BAB 6Kepelbagaian Agama:

Mencari Titik Pertemuan

HASIL PEMBELAJARAN

• Pada akhir kuliah ini, para pelajar dapat :

1. Memupuk kefahaman tentangkepelbagaian agama di Malaysia;

2. Memahami kepercayaan agama utamadi Malaysia;

3. Mengamalkan nilai tolak ansur dalamkonteks kebebasan beragama di Malaysia;

•

SKOP KULIAH

• Definisi dan rasional agama• Mengapakah manusia

beragama?• Peranan agama• Penggolongan agama• Agama-agama di Malaysia• Mencari titik pertemuan

Pengenalan

• Agama – fenomena penting dalam kehidupan manusia; membantu manusia mengenal Tuhan serta memberi kesejahteraan hidup.

• Di Malaysia – identiti berasaskan kelompok etnik & kelompok agama.

Mengapakah Manusia Beragama?

• Pemikiran tentang agama telah wujud dalamdiri manusia semenjak mereka lahir.

• Faktor keselamatan: kuasa agung yang dipercayai akan menjaga keselamatannya.

• Agama merupakan ciri yang membezakankelompok manusia.

• Menurut Durkheim (1915) kepercayaan danamalan yang sama dalam sesuatu agama akanmenyatukan semua anggota yang menganutinya dalam satu komuniti bermoral.

Peranan Agama

1. Agama sebagai sumber nilai moral

2. Penyatuan

3. Pendorong dan Pengesahan Program Pembangunan

4. Menumbuhkan Semangat Kebangsaan

5. Perpaduan nasional

6. Kewujudan tamadun

7. Fungsi pemerintahan

8. Mengembangkan kesenian

PENGGOLONGAN AGAMA

1. Agama Samawi

Agama yang bersumberkan wahyu Tuhan; agama Islam, Kristian & Yahudi.

2. Agama Ciptaan Manusia (Agama Alam)

Agama yang lahir dalam kebudayaan, dibentuk oleh falsafah masyarakat dan dirumuskan oleh ahli fikir masyarakat seperti agama primitif, animisme, Buddha, Hindu, Sikh, Konfucius, Tao, Shinto dan Mesir kuno.

AGAMA DAN CIRI-CIRINYA

• Agama Islam?

• Agama Buddha ?

• Agama Hindu ?

• Agama Kristian ?

• Agama Sikh?

• Animisme?

• Ajaran Konfucius?

• Ajaran Tao?

Agama di Malaysia

Agama

Sikh

Islam

Hindu

Kristian

Kepercayaan di Malaysia

Kepercayaan

Buddhisme

Taoisme

Konfusius

Animisme

Agama Islam• Latar belakang

– Dianuti lebih dari 60% masyarakat Malaysia.

• Asal Usul

– Seseorang yang beragama Islam bermaknaberserah diri dan mengikut perintah Allah SWT serta mencontohi Nabi Muhammada SAW.

• Sumber utama - Al-Quran & hadis RasulullahSAW, serta ijtihad, ijmak, qiyas, syura dansebagainya.

Sambungan…Agama Islam

Prinsip

• Mementingkan keharmonian dan mengiktirafperbezaan.

• Ciri-ciri sistem ekonomi Islam (menolak monopoli, eksploitasi, menindas, memeras)

• Aspek politik - Islam mementingkan musyawarah dankeadilan.

• Aspek sosial - Islam mementingkan kehormatan.

• Kebebasan beragama dalam Islam.

• Mementingkan ilmu pengetahuan.

• Konsep Halal

Sambungan…

• Perayaan

–Hari raya Aidilfitri

–Hari raya Aidiladha

–Maulidur Rasul

–Maal Hijrah

–Nuzul Al-Quran

Agama Buddha

• Latar belakang

– Agama ke dua terbesar di Malaysia.

– Majoriti penganut dari etnik Cina.

– Ramai berpegang kepada mazhab Buddha Mahayana.

– Ada juga yang berpegang kepada mazhabTheravada terutama bagi komuniti Thai.

Sambungan…Agama Buddha

• Asal Usul

– Diasaskan oleh Siddharta Gautama.

– Mendapat ilham di bawah pokokBodhi.

• Ajaran;

– Lebih mementingkan aspek moral.

– Satu bentuk perjalanan kerohanianmelalui jalan 8 lapis.

– Objektif adalah untuk mencapaiNirvana.

Sambungan…Agama Buddha

• Prinsip

– Ajaran terpentingnya adalah menghormatikehidupan tidak kira manusia, tumbuhanmahupun haiwan

• Perayaan

– Hari Wesak

Agama Hindu• Latar belakang

– Dianuti oleh sebahagian besar masyarakatIndia.

• Asal usul

– Mengalami evolusi semasa zaman tamadunLembah Indus.

• Sumber

– Kitab Veda, Upanishad, Mahayana danMahabrata membentuk Etika Hindu.

– Objektif adalah untuk mencapai Moksha.

Sambungan…Agama Hindu

• Prinsip

- Konsep trimutri (3 dewa utama):

1. Dewa Brahma (pencipta) ,

2. Dewa Vishnu (memelihara)

3. Dewa Siva (memusnah)

- Sistem kasta

Sambungan…Agama Hindu

• Perayaan

– Deepavali

– Thaipusam

– Ponggal

Agama Kristian• Latar belakang

– Agama Kristian menganggap Jesus sebagaijelmaan tuhan.

– Penganut Kristian percaya kepada doktorin Trinitiiaitu Tuhan, Anak Tuhan dan Roh Kudus.

• Asal usul

– Mazhab daripada kepercayaan orang Yahudi ygmenerima Jesus sbg kristus.

