khutbah if 1433

129
KHUTBAH HARI RAYA KHUTBAH HARI RAYA IEDUL FITRI 143 IEDUL FITRI 143 3 3 H H Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh, wa nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina. Mayyah dihillahu fala mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah. Asyhadu ala ilaaha ilillallah, wahdahu laa syariikalah, waasyhadu anna Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah. Allahumma shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi ihsanin illa yaumiddin. Allahu akbar 3 x. La Ilaha illallahu Allahu akbar. Allahu akbar. Walillahilhamd. Allah hu akbar kabiran, walhamdulillahi katsiran, wasubhanallahi bukratan wa ashiila. La illaha illallahu wahdah, shadaqa wa’dah, wa nashara ‘abdah, wa a’azza jundah, wahazamal ahzaba wahdah. La illaha illallah hu wala na’budu illa iyyah, muhlishina lahuddin, walau karihal kaafirun. La ilaha illallahu Allah hu akbar, Allah hu akbar, walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas ittaqullaha haqqa tuqaatih walaa tamuutunna illa wa antum muslimun. Jama’ah shalat ied rahimakumullah. Wonten ing enjang menika, sedaya umat Islam wonten ing saindenging ngalam donya, ngraosaken perasaan ingkang sami kaliyan kita. Inggih menika perasaan gumbira, ananging sekaligus ugi perasaan bersedih. Kita rumaos gumbira, amargi kita sampun 1

Upload: imam-nooryanto

Post on 18-Feb-2015

422 views

Category:

Documents


14 download

DESCRIPTION

terima kasih

TRANSCRIPT

Page 1: Khutbah if 1433

KHUTBAH HARI RAYAKHUTBAH HARI RAYAIEDUL FITRI 143IEDUL FITRI 14333 H H

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh, wa

nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina. Mayyah dihillahu fala

mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah. Asyhadu ala ilaaha ilillallah, wahdahu laa

syariikalah, waasyhadu anna Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah.

Allahumma shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi

ihsanin illa yaumiddin.

Allahu akbar 3 x. La Ilaha illallahu Allahu akbar. Allahu akbar. Walillahilhamd.

Allah hu akbar kabiran, walhamdulillahi katsiran, wasubhanallahi bukratan wa ashiila.

La illaha illallahu wahdah, shadaqa wa’dah, wa nashara ‘abdah, wa a’azza jundah,

wahazamal ahzaba wahdah. La illaha illallah hu wala na’budu illa iyyah, muhlishina

lahuddin, walau karihal kaafirun. La ilaha illallahu Allah hu akbar, Allah hu akbar,

walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas ittaqullaha haqqa tuqaatih walaa

tamuutunna illa wa antum muslimun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Wonten ing enjang menika, sedaya umat Islam wonten ing saindenging ngalam

donya, ngraosaken perasaan ingkang sami kaliyan kita. Inggih menika perasaan

gumbira, ananging sekaligus ugi perasaan bersedih. Kita rumaos gumbira, amargi kita

sampun kasil medal saking medan jihad ingkang awrat, inggih menika jihad merangi

hawa nafsu kita piyambak. Setunggal wulan dangunipun, kita sampun kasil

nundukaken nafsu syahwat saha nafsu padaran kita; kita sampun kasil nundukaken

pandangan mata, nutup talingan, anjagi lesan, saha nahan langkah kita, saking

tumindak maksiyat ingkang saged ngguguraken pahala siyam kita.

Kejawi rumaos gumbira, wonten ing enjang menika kita ugi rumaos bersedih.

Kita rumaos sedih, awit kita sampun katilar dening wulan ingkang sakelangkung

agung. Wulan ingkang ing ndalemipun wonten setunggal dalu ingkang langkung sae

pun banding seribu bulan. Wulan ingkang menjanjikan pahalanipun amalan sunat

sami kaliyan amalan wajib, wulan ingkang sedaya korinipun suwarga pun bikak,

korinipun neraka katutup, saha sedaya setan pun belenggu. Kita rumaos sedih awit

kita mboten mangertos, menapa Allah taksih paring kesempatan dumateng kita kanti

paring yuswa ingkang panjang, sakhengga kita saget pinanggih malih kaliyan

penghulunipun sedaya wulan.

Pramila saking menika mangga kita nulad dumateng lampah para sahabat junjungan

kita Kanjeng Nabi Muhammad saw, inggih menika wonten ing akhiripun wulan

1

Page 2: Khutbah if 1433

ramadhan sami melantunkan do’a: “Ya Allah, janganlah Engkau jadikan

puasa ini sebagai puasa yang terakhir dalam hidup kami. Seandainya

Engkau berketetapan sebaliknya, maka jadikanlah puasaku ini sebagai

puasa yang Engkau rahmati bukan puasa yang hampa semata. Ya Allah,

Seandainya Engkau mewafatkan kami jangan ada lagi dosa yang belum

Engkau ampuni”.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Ing awalipun wulan romadlon, kita tansah dipun engetaken, bilih tujuan kita

nindakaken siyam menika supados la’alakum tattaqun, supados kita dados tiyang

ingkang bertaqwa. Wonten ing titi wanci menika kita sampun ngrampungaken siyam

kita. Pramila mangga kita sami mengevaluasi, menilai, utawi mbiji dumateng diri kita

piyambak-piyambak, menapa tujuan kita supados dados tiyang ingkang bertaqwa

menika sampun tercapai menapa dereng. Lajeng kados pundi cara kita menilai, utawi

mbiji keberhasilan siyam kita menika? Kadospundi caranipun menilai derajat

ketaqwaan kita menika? Wonten ing Al-Qur’an Allah sampun kepareng nyebat tanda-

tandanipun, sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa.

Wonten ing Surat Al-Baqoroh ayat 1 dumugi 4, Allah paring pangandikan :

1. Alif lam mim .(2). Kitab (Al Quran) iki ora ana keraguan ing ndaleme; pituduh

kanggo waong-wong kang bertaqwa, Sinten ta ingkang dipun sebat tiyang

bertaqwa menika: ?

3. (yaiku) wong kang beriman marang barang kang ghoib, nindakake shalat, lan

nafkahake sakperangan rezki kang sun paringake marang deweke.

4. Lan dewekke beriman marang kitab (Al-Qur’an) kang wus diturunake marang sira

(Muhammad), lan Kitab-Kitab kang diturunake sakdurungira, sarta dewekke yakin

marang anane panguripan akhirat.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Wonten ing ayat 177 Surat Al Baqoroh Allah ugi paring pangandikan:

2

Page 3: Khutbah if 1433

177. Jeneng kebecikan iku dudu anggonira ngadepake rainira madep mangetan utawa

mangulon. Ananging kang aran kebecikan iku , yaiku: beriman marang Allah ,

dina kiamat, Malaikat, Kitab-Kitab, Nabi-nabi, lan menehake banda kang banget

ditresnani marang sanak sedulure, bocah-bocah yatim, wong-wong miskin,

musafir (kang butuh pitulungan), lan marang wong kang njejaluk, uga

merdikakake batur tukon, lan nindakake shalat, mbayar zakat, lan wong kang

nuhoni perjanjiane menawa duwe janji, lan wong-wong kang shabar nalika

nandang reribet, nandang karupegen, lan ana ing sakjeroning peperangan. Wong-

wong kang mangkono iku wong kang bener imane, lan wong-wong kang bertaqwa

Wonten ing Surat Ali Imron ayat 16-17 Allah paring pangandikanipun:

16. (yaiku) wong-wong kang ndedonga: ” Duh Allah Pangeran kula, estu kawula

sampun beriman dumateng Paduka., pramila mugi Paduka apunten sedaya

dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing kula saking siksanipun neraka ,"

17. (yaiku) wong-wong kang sabar, kang siddiq, kang tetep ta’ate, lan wong-wong

kang nahkahake bandane, lan kang nyuwun pangapura ana ing wektu sahur.

Wondene won ten ing Surat Ali Imron 134-135 Allah ugi paring Pangandikan:

134. (yaiku) wong-wong kang tansah nginfakake bandane nalika lagi kecukupan lan

nalika nandang karupegan, lan wong-wong kang kuat ngampet nesune, lan

paring pangapura marang kesalahane wong liya. Allah rena marang wong –

wong kang tumindak becik.

3

Page 4: Khutbah if 1433

135. Lan (uga) wong-wong kang menawa tumindak keji utawa nganiaya marang

awake dewe banjur eling marang Allah, banjur nyuwun pangapura tumtap

dosa-dosane, lan sapa maneh kang bisa paring pangapura sakliyane Allah ?

Lan dewekke ora mbacutake tumindak kejine, kamangka dewekke mangerteni

Jamaah shalat Id rahimakumullah.

Saking ayat-ayat ing nginggil, saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang

bertaqwa menika nggadahi sifat-sifat, tanda-tanda utawi ciri-ciri :

Sepisan, tiyang ingkang bertaqwa menika tiyang ingkang kiat imanipun. Iman

dumateng Allah, dumateng Malaikat, Kitab-kitab, Nabi-nabi, saha iman dumateng

dinten kiamat. Iman mboten namung sekedar ucapan lisan, ananging mujudaken

keyakinan wonten ing manah, dipun ucapaken kanti lisan saha dipun buktekaken kanti

amal perbuatan ing tengahing masyarakat. Jadi, buah dari Iman adalah adalah amal

sholih yang kita kerjakan ditengah-tengah masyarakat.

Umpaminipun kemawon kita menyatakan beriman dumateng Allah, kamangka

kita mangertos bilih Allah anggadahi sifat Maha Mirsani; bab menika mestinipun

andadosaken pangatos-atos ing sedaya tumindak kita. Awit sedaya tumindak kita

menika, senajan mboten wonten makhlukipun Allah ingkang mangertosi, namung

Allah Maha Mirsani, Allah Maha Ngawuningani.

Tumindak kita ingkang sae, sanajan namung sak gluguting kolang-kaling bade

kapirsanan dening Allah, lan ing akhirat benjang Allah bade paring piwales.

Mekaten ugi tumindak maksiyat kita, senajan ta kasaput ing mendung, katutupan bumi

sap pitu, Allah ugi bade mirsani, saha Allah ugi bade paring piwales pasiksan

dumateng kita mbenjang wonten ing dinten kiamat.

Menawi kita ngaken beriman dumateng malaikat, temtunipun kita yakin bilih kita

menika tansah dipun tutaken kaliyan malaikat Rakib lan ‘Atit, Malaikat ingkang tansah

nyatet tumindak awon lan tumindak sae kita. Kanti mekaten beriman dumateng

malaikat andadosaken kita ajrih menawi bade tumindak maksiyat, awit bade dipun

catet dening malaikat ‘Atit, lan catatan menika sakmangkenipun bade kita pirsani

wonten ing yaumul hisab kanti lengkap mboten wonten ingkang cicir.

Kaping kalih, tiyang ingkang bertaqwa menika kuat ibadahipun dumateng

Ngarsanipun Allah. Bab menika dipun buktekaken kanti nindakaken shalat. Shalat

ingkang dipun tindakaken mboten namung sekedar jengkang-jengking ananging

shalat ingkang kita tindakaken mujudaken shalat ingkang hidup, shalat ingkang

wonten ”ruh”ipun, shalat ingkang dipun kanteni raos khusu’, raos ikhlas, lan dipun

4

Page 5: Khutbah if 1433

kanteni perasaan harap-harap cemas. Penuh harapan shalatipun dipun tampi dening

Allah, ananging ugi merasa cemas menawi shalatipun dipun tolak dening Allah SWT.

Kaping tiga, tiyang ingkang bertaqwa menika, tiyang ingkang kuat ibadah

sosialipun wonten ing tengahing masyarakat. Bab menika dipun buktekaken kanti

mbayar zakat saha nginfakaken sakperangan saking arta banda ingkang banget dipun

tresnasi. Zakat ingkang dipun bayaraken mboten namung zakat fitrah yang hanya 2,5

kg beras. Ananging zakat ingkang dipun maksudaken inggih menika zakat maal, zakat

saking harta benda ingkang kita darbeki.

Perintah berinfaq menika mboten namung nalika kita sampun sugih, ananging

ugi nalika kita taksih nandang kacingkrangan. Menapa sebabipun Allah paring

perintah makaten, sebab manungsa menika anggadahi sifat tamak, rakus, cetil, bakhil

dan tidak pernah merasa puas kanti banda ingkang sampun dipun darbeki.

Menawi kita teliti saking ayat-ayat ingkang kita sebat ing nginggil, kanyatan

perintah berinfaq menika menempati posisi ingkang khusus. Perintah berinfaq

ternyata muncul di keempat tempat ingkang nyebataken sifat-sifatipun tiyang ingkang

bertaqwa. Menapa ta sebabipun perintah berinfaq menika dipun ulang-ulang, dipun

wongsal-wangsuli. Awit Rasulullah paring pangandikan bilih infaq menika saged

memadamkan kebencian kados dene air memadamkan api. Dados kanti infaq saged

newahaken ikatan kasih sayang antara yang miskin dengan yang kaya.

Infaq saged meredam raos hasad lan drengki akibat kesenjangan sosial. Infaq

mujudaken aktualisasi keunggulan ajaran agami Islam ditengah masyarakat ingkang

materialistis lan hedonis. Infaq andadosaken kita celak dumteng manusia, celak

dumateng Allah, saha celak dumateng suwarga.

Rasulullah SAW paring pangandikan: “Assahiyyu qaribum minallah, qaribum

minannas, qaribum minal jannah. Wal bakhilu ba’idum minallah, ba’idum

minannas, baidum minal jannah, qaribu minannar”.

“Orang yang pemurah itu dekat pada Allah, dekat pada manusia, dan dekat pada

surga, sedangkan orang yang bakhil, jauh dari Allah, jauh dari manusia, jauh dari

surga, dan dekat pada neraka”.

Kaping sekawan, tiyang ingkang bertaqwa menika tiyang ingkang anggadahi

akhlaq ingkang mulia, akhlaq ingkang terpuji, dipun buktekaken kanti sifat sabar

ngadepi kahanan menapa kemawon, tetep anggenipun taat dumateng Ngarsanipun

Allah lan Rasulipun, tansah menepati janji-janjinipun, kiat ngampet hawa nafsunipin,

lan gampil paring pangapunten dumateng kesalahanipun tiyang asanes;

5

Page 6: Khutbah if 1433

Kaping gangsal, tiyang ingkang bertaqwa menika tansah tunduk lan tawadhu’

dumateng Ngarsanipun Allah. Menawi tumindak maksiat lajeng enget dumateng

Ngarsanipun Allah, berdo’a saha beristighfar nyuwun pangapunten wonten ing wanci

sahur, wanci lingsir wengi, saklajengipun berjanji mboten bade nerasaken tumindak

maksiatipun.

Allahhu akbar. Allahu akbar walillahilhamd.

Saksampunipun kita mangertosi sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, tanda-tandanipun,

tiyang ingkang bertaqwa, sumangga kita lajeng sami introspeksi, menilai utawi mbiji

dumateng diri kita piyambak-piyambak, menapa kita sampun anggadahi sifat-sifatipun

tiyang ingkang bertaqwa menika punapa dereng. Menawi sampun kita pantes ngucap

Alhamdulillah, lan mangga tansah sami kita jagi ketaqwaan kita menika wonten ing

saknjawinipun wulan Romadlon. Ananging menawi dereng, sumangga kita tansah

berusaha, berikhtiar saha berdo’a, mugi-mugi Allah paring kekiyatan dumateng diri

kita supados kita saged dados tiyang ingkang bertaqwa. Kanti makaten Insya Allah

kita pikantuk derajat taqwa, lan kanti taqwa menika kita berhak dados pewarisipun

suwarga firdaus, suwarga ingkang mengalir sungai-sungai dibawahnya, kita kekal

abadi wonten ing lebetipun. Lan wonten ing lebetipun kita pun paringi garwa ingkang

suci, saha pikantuk keridloanipun Allah.

Ing pungkasanipun khutbah menika mangga kita sami menundukkan wajah,

nadahaken tangan, kanti penuh harapan, nyenyuwun saha berdo’a dumateng

ngarsanipun Allah, mugi-mugi Allah tansah paring barokah, paring pitedah, paring

hidayah, paring rahmah saha ampunan dumateng kita sedaya.

A’udzubillahi minasysyaithonirrajim. Bismillahirrahmaanirrahiim. Alhamdulillahi

rabbil ‘alamin. Wasshalatu wassalamu ‘ala Muhammadin wa’ala aalihi wasshahbihi

ajma’in. Allahummaghfirlil muslimiina wal muslimat; wal mukminiina wal mukminat, al

ahyai minhum wal amwat. Innaka sami’un qoribummujibu da’wat.

Rabbanaa zhalamnaa anfusanaa wa illam taghfir lanaa wa tarhamnaa

lanakuunanna minal khasiriin.

Ya Allah ya Tuhan kami, sungguh kami telah menganiaya diri kami sendiri,

dan jika Engkau tidak mengampuni kami dan tidak memberi rahmat kepada kami,

niscaya pastilah kami termasuk orang-orang yang merugi. Ya Alloh, Dzat Yang

Maha Pengampun, ampunilah kami, diri yang kotor berlumur dosa ini, yang

hidupnya selalu bergelimang aib cacat dan cela. Kini kami bersimpuh di hadapan-

Mu. Ampuni kami Ya Alloh, sekelam apapun kehidupan yang pernah kami lalui.

6

Page 7: Khutbah if 1433

Ampuni kami ya Allah, sebanyak apapun dosa yang melumuri tubuh kami. Ampuni

kami Ya Alloh, sebusuk apapun masa lalu kami.

Allahumma firli wali walidainaa, warhamhuma kama rabbayana shighoro.

Ya Alloh, sungguh Engkau telah mengaruniai orang tua yang sangat menyayangi

kami. Maka dari itu ya Allah, ampunilah dosa-dosa kami dan dosa kedua orang tua

kami, sayangilah mereka sebagaimana mereka telah menyayangi kami diwaktu kecil.

Ya Allah, ampuni kedurhakaan kami kepada ibu bapak kami. Ampuni kami jikalau

kami jarang tersenyum kepadanya, ampuni kami jikalau kami jarang memuliakan

keduanya, ampuni kami kalau selama ini kami selalu menyakiti hati dan

mengecewakan hati mereka.

Ya Allah berikan kesempatan kami untuk berbakti kepada keduanya. Ya

Allah muliakan ibu bapak kami, jadikan husnul khotimah sebagai akhir hayatnya,

ringankan dia dalam menghadapi sakaratul maut, jadikan kuburnya adalah salah satu

taman dari taman-taman surgamu, dan jangan jadikan kuburnya adalah salah satu

liang dari liang - liang nerakamu. Ya Allah, lindungi orang tua kami dari azab kubur,

dan dari fitnah neraka jahannam.

Rabbana hablana min ajwajina, wadzurriyatina, qurrata a’yunin, waj’alna

lil muttaqina imama.

Ya Allah hadiahkan kepada kami istri-istri dan anak-anak yang menjadi

penyejuk pandangan mata kami, dan jadikan kami pemimpin bagi orang-orang yang

bertaqwa. Ya Allah ampuni kami jikalau kami salah menjadi orang tua. Ampuni kami

jikalau kami salah mendidik keluarga. Ya Alloh selamatkan anak-anak kami,

teguhkanlah aqidahnya, kuatkanlah keimananya, muliakalahn akhlaknya.

Ampuni kami ya Allah andaikata kami telah meracuni keluarga dengan harta

yang haram. Ya Allah karuniakan kepada kami nikmatnya beribadah, doa-doa yang

Engkau ijabah, sisa umur yang penuh berkah, rezeki yang melimpah ruah, dan jadikan

akhir hidup kami khuznul khatimah. Ya Allah, karuniakan kepada kami rumah tangga

yang sakinah mawaddah warohmah. Jangan biarkan rumah tangga kami menjadi

rumah yang tangga penuh fitnah.

Ya Allah, jadikan kaum muslimin yang hadir ini, suami yang sholeh. Suami

yang jujur, suami yang sabar, suami yang dapat membimbing keluarganya

senantiasa berada di jalanMu. Jangan jadikan kami suami yang tidak amanah,

suami yang senang menebar fitnah, suami yang khianat. Ampuni kami ya Allah

berikan kesempatan kami untuk kembali kejalanMu.

7

Page 8: Khutbah if 1433

Ya Allah, jadikan kaum muslimah yang hadir ini, untuk bisa menjadi istri

yang sholehah, istri yang ikhlas, istri yang dapat menjadi penghias pandangan

mata, istri yang benar-benar menjadi ibu yang tulus bagi anak-anaknya. Ya Allah

titipkan kepada kami keturunan yang lebih baik daripada kami, jangan biarkan

terlahir dari diri kami keturunan-keturunan yang durhaka, keturunan yang durjana.

Ya Rabb, jangan biarkan ada anak-anak kami menorehkan aib diwajah kami.

Ampuni jikalau kami salah mendidik mereka ya Rabb. Ya Allah, jangan biarkan

anak-anak kami menuntut kami di akhirat. Ya Robb, muliakan keluarga kami di

dunia ini, serta muliakan keluarga kami di akhirat kelak.

Allahumma rabbana taqabbal minna shalatana wa shiyamana wa

qiyamana wa takhasysyu`ana wa tadharru`ana wa ta`abbudana wa tammim

taqshirana.

Ya Allah, ya Tuhan kami, terimalah shalat kami, puasa kami, ibadah malam

kami, kekhusyu'an kami, ketundukan kami,, dan sempurnakanlah kekurangan kami.

Ya Allah, janganlah Kau jadikan puasa ini sebagai puasa terakhir dalam

hidupku, seandaianya Engkau berkehendak lain; maka jadikanlah puasaku ini puasa

yang Engkau rahmati, bukan puasa yang hampa belaka. Wahai Yang Maha

Mendengar, Engkulah yang menggenggam segala kejadian. Jadikan umur yang

tersisa ini menjadi seindah-indah umur. Jadikan kami ini ahli shalat yang khusyu’, ahli

tahajud, ahli shaum, ahli shadaqoh yang tulus, dan ahli amal yang selalu istiqomah.

Allahumma inna nas aluka salamatan fiddin, wal afiyatan fil jasaadi,

waziyadatan fil ilmi, wabarokatan firrizqi, wa taubatan qoblal maut, wa rahmatan

‘indal maut, wa maghfirotan ba’dal maut. Allahumma hawwin ‘alaina fi sakaratil

maut, wannajata minannar, wal afwa indal hisaab.

Ya Alllah sungguh kami memohon kepada-Mu, keselamatan dalam

menjalani agama kami, kesehatan dalam jasmani kami, kemanfaatan dalam ilmu

kami, barokah dalam rezeki kami. Ya Allah berikanlah kesempatan bertaubat

sebelum maut menjemput kami, kasih sayangilah tatkala maut menghampiri kami,

berilah ampunan setelah kematian kami. Ya Allah ringankanlah derita kami ketika

menghadapi sakaratul maut, selamatkan kami dari api neraka, dan mudahkanlah

kami ketika menghadapi hisabMu.

Ya Allah, jangan cabut nyawa kami sebelum Engkau haramkan tubuh ini dari

nerakaMu; jangan kau cabut nyawaku sebelum Engkau wajibkan surga atasku.Ya

Allah, andaikata ajal datang menjemput kami, cabutlah nyawa ini dalam khusnul

khotimah, dan kami berlindung kepadaMu dari mati dalam keadaan suul khotimah.

8

Page 9: Khutbah if 1433

Ya Allah ampunilah dosa-dosa yang pernah kami lakukan pada makhluk-Mu.

Ampunilah perbuatan jahat, laknat, maksiat, zhalim dan hal-hal lain yang Engkau

murkai yang pernah kulakukan kepada umat manusia. Ampunilah rasa malu dan

kesulitanku untuk memohon maaf kepada mereka. Bukakanlah pintu maaf bagi

orang yang pernah kuzhalimi. Gugurkanlah setiap dosaku kepada mereka setiap kali

mereka sedang mengingatku atau mengingat kesalahanku pada mereka. Ya Allah,

jadikanlah doa kami ini sebagai pertobatan

Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil aakhirati khasaanah, waqinaa

‘adzabannar. Rabbana taqabbal minna innaka antassami’ul ‘aliim, watub ‘alaina

innaka antattauwaburrahiim. Subhana rabbika rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu

‘alal mursalin, walhamdulillahi rabbil ‘alamin. Walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Rabbana laa tuakhitnaa innasiinaa au akhtha’naa; rabbana walaa tahmil

‘alainaa ishran, kamaa hamaltahu ‘alalladzinaa min qablinaa; rabbana wala

tuhamilnaa maa laa thaqatalanaabih; wa’fuanna waghfirlanaa warhamnaa anta

maulanaa fangshurna ‘alal qaumil kaafiriin. "Ya Alah ya Tuhan kami, janganlah

Engkau hukum kami jika kami lupa atau kami tersalah.Janganlah Engkau bebankan

kepada kami beban yang berat sebagaimana telah Engkau bebankan kepada orang-

orang sebelum kami. Janganlah Engkau pikulkan kepada kami apa yang tak sanggup

kami memikulnya. Beri ma'aflah kami; ampunilah kami; dan rahmatilah kami.

Engkaulah Penolong kami, maka tolonglah kami terhadap kaum yang kafir."

Khutbah Idul Fitri 1430 : Apakah Kita Masih BertemuKhutbah Idul Fitri 1430 : Apakah Kita Masih Bertemu Bulan Ramadhan Kembali?Bulan Ramadhan Kembali?

Kamis, 17/09/2009 14:20 WIB | email | print | share

9

Page 10: Khutbah if 1433

Khutbah Idul Fitri 1430 : Apakah Kita Masih Bertemu Bulan Ramadhan Kembali?

Oleh : Muhammad Syamlan,Lc ; Wakil Gubernur Provinsi Bengkulu

(َح'ْم(َد' كبيرا أكبر الله لله وال--------'َح(ْم'َد9ُه9 لله الَحْمَد' إن7 وأصييال الله بكرة الله وسبَحان كثيرا - 9ه9 َن (ُن 'ِع-ي َت 'ْس( و'َن

-ُه9 'ْغ(ِف-ر@@@9 َت 'ْس( 9ْو(ُب9 و'َن 'َت (ه-، و'َن 'ي -ل 'ِع9ْوُذ9 إ -الله و'َن وِر- ِم-ْن( ب ر9 'ا ُش9 ُن (ِف9ْس- 'َن 'اِت- و'ِم-ْن( أ Mَئ ي '، س' -ُنا 'ْع(ْم'ال 'ْه(َد-ُه- ِم'ْن( أ ' الله9 َي َف'ال'ه9، ِم9ضَّل7 -َّل( و'ِم'ْن( ل 9ض(ل ' َي 'ه9، َه'اِد-َي' َف'ال ْه'َد9 ل 'ُش( 'ن( و'أ ' أ 'ه' َال 7 إل -َال ' و'ْح(َد'ُه9 الله إ (َك' َال ر-َي 'ه9 ُش' ْه'َد9 ل 'ُش( 'ن7 و'أ Z أ ِم9َح'ْم7َدا

(َد9ُه9 9ه9 ْع'ب ْو(ل س9 ' و'ِر' -َي' َال 'ب 'ِع(َد'ُه9، َن Mَّم( ص'َّلM اللْه9َّم7 ب ل -َيM َه'َذ'ا ْع'ل'ى و'س' 7ب - الُن (َّم 'ر-َي (ك -ه- و'ْع'ل'ى ال -ه- ال ب 'اْع-ه- و'ص'َح( (ب 'ْت و'أ

ان@ -ْح(ْس' -ِإ -ل'ى ب -- إ 'ْو(ِِم ، َي (ْن@@--- 'ِع(َد9 أِم7ا الَدMَي 'ا: ب 'اِد' َف'ي ب 9َّم( الله، ْع- (ك 9وص-ي 7اَي' أ -َي 'ْق(ْو'ا و'إ -َت 7ْق9ْو(ن' َف'اَز' َف'ْق'َد( الله ب (ْم9َت وقال. ال :ْتِعالى

'ْو(ِِم' 9ْق'ل7ُب9 َي 7اِر- َف-َي و9ُج9ْوَه9ْه9َّم( ْت 9ْون' الُن 'ْق9ْول 'ا َي 'ا َي 'ُن (َت 'ي 'ا ل 'َط'ِع(ُن 7ه' أ 'ا الل 'َط'ِع(ُن ْوَال' و'أ س9 9ْوا ﴾٦٦﴿ الر7 'ا و'ق'ال 7ُن ب 7ا ِر' -َن إ'ا 'َط'ِع(ُن 'ا أ 'ُن اِد'ْت 'ا س' اءَن 'ر' 9ب 'ا و'ك kْوَن َض'ل

' -يال' َف'َأ ب 'ا ﴾٦٧﴿ الْس7 7ُن ب -ْه-َّم( ِر' (ْن- آْت (ِع'َذ'اُب- ِم-ْن' َض-ِع(ِف'ي (ْه9َّم( ال (ِع'ُن Zا و'ال 'ِع(ُن ا ل Zير- 'ب ﴿ ك'ا ﴾٦٨ kْه'ا َي َي

' 7َذ-َيْن' أ 9ْوا ال 9ْوا َال' آِم'ُن 9ْوَن 'ك 7َذ-َيْن' ْت 'ال ُه9 ِم9ْوس'ى آُذ'و(ا ك' أ 'ر7 7ه9 َف'ب 9ْوا ِم-ْم7ا الل 'ان' ق'ال 7ه- ْع-ُنَد' و'ك ﴿ و'ُج-يْهZا الل

'ا ﴾٦٩ kْه'ا َي َي' 7َذ-َيْن' أ 9ْوا ال 7ْق9ْوا آِم'ُن 7ه' اْت 9ْوا الل َد-َيَدZا ق'ْو(َالZ و'ق9ْول [70-66:األْحزاُب ]﴾٧٠﴿ س'

Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Di pagi hari yang manandai datangnya hari pertama bulan Syawal ini, yang juga kita kenal dengan Hari Raya Iedul Fitri, kita berada dalam suasana gembira tapi juga sedih. Gembira karena kita telah berhasil kembali dari medan juang sebulan penuh dengan kemenangan yang gilang gemilang. Tapi juga sedih, karena telah ditinggal pergi bulan Ramadhan yang penuh berkah dan penuh kenangan.

