kristian thalai - july, 2013

Upload: mizoram-presbyterian-church-synod

Post on 03-Apr-2018

314 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    1/36

    July, 2013 1

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    2/36

    July, 2013 2

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    3/36

    July, 2013 3

    www.mizoramsynod.org

    Mi dangte tan

    Mi dangte fak leh chawimawi hi a har \hin khawp

    mai. Mite tlin lohna kan sawi hian khawi a\angin emaw an lo hre leh a,

    rawngbawlhonaah rah \ha aiin inhuat zuina a thlen duh. Mi tlin lohna

    leh chak lohnate, an fel lohnate hai dera, an \hatna lam chauh kan sawi sak

    \hinte hian min haw ngai lo. Pathian ram zau nan kawng hrang hrangin

    kan bei a, pheikhai rual taka kan \an tlan hian a \ha zawngin rah a chhuah

    \hin. Rawngbawlho zingah mite ruala kal thiam lo, rawngbawlpuite relching, an chak lohna lai sawi nuam ti riau kan awm hian harsatna kan

    tawk \hin a ni. Ziaktu pakhat chuan Mi dangte i chawimawi hian i

    chawimawite aiin a hlawkna i tel tam fe zawka ti. Lal Isuan Sawi

    sel suh u, sawisela in awm loh nan a tih te, kan tehna ngai bawka min teh

    tur thu a sawi te hi a dik hle. Kan mi rel \hinte hian kan chanchin hi sawi

    ve duh chiah se, an chanchin aia a leta tam a chhe zawng \halh sawi tur an

    nei ve ngei ang.

    Kan khawsakhona-ah hian kan tana sawtna awm hauh lovah kan inrawlh

    hnem \hin hle. Kan sawi loh tur kan sawi nasa a, kan sawi atana \ha

    Pathian thu lah kan sawi tlem bawk si. Mi dang chanchinah kan inrawlh

    nasa a, an \hatna leh tih fuh ve lam kan sawi peih lo va, an tihsual palh leh

    chet chhiatna lam sawi nuam kan ti fo. Hei hi Pathian mite nun dan tur a

    ni thei lo. Insawisel, inrel, mi chanchin a chhe zawnga sawi kan chin

    chhung chuan Pathian ram kan nunah a thleng tak tak lo tihna a ni.

    Kan nuna Pathian ram a thlen theihna turin mi dangte chawimawi thiam

    ila, a \ul chuan fak hreh lo ila, Pathian thuin in \awngka chhuak chu,

    chia al, khawngaihna tel ni fo rawh se a tih angin mi dangte tana

    malsawmna kan nih theih nan \an i la ang u.

    A phute tan \htna ui suh, I kuta tih theihna a awm phawt si

    chuanThufingte 3:27.

    Lalmuanpuia

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    4/36

    July, 2013 4

    www.mizoramsynod.org

    Mizo Bible-with Pictures andthumb index edition: Keia

    tn zawng nun hi Krista a ni si a,thih pawh hlwkna a ni.

    Mizo Bible-C.L.Re-edited: Kei

    zawng Krista tna nung ka ni a, thimah ila ka tn a hlwk zwk ang.1. Thuhmahruai : Kan thupuichu Krista tna nun tih hi ni se.Kan thupui hi kan Bible hmanlaiah chuan kan hmuh ang hian,Keia tn zawng nun hi Krista a nia, thih pawh hlwkna a ni. tia dah

    a ni. Kan Bible hman laia lehlindn hi Bible Version hrang hrang-King James Version, New King JamesVersion, New International Version,New American Standard Bible,English Standard Version, RevisedStandard Version, New AmericanStandard Version, English StandardVersion, New Revised Standard

    Version leh Revised Standard Version-Second Edition (2nd Edn)-te pawhinan dah dn a ni a. Bible lehlinna\ha twka ngaih theih a ni ang a,amaherawhchu hriatthiam mai aharsat deuh avngin hrilhfiahdeuh a ngai \hn a ni.

    Bible lehlin thar- Mizo Bible-C.L.Re-edited-ah erawh hi chuankan ingnghahna thupui ang hianKei zawng Krista tna nung ka nia, thi mah ila ka tn a hlwk zwk

    ang tia dah a ni thung. Bible lehlinthara dah dn hi kan innghahnathupui dah dn nn hian a inang/inzl bawk a, a chiang twk hlina lang. Bible lehlin \henkhat chuan

    hetiang deuh hian an dah thung-*New Living Translation= Ka tnchuan nun hi Krista tn a ni a, thihchu a \ha zwk a ni.*New Living Translation-SecondEdition (-2nd Edition)= Ka tn chuannun awmzia (nunin a tum) chu Kristatn tih hi a ni a, thih chu a la \ha cheu

    zwk a ni.*Amplified Version: Ka tn chuannun hi Krista - keimaha a nun hi a nia, thih chu hlwkna- chatuan ropuinaneihna a ni.*The Living Bible: Ka tn chuan nunhi Krista tna thiltih/hnathawhnatra remchanna a ni a, thih erawhchua \ha f zwk a ni.

    *The New Jerusalem Bible: Keima lamahchuan nun hi Krista a ni a, thih erawhchu hlwkna \ha/duhawm a ni ang.*Phillips Modern English: Ka tnchuan nunin a tum ber chu Krista ani ringawt mai a, ka thi a nih pawhin

    Amahah hlwkna tam zwk ka neingei dwn a ni.2. Krista tna nun awmzia :

    Mizorama ringtu tam takte hichuan Nun Krista (Krista tnanun) awmzia hi kan hre fuh lo niin

    KRISTA TANA NUN(Phillipi 1:21)

    Upa D.P.Biakkhma, Synod Office

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    5/36

    July, 2013 5

    www.mizoramsynod.org

    a lang. Hriatna lamah chuan kanhre fuh a, sawi lamah pawh kansawi dik \hn a nih pawhin kannung fuh thiam lo va, kan nung

    fuh thei \hn lo va, kan nung fuhpeih \hn lo chu a nih hi. Mi tamtakte chu Pathianniah te, PathianBiak Inah te, Kristianteintawhkhwmnaah te, huhonunah te, Thlarau Thianghlimhnathawh pr tlanna lamah Kristatn kan nung \hn a. Kan ni tin

    nunah, kan hnathawhnaah,maltlatna hmunah, hun leh tha,sum leh pai snga Krista tnarawngbwl tak takna trah erawhchuan Krista tn kan nung thei leh\hn si lo. Chuvngin Krista tnanun awmzia hi a thu (theory) lamahre fuh ringawt lova a takanunpui kan zir a, chumi ang

    chuan kan nun chhuah apawimawh tak zet a ni.

    Eng nge Krista tna nunawmzia chu ni t ang le? Nun Kristakan tih \hin pawh hian a tum chuKrista tna nun tih hi a ni ber.Keimahnin kan hrilhfiah thiam lova, kan sawi thiam lo a nih pawhin

    Tirhkoh Paula Classroom-ah lt a, azirtrna ngaithlain, a sawifiahna i hanngaihthla teh ang u.2.1 Lal Isua Krista nna nunin\awm : Krista tna nun awmziakan sawi hmasak ber tr chu LalIsua Krista nna nun in\wm tihhi a ni ang. Galatia 2:20 kan enchuan Pathian thu, Krista hnnah

    khenbehin ka awm ta; nimahsela,ka nung a ni; keimah erawhchuka ni tawh lo, Krista chu keimahah

    a nung zwk a ni; tin, tna ka nunghi rinnaa nung ka ni- Pathian fapa,mi hmangaiha ka aia inpeturinnaah chuan, tih hi kan hmu a.

    He Pathian thu a\ang hi chuanKrista tna nun awmzia chu Kristahnnah Kraws-a khenbeha awm,amah maia nung tawh lo, Kristaamaha a nun tawh zwkna lehKrista chu ringa nung tawh zwkachu Krista tna nung a ni a. Tawitea kan sawi dwn chuan Krista

    nna nun in\wm hi Krista tnanun awmzia chu a ni tiin kan sawithei ang chu.2.2 Taksa hlan : Rom 12:1&2 -ahhian Krista tna nun awmziakawng khatin kan hmu a, chuchu- Chutichuan unaute u,Pathian khawngaihna avng hian,inthawina nung leh thianghlim

    leh Pathian lawmtlk ni trin intaksa chu inhlanah ka ngn a cheu; chu chu in rawngbwlna wmrng a ni. tih hi a ni. Taksa inhlanhi Krista tna nun dn kawng khatchu a ni. Taksa inhln loh chuanLal Isua rawng a bwl theih lo va,Krista tn a nun theih loh. Miin

    Isua Krista tn a taksa a hlan miauchuan Krista tn a nung tihna a nia. A pawimawh a ni tih hriainTirhkoh Paula pawh hian Romkhuaa mite hi a fuih niin a lang.Keini pawh hi Krista tna nungtr chuan kan taksa kan hlan a \la. Krista tna nung tra taksa hlanchuan inpkna a keng tlat a,

    inpkna tel lovin Krista tn a nuntheih loh. Chuvngin eng laipawhin, eng hunah pawh kan

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    6/36

    July, 2013 6

    www.mizoramsynod.org

    taksa hi Krista t a ni reng tr a nia, englai pawhin kan taksa hiKrista tn kan hln reng tr a ni.2.3 Krista tna nun leh thih: Rom

    8:36 kan chhiar chuan Pathian thu,Nangmah avngin nilnginthahin kan awm \hn, berm talhtrte anga ngaih kan ni, tih thukan hmu a. He thu hi TirhkohPaula hian Sam 44:22 a\anga a lkchhuah a ni a. He thu hian Pathianavngin mahni tn leh khawvl

    tn a nung thei tawh lo va,chutiang lam atn chuan mitthiang mai, Lal Isua avnga englaipawha khawvl nun vuiliamaberm talh tr anga thi mai theireng a ni tihna a ni ang. Ringtuzawng zawngte hi Pastor emawMissionary-te anga hun pumarawngbwl hna thawk vek thei

    kan ni lo va, Kristian Pwl engmah hian min rawihna tr sum(pawisa) a nei zo lo hrim hrim ani. Eng hna thawk pawh ni ila, kannun Krista tn kan hlan a,inthawina atna berm an talh tr,thi mai thei reng dinhmuna dingang leh Lal Isua kan tn a thi anga

    a tna thih ve thung inhuama kannun a \l a ni. Tirhkoh Paulavkin, Eng in ti nge ni, in \ah in\aha, ka lung in tihchhiat? LalpaIsua hming avng chuan Jerusalemkhuaa phuar chang ka huam lo va,thih pawh ka huam asin,(TT21:13) a ti rep mai a nih kh!Tirhkoh Paula \awngkam a\ang

    hian Krista tna nun chu Kristatna thih leh dam thu a ni tih achiang mai wm e.