• Sumber

– Bible: Perjanjian Lama, Perjanjian Baru

Sambungan…Agama Kristian

• Prinsip

– Setiap manusia dikehendaki mengikutperaturan moral yang ditetapkan oleh Tuhan.

– Pembaptisan

– Eukaris

• Perayaan

– Krismas

– Easter

– Good Friday

Agama Sikh• Latar belakang

– Dianuti oleh masyarakat Punjabi.

– Identiti mereka memakai serban, berjanggut panjang.

– Nama bagi lelaki berakhir denganSingh bermakna singa.

– Nama wanita menggunakan Kaurbermaksud puteri.

Sambungan…Agama Sikh

• Asal usul

– Diasaskan oleh Guru Nanak pada 1469M.

– Kemudian dikembangkan oleh orang Guru lain.

• Sumber

– Kita dikenali Sri Guru Granth Sahib Ji.

– Tempat ibadat dipanggil Gurdwara.

Sambungan…Agama Sikh

• Prinsip

– Penganut Sikh mengamalkan prinsip 5K:

• Kesh (berambut panjang)

• Kangha (sikat)

• Kara (gelang besi)

• Kirpan (pedang kecil)

• Kachera (seluar pendek khas)

• Perayaan

– Vaisakhi

Simbol 5K

Animisme

• Latar belakang

– Animisme adalah kepercayaan yang melibatkanpemujaan roh dan semangat alam semula jadi.

– Penganutnya menyembah batu, pokok, sungai danlain-lain

• Asal usul

– Diperturunkan secara turun temurun dari generasike generasi (agama nenek moyang).

Sambungan…Anismisme

• Sumber

– Wujud dari sifat semula jadi manusia yang mencari Tuhan/pencipta.

• Prinsip

– Semua objek memiliki jiwa.

– Percaya kepada kuasa makhluk halus.

• Perayaan

– Bergantung pada masyarakat yang berkenaan. Misalnya orang Melayu dulu menyambutperayaan puja pantai.

Ajaran Konfucius• Latar belakang

– Confucianism diasaskan di China pada 2500 tahunlepas oleh seorang Guru falsafah

– Konfucius lebih kepada etika dalam kehidupan.

– Diamalkan oleh ramai etnik Cina di Malaysia.

– Amalan yang disarankan adalah sifat-sifat baik

– Sering diamalkan bersama dalam agama Buddha.

Sambungan…Ajaran Konfucius

• Sumber

– Buku Analekta atau dipanggil juga Lun Yu.

• Prinsip

– Kod moral yang ditekankan adalah beretika, kemanusiaan dan kasih sayang.

– Misalnya, perasaan perikemanusiaan terhadaporang lain.

– Mementingkan harga diri dan lain-lain.

Ajaran Tao

• Latar belakang

– Dianuti oleh ramai orang Cina di dunia dan diMalaysia.

• Asal usul

– Ajaran Tao diasaskan oleh Lao Tze.

– Ajarannya bertentangan dengan Confucius.

Simbol Taoisme

Yin (-ve) dan Yang(+ve)

Sambungan…Ajaran Tao

• Prinsip

– Ajarannya menyeru kepada keharmonian keadaansemula jadi dan menganggap manusia adalahburuk.

– Wujud ajaran berkaitan Feng Shui, Yin Yang.

• Sumber

– kitab Tao Te Ching dan kitab Chuang Tzu

Kesan Gagal Menguruskan Agama yang Pelbagai

• Konflik Agama – Cth di Myanmar, Syria, Rwanda dll

IMPLIKASI KITA DI MALAYSIA:• Mencari Titik Pertemuan Melalui Agama

CARA MENGATASI KONFLIK AGAMA & MENCARI TITIK PERTEMUAN

• Dialog antara agama.

• Mengharmonikan hubungan antarapelbagai komuniti agama.

• Menangani ekstremisme agama.

KESIMPULAN

Perkongsian harmoni, nilai-nilaiagama Islam & nilai agama lain

yang mempunyai banyakpersamaan, diterima dan

diamalkan merupakan asas yang kukuh untuk membina sebuahmasyarakat yang bersatu padu.

OBJEKTIF

1. Memahami konsep segregasi dan integrasi dalamkonteks hubungan etnik di Malaysia.

2. Menilai peranan kerajaan dalam mengeratkanhubungan etnik di Malaysia.

3. Menghargai peranan masyarakat dan NGO dalamkonteks hubungan etnik di Malaysia

DEFINISISEGREGASI DAN INTEGRASI

Segregasi

Pengasingan antara satu kumpulanetnik dgn kumpulan etnik yg lain.Kesan dasar pecah dan perintahBritish

Pengasingan berlaku dalam dalambeberapa keadaan;• tempat tinggal• jenis pekerjaan• sistem persekolahan• penerbitan akhbar

INTEGRASI

Merupakan satu proses bagimewujudkan satu identitinasional dalam kalangan etnikyang terpisah dari segi agama budaya, sosial, dan kawasan penempatan.

DARI PENGASINGAN KE PENYATUAN

• Sebelum merdeka, Tanah Melayu telah melaksanakan dasar pecahdan perintah di bawah penjajahan British.

• Dasar ini mewujudkan segregasi dalam kalangan etnik yang mengukuhkan kuasa politik dan ekonomi British di Tanah Melayu.

• Justeru, bagi memupuk perpaduan di kalangan rakyat, Malaysia mengutamakan integrasi.

• Integrasi merupakan suatu proses yang komplek dan tidakdapat dicapai di dalam waktu yang singkat.

• Tahap-tahap hubungan etnik dilihat dari segi darjahkedekatan bermula dengan hubungan terpisah, iaitusegrasi sehingga hubungan yang terbentuk sebati iaituamalgamasi.