Ya Allah, apakah kami masih bisa bertemu kembali dengan bulan Ramadhan di tahun yang akan datang?

Ya, apakah kita kira-kira masih bertemu dengan bulan Ramadhan di tahun yang akan datang? Ramadhan dipastikan insya Allah tetap akan datang. Tapi ketika Ramadhan itu datang apakah kita masih hidup? Adalah sesuatu yang semua kita tak tahu.

-ن7 7ه' إ (َّم9 ْع-ُنَد'ُه9 الل ل اْع'ِة- ْع- ل9 الْس7 Mز' 9ُن (َث' و'َي (ْغ'ي 'َّم9 ال 'ِع(ل - َف-َي ِم'ا و'َي اِِم ْح' ِر(' 'َد(ِر-َي و'ِم'ا األ( 'ِف(ٌسw ْت 'ك(ْس-ُب9 ِم7اُذ'ا َن َغ'َدZا ْت

'َد(ِر-َي و'ِم'ا 'ِف(ٌسw ْت َيM َن' -َأ ٍض@ ب ِر(

' 'ْم9ْوِت9 أ -ن7 ْت 7ه' إ -يَّمw الل -يرw ْع'ل ب ٣٤﴿ َخ' ﴾

Sesungguhnya hanya Allah yang pengetahui tentang hari kiamat; dan Dia-lah Yang menurunkan hujan, dan mengetahui apa yang ada dalam rahim. Dan tiada seorang pun yang dapat mengetahui (dengan pasti) apa yang akan bisa diusahakannya besok. Dan tiada seorang pun yang dapat mengetahui (kapan dan) di bumi mana dia akan mati. Sesungguhnya Allah Maha Mengetahui lagi Maha Mengenal. (Lukman: 34)

Peringatan soal kematian ini, adalah merupakan keniscayaan hidup. Bukan hanya relevan untuk yang telah berusia lanjut. Bukan hanya untuk yang sekarang sedang sakit. Bukan hanya untuk rakyat yang kesulitan mencari sesuap nasih. Bukan hanya untuk kaum jelata. Tapi kematian itu adalah keniscayaan untuk semua manusia dari semua kalangan. Untuk para pemuda. Untuk orang yang sekarang dalam kondisi sehat wal afiat. Untuk yang memiliki harta melimpah. Untuk para pejabat.

10

Page 11: Khutbah if 1433

k9َّل 'ِف(ٌس@ ك -ْق'ِة9 َن (ْم'ْو(ِت- ُذ'اِئ 9َّم7 ال 'ا ُث (ُن 'ي -ل ُج'ِع9ْون' إ 9ر( ْت

Tiap-tiap yang berjiwa akan merasakan mati. Kemudian hanyalah kepada Kami kamu dikembalikan. (Al-Ankabut: 57)

Ya Allah, kami tak tahu kapan ajal kami tiba. Ya Allah, tapi kami masih menginginkan bisa bertemu dengan bulan Ramadhan lagi. Ya Allah, bulan Ramadhan cepat sekali berlalu. Kami merasakan seakan baru kemarin bulan Ramadhan itu datang, tapi kini ia telah pergi. Ya Allah, kami berharap itu bukan pertemuan kami yang terakhir dengan bulan Ramadhan. Kami masih menginginkan berjumpa dengan bulan Ramadhan, yang penuh berkah ini ya Allah.

Ma’asyiral Muslimin Jamaah Sholat ‘Iedul Fithri rahimakumullah, Memang kita semua masih mengingingkan bertemu kembali dengan bulan Ramadhan. Tapi rasanya tak mungkin kita semuanya bisa bertemu lagi. Pasti di antara kita ada yang segera dipanggil oleh Allah, sebelum bulan Ramadhan datang lagi. Mungkin anak kita. Mungkin orang tua kita. Mungkin Isteri kita. Mungkin suami kita. Mungkin sahabat kita. Bahkan, mungkin diri kita sendiri.

M9َّل -ك ِم7ِة@ و'ل9 'ُج'َّلw أ -ُذ'ا أ 9ْه9َّم( ُج'اء َف'ِإ ل ُج'

' ' أ ون' َال (َخ-ر9 'َأ َت 'ْس( اْع'ِةZ َي ' س' 'ْق(َد-ِم9ْون' و'َال َت 'ْس( َي

Tiap-tiap umat mempunyai batas waktu; maka apabila telah datang waktunya mereka tidak dapat mengundurkannya barang sesaat pun dan tidak dapat (pula) memajukannya. (Al-A’raf: 34)

Bukan kami mengajak kita semua meratap. Meratapi kepergian Ramadhan dan meratapi kematian yang pasti datang.Tapi itulah kenyataan, bahwa setiap ada pertemuan pasti ada perpisahan. Hidup ini ternyata tidak lama. Bisa seakan-akan hanya sekejap. Maka, sudahkah kita siap berpisah dengan dunia ini. Sudahkah kita siap meninggalkan harta benda yang kita kumpulkan. Sudahkah kita siap meningglkan rumah yang kita bina setiap hari. Wahai kaum wanita sudahkah anda siap ditinggalkan suami? Wahai kaum laki laki sudahkah kita siap ditinggalkan isteri? Wahai para orang tua sudahkah kita siap ditinggalkan anak-anak kita? Wahai para pemuda, para remaja dan anak-anak apakah kalian telah siap ditinggalkan orang tua?

Dan yang lebih penting lagi, sudahkah sewaktu-waktu kita siap mati mempertanggungjawabkan apa saja yang kita lakukan di dunia ini di hadapan Allah? Di hadapan Allah secara langsung; tak ada yang bisa kita rekayasa dan tak ada yang bisa kita sembunyikan.

7ه- Mل ْم'اواِت- َف-َي ِما ل ِر(ٍض- َف-َي و'ِم'ا الْس7' -ن األ ( و'إ (َد9وا 9ب 9َّم( َف-َي ِم'ا ْت ك 'َنِف9ْس- و( أ

' 9ْخ(ِف9ْوُه9 أ (ك9َّم ْت ب 9َح'اس- -ه- َي �ه9 ب الل

'ْغ(ِف-ر9 -ْم'ْن َف'ي اء ل 'َش' 9ِع'َذMُب9 َي اء ِم'ْن و'َي 'َش' �ه9 َي 9َّلM ْع'ل'ى و'الل ء@ ك َي( ق'َد-َيرw ُش'

Kepunyaan Allah-lah segala apa yang ada di langit dan apa yang ada di bumi. Dan jika kamu melahirkan apa yang ada di dalam hatimu atau kamu menyembunyikannya, niscaya Allah akan membuat perhitungan dengan kamu tentang perbuatanmu itu. Maka Allah mengampuni siapa yang dikehendaki-Nya dan menyiksa siapa yang dikehendaki-Nya; dan Allah Maha Kuasa atas segala sesuatu. (Al-Baqarah: 284)

Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Sekali lagi kami tidak megajak kita meratap. Tapi kami mengajak kita semua menyadari kenyataan ini. Bahwa bulan Ramadhan telah pergi, dan kita belum tentu bisa bertemu kembali.

Allahu akbar 3x walillahilhamd. Allah berfirman:

-ن7 ر- ِم'َع' إ (ِع9ْس( ا ال Zر 9ْس( -ُذ'ا ﴾٦﴿ َي َغ(َت' َف'ِإ -ل'ى ﴾٧﴿ َف'اَنَص'ُب( َف'ر' Mَك' و'إ ب َغ'ُب( ِر' ٨﴿ َف'اِر( ﴾

11

Page 12: Khutbah if 1433

Maka apabila kamu telah selesai (dari sesuatu urusan), kerjakanlah dengan sungguh-sungguh (urusan) yang lain, dan hanya kepada Tuhanmulah hendaknya kamu berharap. (An-Nasyrah: 7-8)

Dengan segala kelebihan dan kekurangannya, kita telah lakukan ibadah di bulan Ramadhan. Meskipun kita belum tentu bertemu lagi dengan bulan Ramadhan, yang pasti sekarang masih ada waktu. Allah mengarahkan, ketika kita sudah menyelesaikan suatu urusan maka kita harus segera mengerjakan urusan yang lain. Apalagi memang bulan Ramadhan adalah bulan yang sarat dengan nilai-nilai pendidikan, maka aplikasinya itulah yang harus kita wujudkan dalam sebelas bulan ke depan.

Dan sesungguhnya inilah, yaitu pasca Ramadhan, yang menentukan ibadah kita di bulan Ramadhan itu berhasil atau tidak. Apakah puasa yang kita lakukan ada pengaruhnya dalam kehidupan kita setelah Ramadhan? Apakah shalat tarawih yang kita laknasanakan ada dampaknya? Bacaan Al-Qur’an yang kita lakukan di bulan Ramadhan apakah ada bekasnya? Atau semuanya itu pergi bersamaan dengan perginya bulan Ramadhan? Kalau semua itu pergi bersamaan dengan perginya bulan Ramadhan, maka itulah yang disinyalir oleh Nabi Muhammad Saw:

'َّم( @ ِم-ْن( ك -َّم (ٌس' ص'اِئ 'ي 'ه9 ل 'اِم-ه- ِم-ْن( ل 7 ص-ي -َال (ُج9ْوُع9 إ 'َّم( ال @ ِم-ْن( و'ك -َّم (ٌس' ق'اِئ 'ي 'ه9 ل 'اِم-ه- ِم-ْن( ل 7 ق-ي -َال ْه'ر9 إ الْس7

“Banyak orang yang berpuasa, tapi tidak mendapatkan apa-apa kecuali lapar dan dahaga. Dan banyak yang melakukan shalat tarawih, juga tak dapat apa-apa kecuali hanya begadang saja.” (Hr. Ahmad)

Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Di bulan Ramadhan, dengan puasa, kita telah dilatih untuk hidup dengan sangat berhati-hati. Bukan saja dalam persoalan yang makruh dan yang haram, tapi sampai dalam persoalan yang mubah dan halal. Kita tidak saja menjauhi makanan yang haram dan perzinaan dengan perempuan atau laki-laki lain. Tapi kita dilatih mengendalikan diri untuk makan makanan yang halal yang telah menjadi milik kita dan juga berhubungan dengan isteri atau suami yang sah. Silakan dibayangkan betapa sangat hebat pendidikan puasa ini. Kalau kita telah mampu mengendalikan diri dari hal-hal yang halal, maka tentu saja seharusnya lebih mampu untuk mengendalikan diri dari hal-hal yang jelas-jelas haram. Inilah jalan menuju ketakwaan.

Rasulullah bersabda:

' 9ُغ9 َال (ل 'ب (ِع'بَد9 َي 9ْون' أن( ال 'ك 7ْق-يْن' ِمْن' َي 'َد'ُع' ْح'َت7ى الْم9َت ' ِم'ا َي 'َأَس' َال -ه-، ب Z ب -ه- ِم-ْم7ا ْح'َذ'ِرا 'َأَسw ب الَترِمَذَي ِرواُه) ب )

“Tidaklah seseorang bisa mencapai derajad takwa, sehingga ia mampu menggalkan sesuatu yang tidak apa-apa karena takut terjerumus kepada sesuatu yang berhaya.” (Hr. Tirmidzi)

Puasa juga mengajarkan kita untuk tidak menyepelekan sesuatu yang dilarang meskipun itu sangat kecil atau sedikit. Selama kita berpuasa, kita betul-betul menjaga agar mulut kita tidak sampai kemasukan air meski hanya setetes. Subhanallah, bayangkan dengan puasa, sampai sekecil ini kita jaga.

Dan yang sangat hebat lagi, dan ini tidak ada kecuali dalam ajaran iman, segala aturan puasa itu kita lakukan semata-mata karena Allah. Kita tak mau pura-pura berpuasa, padahal kita kalau mau tentu sangat mudah. Mengapa? Karena kita merasa Allah melihat kita di mana pun kita berada. Kita tak bisa dusta di hadapan Allah. Kita tak bisa bersandiwara di hadapan Allah.

Jadi puasa, mengantarkan kita sampai pada derajat ihsan. Yaitu, beribadah kepada Allah seakan-akan melihat-Nya, atau paling tidak merasa dilihat oleh Allah.

12

Page 13: Khutbah if 1433

Tentu saja kondisi yang sedemian amat positif dari ajaran puasa, tak boleh sirna bersamaan dengan perginya bulan Ramadhan. Allah ingin agar kita tetap berhati-hati seperti itu di bulan-bulan-Nya yang lain. Marilah kita bayangkan, prilaku kehati-hatian yang sedemikian sangat hebat itu andaikata benar-benar mewarnai kehidupan kita secara umum. Masya Allah maka betapa indahnya kehidupan ini.

Marilah kita bayangkan di daerah dan di negeri kita ini, apa yang tejadi bila kita mengejahwantahkan ajaran puasa ini. Sehingga, kita tidak ada yang berbuat mubazir, tidak makan yang haram, tak ada perzinaan dan perselingkuhan, tak ada judi, tak ada minum-minuman keras, tak ada korupsi atau kolusi meski Rp 100, sebagaimana kita tak mau minum air meski hanya setetes karena takut puasa menjadi batal. Dan itu kita lakukan dengan penuh kesadaran, bukan karena ada polisi, bukan karena ada jaksa, bukan karena ada KPK, pendek kata bukan semata-mata karena adanya penglihatan manusia, tapi karena kita merasa di awasi oleh Allah yang Mahamelihat, maka betapa kira-kira adil dan makmurnya daerah dan negeri kita ini. Pastilah benar-benar terwujud kemanan, kesejahteraan dan kedamaian. Tampil menjadi daerah dan bangsa yang sangat maju dan terdepan.

Kalau itu terjadi, dan memang harus kita upayakan agar bisa terwujud, maka persoalan ekonomi, persoalan kekayaan alam, persolan lapangan kerja, dengan sendirinya tak akan ada masalah. Semua masalah terjadi sesungguhnya adalah karena tak terkendalikannya hawa nafsu.

'ْو( 'ن7 و'ل 'َه(َّل' أ (ْق9ر'ى أ ( ال 9ْوا ( آِم'ُن 7ْق'ْوا 'ا و'اْت ُن 'َح( 'ِف'َت (ْه-َّم ل 'ي 'اِت@ ْع'ل ك 'ر' ْم'اء ِمMْن' ب ٍض- الْس7 ِر(' 'ك-ْن و'األ ( و'ل 9ْوا 'َذ7ب 'اَه9َّم ك 'َخ'َذ(َن َف'َأ

-ْم'ا ( ب 9ْوا 'اَن 9ْون' ك ب (ْس- 'ك َي

Jika sekiranya penduduk negeri-negeri beriman dan bertakwa, pastilah Kami akan melimpahkan kepada mereka berkah dari langit dan bumi, tetapi mereka mendustakan (ayat-ayat Kami) itu, (mereka durhaka dengan banyak berbuat dosa), maka Kami siksa mereka disebabkan perbuatannya. (Al-A’raf: 96).

Maka lewat mimbar yang mulia di hari raya Idul Fitri ini kami ingin mengumandangkan, telah tiba saatnya kita bangun momumen pembanguan yang benar. Yaitu pembangunan jiwa atas dasar takwa. Kami ingin serukan, tak perlu lagi kita terlalu menggembar-gemborkan pembanguan fisik, tapi kita perlu membangun rohani. Tak perlu kita memuja ilmu pengetahuan dan tehnologi, tapi kita perlu moral. Tak perlu kita hanya membangun sesuatu yang bisa dilihat, tapi kita perlu mendidik manusia agar bisa melihat.

Allahu akbar 3x walillahilhamd. Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Telah sangat nyata, bahwa kesulitan dan bahaya yang kita hadapi di daerah kita ini dan juga di negara kita bahkan dunia, adalah krisis moral, krisis hati dan krsisis iman. Kita tidak menderita krisis ekonomi sebenarnya, tapi kita menderita krisi hati. Kita pun tak terbelakang karena ilmu pengetahuan dan intelektual. Bukan karena kita tak cerdas. Bukan karena mata kepala kita buta. Tapi semua terjadi karena hati yang ada dalam dada itulah yang buta.

'َّم( 'َف'ل وا أ ير9 'ْس- ِر(ٍض- َف-َي َي' 9ْون' األ( 'ك 'ْه9َّم( َف'َت 9ْون' ق9ل9ْوُبw ل 'ِع(ْق-ل -ْه'ا َي و( ب

' ْم'ِع9ْون' آُذ'انw أ 'ْس( -ْه'ا َي 7ْه'ا ب -َن 'ِع(ْم'ى َال' َف'ِإ ْت

(َص'اِر9 'ب 'ك-ْن األ( 'ِع(ْم'ى و'ل (ْق9ل9ْوُب9 ْت 7َت-َي ال الَصkَد9وِر- َف-َي ال

Maka apakah mereka tidak berjalan di muka bumi, lalu mereka mempunyai hati yang dengan itu mereka dapat memahami atau mempunyai telinga yang dengan itu mereka dapat mendengar? Karena sesungguhnya bukanlah mata itu yang buta, tetapi yang buta, ialah hati yang ada di dalam dada. (Al-Haj: 46)

Dengan puasa semoga membuat mata hati kita terang. Sebagaimana ketika kita berbuasa, sedikit ada yang mengajak berbuat dosa kita katakan saya sedang puasa.

13

Page 14: Khutbah if 1433

Allahu akbar 3x walillahilhamd. Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Di samping itu, Ramadhan telah mendidik kebersamaan kita semua. Betapa dengan semangat kebersamaan semuanya menjadi ringan dan penuh berkah. Puasa mudah kita lakukan karena kita lakukan bersama-sama. Shalat tarawih pun mudah kita laksanakan, karena kita lakukan dengan berjama’ah. Zakat, infaq dan sedekah serta pelbagai amal kebajikan pun kita lakukan dengan semangat kebersamaan ini.

Semangat kebersaan ini tak boleh berakhir dengan berakhirnya Ramadhan. Shalat lima waktu harus tetap kita lakukan dengan berjamaah. Adalah sangat aneh bila kita telah berhasil melakukan shalat terawih dengan berjama’ah di masjid, yang itu hukumnya sunnah, lalu setelah itu untuk shalat wajib khususnya isya’ dan shubuh tak kita tunaikan berjama’ah di masjid.

Ramadhan telah menjadi momentum untuk memakmurkan masjid. Maka salah satu dari hasil pendidikan Ramadhan adalah tetap makmurnya masjid-masjid kita. Kalau masjid-masjid kita kembali sunyi dan sepi, maka berarti tak ada bekas yang tinggal dalam kehidupan kita ini. Masjid yang sepi pertanda masyarakat itu hati-hatinya terkunci. Dan bila masjid sepi dan hati terkunci, maka jangan salahkan bila kita menderita kesulitan ekonomi. Bukan karena sumber ekomoni itu yang sedikit, tapi karena hati kita yang keras dan tandus, maka tanah yang subur tiadalah berarti. Percayalah, bahwa masyarakat yang memakmurkan masjid niscaya dimakmurkan Allah. Tapi masyarakat yang berani menelantarkan masjid dan menolak Undangan Allah, menolak seruan Allah, maka sudah sepantasnya bila mendapatkan teguran dari Allah.

'ا kْه'ا َي َي' 7َذ-َيْن' أ ( ال 9ْوا ( آِم'ُن 9ْوا يب 'ُج- َت �ه- اس( -ل س9ْول- ل -لر7 -ُذ'ا و'ل 9َّم إ -ْم'ا ِد'ْع'اك 9َّم( ل -يك ي 9َح( ( َي 'ْم9ْوا 'ن7 و'اْع(ل �ه' أ 'َح9ْول9 الل (ْن' َي 'ي ب

ء- (ْم'ر( -ه- ال (ب 7ه9 و'ق'ل َن' (ه- و'أ 'ي -ل ون' إ ر9 9َح(َش' ْت

Hai orang-orang yang beriman, penuhilah seruan Allah dan seruan Rasul apabila Rasul menyeru kamu kepada suatu yang memberi kehidupan kepada kamu, dan ketahuilah bahwa sesungguhnya Allah menguasai antara manusia dan hatinya dan sesungguhnya kepada-Nya-lah kamu akan dikumpulkan. (Al-Anfal: 24)

Di samping shalat lima waktu kita lakukan berjama’ah, kami menyerukan zakat pun seharusnya kita lakukan secara berjama’ah. Salurkan zakat lewat lembaga resmi yang ada. Kalau ini kita lakukan maka akan terkumpul dana zakat yang sangat besar, yang pada gilirannya akan banyak bisa menyelesaikan persoalan kemiskinan dengan signifikan. Ibarat seperti sapu. Ketika lidi-lidi itu diikat menjadi sebuah sapu, maka sapu itu bisa digunakan untuk membersihkan lantai yang sangat luas dan jalan amat panjang.Tapi bayangkan apa artinya sebuah lidi atau lidi-lidi yang berserakan tak diikat rapi, tentu tak ada gunanya. Bahkan bisa hanya manambah sampah.

Itulah maka jangan ada lagi yang merasa puas dengan menyalurkan zakat secara individual. Sebagaimana, sangat keliru kalau ada seorang lelaki yang mengatakan saya tidak ke masjid karena saya bisa shalat lebih khusyu’ di rumah. Ini adalah bisikan syetan. Imam Ali mengatakan: “Al-Haqqu bilaa nidhaamil yaghlibuhul baathil binidham.” (Kebenaran yang tak ditata rapi bisa dikalahkan dengan kebatilan yang diatur rapi).

Allahu akbar 3x walillahilhamd. Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Ramadhan juga telah memberikan pembekalan yang sangat baik bagi kita semua, yaitu pembekalan Al-Qur’an. Kita rata-rata telah khatam membaca Al-Qur’an. Al-Qur’an adalah kalamullah yang diturunkan oleh Allah untuk kita agar kita jadikan sebagai pedoman hidup. Bukan sekedar sebagai bacaan hidup. Maka berikutnya tak cukup bagi kita membaca dan khatam. Al-Qur’an harus kita pahami, kita hayati dan kita amalkan sebagai petunjuk dalam keseluruhan detail prikehidupan kita. Tak boleh Alqur’an itu hanya kita baca ketika keluarga kita meninggal dunia. Al-Qur’an pedoman bagi manusia yang masih hidup. Al-Qur’an juga tak boleh hanya kita buka ketika kita mencari tahu tentang kehidupan akhirat.

14

Page 15: Khutbah if 1433

Justru Al-Qur’an harus kita buka ketika kita ingin tahu bagaimana seharusnya kita hidup di dunia ini. Berkaitan dalam aspek-aspek kehidupan ini, kita harus membuka Al-Qur’an. Soal ekonomi kita harus membuka Al-Qur’an. Soal hukum kita harus membuka Al-Qur’an. Soal pemerintahan kita harus membuka Al-Qur’an. Soal politik kita harus membuka Al-Qur’an. Soal pendidikan kita harus membuka Al-Qur’an. Soal berkuarga kita harus membuka Al-Qur’an. Dan seterusnya dalam semua hal. Karena, dari bagaimana kita masuk WC hingga mengurus negara, Al-Qur’an telah memberikan petunjuk yang sangat jelas dan sempurna.

Al-Qur’an adalah surat dari Allah untuk kita. Maka marilah seterusnya kita baca Al-Qur’an sebagaimana layaknya kita membaca surat.

-ن7 آن' َه'َذ'ا إ (ْق9ر( -ْه(َد-َي ال 7َت-َي َي -ل 'ق(ْو'ِِم9 َه-َي' ل ر9 أ Mَش' 9ب -يْن' و'َي (ْم9ْؤ(ِم-ُن 7َذ-َيْن' ال 9ْون' ال 'ِع(ْم'ل -َح'اِت- َي 'ن7 الَص7ال 'ْه9َّم( أ ا ل Zُج(ر' أZير- 'ب ك

Sesungguhnya Al-Qur'an ini memberikan petunjuk kepada (jalan) yang lebih lurus dan memberi kabar gembira kepada orang-orang Mukmin yang mengerjakan amal shaleh bahwa bagi mereka ada pahala yang besar. (Al-Isra’: 9)

Allahu akbar 3x walillahilhamd. Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah,

Secara khusus kita harus mengatakan kepada kaum wanita bahwa selama bulan Ramadhan kaum wanita telah banyak yang menyesuai diri secara fitrah. Yang biasa memamerkan aurat dan buka-bukaan, di bulan Ramadhan sadar bahwa itu adalah tak baik. Maka ini hendaklah terus dipertahankan. Kita harus sadar bahwa pornografi dan porno aksi itulah biang dari pergaulan bebas, penghinaan terhadap martabat wanita dan kehancuran akhlak.

Wahai kaum wanita anda semua adalah benteng dan tiang negara. Di tangan andalah harkat dan martabat bangsa. Anda adalah guru pertama bagi setiap anak manusia. Dan, oleh karena itu, surga adalah di bawah telapak kaki kaum ibu. Tapi tentu saja kaum wanita yang berakhlak. Bukan kaum wanita pengumbar syahwat. Bukan kaum wanita yang selalu tampil pamer aurat.

Kami menyerukan, janganlah hari yang suci ini segera kita nodai dengan acara-cara yang mengumbar syahwat. Marilah kita jaga kesucian ini sampai mati.

Ketahuilah, bahwa kini kebudayaan materi dan syahwat itu telah di ambang kehancuran. Sudah banyak perempuan-perempuan yang sadar tak mau lagi diperalat dan diperjualbelikan kehormatannya oleh kaum lelaki yang binal. Orang-orang Barat telah banyak yang insyaf bahwa materi ternyata tak membawa kebahagiaan.

Maka marilah kita bangun daerah kita ini dengan akhlak yang mulia. Moral yang tinggi. Sopan santun yang luhur. Budi pekerti yang yang terpuji. Insya Allah dengan demikian daerah dan bangsa kita bisa tampil maju memimpin peradaban dunia dengan cahaya ilahi.

'ا kْه'ا َي َي' 7َذ-َيْن' أ 9ْوا ال 7ْق9ْوا آِم'ُن 7ه' اْت 9ْوا الل َد-َيَدZا ق'ْو(َالZ و'ق9ْول -ْح( ﴾٧٠﴿ س' 9َص(ل 9َّم( َي 'ك 9َّم( ل 'ك 'ْع(ْم'ال 'ْغ(ِف-ر( أ 9َّم( و'َي 'ك 9َّم( ل 'ك 9ْوب ُذ9َن

9ِط-َع( و'ِم'ْن 7ه' َي 'ه9 الل ْول س9 ا َف'اَز' َف'ْق'َد( و'ِر' Zا َف'ْو(َزZ٧١﴿ ْع'ِظ-يْم ﴾

Hai orang-orang yang beriman, bertakwalah kamu kepada Allah dan katakanlah perkataan yang benar, niscaya Allah memperbaiki bagimu amalan-amalanmu dan mengampuni bagimu dosa-dosamu. Dan barang siapa menaati Allah dan Rasul-Nya, maka sesungguhnya ia telah mendapat kemenangan yang besar. (Al-Ahzab: 70-71)

Mari kita berharap semoga Allah berkenan menerima ibadah-ibadah yang telah kita lakukan. Dan marilah kita mohon ampun atas kekurangan-kekurangannya. Kita juga mari saling maaf-memaafkan. Kami pun mohon maaf atas segala kekurangan dan kesalahan. Kami tak ingin, kecuali terus melakukan kebaikan sepanjang kami masih memiliki

15

Page 16: Khutbah if 1433

kemampuan. Maka marilah kita terus bekerjasama dalam kebajikan dan takwa, dan kita jauhi bersekongkol dalam dosa dan permusuhan. Mari kita songsong masa depan yang lebih baik.

Selamat jalan Ramadhan..., dan semoga kita masih bisa bertemu kembali...

Semuanya, mari kita bersimpuh mohon ampun serta berdo’a kepada Allah.

Al-Faatihah...!