    2.4 Nun pum pui hlan: Rom 14:8ah chuan, Kan nun chuan Lalpatn kan nung a, kan thih pawhinLalpa tn kan thi a ni si;

    chuvngin kan nun pawhin kanthih pawhin Lalpa t kan ni, tihthu hi kan hmu bawk a. HePathian thu hi chuan ringtu nunpum pui hi Pathian t, Lal IsuaKrista t a nih thu a sawi a. Kannung emaw kan thi emaw Lal Isuatn a nih zl thu a sawi a ni. Kan

    mi mal nun \heuh kan ena kan bihchian chuan mahni tn kan nungber a, Krista avnga khawvlthihsan chu kan harsat hl \hn anih hi. Hei tak hi Lal Isua Kristazuitu (Kristian) kan an lohna laitak a ni fo \hn. Tawi fel taka kansawi dwn chuan Krista tna nunawmzia chu nun pum pui hlan tih

    hi a ni ang.2.5 Ni tin khawvl thihsan:Pathian thu dang 1 Korinth 15:31-ah chuan Tirhkoh Paulan,Unaute u, Krista Isua kan Lalpaaka chhuanna che u chu chhlin,ni tin ka thi \hn ka ti a ni, a tihthu kan hmu a. He thu pawh hi

    Krista tna nun awmzia sawifiahnn chuan a \ha twk hlin arinawm. He thu hi hun pum puiLal Isua tna hman thu sawina ani a. Lal Isua avngin ni tininkhawvl lam a thihsan zl a, a nunchhan leh a dam chhan Lal Isuatn ni tinin a nung tihna a ni. Chulo liama Krista tna nun a awm thei

    dwn em ni le.2.6 Mahni tna nun tawh loh: 2Korinth 5:15 ah chuan Tirhkoh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    7/36

    July, 2013 7

    www.mizoramsynod.org

    Paula vkin, A nungte chuanmahni tn an nun tawh loh va,an thih aia thia tholeha tn chuanan nun tawh zwkna trin a ni,

    mi zawng zawng thih aiin a thihni, a tih thu kan hmu leh bawk a.He Pathian thu (Bible) chng hi amawi kher mai! A tna Lal IsuaKrista thihna leh thawhlehna miina hriat chian a, a hmuh chian taktak chuan amah a inngaihtuahchang tawh lo va, amah a inhre

    chang tawh lova, amah lam ainngai pawimawh thei tawh lo va,a thih aia thia tholeha tn a nunglo thei tawh \hn lo. Chu thurkhre chiangtu chuan Lal Isua Kristachu a dam chhan, a nun chhan alo ni tawh zwk a. Lal Isua Kristachu a nun pum pui luahtu a lo nita \hn a ni. A nun laipui luahtu

    atna Lal Isua Krista hmangtu, anun pum pui Lal Isua Krista tnahlntu leh mahni tn pawha nungthei tawh lo va Krista tna nungtihna a ni.3. Tlngkawmna : Mizoramringtute nun kan en chuan a \halam leh a chhe lam hmuh tr a

    awm ve ve a. A \ha lam ringawtthlr chuan lwmna tr hlr niin ahmuh theih a. Amaherawhchu, a\ha lam ringawt kan thlr a, a chhelam kan thlir tel loh chuan mahnimi mal nun ngei pawh hi ainhmuh \helh theih a ni. Mahnikan inhmuh dn ang leh \ha niakan inhriat ang hi mi dangte min

    thlr dn a ni lo fo tih hi hriat ngama \l a ni. A chhe lam zwngringawta thil thlrtu nih pawh hi

    a \ha lo chauh ni lovin ahlauhawm a, rinna kawnga kalsual a awlsam \hn a ni. A chhelam zwng ringawta thil thlrtu

    chuan a chhe lam chauh a hmuh\hin avngin thil \ha a hmu thei lova, hlimna leh lwmna a nei tlm\hn a, Lalpa chungah pawh lwmnachng a hre lo deuh nge nge\hn niin a lang. Kan ram lehhnam, Kohhran hote leh ringtu mimal nun pawh hi Krista tna kan

    nun tam deuh deuh a pawimawha. Chu chu ram leh hnam,khawtlng, Kohhran, chhngkualeh ringtu mi mal nun kalsiaminher dikna tr chu a ni ang. LalIsua Krista tna nung lova mahnitn chauhva kan nuna, kan hringnun hmakhua chauh ngaiakhawvlah hian kan tln a nih

    ngat chuan kan ram hi a dam reilovang a, kan hnam a dam reilovang tih Isaia 60:20-ah kan hmua ni. Kan ram leh hnam a boralvek si chuan Politician nih aswt lovang a, Lal nih a swtbawk lovang a, ram hmangaihtunihin awmzia a nei phk tawh

    lovang a, hausakna pawhin minchhandam chuang lovang a,Chanchin |ha kan kawl mk hia rah chhuah tr hnam hnnah apk a, kan khwnvr dahna hi asawn miau si chuan rawng-bwltu nih pawhin awm zia a neitawh lo vang. Chuvngin IsuaKrista tn a tam thei ang berin i

    nung ang u.Lalpan a thu malswm rawh

    se, Amenw

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    8/36

    July, 2013 8

    www.mizoramsynod.org

    Khawvel changkang zelinengtin tin emaw hian min

    len kual a, thingtlang leh khawpuilamina kan boruak hip pawh ainang pet pet ta deuh vek mai.Vawiina khawpuia an chin hithingtlangah kan chingchawpchilh ve nghal mai zel a.Internet te pawh kan nau sawtkhawp a, mobile handsethmangin kan kutin kan chawi lawlaw a, kan ak vel ta mai a nih hi.

    Kan tunlai sawt teh a nia.

    Facebook lamtluangEnga mah hmain facebook

    han ti ve phawt mai ila, tunlainachu a ni ve pakhat mai. Tunlainazik tluak a nih leh nih loh erawhthu hran ni se.

    Fb hi sawifiah hranpa a ngai

    lo. Like pawh sawifiah a ngai lo.Sawifiah kan tum hian mi nuih kanti za, a fiah sa kan tifiah lo mai maizawk a ni. |halai zawng zawng hikan fb ta ni mai hian a lang a, theihpawh hi kan thei ang reng ngawt ania.Internet kama zungkai, K|P ainhmang hman lo, fb lama hringreng si. Duhsaktute thurawn

    pawisa lo, status update \hulhchuang si lo an tam tial tial tia ansawi te hi dik tak maw!

    Isua kha facebook

    ve ta se

    Vanlalvanga Ralte,Aizawl Venglai Branch

    |ha leh \ha lo, dik leh dik lopawh kan thliar thiam tawh manglohna khawvelah hian fb sawihnawngtu han nih pawh chu a

    inthlahrunawm rum rum mai kati! Mahse..kan ti \alh teh ang.. kafb na lamah sermon thar ka dawngti chu kan vn si hi maw le.

    Kan la ti dawn chauhTunlai ka tum luatah tunlai

    thil sawisel ta chiam ka ang ta hlemai. Ka tunlai lutuk vang vek a ni!|halaite hi kan la fb dawn chauhniin a lang. A hmang \angkai techuan an hmang \angkai em emtih hi sawi thu a cheng lo. Tunlaithil te hi kan kuta awm a nihchhung chuan a hmangtu a zir hia ni khawp. Fb \hin \heuh \heuhhi kan hawi lam a inan loh nasat

    em hi. Fb hi do a sawisel chiamchiam tur a ni love, a \ha zawngahmanna tam tak a awm. Thu \hatak tak rawn post \hintute hi in hlungawt mai. Ui miah lo a thiamnarawn hlan chhawngtute hi in hluzual. Lehkhabu chhiarna hun neimang lo hi fb lamah chuan kanhman em em mai a. Sawisel mah

    ila a sawt teh chiam lo. Kan la tidawn chauh.

    Like top...Fb-a like hi chi hrang hrang

    a awm. Like satliah, likepangngai, like tak tak, like miahchuang lo a like, post-tu zahvang a like mai mai, an rawn post

    hrim hrim vanga like. I like tamtak hi i lo like tak tak miah lo tihpawh i inhriat reng kha! Kan like

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    9/36

    July, 2013 9

    www.mizoramsynod.org

    duhzawng hi kan thlak thei angem? Peng ta lawk ila.. K|P nulafel tak takte hian tlangval enganghi nge in like? I like tak tak loh

    zawk hi \hianten an like avangini like a ni mai lo maw? I \hiantepawh chuan an like tak tak zawkkha nangmah zah vang chein anthup mai mai a ni lo maw? Tunlaisatliah, fb thei satliah, Koreanang satliah, inla satliah te hi likeloin tlangval tunlai tak tak,kristian tak tak, hnathawk peihtak tak, mahni inchawm zawhtum tak tak te hi han like top maiula chu aw...kan ram, kan hnamleh kan sakhua hi a kang zawtzawt ang maw le.

    Ka tlangau dawn eStatus thlak hi nuam deuh a

    nih rualin, mi zawng zawnghriatah kan nihna kan pho langa, fimkhur a ngai khawp.|henkhat hi chuan kan ngaihdan leh duh dan te hi huai taktakin kan sawiin kan ziak a. Mihmaa kan sawi duh hauh lohturte hi fb lamah chuan thiangtain kan ngai a, \awngkam pawh

    kan duhtui teh chiam lo. Mizawng zawng hriata kan duh lemloh kan ngaihzawng chung-chang thu te, thuruk anga langmi mal thil ngawih ngawih te,mi dang chungchanga kan rilruputhmang hrisel lutuk lo te,chanchinbua chhuah tura kanduh miah loh thlalak te leh a

    dang tam tak te hi fb ah kan hanpost ta mai \hin a nia. Kantlangau tih kan inhre der si lo.

    Tunlai mi-IsuaA hnung kan zui mek kan Lal

    Isua hi a tunlai khawp. Hekhawvela a rawn kal lai khan a

    hun laia mite hriatthiam turin thua sawi a, tehkhin thu pawh an miltawk leh an hriatthiam zawng takhlirin a ni a sawi ni. Isua kha kanhun lai hian rawn kal ta se a fb vehian ka ring khawp. A fb loh vekpawhin entirna atan tal chuan ahmangin ka ring. Lo fb ve ta se.. ahming engtin tak dah ang maw?A thlalak engtin nge a dah ang? Afriend list-ah eng zat nge awmang? I tel ve ang em? A statusengtin nge ni ang? A thil tihzawng zawng han advertise ve maisela chu a status a danglam theingawt ta ve ang.

    Whats on your mind?A nihna ang ang inziak se,Isua wall-a in ziak tur nia ka rin\henkhatte Thianghlim ber nimah ila thianghlim lo ber bulaawm te, anmahni chhandam te,tihdam te hi ka hobby . Kadawhkan bul pana dam duhngawih ngawih hnenah, Fate

    chhang laksak a, uite hnena paihchu, a mawi lo ve, ka tih khumlaiin ka puan hmawr chauh dek abibo leh daih si ka zawng! Keimahah leilung a her laiinLeilungah min zalh. Vantirhkoha singa sing ko thla thei kha Romsipai lu bawk mai mai te ben lehchil chhakin ka awm Ka \hian \ha

    berin min phatsan, ka rilru a va naem. Lazara thi \awih tawhkaihthawh harsat lo khan mahni

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    10/36

    July, 2013 10

    www.mizoramsynod.org

    intihdam ka thei thlawt lo.Iskariota tak hi chu aw....ka vanlainat tak em. Engkimtitheia hianka chhandam duh che.|hiante u,

    ka hmangaih vek che u, in tanhmun siamin ka kal dawn.

    Ka depression a..Tunlai mi tih takah tunlai mi

    chu kan han tunlai em em khawpa. Nat te pawh hian Mizo \awnganat aiin sap \awnga nat te hi kanching a. Kan like zel bawk a. De-

    pression neih te hi changkannaemaw ti mai mai \halai te pawhzu awm a! Depression miah lo tepawh hi kan Depression chawpvel a! Kan buaina te hi a tam sawtkhawp a. Mal ngawih ngawihainhriat chang te, mi dang rengreng mamawh lova inhriat changte, mi dang mamawh hlea inhriat

    chang te, buai em em chang te,buai miah loh chang te, ni si nisi lo te, ni lo si ni si te hi a va tamem aw! Heng zawng zawng hiThlan ata tho leh a, a hmelmahnehtu khan a lo paltlang vektawh. A thil tih sual leh a \awngsual lai chang reng renga pres-sure an pek nasat zia te, mi

    khermei tak tak a tawn te, azirtirte ho mize inang lo lutukkawi khawm tura a ngaihtuahnahah ve zia tur te hi kan ngaihtuah

    ngai em? Hrehawm tinreng tuarmahse Getsemani huanah khandepression ka nei tia iak iak loin,I thu ni se tih a ni a post daih!Pa mak danglam tak zawng a niphawt mai.

