ERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVERSIT

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UN

KERTAS KERJA9

m PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVERSITI PI

JNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS UNIVEi

Membina Daya Saing Usahawan Melayu Menyunsur Arus GlobalisasiAzlah Md. Ali, Suaibah Abu Bakar, Rozeyta Omar dan Syaharizatul Noorizwan Mukhtar

Jabatan Pembangunan Sumber Manusia, Fakulti Pengurusan dan Pembangunan Sumber Manusia,

Universiti Teknologi Malaysia

Takrifan Globalisasi, Usahawan dan Melayu

Globalisasi mempunya' beberapa takrifan mengikut pendekatan yang digunakan oleh

seseorang pengkaji dan ianya boleh dikategorikan kepada tiga kumpulan yang utama iaitu

kumpulan ahli-ahli logika sebab tunggal (single causal logic ), kumpulan ahli-ahli budaya

dan kumpulan teori pascakolonial (Rosazman, et.al., 2000). Kumpulan pertama

mendefinisikan globalisasi sebagai satu proses pensejagatan yang dipengaruhi oleh faktor

tunggal seperti teknologi, ekonomi atau politik semata-mata. Kumpulan budaya pula

mendefinisikan globalisasi sebagai proses ketidaktentuan budaya yang melanda pelbagai

masyarakat di dunia. Sementara kelompok pascakolonial mendefmisikannya sebagai

proses budaya imperialisme atau neokolonialisme barat terhadap masyarakat Dunia

Ketiga terutamanya.

Penggunaan istilah globalisasi menjadi semakin popular semenjak awal tahun

19S0an yang dirujuk kepada intergrasi ekonomi di seluruh dunia terutama yang berkaitan

dengan pergerakan perdagangan, modal, buruh dan juga maklumat berdasarkan teknologi

di antara negara ( Allinson, 1993 ). Untuk tujuan kertas keija ini, defmisi yang diberikan

oleh Allinson (1993) akan digunakan kerana ianya amat berkaitan dengan beberapa isu

terutamanya persoalan usahawan Melayu dan cabaran globalisasi.

Usahawan ialah seseorang yang mengusahakan pemiagaan, la juga dianggap

sebagai seseorang yang mempunyai daya inovatif dan dapat membahagikan dan

mengurus faktor-faktor pengeluaran dan menanggung risiko (Marshall, 1920 ). Usahawan

juga merujuk kepada seseorang yang mempunyai keupayaan untuk menggunakan

peluang-peiuang ekonomi dan merangka langkah untuk mengeksploitasikannya ( Cole,

1

1959). Selain itu usahawan turut ditakrifkan sebagai individu yang mencetuskan idea-

idea pemiagaan, membentuk organisasi syarikat, menambah modal, menggaji pekeija,

menjalinkan hubungan dengan pembekal, pelanggan dan pemerintah serta menukarkan

konsep menjadi sebuah organisasi yang berfungsi (Hagen, 1968).

Takrifan Melayu yang paling mantap pernah dikemukakan oleh Za’ba iaitu “

orang Melayu ialah orang yang beragama Islam, berbangsa Melayu, anak Melayu,

kcturunan Melayu, berdarah Melayu, hati Melayu dan keadaan Melayu” (Zainal Kling,

1997 ). Bangsa Melayu dianggap sebagai penduduk peribumi negara ini dan dahulunya

dibahagikan kepada Melayu Proto dan Melayu Deutro ( Wan Hashim Wan Teh, 1991).

Sebelum. kedatangan Islam .mereka adalah pengamal kepercayaan anamisme, Hindu dan

Buddha. Namun selepas kedatangan Islam mereka memeluk agama tersebut namun

masih ada yang mencampur-adukkan amalan anamisme, Hindu, Buddha dan Islam dalam

budaya dan kepercayaan mereka.

Usahawan Melayu boleh ditakrifkan sebagai individu Melayu yang mempunyai

ciri-ciri seorang berbangsa Melayu dan terlibat di dalam dunia pemiagaan sebagai

seorang yang bukan setakat mempunyai idea pemiagaan tetapi juga dapat merealisasikan

suatu bentuk pemiagaan menerusi pembentukan sebuah organiasasi dan

mengopetasikannya. Sebagai usahawan pula, orang Melayu yang digelar usahawan itu

tadi tidak dapat lari daripada istilah globalisasi kerana mereka adalah sebahagian

daripada entiti di dalam sistem yang mengintergrasikan ekonomi sesebuah negara dengan

negara-negara lain di selurah dunia.

Rempuhan Arus Globalisasi Menerusi WTO dan AFT A.

Pi'Ttubuhsn Perdagangan Amarabatigsa (W'IO!) ditubuhkan pada 1 Januari

1995 selepas nmdmgan Pusingan Uruguay yang berlalu hampir 10 tahun sejak 1986.

Hingga awal tahun 2002, 1.44 buah negara telah nienganggotai WTO, termasuk Malaysia.

China merupakan antara negara yang bam nienganggotai WTO, WTO ialah sebuah

organisasi yang mengurus peraturan-peraturan perdagangan antara negara secara global

Fungsi utamanya ialah memastikan pelaksanaan perdagangan berjalan secara lancar dan

bebas, serta memastikan hasil sistem yang boleh diramalkan.

WTO juga berperanan membantu pengeluar barangan dan perkhidmatan,

pengimport dan pengeksport, dalam pemiagaan mereka. Selain itu, melalui peijanjiarmya,

a juga bertujuan membaiki kebajikan negara anggotanya.