'ا 'ْق9ْوَن ب 7َذ-َيْن' س' 'ا ال -ُن -َخ(ْو'اَن (ْن' و'ِإِل- -َد-َي -ْو'ال 'ا و'ل 'ُن 7لْه'َّم7 اَغ(ِف-ر( ل اللْهَّم صَّل ْعلى ِمَحْمَد وْعلى آل ِمَحْمَد … ال-ُذ( 'ِع(َد' إ 'ا ب 'ُن 9ْوب 9ز-ْغ( ق9ل 'ا َال' ْت 7ُن ب ، ِر' wْح-يَّم ء9وٌفw ِر' 7َك' ِر' -َن 'ا إ 7ُن ب 9ْوا ِر' 7َذ-َيْن' ء'اِم'ُن -ل 'ا َغ-ال� ل -ُن 9ْوب 'ُج(ِع'َّل( َف-َي ق9ل -َيْم'ان- و'َال' ْت -اِإِل( ب(ْو'َه7اُب9 (َت' ال 'َن 7َك' أ -َن ْح(ْم'ِةZ إ (َك' ِر' 'َد9َن 'ا ِم-ْن( ل 'ُن 'ا و'َه'ُب( ل 'ُن (َت َه'َد'َي

Ya Allah ampunilah dosa-dosa kami, kedua orang tua, guru-guru kami dan saudara-saudara kami kaum muslimin semua, baik yang masih hidup maupun yang sudah wafat.

Ya Allah hanya kepada-Mu kami mengabdi, hanya kepada-Mu kami sholat dan sujud, hanya kepada-Mu kami menuju dan tunduk. Kami mengharapkan rahmat dan kasih sayang-Mu. Kami takut akan azab-Mu kerena azab-Mu pasti menimpa kaum fasiq.

Ya Allah jagalah kami dengan Islam dalam keadaan berdiri. Ya Allah jagalah kami dengan Islam dalam keadaan duduk dan jagalah kami dengan Islam dalam keadaan tidur. Jangan jayakan orang-orang kafir atas kami.

Ya Allah Yang menyelamatkan Nuh dari taufan badai dan banjir yang menenggelamkan dunia, Yang menyelamatkan Ibrahim dari kobaran api menyala, Yang menyelamatkan Isa dari salib kaum durjana, Yang menyelamatkan Yunus dari gelapnya perut ikan, Yang menyelamatkan Nabi Muhammad dari makar kafir Quraisy, Yahudi pendusta, munafik pengkhianat, pasukan ahzab angkara murka… Laa ilaaha illa anta subhanaka innaa kunnaa minadhdhaalimiin...3X

Ya Allah Yang mendengar rintihan hamba lemah dan banyak dosa. Ya Allah lindungi kami, masyarakat kami dan anak-anak kami dari berbuat dosa. Jangan segera Engkau lenyapkan hari yang suci ini. Berikanlah waktu kepada kami. Kami masih ingin bertemu dengan dengan bulan Ramadhan lagi. Kami masih ingin shalat idul fitri seperti ini lagi.

Ya Allah memang kami kini bergembira, tapi kami juga sedih. Sedih jangan-jangan kami tak bertemu Ramdhan lagi. Sedih jangan-jangan ini adalah idul fitri yang terakhir bagi kami. Kami khawatir setelah Ramadhan syetan-syetan banyak berkuasa lagi.

Ya Allah, gantikanlah kepedihan ini dengan kesenangan, jadikanlah duka sebagai awal kebahagiaan, dan sirnakanlah rasa takut menjadi rasa tentram, dan rasa cemas menjadi penuh harapan. Ya Allah, dinginkan panasnya hati ini dengan salju keyakinan, dan padamkan bara jiwa dengan air keimanan. Ya Allah, sirnakan keraguan terhadap fajar yang pasti datang dan memancar terang, dan hancurkan perasaan jahat dengan secercah kebenaran. Hempaskan semua tipu daya syetan dengan bantuan bala tentara-Mu, ya Allah.

Ya Allah, sirnakan dari kami rasa sedih dan duka, dan usirlah kegundahan dari jiwa kami semua. Kami berlindung kepada-Mu dari setiap rasa takut yang mendera. Hanya kepada-Mu kami bersandar dan bertawakkal. Hanya kepada-Mu kami memohon, dan hanya dari-Mu-lah semua pertolongan. Cukuplah Engkau sebagai pelindung kami, karena Engkaulah sebaik-baik pelindung dan penolong. Ya, Allah tolonglah saudara-saudara kami yang sedang sakit, dilanda kesedihan dan musibah, para janda, anak-anak yatim, kaum lemah dan para fakir-miskin. Anugerahkan kebahagian kepada mereka. Siramilah dengan rezeki yang melimpah dari sisi-Mu yang penuh berkah. Kami lemah tak begitu berdaya membantu dan meyantuni mereka. Ampuni kami, ya Allah.

16

Page 17: Khutbah if 1433

Ya Allah kumpulkanlah hati-hati kami di atas dasar kecintaan kepada-Mu, pertemukanlah pada jalan ketaatan kepada-Mu, satukanlah di jalan dakwah-Mu dan ikatlah di atas janji setia demi membela syari’at-Mu. Ya Allah padukanlah jiwa-jiwa ini sebagai hamba-hamba-Mu yang beriman.

Ya Allah lepaskanlah dan jauhkanlah dari kami penguasa-penguasa yang dholim, fasiq dan kafir. Anugerahkan kepada kami pemimpin-pemimpin yang beriman dan bertaqwa, yang menjadikan Kitab-Mu sebagai landasan kepemimpinannya, yang mau merapkan syariat-Mu, yang membawa kami ke jalan yang benar, jalan yang Engkau ridhoi.

Ya Allah selamatkanlah masyarakat kami dan jadikan kami semua sebagai hamba-hamba-Mu yang mendirikan Shalat.....

Ya Allah selamatkanlah kami, anak-anak kami, keluarga kami, daerah kami, negeri kami dan ummat ini dari badai krisis, fitnah, bencana dan dosa yang membinasakan.

Ya Allah janganlah Engkau goyangkan hati kami setelah Engkau beri petunjuk, dan tetapkankan hati kami atas agama-Mu.

Ya Allah jadikanlah hari terbaik kami sebagai hari pertemuan kami dengan-Mu, jadikanlah amal terbaik kami sebagai pamungkasnya, dan jadikan usia terbaik kami sebagai akhir ajal kami. Ya Allah limpahkanlah rahmat, ampunan dan hidayah-Mu kepada Kami semuanya. Aamiin..aamiin ya Rabbal ‘alamin..

'ا 7ُن ب 'ا ِر' -ُن 'ا َف-َي اْت (ي 'ِةZ الَدkَن ُن ة- و'َف-َي ْح'ْس' (َالَخ-ر' 'ِةZ ا ُن 'ا ْح'ْس' 7اِر-، ْع'َذ'اُب' و'ق-ُن (َح'ان' الُن ب Mَك' س9 ب ُبM ِر' ة- ِر' Mِع-ز) ْع'ْم7ا ال'َص-ِف9ْو(ن' 'ِِمw َي ال (ْن' ْع'ل'ى و'س' -ي ل س' (ْم9ر( (َح'ْم(َد9 ال ُبM -لله- و'ال 'ْم-ي(ْن ِر' (ِع'ال ال

 

Kanti ayat 3 lan 4 surat Al Baqarah menika kita saged nyimpulaken bilih tiyang

ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat-sifat. Sepisan, beriman dumateng dzat

ingkang ghoib, dzat ingkang mboten saget kaindera dening panca indera; Kaping

kalih, nindakaken shalat. Shalat ingkang kita tindakaken temtu kemawon shalat

ingkang hidup, shalat ingkang wonten ruhipun, shalat ingkang dipun kanteni raos

khusu’ lan raos ikhlas. Kaping tiga, nginfakaken sakperangan arta banda

peparingipun Allah SWT. Kaping sekawan, beriman dumateng Al-Qur’an ingkang

sampun dipun turunaken dumateng junjungan kita Nabi Muhammad SAW, saha

beriman dumateng kiab-kitab suci ingkang dipun turunaken sakderengipun..

Saking ayat kasebat saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang bertaqwa

menika anggadahi sifat: Sepisan, beriman dumateng Allah, dinten kiamat, Malaikat-

Malaikat, Kitab-kitab, lan beriman dumateng Nabi-nabi. Iman mboten namung sekedar

ucapan lisan, ananging mujudaken keyakinan wonten ing manah, dipun ucapaken

kanti lisan saha dipun buktekaken kanti amal perbuatan ing tengahing masyarakat.

Umpaminipun kemawon kita menyatakan beriman dumateng Allah, kamangka

kita mangertos bilih Allah anggadahi sifat Maha Mirsani; bab menika mestinipun

17

Page 18: Khutbah if 1433

ndadosaken pangatos-atos ing sedaya tumindak kita. Awit sedaya tumindak kita

menika, senajan mboten wonten makhlukipun Allah ingkang mangertosi, namung

Allah Maha Mirsani, Allah Maha Ngawuningani.

Tumindak kita ingkang sae, sanajan namung sak gluguting kolang-kaling bade

kapirsanan dening Allah, lan ing akhirat benjang Allah bade paring piwales. Mekaten

ugi tumindak maksiyat kita, senajan ta kasaput ing mendung, katutupan bumi sap pitu,

Allah ugi bade mirsani, saha Allah ugi bade paring piwales pasiksan dumateng kita.

Menawi kita ngaken beriman dumateng malaikat, temtunipun kita yakin bilih kita

menika tansah dipun tutaken kaliyan malaikat Rakib lan ‘Atit, malaikat ingkang tansah

nyatet tumindak awon lan tumindak sae kita. Kanti mekaten beriman dumateng

malaikat andadosaken kita ajrih menawi bade tumindak maksiyat, awit bade dipun

catet dening malaikat ‘Atit, lan catatan menika sakmangkenipun bade kita pirsani

wonten ing yaumul hisab kanti lengkap mboten wonten ingkang cicir.

Sifat kaping kalih saking tiyang ingkang bertaqwa inggih menika, menginfakkan

banda ingkang banget dipun tresnani. Banda menika kita infakaken kanti urutan

prioritas dumateng : sanak sederekipun piyambak, lare yatim, tiyang miskin, musafir

ingkang mbetahaken pitulungan, tiyang ingkang njejaluk, saha dumateng batur tukon;

Sifat kaping tiga, nindakaken shalat lan mbayar zakat; Kaping sekawan, menepati

janji menawi kita anggadahi janji; sabar nalika menghadapi kesempitan, penderitaan,

lan wonten ing peperangan.

Ayat 16-17 surat Ali Imran menika nyebataken bilih tiyang ingkang bertaqwa

menika anggadahi sifat: Sepisan, tiyang ingkang tansah berdo’a: Rabbana

innana amanna faghfirlana dzunubanawaqina ‘adzabannar.

Duh Allah Pangeran kula, estu kawula sampun beriman dumateng Paduka,

pramila mugi Paduka apunten sedaya dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing

kula saking siksanipun neraka. Kaping kalih, anggadahi sifat sabar, sabar nalika

pikantuk pacoben, sabar nalika nindakaken taat, lan sabar nalika ngraosaken

awratipun nilaraken maksiyat. Anggadahi sifat sidiq utawi benar, tetep ta’atipun

dumateng Allah lan Rasulipun. Kaping tiga, nafkahaken sakperangan arta

bandanipun wonten ing merginipun Allah, lan kaping sekawan tansah beristighfar

nyuwun pangapunten dumateng Ngarsanipun Allah wonten ing wanci sahur.

Ayat menika nerangaken bilih tiyang ingkang bertaqwa menika tansah

menginfakkan bandanipun. Anggenipun berinfaq mboten namung nalika kita sampun

sugih, ananging ugi nalika kita nandang kacingkrangan. Menapa sebabipun Allah

18

Page 19: Khutbah if 1433

paring perintah makaten, sebab manungsa menika anggadahi sifat tamak, rakus, cetil,

bakhil dan tidak pernah merasa puas kanti banda ingkang sampun dipun darbeki.

Sifat tiyang bertaqwa saklajengipun inggih menika kiat menahan nafsu amarah;

paring pangapunten dumateng kalepatanipun tiyang sanes; saha menawi tumindak

lepat utawi maksiat, piyambakipun lajeng enget dumateng Allah, bertaubat dumateng

Ngarsanipun Allah, lan mboten nerasaken tumindak maksiatipun.

KHUTBAH HARI RAYAKHUTBAH HARI RAYAIEDUL FITRI 1430 HIEDUL FITRI 1430 H

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh, wa

nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina. Mayyah dihillahu fala

mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah. Asyhadu ala ilaaha ilillallah, wahdahu laa

syariikalah, waasyhadu anna Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah.

Allahumma shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi

ihsanin illa yaumiddin.

Allahu akbar 3 x. La Ilaha illallahu Allahu akbar. Allahu akbar. Walillahilhamd.

Allah hu akbar kabiran, walhamdulillahi katsiran, wasubhanallahi bukratan wa ashiila.

La illaha illallahu wahdah, shadaqa wa’dah, wa nashara ‘abdah, wa a’azza jundah,

wahazamal ahzaba wahdah. La illaha illallah hu wala na’budu illa iyyah, muhlishina

lahuddin, walau karihal kaafirun. La ilaha illallahu Allah hu akbar, Allah hu akbar,

walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas ittaqullaha haqqa tuqaatih walaa

tamuutunna illa wa antum muslimun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Wonten ing enjang menika, sedaya umat Islam wonten ing saindenging ngalam

donya, ngraosaken perasaan ingkang sami kaliyan kita. Inggih menika perasaan

gumbira, ananging sekaligus ugi perasaan bersedih. Kita rumaos gumbira, amargi kita

sampun kasil medal saking medan jihad ingkang awrat, inggih menika jihad merangi

hawa nafsu kita piyambak. Setunggal wulan dangunipun, kita sampun kasil

nundukaken nafsu syahwat saha nafsu padaran kita; kita sampun kasil nundukaken

pandangan mata, nutup talingan, anjagi lesan, saha nahan langkah kita, saking

tumindak maksiyat ingkang saged ngguguraken pahala siyam kita.

19

Page 20: Khutbah if 1433

Kejawi rumaos gumbira, wonten ing enjang menika kita ugi rumaos bersedih.

Kita rumaos sedih, awit kita sampun katilar dening wulan ingkang sakelangkung

agung. Wulan ingkang ing ndalemipun wonten setunggal dalu ingkang langkung sae

pun banding seribu bulan. Wulan ingkang menjanjikan pahalanipun amalan sunat

sami kaliyan amalan wajib, wulan ingkang sedaya korinipun suwarga pun bikak,

korinipun neraka katutup, saha sedaya setan pun belenggu. Kita rumaos sedih awit

kita mboten mangertos, menapa Allah taksih paring kesempatan dumateng kita kanti

paring yuswa ingkang panjang, sakhengga kita saget pinanggih malih kaliyan

penghulunipun sedaya wulan.

Pramila saking menika mangga kita nulad dumateng junjungan kita Kanjeng Nabi

Muhammad saw, inggih menika wonten ing akhiripun wulan ramadhan sami

melantunkan do’a: “Ya Allah, janganlah Engkau jadikan puasa ini sebagai

puasa yang terakhir dalam hidup kami. Seandainya Engkau

berketetapan sebaliknya, maka jadikanlah puasaku ini sebagai puasa

yang dirakhmati bukan yang hampa semata”. Seandainya Engkau

mewafatkan kami jangan ada dosa yang belum Engkau ampuni.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Ing awalipun wulan romadlon, kita tansah dipun engetaken, bilih tujuan kita

nindakaken siyam menika supados la’alakum tattaqun, supados kita dados tiyang

ingkang bertaqwa. Wonten ing titi wanci menika kita sampun ngrampungaken siyam

kita. Pramila mangga kita sami mengevaluasi, menilai, utawi mbiji dumateng diri kita

piyambak-piyambak, menapa tujuan kita supados dados tiyang ingkang bertaqwa

menika sampun tercapai menapa dereng. Lajeng kados pundi cara kita menilai, utawi

mbiji keberhasilan siyam kita menika? Kadospundi caranipun menilai derajat

ketaqwaan kita menika? Wonten ing Al-Qur’an Allah sampun kepareng nyebat tanda-

tandanipun, sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa.

Wonten ing Surat Al-Baqoroh ayat 1 dumugi 4, Allah paring pangandikan :

2. Alif lam mim .(2). Kitab (Al Quran) iki ora ana keraguan ing ndaleme; pituduh

kanggo waong-wong kang bertaqwa, Sinten ta ingkang dipun sebat tiyang

bertaqwa menika: ?

20

Page 21: Khutbah if 1433

5. (yaiku) wong kang beriman marang barang kang ghoib, nindakake shalat, lan

nafkahake sakperangan rezki kang sun paringake marang deweke.

6. Lan dewekke beriman marang kitab (Al-Qur’an) kang wus diturunake marang sira

(Muhammad), lan Kitab-Kitab kang diturunake sakdurungira, sarta dewekke yakin

marang anane panguripan akhirat.

Kanti ayat 3 lan 4 surat Al Baqarah menika kita saged nyimpulaken bilih tiyang

ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat-sifat. Sepisan, beriman dumateng dzat

ingkang ghoib, dzat ingkang mboten saget kaindera dening panca indera; Kaping

kalih, nindakaken shalat. Shalat ingkang kita tindakaken temtu kemawon shalat

ingkang hidup, shalat ingkang wonten ruhipun, shalat ingkang dipun kanteni raos

khusu’ lan raos ikhlas. Kaping tiga, nginfakaken sakperangan arta banda

peparingipun Allah SWT. Kaping sekawan, beriman dumateng Al-Qur’an ingkang

sampun dipun turunaken dumateng junjungan kita Nabi Muhammad SAW, saha

beriman dumateng kiab-kitab suci ingkang dipun turunaken sakderengipun..

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Wonten ing ayat 177 Surat Al Baqoroh Allah ugi paring pangandikan:

178. Jeneng kebecikan iku dudu anggonira ngadepake rainira madep mangetan utawa

mangulon. Ananging kang aran kebecikan iku , yaiku: beriman marang Allah ,

dina kiamat, Malaikat, Kitab-Kitab, Nabi-nabi, lan menehake banda kang banget

ditresnani marang sanak sedulure, bocah-bocah yatim, wong-wong miskin,

musafir (kang butuh pitulungan), lan marang wong kang njejaluk, uga

merdikakake batur tukon, lan nindakake shalat, mbayar zakat, lan wong kang

nuhoni perjanjiane menawa duwe janji, lan wong-wong kang shabar nalika

nandang reribet, nandang karupegen, lan ana ing sakjeroning peperangan. Wong-

wong kang mangkono iku wong kang bener imane, lan wong-wong kang bertaqwa

21

Page 22: Khutbah if 1433

Saking ayat kasebat saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang bertaqwa

menika anggadahi sifat: Sepisan, beriman dumateng Allah, dinten kiamat, Malaikat-

Malaikat, Kitab-kitab, lan beriman dumateng Nabi-nabi. Iman mboten namung sekedar

ucapan lisan, ananging mujudaken keyakinan wonten ing manah, dipun ucapaken

kanti lisan saha dipun buktekaken kanti amal perbuatan ing tengahing masyarakat.

Umpaminipun kemawon kita menyatakan beriman dumateng Allah, kamangka

kita mangertos bilih Allah anggadahi sifat Maha Mirsani; bab menika mestinipun

ndadosaken pangatos-atos ing sedaya tumindak kita. Awit sedaya tumindak kita

menika, senajan mboten wonten makhlukipun Allah ingkang mangertosi, namung

Allah Maha Mirsani, Allah Maha Ngawuningani.

Tumindak kita ingkang sae, sanajan namung sak gluguting kolang-kaling bade

kapirsanan dening Allah, lan ing akhirat benjang Allah bade paring piwales. Mekaten

ugi tumindak maksiyat kita, senajan ta kasaput ing mendung, katutupan bumi sap pitu,

Allah ugi bade mirsani, saha Allah ugi bade paring piwales pasiksan dumateng kita.

Menawi kita ngaken beriman dumateng malaikat, temtunipun kita yakin bilih kita

menika tansah dipun tutaken kaliyan malaikat Rakib lan ‘Atit, malaikat ingkang tansah

nyatet tumindak awon lan tumindak sae kita. Kanti mekaten beriman dumateng

malaikat andadosaken kita ajrih menawi bade tumindak maksiyat, awit bade dipun

catet dening malaikat ‘Atit, lan catatan menika sakmangkenipun bade kita pirsani

wonten ing yaumul hisab kanti lengkap mboten wonten ingkang cicir.

Sifat kaping kalih saking tiyang ingkang bertaqwa inggih menika, menginfakkan

banda ingkang banget dipun tresnani. Banda menika kita infakaken kanti urutan

prioritas dumateng : sanak sederekipun piyambak, lare yatim, tiyang miskin, musafir

ingkang mbetahaken pitulungan, tiyang ingkang njejaluk, saha dumateng batur tukon;

Sifat kaping tiga, nindakaken shalat lan mbayar zakat; Kaping sekawan, menepati

janji menawi kita anggadahi janji; sabar nalika menghadapi kesempitan, penderitaan,

lan wonten ing peperangan.

Wonten ing Surat Ali Imron ayat 16-17 Allah paring pangandikanipun:

18. (yaiku) wong-wong kang ndedonga: ” Duh Allah Pangeran kula, estu kawula

sampun beriman dumateng Paduka., pramila mugi Paduka apunten sedaya

dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing kula saking siksanipun neraka ,"

19. (yaiku) wong-wong kang sabar, kang siddiq, kang tetep ta’ate, lan wong-wong

kang nahkahake bandane, lan kang nyuwun pangapura ana ing wektu sahur.

22

Page 23: Khutbah if 1433

Ayat 16-17 surat Ali Imran menika nyebataken bilih tiyang ingkang bertaqwa

menika anggadahi sifat: Sepisan, tiyang ingkang tansah berdo’a: Rabbana

innana amanna faghfirlana dzunubanawaqina ‘adzabannar.

Duh Allah Pangeran kula, estu kawula sampun beriman dumateng Paduka,

pramila mugi Paduka apunten sedaya dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing

kula saking siksanipun neraka. Kaping kalih, anggadahi sifat sabar, sabar nalika

pikantuk pacoben, sabar nalika nindakaken taat, lan sabar nalika ngraosaken

awratipun nilaraken maksiyat. Anggadahi sifat sidiq utawi benar, tetep ta’atipun

dumateng Allah lan Rasulipun. Kaping tiga, nafkahaken sakperangan arta

bandanipun wonten ing merginipun Allah, lan kaping sekawan tansah beristighfar

nyuwun pangapunten dumateng Ngarsanipun Allah wonten ing wanci sahur.

Wondene won ten ing Surat Ali Imron 134-135 Allah ugi paring Pangandikan:

134. (yaiku) wong-wong kang tansah nginfakake bandane nalika lagi kecukupan lan

nalika nandang karupegan, lan wong-wong kang kuat ngampet nesune, lan

paring pangapura marang kesalahane wong liya. Allah rena marang wong –

wong kang tumindak becik.

135. Lan (uga) wong-wong kang menawa tumindak keji utawa nganiaya marang

awake dewe banjur eling marang Allah, banjur nyuwun pangapura tumtap

dosa-dosane, lan sapa maneh kang bisa paring pangapura sakliyane Allah ?

Lan dewekke ora mbacutake tumindak kejine, kamangka dewekke mangerteni

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jamaah shalat Id rahimakumullah.

Ayat menika nerangaken bilih tiyang ingkang bertaqwa menika tansah

menginfakkan bandanipun. Anggenipun berinfaq mboten namung nalika kita sampun

sugih, ananging ugi nalika kita nandang kacingkrangan. Menapa sebabipun Allah

paring perintah makaten, sebab manungsa menika anggadahi sifat tamak, rakus, cetil,

bakhil dan tidak pernah merasa puas kanti banda ingkang sampun dipun darbeki.

Sifat tiyang bertaqwa saklajengipun inggih menika kiat menahan nafsu amarah;

paring pangapunten dumateng kalepatanipun tiyang sanes; saha menawi tumindak

23

Page 24: Khutbah if 1433

lepat utawi maksiat, piyambakipun lajeng enget dumateng Allah, bertaubat dumateng

Ngarsanipun Allah, lan mboten nerasaken tumindak maksiatipun.

Saking ayat-ayat ing nginggil, saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang

bertaqwa menika nggadahi sifat-sifat, tanda-tanda utawi ciri-ciri : Sepisan, tiyang

ingkang bertaqwa menika tyang ingkang kiat imanipun. Iman dumateng Allah,

dumateng Malaikat, Kitab-kitab, Nabi-nabi, saha iman dumateng dinten kiamat. Iman

mboten namung sekedar ucapan lisan, ananging iman ingkang rumesep wonten ing

lkalbu saha berbuah amal saleh.

Kaping kalih, tiyang ingkang bertaqwa menika kiat ibadahipun dumateng

Ngarsanipun Allah. Bab menika dipun buktekaken kanti nindakaken shalat. Shalat

ingkang dipun tindakaken mboten namung sekedar jengkang-jengking ananging

shalat ingkang dipun kanteni raos khusu’, raos ikhlas, lan dipun kanteni perasaan

harap-harap cemas. Penuh harapan shalatipun dipun tampi dening Allah, lan cemas

menawi shalatipun mboten dipun tampi dening Allah.

Kaping tiga, tiyang ingkang bertaqwa menika, tiyang ingkang kiat ibadah

sosialipun, dipun buktekaken kanti mbayar zakat saha nginfakaken sakperangan

saking arta banda ingkang banget dipun tresnasi. Menawi kita teliti saking ayat-ayat

ingkang kita sebat ing nginggil, kanyatan perintah berinfaq menika menempati posisi

ingkang khusus. Perintah berinfaq ternyata muncul di keempat tempat ingkang

nyebataken sifat-sifatipun tiyang ingkang bertaqwa. Menapa ta sebabipun perintah

berinfaq menika dipun ulang-ulang, dipun wongsal-wangsuli. Awit Rasulullah paring

pangandikan bilih infaq menika saged memadamkan kebencian kados dene air

memadamkan api. Dados kanti infaq saged newahaken ikatan kasih sayang antara

yang miskin dengan yang kaya, infaq saged meredam raos hasad lan drengki akibat

kesenjangan sosial. Infaq mujudaken aktualisasi keunggulan ajaran agami Islam

ditengah masyarakat ingkang materialistis lan hedonis.

Kaping sekawan, tiyang ingkang bertaqwa menika tiyang ingkang anggadahi

akhlaq ingkang mulia, akhlaq ingkang terpuji, dipun buktekaken kanti sifat sabar

ngadepi kahanan menapa kemawon, tetep taatipun dumateng Allah lan Rasulipun,

tansah menepati janji, kiat ngampet nesunipin, lan gampil paring pangapunten

dumateng kesalahanipun tiyang sanes;

Kaping gangsal, tiyang ingkang bertaqwa menika tansah tunduk lan tawadhu’

dumateng ngarsanipun Allah, menawi tumindak maksiat lajeng enget dumateng

ngarsanipun Allah, beristighfar nyuwun pangapunten wonten ing wanci sahur, wanci

lingsir wengi, saklajengipun berjanji mboten bade nerasaken tumindak maksiatipun.

24

Page 25: Khutbah if 1433

Allahhu akbar. Allahu akbar walillahilhamd.

Saksampunipun kita mangertosi sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, tanda-tandinipun,

utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa, sumangga kita lajeng sami introspeksi,

menilai utawi mbiji dumateng diri kita piyambak-piyambak, menapa kita sampun

anggadahi sifat-sifatipun tiyang ingkang bertaqwa menika punapa dereng. Menawi

sampun kita pantes ngucap Alhamdulillah, lan mangga tansah sami kita jagi

ketaqwaan kita menika wonten ing saknjawinipun wulan Romadlon. Ananging menawi

dereng, sumangga kita tansah berusaha, berikhtiar saha berdo’a, mugi-mugi Allah

paring kekiyatan dumateng diri kita supados kita saged dados tiyang ingkang

bertaqwa. Kanti makaten Insya Allah kita pikantuk derajat taqwa, lan kanti taqwa

menika kita berhak dados pewarisipun suwarga firdaus, suwarga ingkang mengalir

sungai-sungai dibawahnya, kita kekal abadi wonten ing lebetipun. Lan wonten ing

lebetipun kita pun paringi garwa ingkang suci, saha pikantuk keridloanipun Allah.

Ing pungkasanipun khutbah menika mangga kita sami menundukkan wajah,

nadahaken tangan, kanti penuh harapan, nyenyuwun saha berdo’a dumateng

ngarsanipun Allah, mugi-mugi Allah tansah paring barokah, paring pitedah, paring

hidayah, paring rahmah saha ampunan dumateng kita sedaya.

A’udzubillahi minasysyaithonirrajim. Bismillahirrahmaanirrahiim. Alhamdulillahi

rabbil ‘alamin. Wasshalatu wassalamu ‘ala Muhammadin wa’ala aalihi wasshahbihi

ajma’in. Allahummaghfirlil muslimiina wal muslimat; wal mukminiina wal mukminat, al

ahyai minhum wal amwat. Innaka sami’un qoribummujibu da’wat.

Allahumma firli wali walidainaa, warhamhuma kama rabbayana shighoro. Ya

Alloh, sungguh Engkau telah mengaruniai orang tua yang sangat menyayangi kami.

Maka dari itu ya Allah, ampunilah dosa-dosa kami dan dosa kedua orang tua kami,

sayangilah mereka seperti mereka telah menyayangi kami diwaktu kecil. Ya Allah,

ampuni kedurhakaan kami kepada ibu bapak kami. Ampuni kami jikalau kami jarang

tersenyum kepadanya, ampuni kami jikalau kami jarang memuliakan keduanya,

berikan kesempatan kami untuk berbakti keduanya, yaa Allah.