    I like dawn em?Chu mi danglam chuan a wall

    ah Van ropuina thlahlel hlei theilo in, Lei hrehawm i tan ka tuar, kahneh ta thlan thim chu I sual kaidum tam mahse, ka thisen avanginvur angin i var leh ang Ka fa, lokal rawh i sual zawng nen Ka tai ni, ka hmangaih che, minhmangaih ve chuan ka thu zawmrawh min ti. Chhum zinna piah

    ramah Salem kulh chhunga Vankawngkhar min hawnsak a, kanphu loh lal\hu\hleng min chantirthu a post asin. I like dawn em?Like ta la eng angin nge i like ang?I like satliah ang nge i like tak takang? Comment ta la engtin nge icomment ang? A thu post hi i fol-low dawn em?

    COUNSELLING MAMAWHTE TAN

    Mi mal, nupa, fanau, chhungkua, nulat tlangval, ringtu nun etc.-ah harsatna i neih chuan Family Guidance & Counselling Centre pan \hinla, an lo \anpui ang che. Telephone leh internet hmang pawhin biak rawntheih an ni.

    Main Centre - Mission Veng, Aizawl - Ph. 0389 2324443Branch Centre - Chanmari, Aizawl, - Ph. 0389 2306693email : [email protected]

    http://www.mizoramsynod.org/mailto:[email protected]:[email protected]://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    11/36

    July, 2013 11

    www.mizoramsynod.org

    4. Mi \henkhat chuan thu lailatakin Isua hi zaa sawmngaPathian, zaa sawmnga mihringa ni tiin a zirtir bawk.

    Kohhran zidingte erawhchuan Isua an pawm dan chuhetiang hian an puang chhuak a.Chu chatuan fapa chu mihringtakah a lo chang a, Pathian tak lehmihring tak ni zel chung chuan mipakhat a ni kumkhua ta a ni tiin.Chu chu Pu Rokunga chuanAmah chu mihring leh Pathian ani tiin a lo phuah chhuak bawk.

    Lal Isua Pathian tak a nih thuhi K|P member-te hian kan pawm\ha viauin a hriat. Lal Isua mihringtak a nih thu hi kawng tam takasawi tur a awm. Mihring fapa a nih

    thu lo chhuahna hi Daniala 7:13-ah khan chiang takin kan hmu a,amah ngeiin mihring a nih thu asawi bawk. Presbyterian theolo-gian pachal Louis Berkhof chuanMihring a nih loh chuan kanaiawh a ni thei lo ang, kan tan atuarin a thi thei lo ang tiin a losawi bawk. (A summary of Chris-

    tian doctrine p. 87)

    Isua hi mihring famkim kantih mek lai hian mi pakhat,khawvela lo piang ve mai hi a ni silo. Leia mihring pakhat,rawngbawltu ropui tak lo ni ta ani lo a, Pathian, a thil siam zinga loawm a ni. Bible pawhin mihringte

    anga lo piangin (Philipi 2:7) tiinmin hrilh. Louis Berkhof-a ngaihdan phei chuan Krista hi mihring

    Lal Isua nihna chungchangahhian pawm dan inpersan tak

    tak a awm. Zirtirna dik lokohhranin a lo hmachhawna ahnawl tawhte pawh a awm nual,chungte chu :-

    1. Isua Krista mihrinna chauhpawmtu (Ebionism) Kristian ni lote chuan Isua hizirtirtu ropui leh

    thiltihtheihna chungchuangbik nei a nih an pawm a,Pathian mihringa chang anih hi an pawm thei lo.

    2. Pathianna chauh pawm(Docetism) Mi \henkhat vethung chuan Pathian a nihnachauh an pawm a, Pathian chuthi thei lo a nih si avangin Isuathihna hi an rinhlelh phah a.Nostik-ho chuan kraws-athi kha I sua ni lo inSimona, Kurini khaw mikha niin an ngai.

    3. Isua Krista hi Pathian aia

    hniam, mihring aia ropui/chungnung zawk si tia zirtirna(Arianism) a awm bawk.

    Laldinpuia Tlau,Kanan

    ISUA LEH A ZUITU

    NIHNA DIK

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    12/36

    July, 2013 12

    www.mizoramsynod.org

    pakhat hi a ni lo a, mihring nihphunghi a nei zawk (Christ has a humannature, but He is not a human per-son).

    Khawvela mi ropui chuchawimawi leh ngaihsan tur a nia; mahse, Pathian anga biak tur ani lo. Mahse, Isua erawh chuPathian mihringa chang a nihavangin Pathian anga biak tur a ni.Khawvelah hian lal tam tak an lopiang tawh a; mahse, Lal Kristaang hi an la piang ngai lo. Isuaanga tihdam theihna nei pawh anawm tawh, thil mak tam tak tipawh an awm tawh, mahsePathian an ni ve lo.

    Rawngbawltu tam tak chuLal Isua ang maia thusawi thiam,

    mi tihdam theihna nei, zirtirthiam, mi dangte hip thei an ni.Chung thlarau thilpek chu Isuaropui nan hman tur a ni a, mahsetlukchhiat phah nan an hmang foa, \henkhat phei chu pathianahhialte an inchhal \hin.

    Hei hi tirhkoh Paula chuan a

    man fuh hle mai. Lustra khuaapian tirh ata kebai reng, amahkaltlanga an lo dam khanPathiante chu mihring angin kanhnenah an lo chhuk ta a nih hi anti a, amah biak an tum khanBarnaba leh Paula chuan an puanan pawt thler a, nasa taka anhrilhfiah hnuin anmahni biak

    nana ran an talh tur chu an khapzo ta hram hram a nih kha. Paulahian Meliti thliarkarah pawh

    Pathian a nih hi tih a hlawhtawh bawk.

    Tichuan, han khaikhawm

    dawn ila, Isua hi chatuan mi a ni a,a thil siam zingah a lo kal a, a piana\anga a thih thleng khan mihringkawng chhukchho zawng zawnghi a zawh fai vek a, mipa tel loapiang a ni tih chauh lo chudanglam bikna pakhat mah a awmlo. Chu chu hlain Mihringawmzia reng a hria tiin a lo phuahchhuak nghe nghe a ni.

    Pathian meuh ni si, mihringnun a rawn channaah hian thihnarapthlak ber thlengin min phatsanlo a, a nun zawng zawng a hlan rala ni. Thlan \ihbaiawm thlenginmihring nun hi min chanpui a.

    Heng Isua chanchin zawng zawnghi a taka chhinchhiah vek a ni.

    Chu Isua chuan kan tana anun pum a hlan angin a tana nunpum hlan ve turin min sawm a,kan tan thih thlenga a rinawmangin a tana thih thlenga rinawmturin min duh a, a lei taksa chu

    keimahni avangin thlana zalh aphal a, keini pawh kan lei taksahi a tana phum bo phal ve turinmin ngen a, thihna hneha a thoangin Krista leh Kohhran tanatho ve leh turin min sawm a ni.Isua min duh anga kan nunchuan Isua zuitu dik kan lo ni anga, chutah chuan miten ei tur an

    hmu ang a, hmana hmuhsit Isuachu chawimawiin a awm dawna niw

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    13/36

    July, 2013 13

    www.mizoramsynod.org

    HRINGNUNKALSIAM

    Joel Lalbiakkima,Saitual Chhimveng Br.

    Nun khaw nawmna lehhming ropuinate hi chu

    thawhrimna piahah chauh a

    awm a, mahse chumi vangchuan kan rimin kan hrehawmreng dawn tihna a ni hauh lo. Achhan chu malsawmna hituarna phenah chauh ni lovintuarna chhungah, tuar mek laipawhin a awm ve tho a ni. Heierawh chhinchhiah ila -hahdamna leh hahchawlhna tak

    tak chu thawhrimna piahahchauh. Fak hla siamtu khanengtin nge a tih kha?"Aw thawhrim leh buaina piahah,chaute tan in nuam tak a awm.."

    Thil hlawhtling nghal mahsuh se, bei la, bei nawn rawh. Amihring puite hmakhua ngai a,

    zan khaw thimah pawh engnuam tak hnuaia kan awmtheih nana mi a ni ngam, Tho-mas Alva Edison-a khan electric

    bulb siam chhuah tuma a beihlai khan vawi sangkhat tehmeuh mai a hlawhchham niamaw le. Mahse keinin ahlawhchhamna-a kan ngaih

    kha ani tan chuan zirlai \ha takan ni hlauh thung a, "Electric

    bulb chhunga phum atan khang

    hmanrua (filament) sangkhat tekha a hman theih loh tih ka hmuchhuak e" a ti a nih chu. Chhiarla, han chhiar nawn leh \hin teh.

    Tirhkoh Paulan "Kei zawng engang pawhin awm mah ilalungawi zel ka ching tawh si a"a tihna nun kha a \awmpui phatlat. Eng vangin nge i beidawn

    bik tehlul ang? Edison-a khanni khatah darkar 24 a nei a, nangpawhin chuti zat tho chu i nei,

    naktuk nghak lovin thawk \annghal rawh. I hun awl ni lovin ihun hmang \ha ang che. Hunawl hman \hat ai chuan hunhman \hat hian kori a tu zawk.

    Vanneihna hi a pawngatakin tawng buak tum lo la,inbuatsaihna \ha leh hunremchang infawk khawmin

    vanneihna hi a hring chhuak\hin tih hi pawm la, pawmsatliah mai lovin sahuai thingvawn tlat ang che (luck happenswhen preparation meets oppor-tunity). Mi vanneite vanneihnahi thawhrimna lehtawrhchhelna hmanga hlawhchhuah a ni chawk. Rimawithiam hmingthang Beethoven-a hnenah khan nu pakhatin hetihian a sawi a, "Aw..i van vannei

    bik tak em! Nangmah angarimawi tum thiam ni tur hianPathianin talent min pe ve selaaw!" Beethoven-a chu a benga \hat loh avangin chu nu

    thusawi chu bek chhawnmeuhin a lo ngaithla a, zawimuanga rawn hawi chhuakin

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    14/36

    July, 2013 14

    www.mizoramsynod.org

    heti hian a chhang a, "Pathianmalsawmna chu a ni teh meuhmai. Mahse chumi bakah chuanni tin darkar riat, kum sawmli

    chhung piano tum ve la, i thiamve mai ang". Ka unau, ni tindarkar riat, kum sawmlichhung..! Miin vannei tura akum tel teh meuh an beih meklai hian hnung lama sa barh ansawi anga awlsam taka chanmai tum lo la, nangmah ngeiin

    bianga thlan tui luang chunginthawk chhuak ve ang che.Mi fate vanneihna thlira i

    hun i hmang liam \hin a nihchuan chu saltanna khur a\angchuan rang takin rawn zuangchhuak la, khawvel hian i taneng vanneihna nge a ken ve tihhai chhuak turin ke pen \an

    nghal ang che. Hnung lam hawilo la, phaizawlah reng reng dinghek suh, tlang lamah sawn tlanrawh. 'A \ha lam kawng a chhoa, a chhe lam kawng a phei' tihhi changvawnah nei la, melsangkhat zinkawng in\annachu ke vawi khat pen a ni tih

    hre reng bawk ang che. Hmalamah vawi khat zel pen la, abak a ngai lo. Thlen swt tumluat vangin tlan chiam chiamkher duh suh, i inchhuih bahpalh hlauh dah ang e. Lungtepakhat lek pawh hi a changchuan a hnawk viau thei a nia,fimkhur ang che.