Menerusi WTO, pengguna dan pengeluar tahu mereka akan menikmati

pengeluaran teijamin dan pilihan barangan akhir, komponen, bahan mentah dan

perkhidmatan. Pengeluar dan pengeksport tahu pasaran luar negara terbuka untuk

mereka. Pada dasamya, semua negara akan menandatangani peijan/an untuk

perdagangan antarabangsa dan satu kontrak bersamanya akan memastikan negara

anggota mempunyai hak penting dalam perdagangan antarabangsa. Hasil WTO ini akan

memperlihatkan satu dunia ekonomi yang lebih maju, lebih aman dan lebih

bertanggungjawab. (Dipetik daripada laman WTO; - www.wto.ortJ.)

Negara-negara yang mengutamakan atau mempromosikan WTO ialah koperasi

multinasional dan anggota G8 seperti Amerika Syarikat, {Canada, Kesatuan Eropah dan

Jepun. Negara-negara ini merupakan negara-negara kaya dan bersama-sama dengan

syarikat multinasional, mereka mempergiatkan sistem berasaskan syarat-syarat di dunia

ini. Pada dasamya, WTO adalah untuk membuka pasaran negara-negara sedang

membangun dan dengan itu mereka dapat memasuki pasaran ini menggunakan WTO dan

mengetepikan kerajaan negara-negara terlibat. Syarat-syarat WTO sangat ketat dan

berpengaruh ini digunakan untuk memberitahu negara-negara penerima apa yang perlu

dilakukan.

Pelaksanaan rancangan WTO juga sering dikritik oleh beberapa pertubuhan

antarabangsa. Baru-baru ini, perwakilan persidangan Negara Selatan-Selatan, G77 di

Havana, Cuba telah mengemukakan beberapa perisytiharan terhadap WTO.

3

Di. antara deklarasi yang dikemukakan pada persidangan tersebut ialah “Kami

membela pengembalian keyakinan dalam hubungan sistem dagangan dua hah

(multilateral) di mana ia sepatutnya menyumbang terhadap pertumbuhan dm

pembangunan ekonomi negara-negara Selatan. Kami menyeni negara maju supaya

menunaikan tanggungjawab secara menyeluruh dan cepat untuk melaksanakan

peruntukan layanan khas dan berbeza untuk produk dan perkhidmatan eksport oleh

negara sedang membangun. WTO perlu menguatkan sistem dagangan dengan

mengutarakan keperluan negara kurang maju dan khususnya bilangan negara sedani

maju yang kecil, semasa mengambil kira masalah-masalah pendedahan kepada dm

penyisihan dari ekonomi antarabangsa ” (Dipetik daripada laman WTO: www.wto.org 1

Malaysia yang menganggotai WTO bakal menghadapi pelbagai masalah akibat

globalisasi. Perdagangan antarabangsa negara kini dikuasai oleh syarikat-syarika!

multinasional yang melabur di sini. Ini kerana, kita tidak lagi mengambil keputusan

bagaimana mengagihkan perdagangan dan hasilnya. Apa yang merbahaya ialah Dasar

Pembangunan Negara akan berakhir, strategi-strategi pembangunan, tidak kira baik atau

tidak, juga akan berakhir. Kemudian, kita akan mempunyai pasaran bebas yang penuh,

Selain itu, ekonomi negara akan menjadi milikan pelabur asing yang mempunyai kesan

yang tidak terkira terhadap demokrasi, pekeija, industri kecil dan sederhana dan juga

kepada negara secara sepenuhnya. Ini kerana, apa yang dimaksudkan daripada globalisasi

adalah untuk menstrukturkan kembali masyarakat, undang-undang negara, politik,

ekonomi dan cara hidup kita. Ini yang sebenamya sedang digiatkan dan ia merupakan

kesan yang sangat buruk kepada negara-negara sedang membangim

Syarat-syarat WTO sebegini turut memberikan pelbagai kesan buruk terhadap

pelbagai sektor di Malaysia. Beberapa pandangan mengenai kesan terhadap usahawan

Melayu akan dimuatkan dalam bahagian seterusnya.

Kawasan Bebas Tarif ASEAN (AFTA) merupakan satu peijanjian yang telai

ditandatangani oleh negara-negara anggota ASEAN pada tahun 1992. Ianya bertujuan

untuk mewujudkan satu pasaran integrasi bagi ASEAN yang mempunyai penduduk lebih

dari 500 juta orang. AFTA juga bertujuan untuk meletakkan ASEAN sebagai satu

kawasan yang berdaya saing tinggi dan menarik untuk pelaburan langsung asing (FDI).

Liberalisasi ekonomi yang ditetapkan oleh AFTA ialah penurunan tarif kepada di

antara 0 - 5 % pada tahun 2008. Walau bagaimana pun pada tahun 1998, pertemuan di

Hanoi Summit telah bersetuju mempercepatkan perlaksanaan AFTA kepada tahun 2002.

Kegawatan ekonomi yang melanda rantau Asia Tenggara semenjak tahun 1997 tidak

menghalang pembangunan dan perlaksanaan AFTA kerana kebanyakan negara-negara

ahli menaruh harapan dan mempunyai keinginan yang tinggi untuk menjadi lebih

kompetatif di dalam proses menarik sebanyak mungkin pelabur asing ke negara mereka.

Apabila AFTA dilaksanakan sepenuhnya, tarif purata di kalangan 10 negara ASEAN

dijangka sekitar 4.29 % (MTEN, 2002 ).

Perlaksanaan sepenuhnya AFTA pada tahun 2002 telah meningkatkan persaingan

di kalangan negara-negara serantau apabila setiap negara berusaha menjadi lebih

kompetitif bagi menarik pelaburan langsung asing. Di samping itu, usaha kerajaan untuk

memberikan bantuan kepada rakyat negara masing-masing menjadi semakin terhad.

Subsidi dalam bentuk sumbangan kewangan d? mana kerajaan memindahkan dana,

melepaskan pendapatan yang sepatutnya diperolehi, menyediakan barangan dan

perkhidmatan selain dari infrastruktur dan membuat pembayaran melalui satu mekanisme

pembayaran tidak akan dibenarkan lagi.

