kempen derma buku dan penyediaan maklumat...

Sekitar Perpuslakuu/I

KEMPEN DERMA BUKU DAN PENYEDIAAN MAKLUMAT MASYARAKAT LUAR BANDAR

o/eil

WAN AB. KADIR W·\N ()OLL\H *

ABSTRACT

The article aUllines and explains about book donation campaign which lVas organised by several government and private agencies. " also fDe l/sses on the information needs among rural

societies. The importance of in/onnation technology in rura l. areas is also emphasized.

PENGENALAN

" empen Derma Buku anjuran bersama 1&;1 Kemenlerian Pembangunan Luar Bandar, Pos Malaysia, PETRONAS, RTM, Astro dan PNM yang d i lancarkan oleh Perdana Menleri pada 5 Ogos 1998 (elah berakhir pada 30 Oklober 1998 . Melalui kempen lersebul sehingga 20 Oklober 1998, sebanyak 900 ribu naskhah buku bernilai RM I 0 jula telah berjay a dikumpulkan menghampiri sa saran salu juta buah buku . Bukubuku yang dikumpulkan lersebut akan diagihagihkan lerulamanya di pusat-pusal bacaan di luar ban dar lermasuk rumah panjang dan eslel.

KEMPEN DERMA BUKU

Kempen ini menunjukkan keperihatinan pihak kerajaan lerhadap cila-cila untuk membangunkan masyarakal bermaklumat. Melalui kempen lersebul orang ramai telah memberikan sumbangan buku-buku baru dan terpakai dengan memasukkannya ke dalam long yang disediakan

di s te sye n- stes ye n min ya k PETRONA S da n pejabal-pejabat pos . Pihak syarikat juga wrut me mberikan sllmbangan , mi saln ya Koperas i Kedaibuku Univers ili Mala ya Berhad lelah menyumbangkan 3 ribu na skhah buku bernilai RM 10 ribu. Dalam kegawatan ekonomi ini, buku merupakan media yang palin g murah berbanding den gan media elektronik yang mem eriukan kos pe rmulaan y ang tinggi khu s us ny a kos y an g berka itan dengan peralatan komputer, C D-ROM drive, pencetak dan sebagainya .

BUKU DAN MAKLUMAT

Maklumal merupakan kom oditi yang berharga keralla ia memaillkan perallan penting dal a m kehidupan seharian. Setiap individu memerlllkan maklumat bagi tujuan -tujuan yang terselldiri. Tanpa maklumat kita akan jadi masyarakat yan g lemah dan mundur dalam serba-serbi. Umum men getahui bahawa s umber makilimat dapat

• Pensyarah. Fakulti Pcngajian Maklumat, Institut Teknologi Mara

.==================================~

Hakcipta Terpelihara © 1998 - Perpustakaan Negara Malaysia


" - Sekitar PerplISf(lklltlll

dibahagikan kepad a 4 katego ri terbesar iaitu manusia, orga nisasi, perkhidmatanmaklumat dan bahan-bahan penulisan atau lileralure yang termasuk buku-buku, ensa iklopedi a dan majalah .

Masyarakat luar bandar se memangn y" memerlukan perkhidmatan maklumat yang maju dan seland ing dengan masyarakat di bandar. Penycdiaanmaklumat asas perlulah lebi h meillas bagi menggala kkan masyarakat luar bandar berblldaya membaca. Ini j uga adalah se lara s dengan hasrat dasar pembangunan kebangsaan menjadikan Malaysia sebuah negara yang benarbenar maju, bersatupadu , penyayang dan mempun yal ekono ll1i ya ng tegu h menje lang tahun 2020.

Pada masa ini terdapat 1,000 pusat bacaan yang diujudkan di kawasan luar bandar terma suk penempatan orang asli dan rum a h panjang di Sabah dan Sarawak. Terdapatjuga se banyak 198 pustaka desa yang sed ia ada di kampungkampung. Penambahan buku-bllku dalam koleksi merupakan e lem en ya ng utama ya ng akan memantapka n lagi perkhidmatan perpustakaan desa se lain daripada mempunyai infrastruktur perpu stakaa n yang baik se rta kakitangan yang terlatih .

Sebenarnya bilangan 198 perpustakaan des a yang sedia ada adalah tidak ll1eneukupi jika hendak dibandingkan dengan jumlah perkall1pungan dan desa yang terdapat di negara kita. Pihak Kementerian Pembangunan Luar Bandar dilaporkan akan mewujudkan sudut pell1baea di masjid-masjid, pejabat-pejabat penghulu atau di kawasan yang bersesuaian bagi menjayakan kell1 pen tersebut.