Ya Allah muliakan ibu bapak kami, ampuni segala dosa-dosanya, jadikan husnul

khotimah sebagai akhir hayatnya, ringankanlah dia dalam menghadapi sakaratul

maut, jadikan kuburnya adalah salah satu taman dari taman-taman surgamu, dan

jangan jadikan kuburnya salah satu liang dari liang –liang nerakamu. Ya Allah,

lindungi orang tua kami dari azab kubur, dan dari fitnah jahannam.

25

Page 26: Khutbah if 1433

Rabbana innana amanna, faghfirla dzunubana, waqina ‘adzabannar. ”Ya Allah

ya Tuhan kami, sungguh kami telah beriman kepadaMu, maka ampunilah segala

dosa kami ya Allah dan peliharalah kami dari pedihnya siksa api neraka,"

Rabbana hablana min ajwajina, wadzurriyatina, qurrata a’yunin, waj’alna lil

muttaqina imama. Ya Allah hadiahkan kepada kami istri-istri dan anak-anak yang

menjadi penyejuk pandangan mata kami, dan jadikan kami pemimpin bagi orang-

orang yang bertaqwa. Ya Allah ampuni kami jikalau kami salah menjadi orang tua.

Ampuni kami jikalau kami salah mendidik keluarga. Ya Alloh selamatkan anak-anak

kami, muliakan akhlaknya, kuatkan imannya, teguhkan aqidahnya. Ampuni kami ya

Allah andaikata kami telah meracuni keluarga dengan harta yang haram. Ya Allah

berikan kepada kami nikmatnya ibadah, doa-doa yang Engkau ijabah, sisa umur yang

penuh berkah, dan jadikan akhir hidup kami khuznul khatimah.

Rabbana dhalamna anfusana waillam taghfirlana watarhamna lana kunana

minal khasirin. "Ya Allah ya Tuhan kami, sungguh kami telah menganiaya diri kami

sendiri, dan jika Engkau tidak mengampuni kami dan tidak memberi rahmat kepada

kami, niscaya pastilah kami termasuk orang-orang yang merugi”.

Ya Alloh, Dzat Yang Maha Pengampun, ampunilah kami, diri yang kotor

berlumur dosa ini, yang hidupnya bergelimang aib cacat dan cela. Kini kami

bersimpuh di hadapan-Mu. Ampuni kami Ya Alloh, sekelam apapun kehidupan yang

pernah kami lalui. Ampuni kami ya Allah, sebanyak apapun dosa yang melumuri tubuh

kami. Ampuni kami Ya Alloh, segelap apapun masa lalu kami.

Allahumma inna nas aluka salamatan fiddin, wal afiyatan fil jasaadi,

waziyadatan fil ilmi, wabarokatan firrizqi, wa taubatan qoblal maut, wa rahmatan ‘indal

maut, wa maghfirotan ba’dal maut. Allahumma hawwin ‘alaina fi sakaratil maut,

wannajata minannar, wal afwa indal hisaab.

Ya Alllah sesungguhnya kami memohon kepada-Mu, keselamatan dalam

agama kami, kesehatan dalam jasmani kami, tambahan dalam ilmu kami, barokah

dalam rezeki kami. Ya Allah berikanlah kesempatan bertaubat sebelum maut

menjemput kami, kasih sayangilah tatkala mati kami, berilah ampunan setelah

kematian kami. Ya Allah ringankanlah derita kami ketika menghadapi sakaratul maut,

selamatkan kami dari api neraka, dan ringankanlah kami ketika menghadapi hisabMu.

Allahumma rabbana taqabbal minna shalatana wa shiyamana wa qiyamana wa

takhasysyu`ana wa tadharru`ana wa ta`abbudana wa tammim taqshirana. Ya Allah, ya

Tuhan kami, terimalah shalat kami, puasa kami, ibadah malam kami, kekhusyu'an

kami, ketundukan kami, ibadah kami, dan sempurnakanlah kekurangan kami.

26

Page 27: Khutbah if 1433

Rabbana laa tuakhitnaa innasiinaa au akhtha’naa; rabbana walaa tahmil

‘alainaa ishran, kamaa hamaltahu ‘alalladzinaa min qablinaa; rabbana wala

tuhamilnaa maa laa thaqatalanaabih; wa’fuanna waghfirlanaa warhamnaa anta

maulanaa fangshurna ‘alal qaumil kaafiriin. "Ya Alah ya Tuhan kami, janganlah

Engkau hukum kami jika kami lupa atau kami tersalah.Janganlah Engkau bebankan

kepada kami beban yang berat sebagaimana telah Engkau bebankan kepada orang-

orang sebelum kami. Janganlah Engkau pikulkan kepada kami apa yang tak sanggup

kami memikulnya. Beri ma'aflah kami; ampunilah kami; dan rahmatilah kami.

Engkaulah Penolong kami, maka tolonglah kami terhadap kaum yang kafir."

Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil aakhirati khasaanah, waqinaa

‘adzabannar. Rabbana taqabbal minna innaka antassami’ul ‘aliim, watub ‘alaina

innaka antattauwaburrahiim. Subhana rabbika rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu

‘alal mursalin, walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

27

Page 28: Khutbah if 1433

Sakderengipun khutbah menika kita pungkasi, saha kita bersilaturahmi nyuwun

pangapunten dumeteng tiyang asepuh, sanak kerabat , saha tangga tepalih, mangga

kita mengikrarkan permohonan maaf dumateng anggota badan kita piyambak. Awit

benjang wonten ing yaumul hisab hari perhitungan, justru anggota badan kita menika

ingkang bade dados saksi sedaya tumindak kita, nalika kita dipun dangu Allah Swt.

Selamat idul fitri, wahai mataku

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya

Kugunakan melihat kilau comberan.

Selamat idul fitri, wahai telingaku

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya

Kusumpali rongsokan-rongsokan berita-berita dusta

Selamat idul fitri, wahai mulutku

Maafkanlah aku, selama ini

Kau hanya kujejali dengan makanan haram

dan kupakai memuntahkan caci maki dan ucapan dusta

Selamat idul fitri, wahai tanganku

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya kugunakan

Mencakar-cakar kawan dan berebut sampah-sampah dunia

Selamat idul fitri, wahai kakiku

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya kuajak menendang kanan kiri

Dan berjalan di lorong-lorong kemaksiatan

Selamat idul fitri, wahai hati nuraniku

Maafkanlah aku, selama ini kubiarkan kau terpenjara sendiri .........

Selamat idul fitri, wahai diri

Marilah bertekad menjadi manusia yang fitri kembali ..........!

28

Page 29: Khutbah if 1433

Ya Allah berikan kelapangan bagi saudara-saudara kami yang sedang dihimpit

kesempitan. Berikan kekuatan bagi kami yang lemah imannya. Berikan kesabaran

bagi saudara –saudara kami yang sedang ditimpa musibah. Berikan jalan keluar bagi

saudara-saudara kami yang sedang dililit urusan.

A’udzubillahi minasysyaithonirrajim. Bismillahirrahmaanirrahiim.

Alhamdulillahi rabbil ‘alamin. Wasshalatu wassalamu ‘ala Muhammadin

wa’ala aalihi wasshahbihi ajma’in. Allahummaghfirlil muslimiina wal

muslimat; wal mukminiina wal mukminat, al ahyai minhum wal amwat.

Innaka sami’un qoribummujibu da’wat.

Allahumma inna nas'aluka imanan da’iman wa nas’aluka qalban khasyi’an wa nas’aluka ’ilman nafi’an wa nas’aluka yaqinan shodiqan wa nas'aluka amalan shalihan, wa nas'aluka dinan qayyiman wa nas’alukal-`afwa wal-`afiyah, wa nas'aluka tamamal 'afiyah, wa nas’alukasy-syukra ’alal-’afiyah, wa nas’alukal-ghina ’an syirarin-nas.

Allahumma rabbana taqabbal minna shalatana wa shiyamana wa qiyamana wa takhasysyu`ana wa tadharru`ana wa ta`abbudana wa tammim taqshirana, ya Allah, ya Allah, ya Allah, ya arhamar rahimin. Wa shallallahu ’ala khairi khalqihi sayyidina Muhammadin wa 'ala alihi wa sha_hbihi ajma in, wal-hamdu lillahi rabbil-alamin. Alfatihah.

Ya Allah, sesungguhnya kami memohon kepadaMu iman yang tetap, hati yang khusyu', ilmu yang bermanfaat, keyakinan yang benar, amal yang shalih, agama yang lurus, ampunan dan afiat, kesempurnaan afiat, syukur terhadap afiat, dan terhindar dari orang-orang yang jahat.

Ya Allah, Tuhan kami, terimalah shalat kami, puasa kami, ibadah malam kami, kekhusyu'an kami, ketundukan kami, ibadah kami, dan sempurnakanlah kekurangan kami, ya Allah, ya Allah, ya Allah, wahai yang Maha Pengasih di antara yang pengasih. Semoga Allah melimpahkan rahmat-Nya kepada makhluk terbaik-Nya, junjungan kami, Nabi Muhammad, beserta keluarga dan para sahabatnya, dan segala puji milik Allah, Tuhan sekalian alam."syukur.

Ya Allah, ampunilah dosa kaum muslimin dan muslimat, mu’minin dan mu’minat, baik yang masih hidup

maupun yang telah meninggal dunia. Sesungguhnya Engkau Maha Mendengar, Dekat dan Mengabulkan do’a

"Wahai Tuhan kami berikanlah rahmat kepada kami dari sisi-Mu dan sempurnakanlah bagi kami petunjuk

yang lurus dalam urusan kami (ini)." (QS 18:10)

"Ya Tuhan kami, beri ampunlah kami dan saudara-saudara kami yang telah beriman lebih dahulu dari kami,

dan janganlah Engkau membiarkan kedengkian dalam hati kami terhadap orang-orang yang beriman; Ya

Tuhan kami, sesungguhnya Engkau Maha Penyantun lagi Maha Penyayang." (QS 59:10)

"Ya Tuhan kami, janganlah Engkau jadikan hati kami condong kepada kesesatan sesudah Engkau beri

petunjuk kepada kami, dan karuniakanlah kepada kami rahmat dari sisi Engkau; karena sesungguhnya

Engkau-lah Maha Pemberi (karunia). " (QS 3:8)

29

Page 30: Khutbah if 1433

“Ya Tuhan kami, anugerahkanlah kepada kami isteri-isteri kami dan keturunan kami sebagai penyenang hati

(kami), dan jadikanlah kami imam bagi orang-orang yang bertakwa. ” (QS 25:74)

“Ya Tuhan kami, ampunilah dosa-dosa kami dan tindakan-tindakan kami yang berlebih-lebihan dalam urusan

kami dan tetapkanlah pendirian kami, dan tolonglah kami terhadap kaum yang kafir. ” (QS 3:147)

“Ya Tuhan kami, janganlah Engkau hukum kami jika kami lupa atau kami tersalah. Ya Tuhan kami,

janganlah Engkau bebankan kepada kami beban yang berat sebagaimana Engkau bebankan kepada orang-

orang yang sebelum kami. Ya Tuhan kami, janganlah Engkau pikulkan kepada kami apa yang tak sanggup

kami memikulnya. Beri ma`aflah kami; ampunilah kami; dan rahmatilah kami. Engkaulah Penolong kami,

maka tolonglah kami terhadap kaum yang kafir. ” (QS 2:286)

“Ya Tuhan kami, sesungguhnya barangsiapa yang Engkau masukkan ke dalam neraka, maka sungguh telah

Engkau hinakan ia, dan tidak ada bagi orang-orang yang zalim seorang penolongpun. Ya Tuhan kami,

sesungguhnya kami mendengar (seruan) yang menyeru kepada iman (yaitu), "Berimanlah kamu kepada

Tuhan-mu", maka kamipun beriman. Ya Tuhan kami ampunilah bagi kami dosa-dosa kami dan hapuskanlah

dari kami kesalahan-kesalahan kami, dan wafatkanlah kami beserta orang-orang yang berbakti. Ya Tuhan

kami, berilah kami apa yang telah Engkau janjikan kepada kami dengan perantaraan rasul-rasul Engkau. Dan

janganlah Engkau hinakan kami di hari kiamat. Sesungguhnya Engkau tidak menyalahi janji. ” (QS 3:192-

194)

"Ya Tuhan kami, berilah kami kebaikan di dunia dan kebaikan di akhirat dan peliharalah kami dari siksa

neraka" Allahumma firli wali walidainaa, warhamhuma kama rabbayana

shighoro. Ya Alloh ampunilah dosa-dosa kami dan dosa kedua orang tua

kami, sayangilah mereka seperti mereka telah menyayangi kami diwaktu

kecil.

Ya Allah ampuni kedurhakaan kami kepada ibu bapak kami, ampuni kami

jikalau kami jarang tersenyum kepadanya, ampuni kami jikalau kami jarang

memuliakannya, berikan kesempatan kami memuliakan keduanya yaa Allah.

Muliakan ibu bapak kami yaa Allah, ampuni dosa-dosanya, jadikan husnul

khotimah sebagai akhir hayatnya, ringankanlah dia dalam menghadapi

sakaratul maut, jadikan kuburnya adalah salah satu taman dari taman-

taman surgamu, dan jangan jadikan kuburnya salah satu liang dari liang –

liang nerakamu. Ya Allah, lindungi orang tua kami dari azab kubur, dan dari

fitnah jahannam.

Rabbana innana amanna, faghfirla dzunubana, waqina ‘adzabannar.

”Ya Tuhan kami, sesungguhnya kami telah beriman, maka ampunilah segala

dosa kami dan peliharalah kami dari siksa neraka,"

30

Page 31: Khutbah if 1433

Rabbana hablana min ajwajina, wadzurriyatina, qurrata a’yunin,

waj’alna lil muttaqina imama. Wahai Tuhan kami karuniakan kepada kami

istri-istri dan anak-anak yang menjadi penyejuk pandangan mata kami dan

jadikan kami pemimpin bagi orang-orang yang bertaqwa. Ya Allah ampuni

kami jikalau kami salah menjadi orang tua. Ampuni kami jikalau kami salah

mendidik keluarga. Ampuni kami jikalau kami meracuni keluarga dengan

harta yang haram.

Ya Allah berikan kelapangan bagi saudara-saudara kami yang sedang

dihimpit kesempitan. Berikan kekuatan bagi kami yang lemah imannya.

Berikan kesabaran bagi saudara –saudara kami yang sedang ditimpa

musibah. Berikan jalan keluar bagi yang saudara-saudara kami yang sedang

dililit urusan. Ya Allah berikan kepada kami nikmatnya ibadah, doa-doa yang

Engkau ijabah, sisa umur yang penuh berkah. Jadikan akhir hidup kami

khuznul khatimah.

Allahummaj ‘alhu hajjan mabrura wa sa’yan masykura wadzamban

maghfuro wa tijarotan lan tabur. Ya Allah jadikan haji ini haji yang mabrur,

sya’I yang dihargai, dosa yang diampuni dan perdagangan yang tidak

merugi.

Wahai Alloh, Dzat Yang Maha Pengampun, ampunilah kami, diri yang

kotor berlumur dosa ini, yang hidupnya berselimut aib cacat dan cela. Kini

kami bersimpuh di hadapan-Mu. Ampuni kami Ya Alloh, sekelam apapun

kehidupan yang pernah kami lalui. Ampuni kami ya Allah, sebanyak apapun

dosa yang melumuri tubuh kami. Ampuni kami Ya Alloh, segelap apapun

masa lalu kami.

Ya Allah, selamatkan ummatMu ini dari kaum yang dzalim. Selamatkan

bangsa kami dari kehinaan, kemiskinan, dan kelemahan iman. Karuniakan

kepada kami para pemimpin yang takut kepadaMu, para pemimpin yang adil,

para pemimpin yang istiqomah dijalanMu.

Ya Allah undanglah kami ke Baitullah, seperti saudara-saudara kami

yang saat ini sedang kau banggakan dihadapan para malaikat-Mu.

Undanglah keluarga kami, anak turun kami, dan kami yang hadir di Majlis

ini ya Allah.

31

Page 32: Khutbah if 1433

Rabbana dhalamna anfusana waillam taghfirlana watarhamna lana

kunana minal khasirin. "Ya Tuhan kami, sungguh kami telah menganiaya diri

kami sendiri, dan jika Engkau tidak mengampuni kami dan memberi rahmat

kepada kami, niscaya pastilah kami termasuk orang-orang yang merugi”.

Rabbana laa tuakhitnaa innasiinaa au akhtha’naa; rabbana walaa tahmil

‘alainaa ishran, kamaa hamaltahu ‘alalladzinaa min qablinaa; rabbana wala

tuhamilnaa maa laa thaqatalanaabih; wa’fuanna waghfirlanaa warhamnaa anta

maulanaa fangshurna ‘alal qaumil kaafiriin. "Ya Tuhan kami, janganlah

Engkau hukum kami jika kami lupa atau kami tersalah. Ya Tuhan kami,

janganlah Engkau bebankan kepada kami beban yang berat sebagaimana

Engkau bebankan kepada orang-orang sebelum kami. Ya Tuhan kami,

janganlah Engkau pikulkan kepada kami apa yang tak sanggup kami

memikulnya. Beri ma'aflah kami; ampunilah kami; dan rahmatilah kami.

Engkaulah Penolong kami, maka tolonglah kami terhadap kaum yang kafir."

Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil aakhirati khasaanah, waqinaa

‘adzabannar. Rabbana taqabbal minna innaka antassami’ul ‘aliim, watub

‘alaina innaka antattauwaburrahiim. Walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Wassalamu’alaikum wr. wb.

Allahummaghfir lil mukminina wal mukminat wal muslimina wal muslimat,

al ahyai minhum wal amwat. Innaka sami ‘un qoribummujibu da ‘wat.

Allahummah dinashirotal mustaqim, shirathalladzina an‘amta ‘alaihim ghoiril

maghdhubi ‘alaihim waladhollin. Allahhummahgfirli wali walidaya, warhamhuma

kama rabbayani soghiro. Rabbana innana amanna faghfirlana dzunubana

waqina ‘adzabannar. Rabbana innanaa sami’na munaadiyan yunaadi lil imaani

an aminu birabbikum fa amanna; Rabbana faghfirlana dzunubana wakafir ’anna

sayyiaatina watawaffana ma’al abror. Rabbana la tuzighqulubana ba’daidz

hadatainana wa hablana miladunka rahmah innaka antal wahab. Rabbana

hablana min ajwaajina wadzuriyatina qurrata a’yunin wajngalna lil muttaqiina

imama. Rabbana dhalamna anfusana wainlam taghfirlana watarhamna lana

kunana minal khosirin. Rabbana taqobbalminna, innaka antas sami’ul ‘alim,

watub ‘alaina innaka antattauwaburrohim.

Rabbana la tu ahitna inna syiina au ahto’na, rabbana wala tahmil ‘alaina

isron kama hamaltahu ‘allalladzina min qoblina, rabbana wala tuhamilna

malathoqotalana bih, wa’fuanna waghfirlana warhamna anta maulana fansurna

32

Page 33: Khutbah if 1433

‘alal qoumil kafirin. Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil akhiroti khasanah

waqina adzabannar. Subhana rabbika rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu

‘alal mursalin, walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Do'a-Do'a Sa'i

A. Do'a ketika hendak mendaki bukit Safa sebelum mulai Sa'i"BismillahirrahmanirrahiimAbda u bimabada Allahu bihi warasuluh.Innas safa walmarwata min sya'airillah. Faman hajjal baita awi'tamara fala junaha 'alaihi ayyatawwafa bihima waman tatawwa'a khairan fa innallaha syakirun 'alim."Artinya:"Dengan nama ALLah yang Maha Pengasih dan Penyayang. Aku mulai dengan apa yang telah dimulai oleh Allah dan RasulNya. Sesungguhnya Safa dan Marwah sebagian dari Syi'ar-Syi'ar (tanda kebesaran) Allah. Maka barang siapa yang beribadah Haji ke baitullah ataupun berumrah, maka tidak ada dosa baginya mengerjakan sa'i antara keduanya. Dan barang siapa yang mengerjakan suatu kebajikan dengan kerelaan hati, maka sesungguhnya Allah Maha Penerima Kebaikan lagi maha Mengetahui."

B Do'a diatas bukit Safa ketika menghadap Ka'bah."Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar walillahil hamdu.Allahu Akbar 'alama hadana walhamdulillahi 'alama aulana la ilaha illalahu wahdahu la syarika lahu, lahul mulku walahul hamdu yuhyi wayumitu biyadihil khairu wahuwa 'ala kulli syai inqadir. La ilaha illallahu wahdahu lasyarika lah, anjaza wa'dahu wanasara 'abdahu wahazamal ahzaba wahdah, la ilaha illallahu wala na' buduilla iyyahu mukhilisina lahuddina walau karihal kafirun"

C Do'a do'a Sa'i perjalanan 1 s/d 7Do'a perjalanan ke-1, dari bukit Safa kebukit Marwah; dibaca mulai dari bukit Safa sampai Pilar Hijau."Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar kabira, walhamdu lillahi kasira. Wasubhanallahil'azimi wabiham dihil karimi bukratawwa asila. Waminal laili fasyud lahu wasabbih-hu lailan tawila. La ilaha illallahu wahdah anjaza wa'dah. Wanasara 'abdah wahazamal ahzaba wahdah. La syai a qablahu wala ba'dah. Yuhyi wayumitu wahuwa hayyun daimun layamutu walayafutu abada. Biyadihil khairu wailaihi masir. Wahuwa'ala kulli syai in qadir".Artinya:"Allah Maha Besar Allah Maha Besar Allah Maha Besar, Allah Maha Besar dengan segala kebesaraNya. Segala puji bagi Allah Ynag Maha Agung dengan segala pujianNya yang tidak terhingga. Maha Suci Allah dengan pujian Yang Maha Mulia diwaktu pagi dan petang. Bersujud dan bertasbihlah padaNya sepanjang malam. Tidak ada Tuhan selain Allah Yang Maha Esa yang menepati janjiNya membela hamba-hmbaNya yang menghancurkan musuh-musuhNya dengan keEsaanNya tidak ada sesuatu sebelumNya dengan keEsaanNya, tidak ada sesuatu sebelumNya atau sesudahNya. Dialah yang menghidupkan dan mematikandan Dia adalah Maha Hidup kekal tiada mati dan tiada musnah9hilang) untuk selama-lamanya. Hanya ditanganNyalah terletak kebajikan dan kepadaNyalah tempat kembali dan hanya Dialah Yang Maha Kuasa atas segala sesuatu." Diantara dua Pilar Hijau membaca do'a:"Rabbigfir warham wa'fu watakarram watajawaz'amma ta'lam, innaka ta'lamu mala na'lam. Innaka antallahul a'azzul akram." Artinya:

33

Page 34: Khutbah if 1433

"Ya Allah, ampunilah, sayangilah, maafkanlah, bermurah hatilah dan hapuskanlah apa-apa yang Engkau ketahui dari dosa kami. Sesungguhnya Engkau Maha Mengetahui apa-apa yang kami sendiri tidak tahu. Sesungguhnya Engkau ya Allah Maha Tinggi dan Maha Pemurah."Dan ketika mendekati bukit Marwah, bacalah:"Inna Safa walMarwata min sya'airillah. Faman hajjal bita awi'tamara fala junaha 'alaihi ayyatawwafa bihima. Waman tatawwa'a khairan fainnallaha syakirun 'alim."Artinya:"Sesungguhnya safa dan marwah sebagian dari syi'ar-syi'ar (tanda kebesaran) Allah. Maka barang siapa yang beribadah haji ke Baitullah ataupun berumrah, maka tidak ada dosa baginya mengerjakan sa'i antara keduanya. dan barang siapa mengerjakan sesuatu kebajikan dengan kerelaan hati, maka sesungguhnya Allah Maha menerima kebaikan dan Maha Mengetahui."

Do'a Sa'i perjalanan ke-2,"Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar walillahil hamdu. La ilaha illallahul wahidul fardus samad. Allazi lam yattakhiz sahibatanwala walada walam ya kun lahu syarikun fil mulki walam ya kun lahu waliyyun minazzulli wakabbirhu takbira.Allahumma innaka kulta fi kitabikal munazali ud'uni astajib lakum da'aunaka rabbana `fagfir lana kama amartana innaka latukhliful mi'ad. Rabbana innana sami'na munadiyan yunadi lilimani anaminu birabbikum fa'amanna. Rabana fagfirlana zunubana wa kaffir 'anna sayyiatina watawaffana ma'al abrar. rabbana wa atina mawa'ad tana ala rusulika wala tukhzina yaumal qiyamati innaka latukhliful mi'ad. Rabbana 'alaika tawakkalna wailaika anabna wailaikal masir. Rabbanagfirlana zunuwali ikhwaninal lazina sabaquna bil imani wala taj'al fi qulubina gillal lillazina amanu rabbana innaka ra ufurrahim."Artinya:Allah Maha Besar, Allah maha Besar, Allah Maha Besar, hanya bagi Allahlah segala pujian. Tidak ada Tuhan selain Allah Yang Maha Esa. Tumpuan segala maksud dan hajat. Tidak beristri dan tidak beranak, tidak bersekutu dalam kekuasaan. Tidak menjadi pelindung kehinaan. Agungkanlah Dia dengan segenap kebesaran. Ya Allah, sesungguhnya Engkau telah berfirman dalam Qur'anMu :"Berdo'alah kepadaKu niscaya akan Kuperkenankan bagimu". Sekarang kami telah memohon kepadaMu wahai Tuhan kami. Ampunilah kami seperti halnya Engkau telah perintahkan kepada kami., sesungguhnya Engkau tidak akan memungkiri janji. Ya Tuhan kami, sesungguhnya kami mendengar (seruan) yang menyeru kepada iman (yaitu)"berimanlah kamu kepada Tuhanmu", maka kamipun beriman.Ya Tuhan kami, ampunilah dosa-dosa kami dan hapuskanlah kesalahan-kesalahan kami dan wafatkanlah kami beserta orang-orang yang berbakti. Ya Tuhan kami berilah kami apa yang Engkau telah janjikan kepada kami dengan perantaraan rasul-rasul Engkau. Dan janganlah Engkau hinakan kmi di hari kiamat. Sesungguhnya Engkau tidak menyalahi janji. Ya Allah, hanya kepada Engkaulah kami bertawakal, dan hanya kepada Engkaulah tumpuan segala sesuatu dan kepada Engkaulah tempat kembali. Ya Allah, ampunilh kami serta semua saudara kami yang telah mendahului kami beriman kepada Engkau dan jangan menjadikn kedengkian dalam kalbu kami terhadap mereka yang telah beriman. Ya Allah, sesungguhnya Engkau Maha Pengasih dan Maha Penyayang."

Do'a Sa'i perjalanan ke-3"Allahu akbar Allahu Akbar Allahu Akbar walillahil hamdu. Rabbana atmim lana nurana wagfirlana innaka 'ala kulli syai in qadir. Allahumma inni as alukal khaira kullahu ajilahu wa ajilahu wa astagfiruka lizanbi waasaluka rahmataka ya arhamar rahimin."Artinya:Allah Maha Besar, Allah Maha Besar, Allah Maha Besar. Hanya bagi Allah semua pujian. Ya Allah sempurnakanlah cahaya terang bagi kami, ampunilah kami,

34

Page 35: Khutbah if 1433

sesungguhnya Engkau Maha Kuasa Atas segala sesuatu. Ya Allah, sesungguhnya aku mohon padaMu segala kebaikan yang cepat atau lambat dan aku mohon ampunan padaMU akan dosaku serta aku mohon padaMu rahmatMu wahai Tuhan yang Maha Pengasih dari segenap yang pengasih.

Diantara dua Pilar Hijau membaca do'a (sama)Dan ketika mendekati bukit Safa membaca (sama)

Do'a Sa'i perjalanan ke-4.Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar walillahil hamdu. Allahumma inni as aluka min khairi ma ta'lamu wa a'uzubika min syarri mata'lamu wa astagfiruka min kulli mata'lamu innaka anta 'allamul guyub. La ilaha illallahul malikul haqqul mubin. Muhammadur rasulullah sadiqul wa'dil amin. Allahumma inni as aluka kama haditani lil islami an la tanzi 'ahu minni hatta tatawaffani wa ana muslimun. Allahummaj'al fi qalbi nura. Allahummasyroh li sadri wayassirli amri wa a'uzubika min wasawisis sadri wasyatatil amri wafit natil qabri. Allahumma inni a'uzubika min syarri ma yaliju fillaili wa syarri ma yaliju finnahari wamin syarri matahubbu bihir riyahu ya arhamar rahimin. Subhanaka ma 'abadnaka haqqa ibadatika ya Allahu Subhanaka ma zakarnaka haqqa zikrika ya Allahu."