Malaysia sebenamya telah menurunkan tarif beberapa jenis barangan semenjak

tahun 1996 hingga sekarang misalnya bagi barangan tekstil dan apperal, kadar tarifnya

telah diturunkan daripada 8.03% pada tahun 1996 kepada 6.70% pada tahun 1997 dan

mencapai sasaran AFTA pada tahun 2000 iaitu penurunan kepada 4.04%. Malaysia telah

menghapuskan cukai ke atas 60% barangan yang telah disenaraikan untuk penghapusan

cukai pada tahun 2003 dan kita telah mendahului negara Indonesia yang telah

menghapuskan cukainya ke atas 54.7% dan Thailand serta Filipina yang hanya

menghapuskan cukai ke atas 2% sahaja barangan mereka. Malaysia mungkin akan

mencapai kadar purata tarif sebanyak 2.6% di bawah AFTA. Malaysia hanya meminta

5

penangguhan perlaksanaan AFTA ke atas sektor automotif CKD dan CBU daripada

tahun 2003 kepada tahun 2005.

Di bawah petjanjian Asean Investment Area (AIA) pula, persekitaran pelaburan

di ASEAN akan diperbaiki lagi untuk menarik pelaburan asing. Ini semua bermakna kita

perlu mempunyai daya saing yang tinggi dan mempunyai keupayaan untuk

memanfaatkan peluang dan cabaran yang wujud. Dalam konteks negara kita pula,

kerajaan tidak akan lagi dibenarkan untuk menyalurkan bantuan melalui skim-skim khas

tanpa justifikasi yang dibenarkan di bawah AFTA (MTEN, 2002 )

Impak Globalisasi Terhadap Usahawan Melayu

Berdasarkan kepada beberapa senario semasa golongan usahawan Malayu

kelihatan masih kurang bersedia dalam persiapan menghadapi realiti globalisasi,

berbanding dengan rakan bangsa lain. Juga tidak keterlaluan sekiranya dinyatakan

bahawa kaum bukan Melayu lebih luas terbuka mata, ramai di antara mereka yang sudah

mengatur peian pemiagaan untuk mengoptimumkan peluang yang dibuka dengan

perlaksanaan AFTA sepenuhnya di tahun 2003.

Selepas hampir 20 tahun DEB dilaksanakan dengan s asar an kenjaan untuk

mencapai matlamat 30 % pemilikan ekuiti bumiputera namun pencapaian sehingga tahun

1999, peratusan syarikat Bumiputera ( termasuk M elayu) ialah kira-kira 19.7%. Bilangan

syarikat Bumiputera meningkat sebanyak 39% dalam tempoh Rancangan KeTujuh,

kepada kira-kira 97,500 syarikat. Bagaimanapun, peratusan syarikat Bumiputera dalam

semua sektor ekonomi adalah rendah, aitu dalam bingkungan 8.0 hingga 33%, dengan

peratusan tertinggi dalam sektor pengangkutan diikuti oleh sektor utiliti, pembinaan dan

pertanian.

Kebanyakan syarikat Bumiputera adalah bersaiz kecil di mana kira-kira 70%

daripada syarikat Bumiputera mempunyai modal berbayar sebanyak RM100,000 dan ke

bawah. Dalam tahun 1999, kira-kira 17% daripada ekuiti korporat dikuasai oleh

Bumiputera, 43% dikuasai oleh bukan Bumiputera dan 40% oleh rakyat asing.

6

Penguasaan rakyat asing dalam ekuiti syarikat dalam sektor pembuatan di Malaysia

adalah sebanyak 60%. Hanya 20% daripada 11,292 IKS d Malaysia adalah dimiliki

sepenuhnya oleh kaum bumiputera dan 3% dimiliki secara berkongsi dengan bukan

bumiputera. Jumlah ini menunjukkan usahawan Melayu masih belum lagi memperbaiki

diri hingga mampu bersamg dengan kaum-kaum lam( Wan Liz Ozman, 2002 ). Dengan

jumlah yang kecil ini, usahawan Melayu patut bekeija bersama-sama dalam menakluki

cabaran globalisasi.

Rempuhan globalisasi yang akan dilalui oleh usahawan Melayu akan bertambah

hebat bukan sahaja dengan terlaksananya AFTA tetapi juga dengan kemasukan China ke

dalam WTO. Sebagai negara yang mempunyai bilangan penduduk paling ramai di dunia

aitu sekitar 1,200 juta orang, sudah pasti China mempunya kelebihan berbanding

negara-negara lain termasuk Malaysia. Di samping penggunaan teknologi tinggi, iika

China menggunakan sepenuhnya kelebihan penawaran buruhnya yang rama dan murah

maka sudah pasti ianya akan beijaya menarik banyak pelaburan asing dari rantau Eropah

dan Asia yang berorientasikan industri intensif buruh. Kejayaan China menarik begitu

banyak pelaburan asing boleh dilihat semenjak Jun 2000 iaitu sebanyak US$15 bilion

hingga US$20 bilion pelaburan asing dalam sektor Teknologi Maklumat ( IT ) telah

memasuki negara tersebut. Beberapa MNC telekomunikasi utama dunia seperti Nok a,

Motorola dan NEC telah menubuhkan kilang mereka di China. Nilai Export China dar

bulan Januari - September 2000 beijumlah US$182.30 bilion. (MTEN, 2002 ).

