Soalan 1

a) Huraikan tentang diksi, leksikal dan laras bahasa.

Diksi

Diksi melibatkan pemilihan perkataan serta ketepatan, persamaan dan keistimewaan

perkataan-perkataan yang dipilih. Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, diksi ialah pemilihan

dan penggunaan kata yang tepat dan berkesan untuk mengungkapkan idea (peristiwa dll)

secara bertulis atau lisan (2007: 351). Oleh itu, diksi digunakan dalam percakapan dan

penulisan. Ia merupakan faktor yang penting untuk melahirkan pendapat yang jelas.

Nilai diksi yang bermutu menurut Mohd Sidin Ahmad Ishak dalam buku Keterampilan

Menulis, ia terletak pada (1) pemilihan perkataan yang tepat yang sesuai digunakan untuk

menyampaikan maksud tertentu. (2) penggunaan perkataan yang jelas dan khusus. (3)

Penggunaan kata yang logik dan dapat diguna pakai dengan baik. (4) Disarankan agar penulis

atau penutur menggunakan perkataan yang lebih konkrit dan spesifik dengan bidang yang

ditulis atau diucap dan (5) elakkan menggunakan perkataan secara berulang bagi mengelakkan

pembaca atau pendengar merasa bosan (1992: 127).

Diksi atau pemilihan kosa kata dalam teks perlu sentiasa diberi perhatian dan dikawal.

Penulis ataupun pengucap perlu berupaya membezakan secara tepat nilai makna dan nilai rasa

sesuatu kosa kata supaya sesuai dengan maksud, emosi dan gagasan yang hendak

dikemukakan dan kemampuan bagi menemukan bentuk yang sesuai dengan khalayak.

Pilihan kata yang tepat dan sesuai hanya dapat dilakukan sekiranya penulis dan

pengucap mempunyai khazanah kosa kata yang kaya. Keluasan kosa kata membolehkannya

membuat pilihan yang baik, sebaliknya apabila kosa katanya miskin ataupun terbatas,

bagaimana mungkin dia dapat membuat pilihan. Keberkesanan teks dan ucapan banyak

1

ditentukan oleh pemilihan kata. Sekiranya kata yang digunakan tidak sesuai, ini akan memberi

kesan tertentu pada ucapan.

Menurut Jabrohim (2001), bagi mencapai diksi yang baik, penulis perlu memahami

dengan lebih baik masalah kata dan maknanya dan perlu tahu memperluas serta mengaktifkan

kosa kata. Penulis juga perlu tahu memilih kata yang tepat, kata yang sesuai dengan situasi

yang dihadapi dan mengenali dengan baik corak gaya bahasa yang sesuai dengan tujuan

penulisan.

2

Leksikal

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, leksikal boleh ditakrifkan sebagai perkataan atau

perbendaharaan kata sesuatu bahasa (2007: 912). Ia merujuk pada peringkat kata dan hampir

sama dengan diksi tetapi lebih melihat makna sebenar perkataan tersebut. Menurut Ismail

Ahmad, aspek leksikal merupakan salah satu ciri laras yang ditandai dengan penggunaan-

penggunaan istilah-istilah yang khusus. Leksikal dapat membezakan satu jenis laras dengan

laras yang lain (2007: 37). Contohnya, laras bahasa ekonomi atau perniagaan seperti dana,

bon, indeks komposit, kos jualan dan sebut harga (Abd Rahman Ab. Rashid & Yap Kim Fatt,

2002 : 137). Laras bahasa sastera pula contohnya seperti plot, klimaks, monolog, personafikasi

dan analogi (Abd Rahman Ab. Rashid & Yap Kim Fatt, 2002 : 141).