• Hubungan yang rapat mampu mengurangkan konflik danmengutamakan persefahaman serta mewujudkanperpaduan antara pelbagai etnik.

CABARAN DALAM MEMUPUK INTEGRASIDI MALAYSIA

Prasangka

Perkauman

Diskriminasi

Streotaip

Rasisme

Etnosentrism

Faktor yang mencetuskanperpecahan

Kumpulan

masyarakat

Kedudukanlokasi kelas

Tarafpendidikan

Kemahiran

kerja

pendapatan

Sambungan;

Kos hidupmeningkat

Perkhidmatanawam kurangmemuaskan

Penganggurankemiskinan

Keterpinggiran & ketidaksama rataan

Sambungan,

• Namun, Malaysia sering dijadikan contoh kepadanegara lain kerana berjaya mewujudkan keharmoniandalam kalangan etnik.

• Kejayaan ini merupakan usaha kerajaan yang bersifattop-down dan disokong oleh pihak swasta, NGO danrakyat sendiri yang bersifat bottom-up.

• Usaha ini dipelepori oleh kerajaan untuk pastikankestabilan politik dan keadilan sosioekonomi sertakestabilan politik.

PERANAN KERAJAAN

• Memupuk semangat hubungan etnik yang harmonitelah menjadi agenda utama kerajaan yang dilaksanakanmelalui dasar-dasar tertentu.

• Pelbagai agensi kerajaan yang dipertanggungjawabkanuntuk memastikan usaha menyatupadukan masyarakatpelbagai etnik. Antara usaha yang dirancang dandilaksanakan ialah;

•Jabatan Perpaduan Negara dan Intgerasi Nasional (JPIN).• Dasar- dasar Kerajaan.

• Strategi Persefahaman Politik.• Strategi Keseimbangan Ekonomi.

• Strategi Sistem Pendidikan• Strategi Penggunaan Bahasa Kebangsaan.

• Strategi Kepercayaan Agama.• Strategi Kebudayaan

•Strategi Integrasi Wilayah• Strategi Keselamatan

• Strategi Pembangunan Kawasan• Strategi Penggunaan Tenaga Manusia

• Strategi Media Massa• Strategi Kesukanan

• Strategi Perpaduan dan Pertubuhan Sukarela• Strategi Penyelidikan dan Penerbitan Bahan Bacaan• Strategi Pemantauan isu-isu semasa dan konflik

• PANEL DAN JKPPN• Strategi Program dan aktiviti Perpaduan• Memperkasakan sekolah kebangsaan/

• Bertanggungjawab memupuk dan memeliharaperpaduan antara etnik di negara ini.

Jabatan PerpaduanNegara dan Integrasi

Nasional (JPNIN)

• Merangka & memberi penekanan dasar dlm bidangsosioekonomi - menjurus kpd perpaduan.

• Cth. Dasar Pendidikan Kebangsaan, DEB, Dasar KebudayaanKebangsaan, Rukun Negara, Dasar Pembangunan Negara, Dasar Wawasan Negara dan Dasar Sosial Negara.

Dasar-DasarKerajaan

• Memupuk perpaduan negara berasaskan peruntukan dalamperlembagaan.

• Merangkumi sistem kerajaan persekutuan, DemokrasiBerparlimen, Raja Berperlembgaan, Kedudukan Raja-raja Melayu, Bahasa Kebangsaan, Hak Asasi Manusia, Hak Istimewa Bumiputera, dan lain-lain.

StrategiPersefahaman

Politik

• Mengimbangkan kedudukan sosioekonomi antaraetnik dan wilayah , mengurangkan pengenalanetnik berdasarkan kaum.

• Mengurang dan membasmi kemiskinan tanpa kirakaum dan wilayah.

Keseimbangan Ekonomi

• Menyemai semangat perpaduan danmenanamkan sikap dan nilai yang dapatmelahirkan kesedaran nasional.

• B. Melayu sebagai bahasa perantaraan.

• Menyeragamkan kurikulum, peperiksaan, persijilan.

Sistem Pendidikan

• Penggunaan satu bahasa membolehkan pelbagaietnik berkomunikasi antara satu sama lain denganselesa.

Penggunaan BahasaKebangsaan

Kepercayaan AgamaKebudayaan

• Perlembagaan dan RukunNegara menjamin bahawarakayat Malaysia bebasmenganut agama dankepercayaan masing-masing.

• Walaupun agama Islam agama Persekutuan, tetapiagama lain dilindungi olehperlembagaan.

• Mewujudkan kebudayaan nasionalyang menjadi milik bersama rakyatnegara ini sebagai asas pembentukanbangsa, jati diri nasional dan perpaduan.• Tiga prinsip Dasar KebudayaanKebangsaan;

1. Berteraskan kebudayaan rakyatasal rantau ini.

2. Unsur-unsur kebudayaan lain yang sesuai dan wajar.

3. Islam menjadi unsur penting.• Kebudayaan sukuan yang lain bebas

di amalkan selagi tidak jejaskankesopanan dan kesusilaan.

KeselamatanIntegrasi Wilayah

• Melakukan penambahbaikan dalamsistem perhubungan kebangsaan danpengangkutan perluasan sistem radiodan televisyen nasional di Sabah danSarawak dan Labuan.

• Penubuhan pelbagai agensi kerajaanpersekutuan di Sabah dan Sarawak.

• Mengadakan lawatan pemimpinmasyarakat untuk melahirkan integrasiyang kukuh.

• Memperluaskan interaksi dan pergaulanantara rakyat di Semenanjung, Sabah &Sarawak.

• Menyeimbangkan kemajuan antarabandar dan luar bandar.

•Mengatur langkah keselamatan untukmemelihara dan mengekalkan perpaduan.