Kejayaan China menarik begitu banyak pelaburan asing dan kelebihannya

menawarkan tenaga buruh yang ramai dan murah boleh menjadi ancaman kepada

Malaysia pada masa kini dan akan datang jika China berhasrat meluaskan lagi

ekonominya di bawah WTO. Kos buruh yang kian meningkat di Malaysia dan tahap

penggunaan teknologi tinggi yang belum begitu meluas di kalangan usahawan Melayu

akan menyebabkan mereka menemui jalan sukar untuk bersaing di pasaran global kerana

kos pengeluaran yang tinggi menyebabkan harga barangan keluaran usahawan Melayu

kurang berdaya samg di peringkat antarabangsa terutamanya jika mahu bersaing dengan

usahawan dari negara China. Contohnya, sebuah kilang pakaian yang mengeluarkan

7

pakaian secara banyak (mass production) akan menerima tamparan yang hebat dengan

kemasukan China ke WTO, memandangkan China adalah sebuah negara yang pakar

dalam pengeluaran secara massa dengan kos yang rendah. Usahawan Melayu yang

menjadi vendor kepada MNC asing juga perlu bersedia dengan penghijrahan begitu

banyak MNC asing ke China semenjak kebelakangan ini dan mereka perlu mempunyai

strategi altematif jika MNC yang menjadi ‘anchor’ mereka turut berpindah ke China.

Usahawan Melayu perlu sedar, jika sebelum ini mereka boleh bergantung kepada

kontrak-kontrak kerajaan kerana pelbagai peluang dan insentif untuk membantu mereka

bagi mencapai matlamat Dasar Ekonomi Baru (DEB) dan Dasar Pembangunan Nasional

(DPN) namun menerusi globalisasi, negara-negara asing yang berkepentingan sering kali

mengeksploitasi kumpulan ekonomi yang dibentuk untuk memasuki ke dalam kontrak

keraj ian mana-mana negara yang menyertainya. Contoh yang paling baik alah melalui

WTO dimana menerusi rundingan baru WTO di Doha, Amerika Syarikat yang disokong

oleh Kesatuan Eropah (EU), Jepun, Korea, Hungary dan Singapura mahukan isu

ketelusan di dalam perolehan kerajaan (Government Procurement) dibincangkan. Mereka

mahu setiap kerajaan membenarkan dan memberi peluang kepada mana-mana syarikat

asing untuk memasuki tender perolehan kerajaan sesebuah negara. Jika sesebuah kerajaan

menolak tender syarikat asing maka kerajaan tersebut boleh dihadapkan ke WTO dan

dikehendaki memberi sebab atau alasan mengapa penolakan itu dibuat jika justifikasi

yang diberikan oleh sesebuah kerajaan itu tidak mengikut dasar WTO (MTEN, 2002 ).

Jika dasar baru ini diluluskan dan diterima pakai oleh WTO, usahawan Melayu

yang selama ini kebanyakannya berpayung di bawah tender perolehan kerajaan akan

menerima tamparan yang begitu hebat apabila terpaksa bersaing pula dengan syarikat-

syarikat asing untuk memperolehi tender kerajaan. Kebanyakan tender perolehan

kerajaan yang dibuka khusus kepada usahawan bumiputra untuk mengelak daripada

persaingan bukan bumiputra yang merupakan rakyat negara ini terpaksa pula bersaing

dengan rakyat negara asing jika permintaan licik daripada beberapa negara kuasa besar

ekonomi dunia diterima pakai menerusi WTO. Ke manakah hala tuju usahawan Melayu

selepas ini?

Projek-projek mega kerajaan seperti pembangunan Pusat Pentadbiran di Putrajaya

memberi begitu banyak peluang kepada kontraktor tempatan khususnya kontraktor

Melayu untuk terlibat sama membangunkan satu projek yang besar. Di samping menjadi

satu projek yang memberi peluang kontraktor Melayu menyertainya, pembangunan

Putrajaya juga dapat meningkatkan tahap kebolehan dan kemahiran kontraktor Melayu

menguruskan projek pembinaan besar dan meninggikan lagi taraf mereka menerusi

pendedahan dan peluang yang disediakan oleh kerajaan. Namun apabila terdapat cubaan

di kalangan negara maju menerusi platform WTO yang mahukan 'level playing fie ld ’

untuk memasuki kontrak mana-mana kerajaan maka ini menjadi suatu ancaman kepada

peluang kontraktor Melayu untuk memperolehi kontrak daripada kerajaan tanahaimya

sendiri. Sekiranya kerajaan Malaysia melayan permintaan bermuslihat negara maju

menerusi WTO ini, apakah yang akan terjadi kepada kontraktor Melayu yang baru belajar

bertatih dan dipaksa pula berlari dengan jaguh-jaguh dunia. Bagaimana pula dengan

matlamat kerajaan untuk melahirkan golongan usahawan Melayu atau masyarakat

perdagangan dan perindustrian bumiputra jika kerajaan terikat dengan peraturan baru

WTO ini?

Ini adalah salah satu impak yang akan dihadapi oleh usahawan Melayu kesan

globalisasi kerana ia tidak mengambil kira kepentingan sesuatu masyarakat. Tuntutan

supaya direa’isasikan 'level playing fie ld ’ akan menyaksikan persaingan dari segenap

penjuru dan arah tanpa batasan di mana syarikat-syarikat kecil terpaksa bersaing dengan

syarikat yang mempunyai modal berbillion ringgit terutama dari negara-negara maju.

Lihat sahaja apa yang teijadi kepada industri pemiagaan runcit hari ini ( Abd. Razak,

1998).

