kajian literasi maklumat perpustakaan dalam … filemasyarakat tersebut sangat bergantung kepada...

KAJIAN LITERASI MAKLUMAT PERPUSTAKAAN DALAM KALANGAN

PELATIH TAHUN AKHIR

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS PERLIS

MEREALISASIKAN KAJIAN TINDAKAN

Jauriah Md Azali Pensyarah Institut Pendidikan Guru Kampus Perlis

Emel: [email protected], [email protected]

ABSTRAK

Abstrak

Sumber maklumat dianggap sebagai sumber penting yang menyumbang ke arah

pembangunan sesebuah negara. Maklumat menjadi teras kepada perkembangan

pengetahuan dan pembentukan masyarakat berilmu. Tingkahlaku mendapatkan maklumat

melibatkan satu set aktiviti seperti keperluan maklumat, mencari maklumat, menilai dan

memilih maklumat dan akhirnya menggunakan maklumat tersebut. Kajian ini dijalankan

untuk mengenalpasti tahap kemahiran dan tingkahlaku literasi maklumat pelatih semester 8

di Institut Pendidikan Guru Kampus Perlis. Tinjauan keberkesanan tahap kemahiran dan

tingkahlaku literasi maklumat telah dilaksanakan untuk melihat sejauh manakah

kefahaman pelatih dalam melaksanakan aktiviti kemahiran maklumat dalam merealisasikan

tugasan kajian tindakan . Daripada tinjauan didapati kefahaman pelatih amat positif dalam

memahami tingkahlaku bagi mendapatkan maklumat, dapatan purata min skor ialah 4.75

manakala mengaplikasi kemahiran perpustakaan dalam tugasan min skor adalah 4.97 ,

aplikasi sumber elektronik Pusat Sumber dan mylib menunjukkan min 4.81 dan mereka

sangat bersetuju bahawa aplikasi berasaskan internet Learning Web 2.0 memberikan

potensi yang baik dalam pendidikan dengan min skor sebanyak 4.96.

Kata kunci: literasi maklumat, literasi digital, kemahiran perpustakaan, internet

Pengenalan

Evolusi masa yang digariskan oleh Toffler (1983) telah memperlihatkan pengaruh

maklumat terhadap perkembangan pendidikan. Di zaman ini, maklumat sangat mudah

diperolehi. Situasi ini memerlukan setiap individu berupaya untuk memilih, mengguna dan

menilai maklumat itu. Dalam persekitaran pendidikan di Malaysia, kemahiran-kemahiran

maklumat tidak dititikberatkan walaupun aspek ini dianggap penting dalam proses

pencapaian serta kematangan pelajar. Penggunaan pusat sumber dalam proses pengajaran

dan pembelajaran tidak dioptimumkan sepenuhnya kerana tanda aras pencapaian pelajar

masih terikat dengan pencapaian dalam peperiksaan. Maklumat yang terdapat di pusat

sumber tidak dapat diterokai oleh pelajar sepenuhnya dan ini menyebabkan penggunaan

pusat sumber berada di tahap yang kurang memuaskan. Keadaan ini menyebabkan guru

sukar mengajar pelajar untuk mengklasifikasikan jenis maklumat, memproses maklumat

mailto:[email protected]

serta menilai maklumat supaya menjadi pengetahuan yang berguna dalam proses

pembelajaran mereka.

Sumber maklumat dianggap sebagai sumber penting yang menyumbang ke arah

pembangunan sesebuah negara. Maklumat menjadi teras kepada perkembangan pengetahuan

dan pembentukan masyarakat berilmu. Oleh itu, adalah penting untuk setiap individu yang

memerlukan maklumat mengetahui dan memiliki kemahiran untuk mendapatkan maklumat ,

memilih sumber maklumat yang sesuai dan menilai maklumat yang diperolehi sebelum ia

diaplikasikan. Menurut Khalid (2000) , beliau mendefinisikan maklumat sebagai input yang

diproses secara kognitif dalam mengembangkan ilmu pengetahuan di mana pengetahuan

tersebut dapat menyelesaikan masalah atau membantu dalam membuat keputusan.