Artinya:

“Allah Maha Besar, Allah Maha Besar, Allah Maha Besar. Segala puji bagi Allah. Ya Allah Tuhanku, aku mohon padaMu dari kebaikan yang Engkau tahu dan berlindung padaMu dari kejahatan yang Engkau tahu, dan aku mohon ampun padaMu dri segala kesalahan yang Engkau ketahui, sesungguhnya Engkau Maha mengetahui yang gaib. Tidak ada Tuhan selain Allah Maha Raja yang sebenar-benarnya. Muhammad utusan Allah yang selalu menepati janji lagi terpercaya. Ya Allah sebagaimana Engkau telah menunjuki aku memilih Islam, maka aku mohon kepadaMu untuk tidak mencabutnya sehingga aku meninggal dalam keadaan Muslim. Ya Allah berilah cahay terang dalam hati, telinga dan penglihatanku. Ya Allah lapangkanlah dadaku dan mudahkan bagiku segala urusan. Dan aku berlindung padaMu dari keraguan, simpang-siur urusan dan fitnah kubur. Ya Allah aku berlindung padaMu dari kejahatan yang tersembunyi diwaktu malam dan siang hari, serta kejahatn yang dibawa angin lalu, wahai Tuhan Yang Maha Pengasih dari segenap yang pengasih. Ya Allah, Maha Suci Engkau kami tidak menyembahMu dengan pengabdian yang semestinya ya Allah.

Diantara dua pilar hijau membaca do'a: (sama)Dan ketika mendekati bukit Safa membaca: (sama)

Do'a Sa'i perjalanan ke-5, dari bukit Safa ke bukit Marwah, sampai pilar hijau membaca:Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar walillahil hamdu. Subhanaka ma syakarnaka haqqa syukrika ya Allahu subhanaka ma a'la sya'naka ya Allahu. Allahumma habbib ilainal imana wa zayyinhu fi qulubina wakarrih ilainal kufra walfu suqa wal'isyana waj'alna minar rasyidin.Artinya: Allah Maha Besar Allah Maha Besar Allah Maha Besar. Hanya untuk Allah segala puji. Maha Suci Engkau seperti kami bersyukur pada-Mu sebenar-benar syukur wahai Allah. Maha Suci Engkau sepadan ketinggian-Mu wahai Allah.Ya Allah cintakanlah kami kepada iman dan hiaskanlah di hati kami, bencikanlah kami pada perbuatan kufur, fasiq dan durhaka. Masukanlah kami kedalam golongan orang-orang yang mendapat petunjuk.Di antara dua pilar hijau membaca do'a: (sama)Dan ketika mendekati bukit Marwah membaca: (sama)

35

Page 36: Khutbah if 1433

Do'a Sa'i perjalanan ke-6, dari bukit Marwah ke bukit Safa, dari Marwah ke pilar hijau membaca do'a:Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar walillahil hamdu. La ilaha illallahu wahdah, sadaqa wa'dah, wanasara 'abdah wahazamal ahzaba wahdah. La ilaha illallahu wala na'budu illa iyyahu mukhlisina lahuddina walau karihal kafirun. Allahumma inni 'as'alukal huda wattuqa wal 'afafa walgina. Allahumma lakal hamdu kallazi naqulu wakhairan mimma naqulu. Allahumma inni as'aluka ridaka waljannata wa a'uzubika min sakhatika wannari wama yuqarribuni ilaiha min qaulin aufi'lin au'a malin. Allahumma binurikah tadaina wabifadlika istagnaina wa fi kanafika wa in amika wa'ata ika wa ihsanika asbahna wa amsaina antal awwalu fala qablaka syai'un wal akhiru fala ba'daka syai'un wazzahiru fala syai'a dunaka na'uzubika minal falasi wal kasali wa'azabil qabri wafitnatil gina wa nas'alukal fauza biljannah.Artinya: Allah Maha Besar, Allah Maha Besar, Allah Maha BesarSegala puji hanya untuk Allah. Tidak ada Tuhan selain Allah Yang Maha Esa, yang menepati janjiNya, menolong hambaNya dan menghancurkan musuh dengan ke-Esaan-Nya. Tiada Tuhan yang disembah selain Allah. Dan kami tidak menyembah selain dari Dia dengan ikhlas tunduk dan patuh pada agama sekalipun orang-orang kafir benci. Ya Allah aku mohon padaMu petunjuk, pemeliharaan, penjagaan dan kekayaan. Ya Allah, padaMu lah segala puji seperti yang kami ucapkan bahkan lebih baik dari yang kami sendiri ucapkan. Ya Allah, kami mohon padaMu ridho dan surga dan aku berlindung padaMu dari murkaMu dan neraka, dan apapun yang kekal yang mendekatkan daku kepadanya, baik ucapan, perbuatan maupun pekerjaan.Ya Allah, hanya dengan nur cahayaMu kami ini mendapat petunjuk, dengan pemberianMu kami merasa cukup, dalam naunganMu, nikmatMu, anugerahMu dan kebajikannMu jualah kami ini berada diwaktu pagi dan petang. Engkaulah yang mula pertama, tidak ada suatupun yang ada sebelumMu dan Engkau pulalah yang paling akhir dan tidak ada sesuatupun yang ada sebelumMu dan Engkau pulalah yang paling akhir dan tidak ada sesuatupun yang ada dibelakangMu. Engkaulah yang dzahir, maka tidak ada sesuatupun yang mengatasi Engkau. Engkau pulalah yang batin, maka tidak ada sesuatupun menghalangi Engkau. Kami berlindung padaMu dari pailit, malas,siksa kubur dan fitnah kekayaan serta kami mohon padaMu kemenangan memperoleh surga.

Do'a antara dua pilar hijau (sama)

Do'a ketika mendekati Bukit Shafa (sama)

Do'a Sa'i Perjalanan ke-7, dibaca mulai dari Bukit Shafa sampai Pilar Hijau:Allahu Akbar Allahu Akbar Allahu Akbar kabira walhamdu lillahi kasira. Allahumma habbib ilayyal imana wazayyinhu fi qalbi wakarrih ilayyal kufra wal fusuqa wal 'isyana waj'alni minar rasyidin.Artinya;Allah Maha Besar Allah Maha Besar Allah Maha Besar. Segala puji kembali kepada Allah. Ya Allah cintakanlah aku kepada iman, hiaskanlah ia dikalbuku. Bencikanlah padaku perbuatan kufur, fasiq dan durhaka. Dan masukkanlah pula aku dalam golongan orang yang mendapat petunjuk.

Do'a diantara dua Pilar Hijau (sama)Do'a ketika mendekati Bukit Marwah (sama)

Do'a di Bukit Marwah selesai Sa'i:Allahumma rabbana taqabbal minna wa'afina wa,fu 'anna wa'ala tha atika wasyukrika a'inna wa'ala ghairika latakilna wa alal imani wal islamil kamili jami'an, tawaffana wa anta radin anna. Allahummar hamni bitarkil ma'asi abadan ma

36

Page 37: Khutbah if 1433

abqaitani warhamni an atakalaffa ma la ya'nini warzugni husnan nazari fima yurdika anni ya arhamar rahimin.Artinya:Ya Allah kami mohon diterima do'a kami, afiatkan dan ampunilah kami, berilah pertolongan kepada kami untuk taat dan bersyukur kepadaMu.Janganlah Engkau jadikan kami bergantung selain kepadaMu. Matikanlah kami dalam Islam yang sempurna dalam keridhaanMu. Ya Allah rahmatilah diri kami sehingga mampu meninggalkan segala kejahatan selama hidup kami, dan rahmatilah diri kami sehingga tidak berbuat hal yang tidak berguna. Karuniakanlah kepada kami keridhaanMu. Wahai Tuhan yang bersifat Maha Pengasih lagi Penyayang.(Setelah do'a ini dapat diteruskan dengan do'a menurut keinginan masing-masing, kemudian menggunting rambut ("tahallul").

Top!^

Ta'qib (Doa dan Zikir bakdah) Shalat Fardhu

Ta'qib adalah doa, wirid dan zikir yang disunnahkan dibaca sesudah shalat-shalat fardhu. Ta'qib ada dua macam: Ta'qib umum dan ta'qib khusus. Ta'qib umum dibaca setiap sesudah shalat fardhu yang lima.Ta'qib khusus dibaca sesudah shalat fardhu tertentu, misalnya sesudah shalat Maghrib atau 'Isya'.

Ta'qib Umum Ta'qib umum yang pertama adalah membaca takbir, Allâhu Akbar (3 kali) kemudian membaca doa dan zikir berikut:

Bismillâhir Rahmânir Rahîm Allâhumma shalli 'alâ Muhammadin wa âli Muhammad

Lâ ilâha illallâh ilâhan wâhidâ wa nahnu lahu muslimûn. Lâ ilâha illallâhu wa lâ na'budu illâ iyyâhu mukhlishîna lahud dîn wa law karihal musyrikûn. Lâ ilâha illallâh Rabbunâ wa Rabbu âbâinal awwalîn. Lâ ilâha illallâh wahdahu wahdahu wahdah. Anjaza wa'dah, wa nashara 'abdah, wa a'azza jundah, wa hazamal ahzâba wahdah. Falahul mulku walahul hamdu yuhyî wa yumît, wa yumîtu wa yuhyî wa Huwa Hayyun lâ yamût biyadihil khayr wa Huwa 'alâ kulli syay-in qadîr.

Dengan nama Allah Yang Maha Pengasih dan Maha Penyayang Ya Allah, sampaikan shalawat kepada Rasulullah dan keluarganya

Tiada Tuhan selain Allah. Tuhan Yang Maha Esa, kami berserah diri kepada-Nya. Tiada tuhan  selain Allah, kami tidak menyembah kecuali kepada-Nya, kami ikhlas menjalankan agama-Nya. Tiada Tuhan  selain Allah, Tuhan kami dan Tuhan bapak-bapak kami terdahulu. Tiada Tuhan selain Allah, Tuhan Yang Maha Esa, Maha Esa, Maha Esa. Tuhan Yang Menepati janji-Nya, Yang Memenangkan hamba-Nya, Yang Memuliakan pasukan-Nya, Yang Menghancurkan partai-partai musuh-Nya dengan keesaan- Nya. Bagi Allah semua kekuasaan dan pujian. Dialah Yang Menghidupkan dan Mematikan, Yang Mematikan dan Menghidupkan. Dialah Yang Hidup dan mati. Di tangan-Nya segala kebajikan,  Dialah Yang Maha Kuasa atas segala sesuatu.

Astaghfirullâhal ladzî lâ ilâha illâ Huwal Hayyul Qayyûm wa atûbu ilayh.

37

Page 38: Khutbah if 1433

Aku memohon ampun kepada Allah, tiada Tuhan kecuali Dia, Yang Hidup dan Maha Mengawasi, dan aku bertaubat kepada-Nya.

Kemudian Membaca Tasbih Az-Zahra'. Lalu membaca doa-doa berikut:

Ilahî, hâdzihi shalâtî shallaytuhâ lâ lihâjatin minka ilayhâ, walâ raghbatin minka fîhâ, illâ ta'zhîman wa thâ'atan wa ijâbatan laka ilâ mâ amartanî bihi. Ilahî, in kâna fîhâ khalalun aw naqshun min rukû'ihâ wa sujûdihâ, falâ tuâkhidnî wa tafadhdhal 'alayya bilqabûli walghufrân.

Ilahi, inilah shalatku yang kulakukan bukan karena Engkau membutuhkannya dan mengharapkannya, tetapi kulakukan karena aku mengagungkan-Mu, mentaati-Mu dan memenuhi perintah-Mu. Ilahi, jika dalam shalatku ini ada cacat atau kekurangan pada ruku' dan sujudnya, maka janganlah Kau siksa daku, anugerahkan padaku penerimaan dan pengampunan.

Subhâna Mallâ ya'tadî `alâ ahli mamlakatih. Subhâna Mallâ ya`khudzu ahlal ardhi bi-alwânil `adzâb. Subhânar Raûfir Rahîm. Allâhummaj`allî fî qalbî nûran wa basharan, wa fahman wa 'ilmâ, innaka `alâ kulli syay- in qadîr.

Mahasuci Dia Yang Tidak Menyiksa penghuni kerajaan-Nya. Mahasuci Dia Yang Tidak Mengadzab penduduk bumi dengan berbagai adzab. Mahasuci Dia Yang Maha Pengasih dan Maha Penyayang. Ya Allah, jadikan bagiku di dalam hatiku cahaya dan penglihatan, pemahaman dan pengetahuan, sesungguhnya Engkau Maha Kuasa atas segala sesuatu. (Doa ini diajarkan oleh Rasulullah saw kepada Imam Ali bin Abi Thalib (sa) untuk menguatkan ingatan dan hafalan)

Rasulullah saw bersabda: "Barangsiapa yang ingin tidak diungkapkan amal keburukannya pada hari Kiamat, dan tidak dibukakan buku catatan keburukannya, maka hendaknya ia membaca doa ini setiap sesudah shalat".

Allâhumma inna maghfitaka arjâ min `amalî, wa inna rahmataka awsa`u min dzanbî. Allâhumma in kâna dzanbî `indaka `azhîmun, fa`afwuka a`zhamu min dzanbî. Allâhumma in lam akun ahlan an ablugha rahmataka, fa-rahmatuka ahlun an tablughanî wa tasa`anî, liannahâ wasi`at kulla syay-in birahmatika yâ Arhamar râhimîn.

Ya Allah, sesungguhnya ampunan-Mu lebih kuharapkan daripada amalku, dan rahmat-Mu lebih luas dari dosaku. Ya Allah, jika dosaku besar di sisi-Mu, ampunan-Mu lebih besar dari dosaku. Ya Allah, jika aku tidak layak mencapai rahmat-Mu, rahmat-Mu layak mencapaiku dan meliputiku, karena rahmat-Mu meliputi segala sesuatu dengan rahmat-Mu wahai Yang Maha Pengasih dari semua yang mengasihi.

Ta'qib shalat ini disarikan dari kitab Mafatihul Jinan, kunci-kunci surga.

Ta'qib shalat Maghrib, Isya' dan Subuh, berikut tek Arab bacaan tek latinnya, dapat dikopi dari milis "Keluarga bahagia atau milis "Shalat- doa" berikut ini.

38

Page 39: Khutbah if 1433

Allaahu akbar allaahu akbar allaahu akbar. allaahu akbar kabiiraa walhamdu lillaahi katsiiraa wa subhaanallaahil'azhi im wa bihamdihilkariim bukratawwaashiilaa wa minallaili fasjudu lahu wa

sabbihhu lailan thawiilaa laa ilaaha illaallaahu wahdah anjaza wa'dah wa nashara 'abdah wa hazamal ahzaaba wahdah laa syai'in qablahu wa laa ba'dahu yuhyii wa yumiitu wa huwa hayyun daa'imun laa yamuutu wa laa yafuutu abadambiyadihilkhair u wa ilaihilmashiir wa huwa 'alaa kulli syai'ingqadiir.

Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar, dengan segala kebesaran-Nya. Segala puji bagi Allah dengan segala puji-Nya yang tidak terhingga Maha Suci Allah dengan puji Yang Maha Mulia dari pagi dan petang. Bersujud serta bertasbihlah pada-Nya

sepanjang malam. Tidak ada Tuhan selain dari Allah, Yang Maha Esa. Yang menepati janji-Nya membela hamba-Nya yang menghancurkan segalanya ataupun

yang terkemudian dari pada- Nya. Dia-lah yang menghidupkan dan mematikan dan Dia adalah Maha Hidup kekal tiada mati dan tiada luput untuk selama-lamanya.

Hanya di tangan-Nya- lah terletak kebajikan dan kepada- Nya-lah tempat berpulang dan hanya Dia-lah Yang Maha Kuasa atas segala sesuatu.

*Allahu AkbarAllahu AkbarAllahu AkbarLaa ilaaha illallah Wallahu AkbarAllahu Akbar KabiroWal hamdulillahi katsiroWa Subhanallahi Bukratan Wa AshilaLaa Ilaaha Illallahu La Na`budu Illaa Iyyah,Muhklishina Lahud-din, Walau Karihal Kafirun.Laa Ilaaha Illallahu wahdah,Shadaqo Wa`dah,Wa Nashara `Abdah,Wa A`azza Jundahu Wa Hazamal Ahzaaba Wahdah.Laa Ilaaha Illallahu Wallahu akbarAllahu Akbar Wa Lillahil-hamd 

KHUTBAH HARI RAYAKHUTBAH HARI RAYAIEDUL ADHAIEDUL ADHA

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh, wa

nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina. Mayyah

dihillahu fala mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah. Asyhadu ala

ilaaha ilallah, wahdahu laa syariikalah, waasyhadu anna Muhammadan

‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah. Allahumma shalli ‘ala Muhammad

wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi ihsanin illa yaumiddin. Allah

hu akbar kabiran, walhamdulillahi katsiran, wasubhanallahi bukratan wa

ashiila. La illaha illallahu wahdah, shadaqa wahdah, wa nashara ‘abdah,

waa’aza jundah, wahazamal ahzaba wahdah. La illaha illallah hu Allah hu

akbar, Allah hu akbar, walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas

ittaqullaha haqqa tuqaatih walaa tamuutunna illa wa antum muslimun.

Jamaah shalat Ied ingkang tansah dipun rahmati dening Allah.

39

Page 40: Khutbah if 1433

Wonten ing enjang menika, kanti sineksenan sumunaring surya,

sumribiting angin enjang, suwantening kewan kurban ingkang bade dipun

wragat, saha gumuruhing swanten takbir, kita ngraosaken bilih enjang menika

benten kaliyan dinten-dinten sanesipun. Wonten ing dinten menika, ummat

Islam wonten ing sakindenging jagad, sami merayakan Riyadi Akbar, Riyadi

Besar, utawi Riyadi Haji. Pramila mangga kita sareng-sareng, kanti ikhlasing

manah, ngagungaken dinten riyadi punika kanti ngathah-ngathahaken takbir

saha tahmid, ngaturaken pangalembana saha puji syukur dumateng Allah Swt,

ingkang sampun paring nikmat ingkang sakelangkung katah dumateng kita.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, la illaha illallah hu Allah hu akbar,

Allah hu akbar, walillahilhamd. Allah Maha Agung, Allah Maha Agung,

mboten wonten Pangeran ingkang haq dipun sembah kejawi namung Allah

ingkang Maha Agung, Allah Maha Agung lan namung Panjenenganipun

ingkang kagungan sedaya puji saha pangelembana.

Wonten ing dinten menika hampir 4 juta saderek kita se-Iman lan se-

Islam, saking sakindenging dunia, sami mlempak-makempal-manunggal

wonten tanah suci Makkah Al-Mukaromah. Saderek-saderek kita menika

nuhoni dawuhipun Allah, ingkang kasebat wonten ing Surat Al-Haj ayat 27:

A’udzubillahi minasysyaitonirrojim. Bismillahirrohmaanirrohiim.

Lan pada undangen para manungsa supaya nindakake haji, yekti

mengko bakal tumeka marang sira kalawan lumaku lan nganggo

tetumpakan. Deweke bakal tumeka saka ngendhi-endhi negara kang adoh

parane.

Undangan menika dening para jamaah haji saking sedaya penjuru dunia

dipun sambut kanti waosan talbiyah: Labbaikallahumma labbaik, labbaika

laa syariikalaka labbaik, innal hamda, wanni’mata, laka walmulk, laa

syariikalak. Kawula sapunika sowan dumateng Paduka ya Allah, kawula

sowan Paduka ya Allah, nuhoni dawuh Paduka, nuhoni timbalan Paduka.

Boten wonten sekutu tumrap Paduka, sedaya pangalembana saha nikmat estu

kagungan Paduka. Inggih namung Paduka Allah, ratuning-ratu ingkang

nguwaosi sedaya perkawis, boten wonten sekutu tumrap Paduka.

40

Page 41: Khutbah if 1433

Jamaah shalat ied rahimakumullah.

Sedaya jamaah haji sami ngucapaken talbiyah kanti pangangge pakaian

ihram; pakaian ingkang namung awujud kalih lembar kain putih ingkang

mboten berjahit. Pakaian, ingkang biasanipun nedahaken perbedaan status

sosial sami pun tanggalaken. Kanti pakaian ihram tidak ada lagi perbedaan

antara yang kaya dengan yang miskin, yang jenderal dengan yang kopral,

yang ningrat dengan yang rakyat, yang Arab dengan non Arab. Kanti pakaian

ihram sedaya jamaah haji wonten ing tanggal 9 Dzulhijah meninggalkan

Makah kagem nindakaken wukuf wonten ing padang Arafah. Wukuf ing

Arofah katindakaken wiwit wanci Dzuhur ngantos wanci maghrib.

Saklajengipun jamaah haji bergerak tumuju Muzdalifah untuk bermalam.

Sakbakdanipun bermalam wonten ing Muzdalifah, sedaya jamaah haji

bergerak tumuju dumateng Mina kagem melempar jumrah. Melempar jumrah

mengabadikan tumindakipun kanjeng Nabi Ibrahim nalika pun goda kaliyan

syetan ingkang memba-memba manungsa. Syetan anggoda Nabi Ibrahim

supados mbatalaken niat ndereki dawuhipun Allah supados mbeleh Ismail.

Pramila Nabi Ibrahim mbalang syetan menika kanti watu, ingkang dumugi

sakmenika pun lestatntunaken kanti tata cara melempar jumrah. Kanti

mekaten nalika para jamaah haji melempar jumrah, wonten ing manah kedah

tuwuh niat untuk menyatakan perang terhadap syetan ingkang mujudaken

musuh abadi tumrap tiyang beriman. Saksampunipun melempar jumrah

selama 3 hari; jamaah haji sami nyembelih hewan kurban, memotong rambut

utawi tahalul, lan prosesi haji dipun pungkasi kanti nindakaken tawaf saha sai

wonten ing Masjidil Haram.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

Kita sedaya ingkang dereng katimbalan nindakaken haji wonten ing

tahun menika; mangga tansah njurung ing pamuji, mugi-mugi sedaya jamaah

haji ing tahun menika pinaringan haji ingkang mabrur, kaapunten sedaya

dosa-dosanipun, saha katampi sedaya amalipun. Saklajengipun mangga kita

ugi tansah ndedonga mugi-mugi wonten ing tahun ingkang bade dateng kita

pun timbali dening Allah, saged nindakaken ibadah haji.

Kita ingkang dereng pun timbali nindakaken haji, sami kadawuhan

nindakaken shalat Ied, lan sakparipurnaning shalat kita kadawuhan nyembelih

41

Page 42: Khutbah if 1433

hewan kurban, nulad tindakipun Nabi Ibrahim ‘alaihissalam ingkang

kalestantunaken dening junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad SAW. Kita

berkorban menika, pinangka ujud raos syukur kita dumateng Ngarsanipun

Allah SWT, ingkang sampun paring kanikmatan sakelangkung katah

dumateng kita.

Temen Ingsun wus paring kanikmatan kang akeh marang sira. Mula

saka iku pada nindakna shalat, lan pada nyembeleha kurban.

Menawi kita renungaken, ayat pertama surat Al Kautsar menika

mujudaken pangundamananipun Allah utawi basa kasaripun pangundat-

undatipun Allah dumateng kita. Allah mrinakaken anggenipun sampun paring

kanikmatan ingkang sakelangkung katah dumateng kita, ananging kita para

manungsa menika kok mboten purun bersyukur, ngaturaken panuwun

dumateng paringipun kanikmatan.

Ayat kaping kalih nerangaken bilih bukti bersyukur menika, mboten

namung cekap maos Alhamdulillah, ananging ujud bersyukur kita menika

kanti nindakaken shalat lan nyembelih kurban. Shalat mujudaken

hablumminallah, hubungan peribadatan kita kaliyan Allah; dene qurban

mujudaken hablumminnannas, ibadah sosial kita dumateng masyarakat. Kanti

mekaten umat Islam menika mujudaken manusia paripurna. Manusia yang

bagus hubungannya dengan Allah, sekaligus manusia ingkang bagus

hubungan sosialipun wonten ing masyarakat.

Estunipun Allah ndawuhaken menyembelih hewan kurban menika

mboten ngajeng-ajeng daging saha rahipun. Allah mboten anggadahi sifat

haus darah, kados Betara Kala, Nyi Roro Kidul, Nyai Gadung Mlati, utawi

danyang-danyang wonten ing cerita legenda. Allah memerintahkan berkurban

menika, namung bade kepingin nguji sepinten raos taqwa kita dumateng

Ngarsanipun Allah. Layyanaa lallaha luhuumuha wala dimaauhaa walaa

kiyyanaa luhuttaqwa minkum. Daging-daging unta dan darahnya itu

sekali-kali tidak dapat mencapai (keridloan) Allah, tetapi ketaqwaan

daripada kamulah yang dapat mencapainya.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

42

Page 43: Khutbah if 1433

Miturut sejarah, syariat kurban menika dipun dawuhaken wiwit

jamanipun Nabi Adam. Putranipun Nabi Adam inggih pun Habil lan Qabil

dipun dawuhi nindakaken kurban. Qabil pinangka seorang petani, berkurban

kanti hasil pertanian. Namung, hasil pertanian ingkang dipun kurbanaken

dening Qabil, dipun pilihaken hasil pertanian ingkang awon, lan anggenipun

kurban mboten pun kanteni raos ikhlas. Pramila kurbanipun Qabil dipun tolak

dening Allah. Dene Habil, berkurban kanti ikhlas, saha kanti hewan terbaik

ingkang dipun darbeki. Hewan ingkang dipun kurbanaken Habil mujudaken

hewan ingkang paling ageng, paling lemu, bertanduk, putih-bersih, sakhengga

menarik hati dumateng sinten kemawon ingkang mirsani. Kanti menika

kurbanipun Habil dipun tampi dening Allah.

Kanti kisah menika kita saged menarik kesimpulan bilih syarat

diterimanya qurban menika wonten kalih perkawis. Sepisan inggih menika

niat ingkang iklhas; dene syarat kaping kalih hewan yang dikurbankan

mujudaken hewan terbaik ingkang kita darbeki.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

Perintah berkurban ingkang sakelangkung awrat, dipun alami dening

Nabi Ibrahim ‘alaihissalam. Nabi Ibrahim kadawuhan nyembelih putra

tunggalipun, inggih pun Ismail. Putra tunggal ingkang sampun dangu sanget

dipun rindukan kehadirannya; putra ingkang pun paringaken dening Allah,

saksampunipun Nabi Ibrahim berusia lanjut. Pramila kita saged

nggambaraken kados pundi awratipun Nabi Ibrahim nyendikani dawuh

menika. Ananging Nabi Ibrahim saha Nabi Ismail, estu Nabi ingkang

petingan. Kekalihipun nyendikani dawuhipun Allah kanti sabar. Pramila

sampun trep sanget, menawi Allah njanjekaken:

108. Kami abadikan untuk Ibrahim itu (pujian yang

baik) di kalangan orang-orang yang datang Kemudian,

109. (yaitu)"Kesejahteraan dilimpahkan atas Ibrahim".

Janjinipun Allah menika, kanyatan terbukti dumugi titi wanci menika.

Pendak-pendak maos shalawat nalika kita nindakaken shalat, kita tansah

nyebat salam keselematan tumrap Nabi Ibrahim. Kanyatan menika ugi

43

Page 44: Khutbah if 1433

nambahi keyakinan dumateng kita, bilih ayat-ayat Al-Qur’an menika

mujudaken mukjizat. Ramalanipun Al-Qur’an ingkang sampun kaserat 1400

tahun kapengker, ternyata taksih terbukti dumugi titi wanci menika.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

Menawi kita bandingaken awratipun perintah kurban ingkang pun

dawuhaken dumateng Nabi Ibrahim, kaliyan perintah kurban ingkang pun

dawuhaken dumateng umatipun Nabi Muhammad SAW, estu mboten wonten

emput-emputipun. Nabi Ibrahim kadawuhan nyembelih putra tunggal, dene

kita namung kadawuhan nyembelih menda, lembu utawi unta. Ewa semanten

kita kadang-kadang taksih rumaos awrat kagem berkurban. Pramila pantes

menawi Nabi Muhammad SAW paring peringatan ingkang keras: Sing sapa

wonge oleh kajembaran rejeki kanggo kurban, ananging deweke ora

kurban, mangka aja cedak-cedak papan shalatku. Ugi Rasulullah paring

pangandikan: Tidak ada satupun perbuatan manusia pada hari raya Nahr

yang lebih disukai oleh Allah daripada mengalirkan darah Qurban.

Jamaah shalat Ied rahimakumullah.

Kanti nindakaken kurban wonten mapinten-pinten hikmah ingkang

saget kita petik. Sepisan, kanti nindakaken kurban berarti kita sampun nderek

menghidup-hidupkan sunnah Nabi. Para ulama ngendikakaken bilih menawi

sunnah Rasulullah menika hidup subur, mesti lampah bid’ah menika bade

pejah. Suwalikipun menawi bid’ah ingkang subur, sunnah-sunnah Rasulullah

mesti mati. Awit sunnah lan bid’ah menika mboten saget hidup

berdampingan. Kita pinangka warga Muhammadiyah kedah berusaha

menghidup-hidupkan sunnah Nabi, supados budaya masyarakat ingkang

berlawanan kaliyan sunnah Rasulillah, sekedik mbaka sekedik saget ical.

Hikmah kaping kalih saking berkurban inggih menika timbulnya rasa

kasih sayang antara yang kaya dengan yang miskin. Ingkang kaya nedahaken

kasih sayangipun dumateng ingkang miskin kanti nyembelih hewan kurban,

dene ingkang miskin saget ngraosaken manfaatipun anggadahi tetanggi

ingkang kaya. Kanti mekaten Insya Allah wonten ing masyarakat lajeng

tuwuh sikap saling mengasihi, saling menghormati, saling membutuhkan,

sakhengga mboten bade tuwuh kecemburuan sosial antara yang kaya dengan

yang miskin, ingkang akibatipun saget newahaken gejolak sosial.