Kemasukan pasaraya besar ( hypermarket ) ke Malaysia mulai tahun 1994

menerusi Syarikat Carrefour dan sehingga tahun 2003 terdapat 28 buah pasaraya besar

milik asing seperti Carrefour ( 6 buah % Giant ( 8 buah ), Makro ( 8 buah ), Tesco ( 4

buah ) dan Extra ( 2 buah ) telah dan akan memberikan implikasi yang besar kepada

golongan peruncit Melayu. Pasaraya besar milik asing ini mampu menarik pelanggan

yang ramai setiap hari bukan sahaja kerana pelbagai jenis barangan ditawarkan di bawah

9

satu bumbung tetapi juga harga barangan yang lebih murah dan menarik. Peruncit

Melayu yang serba kekurangan dari segi modal, kepakaran pengurusan, jaringan

pemiagaan sudah pasti tidak mampu menawarkan harga yang berdaya saing dengan

pasaraya besar ini. Akhimya akibat persaingan yang tidak sihat dan adil ini akan

menyaksikan ramai di kalangan peruncit Melayu gulung tikar terutamanya mereka yang

mempunyai premis pemiagaan berhampiran dengan pasaraya besar tersebut.

Golongan peruncit Melayu yang selama ini terpaksa bersaing hebat dengan

peruncit bukan bumiputra terutamanya jaringan peruncit Cina kini terpaksa pula bersaing

dengan peruncit gergasi dari luar negara. Carrefour yang mempunyai enam buah

cawangannya di Malaysia dan apabila digabungkan dengan kumpulan Carrefour di

seluruh dunia mempunyai pendapatan sebelum cukai pada tahun 2000 sebanyak 33,952

juta euro ( MTEN, 2002 ). Ini menunjukkan betapa besamya syarikat ini berbanding

ribuan usahawan runcit Melayu yang jika digabungkan kekuatan modal mereka di

seluruh negara masih tidak mampu menyaingi modal gergasi runcit dari Eropah ini.

Halangan Pembinaan Daya Saing Usahawan Melayu

Sebelum dibmcangkan persiapan yang perlu dilakukan oleh usahawan Melayu

dalam menyusur arus globalisasi maka adalah elok jika dianalisis masalah atau faktor

yang menghalang pembinaan daya saing usahawan Melayu masa kini. Halangan tersebut

boleh dibahagikan kepada halangan dalaman dan halangan luaran.

Halangan dalaman adalah merujuk kepada diri usahawan Melayu itu sendiri

seperti masalah nilai, sikap, kelemahan pengurusan dan kekurangan kemahiran dalam

dunia pemiagaan. Ramai di kalangan usahawan Melayu yang mengambil jalan mudah

sama ada semasa hendak memulakan pemiagaan, menguruskan pemiagaan atau pun

berhasrat mengembangkan pemiagaannya. Di peringkat awal pemiagaannya kebanyakan

usahawan Melayu menggunakan prinsip apa yang boleh diniagakan atau kemahiran yang

ada pada dirinya berbanding dengan prinsip apakah kehendak pasaran. Ada juga yang

menjalankan mondus operandi dengan bersungguh-sungguh mendaftarkan syarikat serta

berusaha memperolehi lesen tertentu dan melobi untuk memperolehi tender kontrak

10

kerajaan sama ada menggunakan saluran politik atau hubungan dengan ‘orang dalam’ di

sesetengah kementerian. Tanpa premis pemiagaan, golongan ini sibuk pula menjual

projek atau tender yang beijaya diperolehi kepada pihak lain dan mengambil jalan pintas

untuk memperolehi keuntungan ^angka pendek. Jika keadaan ini dibiarkan berterusan,

matlamat kerajaan untuk melahirkan masyarakat perdagangan dan perindustrian

bumiputra akan gagal dicapai.

Usahawan Melayu juga sering dikaitkan dengan istilah usahawan subsidi iaitu

terlalu bergantung kepada bantuan kerajaan untuk inenjayakan pemiagaannya. Pelbagai

skim atau insentif yang disediakan oleh kerajaan untuk membantu mereka seperti skim

pinjaman yang pelbagai ( Tekun, Mikro Kredit, CGC dan sebagainya ) sering

disalahgunakan. Ada juga yang aktif meminjam tetapi amat pasif dalam hal-hal

membayar balik pinjaman tersebut. Istilah Ali-Baba sudah bertaut dengan amalan

segelintir usahawan Melayu yang menjual projeknya atau mengsubkontrakkan sesuatu

pemiagaan kepada usahawan berbangsa Cina di negara ini. ,

Kelemahan dari segi pengurusan juga merupakan sebahagian besar daripada

masalah yang dihadapi oleh usahawan Melayu. Ramai yang menganggap faktor modal

adalah kunci kepada kejayaan sesuatu pemiagaan sehingga mengabaikan aspek

kemahiran pengurusan syarikat dan pemiagaan. Mereka juga tidak begitu

menitikberatkan aspek latihan di kalangan kakitangan dan pengurusan syarikat dan amat

sukar untuk menjalankan proses penyelidikan dan pembangunan ( R&D ) bagi

peningkatan kualiti produk yang dihasilkan.

Halangan luaran pula adalah merujuk kepada faktor-faktor selain daripada din

usahawan Melayu seperti polisi kerajaan, persaingan dalaman dan antarabangsa, sistem

kewangan, fokus kepada pasaran domestik, lokasi pemiagaan yang kurang strategik dan

sebagainya.

Tidak dinafikan bahawa banyak polisi kerajaan adalah untuk membantu kaum

bumiputra termasuk usahawan Melayu, namun dari segi perlaksanaannya masih terdapat

11

beberapa kelemahan terutama aspek pemantauan. Misalnya penubuhan Perbadanan

Kemajuan Ekonomi Negeri ( PKEN ) yang diharapkan dapat membantu menjana peluang

ekonomi terutamanya pemiagaan kepada usahawan Melayu. Tetapi hakikatnya terdapat

beberapa PKEN yang menjadi pesaing kepada usahawan Melayu apabila melibatkan diri

dalam pemiagaan yang sama dan memiliki begitu banyak msentif daripada kerajaan

negeri seperti bantuan modal, lokasi premis, lesen atau permit pemiagaan dan sistem

pemasaran. Ada PKEN yang terlibat dalam pemiagaan santan kelapa, pentemakan ayam

dan bersaing dengan usahawan kecil Melayu dalam bidang yang dahulunya didominasi

oleh usahawan Melayu. Justeru ke manakah hala tuju usahawan Melayu yang terpaksa

bersaing dengan gergasi ekonomi negeri seperti PKEN ini?