Sejak negara kita meneapai kemerdekaan, berbagai usaha memajukan kawasan luar bandar telah dilakukan. Kell1enterian Pembangunan Luar Bandar memainkan peranan yang utama sebagai ejen perubahan di luar bandar. Kawasan Illar ban dar mempunyai pe luang untuk berubah dan membangun dengan lebih pesat pada masa akan datang . Program-program sosio-ekonomi ya ng

dilaksana kan adalah bagi mengurangkan jurang antara kawa sa n bandar dengan luar ban dar. Oi 3ntara st rategi bagi mengurangkan jurang antara bandar dan de sa adalah program pembangunan prasarana asas, rancangan penempatan sellluia kampung tradisional, pusat pertumbuhan desa dan pelbagai program lain untuk meningkatkan taraf hidup pendudllk tcrmas uk program pelaburan, program pembasmian kemiskinan. program pembangunan tanah dan pertanian serta program pembangunan industri luar bandar.

Menurut Kajian Pendapatan fsirul11ah (Household illCOl11e Survey) pada tahun 1990 terdapat 143, I 00 household berada dalam keadaan hard-core poor di kawasan pendalaman yang jauh. Adalah diraneangkan bahawa kadar kemiskinan akan berkurangan daripada sebanyak 17. I peratus pada tahun 1990 kepada 7.2 peratus pada tahun 2000 na nti meman dangkan langkah-Iangkah yang dijalankan oleh pihak kerajaan.

AMALAN MEMBACA DAN BUDA Y A ILMU

Amalan membaea memang telah disedari kepentingannya oleh se mua golongan samada pemimpin politik, ibubapa, pendidik, pentadbir dan masyarakat amnya. Membaca adalah sat u kegiatan yang am at penting dalam kehidupan manusia dan boleh membangllnkan sesuatu masyarakat dari segi intelektllal serta membentuk pemikiran ya ng kreatif dan dinamis.

Manusia berilmu selalunya dikaitkan dengan insan berbudaya membaea. Menurut Shaharom TM Sulaiman, minat membaca adalah berkaitan rapat dengan budaya ilmu kerana ianya merupakan suatu ciri pembangunan budaya dalam masyarakat yang berorientasikan pendidikan dan pembacaan. Budaya ini tidak seharusnya terbatas di sekolah atau universiti atau di bandar sahaja tetapi ianya patut dikembangkan di dalam kehidupan masyarakat termasuk masyarakat luar bandar. Konsep penghidupan tidak lagi dibelenggu untuk memburu rezeki untuk hidup se mata-mata , tetapi mereka juga memberi

====================================~o



keutamaan kepada pentingnya memburu ilmu.

Umu m juga mengetahui bahawa pra-sya rat bagi pembangunan dan kemajuan ses uatu bangsa ialah penguasaan i lm u pengetah uan dan pe mbinaan

budaya ilmu yang cemerlang. Asas terpenting kepada pencapaian budaya ilm u adalah bud aya membaca.

Seseora ng individu ata u sesuatu ba ngsa ya ng mempun ya i ke kua saan atau kejayaan da lam ses uatu bidang tidak bolch me mperta hanka n milik nya ta npa budaya ilmu yang baik . Ma lah dia aka n bergantung kepada orang atau bangsa lain yang berilmu. Buktinya kita melihat betapa negara penge luar m in yak ya ng kaya raya terpa ksa bergantung hampir dalam semua aspek penting kehidupan negaranya kepada negara lain yang lebih maju dar i seg i keilm uan dan kepakaran. Sejarah jllga telah membukl ikan bahawa masya rakat maju yang dapat menguasai berbagai bida ng dalam kehidllpan mereka dan mencipta sejarah adalah terd iri daripada masyarakat ya ng s uka membaca . Di s iplin memba ca lIntuk mendapatkan i lmu merupakan s uatu kuasa pembeba san daripada be len ggu-belengg u kemiskinan, kejah il an dan cabaran-cabaran lai n yang sedang dial ami oleh sebahagianmasyarakat luar bandar kila .