44

Page 45: Khutbah if 1433

Dene hikmah kaping tiga, menyembelih hewan kurban mujudaken

pralambang kita menyembelih sifat awon utawi sifat kebinatangan kita. Dene

hikmah kaping sekawan, kanti berkurban menika kita mencoba ngirangi

hubud dunya, kecintaan dumateng arta banda ingkang berlebih-lebihan. Awit

cinta dunia dan takut mati merupakan penyebab mundurnya ummat Islam

wonten ing ngalam donya menika.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

Jamaah shalat Ied rahimakumullah.

Wekdal kagem nindakaken kurban menika 4 dinten, wiwit dinten

menika pun tambah 3 hari tasyriq. Pramila para jamaah ingkang tuwuh niat

berkurban taksih wonten wekdal 3 dinten malih. Mangga sami kita hidup-

hidupkan sunah utawi perintah berkurban menika kanti raos ikhlas karana

Allah. Kurban kita tindakaken pinangka bukti ketaqwaan kita, bukti raos

syukur kita dumateng nikmat peparingipun Allah ingakng sakelangkung

katah.

Mugi-mugi kanti kurban menika, saged nambahi raos taqorrub kita,

raos ajrih kita, raos kumawula kita dumateng Ngarsanipun Allah. Kanti

makaten mugi kita dados makhluq ingkang bermartabat di sisi Allah,

sekaligus bermartabat wonten ing masyarakat. Amin ya rabbal ‘alamin.

Pinangka panutuping khutbah, mangga kita sami berdo’a, mugi-mugi

Allah angabulaken ing panyuwun kita:

A’udzubillahi minasysyaithonirrajim. Bismillahirrahmaanirrahiim.

Alhamdulillahi rabbil ‘alamin. Wasshalatu wassalamu ‘ala Muhammadin

wa’ala aalihi wasshahbihi ajma’in. Allahummaghfirlil muslimiina wal

muslimat; wal mukminiina wal mukminat, al ahyai minhum wal amwat.

Innaka sami’un qoribummujibu da’wat.

Allahumma taqabbal minna, shalaatana, washiyamana, wa a’malanaa,

wajamii’a ‘ibadatina, birahmatika yaa arhamarrahimin. Allahummah

dinashiratal mustaqim, shiratalladzi na’amta ‘alaihim, ghairil maghdhubi

‘alaihim waladdhoollin. Allahumma firli wali walidayya, warhamhuma kama

rabbayani shaghiron. Rabbana innana amanna, faghfirla dzunubana, waqina

‘adzabannar. Rabbana laa tuzighqulubana, ba’daidzhadaitana, wa hablana

45

Page 46: Khutbah if 1433

miladunka rahmah, innaka antal wahhab. Rabbana hablana min ajwajina,

wadzurriyatina, qurrata a’yunin, waj’alna lil muttaqina imama.

Rabbana dhalamna anfusana waillam taghfirlana watarhamna lana

kunana minal khasirin. Rabbana laa tuakhitnaa innasiinaa au akhtha’naa;

rabbana walaa tahmil ‘alainaa ishran, kamaa hamaltahu ‘alalladzinaa min

qablinaa; rabbana wala tuhamilnaa maa laa thaqatalanaabih; wa’fuanna

waghfirlanaa warhamnaa anta maulanaa fangshurna ‘alal qaumil kaafiriin.

Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil aakhirati khasaanah, waqinaa

‘adzabannar. Rabbana taqabbal minna innaka antassami’ul ‘aliim, watub

‘alaina innaka antattauwaburrahiim. Walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Wassalamu’alaikum wr. wb.

KHUTBAH HARI RAYAKHUTBAH HARI RAYAIEDUL FITRI 1429 HIEDUL FITRI 1429 H

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh, wa

nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina. Mayyah dihillahu fala

mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah. Asyhadu ala ilaaha ilillallah, wahdahu laa

syariikalah, waasyhadu anna Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah.

Allahumma shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi

ihsanin illa yaumiddin. Allah hu akbar kabiran, walhamdulillahi katsiran,

wasubhanallahi bukratan wa ashiila. La illaha illallah wahdah, shadaqa wahdah, wa

nashara ‘abdah, wa’azaba jundah, wahazamal ahzaba wahdah. La illaha illallah hu

Allah hu akbar, Allah hu akbar, walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas

ittaqullaha haqqa tuqaatih walaa tamuutunna illa wa antum muslimun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Wonten ing enjang menika, sedaya umat Islam wonten ing saindenging donya,

ngraosaken perasaan ingkang sami kaliyan kita. Inggih menika perasaan gumbira,

ananging sekaligus ugi perasaan bersedih. Kita rumaos gumbira, amargi kita sampun

kasil medal saking medan jihad ingkang awrat, inggih menika jihad merangi hawa

46

Page 47: Khutbah if 1433

nafsu kita piyambak. Setunggal wulan dangunipun, kita sampun kasil nundukaken

nafsu syahwat saha nafsu padaran kita; kita sampun kasil nundukaken pandangan

mata, nutup talingan, anjagi lesan, saha nahan langkah kita, saking tumindak

maksiyat ingkang saged ngguguraken pahala siyam kita.

Kejawi rumaos gumbira, wonten ing enjang menika kita ugi rumaos bersedih.

Kita rumaos sedih, awit kita sampun katilar dening wulan ingkang sakelangkung

agung. Wulan ingkang ing ndalemipun wonten setunggal dalu ingkang langkung sae

pun banding seribu bulan, wulan ingkang awalipun rahmad, pertengahanipun

ampunan, lan ing pungkasanipun pembebasan saking siksanipun neraka. Wulan

ingkang menjanjikan pahalanipun amalan sunat sami kaliyan amalan wajib, wulan

ingkang sedaya korinipun suwarga pun bikak, korinipun neraka katutup, saha sedaya

setan pun belenggu. Kita rumaos sedih awit kita mboten mangertos, menapa Allah

taksih paring kesempatan dumateng kita kanti paring yuswa ingkang panjang,

sakhengga kita saget pinanggih malih kaliyan penghulunipun sedaya wulan.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Ing awalipun wulan romadlon, kita tansah dipun engetaken, bilih tujuan kita

nindakaken siyam menika supados la’alakum tattaqun, supados kita dados tiyang

ingkang bertaqwa. Wonten ing titi wanci menika kita sampun ngrampungaken siyam

kita. Pramila mangga kita sami mengevaluasi, menilai, utawi mbiji dumateng diri kita

piyambak-piyambak, menapa tujuan kita supados dados tiyang ingkang bertaqwa

menika sampun tercapai menapa dereng. Lajeng kados pundi cara kita menilai, utawi

mbiji keberhasilan siyam kita menika? Kadospundi caranipun menilai derajat

ketaqwaan kita menika? Wonten ing Al-Qur’an Allah sampun kepareng nyebat tanda-

tandanipun, sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa.

Ing Surat Al-Baqoroh ayat 1 dumugi 4, Allah paring pangandikan :

3. Alif lam mim .(2). Kitab (Al Quran) iki ora ana keraguan ing ndaleme; piuduh

kanggo waong-wong kang bertaqwa, Sinten ta ingkang dipun sebat tiyang bertaqwa menika: ?

7. (yaiku) wong kang beriman marang barang kang ghoib, nindakake shalat, lan nafkahake sakperangan rezki kang sun paringake marang deweke.

8. Lan dewekke beriman marang kitab (Al-Qur’an0 kang wus diturunake marang sira (Muhammad), lan Kitab-Kitab kang diturunake sakdurungira, darta dewekke yakin marang anane panguripan akhirat.

47

Page 48: Khutbah if 1433

Kanti ayat 3 lan 4 surat Al Baqarah menika kita saged nyimpulaken bilih tiyang ingkang beriman menika anggadahi sifat-sifat. Sepisan, beriman dumateng dzat ingkang ghoib, dzat ingkang mboten saget kaindera deneing panca indera; Kaping kalih, nindakaken shalat. Shalat ingkang kita tindakaken temtu kemawon shalat ingkang hidup, shalat ingkang wonten ruhipun, shalat ingkang dipun kanteni raos khusu’ lan ikhlas. Kaping tiga, nginfakaken sakperangan arta banda peparingipun Allah SWT.

Wonten ing ayat 177 Surat Al Baqoroh Allah ugi paring pangandikan:

179. Jeneng kebecikan iku dudu anggonira ngadepake rainira madep mangetan utawa

mangulon. Ananging kang aran kebecikan iku , yaiku: iman marang Allah , dina kiyamat, Malaikat, Kitab-Kitab, Nabi-nabi, lan menehake banda kang banget ditresnani marang sanak sedulure, bocah-bocah yatim, wong-wong miskin, musafir (kang butuh pitulungan), lan marang wong kang njejaluk, uga merdikakake batur tukon, lan nindakake shalat, mbayar zakat, lan wong kang nuhoni perjanjiane menawa duwe janji, lan wong-wong kang shabar nalika nandang reribet, nandang karupegen, lan ana ing sakjeroning peperangan. Wong-wong kang mangkono iku wong kang bener imane, lan wong-wong kang bertaqwa

Saklajengipun wonten ing Surat Ali Imron Allah ugi nyebat tandanipun tiyang bertaqwa menika kanti pangandikanipun:

20. (yaitu) orang-orang yang berdoa: Ya Tuhan kami, Sesungguhnya kami Telah beriman, Maka ampunilah segala dosa kami dan peliharalah kami dari siksa neraka,"

21. (yaitu) orang-orang yang sabar, yang benar, yang tetap taat, yang menafkahkan hartanya (di jalan Allah), dan yang memohon ampun di waktu sahur.

Wondene won ten ing Surat Ali Imron 134-135:

48

Page 49: Khutbah if 1433

134. (yaitu) orang-orang yang menafkahkan (hartanya), baik di waktu lapang maupun sempit, dan orang-orang yang menahan amarahnya dan mema'afkan (kesalahan) orang. Allah menyukai orang-orang yang berbuat kebajikan.135. Dan (juga) orang-orang yang apabila mengerjakan perbuatan keji atau menganiaya diri sendiri[229], mereka ingat akan Allah, lalu memohon ampun terhadap dosa-dosa mereka dan siapa lagi yang dapat mengampuni dosa selain dari pada Allah? dan mereka tidak meneruskan perbuatan kejinya itu, sedang mereka Mengetahui.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jamaah shalat Id rahimakumullah.

Saking ayat-ayat kasebat saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang bertaqwa

menika anggadahi sifat: Sepisan, beriman dumateng Allah, dinten kiamat, Malaikat-

Malaikat, Kitab-kitab, lan beriman dumateng Nabi-nabi. Iman mboten namung sekedar

ucapan lisan, ananging mujudaken keyakinan wonten ing manah, dipun ucapaken

kanti lisan saha dipun buktekaken kanti amal perbuatan. Umpaminipun kemawon kita

menyatakan beriman dumateng Allah, kamangka kita mangertos bilih Allah anggadahi

sifat Maha Mirsani; bab menika mestinipun ndadosaken pangatos-atos ing sedaya

tumindak kita. Awit sedaya tumindak kita menika, senajan mboten wonten

makhlukipun Allah ingkang mangertosi, namung Allah Maha Mirsani, Allah Maha

Ngawuningani. Tumindak kita ingkang sae, sanajan namung sak gluguting kolang-

kaling bade kapirsanan dening Allah, lan ing akhirat benjang Allah bade paring

piwales. Mekaten ugi tumindak maksiyat kita, senajan ta kasaput ing mendung,

katutupan bumi sap pitu, Allah ugi bade mirsani. Menawi kita ngaken beriman

dumateng malaikat, temtunipun kita yakin bilih kita menika tansah dipun tutaken

kaliyan malaikat Rakib lan ‘Atit, malaikat ingkang tansah nyatet tumindak awon lan

tumindak sae kita. Kanti mekaten beriman dumateng malaikat andadosaken kita ajrih

menawi bade tumindak maksiyat, awit bade dipun catat dening malaikat ‘Atit, lan

catatan menika sakmangkenipun bade kita pirsani wonten ing yaumul hisab kanti

lengkap mboten wonten ingkang cicir.

Sifat kaping kalih saking tiyang ingkang bertaqwa inggih menika, nindakaken

rukun Islam

menginfakkan banda ingkang banget dipun tresnani. Banda menika kita

infakaken kanti urutan prioritas dumateng : sanak sederekipun piyambak, lare yatim,

tiyang miskin, musafir ingkang mbetahaken pitulungan, tiyang ingkang njejaluk, saha

dumateng batur tukon; Sifat kaping tiga, nindakaken shalat lan mbayar zakat;

49

Page 50: Khutbah if 1433

Kaping sekawan, menepati janji menawi kita anggadahi janji; sabar nalika

menghadapi kesempitan, penderitaan, lan wonten ing peperangan.

Wonten ing Surat Ali Imron ayat 16 lan 17, Allah ugi paring ciri utawi tanda

tiyang bertaqwa menika kanti pangandikan: Alladziina yaquuluuna rabbanaa

innanaa aamanna faghfirlanaa dzunuubanaa waqinaa ‘adzaabannar. (yaiku)

wong-wong kang ndedonga: “Duh Allah Pangeran kula, estu kawula sampun beriman

dumateng Paduka, pramila mugi Paduka apunten sedaya dosa kawula, lan mugi

Paduka anjagi ing kula saking siksanipun neraka.”. Asshaabiriina wasshadiqiina

walqaanitiina walmunfiqiina walmustaghfiriina bil ashaar. (yaiku) wong-wong

kang sabar, kang bener, kang tetep ta’ate, lan wong-wong kang nafkahake bandane,

lan kang nyuwun pangapura ana ing wektu sahur.

Ayat menika nyebataken bilih tiyang ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat:

Sepisan, tiyang ingkang tansah berdo’a: Rabbana innana amanna faghfirlana

dzunubanawaqina ‘adzabannar.

Duh Allah Pangeran kula, estu kawula sampun beriman dumateng Paduka,

pramila mugi Paduka apunten sedaya dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing kula

saking siksanipun neraka. Kaping kalih, anggadahi sifat sabar, sabar nalika pikantuk

pacoben, sabar nalika nindakaken taat, lan sabar nalika ngraosaken awratipun

nilaraken maksiyat; sidiq, tetep ta’atipun dumateng Allah lan Rasulipun. Kaping tiga,

nafkahaken sakperangan arta bandanipun wonten ing merginipun Allah, lan kaping

sekawan tansah nyuwun pangapunten dumateng Allah wonten ing wanci sahur.

Surat Ali Imron ayat 133-136 nyebataken: “Wasaari’uu ilaa maghfirotim

mirrobbikum wajannatin ‘ardluhassamaawaati wal ardlu u’iddat lil muttaqin”.

Lan enggal pada gegancangana sira marang ampunan saka Pangeranmu lan marang

suwarga kang jembare pada karo jembare langit lan bumi kang dicawisake kanggo

wong-wong kang bertaqwa. Sinten ta ingkang dipun sebat tiyang ingkang bertaqwa

menika ? Alladziina yunfiquna fissarroi wadlorrooi walkaadlimiinal ghoidho, wal

‘aafiina ‘aninnas, wallahu yuhibbul muhsinin. (yaiku) wong-wong kang tansah

nginfakake bandane nalika lagi kecukupan lan nalika nandang kerupegan, lan wong-

wong kang kuat ngampet nesune, lan paring pangapura marang kesalahane wong

liya. Allah rena marang wong-wong kang tumindak becik. Walladziina idzaa fa’aluu

faahisyatan au dlolamuu anfusahum dzakarullaha fastaghfaruu li dzunuubihim,

wamayyaghfiru dzunuba illallah, walam yushirru ‘ala maa fa’alu wahum

ya’lamun. Lan (uga) wong-wong kang menawa tumindak keji utawa nganiaya marang

awake dewe banjur eling marang Allah, banjur nyuwun pangapura tumrap dosa-

50

Page 51: Khutbah if 1433

dosane, lan sapa maneh kang bisa paring pangapuro sakliyane Allah ? Lan deweke

ora mbacutake tumindak kejine, kamangka deweke mangerteni.

Ayat menika nerangaken bilih tiyang ingkang bertaqwa tansah nafkahaken

bandanipun. Anggen kita berinfaq menika mboten namung nalika kita sampun sugih,

ananging ugi nalika kita nandang kacingkrangan. Menapa sebabipun Allah paring

perintah makaten, sebab manungsa menika anggadahi sifat tamak, rakus, cetil, bakhil

dan tidak akan pernah merasa puas kanti banda ingkang sampun dipun darbeki. Sifat

tiyang bertaqwa saklajengipun inggih menika kiat menahan nafsu amarah; paring

pangapunten dumateng kalepatanipun tiyang sanes; saha menawi tumindak lepat

utawi maksiat, piyambakipun lajeng enget dumateng Allah, bertaubat dumateng Allah,

lan mboten nerasaken tumindak maksiatipun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Saking ayat-ayat ing nginggil, saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang

bertaqwa menika nggadahi sifat-sifat: Sepisan, tiyang ingkang meyakini rukun iman,

iman dumateng Allah, dumateng Malaikat, Kitab-kitab, Nabi-nabi, saha iman

dumateng dinten kiamat. Kaping kalih, tiyang ingkang bertaqwa menika mengamalkan

rukun Islam dipun buktekaken kanti nindakaken shalat. Shalat ingkang dipun

tindakaken mboten namung sekedar jengkang-jengking ananging shalat ingkang

dipun kanteni raos khusu’, raos ikhlas, lan dipun kanteni perasaan harap-harap

cemas. Penuh harapan shalatipun dipun tampi dening Allah, lan cemas menawi

shalatipun mboten dipun tampi dening Allah.

Kaping tiga, tiyang ingkang bertaqwa menika, tiyang ingkang kiat ibadah

sosialipun, dipun buktekaken kanti mbayar zakat saha nginfakaken sakperangan

saking arta banda ingkang banget dipun tresnasi. Menawi kita teliti saking ayat-ayat

ingkang kita sebat ing nginggil, kanyatan perintah berinfaq menika menempati posisi

ingkang khusus. Perintah berinfaq ternyata muncul di ketiga tempat ingkang

nyebataken sifat-sifatipun tiyang ingkang bertaqwa. Menapa ta sebabipun perintah

berinfaq menika dipun ulang-ulang, dipun wongsal-wangsuli. Awit Rasulullah paring

pangandikan bilih infaq menika saged memadamkan kebencian kados dene air

memadamkan api. Dados kanti infaq saged newahaken ikatan kasih sayang antara

yang miskin dengan yang kaya, infaq saged meredam raos hasad lan drengki akibat

kesenjangan sosial. Infaq mujudaken aktualisasi keunggulan ajaran agami Islam

ditengah masyarakat ingkang materialistis lan hedonis.

Kaping sekawan, tiyang ingkang bertaqwa menika tiyang ingkang anggadahi

akhlaq ingkang mulia, akhlaq ingkang terpuji, dipun buktekaken kanti sifat sabar

51

Page 52: Khutbah if 1433

ngadepi kahanan menapa kemawon, tetep taatipun dumateng allah lan Rasulipun,

tansah menepati janji, kiat ngampet nesunipin, lan gampil paring pangapunten

dumateng kesalahanipun tiyang sanes; lan kaping gangsal tiyang ingkang bertaqwa

menika tansah tunduk lan tawadhu’ dumateng ngarsanipun Allah, menawi tumindak

maksiat lajeng enget dumateng ngarsanipun Allah, beristighfar nyuwun pangapunten

wonten ing wanci sahur, wanci lingsir wengi, saklajengipun berjanji mboten bade

nerasaken tumindak maksiatipun.

Allahhu akbar. Allahu akbar walillahilhamd.

Saksampunipun kita mangertosi sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, tanda-tandinipun,

utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa, sumangga kita lajeng sami introspeksi,

menilai utawi mbiji dumateng diri kita piyambak-piyambak, menapa kita sampun

anggadahi sifat-sifatipun tiyang ingkang bertaqwa menika punapa dereng. Menawi

sampun kita pantes ngucap alhamdulillah, lan mangga tansah sami kita jagi

ketaqwaan kita menika wonten ing saknjawinipun wulan Romadlon. Ananging menawi

dereng, sumangga kita tansah berusaha, berikhtiar saha berdo’a, mugi-mugi Allah

paring kekiyatan dumateng diri kita supados kita saged dados tiyang ingkang

bertaqwa. Kanti makaten Insya Allah kita pikantuk derajat taqwa, lan kanti taqwa

menika kita berhak dados pewarisipun suwarga firdaus, suwarga ingkang mengalir

sungai-sungai dibawahnya, kita kekal abadi wonten ing lebetipun. Lan wonten ing

lebetipun kita pun paringi garwa ingkang suci, saha pikantuk keridloanipun Allah.

Ing pungkasanipun khutbah menika mangga kita sami menundukkan wajah,

nadahaken tangan, kanti penuh harapan, nyenyuwun saha berdo’a dumateng

ngarsanipun Allah, mugi-mugi Allah tansah paring barokah, paring pitedah, paring

hidayah, paring rahmah saha ampunan dumateng kita sedaya.

Akhirnya, marilah kita mengikrarkan permohonan maaf kita kepada diri kita

sendiri, sebelum kemudian sungkem dan meminta maaf kepada orang-orang tua

kita, para Masyayikh dan guru-guru kita, juga antar sesama.........

Selamat idul fitri, wahai mata

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya

Kugunakan melihat kilau comberan.

Selamat idul fitri, wahai telinga

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya

Kusumpali rongsokan-rongsokan kata

Selamat idul fitri, wahai mulut

Maafkanlah aku, selama ini

52

Page 53: Khutbah if 1433

Kau hanya kujejali dan kubuat memuntahkan onggokan-onggokan kotoran

Selamat idul fitri, wahai tangan

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya kugunakan

Mencakar-cakar kawan dan berebut remayh-remah murahan

Selamat idul fitri, wahai kaki

Maafkanlah aku, selama ini kau hanya kuajak menendang kanan kiri

Dan berjalan di lorong-lorong kegelapan

Selamat idul fitri, wahai akal budi

Maafkanlah aku, selama ini kubiarkan kau terpenjara sendiri .........

Selamat idul fitri, wahai diri

Marilah menjadi manusia kembali ..........!

Allahummaghfir lil mukminina wal mukminat wal muslimina wal muslimat,

al ahyai minhum wal amwat. Innaka sami ‘un qoribummujibu da ‘wat.

Allahummah dinashirotal mustaqim, shirathalladzina an‘amta ‘alaihim ghoiril

maghdhubi ‘alaihim waladhollin. Allahhummahgfirli wali walidaya, warhamhuma

kama rabbayani soghiro. Rabbana innana amanna faghfirlana dzunubana

waqina ‘adzabannar. Rabbana la tuzighqulubana ba’daidz hadatainana wa

hablana miladunka rahmah innaka antal wahab. Rabbana hablana min ajwaajina

wadzuriyatina qurrata a’yunin wajngalna lil muttaqiina imama. Rabbana

dhalamna anfusana wainlam taghfirlana watarhamna lana kunana minal

khosirin. Rabbana taqobbalminna, innaka antas sami’ul ‘alim, watub ‘alaina

innaka antattauwaburrohim.

Rabbana la tu ahitna inna syiina au ahto’na, rabbana wala tahmil ‘alaina

isron kama hamaltahu ‘allalladzina min qoblina, rabbana wala tuhamilna

malathoqotalana bih, wa’fuanna waghfirlana warhamna anta maulana fansurna

‘alal qoumil kafirin. Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil akhiroti khasanah

waqina adzabannar. Subhana rabbika rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu

‘alal mursalin, walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

53

Page 54: Khutbah if 1433

HUTBAH HARI RAYAHUTBAH HARI RAYAIEDUL ADHAIEDUL ADHA

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh,

wa nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina.

Mayyah dihillahu fala mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah.

Asyhadu ala ilaaha ilillallah, wahdahu laa syariikalah, waasyhadu anna

Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah. Allahumma

shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi

ihsanin illa yaumiddin. Allah hu akbar kabiran, walhamdulillahi

katsiran, wasubhanallahi bukratan wa ashiila. La illaha illallah wahdah,

shadaqa wahdah, wa nashara ‘abdah, wa’azaba jundah, wahazamal

ahzaba wahdah. La illaha illallah hu Allah hu akbar, Allah hu akbar,

54

Page 55: Khutbah if 1433

walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas ittaqullaha haqqa

tuqaatih walaa tamuutunna illa wa antum muslimun.

Jamaah shalat Ied ingkang tansah dipun rahmati dening Allah.

Wonten ing enjang menika, kanti sineksenan sumunaring surya,

sumribiting angin enjang, suwantening kewan kurban ingkang bade dipun

wragat, saha gumuruhing swanten takbir, kita ngraosaken bilih enjang menika

benten kaliyan dinten-dinten sanesipun. Wonten ing dinten menika, sedaya

ummat Islam wonten ing sakindenging jagad, sami merayakan Riyadi Akbar,

Riyadi Besar, utawi Riyadi Haji. Pramila mangga kita sareng-sareng, kanti

ikhlasing manah, ngagungaken dinten riyadi punika kanti ngathah-

ngathahaken takbir saha tahmid, ngaturaken pangalembana saha puji syukur

dumateng Allah Swt, ingkang sampun paring nikmat ingkang sakelangkung

katah dumateng kita.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, la illaha illallah hu Allah hu

akbar, Allah hu akbar, walillahilhamd. Allah Maha Agung, Allah Maha

Agung, mboten wonten Pangeran ingkang haq dipun sembah kejawi

namung Allah ingkang Maha Agung, Allah Maha Agung lan namung

Panjenenganipun ingkang kagungan sedaya puji saha pangelembana.

Jamaah shalat Ied rahimakumullah.

Wonten ing dinten menika berjuta-juta saderek kita se-Iman lan se-

Islam, saking sedaya penjuru dunia, sami mlempak-makempal-manunggal

wonten tanah suci Makkah Al-Mukaromah. Saderek-saderek kita menika

nuhoni dawuhipun Allah, ingkang kasebat wonten ing Surat Al-Haj ayat 27:

A’udzubillahi minasysyaitonirrojim. Bismillahirrohmaanirrohiim.

Lan sira (Ibrahim) pada undang-undanga marang para manungsa

supaya nindakake haji, yekti mengko bakal tumeka marang sira kalawan

lumaku lan nganggo tetumpakan. Deweke bakal tumeka saka ngendhi-endhi

negara kang adoh parane. Jamaah haji menyambut seruan punika kanti

waosan talbiyah: Labbaikallahumma labbaik, labbaika laa syariikalaka

labbaik, innal hamda, wanni’mata, laka walmulk, laa syariikalak.

55

Page 56: Khutbah if 1433

Kawula sapunika sowan dumateng Paduka ya Allah, kawula sowan Paduka

ya Allah, nuhoni dawuh Paduka, nuhoni timbalan Paduka. Boten wonten

sekutu tumrap Paduka, sedaya pangalembana saha nikmat estu kagungan

Paduka. Inggih namung Paduka Allah, ratuning-ratu ingkang nguwaosi

sedaya perkawis, boten wonten sekutu tumrap Paduka.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, walillahilhamd.

Jamaah shalat ied rahimakumullah.

Kita sedaya ingkang dereng katimbalan nindakaken haji wonten ing

tahun menika; mangga tansah njurung ing pamuji, mugi-mugi sedaya jamaah

haji ing tahun menika pinaringan haji ingkang mabrur, kaapunten sedaya

dosa-dosanipun, saha katampi sedaya amalipun. Saklajengipun mangga kita

ugi tansah ndedonga mugi-mugi wonten ing tahun ingkang bade dateng kita

pun timbali dening Allah, saged nindakaken ibadah haji. Kita ingkang dereng

pun timbali nindakaken haji, sami kadawuhan nindakaken shalat Ied, lan

sakparipurnaning shalat kita kadawuhan nyembelih hewan kurban, nulad

tindakipun Nabi Ibrahim ‘alaihissalam ingkang kalestantunaken dening

junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad SAW.

Hewan korban ingkang kita sembelih, dipun sunahaken mujudaken

hewan ingkang pilihan, ingkang ageng, bagus, lemu, bertanduk, lan mboten

wonten cacatipun. Kita berkorban menika, pinangka ujud raos syukur kita

dumateng Ngarsanipun Allah SWT, ingkang sampun paring kanikmatan

sakelangkung katah dumateng kita.

Temen Ingsun wus paring kanikmatan kang akeh marang sira. Mula

saka iku pada nindakna shalat, lan pada nyembeleha kurban. Menawi kita

renungaken, yat menika mujudaken pangundamananipun Allah utawi basa

kasaripun pangundat-undatipun Allah dumateng kita. Allah mrinakaken

anggenipun sampun paring kanikmatan ingkang sakelangkung katah

dumateng kita, ananging kita kok mboten purun bersyukur, ngaturaken

panuwun dumateng paringipun kanikmatan.