    Hringnuna hlawhtlinna hineih leh khawl tamah ni lovinsem chhuah tam lamah a

    innghat tih hi awi har viaumahse pawm tum la, i pawmthei mai lo a nih pawhin i chaldawm la, han ngaihtuah vang

    vang teh. Mother Teresa khanKolkata khaw dai fema fahrahenkawl hna a \an lai khan chengnga chauh a nei. A neih tlemtehlul nen, a neih zawng zawngchu chulaia naupang ho tanchuan a hmang a ni; arawngbawlna zawng zawng

    kan sawi seng lo vang. A neihina tlin ngang si lova, amahpawhin kut a dawh phah hial;sawiseltu leh diriamtu pawh atawng hnem narawh e. Mahsehmangaihna dik tak a\angachhuak a thilphalna chukhawvelin a hmuh hmaih lo.Amah hriat reng nan leh a

    rawngbawlna chhunzawm zelturin Missionaries of Charity ading a, khawvelinchawimawina a pek theih sang

    ber Nobel Peace Prize thlengina dawng ta hial a ni. MotherTeresa aia hausa leh neinungtamzia leh a thlen chin thleng

    an tlem si zia hi ngaihtuah la,harh mawlh teh khai.Khawvelah hian saruak

    maiin i lo piang chhuak a,saruak bawkin thuah riathnuaiah i kir leh dawn. Eng mahi luhpui lo va, eng mah ichhuahpui dawn hek lo.Zaninah hian i hringnun kawng

    zawh lai kha tihtawpin awm tase, i deh chhuah sum leh paite

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    15/36

    July, 2013 15

    www.mizoramsynod.org

    kha eng atan nge ni ta ang? Ineih a tlem emaw, a tam emaw,i dam lai kawla a liam hma ngeihian kawng khat talin mi dangtetan malsawmna nih tum ve angche. Luang chhuak nun nei lotenhlimna leh lawmna tak tak annei thei ngai lo. Pek hi punlehzualna a ni a, neih tawkaliam kawmpui chu tlakranna ani. Pe rawh u, tichuan pekin inawm ang tih ziak a nih kha.

    Mi ropui nih tum lo la, thilropui tih tum thung ang che.Thil ropui i ti thei kher lo a nihpawhin thil \angkai tal. Sum lehpaiah rinawm la, i ta lo tur chula lo ngam rawh. Sal tangazawngah sum sala tangte hi mivanduai berte an ni hial awm

    asin maw le, a chhan chu chhuahleh a harsa tlat. Chhuah a hnekinan tang thuk tial tial emaw tihtur a ni. Hmanah LalSolomonan "Tangka sumngainatu chuan tangka sumahduh tawk a hmu lo vang" a tihkha chatuan daih thu nung a nireng dawn. Chhuak thei tawhlo tura sal tang i han ni ringawttur chu ka ngai ngam lo a ni,tang lo hram ang che.

    Mihring khawsaklungkham luat vangin i hunzawng zawng hmang ral suh.Chawl hahdam det la, ichhehvela Siamtu kutchhuak

    ropui tak takte kha han thlir velteh. Thing hring, pangpar lehhlobet hring dup mai te kha.

    Sawta phengphehlep thlawkdelh delh te saw i hmu ve em?Hla siamtuin 'phengphenunnemthlir chang thinlaitihlimtu' a lo tih kha a dikzia kahre thar leh \hin. Chu, kanthlang lawka naupang infiamhlim rite chu lungawina tur avan tling tehlul em!

    Solomona \awngkam kahawh leh lawk dawn. Hengzawng zawng khaikhawmna hi

    ngaithla teh ang - Pathian \ih la,A thupekte vawng rawh.Leilung leh a chhunga thil awmzawng zawngte siamtu lehenkawltu, awm lo ata awmamin din chhuak a, A chatuan roluahpui tura van khua leh tuinihna min petu Engkimtitheia

    khi engtik lai mahin theihnghilhngai suh ang che. Khawvelsualna tuifawnin a chim buaimek lai che pawhin A lam hawitlat la. Chatuan lungpui Krista ke

    bulah i \anhmun siam rem ve la,chu dinhmuna i din tik apiangah'ka chak loh apiangin a ni kachak \hin ni' i ti thei ang a, 'kaaiawh Lal hmaah a ding, kahming A kutah a chuang e' tih hii tan a fiah zual \hin ang. Atawpna atan Abraham Lincoln-a thusawi hi ngaithla leh lawkteh ang - "Pathian hi ka lamah a\ang em tih ka ngaihtuah lo,keimah zawk hi Pathian lamah

    ka \ang em tih ka ngaihtuah\hin". Pathian chu kan lamah atang reng si aw

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    16/36

    July, 2013 16

    www.mizoramsynod.org

    T

    n \umah hian thupui

    pawimawh tak, Biak Inleh puipunnaa kan inchei dntih sawina hun \ha tak kan neithei tur hi a lwmawm ngawtmai. Incheina hian mihringnunah awmze thk tak a nei a,\awng lova rilru chhungril sawichhuahna te pawh a tih theih

    hial wm e. A hmutu mi dangnunah awmzia a neih mai

    bkah a putu nunah ngei pawhawmzia a nei thk hle a.Chhungril nun fiah takatilangtu, sawi ngai hauh lovanungchang pholangtu a ni.Chutiang taka incheina a

    pawimawh avang chuan tn\uma Biak In leh puipunnaa kaninchei dn chungchang hansawi pawh hi thil phurawm taka ni. Mizote chu a tlngpuiinKristian kan nih deuh vekhlawm avangin Pathian Biak Inkan tin zwn hmasa turahngai phawt ila, a \l leh hmun

    dang chu kan kalpah thuakthuak bawk turah ngai ila a\ha wm e.

    VLC VanlalhriatrengaKumtluang Rn

    BIAK IN LEH

    PUIPUNNAA KANINCHEI DN

    Mipa incheina lam luhchilhhmasa teh ang.1. Kekawr : Mipa puitlingchuan Biak Inah smart pants kantih mai \hin inbel a mawi ber a.Colour danglam leh langsar vta mawi lo tih hriat a \ha. Kekawrtlng zuih lutuk inbel hmuh turkan tam \hin hian mit a tikhamdeuh. Tin, kekawr iptea puar lehlutuka thil h luah mai te, nei beremaw inti ni wm taka kekawr

    hma lama bike leh car chahbi hankhi kher te hi changkanna nilovin zahthlkah ngaih tur a ni.Tnlai mi \henkhat zngah BiakIna jeans ha lt kan awm leh tlat\hin hi a mawi lo takzet a ni.Khawlaia kan incheina nen chuanzah leh \ih tak chunga kan biak

    Pathian Biak Ina kan incheinachu kan thliar hrang thiam hrmhrm tur a van ni m! Vahmimakra mawng \awih lehnghal tihang deuhin, jeans-ah pawh khppawp hk luh tlat chng rwltharzngah kan awm bawk. Thilmawi lo vwrtwp a ni tih hriat a\ha khawp mai; Pathian zah lohnaa tling hial zu nia! Inla Korean tatlat, zuih \t \wt lutuka inthuammipa, Biak In leh a chhehvelakhawsa hmuh hi mit tikham theithil lian tham zet a ni bawk.

    2. Kawr : Mipa chuan kamispangngai hk mai hi Biak In nen

    a inmwi a ni. T-Shirt ha duh kanawm a nih pawhin \ial biai buailo, kamis nghwng ang chi-a

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    17/36

    July, 2013 17

    www.mizoramsynod.org

    inthlep awm ngei ni thei sela azahawm bik. Thil inziak rng

    buai awmna T-Shirt hk hianinkhawmhote rilru a lk pntheih bkah a mawi lo tih hriattel a \ha khawp mai. Wrestler sekpui pui thlalak chuanna leh nulasaruak kng kng emawinziahna phei chu hk loh tawp afinthlk ngi e. Chanvo neia mipuihmaa ding chhuak tur nih pheichuan kamis bilh thlapa din

    chhuah a mawi. Sephung thla tliak\hen ang maia kamis tlng insihleih zng mai nena kal zuar zuarhi a mawi lo takzet a ni.

    3. Pheikhawk : Mipa chuanBiak Inah smart shoe pangngaitak bun mai a twk khawp mai.

    Mi \henkhat sneeker nenainkhawm chng te, chapal naranmai mai nena inkhawm chngtekan awm hian mit a tikham. Smartshoe-ah rau rau pawh m bka lawkluau te, zum uchuak tak te chupumpelh hrm hrm a \ha hle.

    4. Sam ve thung : Mipahmlhmang tizahawmatizahawm lo theitu, incheinalangsar leh pawimawh tak chusam cheibawl dn hi a ni. Mizotepawh tnlaina hian min ei nasata m a, kan mawi tih zwngpawh a danglam zl a, sam khuihpial zn mai pawh Pastor emaw,

    Kohhran upate emaw,rawngbawltute chauh tih turemaw kan ti ta niin a lang. Mi tam

    zwk chuan sam kan han tiphirsivl a, chhim leh hmr a kwknuaih a, sakuh tlanchhia emawtih mai tur kan tam ta. Mwinaaiin mwlna lam a hawi tih hriata hun ta e.

    Hmeichhe lam tn1. Puan : Biak Ina hmeichhepuitlingin puan an bih hian amawi khawp mai a. Chinchhunzawm zl atan a duhawm.

    Chutih rual chuan thilpek khawntura chhuak hmeichhe zngah malno lang zuai zuai khawpa pen kkkan awm \hin a, thil mawi lo tak,inthlahdahzia tilangtu a ni.Mahni taksa a hun taka khuhbonachang hria hian an zahawmnaan tarlang nasa fo tih hriat a \ha

    mang e. Phui \ha taka puan bihthiam hmeichhia i entawn angu hmiang. Nun zahawmsiamtu a ni si a. Tin, hmeichhia,pawnfen fng \hin tn -pawnfen chhng lutuk fn loha \ha hle. |hutthlenga han\huta khup khuh thei tal ni se ahahdam bik a, mi dang tnpawh a zahawm bik \hin.

    2. Kawr : Biak Inah lehpuipunnaah rng rng, hnutehmr lang \huah \huah thei lehmipa rilru la png thei khawpakawrhnuai thl lang kulh thei teinbel loh hrm hrm a \ha khawp

    mai. Chutiang hmeichhia chu anzuamawm a, nuihzatbur lehhmuhsitawm an ni fo.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    18/36

    July, 2013 18

    www.mizoramsynod.org

    3. Pheikhawk : Eng thilahpawh a wm twk hriat hi a \havek mai a. Pheikhawk bunpawhin ngaihngam lehinringtwk taka kan kal theihnatur bun a fuh hle. Biak Inah

    boot lawk pui pui bun \up maite, pheikhawk colourful lutukhan bun te hi a mawi ber lo tihhriat a \ha hle.

    4. Sam :Hmeichhe sam dum hi

    a zahawm a, Mizo hmeichhe tnchuan mawipui a awlsam bermai. Mizo hmeichhe zngah mipalu meh ang muata inmt kawlhve hmuh tur awm hian mit atikham; Mizo hmeichhia, a bikinpuitling tawhte chuan anmawipui ngt si lo. Sam colour

    te hi Biak In chhungah hmuh turzu awm tawha maw le!

    5. Make-up : Tan thar hlim angmaia hmui hnawih sen hlur maite, a huh palh ang a, a rng ruaiang tih hlauhawm khawpa pawlutuka powder inhnawih te, kuttin hnawih dum \hut te, rimchhuak thei chi, neih zawngzawng rawn inhnawih ta emawtih tur khawpa rim chi hran hrannam huam huam mai te hian luaka pawt zwk daih \hin. Chuchang a ni hlei nm, hmeichhe\henkhat chuan mithmul kan hanpawt kwng luar a, kan ziak dum

    leh lawi si a, hmun hla deuha\anga en phei chuan khawilaiahnge a mitmu ber a awm tih hriat

    hran pawh a harsa fo nia! Rinlohna hmun a\anga rawn khapchhuak fawk fawk hmuh tur anawm leh tlat \hin. Kanrawngbawlpui nula pakhat pheichuan a mit srah a k ni wmtak zu siam a maw le! Inhmuhchng pawhin ka nuih tut tut\hin a; ka hmuhsit vngah a ngaia nih pawhin a hlawhchhuahahngaiin inthiam lohna ka neihauh lo vang.

