Kesan Elemen Rekabentuk Antaramuka Perisian Multimedia Interaktif Terhadap Penggunanya.

OlehZahari HamidonDr. Abdullah Mohd NoorUniversiti Brunei Darussalam

Objektif Pendahuluan Latarbelakang kajian Kaedah kajian ‘Usability’ Matlamat kajian ‘Usability’ dalam kajian ini Objektif kajian Soalan kajian Dapatan Implikasi dapatan Kesimpulan Kajian lanjutan

Pendahuluan Perhubungan antara pengguna dengan

komputer dikatakan berupaya menghasilkan motivasi kepada penggunanya

Sistem penyampaian yang mempunyai hubungan yang rapat antara pengguna

Dalam konteks HCI salah satu bidang yang lazimnya diterokai untuk tujuan membina sistem penyampaian ialah rekabentuk antaramuka.

Pendahuluan kepentingan teknologi dalam

kehidupan seorang kanak-kanak kritikal untuk memberi pertimbangan

terhadap kaedah menghasilkan teknologi baru bagi kanak-kanak

mudah digunakan sesuai tahap mereka

aspek kandungan dan antaramukanya

(Druin dan Hourcade, 2005)

Latarbelakang Kajian Kepentingan kajian dalam bidang

rekabentuk antaramuka mampu menjadikan seseorang pelajar lebih jelas dan faham terhadap nilai sosial dan budaya. (Druin dan Hourcade, 2005)

Rekabentuk yang buruk terhadap simbol akan menjadikan seseorang itu tidak selesa walaupun mereka sudah biasa dengannya. (Ware, 2003)

Latarbelakang kajian Tugasan (task) Tugasan (task) adalah siri-siri

langkah yang membawa kepada hasil yang bermakna Mager (1995)

Senario tugasan (Task scenario) sebagai kerja sebenar yang dapat difikirkan oleh pengguna dalamsesebuah produk (Rubin, 1994)

Latarbelakang kajian

Pelaksanaan pembelajaran dalam talian tugas (task) adalah diantara elemen yang membawa pelajar bersama bagi menamatkan aktiviti pembelajarannya (Pallot dan Pratt ,2001).

Latarbelakang kajian Kajian usability merupakan sebahagian

daripada aktiviti penilaian yang berterusan terhadap sesebuah produk semasa ianya dalam proses rekabentuk dan ciptaan.

Kitaran rekabentuk sesebuah rekabentuk antaramuka mempunyai dua bahagian iaitu penghasilan dan penilaian hasil. (Ebling dan John ,2000)

Dalam fasa kedua penilaian merupakan proses yang kritikal bagi menjamin kejayaan sesebuah rekabentuk itu.

Ianya bertujuan untuk mengenalpasti bahagian-bahagian yang perlu diperbaiki atau diperhalusi.

Kaedah Ujian ‘Usability’ (Rubin, 1994)

Ujian berasaskan penerokaan (Exploratory test)

Ujian berasaskan penilaian (Assessment test)

Ujian perbandingan (Comparison test)

Ujian pengesahan (Validation test)

Kaedah Ujian berasaskan penerokaan. Objektif pengujian ini adalah untuk menilai

keberkesanan konsep rekabentuk yang dihasilkan pada peringkat awal proses merekabentuk antaramuka pengguna yang juga dikenali sebagai ’mental model’ pengguna.

mengenalpasti interaksi antara pengguna dengan monitor yang diuji bagi menjelaskan kelebihan dan kekurangan konsep rekabentuk yang dihasilkan pada peringkat yang awal itu (Rubin, 1994)

Kaedah Kajian ‘Usability’

2.Penilaian hasil rekabentuk

1.Proses rekabentuk

1 Atribut Usability (Nielsen, 1993)2 Gestalt Law of Screen Design

Pengguna

Data 3.Permurnian

Produk

Matlamat kajian ‘Usability’ dalam kajian ini

Pengujian produk Secara khususnya ia bertujuan untuk

menyiasat sumbangan data yang dikutip bagi digunakan dalam proses permurnian bahan yang diuji itu.