• Mencegah daripada berlakunya ancamankeselamatan negara dan ketenteramanawam iaitu termasuk penguatkuasaanundang-undang ke atas;

• Kebebasan bercakap.• Berhimpun dan tubuhkan persatuan.• Tahanan preventif.• Akta Hasutan.• Kawalan penerbitan.

• Pemulihan melalui usahamententeramkan keadaan setelahberlakunya konflik.

Pembangunan Kawasan Penggunaan Tenaga Manusia

•Memajukan penempatan barudengan mengambil kira aspekperpaduan etnik.

• Menubuhkan Rukun Tetanggadan anjurkan aktiviti yang

melibatkan semua penduduk tanpakira kaum dan agama.

• Menyediakan prasarana sepertidewan komuniti dan serba gunauntuk lakukan aktivitikemasyarakatan.

• Membina perumahan yang mengandungi pelbagai pelbagai kos-

rendah, sederhana dan mewah.

• Memastikan agar sebarang lantikanjawatan tidak berdasarkan faktor kaum, agama dan budaya.

• Majikan memainkan peranan yang pentingmenerapkan unsur perpaduan di kalanganpekerja melalui dasar , program dan aktivitisyarikat.

• Menggalakkan interaksi antara pekerjapelbagai etnik bagi mengurangkan sikapprejudis dan salah tanggapan.

Memupuk perpaduanmelalui penyampaianmaklumat melalui media massa dan elektronik.

Menghubungkanrakyat/masyarakat terpencil dikawasan pedalaman sepertiSabah dan Sarawak.

Media

Massa

Mewujudkan pergaulan daninteraksi sosial bagi memupuksemangat perpaduan danpersaudaraan

Meningkatkan semangatpatriotisme dan mencairkanperasaan etnocentrisme.

Kesukanan

• Menubuhkan jenterakemasyarakatanseperti RukunTetangga danpersatuan pendudukbagi menjayakanpenerapan nilai-nilaimurni dan perpaduanmelalui aktivitikemasyarakatan

Perpaduan& Pertubuhan Sukarela

• Memperbanyakkanpenyelidikan tentangperpaduan danhubungan etnik

• Hasil kajiandigunakan untukmerangka strategidan perancanganprogram berkesanserta mengukursemangat perpaduan

Penyelidikan danPenerbitan bahan

bacaan• Mewujudkan

mekanismepemantauantahap perpaduandan integrasinasional secaraberterusan dansistematik.

Pemantauan isu-isusemasa dan konflik

• Bertujuan untuk membincangkan isuperpaduan dan integrasi nasional.

• Bertindak sebagai penyelaras kepada agensilain dan seterusnya bertanggung jawabmenasihat, melapor dan mendapatkanpersetujuan Jemaah Menteri tentang isu yang berkaitan dengan perpaduan.

Panel PenasihatPerpaduan Negara

(PANEL) & Jawatankuasa

PenasihatPerpaduan

Peringkat Negeri

(JKPPN)

• Merangka program pemetaan perpaduan untuktingkatkan kesedaran dan penghayatan kumpulansasaran .

• Melaksanakan aktiviti berbentuk pendidikan pelbagaibudaya yang dicadangkan dalam bentuk kurikulum dankokurikulum di sekolah.

• Mewujudkan latihan dalam bidang komunikasi antarabudaya.

Program danaktiviti

Perpaduan

• Menyatupadukan rakyat berbilang etnik tanpamengetepikan sekolah rendah jeniskebangsaan yang telah dipersetujui olehsemua golongan etnik di bawah kontrak sosial.

• Berkemampuan mendidik pelajar pelbagaietnik dan juga menanam nilai-nilai perpaduan.

• Mempertingkatkan jumlah guru yang memilikiijazah. 100% di sekolah menengah dan 25 % disekolah rendah pada tahun 2012.

• Memberi kesedaran kepada pelajar tentangkepentingan interaksi antara etnik.

MemperkasakanSekolah Kebangsaan

MemperkasakanSekolah Wawasan

MemperkenalkanProgram Latihan

Khidmat Negara (PLKN)

• Memperkenalkan konsep sekolahWawasan sebagai satu daripadapendekatan alternatif untukpupuk perpaduan dan integrasi nasional.• Menggabungkan dengan

membina dua atau tiga buahsekolah rendah yang berlainanbahasa pengantar.

• Memperkenalkan PLKN bagi menanam semangat patriotisme di kalangan generasi muda.

• Memupuk perpaduan etnik dan integrasi nasional.

• Membentuk perwatakan positifmenerusi nilai-nilai murni.

PERANAN MASYARAKAT DALAM KONTEK HUBUNGAN ETNIK

Peranan

Masyarakat

Rukun

Tetangga

RumahTerbuka

PenerimaanBudaya

Program

IPT

•Diperkenalkan pada tahun 1975.• Pada peringkat awal, Rukun Tetangga bertujuanuntuk mengawal keselamatan di kediaman masing-masing.

•Visi & Misi: Memupuk persefahaman & bertolak ansur

kearah pembangunan bangsa Malaysia yang bersatu padu.

• Objektif:Memelihara, meningkat dan kukuhkan

perpaduan selaras dengan dasar perpaduannegara berlandaskan Perlembagaan

Persekutuan dan Rukun Negara.

• Di perkenalkan sebagai langkah untuk rakyatmenjaga keselamatan kawasan kediaman danpenekanan terhadap konsep kejiranan.

• Melakukan aktiviti kejiranan seperti amalankunjung mengunjung, sukan, ceramah kesihatan, keagamaan, keusahawanan dan lain-lain

RukunTetangga

Di adakan sempena sambutan musim perayaansesuatu kaum di Malaysia.