    6. Tlereuh : Biak Inarangkachak zungbun leh \h hanawrh chhuaih mai hi hmuh ahahthlk ngawt mai bawk. Tlwmtaka Pathian biakna hmun tur niwm tak fashion stage emaw titlat kan tam ta niin a lang.

    Dinhmun harsa zwkte pawhtlngnl leh ngaihngam taka aninkhawm ve theih hi a hlu m ma. Chutih laia silhfen pangngai

    bk, tlereuh chi hrang hrang kanhan inbel khum mai \hin hi chuanmi chhumchhiate hruai khawmlovin a hnawt \iau zwk ang tihzu rinawm a maw le!

    Mipa lam hi chu kan ziaawmtlngpui viau a; taksa ziak rng

    biai buai \hin mi pawh mipangngai zn lo an ni \hin tihhriain kan en dn a danglam mai\hin a. Puipunna hmuna kekawrlaklawh tak tak inbel a, mahnihk twk loh pui t-shirt, chaite

    behlawi hnah hnk ang maia hhluai, lukhum khum pai deuhchh, ran nih avanga bo hlauva

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    19/36

    July, 2013 19

    www.mizoramsynod.org

    chhinchhiahna atana an awrhtirui \hi ni wm tak tak awrh nulhnulh hmuh tur an awm leh zauh\hin erawh chuan mit a ti khamduh fu. Mahse chutianga maksaktaka inchei chng erawh mi nunziktluak tak an awm lo fo nia!

    A bikin hmeichhe lam hiankekawr leh kawr, mahni hktwk aia t inbel kan chng a.Mipui zngah kan han \hu a,inthiam lovin a fn twp thleng

    thlengin kan pawt kan pawt lehsi a, a zia lo hle. Awmphungpangngai taka kan awm theihnatur thawmhnaw thlan thiam lehchutiang inbel nachang hriat hichaw chhum thiam tluk thuakazir ngai a ni tel. Puipunna hmunakekawr bul twi t nena rawn

    teihawi phian si hmeichhezngah hmuh tur an tam ta ngeimai. Hetiang mite hianpawngsual pawh hi kan chochhuah a ni mai long maw? tihmai a awl. Mahni pindan rila mutnna hk chi leh puipunna hmunahk tur thliar hran thiam a vapawimawh m! Zahawmna lehzuamawmna, mwina lehmwlna, \hnna leh hlimna,vanneihna leh vanduaina,ngaihsanawmna lehhmuhsitawmna kawnga awmzenei tak a ni si a.

    Kan sawi ta \euh mai.Keima thu a ni a; mi dang sawi

    tur a awm lo, tia mahni duh dandana inchei mai mai, vntlng mittikham twk vla lehkha zir

    sng, mi dang aia lan mawi tumalang mwl ta hlauh zwk te,zahawmna emaw tia dangdaitaka inchei-zuamawm ta hlauh tehmuh tur kan awm ta zl a; alungchhiatthlk hle. Zwi zawiinkan nun zahawmna a luang ralhiau hiau a ni si a.

    Mi puitling apiangin thilengkimah a wm twk an hriaa, mahni chauh inngaihtuahlovin mi dang thlir dn tur

    ngaihtuah tel nachang an hre\hin. American pa ropui pakhatBrian Tracy, nunkawngahmasawnna lam chhuibingtuchuan, Dress for success. Im-age is very important. People

    judge you by the way you lookon the outside, a lo ti hial.

    Eng pawh ni se keimahnimawi tih zwng leh inbel nuamtih zwng ngawr ngawr aiin amwi leh mwi loh ngaihtuah foila. Mi dang rilru la png thei, midang mit tikham thei a nih leh nihloh te pawh chht chian fo a \hahle. Engkimah a mawi twk aawm tih hre reng ila, maksak takleh uchuak taka inchei hi kan rilruchhungril maksakzia lehuchuakzia pholangtu a ni fo tihhria ila a \ha ngawt mai.

    Nun zahawm neihnakawnga pawimawh tak Biak Inleh puipunna hmuna kanincheina kawngah puitlin deuh

    deuh i tum ang uw(Courtesy All India Radio -

    Telecast on 25/9/2012)

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    20/36

    July, 2013 20

    www.mizoramsynod.org

    MI HLATEHNUH HAIH/ISUAHMUH AN DUH

    C. Lalmalsawma,Chhiahtlang Kawn Veng

    ...Galili rama Bethsaida khuaa mi

    Philipa hnenah chuan an lo kal a, ahnenah, Ka pu, Isua hmuh kanduh e, an ti a......Tu pawhin karawng a bawl chuan mi zui rawhse; ka awmnaah ka rawngbawltupawh a awm ang; tu pawhin karawng a bawl chuan ani chu Pain achawimawi ang.Johana 12:20-26

    Kohhran leh ringtute hiankan tum ber chu thlarau

    bo chhan chhuah a ni. Mi hlatekohhrana hnuh hnaiha Isuahmuhtir kan tum \hin; a beihpawh kan bei nasain sum leh paileh tha leh zung pawh kan senghnem ta viau mai. Mahse enga

    ti nge a va sawt thei lo em. Achang phei chuan kan beidawnglek lek \hin a nih hi. K|P tepawhin kan chaw ei ai te hialthawh khawmin kan\awng\aipui bawk \hin. Mahsekan \awng\aina a thlawn taemaw tih mai turin kan

    inkhawm ban rualin a sawtlohzia hmuh tur a awm nghal,eng vang nge ni ta ang le?

    An mamawh kan pe lo a ni theiang em?

    Piang thar tawh lehrawngbawltute hian Biak Inalawi \hin leh lawi ngai lotehnenah hian kan pek tur ni lo hipek kan tum leh \hin a ni mai lomaw? An sual vang hrim hrima lawm kan tih te hian kannunah hmuh tur an nei ang emle? Kan nun an zir a, an chhiarlai hian kan nun hian pek loh

    tur zawk a pe \hin em? Kan titia\anga hlawkna leh an thlaraudamna, an rilru natna chhawktudamdawi an zawn lai hian andamna an hmu ang em le.

    Member hlate hnuh hnaihnan Sports kan buatsaih \hin; a

    \ha viau mai, mahse a va sawtmawh \hin em. Sports chu sualem ni? Ni lo ve, infiamna tihnamai a ni. Infiammi ringtu \ha antam mai. Mahse member hlatehnuh hnaih nana sports kan tihhian rawngbawltute zawk hiankan hlimna leh lawmna kanhmangaih zawk vang maiarawt kan ni zawk \hin em?Tihian ka ngaihtuah \hin - Kaninfiam hian member-te chu kaninpawh phah khawp ngei mai.Mahse kan inpawhna hianrinna lama sawt tlanna min peem aw, ka ti \hin. Kan hruaitu...chu mi, kha mi... chu a lo uang

    reuh, a lo ho reuh hle mai... tihbak sawi tur a vang \hin a ni.Sports a\ang hian an mamawh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    21/36

    July, 2013 21

    www.mizoramsynod.org

    ber Isua hi hmuhtir a har \hin.Kan mize \ha lo lai leh kanfiamthu ho mai mai hi kan hmuhtir lek zawk lo maw? Rev.Vanlalzuata chuan, Mizo\halaite hian an nun siam \hatnan sports stadium an mamawhlo, Isua chauh a ni an mamawh,a tih kha a dik hlein ka hria.

    Engtin nge an mamawh kan pektak ang le?

    1. Danglamna (change) kansiam ang : Kohhrana rawngbawlhna hrang hrang thawktute lehactive member te, inkhawm \hinten kan khawlai nun leh kan titiduh zawng hi inkhawm ngailote nun leh titi nen hian adanglam tur a ni dawn lawm ni.

    Thuhriltu pawhin a thusawisawi zawm ai chuan footballchanchin emaw sawi kan peihta zawk tlat mai. Kan inkhawmavang leh ruihhlo laka kanfihlim avang ringawt hian kannunah Isua hmel an hmu theisi lo. Fianriala Pathian kan belai an rawn hmu ve tawh si lo,rawngbawl tura chhandamkan ni bawk si. Engtin nge nizel ang?

    2. Hlawk tumin inkhawm ila: Pathian be tura inkhawm ni sihian thupuangtuin puan tur tamtak awm siin puan rei a hlau ta.

    Thuhriltu lahin sawi tur tam taknei chungin sawi rei a hlau a, hlahriltu leh hla hruaitu lahin hla

    lak nawn an hreh bawk. Eng bernge kan inkhawm chhan ni taang le? Mipuite lah chuinkhawm rei chuan kan phunmur mur a, kan bulah kan\awng\aisakte an tel ve reng

    bawk si. Kan inkhawm boruakchu kawi khat kan pelh rualinkan theihnghilh nghal a,thusawi leh fakna hla sak tepawh kan theihnghilh nghal a,kan sawi tur hriat chhun lah a

    nuihzatthlak lai mai mai a ni ta.Chung zawng zawng chumember hlaten an hmuh hmaih

    bik si lo, an tan inkhawm chaknachhan tur a vng \hin em a ni.Inkhawm nawm thu lehthusawi \hatzia te hi sawi tamintiti nan hmang ta zawk ila

    Sports leh therhlo hmanga hruaitum ai chuan inkhawm an chakphah zawk lawng maw.

    Zan lamah TV thlirin inkhelkan en emaw idol leh adt. kanen chuan a hnuah kan sawi zui\hin a, sawi tur pawh a tam theihle mai. Kohhranho inkhawmchuan thusawi \hatzia lehhlawkna kan neihte sawi zui turkan neih loh avangin inkhawmngai lote tan chuan inkhawm\hinte leh ringtute titi lehthusawi min \awmpui ve turchuan inkhawm lova TV emawan lo thlir hian inkhawm ban

    rualin min titipui nghal thei a, angaihven hmasaah kan la \angzui a. An tan chuan inkhawm

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    22/36

    July, 2013 22

    www.mizoramsynod.org

    han chakna chhan tur a awm talo a ni. Pathian thu sawi sawihi eng mah an lo ni lo, nunahlantir zawk tur kan tih avanginsawi lova lantir kan han tum vea....kan hmangaih leh duhsaknapawh thu leh \awng\ainain kanlantir leh ngam meuh lo chu anih hi. Petera ten, keini zawngkan thil hmuh leh hriatte hisawi lovin kan awm thei lo, antih ang hian Thlarauvah awm

    ila, miten min awt mai dawna lo ni.