Semasa sesi ujian banyak diantara data boleh digunakan bagi menjelaskan keperluan permurnian produk berkenaan.

Rujukan bagi merekabentuk instrumen

Lima atribut dalam kajian usability oleh Nielsen (1993) sebagaimana di bawah:

Keupayaan belajar (Learnability) Keberkesanan (Efficiency) Keupayaan ingatan (Memorability) Ralat (Errors) Kepuasan (Satisfaction)

Lima atribut ini digunakan bagi mengenalpasti maklumbalas pengguna terhadap tugasan yang mereka lalui semasa sesi penilaian.

Gestalt Law of Screen Design (Chang, Dooley and Tuovinen, 2002) mengenalpasti maklumbalas pengguna terhadap

warna dalam antaramuka yang digunakan dalam produk yang dinilai.

Objektif kajian

Kajian ini secara khususnya bertujuan untuk mengenalpasti kesan warna dalam rekabentuk antaramuka bagi penghasilan bahan pengajaran Sains interaktif yang dimuatkan dalam slaid Microsoft Powerpoint terhadap tugasan (task) yang lalui oleh pengguna.

Soalan kajian

Adakah warna dalam rekabentuk antaramuka yang dipaparkan memberikan kesan kepada setiap tugasan dalam perisian pendidikan multimedia interaktif?

DapatanJadual 1: Taburan penilai berdasarkan kumpulan etnik

Kumpulan etnik n %

Melayu 49 57

Campuran 32 37

Tutong 1 1

China 3 3

Kedayan 1 1

Jumlah 86 100

Bawah 18 thn 18-25 thn 26-35 thn

P L P L P

Merah n 1 2 6 2 1

% 8.3% 16.7% 50.0% 16.7% 8.3%

Biru

n 0 10 27 4 7

% .0% 20.8% 56.3% 8.3% 14.6%

Kuning

n 0 0 3 1 2

% .0% .0% 50.0% 16.7% 33.3%

Hijau

n 0 0 4 2 5

% .0% .0% 36.4% 18.2% 45.5%

Putih

n 0 3 3 0 1

% .0% 42.9% 42.9% .0% 14.3%

Hitam

n 0 0 1 1 0

% .0% .0% 50.0% 50.0% .0%

Jadual 2: Warna kegemaran berdasarkan Umur dan Jantina

Lambang warnaJumlahKategori

Peribadi Budaya Emosi

Merah n10 2 0 12

% 15.9% 40.0% .0% 14.0%

Biru n 35 1 12 48

% 55.6% 20.0% 66.7% 55.8%

Kuning n 4 0 2 6

% 6.3% .0% 11.1% 7.0%

Hijau n 7 2 2 11

% 11.1% 40.0% 11.1% 12.8%

Putih n 5 0 2 7

% 7.9% .0% 11.1% 8.1%

Hitam n 2 0 0 2

% 3.2% .0% .0% 2.3%

Jumlah (n)63 5 18 86

Jumlah (%) 73.3% 5.8% 20.9% 100.0%

Jadual 3: Taburan warna kegemaran berdasarkan lambang pengguna

1

2

3

N Minimum Maximum Min

Sisihan Piawai

Warna dalam paparan berupaya menjelaskan bentuk objek (seperti haiwan, pokok dan lain-lain)

83 1.00 5.00 3.9277 .83787

Objek yang terbentuk dari warna berupaya menjelaskan kandungan

85 2.00 5.00 3.9059 .74998

Warna dalam paparan berupaya memberikan daya tumpuan kepada objek-objek berkenaan

86 1.00 5.00 3.8488 .78990

Tumpuan yang terhasil oleh warna banyak membantu saya dalam aktiviti pembelajaran

86 1.00 5.00 4.0465 .66699

Taburan min bagi maklumbalas responden terhadap warna berdasarkan Gestalt Law of Screen design (Chang,Dooley dan Tuovinen, 2002).