Setiap bahasa mempunyai leksikal atau kosa kata yang terdiri daripada bahasa asal

ataupun bahasa yang dipinjam daripada bahasa Inggeris seperti antroplogi, teori, republik,

novel, wisel, universiti dan juga ekuinoks dan istilah-istilah dalam perniagaan seperti ekonomi,

bon, indeks dan komposit (Abd Rahman Ab. Rashid & Yap Kim Fatt, 2002 : 33 & 137). Daripada

bahasa Arab yang banyak digunakan dalam istilah keagamaan seperti makrifat, hakikat, fana,

zikir, solat, zakat, haji, kiamat, halal, haram, alim dan taubat dan juga kata-kata pinjaman

daripada bahasa Sanskrit seperti harta, swasta, dana dan laba (Abd Rahman Ab. Rashid & Yap

Kim Fatt. 2002 : 137 & 144).

Perbendaharaan kata yang dimiliki oleh seseorang individu berbeza antara lisan,

pendengaran, penulisan dan pembacaan. Perbendaharaan kata pembacaan adalah paling

banyak manakala aspek lisan biasanya terhad kerana kesukaran untuk mengeluarkan

perkataan (Ismail Ahmad, 2007: 27). Keadaan ini berlaku terutama apabila seseorang penutur

berada dalam keadaan tertekan atau ketika diminta untuk memberi respons secara spontan.

Keupayaan penutur atau penulis untuk menyampaikan idea dan fikiran bergantung kepada

3

perbendaharaan kata yang dimiliki seterusnya membentuk ayat-ayat yang sempurna, lengkap

dan tepat. Perbendaharaan kata ini terdiri daripada istilah yang bersifat umum dan juga bersifat

khusus. Contohnya perbendaharaan kata-kata umum yang diberikan pengertian khusus hutang,

tunai, susut dan runcit yang digunakan dalam bidang ekonomi (Abd Rahman Ab Rashid & Yap

Kim Fatt, 2002: 137).

Secara ringkasnya, aspek leksikal boleh bersifat konkrit ataupun abstrak, iaitu sama ada

terbentuk daripada kata tunggal, kata akronim, kata terbitan, dan juga kata majmuk. Pemilihan

kosa kata ini bergantung kepada kesesuaian sesuatu laras. Dalam wacana perucapan,

leksikalnya lebih ringkas, tidak banyak menggunakan penambahan pen…an, per…an, dan ke…

an dan lebih banyak menggunakan leksikal yang berimbuhan ber-, me- dan –kan serta

perkataan sendi seperti walaupun begitu, barangkali, mungkin dan sebaliknya (Abdullah

Hassan & Ainon Mohd, 2005: 58)

4

Laras bahasa

Laras ialah suatu garis panduan dalam menghasilkan sesuatu genre penulisan. Laras

penting dalam menghasilkan penulisan yang baik dan berkesan. Laras terbahagi kepada dua

iaitu laras biasa dan laras akademik. Menurut Ab. Razak Ab. Karim dalam penulisannya iaitu

kepelbagaian laras bahasa melayu menyatakan bahawa, laras merupakan konvensi sosial dan

sesuatu laras digunakan untuk sesuatu situasi. Menurutnya lagi, laras didefinisikan sebagai

kelainan bahasa yang digunakan oleh penutur dalam kehidupan sehari-harian mereka.

Seseorang itu akan mengubah larasnya bergantung pada keadaan atau pun situasi sesuatu

peristiwa bahasa itu berlangsung. Sebagai contohnya apabila seseorang itu menyampaikan

ucapan dalam majlis-majlis yang berbeza. Terdapat pelbagai jenis ucapan, iaitu ucapan majlis

anugerah, ucapan makluman, ucapan perpisahan, ucapan politik, ucapan penghargaan, ucapan

nasihat, ucapan tahniah dan ucapan motivasi (Jeniri Amir, 2010: 34). Manakala menurut

Abdullah Hassan pula (1989:26) menyatakan bahawa, laras ialah pemakaian kata-kata tertentu

yang sesuai dengan konteks.