Masyarakat pelbagai etnik saling berkunjung kerumah jiran tetangga mereka.

Contoh: Perayaan Hari Raya Aidil fitri

Tahun Baru CinaDeepavaliKrismas

Memperlihatkan keharmornian hubungan etnikdan membuktikankan kesepaduan sosial dalam

masyarakat berada pada tahap yang tinggiwalaupun berlainan

agama, etnik dan budaya.

Rumah Terbuka

Penerimaan Budaya

Masyarakat bukan Melayuseperti Cina dan India termasukjuga etnik bumiputera di Sabah dan Sarawak telah menerimabudaya etnik Melayu dari segi

pakaian dan makanan.

Begitu juga etnik Melayu, menerima budaya daripada etniklain seperti penggunaan angpauyang terkenal di dalam budaya

etnik Cina.

Program IPT

• Menggalakkan aktiviti dan program yang menjuruskepada perpaduan dikalangan mahasiswa yang pelbagaietnik. Antaranya;

• Menawarkan kandungan kursus di semua IPT yang menitik beratkan aspek pendidikan yang harmonidalam masyarakat pelbagai etnik.

• Mewujudkan Kelab Perpaduan atau RukunTetangga - menyemai kesedaran tentangkepentingan perpaduan.

• Mewujudkan Program khidmat Masyarakat-memberi pengalaman dalam memahami kehidupanrakyat Malaysia.

• Menerapkan sikap perpaduan dikalanganpensyarah dengan memberi pendedahan tentangkursus Hubungan Etnik.

PERANAN NGO DALAM KONTEKS HUBUNGAN ETNIK

• Memainkan peranan untuk mempercepatkan proses hubunganetnik di Malaysia.

• Terdapat pertubuhan yang berasaskan etnik seperti PertubuhanBelia Malaysia, Dewan Perniagaan dan Perusahaan Malaysia.

• Barisan kepimpinan yang terdiri daripada pelbagai kaum:-MBM.

• Terdapat pembahagian mengikut kaum seperti pergerakan Belia4B, Persatuan Belia Tamil, Dewan Perniagaan Melayu Malaysia, Dewan Perniagaan Cina dan Dewan Perniagaan India Malaysia. Persatuan tersebut telah digunakan oleh NGO untuk adakandialog dan seminar.

Sambungan…PERANAN NGO DALAM KONTEKS HUBUNGAN ETNIK

•Dana dan geran dari pihak swasta dan penubuhan institusiseperti Koridor Raya Multimedia (MSC) & Akademi SainsNegara - penjana pembangunan ekonomi negara, akanmemberi banyak peluang pekerjaan kepada semua golongantanpa mengira etnik.

•Multi Nasional Corporation (MNC)- menaja aktiviti yang memupuk perpaduan dalam kalangan masyarakat pelbagaietnik :- YTL Corporation, Lion Group, Maxis, Berjaya Group dll.

•Tajaan atau sumbangan tersebut dikenali sebagai Corporate Social Responsibility (CSR)

KESIMPULAN

Usaha ke arah mewujudkan integrasi etnik di Malaysia perlu melibatkan pelbagai pihak dan tidak seharusnya

diserahkan kepada pihak kerajaan semata-mata.

Pelbagai dasar yang dibuat oleh pihak kerajaan seharusnyadisokong oleh masyarakat, NGO ataupun pihak swasta

bagi memastikan hubungan etnik sentiasa beradadi dalam keadaan harmoni.

Bab 8 PEMERKASAAN

PENDIDIKAN KE ARAH KESEPADUAN SOSIAL

Objektif

• Selepas mempelajari bab ini, pelajar dapat;

1. Memahami perkembangan sistempendidikan vernakular di Malaysia.

2. Menghayati kepentingan sistempendidikan sebagai alat untuk memupukperpaduan.

3. Menilai pendidikan ke arah kesepaduansosial.

Pengenalan

• Wujud polemik dalam dasar pendidikandi negara ini.

• Sistem pendidikan di negara ini –berorientasikan komuniti etnik tertentuyang berkongsi kurikulum yang sama -sistem pendidikan berorientasikanSistem Pendidikan Vernakular (JenisKebangsaan).

SEJARAH PENDIDIKAN DI

MALAYSIA • Kaitan rapat antara bahasa dan pendidikan ;

setiap etnik cuba mempertahan sistempendidikan masing-masing.

• Usaha kerajaan membentuk satu identitikebangsaan menerusi penggunaan BM sebagaibahasa kebangsaan menjadi sukar.

• Sistem ini telah dibentuk semasa era penjajahInggeris.