Ingwersen(1995) pula mendefinisikan maklumat sebagai hasil transformasi struktur kognitif,

di mana individu yang menerimanya dakan mengalami kesan dan berlaku perubahan dalam

tahap pengetahuan individu tersebut. Maklumat juga dikaitkan dengan sesuatu yang

diperlukan oleh pelajar pada sebarang usia semasa melalui proses pembelajaran.

Masyarakat bermaklumat

Sullman dan Hart(2002) menyatakan masyarakat bermaklumat ialah masyarakat yang

mempunyai ciri-ciri yang sebahagian daripadanya ialah seperti berikut:

Masyarakat tersebut kaya dengan maklumat dan maklumat dijadikan tunjang atau

pemacu kepada perkembangan produk dan perkhidmatan mereka. Masyarakat tersebut

juga menjadikan maklumat sebagai salah satu sumber utama untuk bersaing dalam dunia

ekonomi yang semakin global

Masyarakat tersebut proaktif dalam inovatif dan penjanaan pengetahuan. Peruntukan

kewangan yang besar juga dilaburkan untuk tujuan penyelidikan dan pembangunan.

Oleh itu, fungsi sains dalam masyarakat ini sangat ketara dan aktiviti penyelidikan

dijadikan salah satu komponen utama untuk menjana pengetahuan. Masyarakat ini juga

bekerjasama dalam menjalankan aktiviti penyelidikan dan berusaha menyeragamkan

standard terhadap sesuatu produk dan perkhidmatan.

Masyarakat tersebut sangat bergantung kepada teknologi maklumat dan komunikasi

serta mereka memenafaatkan infrastruktur komunikasi seperti internet dan intranet untuk

proses penghasilan dan perkongsian pengetahuan. Mereka juga bertindakbalas dengan

cepat terhadap sebarang perubahan pada teknologi. Ini untuk mempastikan mereka tidak

ketinggalan dan sentiasa terkehadapan dalam menghadapi saingan daripada pihak luar

Literasi Maklumat

Webber (2010) mendefinisikan bahawa literasi maklumat untuk abad ke-21 sebagai

penyesuaian kepada maklumat yang diperlukan merangkumi keupayaan mengenalpasti

maklumat melalui media lalu mendapatkan maklumat yang diperlukan kearah menjadikan

masyarakat yang beretika dan mahir maklumat. Literasi maklumat adalah suatu kemahiran

yang digunakan untuk mencari maklumat tertentu yang diperlukan dan merangkumi

kebolehan mencari dan memperolehi maklumat dalam apa jua format serta

menggunakannya semula secara aktif. Literasi maklumat merangkumi keupayaan untuk

mengakses dan menilai maklumat bagi membuat pemilihan dan menyelesaikan

permasalahan secara efektif. Berdasarkan maksud yang dinyatakan, Literasi maklumat

merangkumi kebolehan dan keupayaan untuk mengakses, menilai dan menggunakan

maklumat daripada pelbagai sumber.

Model Literasi Maklumat “The Big Six Skills” merupakan salah satu piawai tentang literasi

maklumat yang dikeluarkan oleh Information Library Standard yang dihasilkan oleh

American Association of School Librarians(AASL) yang boleh digunapakai di peringkat

institusi pengajian tinggi. The Big Six Skills ini menekankan enam kemahiran utama iaitu:

Bil Kemahiran Aktiviti

1. Definisi maklumat Mengenal pasti maklumat yang

diperlukan

2. Strategi mencari

maklumat

Mengenal pasti semua sumber

maklumat yang boleh digunakan dan

memilih sumber maklumat yang

terbaik

3. Lokasi dan capaian Mendapatkan sumber maklumat yang

sudah dipilih dan mencari maklumat

di dalamnya

4. Penggunaan maklumat Membaca, mendengar dan melihat

maklumat yang sudah dicari dan

mengambil maklumat yang relevan

5. Pengumpulan maklumat Menyusun maklumat yang mudah

diambil

6. Penilaian Menilai proses pencarian maklumat

dan hasil maklumat yang sudah

diperolehi

Rajah 1.1: Model Literasi Maklumat (Big 6 Skills)