Menurut Asmah Hj. Omar (1984:92) pula, laras bahasa adalah kelainan bahasa yang

digunakan mengikut bidang seperti bidang ilmu dan bidang sosial. Menurut beliau lagi, bahasa

yang digunakan dalam bidang ilmu tertentu memperlihatkan beberapa perbezaan daripada

bahasa yang digunakan dalam ilmu yang lain. Perbezaan yang wujud bukanlah perbezaan

sistem bahasa tetapi kesukaran wujud dalam pemahaman konsep-konsep yang didukung oleh

istilah-istilah tertentu atau khusus yang digunakan dalam ilmu berkenaan. Beliau menekankan

bahawa laras yang berlainan yang digunakan bukannya pada sistem bahasa tetapi hanya pada

kata-kata tertentu yang digunakan dalam laras.

Ure & Ellis (1977) pula menggunakan pendekatan yang berbeza dalam menyatakan

konsep laras. Mereka melihat kepentingan peristiwa bahasa sebagai fokus utama dalam kajian

5

sesuatu laras itu. Menurut mereka setiap penggunaan bahasa memerlukan satu situasi sosial

ataupun peristiwa bahasa.Oleh yang demikian, mereka menamakannya sebagai ciri-ciri

keperihalan dan ciri-ciri linguistik yang wujud dalam sesuatu penggunaan bahasa itu.

Ciri-ciri keperihalan ialah ciri-ciri luaran yang terdapat dalam sesuatu peristiwa bahasa

dan mereka telah membahagikan ciri keperihalan ini kepada dua iaitu siituasi luaran dan situasi

persekitaran. Situasi luaran ialah latar belakang sosial dan budaya sesebuah masyarakat

bahasa yang merangkumi struktur sosial dan keseluruhan cara hidup masyarakat yang

menentukan perlakuan anggota masyarakat. Situasi persekitaran pula mencakupi aspek-aspek

yang terlibat secara langsung dalam penggunaan bahasa dan merangkumi empat aspek iaitu

cara penyampaian, hubungan sosial dan peribadi, bahan yang diperkatakan dan fungsi sosial

perlakuan bahasa. Aspek linguistik pula merangkumi aspek kosa kata, aspek ayat dan aspek

ketenunan.

6

b) Berikan contoh laras bahasa berdasarkan lima (5) jenis ucapan berikut: ucapan

anugerah (dua), ucapan makluman, ucapan perpisahan, ucapan penghargaan, dan

ucapan motivasi.

(Panjang setiap contoh ucapan tersebut lebih kurang 100 patah perkataan).

Ucapan Penghargaan

i. Ucap jasa daripada pihak yang memberi anugerah

Tahniah diucapkan kepada Saudara Zairil Azhar bin Rozlan kerana telah dianugerahkan

sebagai pelajar cemerlang pada semester ini. Beliau bukan sahaja berjaya mendapat

keputusan yang cemerlang dalam peperiksaan akhir malah telah berjaya mewakili universiti

dalam pelbagai program. Beliau juga telah banyak menabur jasa baik dalam bidang akademik

mahupun kokorikulum di universiti ini. Apa yang menarik perhatian saya, beliau seorang yang

begitu bersungguh-sungguh dan sangat berdisiplin ketika melakukan sesuatu aktiviti. Sikap

beliau yang peramah sangat disegani oleh kawan-kawan beliau. Beliau juga sanggup berkorban

apa sahaja demi mengangkat nama baik universiti kita. Jadi, anugerah pelajar cemerlang ini

sememangnya menjadi milik beliau atas pengorbanan dan pencapaian yang telah beliau

tunjukkan. Tahniah kepada beliau kerana telah dinobatkan sebagai pelajar cemerlang pada

semester ini.

ii. Ucapan balas daripada pihak yang menerima anugerah

Terima kasih diucapkan kepada pihak yang telah memberikan saya anugerah yang

saya kira sangat bermakna ini. Saya selaku penerima anugerah rasa sangat bersyukur dengan

penganugerahan yang diberi ini. Sukanya saya mengucapkan jutaan terima kasih kepada

semua khususnya pihak universiti atas sokongan kalian terhadap saya demi merealisasikan

kejayaan universiti kita bersama. Tidak dilupakan juga, jutaan terima kasih kepada pensyarah,

kawan-kawan yang telah banyak membantu, membimbing dan memberi tunjuk ajar kepada

saya selama ini. Pada pengamatan saya, universiti kita pada hari ini boleh dikatakan berada di

7

tahap yang boleh dibanggakan. Justeru, besarlah harapan saya sekiranya para pelajar yang

lain dapat meneruskan kejayaan demi kejayaan demi universiti yang tersayang. Terima kasih

sekali lagi saya ucapkan kepada semua.