N Minimum Maximum Min SP

Komponen dalam rekabentuk mudah dipelajari dan difahami.

86 1.00 5.00 4.2442 .75047

Keseluruhan sistem antaramuka dalam produk ini boleh digunakan dengan berkesan.

86 1.00 5.00 4.1395 .75401

Keseluruhan sistem antaramuka dalam produk ini mudah diingati.

85 1.00 5.00 4.0941 .79617

Saya sangat berpuas hati dengan keseluruhan

sistem penyampaian yang disediakan dalam produk ini.

82 1.00 5.00 4.1098 .75369

Jadual 5 : Taburan min bagi maklumbalas responden terhadap atribut kajian usability

Maklumbalas n (%)

1STB

2TB

3SdB

4B

5SB

n % n % n % n % n %

Secara peribadi warna memberikan makna yang tersirat

2 2.3% 1 1.2% 14 16.3% 50 58.1% 19 22.1%

Saya percaya bahawa warna menggambarkan budaya saya

5 5.8% 11 12.8% 24 27.9% 43 50.0% 3 3.5%

*STB – Sangat tidak bersetuju TB – Tidak bersetuju SdB – Sedikit bersetuju B- Bersetuju SB – Sangat bersetuju

Jadual 6: Maklumbalas pengguna terhadap persepsi warna

Maklumbalas n (%)

1STB

2TB

3SdB

4B

5SB

n % n % n % n % n %

Bilangan warna yang terdapat dalam produk ini mengganggu tumpuan saya terhadap kandungan pelajaran

18 21.2% 19 22.4% 26 30.6% 18 21.2% 4 4.7%

Corak yang terbentuk oleh warna dalam produk ini mengganggu tumpuan saya terhadap kandungan pelajaran

18 21.2% 19 22.4% 26 30.6% 18 21.2% 4 4.7%

Warna yang terdapat dalam produk ini mencipta ritma untuk saya meneroka keseluruhan program

1 1.2% 4 4.7% 17 19.8% 49 57.0% 15 17.4%

Jadual 7a: Maklumbalas pengguna terhadap item berdasarkan Gestalt Law of screen design

Maklumbalas n (%)

1STB

2TB

3SdB

4B

5SB

n % n % n % n % n %

Warna yang terdapat dalam kebanyakan paparan berupaya mencipta ruang yang jelas

1 1.2% 10 11.6% 19 22.1% 45 52.3% 11 12.8%

Warna yang terdapat dalam paparan ini membentuk objek yang jelas

1 1.2% 3 3.5% 20 23.3% 42 48.8% 20 23.3%

Objek yang terbentuk dalam setiap paparan berupaya membantu saya menjelaskan maksud kandungan

0 0.0% 5 5.8% 14 16.3% 52 60.5% 15 17.4%

Warna yang terdapat dalam kebanyakan paparan berupaya membuatkan saya memberi tumpuan terhadap sesuatu objek

1 1.2% 4 4.7% 16 18.6% 51 59.3% 14 16.3%

Objek yang menjadi tumpuan yang terhasil dari warna membantu saya dalam pembelajaran apabila menggunakan produk ini

2 2.3% 4 4.7% 19 22.1% 42 48.8% 19 22.1%

Jadual 7b: Maklumbalas pengguna terhadap item berdasarkan Gestalt Law of screen design

Maklumbalas n (%)

1STB

2TB

3SdB

4B

5SB

n % n % n % n % n %

Komponen-komponen rekabentuk dalam produk mudah difahami maksudnya

1 1.2% 1 1.2% 7 8.1% 44 51.2% 33 38.4%

Keseluruhan sistem dalam produk ini boleh digunakan dengan berkesan

1 1.2% 2 2.3% 7 8.1% 50 58.1% 26 30.2%

Keseluruhan sistem dalam produk ini mudah diingati

1 1.2% 3 3.5% 8 9.3% 49 57.0% 25 29.1%

Keseluruhan sistem dalam produk ini mempunyai tahap ralat yang rendah

3 3.5% 9 10.5% 16 18.6% 48 55.8% 10 11.6%

Saya sangat berpuas hati dengan keseluruhan sistem penyampaian dalam produk ini

1 1.2% 2 2.3% 10 11.6% 50 58.1% 23 26.7%

Maklumbalas pengguna terhadap item berdasarkan Atribut Usability

Statistik - Korelasi

(Greer and mulhern,2002)