    Rawngbawl hna kanthawhnaah hian keimahni zel hiral ngam ila, mahni lawmna maizawng lovin mahni kan insawimualpho a ngaih pawhin midang tan thlarau lam

    hmasawnna a ni thei tih hria ila.Thuhriltu pawhin ama ralnaa\angin thu hril sela, mipuitepawhin thusawi leh hla saka\angin mahni inhmu ngam ila.Hlawk tum ranin Pathian BiakInah inkhawm ila. Kaninkhawm bang leh khawlaiakan sawi \hin leh titi reng renghi Lal Isua Chanchin |ha(Pathian Thu) ni se, mi dang

    bula kan awm pawhin ringtu

    kan nihna hi kan sawi duhzawngah lantir hram hram ila.Pathian thu sawi sawi hi engmah an ni lo, nunah lantir zawktur kan tih avangin fiamthu homai mai kan sawi a, sawi lovalantir kan tum a; sawi lova lantirai chuan sawi ngeia lantir a awlzawk si. Thu ho mai mai kansawi avangin an bulah \awng\aia ngaih pawhin kan hreh a,Pathian Thu hril phei chu kan

    ngam loh phah a.Mi hlate hnuk hnai tur

    chuan danglam ngam ila,hlawkna neih tumin inkhawmila, kan thusawi duh zawng hiPathian Thu ni se, kan nunah LalIsuan lalna leh thuneihna changse, chutiang anga kan awma,

    kan nun phawt chuan anmamawh leh hmuh an duh LalIsua hi kan nunah, hmelah lehthusawi (titi duh zawng)-ah anhmu ngei ang. Tam tak chusawm ngai lovin kan thawmriva avang zawkin Biak In anthleng ngei ang. Eng pawh nisela, in awm dan chu KristaChanchin |ha nen inmawiphawt rawh se. (Philippi 1:27)

    Lalpan malsawm rawh sew

    nKan mihring-mihrinnaah hian mi dang chunga ngilneihna kan lantir \hin

    bakah heng thil pathum hi nunah belhin han nunpui ta \heuh ila, kan nunhona

    khawvel hi a nuam lehzual sawt ngei ang:

    - Inhriat thiam tawnna thinlung pu \heuh ila.

    - Thinlung taka inngaihsakin, inhmangaih tawn \heuh ila

    - Beiseina neiin, mi dang rilruah chu chi chu tuh \heuh ila

    Jess Llamson

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    23/36

    July, 2013 23

    www.mizoramsynod.org

    MOBILE PHONE SAM (A \ha lam)

    Mobile phone hi ka \hian a ni a,

    Kan inkawp tlat \hin.Khawi hmun a\ang pawhin biak theih ka ni a,A \angkai em em a ni.

    Hna pawimawh tam tak ka thawh phahin,Hmasawnna tam tak mi neihtir \hin.

    Buaina leh harsatna tam tak mi pumpelhtir \hin a,Manganna leh harsatna ka tawh changin;

    |anpuitu tam tak mi pe \hin.

    Ka mamawh hun apiangin ka hmang \angkai thei a,Ka hmelma hlauhawm lakah ka tan himna leh thlamuanna a ni.Hriatzauna \ha tak mi pe a, malsawmna tam tak mi vur \hin.

    Matheilovin, thil \ha leh duhawm tinrengin,Ka dam chhung zawngin mi zui zel ang a,

    Tichuan khawvelah hian hlim takin ka awm zel ang.

    MOBILE PHONE SAM (A \ha lo lam)Mobile phone hi ka \hian a ni a,

    Kan awm dun reng \hin.Khawi hmunah pawh kan kal dun zel \hin a,

    Kan in\hen thei mawlh lo.A rukin engkim kan sawi dun \hin a,

    Chhungte hriat lohvin mite kan be \hin a;SMS pawh kan duh hun hunah kan thawn \hin.Ani chuan kawng hlauhawmah mi hruai \hin a,

    Sual kawng thim takah mi hruai lut \hin a;Thlemna kawngah te mi hruai lut \hin.

    A talhtum leh a tiangin mi hruai bo \hin a,Ka chhungte leh mi dangte mithmuhah,

    Mualphona ka tawk ang tih hlauhawm tak a ni!Ka lu a tihai luk a,

    Zahthlak takin mi awmtir \hin.Matheilovin, buaina leh chhiatnain,

    Ka dam chhung zawngin mi zui zel ang a;Tichuan zahna kawnah ka awm reng ang.

    - V.L. Zaithanga

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    24/36

    July, 2013 24

    www.mizoramsynod.org

    Korea ramah chuan chawhma lam ni tawh mah se an boruak tawngina zir loh em avangin kawtthlerte chu a reh ruai a, mihring vak vel pawhan awm pheuh pheuh chauh a ni. Kawtthler kil khatah chuan in pakhat,a chhuat leh bang thingphela sak, a chung erawh chu rangva hi a awm vea. Chu in chu indona avanga nu leh pa nei lo, fahrah dahna hmun a ni.

    Chumi zing reh ruai chu thawklehkhatah hmelma bomb thlak puakri ring zet maiin a rawn luanlan a, hmelma bomb thlak siper chuan fahrahchenna hmun chu a rawn deng a, an in chu a sawp nghal nulh a. Inchhunga thir them leng avangin fahrah naupang eng emaw zat chuanhliam an tuar phah nghe nghe a. Hmeichhe naupang pakhat phei chu thirthlawk vel chuan a khup hnuai chiahah hian a chhawk hmawk mai a,chhanchhuah hna thawktuten an va hmuh phei chuan a lo thidang titihtawh nghe nghe a. Rang takin an la chhuak a, an hnaih ber damdawi in,

    MASH an tiha thawktute ko turin mi an rawn tr a.

    Chu thil thleng kan hriat veleh kar lovah doctor leh nurse kan thlengthuai a, naupang hliam tuarte chu kan bawihsawm nghal zung zung a.Hmeichhe naupang pakhat, hliam tuar ka hmuh rual rual chuan amamawh hmasak ber chu thisen tam tawk a ni tih ka hria.

    Fahrah naupang dang zingah chu hmeichhe naupang thisen milpuinei ho chu kan en chhuak zung zung a, chung mite hming chu nurse

    zinga Korea \awng ziak thiam leh chhiar thiamte chu entirin, an \awnginthil awmzia kan hrilhfiahtr nghal zung zung bawk a.

    Fahrah naupangho chu hlauthawng mitmeng pu dk chungin an

    rawn pungkhawm \ak \ak a, Nurse-hovin thil awmzia an hrilhfiah hnuchuan, In \hiannu tan thisen pe phal in awm em? tiin an zawt hlawma, naupangho chuan engtin mah chhang lovin an lu an thing ringawthlawm a, a beidawnthlak duh khawp mai a.

    Tu emaw tal chuan in thisen in pe thei hram lo maw? Thisen a dawnloh chuan in \hiannu hi a thi ngei ngei dawn a ni, ka han ti leh chiam a;mahse a hma ang bawkin reh leh vang vang mai. Nakinah chuan tlarhnung lama ding mipa naupang pakhat hian a ban a rawn phar ta hlauhmai a; ka thaw huai a.

    Nurse-ho chuan mipa naupang thisen chu la turin an buatsaih nghala. Khumah an muttr a, hriau an buatsaih nghal bawk a. A bana hriau anvih luh dawn laia mipa naupang hmela ngaih\hat lohna a hmuh chuan,

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    25/36

    July, 2013 25

    www.mizoramsynod.org

    Hlauthawng reng reng suh, a na lo vang, tiin ka lo hnem mawlh mawlha. Hriau a vih luh lai chuan mipa naupang chu a \ap ta a.

    Kei chuan, A na em ni? tiin ka zawt thuai a, ani chu a \ap nasasauh va. Mipa naupang chu ka thiam ang tawkin ka hnem leh pawhin a

    sawt chuang lo. Thisen an lak zawh chuan mipa naupang chu hahdamtakin an awmtr a; mahse a la inhru ta faih faih reng tho va.

    Thisen an pek hnu chuan hmeichhe naupang chu a ziaawm chawpchilhnghal a. Kei chuan Korea \awng thiam nurse pakhat chu ka ko va, mipanaupang \hutna bulah chuan ka hruai a. Mipa naupang chu, A na em?tiin ka han zawhtr a, nurse chuan Korea \awngin a lo let zel a.

    Aih, na lo,Chuti, engati nge i \ah si?Thih ka hlau alawm,Ka hrethiam ta lo. Makti zet hian, Engati nge thih chu i hlauh? ka

    ti leh a.Mipa naupang mitah chuan mittui a rawn hnm a, a biangah a

    mittui chu luang thla zawih zawih a. Ka thisen kha in la vek dawnemaw ka ti a lawm! tiin min chhang a.

    Kei chuan sawi tur reng ka hre lo. Engati nge chuti khawpa thihhlau chuan i thisen i pek phal si? kan ti leh a.

    Mipa naupang chuan \ah aw \iau hian, Ka \hian a ni a, ka hmangaih

    tlat si alawm, tiin min chhang ta a. Dr. Harold J. Morrison

    SAWMNA

    August 3-4, 2013 hian Synod Revival Committee buatsaihinZoram pum huap Pavalai Meet - 2013 chu Bethlehem Presbyterian KohhranBiak In, Aizawl-ah nghah a ni dawn a. Mizoram puma Pavalai Pawlmember zawng zawngte chu lo kal vek turin kan sawm a che u.

    A thlengtu Kohhrante lo inbuatsaih thiam theih nan Kohhran tina\anga lo kal thei tur zat (a vel tal pawh) July ni 15, 2013 aia tlai lovah ahnuaia phone no. tarlanah hian inhriattir theih ni se a lawmawm ngawt ang.

    Phone nos.Pu S.N. Thanga, Chairman - 9436141016/9612800302Pu R.K. Lianzuala, Vice Chairman - 9612177332Pu C. Lalringliana, Secretary - 9436197567 Tv. Micky Lalnuntluanga, Asst. Secretary - 8974054476

    Sd/- S.N. Thanga, Chairman Sd/- C. Lalringliana, SecretaryInformation Sub-Committee, Pavalai Meet - 2013

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    26/36

    July, 2013 26

    www.mizoramsynod.org

    nnnRIMAWI

    He hla hi i sa thiam kher loa nih pawhin han chhiar

    ve hrim hrim teh le:

    In ka nei e, chenna tur,Zan khawhara siang lawina,Ni tinin ei tur chaw min pe,silhfente nen;

    Min hmangaiha Lalpa, chhungkaw\ha min pe a,Lalpa ka lawm malsawm hluvangin.

    Ka hriat dan hi a sual lohchuan he hla hi Mizo tlangvalpakhatin English-a a phuah ani a. Chu tlangval chu a thi tahlauh mai a. A thih hnuah anote bu a\angin a chhungtenan hmu chhuak a. Mizo\awngin an lehlintir a; a thlk

    pawh an siamtir nghal niin ansawi. A thluk pawh mawi taka ni. A nu leh pa, a chhungtechu a \ah nawntir ngei ang le.

    In ka nei:He tlangval hian chenna

    tur leh zan thim hnuaia

    thlamuang taka hahchawlhnatur IN a nei chu a tan a hlutziaa hre chiang hle mai.

    Upa Lalhriata, Jubili,Mission Vengthlang

    Ni tinin....: Chawlhna turIN neih chu a tawk mai lo. Ainhnangfk nan leh a nunnaatan ni tin chaw a mamawh a.A saruak khuh mawi nan lehintuam lum nan silhfen amamawh bawk. Chng zawngzawng petu Lalpa chungahchuan lawm nachang a hre hle

    bawk a nih hi.

    Chhungkaw \ha min pe a:

    Hei tak mai hi a nipawimawh ka tih chu. A damlaiin an chhungkua chu angaihhlutzia eng tiangfakauvin nge a lantir kan hrehauh lo. Mahse, luipui luang rirehnaa chawlhsan hlen tura akalsan tk a chhungkua chu

    chhungkaw \ha tiin hmingmawi tak a lo pe dim diam a.Chung thil zawng zawngte chumalsawm hlu a nihzia hriaina petu Lalpa hmangaihna chu afak ta a nih hi. A chhungte chuan va lawm dawn m!

    Keini ve hi? Kan chennachhungkua hi chhungkaw\ha tiin lungawi takin kanpuang ve thei em le? Mahniin chhung nuam ti lo \halaieng zat tak awm ang maw?Nu leh pa thla zar hnuai, anuapna hmun him takalungawia chng thei lo ,

    khawlai nuam ti zawk, vkchhuak reng mai hi eng zatnge kan nih ang aw?