Ucapan Makluman

Saya selaku ketua pengarah bahagian korporat dan media ingin memaklumkan bahawa

syarikat ini sedang melakukan penambahbaikan serta penjenamaan semula syarikat agar lebih

kompetitif dengan syarikat-syarikat pesaing yang lain. Justeru, ingin dimaklumkan bahawa

kesemua jabatan dalam pengurusan syarikat ini diminta dan dikehendaki untuk mengemaskini

serta melakukan penambahbaikan dalam pengurusan di bahagian masing-masing.

Dimaklumkan juga bahawa syarikat ini juga dalam proses melakukan kerja-kerja

pengubahsuaian di beberapa sektor dalam syarikat. Polisi syarikat juga telah meminta setiap

ketua jabatan agar menyediakan persekitaran kerja yang kondusif termasuklah menyediakan

persekitaran kerja yang ceria dan selamat. Oleh itu, setiap ketua dibahagian atau sektor

masing-masing dikehendaki untuk melakukan perubahan ini untuk memajukan lagi prestasi

syarikat agar lebih bersaing dan kompetitif dengan syarikat-syarikat pesaing yang lain.

Ucapan Perpisahan

Terlebih dahulu sama-samalah kita memanjatkan kesyukuran kita terhadap ilahi dengan

limpah kurniaNya dapat kita sama-sama berkumpul di dalam dewan yang mulia ini untuk

sempena majlis perpisahan ayahanda pengetua kita yang amat kita sayangi sekalian. Majlis ini

diadakan adalah untuk menyatakan perasaan terima kasih tidak terhingga kami kepada

ayahanda tuan pengetua yang telah banyak berbakti setelah menerajui sekolah ini selama

hampir lima tahun. Perpisahan ini tidak dapat dielakkan berikutan kenaikan pangkat ayahanda

tuan pengetua menjadi Ketua Pegawai Pelajaran Daerah Sepang. Majlis ini adalah simbolik

tanda terima kasih kami semua terhadap perjuangan dan pergorbanan ayahanda tuan

8

pengetua dalam mengetuai pengurusan sekolah ini sehingga diiktiraf dari pelbagai peringkat

sama ada peringkat daerah, negeri mahupun kebangsaan. Kami di sini mengucapkan selamat

maju jaya kepada ayahanda pengetua ketika bertugas di tempat baru kelak.

Ucapan Penghargaan

Berkumpulnya kita di dalam dewan yang dihias serba indah ini adalah untuk bersama-

sama memeriahkan Majlis Malam Penghargaan SMK Puncak Perdana. Berikutan masalah

berkaitan kemudahan yang terhad di sekolah ini menyebabkan pihak pengurusan sekolah

mengambil inisiatif memohon penajaan bagi membuat dan menaiktaraf kemudahan sekolah ini.

Sumbangan yang diberikan adalah untuk menampung kos pembinaan dan penambahbaikan

yang dilakukan. Pihak sekolah dengan kerjasama Pejabat Pelajaran Daerah Hulu Klang telah

memohon sumbangan dan penajaan daripada pihak swasta untuk menampung segala kos

pembinaan dan penambahbaikan yang dilakukan. Justeru , majlis ini adalah simbolik kepada

tanda terima kasih daripada kami pihak sekolah diatas jasa baik tuan, puan serta organisasi

tuan puan sekalian menyumbangkan dana bagi merealisasikan penambahbaikan dalam

kemudahan di sekolah ini.