Tiada buktikorelasi

0+-

-1 -.31

Signifikan ditahap

0.05

.31 +.1

Peningkatan Terhadap bukti

Bukti maksimum

korelasi

Bukti maksimum

korelasi

Signifikan ditahap

0.05

Peningkatan Terhadap bukti

Komponen dalam rekabentuk mudah dipelajari dan difahami

Keseluruhan sistem antaramuka dalam produk ini boleh digunakan dengan berkesan

Keseluruhan sistem antaramuka dalam produk ini mudah diingati

Saya sangat berpuas hati dengan keseluruhan

sistem penyampaian yang disediakan dalam produk ini

Warna dalam paparan berupaya menjelaskan bentuk objek (seperti haiwan, pokok dan lain-lain)

.507(**) .531(**) .282(*) .464(**)

Objek yang terbentuk dari warna berupaya menjelaskan kandungan

.441(**) .421(**) .414(**) .374(**)

Warna dalam paparan berupaya memberikan daya tumpuan kepada objek-objek berkenaan

.261(*) .273(*) .098 .230(*)

Tumpuan yang terhasil oleh warna banyak membantu saya dalam aktiviti pembelajaran

.492(**) .499(**) .251(*) .558(**)

Jadual 9: Korelasi antara Atribut Usability dan Gestalt Law of Screen Design

** Signifikan p < 0.01 (dua hujung)* Signifikan p < 0.05 (dua hujung)

Implikasi Dapatan

Pada keseluruhan dapatan yang dibincangkan di atas memberikan kesan terhadap proses permurnian terhadap produk.

Setiap keperluan pengguna diambilkira dalam mengubahsuai, memperbaiki dan mempertingkatkan fungsi elemen rekabentuk antaramuka sebagai alat sistem penyampaian.

Disamping itu, elemen rekabentuk antaramuka juga mampu menjelaskan fungsinya dalam menggambarkan ciri-ciri keperibadian pengguna.

Faktor ini dianggap penting kerana dalam rekabentuk antaramuka ciri-ciri budaya dan personal menggambarkan suasana masyarakat setempat.

Dengan hal yang demikian, sensitiviti terhadap budaya dan peribadi pengguna dapat dipelihara.

Kesimpulan

Dalam konteks kajian ini dua perkara perlu diambilkira dalam aktiviti permurnian produk yang dinilai iaitu;

Aktiviti merekabentuk antaramuka perlu mempertimbangkan ciri-ciri budaya dan keperluan pengguna agar setiap langkah dan tugasan (task) yang bakal dilalui dapat dilaksanakan dengan licin dan berkesan oleh pengguna.

Bilangan warna dan corak seharusnya dihadkan bagi menjamin tumpuan pengguna terhadap kandungan.

Kajian Lanjutan Kajian ini hanya menumpukan warna dalam

mengukur keberkesanannya sebagai alat dalam sistem penyampaian.

Elemen rekabentuk antaramuka yang lain seperti bunyi, animasi, video, imej pegun, butang, kotak dialog, dan lain-lain perlu juga diberikan perhatian bagi mendapatkan input daripada pengguna secara menyeluruh .

Perolehan data yang optimum amat bagi menjelaskan fungsi sistem penyampaian dalam setiap produk bahan pengajaran berasaskan interaktif multimedia atau berasaskan laman web.

Sekian Terima Kasih

di atas perhatian anda

Zahari Hamidonzham@shbie.ubd.edu.bn

Dr. Abdullah Mohd Noorabdull@shbie.ubd.edu.bn