Sumber elektronik

Mengakses maklumat daripada laman web merupakan salah satu kaedah penyebaran

maklumat yang penting dalam persekitaran pembelajaran hari ini. Dalam era digital kini,

maklumat di hujung jari diimplementasikan melalui kemudahan mengakses makluamt

diperlukan melalui jaringan yang disediakan di internet. Internet adalah sumber maklumat

paling popular kini. Perkembangan dan penggunaan internet di seluruh dunia meledak

dengan cepat, malah paling pantas berbanding dengan media lain. Pusat sumber elektronik

ialah pusat sumber yang menggunakan kemudahan rangkaian LAN (Local Area Network)

dan WAN (Wide Area Network) untuk berurusan dan berkomunikasi, di samping

mempunyai system catalog berautomasi yang boleh dicapai di mana-mana.

Sistem Pengurusan Perpustakaan Berdigital (Integrated Library Management System-

ILMU) yang dibekalkan oleh peruntukan kerajaan. Ianya dilengkapkan dengan modul:-

o ILMU™ professional

Authority control

Cataloging

Circulation

Foundation

Infortrack (OPAC)

Inter Library Loan

Reserve circulation

o NeuSync®

Z39.50 Interface

Paramips

EIS Report Generator

Receipting

Web Enabler for OPAC

Parable

Smart Card Interface

o NewWeb ™

Electronic Query Using Internet Protocol

Kemudahan perpustakaan maya menggunakan kemudahan berita dan e-jurnal melalui

langganan EBCOS dan ERIC melalui laman web www.mylib.pnm.my untuk melihat koleksi

yang terdapat dalam langganan kemudahan yang dibekalkan oleh perpustakaan Negara dan

juga di semua perpustakaan yang berada dalam kelolaan perpustakaan Negara Malaysia.

Pelaksanaan

Responden kajian ini terdiri daripada pelajar PISMP Tahun Akhir IPG Kampus Perlis

seramai 160 orang yang terdiri daripada pelbagai major iaitu Pengajian Bahasa Cina,

Pendidikan Jasmani, Matematik, Sains, Pemulihan, Pengajian Sosial, Rekabentuk dan

Pendidikan Seni Visual. Responden kajian terdiri pelajar yang mengambil kursus kajian

tindakan bagi semester 8 sebagai salah satu daripada keperluan kursus untuk bergraduat.

Tinjauan ini dilakukan bagi melihat beberapa dimensi dalam literasi maklumat iaitu:

i. Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat

ii. Kemahiran perpustakaan

iii. Sistem Maklumat Pusat Sumber (OPAC) dan portal mylib

iv. Learning web 2.0

Pernyataan Masalah

Kajian tentang kemahiran maklumat menunjukkan bahawa pengetahuan tentang kemahiran

menggunakan sumber maklumat dan maklumat itu sendiri amat bernilai terutamanya dalam

transformasi ilmu. Bagi mendapatkan maklumat yang dikehendaki, seseorang harus

mempunyai kemahiran menggunakan strategi mengesan maklumat, menganalisis maklumat

yang diterima, membuat refleksi maklumat yang perlu ditambah, membuat sintesis dan

penilaian. Kesemua kemahiran tersebut adalah sebahagian daripada ciri-ciri orang yang

literasi maklumat. Kajian Juhana (1999) mendapati ramai pengurus yang mempunyai

http://www.mylib.pnm.my/

kelulusan universiti tidak terlatih langsung dalam strategi mengesan maklumat yang

merupakan salah satu komponen penting dalam kemahiran maklumat. Justeru, penyelidikan

tindakan merupakan salah satu platform membina kemahiran maklumat bagi kajian wajib

bagi pelatih tahun akhir di Institut Pendidikan Guru. Kajian ini adalah untuk melihat

tingkahlaku pelajar dalam mendapatkan maklumat, tahap kemahiran perpustakaan dan

carian secara elektronik dan learning Web 2.0.

Objektif kajian

1. Mengetahui tahap tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat

2. Mendapatkan tahap kemahiran perpustakaan yang dapat diaplikasikan dalam kajian

tindakan

3. Mengenal pasti penggunaan sumber elektronik maklumat Pusat Sumber dan portal

4. Mengenal pasti penggunaan aplikasi learning web 2.0 dalam membuat kajian

tindakan

Persoalan Kajian

1. Apakah tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat?

2. Bagaimana pelatih dapat mengaplikasi kemahiran perpustakaan dalam kajian

tindakan?