Jasa baik tuan puan amatlah kami hargai dan akan dikenang dan diabadi sepanjang

hayat. Untuk pengetahuan tuan puan sekalian, setiap sumbangan yang diberikan akan

diabadikan di Taman Penghargaan yang dibuat khusus diatas jasa baik tuan puan dalam

memberikan sumbangan untuk meningkatkan kemudahan disekolah ini. Dengan sumbangan

dan jasa baik pihak tuan puanlah dapat menjamin generasi muda kita di sekolah ini mendapat

kemudahan yang kondusif dan selesa. Diharapkan dengan sumbangan tuan tuan dan puan

puan ini akan melahirkan generasi pelajar yang lebih cemerlang lagi dalam pembelajaran

mereka serta dapat meningkatkan motivasi mereka dalam menghadapi peperiksaan yang

mendatang, insyaallah.

9

Ucapan Motivasi

Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) yang bakal anda tempuhi penghujung

tahun ini adalah peperiksaan yang bakal menentukan masa depan anda. Tentunya anda semua

mahu melanjutkan pengajian di universiti-universiti ternama di dalam dan di luar negara,

seterusnya kelak berjawatan tunggi, berkereta dan mempunyai rumah yang besar. Tanpa

pendidikan, bagaimana anda akan dapat mencapai cita-cita ini? Mahukah anda bekerja di

kampung sahaja dan melihat rakan-rakan yang berkereta mewah dan berjawatan tinggi? Ayuh,

persiapkan diri anda, jelajahi dan tawan dunia ini. Anda semua mampu melakukannya. Manusia

yang berjaya adalah manusia yang mempunyai semangat yang kuat. Ingatlah pelajar sekalian,

“yang bulat tidak datang bergolek, yang pipih tidak datang melayang”. Semuanya memerlukan

usaha untuk berjaya.

10

Soalan 2

a) Berikan definisi retorik.

Retorik dalam bahasa Yunani disebut sebagai hetor ike yang bermaksud seni berpidato.

Dalam bahasa Perancis pula, retorik dikenali sebagai hetorique yang disebut sebagai rhetoric

dalam bahasa Inggeris. Selain itu bahasa Arab menyebut retorik sebagai al-Balaghah yang

bermakna sampai, terang dan jelas. Al-Balaghah ini terbahagi kepada tiga jenis, iaitu al-

Baayan, al-Maani dan al-Badi. Retorik Barat pula terbahagi kepada dua, iaitu schemes dan

tropes.

Retorik moden pula dapat didefinisikan sebagai seni yang menggunakan bahasa secara

berkesan untuk memujuk khalayak, seni keindahan dalam berbahasa sama ada dalam

pengucapan ataupun penulisan (fiksyen atau bukan fiksyen), dan seni yang memanipulasi

bahasa bagi tujuan propaganda.

Retorik ialah seni menggunakan atau memakai bahasa yang indah dan menarik untuk

memujuk atau mempengaruhi pemikiran pendengar (Kamus Dewan 1996: 1135). Tegasnya,

retorik berkait dengan seni penggunaan bahasa di dalam pertuturan atau penulisan, iaitu

dengan tujuan untuk membujuk, mempengaruhi dan meyakinkan orang.

Beckett (1966) pula mendefinisikan retorik sebagai seni untuk mempengaruhi pihak lain

dengan pertuturan iaitu dengan cara memanipulasikan unsur-unsur dalam ucapan agar

pendengar dapat bertindak dengan kehendak penutur atau bersetuju dengan mesej yang

disampaikan.

Menurut Aristotle, retorik adalah satu cabang ilmu yang mengajar tentang penampilan

pemujukan (art of situation). Beliau menganggap pemujukan akan kebenaran sebagai tujuan

11

akhir retorik. Beliau turut menyatakan tujuan retorik adalah untuk meyakinkan para pendengar

akan kebenaran tentang apa yang dibincangkan.

Retorik pada dasar ialah ilmu yang mengajarkan tindakan dan usaha dengan

efektif.Asmah (1988). Manakala Dori Wuwur pula mendefinisikan retorik sebagai pada tempat

yang tepat, pada waktu yang tepat atas cara yang efektif , mengucapkan kata-kata yang tepat,

benar dan mengesankan. Itu bererti orang harus dapat berbicara jelas, singkat dan efektif. Jelas

supaya mudah dimengerti, singkat untuk menghemat waktu dan sebagai tanda kepintaran

efektif kerana apa gunanya berbicara kalau tidak membawa efektif.