Menurut Dr Mohd Yusof Hj Othman, membaca dapat dikalego rikan kepada tiga : membaca untuk hiburan , membaca untu k mendapatkanmaklumat dan membaca 1I1ltuk mengetahui hakikat tentang

ses uatu perkara. Ba caan untuk hibura n tidak memerlukan kepada seni berfik ir yang canggih dan kompleks . Kada ng-kada ng isi ka ndun ga n apa yang dibaca tidak begitu penting. Biasanya bacaan berbentuk hiburan ditujukan kepada orang awam. Tujua n bacaan bagi kategori yang kedua ada lah bagi mendapatkan maklul11at di mana ia memerluk a n 'se t minda ' yang lebih aktif

berbanding e1 e ngan bacaan hi buran. Bacaan kategori ketiga merupakan kategori bacaan yang lebih t inggi di mana maklumat yang diperole hi bukan sekadar maklumat tetapi makl um at terseblll me ngandung i makna ya ng memberikan penuh pengertian tentang apa yang dibaca .

.. KEPERLUAN MAKLUMAT MASY ARAKAT OESA

Secara umumnya kawasan lu ar bandar adala h merangkumi semua perkampungan dan p" sat pertllmbuhan eli luar dar ipada ka wa san perbandara n. Menurut banc i pend uduk 1991 , pcmbahagian penduduk mcngikut kawasan bandar dan lu ar ban dar di negara kita adalah seperti berikut:

SememllljUlrg Saba" Sarawllk Malaysia Bandar 86% 33% 37% 5 1% Luar

B:lndnr 14% 67% 63% 49% -Su mhcr. Ill/o rmatio ll Malays/Q }'earbook 1998. ms. 6:;,

Masyarakat di desa memerlukan sumber-sumber maklumat dalam pe lbagai be ntuk yang ses uai termasuk darij eni s buku sebagai media yan g pa li ng Illlldah untllk me lll bo lehkan Ill ereka

me nin gkatkan lagi peng etahua n dan taraf kehidupan. Bagi masyarakat luar bandar yang tidak tahu membaca, bahan-bahan seperti bah an pandang dengar, pita, poster dan gam bar ada lah diperiuka n.

Jeni s atall bentuk maklu mat yang d iperiukan o leh ma syarakat luar bandar adalah berda sarkan kepe ri uan komllniti di ses uatll tempat bcrk enaan. Masyarakat desa yang mengamalkan pertanian Illi salnya melller lll kan l11aklull1at te ntang

baga ill1ana ll1enanam sesLiatu jeni s tanall1all pertanian , apakah pen yak it-pen yakir ses uatu ta na ma n, teknik-tcknik pertanian mode n. penllaiall. pengairan. peralatan perta nian . teknik pembajaan serta maklulllat mengellai baha ya scsuatu raclIn serangga. Ke semua Illaklumat

ter sebut adalah amat diperlukan bagi me ningkatkan produkti v iti ses uatu ha s i l pertanian.

Kepe rluanm aklumat masya rakat luar bandar yan g peming adalah berkaitan dengan keperillan utama dalam kehidllpan yang te rma s uk soal- soal kcsihatan dan kebersihan , pendidikan, perulllahan, pcrt e rnakan. perniagaan , perusal1aan kec il , pekerjaan serta hal -Iud makanan dan pemakanan.

e====~=============-~====---======-=



Penubuhan serta pertambahan pusat-pusat bacaan di luar bandar dan pcrpustakaan de s a amat membanggakan kita semua kcrana ini turut

m e ny umbangkan ke arah meningkatkan kadar lit e ra s i dalam nega ra. Sebagaimana diketahui me nu rut laporan pro filmembaca ma syarakat Mala ys ia yang dijalankan o leh Perpustakaan Negara Mala ys ia untuk tahun 1996 mendapati tahap litera s i pada ma sa itu adalah 93 peratus . Tahap lit e ra s i rakyat dijangk a akan bertambah dengan ad a nya lan g kah m e mperban yakk an lagi pu sat bacaan di luar bandar.

Me nurut Dr. Zain i Ujang, masyarakat kita masih belum mantap dalam soal pembacaan . Masyarakat kita khususn ya o ran g Melayu s udah terbiasa den gan tradi si li san , mengatasi tradi si cetak.

Masyarakat bia san ya me nyebar dan mendapatkan ilmu dengan eara li san seperti melalui ceramah, kuliah , fo rum dan sebagainya. Bagi masyarakat Mela yu mi saln ya salah satu syarat untuk menjadi to ko h ilmu a dalah kemahiran bersyarah atau berhujah s e c ara li s an. Malah ada kalanya kepetahan berpidato le bih diberikan perhatian daripada kejituan ilmu. Bagi s e sete ngah masyarakat Me lay u luar bandar atau tradisi juga, pe ng lipur lara, tukan g karut, tok selampit dan sebagain y a men j adi s umber maklumat dan aspira si.