    HE HLA HI

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    27/36

    July, 2013 27

    www.mizoramsynod.org

    In chhung nuam ti lovachhuak reng mai i nih chuanhei hi ka zwt a che. I vahchhuahna hmunah chuan i inchhunga i dawn anghmangaihna i dawng ngai em?Chu hmunah chuan damlohleh manganna i tawh palhahmangaih tak leh duat takaenkawl duh tur che an awmem? I in chhungah chuan anawm asin. Ei leh in, silh leh

    fen, an neih ang ang i tana uimiah lo an awm. Len chhuahrng rng loh tur tihna chu ani lo. Zan khat mit chhin i lotawh palhin i ruang chukhawia dah nge i duh a, i hringnun tawp hman nan khawihmun nge i thlan? Chu hmun

    ngei chu i ngaihhlut tur chu ani dawn lom ni?

    |halai duh tak, i inchhung nuam ti la, ngaihlu la,lungawi takin awm teh. I inchu mite in anga ropui a ni lothei a, a chhunga chengtepawh an chhuanawm lem loniin i hria a ni mai thei e.Mahse, ngainep suh la, ichenpuite chu hmusit suh. Mivanduai, chhungte tih ve turnei mumal lote hian kan awtche asin. I duh anga i inchhung chu a nuam lo a nihpawhin a siam nuamtu tur chu

    nangmah i ni e. In chhungnawmna leh a ropuina chu e,a IN sak hmang leh a chhung

    bungrua azir a ni mai lo asin.Hmangaihnaa inphuarkhawm IN chhungah chuanthingpui sen ringawt pawh hia tui a, hmangaihna par vulchuan a uap mawi a, nun ahlim \hin a ni.

    I pa chu zahin chawimawila, i nu chu i sualna vangin\ahtir fo suh. I sen tt lai ata itan an inpekna thukzia hi i

    dam chhung pawhin i hre zosng lo vang. I damloh vangamutmu tuah thei lova antlaivarpui \hin che ringawtpawh kha i rul sng dawn emni le? Tuna i demand sang takkha tihpuitlinsak tur chein anneihin a tlin lo a ni mai thei.

    Chuvang ringawt chuan i nuleh pate chu mi sual, mimawl-ah i chhuah mai dawnem ni? Chhungkaw khawsaktlin tawka lungawi dan tepawh zir ve ta zawk la, a va\ha dawn ve. Sual thununnaavangin khawi hmunah pawhtlan bosan \hin mah la,Bawihte, min vahvaihsanmah la, ka \awng\aina tal hrereng rawh, tiin i nuhmangaihna chuan i thlaangin a m zel ang che a, atawp thlengin a zui zel dawnche a ni. Lalpan chhungkua apek che hi chhungkaw \ha a ni

    tih hriain, Lalpa ka lawmmalsawm hlu vangin, i ti vetur a ni dawn lom ni?

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    28/36

    July, 2013 28

    www.mizoramsynod.org

    Cancer laka invenghim turhian x-ray te leh routine test

    an tih hrang hrangtea innghahlutuk loh a \ha. Mahni taksa chumahniin kan inhre chiang a, kan

    taksaa thil danglam deuh a awmchuan enfiah zung zung hi a himber a ni. Mi mir tlangpuiin kanhriat \heuh angin cancer hihmuhchhuah hma a nih chuantam tak hi an dam leh thei.1. Thawchham (wheezing) leh

    thawk harsa : Hei hi chuap

    cancer vei ten an neih hmasakber \hin a ni.

    2. Khuh reh thei lo leh awm vel na\hem \hum : Cancer \henkhat,thisen cancer (leukemia) an tihleh chuapa bawk awmte hianheng symptoms hi an nei duhkhawp mai. Chuap cancer vei\henkhatte hian an awm vela na\ana an koki leh ban lama \aidarh hi an sawi chawk a ni.

    3. Khawsik zeuh zeuh \hin lehinfection awm \hin : Hei hi thisencancer (leukemia) an tih hi a ni duhkhawp. Leukemia hian kanthlingah white blood cells \ha lo(abnormal) a rawn siamtir a, tichuan,

    kan taksa natna vengtute whiteblood cells kha an tlem ta a, tichuaninfection kan lo nei ta fo \hin a ni.

    CANCER

    lanchhuah dan\henkhatte

    HRISELNA nnn 4. Thil lem harsa (difficultyswallowing) : Thil lem \hat theihlohna hi chaw kawng (esophageal)emaw hrawk cancer emawlanchhuah dan tlangpui a nideuh ber a. Chuap cancerveiahte pawh hian thil lemharsatna a awm ve thei bawk.

    5. Lumph nodes vung :Nghawngah emaw, \halahemaw, zakhnuaiah emawvung a awm thei. (Lymph

    nodes hi be kan ti em aw)Hetianga bawk thar a lo awnhian lumphatic system-ah thildik lo a awm tihna a ni a,cancer a ni duh chawk.

    6. Pem hleka thisen chhuak tawpharsa leh kan vun, hmun hranghranga thil duk (bruises) awlsam

    taka awm \hin : Hei hi leukemiavei sign a ni duh viau. A chhanchu leukemia cancer cells khankan red blood cells oxygenpetu leh kan platelets thisenchhuak tam tur vengtute kha annek chep a, an thawh tur angan thawk thei ta lo \hin a ni.

    7. Chak lo leh hah ngawih ngawihainhriatna : Hei hi cancer chihrang hrang lanchhuahna a niduh hle. Englai pawha chaungawih ngawiha inhriatna lehhahchawlh leh tam tawkmuthilh pawha reh chuang loa nih chuan daktawr hnenainentir thuai a \ha ang.

    8. Pum puar (bloating of abdomen)leh buk rih lam pung thut : Hei hihmeichhiate tan chibawm

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    29/36

    July, 2013 29

    www.mizoramsynod.org

    (ovarian) cancer awm \anna ani duh hle a ni. Darkar tam fechaw an ei tawh loh pawhinchaw chakna an nei lo tlat \hin.

    9. Chaw chaklohna leh puar deuhrenga inhriatna : Hei hihmeichhe tan bik, chibawm(Ovarian) cancer awm \anna ani duh hle a ni. Darkar tam fechaw an ei tawh loh pawhinchaw chakna an nei lo tlat \hin.

    10. Tai (pelvis) leh pum na :

    Chibawm cancer nei tanhetiang hi a awm duh hle a ni.

    11. Ek thi leh tai thi (rectal bleeding) :Hei hi rilpui leh tai (colorectalcancer) cancer a ni fo \hin.

    12. Chhan awm lem lova taksa rihzawng lo zang : Hei hi rilpuiemaw chaw kawng cancer

    emaw a ni duh viau.13. Pum nuamlo leh pum na fo :Rilpui emaw pumpui canceremaw hian pumna leh pumnuamlo a siam chawk a ni.

    14. Hnute a sen emaw, pan emaw,vung emaw awm : Hei hiinflammatory breast cancer a nithei. Hnutea hetiang a awmchuan daktawr hriattir vat a \ha.

    15. Hnute hmur awm dan a danglamchuan : Hnute hmur landandanglam hi hmeichhiatenhnute cancer an vei tihdaktawr ten an hmuhchhuahhma daihin a awm \hin. Anhnute hmur hi a tlum

    (flattened) emaw, a sir zawng ahawi emaw, van kawk zawnginemaw a hawi thei bawk.

    16. Hmeichiaten thi an neih laia naleh thi chhuak tam chungchuangbik emaw, thi neih inkara thichhuak \hin : Hetiang hi chhulcancer lo in\an a ni duh hle.Hetianga thil danglam tak alo awm chuan inenfiah a \ulhle ang.

    17. Hmai vung (puffiness) : Chuapcancer nei hian hmai bui deuhemaw vung emaw an neichawk. Tin, hmai hi a lo sen

    deuh vut thei bawk. A chhanchu chuap bawk (tumor) te takte te kan awm chhunga (chest)thisen luang tur kha a lo hnawhthei a, thisen kha hmaiah lehnghawng velah khan a dangtawt thei a ni.

    18. Pan dam thei lo emaw, vuna chhah

    bik awm, tin a lo khirin a lo thithei : Hei hi a awm chuan vuncancer lo in\anna a ni duh hle.

    19. Chhan awm lova tin (nails)awmdan inthlakthleng : Tinhnuaia dum emaw, buangemaw leh lo inchhu bial (dot)emaw a awm chuan vun cancera ni duh. Tin hmawr lo kawm(clubbing) deuh a awm chuanchuap cancer a ni duh hle. Tina lo dang em em a, a lo var deuhpuap chuan thin cancer a ni duhhle bawk a ni.

    20. Kawng na emaw nak dinglamhnuai deuha na : Thin cancer veihian hetianga na hi an nei

    chawk. Tin, hnute cancer veipawh hian kawng na hi chuan nei va fo bawk.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    30/36

    July, 2013 30

    www.mizoramsynod.org

    THUHRILTU ROPUIJOHN HARPER

    Joel Lairemsanga Mualkawi Br.

    April 14, 1912 zan a ni a, RMSTitanic lawng lian leh ropui,

    Tuipui chunga Lal Inti hiala ankoh chu Atlantic tuifinriat vawtleh dam dup chungah chuanthalfang thlawk ang maiin a tawlhper per mai a, History phekah ahming a chuang dawn tih hrelawk zet se chuan chawpchilhin ading duh mai awm asin. He lawnghi a hun lai mihring thil siam zinga

    lian ber a nih mai bakah mi hausatawntaw tam tak a phur mek a,khawvel hausakna a phur pawhkan ti thei awm e. He zan\ihbaiawm takah hian lung muangtaka an awm laiin, Southamptonan chhuahsan dawna Pi AlbertCarwell-i zawhna pawh, HeLawng hi a pil thei lo, tia lo

    chhangtute chuanna ngei chuan

    vur tlang a tai ta bur mai le! Water-tight Compartment paruk lai chutuiin a chim ta pung pung mai.

    He lawng chapo takah hian

    Pathian thuhriltu \hahnemngai takJohn Harper leh a fanu duat emem kum ruk leka upa Nana chuNana ni Jessie Leitch nen anpathumin second class-ah anchuang ve a. Nana hi a nausenlaiin a nuin a lo boralsan tawhnghe nghe a ni. An chuanna chu apil ngei dawn tih a chian hnuahchuan Harper-a chuan a fanu lehJessie Leitch chu chhanchhuahnalawnglengah chuan a dah a, amahpawh chuang ve nghal tura lawngsipaiten an tih pawhin a duh vetlat lo! A fanu chu duat takafawpin, nakin lawkah hlim takinan inhmu leh dawn tia a thlah hnu

    chuan he khawvela lei taksa pu-aintawng leh ngai tawh lo turin akalsan ta a ni.

    John Harper-a hian tuifinriat-ah hian an pil dawn tih ahrechiang kher mai. A fanu amang\ha hnu lawkah chuan thilri ring tak lo chhuahna lam chu an

    hawi \hap a, lawng chu a lai takah

    HRIATZAUNA nnn

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    31/36

    July, 2013 31

    www.mizoramsynod.org

    a lo bung fel der tawh a. Lifeboat-achuang ve lo mi 1528 zet chu At-lantic tuifinriat vawt em em leh rapawm zet chungah chuan mahni

    nunna hum tumin an tal buai khermai. Pathian tana \hahnemngaiJohn Harper-a erawh a nun humtuma buai a ni ve lo; mi dangte Isuake bula thlen tuma buai a ni zawkasin! A piah lawka lawng themchunga thlaphang leh ring taka loau mek tlangval hnenah chuan,Chhandam i ni tawh em?,tiin a vazawt a. Chu tlangval chuan, Aih,chhandam ka la ni lo, tiin a lochhang thuai a. Harper-a chuanzam hmel pu hauh lovin a pil turinsiam rem pahin Isua chanchin ahrilh mawlh mawlh a. A zawhnangai bawk, Chhandam i ni tawhem?,tiin a zawt leh a, chu tlangval

    pawh chuan, Aih, chhandam ka lani lo,tiin a lo chhang ve thuaibawk a. Harper-a chuan a life-jacket chu phelhin chu tlangvalhnenah chuan, Hei hi ha rawh, keiaiin i mamawh zawk e,tia pek lehmi dang hnena kal chu a rual a.Rei vak lo hnuah chuan rawn letlehin Isua ke bulah a thlen thei ta

    nge nge a ni. Hemi zana mi 1528phu suau suau zinga mi paruk chuchhanchhuah an ni a, heng zingahhian he tlangval piangthar pawhhi a tel ve nghe nghe a ni.