Persaingan dalaman berlaku terutamanya dengan usahawan Cina yang telah lama

bergiat dan memonopoli jenis-jenis pemiagaan tertentu seperti peruncitan dan

pemborongan. Usahawan Cina juga begitu terkenal dengan rangkaian pemiagaannya

yang begitu bersistematik di dalam dan di luar negara. “Bamboo network’ ini begitu

sukar ditembusi oleh usahawan Melayu yang menghadap; masalah terutamanya

memasarkan produk mereka di premis milik usahawan Cina. Di samping itu akibat

globalisasi, usahawan Melayu juga terpaksa bersaing dengan usahawan Multi Nasional

dari luar negara yang memiliki kekuatan modal, kepakaran pengurusan dan pemiagaan

serta jaringan pemiagaan global.

Institusi kewangan pula mengenakan pelbagai syarat yang ketat kepada

kebanyakan usahawan Melayu yang memerlukan bantuan modal sama ada untuk

memulakan atau mengembangkan pemiagaannya. Cagaran kepada pinjaman sering

membantutkan hasrat usahawan Melayu untuk mendapatkan pinjaman daripada institusi

kewangan dan ini secara tidak langsung menggalakkan usahawan yang terdesak beralih

kepada pinjaman ceti haram atau ‘along’.

Selain itu kebanyakan usahawan Melayu juga terlalu menumpukan kepada

pasaran domestik yang terhad kerana Malaysia hanya mempunyai penduduk sekitar 25

juta orang berbanding pasaran global. Ketidakupayaan menghasilkan produk yang

12

bercirikan ‘global branding’ menyebabkan usahawan Melayu tidak beran meneroka

pasaran antarabangsa yang lebih luas.

Membina Daya Saing Usahawan Melayu Menyusur Arus Globalisasi

Berdasarkan kepada beberapa contoh yang telah dihuraikan mengenai impak

pelaksanaan WTO dan AFTA ke atas usahawan Melayu di Malaysia maka adalah amat

tidak wajar ^ka mereka masih berpeluk tubuh menanti serangan dan pusingan ganas

ekonomi kesan globalisasi ini. Akan tiba masanya di mana kerajaan tidak akan mampu

untuk menatang dan menongkat usahawan Melayu apabila terlalu banyak justifikasi

diberikan oleh kerajaan asing dan MNC mereka untuk menembusi sistem ekonomi dan

pasaran Malaysia. Tanpa daya tahan sebagai usahawan jati Melayu, mereka akan

tersingkir dalam permainan yang amat tidak berpihak kepada mereka. Di antara

persiapan-persiapan yang perlu dilakukan oleh usahawan Melayu untuk menjadi lebih

kompetatif bagi menghadapi cabaran globalisasi khasnya menerusi WTO dan AFTA

ialah:

i) Meningkatkan penggunaan teknologi dalam menghasilkan produk yang

berkualiti dan berkos rendah :

Persaingan dalaman dan luaran yang kian hebat dan sengit memerlukan usahawan

Melayu menukar teknik pengeluaran daripada intensif buruh kepada intensif teknologi.

Kos buruh yang kian meningkat dan masalah pusing ganti yang tinggi kerana persaingan

daripada syarikat-syarikat yang lebih besar dan berupaya menawarkan kadar upah yang

lebih tinggi telah mendatangkan pelbagai masalah kepada usahawan Melayu sehingga

meningkatkan pula kos pengeluaran yang menyebabkan harga produk mereka kurang

kompetatif. Penggunaan teknologi tinggi dapat mengurangkan kos dari segi jangka masa

panjang dan pengeluaran produk yang berterusan di pasaran. Kualiti barangan pula

mestilah bertaraf dunia dengan menepati spesifikasi piawaian antarabangsa terutama di

kalangan negara maju yang mempunyai kuasa beli yang lebih tinggi. Pelaburan juga

mesti dilakukan dalam menjalankan proses R&D untuk memperbaiki kualiti produk dan

perkhidmatan yang ditawarkan di samping mencipta produk baru yang mempunyai

prospek di dalam pasaran semasa dan akan datang.

13

Era globalisasi sekarang menyaksikan betapa pentingnya amalan kualiti tetapi

masih ramai usahawan Melayu tidak mempedulikannya. Jika mereka dapat menepati

piawaian ISO 9000 dan ISO 14000 secara tidak langsung barangan mereka akan dapat

bersaing di peringkat antarabangsa

ii) Mengamalkan sikap profesional dalam urusan pemiagaan:

Usahawan Melayu mestilah berusaha mengurus pemiagaan mereka secara lebih

profesional, tersusun dan bukan secara ‘ad-hoc’. Kita juga perlu bersikap profesional

apabila berurusan dengan para pelanggan. Sudah begitu lama perkataan “janji melayu”

digunakan dalam nada negatif. Istilah negatif ini mesti diubah jika mereka inginkan

kemajuan dalam dunia pemiagaan. Dalam era globalisasi, usahawan Melayu patut

mementingkan pelanggan dan menunaikan atau “deliver” apa yang telah dijanjikan.