APPLIKASI TEKNOLOGI MAKLUMAT

Saw aspek yang perlu diberikan penekanan bagi ka wasan luar bandar pad a masa ini ialah terhadap kcpentingan teknol o gi maklumal. Mulai tahun 1994, Kementerian Pcmbangunan Luar Bandar te lah membangunkan Sistem Maklumat Profil Ka mpung atau IN FODESA dengan tujuan untuk me wujudkan satu pengkalan data berpusat profil dan ke dudukan ke majuan terkini kampungkampung di Mala ys ia . Si stem maklumat ini juga bertujuan untuk membanlu agen si-agensi kerajaan dalam aspek perancangan dan pengurllsan Illar bandar seCaT'a lebih berkesan.

Seliilllr Perpu,\lulillUII

Menurllt laporan , pihak Kemellteriall Pembang unan Luar Bandar juga telah bersetuju untuk m e n y ediakan 500 unit komputer di kampung yang telah dikenalpasti. Keputusan itu me nurut Datuk Annuar Mu sa merupakan satu elemen ba ru yang di serapkan dalam Gerakan Desa Wawas an iaitu mendedahkan ma syarakat luar bandar dengan tekn o logi moden . Pros e s peruntukan kepada Jawatankuasa Keselamatan dan Kemajuan Kampung (JKKK) s edang dilakukan bagi membolehkan mereka membe li unit ko mputer y ang bers e s uaian. In s titut Kem a juan Desa telah ditu g askan untuk melatih m e rek " yang akan meng e ndalikan ko mputerko mputer di kampung iailu kini 300 JKKK sedan g d i latih. Kom puter yang d ibcka Ikan ada lah langkah awal bagi mcndedahkan kepada pentadbiran di kampung menggunakan ko mputer bagi tujuan pe nguru sa n dan aktiviti berkaitan. Bekalan ko mput e r itu ju g a a kan ditambah d a n dikembangkan ke kampun g- kampung lain j ika mendapat sambutan .

KESIMPULAN

Kempen De rma Buku bo leh dianggap berkesa n berda sarkan sambutan y ang diberikan oleh indi v idu dan juga syarikat se rra agensi pen erbit

kerajaan yang mempunyai stok buku yang tidak terjual. la boleh dipertingkatkan lagi melalui kemp en scumpaman ya sekiranya publi s iti yang me luas diadakan melalui media. Dengan adanya langkah - Iangkah daripada pihak keraja a n diharapkan tahap kemi s kinan masyarakat luar bandar dan kepinggiran aru s pembangunan di luar bandar dapat diatasi. Pembangunan intelek dan pendidikan juga diharap dapat ditingkatkan dari masa ke semaS3.



Seki/ar Perpus/akaull

BIBLIOGRAFT

information Malaysia yearbook 1998. Kuala Lumpur: Berita Book Publi shing, 1998.

Leong, Ade line and Fung, Fl ora. 'Challenges to pub li c libraries in c reati ng a reading soc iety: Sa bah con text ' . Sekitar Perpustakaan . VoI.IS , 1994 : 16-26.

Malaysia: Buku Rasmi Tahunan i997. Kuala Lumpur: Jabalan Penerangan, 1997 .

Md Ali Omar. ' In fo rmasi desa untuk perancangan pembangun an kampung.' Khidlllar. Januar i/Februari 1997 : 43-45.

Mo hd Y usof Hj. Othm an. ' Melahirkan budaya membaca melalui pend id ikan ' Sekilar Perpllslakaan, Vo l. 19, 1994 : 29-34.

Utusan Malaysia 20.7.1998: 2.

Ulusan Malaysia 6.8.1998 : 1-2.

Shaharom TM Su la im an. ' Budaya ilmu asas kemajuan .' SekilClr Perpus/akaan. Vol. 18, 1994: 44-46.

_________ . ' Nasib buku pada era ru ang s iber.· Berila Harial/. 2.1 .1997 :. 10.

Wan Mo hd Nor Wa n Daud. Penjelasan budaya illllll. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1991 .

Zai ni Ujang. ' Memupuk masyarakat membaca.' UlusGn Afalaysia. 9.7.1997 : 6.



kempen derma buku dan penyediaan maklumat...

Documents