Latar Belakang

Pendidikan Komuniti

EtnikMELAYU

Berasaskan sistem nilai dan adat

Tidak

formal

Formal

Tidak Formal

Cth: Pondok, madrasah, sekolah agama, sekolah agama rakyat

Bahasa melayu & arab bahasa pengantar

Sukatan : Al-quran, al-hadis, hal ehwal keagamaan

Bebas pemantauan kerajaan british

Ada peringkat rendah & menengah

Lanjut pelajaran ke Indonesia, India & Mesir

Formal

Didirikan kerajaan

British

Bahasa melayu

bahasa pengantar

Tumpuan kpd

membaca, mengira,

menulis, ilmu

pertukangan,

anyaman &

pertanian

Lanjut pelajaran ke

Maktab Perguruan

Sultan Idris

Tidak menjawat

jawatan tinggi

CINA

Sebelum

1900

Sistem pendidikan tersendiri

Tumpuan kpd pemahaman

penulisan Cina klasik

Bahasa Cina bahasa pengantar

Sukatan pelajaran, guru & buku

teks dari China

Untuk mengekalkan identiti

Dibiayai secara persendirian &

persatuan

Ada peringkat rendah & menengah

1920-an Kebangkitan semangat nasionalisme

di China

Fahaman Kuomintang & Komunis

meresap masuk

Timbul sentimen

anti-imperialis &

anti-British

Enakmen

Pendaftaran sekolah

Pengawalan sekolah cina &

kurangkan campur tangan persatuan

1924 Sekolah dapat bantuan kewangan & dipantau

kerajaan

Usaha kurang berjaya disebabkan penentangan

Mendesak British tidak campur tangan dalam

pendidikan

INDIA

Tidak ada sumber & dana utk tubuh sekolah sendiri

British sediakan sekolah vernakular melayu tetapi

mereka menolak

Sekolah vernakular Tamil ditubuhkan oleh pihak estet

Penerapan nilai ketamilan diberi keutamaan

Bahasa Tamil bahasa pengantar

Sukatan pelajaran & guru dari India

Persekitaran serba kekurangan & hanya penekanan

sekolah rendah : kurang sambutan

SEKOLAH VERNAKULAR INGGERIS

Penubuhan

Penang Free

School

Dikuasai

mubaligh kristian

& Inggeris bahasa

pengantar

Untuk melahirkan

pegawai tadbir

rendah

Dimasuki oleh :

komuniti Cina di bandar

komuniti India di bandar

kelas atasan komuniti melayu

Boleh lanjut

pelajaran ke kolej

& universiti

Dipandang tinggi

masyarakat

Era penjajahan di Tanah Melayu(1800-1945)

• Sehingga tahun 1920, dua bentukpendidikan pemerintah British;

1. Pendidikan Inggeris; utk kelompok Melayukelas atasan & bukan Melayu.

2. Pendidikan vernakular ; utk kelompokMelayu kelas bawahan. Hanya diajarperkara asas 3M.

• Komuniti Cina dan India – selain sekolahInggeris, dibolehkan membangunkansistem pendidikan sendiri.

DASAR PENDIDIKAN

DALAM TEMPOH 1945-

1970

Peringkat ke arah pemupukan semangatkesepaduan sosial dalam bidang

pendidikan

Dasar Cheeseman 1946

• Peruntukan pendidikan peringkat rendah

secara percuma

• Pendidikan Inggeris didedahkan semenjak

sekolah rendah

• Peluang pendidikan sama kepada golongan

wanita

Jawatankuasa Car-Saunders 1947

• Merangka pendidikan tahap universiti di Tanah

Melayu

• Peluang dibuka kepada komuniti Melayu

memasuki pendidikan Inggeris

Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum1949

• Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris wajib

diajar di peringkat sekolah rendah

• Sekolah kebangsaan ditubuhkan

• Bahasa ibunda masing-masing boleh diajar

Laporan Barnes 1951• Menyemak dan memperbaiki bentuk

pendidikan Melayu

• Bahasa Melayu dan bahasa Inggerissebagai bahasa pengantar di sekolah rendah

• Sekolah vernakular dimansuhkan dandiganti dengan sistem pelajaran kebangsaansekolah rendah

Laporan Fenn-Wu 1951

• Mempertahankan kedudukan sekolah Cina

• Kedudukan bahasa Cina sebagai bahasa

terbesar dunia

• Sekolah Cina tidak perlu sukatan pendidikan

dari negara China

Ordinan Pendidikan 1952

• Pilihan sama ada bahasa Melayu atau bahasa

Inggeris sebagai bahasa pengantar di sekolah

rendah

• Menjadikan sistem pendidkan sebagai teras

penyatuan kaum

Laporan Razak 1956• Dijadikan Dasar Pendidikan pertama untuk

Persekutuan Tanah Melayu

• Bahasa Melayu dijadikan bahasa pengantar di

sekolah rendah & sekolah menengah

• Sekolah jenis kebangsaan bebas memilih bahasa

pengantar

• Penggunaan sukatan pelajaran, sistem peperiksaan,

latihan perguruan dan sistem nazir yang sama

• Pendidikan menggunakan bahasa Melayu

dilanjutkan ke peringkat menengah dan universiti

Laporan Rahman Talib 1960 dan AktaPendidikan 1961

• Bahasa kebangsaan ialah medium penghubung

di Malaysia

• Menyeragamkan sistem peperiksaan dan

persekolahan

• Memberi penekanan terhadap pendidikan

teknik dan vokasional

• Memberi penekanan kepada pendidikan moral

dan keagamaan

SEKOLAH

KEBANGSAAN DAN

SEKOLAH

VERNAKULAR

Kelemahan sistem pendidikan

vernakular

• Tidak dapat memupuk perpaduan kaum

• Murid-murid daripada pelbagai kaum terpisah

• Melalui sistem pendidikan yang berbeza-beza

• Penggunaan bahasa yang berbeza-beza sebagaibahasa pengantar

• Sekolah Kebangsaan memberi peluang kepada semua

etnik menghantar anak-anak mereka belajar bersama-

sama etnik yang lain (menggelakkan segregasi

penduduk)

• Kewujudan sistem pendidikan seperti ini memberikan

ruang integrasi kepada penduduk melalui sistem

kurikulum yang dibentuk.

Sekolah Rendah

Sekolah

Kebangsaan

Bahasa pengantar– bahasa Melayu

Sek. JenisKebangsaan

Bahasa pengantar–bahasa

Mandrin/Tamil

Usaha penyatuan etnik dalam

pendidikan diteruskan di peringkat

menengah dengan

Pelaksanaan Program Rancangan

Integrasi Murid Untuk Perpaduan

(RIMUP)

PENDIDIKAN MENENGAH

SekolahMenengah

Sek. Men. Harian

Sek. Men. Jenis

Kebangsaan

SBP

SekolahKluster

SekolahTeknik &

Vokasional

Sek. Men. Agama

SekolahSeni & Sukan

• Sekolah ini terbuka kepada semua kaum dan

menggunakan sukatan pelajaran yang sama.