3. Apakah berlaku peningkatan kefahaman pelatih dan keberkesanan dalam

penggunaan sumber elektronik maklumat Pusat Sumber dan portal mylib yang sedia

ada di IPGK Perlis?

4. Apakah berlaku peningkatan penggunaan aplikasi Learning Web 2.0 dalam membuat

kajian tindakan?

Metodologi Kajian

Secara umumnya , kajian ini berasaskan kepada kajian lalu (literature review) daripada

pakar dalam bidang pendidikan, pakar psikologi dan penyelidikan. Tinjauan dalam bentuk

soal selidik dan pemerhatian ke atas persepsi guru pelatih . Kajian ini adalah untuk

meninjau keberkesanan tingkahlaku pelatih, kemahiran perpustakaan, sumber elektronik

dan aplikasi learning web 2.0

Populasi dan Sampel:

Populasi: 166 orang pelajar PISMP , Tahun akhir IPGK Perlis (Ambilan Januari 2010)

Sampel : 160 orang pelajar PISMP Tahun akhir , yang mengikuti pengajian sepenuh masa

dipilih secara rawak di IPG Kampus Perlis

Instrumentasi Kajian

1. Dokumen – penggunaan dan interaksi tugasan dan cadangan projek kajian

2. Soal selidik mengandungi dua bahagian. Bahagian A meninjau tentang latar

belakang dan maklumat peribadi responden. Bahagian B mengandungi maklumat

mengandungi soalan soal selidik yang terdiri daripada konstruk iaitu berkaitan

dengan tingkahlaku pelatih dalam carian maklumat, kemahiran perpustakaan, sumber

elektronik dan internet. Pecahan dan bilangan soalan adalah seperti yang dinyatakan

dalam Jadual 1.1.

Jadual 1.1: Taburan Item Soal Selidik Mengikut Aspek Kajian

Perkara Bilangan Item

Bahagian A

Latar belakang pelajar

Bahagian B

i.Tingkahlaku pelatih dalam

mendapatkan maklumat

25 soalan

ii.Kemahiran perpustakaan

5 soalan

iii.Sistem Maklumat Pusat Sumber

(OPAC) dan portal mylib 6 soalan

iv. Learning web 2.0 9 soalan

Jumlah 45 soalan

Bahagian B ( soalan) menggunakan Linear Skala Likert seperti yang ditunjukkan di dalam

Jadual 1.2.

Jadual 1.2 : Maklum Balas Responden Mengikut Skala Likert

Skala Jawapan

1 Sangat tidak bersetuju

2 Tidak bersetuju

3 Tidak pasti

4 Bersetuju

5 Sangat bersetuju

Analisis Data

Semua data yang diperolehi dari soal selidik dianalisis menggunakan perisian Statistical

Package for The Social Sciences versi 21.0 (SPSS) untuk mendapatkan nilai min dan peratus

bagi setiap aspek yang hendak dikaji. Dalam kajian ini min skor yang digunakan merujuk

kepada jadual berikut:

Min Skor Tahap Persetujuan Guru Pelatih

1.00hingga 1.89

1.90 Hingga 2.69

2.70 Hingga 3.49

3.50 Hinggga 4.29

4.30 Hingga 5.00

Sangat Tidak Bersetuju

Tidak Bersetuju

Tidak Pasti

Bersetuju

Sangat Bersetuju

Analisa Dapatan Kajian

Latar Belakang Responden

Responden kajian ini terdiri daripada pelajar PISMP Semester 8 IPG Kampus Perlis

seramai 160 orang yang terdiri daripada pelajar Pengajian Bahasa Cina, Pendidikan Jasmani,

Matematik, Sains, Pemulihan, Pengajian Sosial, Rekabentuk dan Pendidikan Seni Visual.

Responden kajian terdiri pelajar yang mengambil kursus Kajian Tindakan semester akhir.

Ciri-ciri demografi responden yang dikaji dalam kajian ini ialah dari segi jantina,program

dan major (pengkhususan) bidang pengajian di IPG Kampus Perlis.