Barulah kepercayaan dapat dipupuk. Selain itu, mereka juga hendakiah memastikan

akaun pemiagaan dibuat dengan teliti, rekod pemiagaan disimpan dengan baik, mengikuti

perkembangan pembahan teknologi, memahami serta mengamalkan ilmu pengurusan

sumber manusia, pemasaran, perakaunan dan sebagainya.

iii) Mempunyai visi global;

Kaedah pemasaran barangan atau perkhidmatan perlu dikemaskinikan sesuai

dengan keperluan persaingan global semasa. Usahawan Melayu perlu melihat potensi

pasaran di negara luar dan tidak hanya bergantung kepada pelanggan tempatan. Mereka

mesti berani meneroka pasaran antarabangsa dan ini boleh dilakukan apabila produk dan

perkhidmatan yang dihasilkan adalah bertaraf dunia. Walaupun terdapat usahawan

Melayu yang beijaya inenghasilkan produk bertaraf dunia ini namun akibat kelemahan

sistem pemasaran menyebabkan produk mereka kurang mendapat tempat dalam pasaran

antarabangsa. “Global branding” adalah penting. Mereka boleh berganding bahu dengan

menyumbangkan secara bersama dari segi modal, tenaga dan buah fikiran untuk

melaksanakan sesuatu projek pemiagaan. Konsortium pemiagaan dan perkongsian

strategik boleh diwujudkan bagi mengoptimumkan sumber sedia ada ke arah

14

mengembangkan dan memperkukuhkan pemiagaan untuk menembusi pasaran

antarabangsa.

iv) Mewujudkan dan menjadi sebahagian daripada rantaian produksi serantau

(regional production chain):

Usahawan Melayu juga mesti berada dalam rantaian pengeluaran serantau. Di sini,

mereka perlu mengenalpasti kepakaran atau mencan satu “niche market” untuk

membolehkan mereka beijava di dalam pengeluaran sesuatu produk. Projek usahasama

sama ada dengan usahawan tempatan atau asing boleh dilakukan terutama untuk

menembusi pasaran di sesebuah negara dengan menjalin hubungan pemiagaan dengan

usahawan negara terbabit. Jalinan hubungan perdagangan antarabangsa ini akan

mendedahkan mereka teknik pemiagaan bangsa asing dan meninjau peluang pemiagaan

di samping menarik pelabur asing untuk menjana modal dan kepakaran menerusi

pemindahan teknologi apabila teijalinnya kerjasama di antara mereka. Usahawan Melayu

mesti berani menerokai pasaran baru sepenuhnya. Kerajaan telah berusaha untuk

membuka pasaran-pasaran untuk peniaga-peniaga Malaysia seperti di Vietnam, Mynmar

dan Eropah Timur. Mereka perlu merebut peluang yang disediakan oleh kerajaan di

negara-negara tersebut.

v) Meningkatkan skala pengeluaran:

Sekiranya usahawan Melayu mahu beijaya, mereka mestilah memastikan terdapatnya

“volume” yang sudah tentu akan mengurangkan kos pengeluaran. Barulah mereka tidak

akan menjadi mangsa globalisasi. Pengeluaran perlu difokuskan kepada skala besar atau

‘mass production’ dan ini tidak dapat dilakukan jika kaedah pengeluaran bersifat

tradisional. Di samping pengunaan teknologi yang tinggi dalam proses pengeluaran,

sistem pemasaran mestilah cekap dan mempunyai kawasan pasaran yang luas supaya

pengeluaran yang bersifat massa itu mempunyai pasaran dan boleh dijual. Skala

pengeluaran yang besar boleh mengurangkan kos pengeluaran seperti yang dilakukan

oleh usahawan di negara China. Secara tidak langsung harga barangan usahawan Melayu

akan menjadi lebih berdaya saing seperti mana harga yang ditawarkan oleh kebanyakan

syarikat multi nasional negara-negara maju.

15

vi) Meneroka pasaran ‘niche’:

Usahawan Melayu perlu melihat wujudnya peluang-peiuang yang lebih meluas di

dalam pasaran antarabangsa. Jika mereka menjadikan kumpulan pengguna Muslim di

seluruh dunia yang beijurnlah lebih 2 billion orang sebagai kumpulan sasaran pasaran

baru maka tiada sebab mereka menyatakan bahawa tiadanya sambutan dar pengguna

sebagai alasan. Potensi pasaran barangan halal untuk pengguna Muslim di seluruh dunia

perlu diteroka dan usahawan Melayu boleh melakukannya menerusi perwujudan

rangkaian pemasaran bersifat global dengan menjalin hubungan pemiagaan dan

perdagangan dengan peniaga-peniaga Muslim dari negara lain. Sentimen anti barat oleh

kebanyakan negara Timur Tengah selepas penaklukan tentera penceroboh ke atas Iraq

yang diketuai oleh Amerika Syarikat, Britain dan Australia perlu dijadikan peluang

kepada usahawan Melayu untuk memasuki pasaran di rantau tersebut dengan tawaran

barangan dan perkihdmatan altematif kepada apa yang telah dan pemah ditawarkan oleh

kebanyakan syarikat dari negara Eropah. Jika usahawan Arab boleh memperkenalkan

‘Mekah Cola’ untuk menyaingi dan menggantikan ‘Coca Cola dan Pepsi Cola’, mengapa

usahawan Melayu tidak boleh memperkenalkan ‘Tongkat Ali Cola’?

vii) Menjadi sebuah entiti yang berasaskan pengetahuan:

• Amat penting juga untuk usahawan Melayu mempelajari selok-belok e-dagangan.