• Pengajian dalam bahasa ibunda adalah dibenarkan

jika memenuhi syarat (pengekalan identiti menerusi

bahasa ibunda masing-masing.)

• Peperiksaan besar bagi pendidikan ini ialah Sijil

Pelajaran Malaysia yang menentukan haja tuju

pendidikan pelajar pada peringkat seterusnya.

Beberapa sekolah awam berkongsi kemudahan yang sama dalam sebuah sekolah

Idea Sekolah Wawasan - menggalakkan interaksi yang lebih rapat antara etnik

Tujuan & matlamat –• Wujudkan perpaduan• Semangat integrasi• Sifat toleransi & persefahaman• Galakkan interaksi maksimum

PENDIDIKAN PRAUNIVERSITI

Tingkatan 6-Selama 2 tahun

-Menduduki Sijil TinggiPersekolahan Malaysa

Matrikulasi

-Selama 1 atau 2 tahun

Diploma-Sekurang-kurangnya

3 tahun

Asasi-Selama 1 atau 2

tahun

(Selepas menduduki SPM)

INSTITUSI

PENGAJIAN

TINGGI

InstitusiPengajian

Tinggi

InstitusiPengajian

TinggiAwam

InstitusiPengajian

TinggiSwasta

• Para pelajar berlatarbelakangkan pelbagai aliranperingkat institusi pengajian tinggi

• Mereka berasal daripada seluruh pelusuk tanah air danmenjalani kehidupan kampus selama tiga hingga empattahun atau lebih.

• Pelajar mula memahami persekitaran perkongsian.

• Ruang untuk para pelajar bergaul antara etnik lebih luas.

• Perkongsian dalam pelbagai aktiviti memupuk kepadakesepaduan sosial yang lebih kukuh.

• Keadaan ini penting dalam konteks mencapai perpaduannasional dalam masyarakat pelbagai etnik menjelangtahun 2020.

• Usaha menghalang polarisasi antara etnik.

• Kepelbagaian dalam sistem pendidikan negara.

• Menekan pemahaman tiga rukun politik cina kepada

masyarakat.

• Rukun pertama : Mempertahankan pendidikan cina.

• Rukun kedua : Mempertahankan penerbitan akhbar

cina.

• Rukun ketiga : Mempertahankan persatuan cina

• Mengemukakan Memorandum Pendidikan Persekutuan

Malaya.

• Menjadikan pendidikan Cina sebagai satu daripada

aliran pendidikan negara.

• Memansuhkan Akta Pelajaran 1961 Seksyen 21 (1B) yang memberi kuasa kepada Menteri Pelajaran untukmenutup atau memansuhkan Sekolah JenisKebangsaan.

• Membentangkan akta baharu iaitu Akta Pendidikan1996.

• Mewujudkan pendidikan berdasarkan FalsafahPendidikan Negara.

• Mewujudkan pendidikan berasaskan 1 Malaysia

• Menyatukan semula hubungan antara etnik denganmewujudkan satu jenis sekolah sahaja di peringkatmenengah.

Kesimpulan• Pendidikan – peranan amat dominan

dalam proses sosialisasi.

• Perlu ada satu titik persamaan dalamdasar pendidikan – agar pendidikanmenjadi agen dalam proses pembinaannegara bangsa.

BAB 9:PENGALAMAN HARIAN:

MENJALIN KESEPADUAN DAN MELAHIRKAN KEHARMONIAN

• Menerangkankepelbagaian pengalamanharian yang dapatmenyatukan pelbagaietnik

• Merasionalisasikanperanan seni sebagaiwadah kesepaduan sosial

• Menghubungkaitkanperanan media ke arahkesepaduan sosial

HasilPembelajaran

Fokus Perbincangan:

Kesimpulan

Perkongsian Pengalaman Harian Bersama

Media dan Kesepaduan Sosial

Kesenian Pelbagai Etnik dan Kesepaduan Sosial

Makanan dan Ruang Sosial dalam Konteks Hubungan Etnik

Kepelbagaian Makanan Etnik Pemangkin Perpaduan

Pengenalan

• Malaysia terdiri daripada pelbagai etnik.

• Aspek makanan, kesenian dan mediamemainkan peranan penting secara langsungatau tidak langsung dalam proses membinakesepaduan antara etnik.

• Hal ini didorong oleh keadaan salingbergantungan untuk kelangsungan hidup keranatidak ada individu mahupun kelompok yangsempurna kebolehan, keupayaan dan kehendaknaluri mereka dalam usaha memenuhikeperluan hidup masing-masing.

Kesepaduan

(makanan dikongsi bersama)

Kepelbagaian makanan

Masyarakat majmuk

Kepelbagaian Makanan EtnikPemangkin Perpaduan

• Aspek kepelbagaian makanan memberikanruang kepada pembentukan kesepaduan sosialyang mencerminkan latar belakang kehidupanmasyarakat Malaysia yang bersifat pelbagai.

• Keadaan ini telah menjadikan Malaysia memilikiaset yang amat bernilai dari segi kepelbagaianmakanan yang bukan hanya menyumbang dalamproses mengeratkan ikatan perpaduan tetapijuga sebagai satu daripada produk menarikdalam industri pelancongan tempatan danantarabangsa.

Makanan dan Ruang Sosialdalam Konteks Hubungan Etnik

• Keunikan makanan sesuatu etnik telahberperanan menyatukan pelbagai etnik didalam masyarakat.

