirrboh rnenunjuk-

.kan usia relau yang ditemui di Kedahlebih tua beroanding relau yang di-temui di Perancis dan Taiwan, malahlebih tua dari kuilAngkor Wat pacta 9Masihi di Kemboja dan kuil Bora-budur di Indonesia 12 Masihi. ,"Pelbagai persoalan timbul betapa

hebatnya pemikiran Melayu ketikaitu, yang mampu mencipta relauberteknologi dengan keactaan Me-layU dikatakari hanya memakai' se-helai kain sahaja menutup hadan. ."~enemu<l? rela~ dan laluan yang

,lebih tua us1anya 1tu antrra buktiyang menunjukkan kerajaan Lang_kasuka ber,mula di T3nah MeIayulebih awal berbanding di Patani,"katanya. . ,

IlIIJ. Sabtu, 5 OgOS 2017

PETA LAMA LALUANSUTERA TANAH MELAYUKERAJAAN LA,NGKASUKA

Serpihan serainik atau pasu'tanah liat ditemui di SgMuda dipercayai, digunakan pada era kerajaan purbaLangkasuka... .

+

+

MS.l)

·-1JEJAK SEJARAHI

Penernuan laluanitu menunjukkankemungkinanbesar permulaankewujudan kerajaan .tangkasuka bermuladi Tanah Melayu"

, ZUlkifli Hamzah,.Ketua Ekspedisi MisiJejak Langkasuka

Kami yakin ia adalahlaluan penarikanyangpernah tertulisdalamcatatan' sejarahseperti ma~uskrlp

. lama}-Tshing"

Abdul Rozak Aziz,- Penyelaras MisiJejak Langkasuka

Ribut luar biasaketikamisi· berakhir.Kuala Lumpur:: Digigit ratusan pa- enam b~an meneru~i pelbag~ s~:cat dan tiga jam bergelut ketika ' ber selam pakar sejarah uruversinribut kuat disusuli hujan lebatda- tempatan dan luar negara.lam hutan antara cabaran misi "B,!gaimanapun apa yang mena-terakhir tujuh 'pengembaraan da- . rik, sumber. st;jarah ~an pendud~lam tempoh sembilan bulan me- kampung, baik dan. Kuala Sungainyertai ekspedisi jejak laluan pe- Muda,. Kedah. sam~ailah ke muaranarikan perdagangan Timur-Barat Sungai Pa~, Thailru;td dan bebe-Kerajaan Langkasuka. rapa petunjuk lu~ biasa menggu-, Demikian kisah yang dikongsi Ab- nakan cara lu~ biasabanyak mem-dulRazak Aziz sebagai penyelaras bantu pencanan kami,

. ekspedisi yang,ditugaskan menjejak • 'lokasi untuk penempatan semen- ~uan penarikantara, pencarian maklumat dan pe:' "K~pUlan saya p~rcaya' ~aluan pe-tunjuk. " ,narik~ terletak di Sungai Ba~ ke-_Menceritakan lanjut pengalaman rana jarak 'penghuJ~g sungai de-

itu, beliau berkata, kesan ribut hujan ngan sungai,satu lagiyang terpisahluar biasa di hutan itu, beliau de- oleh banjaran gunung, mempunyaimam dan diserang hipotermia se- saiz lebar yang sama .lama dua jam. '"Berdasarkan semua maklumat

, .' dan teori yang diperoleh daripadaHadapi cuaca burukl' universiti tempatan dan universiti"Cuaca buruk itu difiadapi sejurus Thailand' serta beberapa pakar se-lokasi laluall penarikan di hujung jarah di Beijing, kami yakin ia adalahsempadan Malaysia-Thailand. Akibat laluan penarikan yang pemah ter-kesejukan ,melampau, saya. rebah tuliS dalam catatan sejarah sepertimenggigil dan terpaksa dibogelkan ~manuskrip lama I-Tshing," katimya.daripada pakaian basah sebelum Belii'm menjelaskan, kumpulan-dililit seluruh badan dengan tiga foil nya amat meminati pencarian faktdia~plastik kecemasan oleh Khairul Anu- sehenar sejarah, khususnya yang -ar, dan isterinya, Intan Zarinah," tutup, tidak diceritakan um~,katanya kepada BH, perigalaman yang 'hilang' kerana bahannya di-kumpulariilya turnt dipertontonkan bawa keluar penjajah' atau diha-.kepada orang ramai di Galeri Lang: puskan. '. '.kasuka, Aosis Village bermula han "Objektif kami ialah melihat apaini. yang boleh dipelajari mengenai la-Beliau yang pemah ,mendoku- luan perdagangan ,ini bermula dari

mentasikan serta membantu pener- pantai piriggiran Gunung Jerai yangbitan buku misi mencari serta eks- dikatakan mula' tapak pertabalankavasi tinggalan purba kapal karam 'raja-raja Melayu terdahulu, meren-di Laut China Selatan dan Selat tasi hutall negeri Kedah dan ber-Melaka bersama Jabatan Muzium' akhir ill pelabuhan' pantai Patani;dan Antikuiti (kini Jabatan MuziumThailand.Malaysia)' antara 2001 hingga ~007, "Kami bercadang mengadakan sa-mengakui ekspedisi, jejak Langka- tu persidangan mengenai sejarahsuka lebih rriencabai yang' tidak didedahkan pada Ok-Tambah beliau, pengumpulan tober ini dan menjemput semUR

makhimat untuk m~njejaki laluan pencinta',sejarah untuk hadir," ka-·penarikan ini mengambil masa' tanya

Melayu ketikaitu menguasaiekonomi dari,Timur'ke Barat duniiJ"

Dr Muhammad Pauzi. ADd l.atitPengarah Muzium .Warisan Melayu UPM

Bangkai sampan ditemui penduduk di Wat Botol, Sik Kedah diper.cayaidigunakan kerajaan purba Langkasuka: '. .