Di samping itu, Asmuth dan Berg Ehlers dalam Umar Jusuh (1989) ada menyatakan

bahawa retotik lebih menekankan akibat atau tujuan penggunaan sesuatu pengucapan. Skema

dam majaz merupakan dua komponen utama di bawah retorik. Skema atau schemes ini boleh

difahami ayat-ayatnya secara tersurat, manakala majaz atau tropes pula merupakan bahasa

yang perlu difahami maknanya secara tersirat. Strategi skema ini terbahagi kepada skema

seimbang, skema perulangan, skema pengguguran, skema ragaman, dan skema hiperbaton.

Strategi majaz pula dapat dikategorikan kepada beberapa bahagian, iaitu majaz pertautan,

majaz perbandingan, majaz ragaman, majaz pertentangan, dan majaz Melayu

12

b) Berikan definisi ciri-ciri bahasa retorik berikut dan berikan contoh yang sesuai:

aliterasi, anafora, asindeton, asonansi, litotes, paradoks dan polisindeton.

Ciri-ciri bahasa retorik Definisi Contoh

Anafora Anafora merupakan

pengulangan sesuatu kata

atau frasa pada permulaaan

beberapa kalimat atau klausa

yang berturut-turut agar

memperoleh kesan tertentu.

1. Terbang kenanga terbang

pohon.

Terbang burung sering

dipohon.

2. Satu-satu rebah menanti janji.

Satu-satu datang membunuh

diri.

Aliterasi Aliterasi bermaksud

pengulangan bunyi atau huruf

pertama pada beberapa

perkataan yang berturut-turut

dalam sesuatu baris

terutamanya dalam sajak.

1. Ayamnya menang kampung

tergadai.

2. Dengar daku dadaku disapu.

Asindeton Asindeton ialah deretan kata

(frasa, klausa dan ayat) yang

tidak menggunakan kata

hubung

1. Saya datang.

2. Salmi menang.

Asonansi Asonansi ialah pengulangan

bunyi vokal dalam deretan

kata.

1. Aduhai malang Pak Kaduk.

2. Detik-detik diri di daerah daif.

Litotes Litotes merupakan

pernyataan yang

1. Ali seorang yang tidak

sombong.

13

diungkapkan dalam bentuk

negatif untuk menyatakan

keadaan yang sebaliknya.

2. Rupa paras Nisha tidak buruk.

Paradoks Paradoks ialah sesuatu yang

bertentangan dengan

pendapat yang diterima

umum. Paradoks juga boleh

diertikan semua hal yang

menarik perhatian kerana

kebenarannya.

1. Dina merasa kesepian di

tengah-tengah keramaian kota.

2. Samad mati kelaparan di

tengah-tengah kekayaan yang

berlimpah ruah.

Polisindeton Polisindeton adalah suatu

gaya yang merupakan

kebalikan dari asindeton.

Beberapa kata, frasa atau

klausa yang berurutan

dihubungkan satu sama lain

dengan kata-kata yang

menyambung.

1. Dan kemanakah burung-burung

yang gelisah dan tak berumah

dan tak menyerah pada gelap

dan dingin yang bakal

merontokkan bulu-bulunya?

2. Pembangunan memerlukan

sarana dan prasarana juga

dana serta kemampuan

pelaksana.

c) Jeniri Amir dalam bukunya Teknik Menulis Ucapan (Bab 12: Bermain Retorik)

mengemukakan satu aspek retorik iaitu “Triad: Kumpulan Bertiga” yang berkesan jika

14

dimanfaatkan dalam ucapan. Huraikan aspek-aspek retorik tersebut dengan memberikan

contoh-contoh yang sesuai.

Triad kumpulan bertiga ialah ungkapan pemikiran ataupun idea yang berkaitan dalam

kumpulan bertiga, selalunya yang mempunyai persamaan dari segi kata-kata ataupun bunyi-

bunyi bagi ketiga-tiganya.