• Makanan juga dapat membahagikan individukepada kumpulan sosial tertentu dalammasyarakat.

• Penyatupaduan dan pembahagian tersebutbergantung kepada bentuk ruang sosialsesuatu makanan mengikut fungsinya dalammasyarakat khususnya masyarakat pelbagaietnik.

Masa; pagi, tengahari dan malam– ditempat yang sama –“mamakteria”, kopitiam, warung, dll.

Penggunaan alat; tangan, chopstick, daun pisang, sudugarfu – budaya sepunya.

Cara Makan

- Ruang Awam

- Ruang Bukan

Awam

FungsiMakanan danPembentukanRuang Sosial

Ruang Awam

• Tiada kaitan dengan acara agama/ kepercayaan/ etnik .

• Adakala berkaitan dengan acaraagama/keraian keagamaan, contohperayaan/kenduri yang boleh dikongsibersama.

Ruang Bukan Awam

• Berkaitan dengan acara keagamaan ataukepercayaan – contoh makanan laranganberkaitan dengan acara tertentu dalammeraikan keagamaan/kebudayaan sesuatukaum.

Peranan Makanan dalam Kesepaduan Sosial

• Melangkaui makanan yang berhubungkaitdengan larangan agama - melalui tahapkefahaman, persefahaman dan hormatantara satu sama lain.

• Menghayati nilai universal “boleh atautidak boleh” antara kaum.

HINDARKAN BUDAYADEKAT TAPI JAUHJAUH TAPI DEKAT

Contoh: penggunaan telefon bimbit diruang makan. Duduk semeja tetapibersembang dengan “yang jauh di

mata.”

• Kesepaduan sosial menerusihimpunan seni; muzik,nyanyian, tarian, seni lukis,dan lain-lain.

Kesenian Pelbagai Etnik danKesepaduan Sosial

• Rakyat Malaysia terdiri daripadapelbagai etnik yang kaya denganpelbagai corak seni warisan yang menggambarkan identiti etnik masing-masing.

• Penerimaan, penghormatan danpengiktirafan masyarakat kepadakepelbagaian corak seni tersebutmenjadi salah satu unsur penting dalammemupuk kesepaduan sosial.

• Kesepaduan berlaku dalam dua aspek;

1. Kesepaduan sosial yang wujudsewaktu proses penghasilan sesuatubentuk seni dihasilkan, contoh :penghasilan filem Upin dan Ipin, dll.

2. Kesepaduan sosial dalam produk seni,contoh: karya filem Tan Sri P. Ramlee,dll.

• Filem “Sini Ada Hantu” adalah hasil gabungandan kerjasama penggiat seni yang terdiridaripada pelbagai etnik.

• Lagu “Pergi” nyanyian Aizat dicipta oleh Pete Teodan diiringi dengan alunan alat muzik cina ‘erhu’.

• Pelukis keturunan Cina iaitu Chuah Thean Tengtelah menjadikan corak batik sebagai medium beliau.

• Sam Karuna adalah pelukis bukan Melayu yang juga menggunakan batik sebagai medium dalamlukisan beliau.

• Media perlu bekerja dengandasar yang betul; ketelusan, akauntabiliti, keadilan danlaporan yang bertanggungjawab.

(Datuk Seri Najib Tun Razak, Malam Wartawan 2009)

Media dan Kesepaduan Sosial

• Peranan Media, antaranya;• Membina kredibiliti/kemakmuran

negara.• Agen perubahan sosial – alat

interaksi sosial, politik dan ekonomi.• Menyampai maklumat dan mendidik

masyarakat.

• Klasifikasi Media;

• Cetak – suratkhabar, majalah, buku, novel dan bahan bertaip yang lain.

• Elektronik; TV - pengisian program TV ke arah perpaduan sosial. Contoh; melalui kaedah iklan, filempendek, Upin dan Ipin, Boboiboy, dll.

• Cabaran;• Perkembangan ICT era globalisasi

– media alternatif – mengambilalih fungsi media tradisi; • YouTube, • Facebook• Twitter

Perkongsian PengamalanHarian Bersama

• Aktiviti perkongsian dengan parapelajar mengenai pengalaman hidupdalam konteks interaksi sosial

Kesimpulan

Ruang mencari kedamaian , keamanan dan keharmonian terbukaluas dalam kepelbagaian .

MENGAPA MENCARI PERPECAHAN

Bab 10

KESIMPULAN

Pemahaman Konsep HE• Proses-proses rundingan sosial;

i. Akomodasi

ii. Akulturasi

iii. Amalgamasi

iv. Asimilasi

• Gejala yang perlu dihindari;

i. Etnosentrisme

ii. Prejudis

iii. Streotaip

iv. Diskriminasi

KESEPADUAN SOSIAL:

USAHA DULU & SEKARANG• INSTITUSI: Penubuhan Jabatan

Perpaduan Negara, KementerianPerpaduan Negara; JPNIN

• DASAR: Dasar Ekonomi Baru, Wawasam2020, Dasar Pelajaran Kebangsaan, Pelan Transformasi Kerajaan; 1Malaysia

• TINDAKAN: Rukun Tetangga; TadikaPerpaduan; PLKN; Pelbagai Projek 1 Malaysia

Kursus Hubungan Etnik Wahana

Memperkukuh Kesepaduan Sosial

• Konsep asasnya: membina kesepaduan sosial kearah membawa perpaduan & integrasi

• Kelompok sasaran: Mahasiswa/I IPT

• Kandungan menekankan kepada KesepaduanSosial (Kuliah dan Penyediaan Tugasan)

• Output: Sebilangan golongan terpelajar yang sedar tanggung jawab mereka terhadap negara

• Outcome: Ketaatsetiaan dan patriotisme, melaluikesepaduan sosial