Ayat kaping kalih nerangaken bilih bukti bersyukur menika, mboten

namung cekap maos Alhamdulillah, ananging ujud bersyukur kita menika

56

Page 57: Khutbah if 1433

kanti nindakaken shalat lan nyembelih kurban. Shalat mujudaken

hablumminallah, hubungan peribadatan kita kaliyan Allah; dene qurban

mujudaken hablumminnannas, ibadah sosial kita dumateng masyarakat. Kanti

mekaten umat Islam menika mujudaken manusia paripurna. Manusia yang

bagus hubungannya dengan Allah, sekaligus manusia ingkang bagus

hubungan sosialipun wonten ing masyarakat. Wonten ing ayat sanes Allah

asring menghubungkan perintah shalat menika kaliyan perintah infaq utawi

perintah berzakat. Wayuqimunashalata wa mimma razaqnaakum yun

fikum, dirikanlah shalat dan nafkahkanlah sebahagian rezki yang telah Kami

anugerahkan kepada mereka. Wonten ing surat Al-Bayinah Allah

menghubungkan perintah shalat kaliyan zakat : Wayuqimushalata

wayu’tuzzakaata wadzalika diinul qoyimah. dan supaya mereka

mendirikan shalat dan menunaikan zakat; dan yang demikian itulah agama

yang lurus.

Estunipun Allah ndawuhaken menyembelih hewan kurban menika

mboten ngajeng-ajeng daging saha rahipun. Allah mboten anggadahi sifat

haus darah, kados Betara Kala, Nyi Roro Kidul, Nyai Gadung Mlati, utawi

danyang-danyang wonten ing cerita legenda. Allah memerintahkan berkurban

menika, namung bade kepingin nguji sepinten raos taqwa kita dumateng

Ngarsanipun Allah. Layyanaa lallaha luhuumuha wala dimaauhaa walaa

kiyyanaa luhuttaqwa minkum. Daging-daging unta dan darahnya itu

sekali-kali tidak dapat mencapai (keridloan) Allah, tetapi ketaqwaan

daripada kamulah yang dapat mencapainya.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

Miturut sejarah, syariat kurban menika dipun dawuhaken wiwit

jamanipun Nabi Adam. Putranipun Nabi Adam inggih pun Habil lan Qabil

dipun dawuhi nindakaken kurban. Qabil pinangka seorang petani, berkurban

kanti hasil pertanian. Namung, hasil pertanian ingkang dipun kurbanaken

dening Qabil, dipun pilihaken hasil pertanian ingkang awon, lan anggenipun

kurban mboten pun kanteni raos ikhlas. Pramila kurbanipun Qabil dipun tolak

dening Allah. Dene Habil, berkurban kanti ikhlas, saha kanti hewan terbaik

ingkang dipun darbeki. Hewan ingkang dipun kurbanaken Habil mujudaken

hewan ingkang paling ageng, paling lemu, bertanduk, putih-bersih, sakhengga

57

Page 58: Khutbah if 1433

menarik hati dumateng sinten kemawon ingkang mirsani. Kanti menika

kurbanipun Habil dipun tampi dening Allah.

Jamaah shalat Ied rahimakumullah.

Perintah kurban ingkang sakelangkung awrat, dipun alami dening Nabi

Ibrahim ‘alaihissalam. Nabi Ibrahim kadawuhan nyembelih putranipun,

inggih pun Ismail. Kamangka kala semanten Ismail mujudaken putra tunggal.

Putra tunggal ingkang sampun dangu sanget dipun rindukan kehadirannya.

Putra ingkang pun paringaken dening Allah, saksampunipun Nabi Ibrahim

berusia lanjut. Pramila kita saged nggambaraken kados pundi awratipun Nabi

Ibrahim nyendikani dawuh nyembelih putra tunggal ingkang sampun dangu

sanget dipun antu-antu. Ananging Nabi Ibrahim saha Nabi Ismail, estu Nabi

ingkang petingan. Kekalihipun nyendikani dawuhipun Allah kanti sabar.

Pramila sampun trep sanget, menawi Allah njanjekaken: Watarakna ‘alaihi

fil aakhirin. Salamun ‘ala Ibrahim. Kami abadikan untuk Ibrahim itu

(pujian yang baik) di kalangan orang yang datang kemudian, yaitu:

Kesejahteraan dilimpahkan atas Ibrahim.

Janjinipun Allah menika, kanyatan terbukti dumugi titi wanci menika.

Pendak-pendak maos shalawat nalika kita nindakaken shalat, kita tansah

nyebat keselematan tumrap Nabi Ibrahim. Kanyatan menika ugi nambahi

keyakinan dumateng kita, bilih ayat-ayat Al-Qur’an menika mujudaken

mukjizat. Ramalanipun Al-Qur’an ingkang sampun kaserat 1400 tahun

kapengker, ternyata taksih terbukti dumugi titi wanci menika.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, wa lillahilhamd.

Menawi kita bandingaken awratipun perintah kurban ingkang pun

dawuhaken dumateng Nabi Ibrahim, kaliyan perintah kurban ingkang pun

dawuhaken dumateng umatipun Nabi Muhammad SAW, estu mboten wonten

emput-emputipun. Nabi Ibrahim kadawuhan nyembelih putra tunggal ingkang

sampun dangu sanget pun antu-antu kehadiranipun, dene kita namung

kadawuhan nyembelih menda, lembu utawi unta. Ewa semanten kita kadang-

kadang taksih rumaos awrat kagem berkurban. Pramila pantes menawi

junjungan kita kanjeng Nabi Muhammad SAW paring peringatan ingkang

keras: Sing sapa wonge oleh kajembaran rejeki kanggo kurban, ananging

deweke ora kurban, mangka aja cedak-cedak papan shalatku. Ugi

58

Page 59: Khutbah if 1433

Rasulullah paring pangandikan: Tidak ada satupun perbuatan manusia

pada hari raya Nahr yang lebih disukai oleh Allah daripada mengalirkan

darah Qurban.

Jamaah shalat Ied rahimakumullah.

Kanti nindakaken kurban wonten mapinten-pinten hikmah ingkang

saget kita petik. Sepisan, kanti nindakaken kurban berarti kita sampun nderek

menghidup-hidupkan sunnah Nabi. Para ulama ngendikakaken bilih menawi

sunnah menika hidup subur, mesti lampah bid’ah menika bade pejah.

Suwalikipun menawi bid’ah ingkang subur, sunnah-sunnah Rasulullah mesti

mati. Awit sunnah lan bid’ah menika mboten saget hidup berdampingan. Kita

pinangka warga Muhammadiyah kedah berusaha menghidup-hidupkan

sunnah Nabi, supados budaya masyarakat ingkang berlawanan kaliyan

sunnah Rasulillah, sekedik mbaka sekedik saget ical.

Jama’ah shalat Id rahimakumullah, nate wonten setunggaling mubaligh

ingkang mengeluh. Panjenenganipun mengeluh awit dipun asingaken dening

masyarakat, awit dakwahipun ingkang keras berkaitan kaliyan pemberantasan

adat istiadat masyarakat ingkang bersifat syirik lan bid’ah. Kita pinangka

warga Muhammadiyah ugi asring dipun cap dening masyarakat pinangka

tiyang ingkang mboten umum, awit warga Muhammadiyah mboten mengenal

sur tanah, mitung dinani, matang puluhi, utawi nyewu. Pramila kadang kala

warga Muhammadiyah terasing saking masyarakat amargi mboten ndereki

budaya masyarakat ingkang awujud bid’ah menika.

Ananging menawi kita konsekwen ndereki perintahipun Allah lan

Rasulipun kanti wetah, Insya Allah kita mboten bade terasing saking

masyarakat. Senajan ta kita mboten ngesur tanahi, mboten mitung dinani,

mboten matang puluhi, utawi mboten nyewu, ananging menawi kita tansah

nyembelih hewan kurban, mbayaraken zakat (nuwun sewu mboten namung

zakat fitrah ingkang 2,5 Kg menika, ananging ingkang langkung penting zakat

maalipun), nyembelih aqiqah, lan kita hidup-hidupaken semangat berinfak,

kados semangat berinfakipun Rasulullah saha para sahabat, Insya Allah kita

mboten bade dipun asingaken masyarakat. Survey membuktikan bilih menawi

wonten warga Muhammadiyah dipun asingaken dening masyarakatipun,

menika mboten amargi genduren; ananging amargi piyambakipun mboten

59

Page 60: Khutbah if 1433

ndereki perintah kurban, zakat, infaq, saha sadaqah kados ingkang dipun

tuntunaken dening Rasulullah Saw.

Hikmah kaping kalih saking berkurban inggih menika timbulnya rasa

kasih sayang antara yang kaya dengan yang miskin. Ingkang kaya nedahaken

kasih sayangipun dumateng ingkang miskin kanti nyembelih hewan kurban,

dene ingkang miskin saget ngraosaken manfaatipun anggadahi tetanggi

ingkang kaya. Kanti mekaten Insya Allah wonten ing masyarakat lajeng

tuwuh sikap saling mengasihi, saling menghormati, saling membutuhkan,

sakhengga mboten bade tuwuh kecemburuan sosial antara yang kaya dengan

yang miskin, ingkang akibatipun saget newahaken gejolak sosial.

Jamaah shalat Ied rahimakumullah.

Wekdal kagem nindakaken kurban menika 4 dinten, wiwit dinten

menika pun tambah 3 hari tasyriq. Pramila para jamaah ingkang tuwuh niat

berkurban taksih wonten wekdal 3 dinten malih. Mangga sami kita hidup-

hidupkan sunah utawi perintah berkurban menika kanti raos ikhlas karana

Allah. Kurban kita tindakaken pinangka bukti ketaqwaan kita, bukti raos

syukur kita dumateng nikmat peparingipun Allah ingakng sakelangkung

katah. Mugi-mugi kanti kurban menika, saged nambahi raos taqorrub kita,

raos ajrih kita, raos kumawula kita dumateng Ngarsanipun Allah. Kanti

makaten mugi kita dados makhluq ingkang bermartabat di sisi Allah,

sekaligus bermartabat wonten ing masyarakat. Amin ya rabbal ‘alamin.

Pinangka panutuping khutbah, mangga kita sami berdo’a, mugi-mugi

Allah angabulaken ing panyuwun kita: A’udzubillahi minasysyaithonirrajim.

Bismillahirrahmaanirrahiim. Alhamdulillahi rabbil ‘alamin. Wasshalatu

wassalamu ‘ala Muhammadin wa’ala aalihi wasshahbihi ajma’in.

Allahummaghfirlil muslimiina wal muslimat; wal mukminiina wal mukminat,

al ahyai minhum wal amwat. Innaka sami’un qoribummujibu da’wat.

Allahumma taqabbal minna, shalaatana, washiyamana, wa a’malanaa,

wajamii’a ‘ibadatina, birahmatika yaa arhamarrahimin.

Allahummah dinashiratal mustaqim, shiratalladzi na’amta ‘alaihim,

ghairil maghdhubi ‘alaihim waladdhoollin. Allahumma firli wali walidayya,

warhamhuma kama rabbayani shaghiron. Rabbana innana amanna, faghfirla

dzunubana, waqina ‘adzabannar. Rabbana laa tuzighqulubana,

60

Page 61: Khutbah if 1433

ba’daidzhadaitana, wa hablana miladunka rahmah, innaka antal wahhab.

Rabbana hablana min ajwajina, wadzurriyatina, qurrata a’yunin, waj’alna lil

muttaqina imama.

Rabbana dhalamna anfusana waillam taghfirlana watarhamna lana

kunana minal khasirin. Rabbana laa tuakhitnaa innasiinaa au akhtha’naa;

rabbana walaa tahmil ‘alainaa ishran, kamaa hamaltahu ‘alalladzinaa min

qablinaa; rabbana wala tuhamilnaa maa laa thaqatalanaabih; wa’fuanna

waghfirlanaa warhamnaa anta maulanaa fangshurna ‘alal qaumil kaafiriin.

Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil aakhirati khasaanah, waqinaa

‘adzabannar. Rabbana taqabbal minna innaka antassami’ul ‘aliim, watub

‘alaina innaka antattauwaburrahiim. Walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Wassalamu’alaikum wr. wb.

Drs. Imam Nooryanto, M.Pd.

Alhamdulillahil ilahil haqqil ma’bud. Asyhadualla ilaha illallah wahdahu la

syarikalah. Wa asyhadu anna Muhammadan ‘abduhu warasuluhu shahibul maqamil

mahmud. Allahumma shali wasallim ‘ala ‘abdika warasulika Muhammadin wa’ala ‘alihi

washahbihi wamanittaba’ahu bi ihsanin ila yaumiddin. Allahu akbar, Allahu akbar. La

ilaha ilallah hu Allah hu akbar. Allah hu akbar, walillahilhamd.

61

Page 62: Khutbah if 1433

Allahu akbar kabiran, walhamdulillahi katsiran, wasubhanllahi bukratan wa ashila.

La ilaha illallah wahdah, shadaqa wa’dah, wa nashara ‘abdah, wa a’aza jundah, wahazamal

ahzaba wahdah. La ilaha illallah wallahu akbar. Allahu akbar walilla hilhamd. Amma

ba’du. Fayaa ‘ibadallahi ushiikum wanafsi bitaqwallah, wata’atihi la’allakum tuflihun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Wonten ing dinten menika, sedaya umat Islam wonten ing sak indenging donya sami

bertakbir, bertahmid, bertahlil, saha bertasbih. Ngagungaken, nyucekaken lan

mentauhidkan asmanipun Allah, Dzat ingkang Maha Agung, Dzat ingkang Maha Kuwaos,

saha Dzat ingkang Maha Suci saking kirang lan cacat. Wonten ing dinten menika sedaya

ummat Islam wonten ing sak indenging donya sami merayakan hari raya Iedul Adha utawi

hari raya Qurban.

Allah hu akbar, Allah hu akbar, walillahilhamd.

Jam’ah shalat Ied rahimakumullah.

Allah paring pangandikan wonten ing surat Al Maidah ayat 27: A’udzu billahi

minassyaito nirrojim. Bismillahirrohmaanirohiim. Watlu ‘alaihim nababna adama bil haq.

Idzqarraba qurbanang fatuqubbila min ahadihima walam yutaqabbal minal aakhar. Qala

innama yataqabbalullahu minal muttaqin. Ceritakanlah kepada mereka kisah kedua putra

Adam (Habil dan Qabil) menurut yang sebenarnya, ketika keduanya mempersembahkan

kurban, maka diterima dari salah seorang dari mereka berdua (Habil) dan tidak diterima

dari yang lain (Qabil). Ia berkata (Qabil): “ Aku pasti membunuhmu!”. Berkata Habil:

“Sesungguhnya Allah hanya menerima (korban) dari orang-orang yang bertaqwa”.

Ayat menika nerangaken peristiwa qurban yang pertama kali dipun tindakaken

manungsa wonten ing lumahing bumi, inggih menika qurbanipun putra-putranipun Nabi

Adam a.s. ingkang nami Habil lan Qabil. Kekalihipun memperebutkan

Surat Ash Shaafaat ayat 100:

100. Ya Rabku, anugerahkanlah kepadaku (seorang) anak yang shalih.

101. Maka kami beri kabar gembira dengan seorang anak yang amat sabar.

102. Maka tatkala anak itu sampai (pada umur sanggup) berusaha bersama Ibrahim,

Ibrahim berkata: “Hai anakku sesungguhnya aku melihat dalam mimpi bahwa aku

menyembelihmu. Maka fikirkanlah apa pendapatmu!”. Ia menjawab: “Hai bapakku,

kerjakanlah apa yang diperintahkan kepadamu; insya Allah kamu akan

mendapatkanku termasuk orang-orang yang sabar”.

103. Tatkala keduanya telahberserah diri dan Ibrahim membaringkan anaknya atas

pelipisnya, (nyatalah kesabaran keduanya).

104. Dan Kami panggillah dia: “Hai Ibrahim

62

Page 63: Khutbah if 1433

105. sesungguhnya kamu telah membenarkan mimpi itu”, sesungguhnya demikianlah

Kami memberi balasan kepada orang-orang yang berbuat baik.

106. Sesungguhnya ini benar-benar satu ujian yang nyata.

107. Dan kami tebus anak itu dengan seekor sembelihan yang besar.

108. Kami abadikan untuk Ibrahim itu (pujian yang baik) di kalangan orang-orang yang

datang kemudian,

109. (yaitu) “Kesejahteraan dilimpahkan atas Ibrahim”.

110. Demikianlah Kami memberi balasan kepada orang-orang yang berbuat baik.

111. Sesungguhnya ia termasuk hamba-hamba kami yang beriman.

Ing akhiripun mangga kita sami berdo’a wonten ngarsanipun Allah, mugi-mugi

Allah paring berkah lan ampunan dumateng kita. Allahummaghfirlil mukminina wal

mukminat wal muslimina wal muslimat, al ahyai minhum wal amwat. Innaka sami ‘un

qoribummujibu da ‘wat. Allahummah dinashirotal mustaqim, shirathalladzina an‘amta

‘alaihim ghoiril maghdhubi ‘alaihim waladhollin. Rabbana innana amanna faghfirlana

dzunubana waqina ‘adzabannar. Rabbana la tuzighqulubana ba’daidz hadatainana wa

hablana miladunka rahmah innaka antal wahab. Rabbana hablana min ajwaajina

wadzuriyatina qurrata a’yunin wajngalna lil muttaqiina imama. Rabbana dhalamna

anfusana wainlam taghfirlana watarhamna lana kunana minal khosirin. Rabbana

taqobbalminna, innaka antas sami’ul ‘alim, watub ‘alaina innaka antattauwaburrohim.

Rabbana la tu ahitna inna syiina au ahto’na, rabbana wala tahmil ‘alaina isron kama

hamaltahu ‘allalladzina min qoblina, rabbana wala tuhamilna malathoqotalana bih

wa’fuanna waghfirlana warhamna anta maulana fansurna ‘alal qoumil kafirin. Rabbana

aatina fiddun ya hasanah, wafil akhiroti khasanah waqina adzabannar. Subhana rabbika

rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu ‘alal mursalin, walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

Wassalamu’alaikum wr. wb.

Ayat 133-136 surat Ali Imron ugi nyebataken: “Wasaari’uu ilaa

maghfirotimmirrobbikum wajannatin ‘ardluhassamaawaati wal ardlu

63

Page 64: Khutbah if 1433

u’iddat lil muttaqin”. Lan enggal pada gegancangana sira marang ampunan

saka Pangeranmu lan marang suwarga kang jembare pada karo jembare langit

lan bumi kang dicawisake kanggo wong-wong kang bertaqwa. Alladziina

yunfiquna fissarroi wadlorrooi walkaadlimiinal ghoidho, wal ‘aafiina

‘aninnas, wallahu yuhibbul muhsinin. (yaiku) wong-wong kang tansah

nginfakake bandane nalika lagi kecukupan lan nalika nandang kerupegan, lan

wong-wong kang kuat ngampet nesune, lan paring pangapura marang

kesalahane wong liya. Allah rena marang wong-wong kang tumindak becik.

Walladziina idzaa fa’aluu faahisyatan au dlolamuu anfusahum

dzakarullaha fastaghfaruu li dzunuubihim, wamayyaghfiru dzunuba

illallah, walam yushirru ‘ala maa fa’alu wahum ya’lamun. Lan (uga)

wong-wong kang menawa tumindak keji utawa nganiaya marang awake dewe

banjur eling marang Allah, banjur nyuwun pangapura tumrap dosa-dosane,

lan sapa maneh kang bisa paring pangapuro sakliyane Allah ? Lan deweke ora

mbacutake tumindak kejine, kamangka deweke mangerteni.

KHUTBAH HARI RAYAKHUTBAH HARI RAYAIEDUL FITRI 1423 HIEDUL FITRI 1423 H

Assalamu’alaikum wr. wb.

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh,

wa nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina.

Mayyah dihillahu fala mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah.

Asyhadu ala ilaaha ilillallah, wahdahu laa syariikalah, waasyhadu anna

Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu la nabiyya ba’dah. Allahumma

shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi wamanit taba’ahu bi

ihsanin illa yaumiddin. Allah hu akbar kabiran, walhamdulillahi

katsiran, wasubhanallahi bukratan wa ashiila. La illaha illallah wahdah,

shadaqa wahdah, wa nashara ‘abdah, wa’azaba jundah, wahazamal

ahzaba wahdah. La illaha illallah hu Allah hu akbar, Allah hu akbar,

walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas ittaqullaha haqqa

tuqaatih walaa tamuutunna illa wa antum muslimun.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

64

Page 65: Khutbah if 1433

Wonten ing enjang menika, sedaya umat Islam wonten ing saindenging

donya, ngraosaken perasaan ingkang sami kaliyan kita. Inggih menika

perasaan gumbira, ananging sekaligus ugi perasaan sedih. Kita rumaos

gumbira, amargi kita sampun kasil medal saking medan jihad ingkang awrat,

inggih menika jihad merangi hawa nafsu kita piyambak. Setunggal wulan

dangunipun, kita sampun kasil nundukaken nafsu syahwat saha nafsu padaran

kita; kita sampun kasil nundukaken pandangan mata, nutup talingan, anjagi

lesan, saha nahan langkah kita, saking tumindak maksiyat ingkang saged

ngguguraken pahala siyam kita.

Kejawi rumaos gumbira, wonten ing enjang menika kita ugi rumaos

sedih. Kita rumaos sedih, awit kita sampun katilar dening wulan ingkang

sakelangkung agung. Wulan ingkang wonten ing ndalemipun wonten

setunggal dalu ingkang langkung sae pun banding seribu bulan, wulan

ingkang awalipun rahmad, pertengahanipun ampunan, lan wonten ing

pungkasanipun pembebasan saking siksanipun neraka. Wulan ingkang

menjanjikan pahalanipun amalan sunat sami kaliyan amalan wajib, wulan

ingkang sedaya korinipun suwarga pun bikak, lan korinipun neraka katutup,

saha sedaya setan pun belenggu. Kita rumaos sedih awit kita mboten

mangertos, menapa Allah taksih paring kesempatan dumateng kita pinanggih

malih kaliyan penghulunipun sedaya wulan.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied ingkang mugi-mugi tansah dipun rahmati dening

Allah.

Ing awalipun wulan romadlon, kita tansah dipun engetaken, bilih tujuan

kita nindakaken siyam menika supados la’alakum tattaqun, supados kita

dados tiyang ingkang bertaqwa. Wonten ing titi wanci menika kita sampun

ngrampungaken siyam kita. Pramila mangga kita sami mengevaluasi, menilai,

utawi mbiji dumateng diri kita piyambak-piyambak, menapa tujuan kita

supados dados tiyang ingkang bertaqwa menika sampun tercapai menapa

dereng.

Lajeng kados pundi cara kita menilai, utawi mbiji keberhasilan siyam

kita menika ? Kadospundi caranipun menilai derajat ketaqwaan kita menika ?

Wonten ing Al-Qur’an Allah sampun kepareng nyebat tanda-tandanipun,

65

Page 66: Khutbah if 1433

sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa.

Wonten ing Surat Al-Baqoroh ayat setunggal dumugi 4 Allah paring

pangandikan: ‘Audzu billahi minasyaitonirrojim.

Bismillahirrohmaanirohim. (1) Alif lam mim. (2) Dzaalikal kitaabu laa

raiba fiihi hudallilmuttaqin. Kitab Al-Qur’an iki ora ana keraguan ing

ndaleme; pituduh kanggo wong-wong kang bertaqwa. Sinten ta ingkang pun

sebat tiyang ingkang bertaqwa menika ? (3) Alladziina yu’minuuna

bilghoibi wayuqiimuunashshalata wa mimmaa razaqnaahum yunfiquun.

(yaiku) wong kang beriman marang barang kang ghaib, nindakake shalat, lan

nafkahake sakperangan rezki kang sun paringake marang deweke, (4)

Walladzina yu’minuuna bimaa unzila ilaika wamaa unzila minqoblik

wabil aakhirati hum yuuqinuun. Lan deweke beriman marang Kitab (Al-

Qur’an) kang wus diturunake marang sira (Muhammad), lan Kitab-Kitab kang

diturunake sakdurungira, sarta deweke yakin marang anane penguripan

akhirat.

Kanti ayat 3 lan 4 Surat Al-Baqoroh menika kita saged nyimpulaken

bilih tiyang ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat-sifat: Sepisan, beriman

dumateng dzat ingkang ghoib, dzat ingkang mboten saged kaindera dening

panca indera; Kaping kalih, nindakaken shalat. Shalat ingkang kita

tindakaken temtu kemawon shalat ingkang hidup, shalat ingkang wonten

ruhipun, shalat ingkang dipun kanteni raos khusu’ lan raos ikhlas. Kaping

tiga, menginfakkan sakperangan arta banda peparingipun Allah; Kaping

gangsal, beriman dumateng Al-Qur’an ingkang sampun dipun turunaken

dumateng kita, lan kaping enem beriman dumateng kitab-kitab suci ingkang

dipun turunaken sakderengipun junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad

Saw.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied ingkang mugi-mugi tansah dipun rahmati dening

Allah.

Wonten ing Surat Al-Baqoroh ayat 177, Allah ugi paring pangandikan :

Laisal birra antuwalluu wujuuhakum qibalal masyriqi wal maghrib,

walaa kinnal birra man aamanna billahi wal yaumil aakhiri wal

malaaikati, wannabiyyiina, wa aatal maala ‘ala hubbihi dzawil qurbaa

66

Page 67: Khutbah if 1433

wal yataamaa, wal masaakiina, wabnassabiili, wassaailiina, wafirriqob,

wa aqoomashshalaata , wa aatazzakaata, wal muufuuna bi ‘ahdihim idza

‘aahadu, wasshaabiriina fil ba’saai waddhorrooi wahiinal ba’s,

ulaaikalladziina shadaqu, wa ulaaika humul muttaqun. Dudu jeneng

kebecikan iku anggonira ngadepake rainira madep mangetan utawa mangulon.

Ananging kang aran kebecikan iku , yaiku: iman marang Allah Swt, marang

dina kiyamat, marang Malaikat, marang Kitab-Kitab, marang Nabi-nabi, lan

menehake banda kang banget ditresnani marang sanak sedulure, bocah-bocah

yatim, wong-wong miskin, musafir (kang butuh pitulungan), lan marang

wong kang njejaluk, uga merdikakake batur tukon, lan nindakake shalat,

mbayar zakat, lan wong kang nuhoni perjanjiane menawa duwe janji, lan

wong-wong kang shabar nalika nandang reribet, nandang karupegen, lan ana

ing sakjeroning peperangan. Wong-wong kang mangkono iku wong kang

bener imane, lan wong-wong kang bertaqwa.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied ingkang mugi-mugi tansah dipun rahmati dening

Allah.

Saking ayat menika kita saged nyimpulaken bilih tiyang ingkang benar

imanipun saha tiyang ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat: Sepisan,

beriman dumateng Allah, dinten kiamat, Malaikat-malaikat, Kitab-kitab,

Nabi-nabi utawi ingkang asring kita sebat rukun iman. Iman mboten namung

sekedar ucapan lisan, ananging mujudaken ucapan lisan ingkang dipun

leresaken dening kalbu, dipun buktekaken kanti amal perbuatan ingkang nyata

wonten ing masyarakat. Umpaminipun kemawon kita menyatakan beriman

dumateng Allah, kamangka kita mangertos bilih Allah anggadahi sifat Maha

Mirsani; bab menika mestinipun ndadosaken pangatos-atos ing sedaya

tingkah laku kita. Awit sedaya tumindak kita menika, senajan mboten wonten

makhlukipun Allah ingkang mangertos, namung Allah Maha Mirsani, Allah

Maha Ngawuningani. Tumindak kita ingkang sae, sanajan namung sak

gluguting kolang-kaling bade kapirsanan dening Allah, lan ing akhirat

benjang Allah bade paring piwales.

Mekaten ugi tumindak maksiyat kita, senajan ta kasaput ing mendung,

katutupan bumi sap pitu, Allah ugi bade mirsani. Menawi kita ngaken

67

Page 68: Khutbah if 1433

beriman dumateng malaikat, temtunipun kita yakin bilih kita menika tansah

dipun tutaken kaliyan malaikat Rakib lan ‘Atit, malaikat ingkang tansah

nyatet tumindak awon lan tumindak sae kita. Kanti mekaten beriman

dumateng malaikat andadosaken kita ajrih menawi bade tumindak maksiyat,

awit bade dipun catat dening malaikat ‘Atit, lan catatan menika

sakmangkenipun bade kita pirsani wonten ing yaumul hisab kanti lengkap

mboten wonten ingkang cicir.

Sifat kaping kalih saking tiyang ingkang bertaqwa inggih menika,

menginfakkan banda ingkang banget dipun tresnani. Banda menika kita

infakaken kanti urutan prioritas dumateng : sanak sederekipun piyambak, lare

yatim, tiyang miskin, musafir ingkang mbetahaken pitulungan, tiyang ingkang

njejaluk, saha dumateng batur tukon; Kaping tiga, nindakaken shalat lan

mbayar zakat; Kaping sekawan, menepati janji menawi kita anggadahi janji;

sabar nalika menghadapi kesempitan, penderitaan, lan wonten ing

peperangan.

Wonten ing Surat Ali Imron ayat 16 lan 17, Allah ugi paring ciri utawi

tanda tiyang bertaqwa menika kanti pangandikan: Alladziina yaquuluuna

rabbanaa innanaa aamanna faghfirlanaa dzunuubanaa waqinaa

‘adzaabannar. (yaiku) wong-wong kang ndedonga: “Duh Allah Pangeran

kula, estu kawula sampun beriman dumateng Paduka, pramila mugi Paduka

apunten sedaya dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing kula saking

siksanipun neraka.”. Asshaabiriina wasshadiqiina walqaanitiina

walmunfiqiina walmustaghfiriina bil ashaar. (yaiku) wong-wong kang

sabar, kang bener, kang tetep ta’ate, lan wong-wong kang nafkahake bandane,

lan kang nyuwun pangapura ana ing wektu sahur.