    Lawng pil hnu kum liah chuanCanada ram Hamilton hmunahTitanic lawng a\anga

    chhanchhuahhote an inhmukhawm a. Chutah chuan Scotttlangval a lo ding chhuak a, Kha

    mi zan rapthlak takah khanGlasgow khuaa mi John Harper-akhan duhsak takin, Chhandam ini tawh em? tiin min zawt a, kei

    chuan, Ni lo tiin ka chhang a.Lalpa Isua ring rawh, tiin thawhlawp hlawp chungin Lal Isuakhawngaihna thu min hrilh a, anichu a pil hlen ta a. Kei hi JohnHarper Crusade hnuhnung berapiangthar hnuhnung ber ka niang, tiin a sawi a ni!

    John Harper-a hi kristian \hatak nu leh pa karah kum 1872, May29th khan a lo piang a, kum 13 lek anihin Kristian nghet tak ni turin ainpe a, kum 17 a nih chuanrawngbawlin a chhuak der tawh ani. |hahnemngai taka rawng abawlna chuan mi tam tak

    piantharna a thlen \hin a, Kristatana sengkhawmtu ropui tak a ni.Kum 1896 khan Harper-a chuankohhran a lo nei hrang ta hial a,tunah chuan Herper MemorialChurch tih a ni ta thung. Thil makve deuh chu- Herper-a hian tuilamah accident \um hnih a lo tawktawh a, hei hi training a lo neih

    lawkna pawh a ni mahna le. A fanuNana hian a pa a ngaih thu hi asawi fo \hin a, a lainatawm thei hle.Kum 1986 khan a nu leh pa lennaram panin he khawvel hi a lokalsan tawh a, a ni Jessie Leitchpawhin kum 1963 khan hekhawvel hi a lo chhuahsan ve tabawk. Krista tana sengkhawmtu

    ropui chanchin hi he khawvel lehVan nunah pawh theihnghilh a nitawh lo ngei ang.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    32/36

    July, 2013 32

    www.mizoramsynod.org

    KANTU

    Kolasib |umpui Br.

    KOLASIB |UMPUI BRANCH

    K|P Kolasib |umpuiBranch hi Kolasib Venglai Pas-tor Bial chhunga Branch pali(4)

    zinga Upa ber niin(Kolasib-aBranch upa ber), Ni 22 April1953 khan din a ni a. April 22,2003 khan Golden Jubilee, ruainen ropui takin an lawm tawhnghe nghe a, kumin hian Dia-mond Jubilee lawm turin aninbuatsaih mek a ni.

    Member 299 (Mipa 180 lehhmeichhia 119) an awm mek a,Kristian |halai copy 90 an lamek a ni. Kum 1992 a\ang khanPathianni chhuak KTP AWchhuah \hin a ni a, EditorialBoard changtlung tak dinin anni hian an enkawl mek a,

    Kohhran ho beng pawimawhtak a ni mek a ni.Pathianni tlai apiangin

    |awng\ai Inkhawm an nei \hina, Branch hmalakna tichak turinGroup pali(4)- Jeptha, Ehuda,

    Jaira leh othniela group din a nia, Group te hian kum khat atanBudget ah Rs. 13000/- zel an nei

    a, group intihsiak nan Groupinchhiarna-Thawh\an zan, Nilaizan, inrinni zan, Thawh\an zan

    inkhawma Hla bu leh Biblekeng zat, |awng\ai inkhawmamember leh Group O.B kalzatah, Branch hnatlang kal zat,

    Biak In hawnga nupui pasalinnei zatah te neih \hin a ni.

    An sum hmuhna tlangpuite chuhna remchang apianga inhlawh,Group Budget, Faith Promise lehInkhawm thawhlawm te a ni a,Thawh\an zan inkhawm hi Sermonleh Kumpuan Thupui zirna hun

    atan an hmang \hin.An member a\angin tunah

    hian Missionary 2 an chhuakmek a, ATC-ah kumina chhuak

    bakah zir mek 1 an awm bawka ni. Synod Mission Boardhnuaiah thawktu 6 an chawmmek. Branch hmalakna tichak

    turin Sub-Committee hranghrang - Evangelism, Programme,Light & Sound, Literature, Re-ception & Ushering, Banner &Decoration, Refreshment lehArchive te din a ni.

    Kumin hian Branch-inProject hrang hrang an neihzinga Diamond Jubilee ropuitaka lawm an tum avangin\hahnem an ngai hle a, I\awng\aipui reng ang uw

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    33/36

    July, 2013 33

    www.mizoramsynod.org

    Keimahni

    nMay 10-12, 2013 khan Tuidam Bial Leadership Training TuidamKohhranah neih a ni a, T. Upa Lalhruaizela leh Pu Lalnghinglova Hauzel(Com. member)-ten an hmanpui. Trainingah hian mi 54 an tel a, hruaitu kalte hianinrinni zan a\angin Pathianni zan thleng thuchah \um hnih ve ve an sawi a ni.

    nMay 18, 2013 (Inrinni) khan Sialsuk Bialah K|P Leadership Training

    neih a ni a, T. Upa Zohmangaiha, Fin. Secretary leh Dr. Lalliansanga, Com-mittee member-ten an hmanpui. Zan Kohhran inkhawmah hun lo pein PuLiansangan thuchah a sawi a, hruaitute hi an lehlang a ni.

    nMay 31-2 June, 2013 chhung khan Vaphai Bial K|P Meet, Vaphai VengtharKohhran Biak Inah neih a ni a. He hun hmanpui hian Tv. V.L. Muanchhana,

    Asst. Secretary leh Pu Lalnghinglova Hauzel, Committee Member-te an kal a,hruaitu kalte hian Pathianni chawhmaah Tv. Muanchhanan thu sawiinPathianni chhunah Pu Nghinglovan thuchah a sawi a. Pathianni chawhnuinkhawm ban fellowship-ah HIV/AIDS awareness hun hmangin Pu

    Nghinglovan hun a hmang bawk. Hei bakah hian Fellowshipah thuchah tawivawi khat ve ve an sawi bawk.

    nJune 7-9, 2013 chhung khan Zote Pastor Bial K|P chuan Ngur KohhranahLeadership training leh Bial Meet an hmang a, training-ah hian mi 107 an tela ni. T.Upa Dr. Samuel Vanlalthlanga, Asst. Leader leh Dr. Julie Remsangpuii,Committee member-ten an hmanpui a, hruaitute hian Pathianni chawhmaahPu Samuelan thuchah sawiin chawhnuah Dr. Julie-in thuchah a sawi a ni.

    nJune 7-9, 2013 chhung khan |awi Presbytery K|P Meet, KhumtungKohhranah hman a ni a, he hun hmanpui hian Pu Saizamliana Sailo, Pu

    Samuel Laldingliana, Committee member leh Synod Choir an kal. Hruaitutehian Pathianni chawhma leh chawhnuah thuchah an sawi a, Synod Choir hianvawi 4 dinah hla 9 sain Special Item \um 3 an nei bawk.

    Kuminah Presbytery K|P Meet hmun hrang hrangah neih tawh a ni a, lanei leh turte an awm bawk a, a remchang angin a hlawma Meet kan hman danrawn tarlan kan tum ang.

    nBRANCH DING THAR:

    1. March 24, 2013 (Patthianni) khan Tlabung Chawnpui Pastor BialahTuikawi Kohhranah K|P din a ni a, member mipa 20 leh hmeichhia 10, an

    vaiin member 30 an awm a ni.2. April 14, 2013 (Pathianni) khan Ramthar Veng Pastor Bialah RamtharTlangveng Branch K|P a ding thar a, member mipa 156 leh hmeichhia 122, anvaiin member 278 an awm a ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    34/36

    July, 2013 34

    www.mizoramsynod.org

    nT.Upa ah thlang : CK|P Committee member, Kristian |halai EditorialBoard member ni bawk Dr. H. Lalthanzara chu May 26, 2013 (Pathianni)khan Nursery Veng Kohhran Tualchhung Upa atan thlan tlin a ni. Arawngbawlna zel turah duhsakna kan hlan e.

    n SYNOD CHOIR RAWNGBAWLNA:1. Mizoram Synod Choir chuan March 24, 2013 (Pathianni) zan khan Mission

    Vengthlang Kohhranah hun hmangin \um 3 dinah hla 8 an rem.

    2. April 7, 2013 (Pathianni) khan Lungleng I Bial chhunga Kohhran 3-te antlawh a. N. Lunglengah tuk\huan eiin chawhma hun an hmang a, chawhnu-ah Lungleng I-ah hun an hmang a, Director Pu Vanlalhruaian thuchah asawi ve ve a, zaipawl-in \um 3 dinah hla 6 ve ve an rem. Lungleng I-ah hianNl. Nancy Zothanmawii a zai bawk. Samtlangah zanriah eiin an inkhawm

    nghal a, Fin. Secy. Tual Upa Zohmangaihan thuchah a sawi, zaipawl-in\um 3 dinah hla 7 an rem.

    3. April 19, 2013 (Zirtawp) zan khan Mission Veng Kohhran Hall-ah musicvideo shooting an nei a. Hei hi kum 2012-a lo rel lawk tawh bawhzuina kal

    zel a ni.

    4. Mizoram Synod Choir chuan April 21, 2013 (Pathianni) zanah DawrpuiVengthar Kohhranah zaia rawngbawlna an nei a, \um 3 dinah hla 8 anrem. Director Pu Vanlalhruaian thuchah a sawi.

    5. April 23, 2013 (Thawhlehni) khan ATC Valedictory Service-ah an zai a,\um 2 dinah hla 2 an sa.

    6. May 3-5, 2013 khan K|P, Tuichang Presbytery Meet Khawzawl VengtharKohhrana nghahah \um 4 dinah hla 9 an rem, member 3 an solo bawk.

    7. May 10, 2013 (Zirtawpni)-ah an member Lalhmangaihi (Sini) leh Pro.Pastor Vanlalchhunga te inneih inkhawm, Mission Veng Kohhran BiakInah hla 1 an sa.

    8. May 12, 2013 (Pathianni) khan K|P, Aizawl Chhim Presbytery MeetMission Veng Kohhrana neihah \um 2 dinah hla 4 an rem.

    9. May 13, 2013 (Thawh\an) zan khan Armed Veng North K|P Inkhawmahzaia rawngbawlna an nei a, \um 3 din chhuahah hla 8 an sa. Director PuVanlalhruaian thuchah tawi a sawi a, inkhawm zawng zawngte a malmalin Zaipawl member-ten lamtualah an \awng\aisak.

    10. May 24-27, 2013 khan Lawngtlai Chanmari Kohhran Biak InahChhimtuipui K|P Meet hmanpuiin an kal a, \um 3 dinah hla 10 an rem,member 5 an solo bawk. Pathianni tlai Fellowship-ah Synod Choirkaihhruaiin Praise & Worship hun hlimawm tak hman a ni.

    11. June 7-9, 2013 chhunga neih |awi Presbytery K|P Meet hmanpuiin an kala, \um 4 dinah hla 9 an sa a, zaipawl member a\angin special item \um 3neih a ni bawk.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    35/36

    July, 2013 35

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/28/2019 Kristian Thalai - July, 2013

    36/36

    July, 2013 36