Ambil peluang pemiagaan melalui internet. Mereka perlu mencari pasaran baru dalam

dunia web yang menjanjikan pasaran yang luas. Pada penghujung tahun lepas peluang e-

dagang adalah dianggarkan berjumlah US200 billion dan usahawan Melayu sepatutnya

merebut peluang tersebut dengan memasuki sistem perdagangan e-dagang ini. Untuk itu

mereka perlulah mempunyai laman web sendiri supaya produk barangan dan

perkhidmatan mereka dapat dipasarkan menerusi e-dagang yang dapat menembusi

segenap pelosok negara dan peringkat antarabangsa.

viii) Mengubah sikap dan transformasi minda;

Kejayaan usahawan Melayu banyak bergantung kepada sejauh mana mereka

mempunyai sikap yang positif terhadap sesuatu perkara yang ingin mereka lakukan. Di

dalam dunia pemiagaan, usahawan Melayu hendakiah tabah menghadapi halangan,

berani menanggung risiko, jujur, bijak, kreatif, snggup berkorban dan komited dalam

dunia pemiagaan. Wan Liz Ozman (2002) menyenaraikan beberapa nilai positif yang

boleh diamalkan oleh usahawan Melayu untuk berjaya dan bersaing di peringkat

antarabangsa seperti berikut:

Nilai-nilai Baru Usahawan Melayu

1. Mempunyai sikap positif dan kesedaran untuk mempertingkatkan

pengetahuan. terutamanya pengetahuan teknikal untuk menjayakan

pemiagaan

2. Sikap ketekunan dan bersungguh-sungguh dalam segala bidang yang

diceburi supaya dapat mencapai tahap kejayaan yang cemerlang

3. Sikap berdikari dan mahu berusaha sendiri serta kurang bergantung kepada

bantuan kerajaan

4. Memupuk daya kreatif asal (original) dalam mengenai pasti bidang-bidang

baru dalam pemiagaan dan bergiat secara aktif, kreatif dan dinamik selaras

dengan perkembangan semasa

5. Sanggup bersaing dan memupuk daya saing dalam segala bidang yang

diceburi

6. Berkeyakinan terhadap kebolehan diri sendiri dan percaya bahawa mereka

setanding dengan bagsa-bangsa lain malahan dalam beberapa bidang yang

tertentu usahawan Melayu lebih baik, cekap dan mahir daripada bangsa

lain.

7. Sanggup bekeijasama dan saling bantu-membantu serta berkongsi

pengalaman terutamanya bagi mereka yang telah beijaya

8. Sikap ingin tahu, sanggup belajar serta menambah dan memperluaskan

ilmu pengetahuan

9. Sikap motivasi yang tinggi supaya dapat mencapai kemajuan mengikut

perkembangan semasa

10. Sikap bersih, cekap, amanah, jujur serta menepati janji dan waktu selaras

dengan ajaran agama.

17

KESIMPULAN

Rempuhan arus globalisasi telah dan akan terus berlaku ke atas setiap negara

termasuk Malaysia. Menerusi beberapa liberalisasi ekonomi, persaingan di antara negara-

negara kian terbuka. Sudah semestinya negara yang didominasikan oieh bangsa yang

bersedia dengan segala kekuatan akan beijaya dalam persaingan tersebut Usahawan

Melayu juga tidak terkecuali daripada berhadapan dengan rempuhan globalsasi ini.

Menerusi WTO dan AFTA sahaja sudah cukup untuk mengancam kedudukan sediakala

mereka jika mereka tidak bersedia untuk bersaing di dalam sistem ekonomi global yang

terbuka. Oleh itu usahawan Melayu perlu mempersiapkan diri mereka untuk menjad

bangsa yang ampuh dan boleh bersaing di pasaran antarabangsa menerusi beberapa

langkah misalnya menghasilkan barangan bermutu tinggi berkos rendah yang boleh

dicapai dengan peningkatan produktiviti dan penggunaan teknologi,meningkatkan mutu

perkhidmatan kepada pengguna dengan bersikap profesional, bervisi global dan

mempunyai ‘brand name’, menjadi sebahagian daripada rantaian produksi serantau

(regional production chain), meningkatkan ‘scale’ atau ‘volume’ pengeluaran untuk

mengurangkan kos, mencari pasaran ‘niche’, menjadi sebuah entiti yang berasaskan

pengetahuan, mengubah sikap dan transformasi minda mereka supaya menjadi usahawan

yang kompetatif dan bertaraf dunia. Halangan dalaman dan luaran perlu dipecahkan

dengan segera menerusi penglibatan aktif dari semua pihak iaitu diri usahawan,

masyarakat, institusi kerajaan dan swasta kerana kejayaan usahawan Melayu di peringkat

global ini amat penting bagi meneruskan kelangsungan imej Melayu di peringkat

antarabangsa.

Rujukan

1 .Abdul Razak Omar, 1998, Menjaring Usahawan Bumiputera, Utusan

Publications, Kuala Lumpur

2. Allinson, R.E., 1993, Global Disasters, Simon and Schuster, United States of

18

America.

3. Cole, Arthur H., 1959, Business Enterprise In Its Social Setting, Havard

University Press, Massachuttes.

4. Hagen, Everett E., 1968, The Ecomonics o f Development, Richard D. Irwin Inc.,

Illnois.

5. Marshall, Alfred, 1920, The Principles o f Economics, MacMillan Co., New York.

6. Majlis Tindakan Ekonomi Negara, 2002, http: www.neac.gov.mv.

7. Rosazman Hussin, et.al., 2001, Globalisasi: Beberapa Pendekatan Sains Sosial,

Dewan Bahasa dan Psutaka, Kuala Lumpur.

8. Siti Maimon Kasmo Wan Rafei, et.al., 1995, Pengeurusan di Malaysia: Cabaran

Persaingan Global, Leeds publication, Kuala Lumpur.

9. Wan Liz Ozman dan Sulzari Mohamed, 2002, Memperkasa Usahawan, Utusan

Publication, Kuala Lumpur.

10. Wan Hashim W an Teh, “Dunia Melayu dan Tersebar Luasnya Rumpun Bangsa

Melayu ” dalam Mohd Yusuf Hassan, 1991, Dunia Melayu, Dewan Bahasa dan

Pustaka, Kuala Lumpur.

11. World Trade Organization, 2002, wmv.wto.org.

12. Zainal Kling, 1997, Orang Melayu: Antara Tradisi dan Perubahan, Utusan

Publication, Kuala Lumpur.

19