Ayat menika nyebataken bilih tiyang ingkang bertaqwa menika

anggadahi sifat: Sepisan, tiyang ingkang tansah berdo’a: Rabbana innana

amanna faghfirlana dzunubanawaqina ‘adzabannar. Duh Allah Pangeran

kula, estu kawula sampun beriman dumateng Paduka, pramila mugi Paduka

apunten sedaya dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing kula saking

siksanipun neraka. Kaping kalih, anggadahi sifat sabar, sabar nalika pikantuk

pacoben, sabar nalika nindakaken taat, lan sabar nalika ngraosaken awratipun

nilaraken maksiyat; sidiq, tetep ta’atipun dumateng Allah lan Rasulipun.

68

Page 69: Khutbah if 1433

Kaping tiga, nafkahaken sakperangan arta bandanipun wonten ing merginipun

Allah, lan kaping sekawan tansah nyuwun pangapunten dumateng Allah

wonten ing wanci sahur.

Ayat 133-136 surat Ali Imron ugi nyebataken: “Wasaari’uu ilaa

maghfirotimmirrobbikum wajannatin ‘ardluhassamaawaati wal ardlu

u’iddat lil muttaqin”. Lan enggal pada gegancangana sira marang ampunan

saka Pangeranmu lan marang suwarga kang jembare pada karo jembare langit

lan bumi kang dicawisake kanggo wong-wong kang bertaqwa. Sinten ta

ingkang dipun sebat tiyang ingkang bertaqwa menika ? Alladziina

yunfiquna fissarroi wadlorrooi walkaadlimiinal ghoidho, wal ‘aafiina

‘aninnas, wallahu yuhibbul muhsinin. (yaiku) wong-wong kang tansah

nginfakake bandane nalika lagi kecukupan lan nalika nandang kerupegan, lan

wong-wong kang kuat ngampet nesune, lan paring pangapura marang

kesalahane wong liya. Allah rena marang wong-wong kang tumindak becik.

Walladziina idzaa fa’aluu faahisyatan au dlolamuu anfusahum

dzakarullaha fastaghfaruu li dzunuubihim, wamayyaghfiru dzunuba

illallah, walam yushirru ‘ala maa fa’alu wahum ya’lamun. Lan (uga)

wong-wong kang menawa tumindak keji utawa nganiaya marang awake dewe

banjur eling marang Allah, banjur nyuwun pangapura tumrap dosa-dosane,

lan sapa maneh kang bisa paring pangapuro sakliyane Allah ? Lan deweke ora

mbacutake tumindak kejine, kamangka deweke mangerteni.

Ayat menika nerangaken bilih tiyang ingkang bertaqwa tansah

nafkahaken bandanipun. Allah paring perintah ingkang tegas, anggen kita

berinfaq menika mboten namung nalika kita sampun sugih, ananging kita

dipun perintah berinfaq nalika kita nandang kacingkrangan nadang karupegan.

Menapa sebabipun Allah paring perintah makaten, sebab manungsa menika

anggadahi sifat tamak, tidak akan pernah merasa puas. Sifat tiyang bertaqwa

saklajengipun inggih menika kiat menahan nafsu amarah; paring pangapunten

dumateng kalepatanipun tiyang sanes; saha menawi tumindak lepat utawi

maksiat, piyambakipun lajeng enget dumateng Allah, bertaubat dumateng

Allah, lan mboten nerasaken tumindak maksiatipun.

Allah hu akbar. Allah hu akbar, walillahilhamd.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

69

Page 70: Khutbah if 1433

Saking ayat-ayatipun Allah ingkang sampun kita aturaken ing nginggil,

saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang bertaqwa menika nggadahi sifat-

sifat, ciri-ciri, utawi tanda-tanda: Sepisan, tiyang ingkang bertaqwa menika

tiyang ingkang kiat imanipun, iman dumateng Allah, iman dumateng

Malaikat, Kitab-kitab, Nabi-nabi, saha iman dumateng dinten kiamat. Iman

mboten namung sekedar ucapan lisan, ananging iman ingkang rumesep

wonten ing kalbu saha berbuah amal shalih.

Kaping kalih, tiyang ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat kiat

ibadahipun dumateng Ngarsanipun Allah. Bab menika dipun buktekaken

kanti nindakaken shalat. Shalat ingkang dipun tindakaken mboten namung

sekedar, jengkang-jengking ananging shalat ingkang hidup, shalat ingkang

wonten ruhipun, shalat ingkang dipun kanteni raos khusu’, raos ikhlas, lan

dipun kanteni perasaan harap-harap cemas. Penuh harapan shalatipun dipun

tampi dening Allah, lan cemas menawi shalatipun mboten dipun tampi dening

Allah.

Kaping tiga, tiyang ingkang bertaqwa menika, tiyang ingkang kiat

ibadah sosialipun, dipun buktekaken kanti mbayar zakat saha nginfakaken

sakperangan saking arta banda ingkang banget dipun tresnasi. Menawi kita

teliti saking ayat-ayat ingkang kita sebat ing nginggil, kanyatan perintah

berinfaq menika menempati posisi ingkang khusus. Perintah berinfaq ternyata

muncul di keempat tempat ingkang nyebataken sifat-sifatipun tiyang ingkang

bertaqwa. Menapa ta sebabipun perintah berinfaq menika dipun ulang-ulang,

dipun wongsal-wangsuli. Awit Rasulullah paring pangandikan bilih infaq

menika saged memadamkan kebencian kados dene air memadamkan api.

Dados kanti infaq saged newahaken ikatan kasih sayang antara yang miskin

dengan yang kaya, infaq saged meredam raos hasad lan drengki akibat

kesenjangan sosial. Infaq mujudaken aktualisasi keunggulan ajaran agami

Islam ditengah masyarakat ingkang materialistis lan hedonis.

Kaping sekawan, tiyang ingkang bertaqwa menika tiyang ingkang

anggadahi akhlaq ingkang mulia, akhlaq ingkang terpuji, dipun buktekaken

kanti sifat sabar ngadepi kahanan menapa kemawon, tetep taatipun dumateng

allah lan Rasulipun, tansah menepati janji, kiat ngampet nesunipin, lan gampil

paring pangapunten dumateng kesalahanipun tiyang sanes; lan kaping gangsal

70

Page 71: Khutbah if 1433

tiyang ingkang bertaqwa menika tansah tunduk lan tawadhu’ dumateng

ngarsanipun Allah, menawi tumindak maksiat lajeng enget dumateng

ngarsanipun Allah, beristighfar nyuwun pangapunten wonten ing wanci sahur,

wanci lingsir wengi, saklajengipun berjanji mboten bade nerasaken tumindak

maksiatipun.

Allahhu akbar. Allahu akbar walillahilhamd.

Saksampunipun kita mangertosi sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, tanda-

tandinipun, utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa, sumangga kita

lajeng sami introspeksi, menilai utawi mbiji dumateng diri kita piyambak-

piyambak, menapa kita sampun anggadahi sifat-sifatipun tiyang ingkang

bertaqwa menika punapa dereng. Menawi sampun kita pantes ngucap

alhamdulillah, lan mangga tansah sami kita jagi ketaqwaan kita menika

wonten ing saknjawinipun wulan Romadlon. Ananging menawi dereng,

sumangga kita tansah berusaha, berikhtiar saha berdo’a, mugi-mugi Allah

paring kekiyatan dumateng diri kita supados kita saged dados tiyang ingkang

bertaqwa. Kanti makaten wonten ing setunggaling wekdal Insya Allah kita

pikantuk derajat taqwa, lan kanti derajat taqwa menika kita berhak dados

pewarisipun suwarga firdaus, suwarga ingkang mengalir sungai-sungai

dibawahnya, lan kita kekal abadi wonten ing lebetipun. Lan wonten ing

lebetipun kita pun paringi garwa ingkang suci, saha pikantuk keridloanipun

Allah.

Allahhu akbar. Allahu akbar walillahilhamd.

Jama’ah sholat ied rahimakumullah.

Ing pungkasanipun khutbah menika mangga kita sami menundukkan

wajah, nadahaken tangan, kanti penuh harapan, nyenyuwun saha berdo’a

dumateng ngarsanipun Allah, mugi-mugi Allah tansah paring barokah, paring

pitedah, paring hidayah, paring rahmah saha ampunan dumateng kita sedaya.

Allahummaghfir lil mukminina wal mukminat wal muslimina wal

muslimat, al ahyai minhum wal amwat. Innaka sami ‘un qoribummujibu

da ‘wat. Allahummah dinashirotal mustaqim, shirathalladzina an‘amta

‘alaihim ghoiril maghdhubi ‘alaihim waladhollin. Allahhummahgfirli

wali walidaya, warhamhuma kama rabbayani soghiro. Rabbana innana

amanna faghfirlana dzunubana waqina ‘adzabannar. Rabbana la

71

Page 72: Khutbah if 1433

tuzighqulubana ba’daidz hadatainana wa hablana miladunka rahmah

innaka antal wahab. Rabbana hablana min ajwaajina wadzuriyatina

qurrata a’yunin wajngalna lil muttaqiina imama. Rabbana dhalamna

anfusana wainlam taghfirlana watarhamna lana kunana minal khosirin.

Rabbana taqobbalminna, innaka antas sami’ul ‘alim, watub ‘alaina

innaka antattauwaburrohim.

Rabbana la tu ahitna inna syiina au ahto’na, rabbana wala tahmil

‘alaina isron kama hamaltahu ‘allalladzina min qoblina, rabbana wala

tuhamilna malathoqotalana bih, wa’fuanna waghfirlana warhamna anta

maulana fansurna ‘alal qoumil kafirin. Rabbana aatina fiddun ya

hasanah, wafil akhiroti khasanah waqina adzabannar. Subhana rabbika

rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu ‘alal mursalin, walhamdulillahi

rabbil ‘alamin.

KHUTBAH HARI RAYAKHUTBAH HARI RAYAIEDUL FITRI 1426 HIEDUL FITRI 1426 H

Innal hamda lillah, nahmaduhu wanas ta’inuhu, wanastaghfiruh, wa

nauduzbillahi min syururi anfusina, wamin sayyiaati a’malina. Mayyah dihillahu

fala mudhiillalah, wamayyudlil falaa haadiyallah. Asyhadu ala ilaaha ilillallah,

wahdahu laa syariikalah, waasyhadu anna Muhammadan ‘abduhu warasuuluhu

la nabiyya ba’dah. Allahumma shalli ‘ala Muhammad wa’ala aalihi washahbihi

wamanit taba’ahu bi ihsanin illa yaumiddin. Allah hu akbar kabiran,

walhamdulillahi katsiran, wasubhanallahi bukratan wa ashiila. La illaha illallah

wahdah, shadaqa wahdah, wa nashara ‘abdah, wa’azaba jundah, wahazamal

ahzaba wahdah. La illaha illallah hu Allah hu akbar, Allah hu akbar,

walillahilhamd. Amma ba’du: Fayaa ayyuhannaas ittaqullaha haqqa tuqaatih

walaa tamuutunna illa wa antum muslimun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Wonten ing enjang menika, sedaya umat Islam wonten ing saindenging donya,

ngraosaken perasaan ingkang sami kaliyan kita. Inggih menika perasaan gumbira,

ananging sekaligus ugi perasaan bersedih. Kita rumaos gumbira, amargi kita sampun

kasil medal saking medan jihad ingkang awrat, inggih menika jihad merangi hawa

nafsu kita piyambak. Setunggal wulan dangunipun, kita sampun kasil nundukaken

nafsu syahwat saha nafsu padaran kita; kita sampun kasil nundukaken pandangan

72

Page 73: Khutbah if 1433

mata, nutup talingan, anjagi lesan, saha nahan langkah kita, saking tumindak

maksiyat ingkang saged ngguguraken pahala siyam kita.

Kejawi rumaos gumbira, wonten ing enjang menika kita ugi rumaos bersedih.

Kita rumaos sedih, awit kita sampun katilar dening wulan ingkang sakelangkung

agung. Wulan ingkang ing ndalemipun wonten setunggal dalu ingkang langkung sae

pun banding seribu bulan, wulan ingkang awalipun rahmad, pertengahanipun

ampunan, lan ing pungkasanipun pembebasan saking siksanipun neraka. Wulan

ingkang menjanjikan pahalanipun amalan sunat sami kaliyan amalan wajib, wulan

ingkang sedaya korinipun suwarga pun bikak, korinipun neraka katutup, saha sedaya

setan pun belenggu. Kita rumaos sedih awit kita mboten mangertos, menapa Allah

taksih paring kesempatan dumateng kita kanti paring yuswa ingkang panjang,

sakhengga kita saget pinanggih malih kaliyan penghulunipun sedaya wulan.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Jama’ah shalat ied ingkang mugi-mugi tansah dipun rahmati dening Allah.

Ing awalipun wulan romadlon, kita tansah dipun engetaken, bilih tujuan kita

nindakaken siyam menika supados la’alakum tattaqun, supados kita dados tiyang

ingkang bertaqwa. Wonten ing titi wanci menika kita sampun ngrampungaken siyam

kita. Pramila mangga kita sami mengevaluasi, menilai, utawi mbiji dumateng diri kita

piyambak-piyambak, menapa tujuan kita supados dados tiyang ingkang bertaqwa

menika sampun tercapai menapa dereng. Lajeng kados pundi cara kita menilai, utawi

mbiji keberhasilan siyam kita menika? Kadospundi caranipun menilai derajat

ketaqwaan kita menika? Wonten ing Al-Qur’an Allah sampun kepareng nyebat tanda-

tandanipun, sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa.

Ing Surat Al-Baqoroh ayat 177, Allah paring pangandikan : Laisal birra

antuwalluu wujuuhakum qibalal masyriqi wal maghrib, walaa kinnal birra man

aamanna billahi wal yaumil aakhiri wal malaaikati, wannabiyyiina, wa aatal maala

‘ala hubbihi dzawil qurbaa wal yataamaa, wal masaakiina, wabnassabiili,

wassaailiina, wafirriqob, wa aqoomashshalaata , wa aatazzakaata, wal muufuuna

bi ‘ahdihim idza ‘aahadu, wasshaabiriina fil ba’saai waddhorrooi wahiinal ba’s,

ulaaikalladziina shadaqu, wa ulaaika humul muttaqun. Dudu jeneng kebecikan iku

anggonira ngadepake rainira madep mangetan utawa mangulon. Ananging kang aran

kebecikan iku , yaiku: iman marang Allah Swt, marang dina kiyamat, marang Malaikat,

marang Kitab-Kitab, marang Nabi-nabi, lan menehake banda kang banget ditresnani

marang sanak sedulure, bocah-bocah yatim, wong-wong miskin, musafir (kang butuh

pitulungan), lan marang wong kang njejaluk, uga merdikakake batur tukon, lan

73

Page 74: Khutbah if 1433

nindakake shalat, mbayar zakat, lan wong kang nuhoni perjanjiane menawa duwe

janji, lan wong-wong kang shabar nalika nandang reribet, nandang karupegen, lan ana

ing sakjeroning peperangan. Wong-wong kang mangkono iku wong kang bener

imane, lan wong-wong kang bertaqwa.

Allah hu akbar. Allahu akbar wa lillahilhamd.

Saking ayat menika kita saged nyimpulaken bilih tiyang ingkang benar imanipun

saha tiyang ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat: Sepisan, beriman dumateng

Allah, dinten kiamat, Malaikat-malaikat, Kitab-kitab, lan beriman dumateng Nabi-nabi.

Iman mboten namung sekedar ucapan lisan, ananging mujudaken keyakinan wonten

ing manah, dipun ucapaken kanti lisan saha dipun buktekaken kanti amal perbuatan.

Umpaminipun kemawon kita menyatakan beriman dumateng Allah, kamangka kita

mangertos bilih Allah anggadahi sifat Maha Mirsani; bab menika mestinipun

ndadosaken pangatos-atos ing sedaya tumindak kita. Awit sedaya tumindak kita

menika, senajan mboten wonten makhlukipun Allah ingkang mangertosi, namung

Allah Maha Mirsani, Allah Maha Ngawuningani. Tumindak kita ingkang sae, sanajan

namung sak gluguting kolang-kaling bade kapirsanan dening Allah, lan ing akhirat

benjang Allah bade paring piwales. Mekaten ugi tumindak maksiyat kita, senajan ta

kasaput ing mendung, katutupan bumi sap pitu, Allah ugi bade mirsani. Menawi kita

ngaken beriman dumateng malaikat, temtunipun kita yakin bilih kita menika tansah

dipun tutaken kaliyan malaikat Rakib lan ‘Atit, malaikat ingkang tansah nyatet

tumindak awon lan tumindak sae kita. Kanti mekaten beriman dumateng malaikat

andadosaken kita ajrih menawi bade tumindak maksiyat, awit bade dipun catat dening

malaikat ‘Atit, lan catatan menika sakmangkenipun bade kita pirsani wonten ing

yaumul hisab kanti lengkap mboten wonten ingkang cicir.

Sifat kaping kalih saking tiyang ingkang bertaqwa inggih menika, menginfakkan

banda ingkang banget dipun tresnani. Banda menika kita infakaken kanti urutan

prioritas dumateng : sanak sederekipun piyambak, lare yatim, tiyang miskin, musafir

ingkang mbetahaken pitulungan, tiyang ingkang njejaluk, saha dumateng batur tukon;

Sifat kaping tiga, nindakaken shalat lan mbayar zakat; Kaping sekawan, menepati

janji menawi kita anggadahi janji; sabar nalika menghadapi kesempitan, penderitaan,

lan wonten ing peperangan.

Wonten ing Surat Ali Imron ayat 16 lan 17, Allah ugi paring ciri utawi tanda

tiyang bertaqwa menika kanti pangandikan: Alladziina yaquuluuna rabbanaa

innanaa aamanna faghfirlanaa dzunuubanaa waqinaa ‘adzaabannar. (yaiku)

wong-wong kang ndedonga: “Duh Allah Pangeran kula, estu kawula sampun beriman

74

Page 75: Khutbah if 1433

dumateng Paduka, pramila mugi Paduka apunten sedaya dosa kawula, lan mugi

Paduka anjagi ing kula saking siksanipun neraka.”. Asshaabiriina wasshadiqiina

walqaanitiina walmunfiqiina walmustaghfiriina bil ashaar. (yaiku) wong-wong

kang sabar, kang bener, kang tetep ta’ate, lan wong-wong kang nafkahake bandane,

lan kang nyuwun pangapura ana ing wektu sahur.

Ayat menika nyebataken bilih tiyang ingkang bertaqwa menika anggadahi sifat:

Sepisan, tiyang ingkang tansah berdo’a: Rabbana innana amanna faghfirlana

dzunubanawaqina ‘adzabannar.

Duh Allah Pangeran kula, estu kawula sampun beriman dumateng Paduka,

pramila mugi Paduka apunten sedaya dosa kawula, lan mugi Paduka anjagi ing kula

saking siksanipun neraka. Kaping kalih, anggadahi sifat sabar, sabar nalika pikantuk

pacoben, sabar nalika nindakaken taat, lan sabar nalika ngraosaken awratipun

nilaraken maksiyat; sidiq, tetep ta’atipun dumateng Allah lan Rasulipun. Kaping tiga,

nafkahaken sakperangan arta bandanipun wonten ing merginipun Allah, lan kaping

sekawan tansah nyuwun pangapunten dumateng Allah wonten ing wanci sahur.

Surat Ali Imron ayat 133-136 nyebataken: “Wasaari’uu ilaa maghfirotim

mirrobbikum wajannatin ‘ardluhassamaawaati wal ardlu u’iddat lil muttaqin”.

Lan enggal pada gegancangana sira marang ampunan saka Pangeranmu lan marang

suwarga kang jembare pada karo jembare langit lan bumi kang dicawisake kanggo

wong-wong kang bertaqwa. Sinten ta ingkang dipun sebat tiyang ingkang bertaqwa

menika ? Alladziina yunfiquna fissarroi wadlorrooi walkaadlimiinal ghoidho, wal

‘aafiina ‘aninnas, wallahu yuhibbul muhsinin. (yaiku) wong-wong kang tansah

nginfakake bandane nalika lagi kecukupan lan nalika nandang kerupegan, lan wong-

wong kang kuat ngampet nesune, lan paring pangapura marang kesalahane wong

liya. Allah rena marang wong-wong kang tumindak becik. Walladziina idzaa fa’aluu

faahisyatan au dlolamuu anfusahum dzakarullaha fastaghfaruu li dzunuubihim,

wamayyaghfiru dzunuba illallah, walam yushirru ‘ala maa fa’alu wahum

ya’lamun. Lan (uga) wong-wong kang menawa tumindak keji utawa nganiaya marang

awake dewe banjur eling marang Allah, banjur nyuwun pangapura tumrap dosa-

dosane, lan sapa maneh kang bisa paring pangapuro sakliyane Allah ? Lan deweke

ora mbacutake tumindak kejine, kamangka deweke mangerteni.

Ayat menika nerangaken bilih tiyang ingkang bertaqwa tansah nafkahaken

bandanipun. Anggen kita berinfaq menika mboten namung nalika kita sampun sugih,

ananging ugi nalika kita nandang kacingkrangan. Menapa sebabipun Allah paring

perintah makaten, sebab manungsa menika anggadahi sifat tamak, rakus, cetil, bakhil

75

Page 76: Khutbah if 1433

dan tidak akan pernah merasa puas kanti banda ingkang sampun dipun darbeki. Sifat

tiyang bertaqwa saklajengipun inggih menika kiat menahan nafsu amarah; paring

pangapunten dumateng kalepatanipun tiyang sanes; saha menawi tumindak lepat

utawi maksiat, piyambakipun lajeng enget dumateng Allah, bertaubat dumateng Allah,

lan mboten nerasaken tumindak maksiatipun.

Jama’ah shalat ied rahimakumullah.

Saking ayat-ayat ing nginggil, saged kita simpulaken bilih tiyang ingkang

bertaqwa menika nggadahi sifat-sifat: Sepisan, tiyang ingkang meyakini rukun iman,

iman dumateng Allah, dumateng Malaikat, Kitab-kitab, Nabi-nabi, saha iman

dumateng dinten kiamat. Kaping kalih, tiyang ingkang bertaqwa menika mengamalkan

rukun Islam dipun buktekaken kanti nindakaken shalat. Shalat ingkang dipun

tindakaken mboten namung sekedar jengkang-jengking ananging shalat ingkang

dipun kanteni raos khusu’, raos ikhlas, lan dipun kanteni perasaan harap-harap

cemas. Penuh harapan shalatipun dipun tampi dening Allah, lan cemas menawi

shalatipun mboten dipun tampi dening Allah.

Kaping tiga, tiyang ingkang bertaqwa menika, tiyang ingkang kiat ibadah

sosialipun, dipun buktekaken kanti mbayar zakat saha nginfakaken sakperangan

saking arta banda ingkang banget dipun tresnasi. Menawi kita teliti saking ayat-ayat

ingkang kita sebat ing nginggil, kanyatan perintah berinfaq menika menempati posisi

ingkang khusus. Perintah berinfaq ternyata muncul di ketiga tempat ingkang

nyebataken sifat-sifatipun tiyang ingkang bertaqwa. Menapa ta sebabipun perintah

berinfaq menika dipun ulang-ulang, dipun wongsal-wangsuli. Awit Rasulullah paring

pangandikan bilih infaq menika saged memadamkan kebencian kados dene air

memadamkan api. Dados kanti infaq saged newahaken ikatan kasih sayang antara

yang miskin dengan yang kaya, infaq saged meredam raos hasad lan drengki akibat

kesenjangan sosial. Infaq mujudaken aktualisasi keunggulan ajaran agami Islam

ditengah masyarakat ingkang materialistis lan hedonis.

Kaping sekawan, tiyang ingkang bertaqwa menika tiyang ingkang anggadahi

akhlaq ingkang mulia, akhlaq ingkang terpuji, dipun buktekaken kanti sifat sabar

ngadepi kahanan menapa kemawon, tetep taatipun dumateng allah lan Rasulipun,

tansah menepati janji, kiat ngampet nesunipin, lan gampil paring pangapunten

dumateng kesalahanipun tiyang sanes; lan kaping gangsal tiyang ingkang bertaqwa

menika tansah tunduk lan tawadhu’ dumateng ngarsanipun Allah, menawi tumindak

maksiat lajeng enget dumateng ngarsanipun Allah, beristighfar nyuwun pangapunten

76

Page 77: Khutbah if 1433

wonten ing wanci sahur, wanci lingsir wengi, saklajengipun berjanji mboten bade

nerasaken tumindak maksiatipun.

Allahhu akbar. Allahu akbar walillahilhamd.

Saksampunipun kita mangertosi sifat-sifatipun, ciri-cirinipun, tanda-tandinipun,

utawi karakteripun tiyang ingkang bertaqwa, sumangga kita lajeng sami introspeksi,

menilai utawi mbiji dumateng diri kita piyambak-piyambak, menapa kita sampun

anggadahi sifat-sifatipun tiyang ingkang bertaqwa menika punapa dereng. Menawi

sampun kita pantes ngucap alhamdulillah, lan mangga tansah sami kita jagi

ketaqwaan kita menika wonten ing saknjawinipun wulan Romadlon. Ananging menawi

dereng, sumangga kita tansah berusaha, berikhtiar saha berdo’a, mugi-mugi Allah

paring kekiyatan dumateng diri kita supados kita saged dados tiyang ingkang

bertaqwa. Kanti makaten Insya Allah kita pikantuk derajat taqwa, lan kanti taqwa

menika kita berhak dados pewarisipun suwarga firdaus, suwarga ingkang mengalir

sungai-sungai dibawahnya, kita kekal abadi wonten ing lebetipun. Lan wonten ing

lebetipun kita pun paringi garwa ingkang suci, saha pikantuk keridloanipun Allah.

Ing pungkasanipun khutbah menika mangga kita sami menundukkan wajah,

nadahaken tangan, kanti penuh harapan, nyenyuwun saha berdo’a dumateng

ngarsanipun Allah, mugi-mugi Allah tansah paring barokah, paring pitedah, paring

hidayah, paring rahmah saha ampunan dumateng kita sedaya.

Allahummaghfir lil mukminina wal mukminat wal muslimina wal muslimat,

al ahyai minhum wal amwat. Innaka sami ‘un qoribummujibu da ‘wat.

Allahummah dinashirotal mustaqim, shirathalladzina an‘amta ‘alaihim ghoiril

maghdhubi ‘alaihim waladhollin. Allahhummahgfirli wali walidaya, warhamhuma

kama rabbayani soghiro. Rabbana innana amanna faghfirlana dzunubana

waqina ‘adzabannar. Rabbana la tuzighqulubana ba’daidz hadatainana wa

hablana miladunka rahmah innaka antal wahab. Rabbana hablana min ajwaajina

wadzuriyatina qurrata a’yunin wajngalna lil muttaqiina imama. Rabbana

dhalamna anfusana wainlam taghfirlana watarhamna lana kunana minal

khosirin. Rabbana taqobbalminna, innaka antas sami’ul ‘alim, watub ‘alaina

innaka antattauwaburrohim.

Rabbana la tu ahitna inna syiina au ahto’na, rabbana wala tahmil ‘alaina

isron kama hamaltahu ‘allalladzina min qoblina, rabbana wala tuhamilna

malathoqotalana bih, wa’fuanna waghfirlana warhamna anta maulana fansurna

‘alal qoumil kafirin. Rabbana aatina fiddun ya hasanah, wafil akhiroti khasanah

77

Page 78: Khutbah if 1433

waqina adzabannar. Subhana rabbika rabbil izzati ‘amma yashifun, wasalamu

‘alal mursalin, walhamdulillahi rabbil ‘alamin.

، 'ر9 (ب 7 الله9 الله أك -َال 'ه' إ -ل ' إ ، َال 'ر9 (ب ، الله9 أك 'ر9 (ب ، الله9 أك 'ر9 (ب الله9 أكا Zر) -ي 'ث (َح'ْم(َد9 لله- ك ا و'ال Zر) -ي 'ب ك 'ر9 (ب (َح'ْم(َد9، الله أك 'ر9 و'لله- ال (ب ك

' الله أ7 الله9 و'ْح(َد'ُه9، ص'َد'َق' -َال 'ه' إ -ل ' إ Z، َال (ال ةZ و'أص-ي (ر' 9ك (َح'ان' الله- ب ب و'س9

' اُب' و'ْح(َد'ُه9، َال ِِم' األْح(ز' (َد'ُه9 و'َه'ز' ُن (َد'ُه9، و'أْع'ز7 ُج9 'َص'ر' ْع'ب و'ْع(َد'ُه9، و'َن'ر-ُه' 'ْو( ك (ْن' و'ل 'ه9 الَدMَي (ْن' ل ل-َص-ي 7اُه9 ِم9ْخ( -َي 7 إ -َال 9َد9 إ 'ِع(ب ' َن 7 الله و'َال -َال 'ه' إ -ل إ

(َح'ْم(َد9 'ر9 و'لله ال (ب ، الله أك 'ر9 (ب 7 الله الله أك -َال 'ه' إ -ل ' إ ، َال و(ن' 'اَف-ر9 (ك .ال

78