Triad boleh terdiri daripada satu perkataan, adjektif, kata nama, adverba dan kata kerja,

malah boleh juga menjadi frasa, klausa dan ayat.

Dalam triad kumpulan bertiga ini terdapat empat aspek retorik, iaitu kata-kata yang

sama, kata-kata yang berlainan, tiga frasa dan tiga klausa.

Aspek Retorik Triad

Kumpulan Bertiga

Huraian Contoh

Kata yang sama Kata-kata yang sama

merujuk kepada

pengulangan penggunaan

kata yang sama untuk

menambahkan kesan

penerimaan terhadap

pendengar atau audiens.

1. Marilah kita berusaha kearah

kejayaan, berusaha kearah

kecemerlangan dan berusaha

kearah kegemilangan.

2. Saya akan belajar, belajar, dan

terus belajar demi kejayaan saya

kelak.

Kata-kata yang

berlainan

Kata-kata yang berlainan

ialah penggunaan kata-

kata yang berbeza tetapi

mempunyai rantaian

maksud yang sama.

1. Jiwa ibarat air yang tenang,

dalam dan berbahaya.

2. Dia adalah emas, intan dan

payung hatiku.

Tiga frasa Tiga frasa ialah ayat yang 1. Kegagalan hari ini menjadi

15

mempunyai tiga frasa dan

membawa maksud yang

mendalam. Binaannya

terdiri daripada frasa.

pendorong, namun kejayaan

semalam bukan bererti

bermegah-megah, oleh itu

gantunglah cita-citamu setinggi

bintang di langit.

2. Jatuh sekali bukan bermakna

gagal, ayuh bangkit semula,

kejar semula hingga ke hujung

dunia.

Tiga klausa Tiga klausa ialah

penggunaan ayat dalam

bentuk klausa dan

memberi kesan kepada

pendengarnya apabila

mendengar ayat tersebut

1. Persahabatan bukanlah satu

batu loncatan untuk kita berjaya

mahupun satu medan untuk kita

berperang ataupun satu alat

permainan untuk kita

persendakan, sebaliknya

persahabatan adalah satu

simbol kasih sayang untuk kita

rasainya. 

2. Tanpa mereka kita bukan

sesiapa di muka bumi ini

mahupun tiada nama di sisi alam

ini dan tiada pengertian hidup

dan hala tuju untuk kita lalui

tetapi kita mampu untuk terkenal

dan dikenali kerana mereka,

16

iaitu ibubapa.

Kesimpulannya, triad ataupun kumpulan bertiga baik dalam bentuk kata, frasa, klausa,

ayat malah perenggan yang dibina dengan berhati-hati menimbulkan rentak, drama, rima dan

keindahan kepada teks ataupun ucapan. Kumpulan bertiga menekankan sesuatu perkara dan

mudah melekat dalam ingatan khalayak.

Namun demikian, terdapat aspek-aspek retorik dalam bermain retorik, iaitu

pengulanga, kata adverb ulasan, penggunaan kata ganti nama diri berulang-ulang, merujuk

khalayak dengan panggilan ‘enak’, berlawanan, keterbalikan, penamsilan, soalan retorik, dan

gunakan bahasa figuratif yang sesuai. Unsur-unsur jalinan dalam penulisan, iaitu metafora,

personafikasi, simile, hiperbola, rima dan irama, kiasmus, koreksio dan julukan.

Rujukan

Ab. Razak Ab. Karim. (2008). Kepelbagaian Laras Bahasa Melayu. Kuala Lumpur : Jabatan

17

Pengajian Melayu Universiti Malaya

Abd Rahman Ab. Rashid & Yap Kim Fatt. (2002). Bahasa Kebangsaan. Petaling Jaya:

Longman

Ismail Ahmad. (2002). Penulisan Saintifik. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka

Jeniri Amir. (2007). Teknik Menulis Ucapan. Pahang Darul Makmur: PTS Professional Sdn Bhd.

Kamus Dewan Edisi Keempat. (2007). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mohd. Sidin Ahmad Ishak. (1992). Keterampilan Menulis. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan

Pustaka

18