Jadual 2 menunjukkan maklumat latar belakang responden yang diperolehi dalam

kajian ini.

Jadual 2 Latar Belakang Responden

Pembolehubah

Kategori

Bil. Responden

Peratus

1. Jantina Lelaki

Perempuan

Jumlah

54

106

160

33.8

66.3

100

2. Pengajian

(Major)

Bahasa Cina

Pendidikan Jasmani

Matematik

Rekabentuk

Pemulihan

Pengajian Sosial

Sains

Pendidikan Seni Visual

Jumlah

15

36

17

21

20

13

17

21

160

9.4

22.5

10.6

13.1

12.5

8.1

10.6

13.1

100

Pada keseluruhannya , responden perempuan melebihi 49% berbanding responden

lelaki iaitu 33.8%. Kebanyakan responden yang mewakili setiap kumpulan major dalam

kajian ini .

Dapatan Kajian

Soalan kajian yang dinyatakan dalam kajian ini akan dijawab berdasarkan analisis

data soal selidik mengikut kategori berikut :

v. Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat

vi. Kemahiran perpustakaan

vii. Sistem Maklumat Pusat Sumber (OPAC) dan portal mylib

viii. Learning web 2.0

Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat

i. Untuk melihat soalan kajian berkaitan tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan

maklumat, 25 item soal selidik telah dikemukakan kepada responden. Dapatan kajian

dipaparkan dalam Jadual 3, menunjukkan min skor dan sisihan piawai kesemua skor

keseluruhan item tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat yang diperolehi

daripada responden. Hasil kajian ini dilaporkan dalam bentuk jadual kekerapan

jumlah dan peratus serta mengikut susunan min skor tertinggi kepada yang terendah.

Jadual 3 Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat

Pernyataan Peratus persetujuan (%)

Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat STS TS TP S SS

Saya merancang jenis maklumat yang diperlukan 0.6 27.5 71.5

Saya sedar akan maklumat dalam jurnal lebih kerap disemak ,

disunting dan dikritik berbanding majalah

0.6 28.1 71.5

Saya sedar maklumat boleh didapati dalam pelbagai teknik 22.5 77.5

Saya sedar sumber primer ialah sumber asal yang merekodkan

kerja literatur

28.8 71.3

Saya sedar sumber sekunder ialah sumber membincangkan hasil

kerja orang lain

0.6 0.6 26.9 1.9

Saya sedar maklumat boleh diperolehi dalam pelbagai bentuk 0.6 28.1 71.3

Saya mengenalpasti tema-tema lain yang berkaitan kata kunci

yang boleh digunakan bagi mencari maklumat

26.1 71.9

Saya membaca pelbagai sumber umum bagi mendapatkan

pemahaman tentang topik yang dikaji

0.6 0.6 26.9 71.9

Saya sedar boleh menggunakan ‘shorcut’ dalam pencarian

maklumat

26.9 73.7

Saya sedar boleh mencari buku berdasarkan judul yang diberikan 28.1 71.9

Saya perlu membuat pencarian mengikut bidang judul yang

diberikan sebagai tugasan

28.1 71.9

Saya melihat semula strategi pencarian maklumat jika item-item

yang didapati tidak menepati carian

28.1 71.9

Saya membaca sumber-sumber lain 0.6 28.8 70.6

Saya biasa menilai kepakaran penulis samada berkelayakan atau

tidak dalam bidang yang ditulis

0.6 14.4 85

Saya menilai ketepatan kandungan dengan membaca sumber-

sumber lain yang dinyatakan oleh penulis

0.6 14.4 85


Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat STS TS TP S SS

Saya memahami bahawa kesan konteks pelbagai sejarah, budaya

dan geografi akan mempengaruhi perspektif maklumat

100

Saya sedar faktor masa mempengaruhi kerelevanan maklumat

dengan topik kajian

100

Saya mendapatkan pengesahan tentang pemahaman sesuatu topik

dengan mendapatkan pendapat pakar

0.6 99.4

Saya menyusun item-item dengan sistematik semasa mencari

maklumat

100

Saya tahu cara menyimpan maklumat ke dalam virtual disk atau

email

0.6 99.4

Saya boleh merekodkan petikan bagi memudahkan carian

maklumat

0.6 99.4

Saya menulis sendiri konsep-konsep penting menggunakan

perkataan sendiri

100

Saya menggunakan idea-idea utama yang terdapat dalam

maklumat yang ditemui untuk menyokong topik kajian

0.6 99.4

Saya menggabungkan idea-idea utama dari satu sumber atau

lebih untuk membentuk idea baru

100

Saya boleh membina sendiri kesimpulan berdasarkan maklumat

yang telah dikumpulkan

100

Berdasarkan jadual 3, dapatan kajian menunjukkan melebihi 95% responden

bersetuju dan menunjukkan tingkahlaku yang amat positif dan memahami bahawa

kemahiran maklumat dan carian maklumat sekunder merupakan pendekatan yang baik

dalam mencari maklumat berkaitan bahan kajian di perpustakaan.Keseluruhan item tentang

tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat mendapat persetujuan yang tinggi iaitu

melebihi 95%.

Jadual 4 Tingkahlaku pelatih mendapatkan maklumat mengikut min dan sisihan

piawai

Pernyataan

Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat Min Sisihan

Piawai

Saya merancang jenis maklumat yang diperlukan 4.71 0.468

Saya sedar akan maklumat dalam jurnal lebih kerap disemak ,

disunting dan dikritik berbanding majalah

4.71 0.470

Saya sedar maklumat boleh didapati dalam pelbagai teknik 4.77 0.470

Saya sedar sumber primer ialah sumber asal yang merekodkan

kerja literature

4.71 0.454

Saya sedar sumber sekunder ialah sumber membincangkan hasil

kerja orang lain

4.59 0.549

Saya sedar maklumat boleh diperolehi dalam pelbagai bentuk 4.70 0.499

Saya mengenalpasti tema-tema lain yang berkaitan kata kunci yang

boleh digunakan bagi mencari maklumat

4.72 0.451

Pernyataan

Tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan maklumat Min Sisihan

Piawai

Saya membaca pelbagai sumber umum bagi mendapatkan

pemahaman tentang topik yang dikaji

4.69 0.574

Saya sedar boleh menggunakan shorcut dalam pencarian maklumat 4.73 0.445

Saya sedar boleh mencari buku berdasarkan judul yang diberikan 4.72 0.451

Saya perlu membuat pencarian mengikut bidang judul yang

diberikan sebagai tugasan

4.72 0.451

Saya melihat semula strategi pencarian maklumat jika item-item

yang didapati tidak menepati carian

4.72 0.451

Saya membaca sumber-sumber lain 4.70 0.473

Saya biasa menilai kepakaran penulis samada berkelayakan atau

tidak dalam bidang yang ditulis

4.84 0.381

Saya menilai ketepatan kandungan dengan membaca sumber-

sumber lain yang dinyatakan oleh penulis

4.84 0.381

Saya memahami bahawa kesan konteks pelbagai sejarah, budaya

dan geografi akan mempengaruhi perspektif maklumat

5.00 0.000

Saya sedar faktor masa mempengaruhi kerelevanan maklumat

dengan topik kajian

5.00 0.000

Saya mendapatkan pengesahan tentang pemahaman sesuatu topik

dengan mendapatkan pendapat pakar

3.99 0.079

Saya menyusun item-item dengan sistematik semasa mencari

maklumat

5.00 0.000

Saya tahu cara menyimpan maklumat ke dalam virtual disk atau

email

4.99 0.168

Saya boleh merekodkan petikan bagi memudahkan carian maklumat 3.99 0.079

Saya menulis sendiri konsep-konsep penting menggunakan

perkataan sendiri

5.00 0.000

Saya menggunakan idea-idea utama yang terdapat dalam maklumat

yang ditemui untuk menyokong topik kajian

4.99 0.168

Saya menggabungkan idea-idea utama dari satu sumber atau lebih

untuk membentuk idea baru

5.00 0.000

Saya boleh membina sendiri kesimpulan berdasarkan maklumat

yang telah dikumpulkan

5.00 0.000

Keseluruhan 4.75 0.298

______________________________________________________________________

Berdasarkan Jadual 4, dapatan kajian mengesahkan bahawa analisis keseluruhan min

tingkahlaku pelatih dalam mencari maklumat amat positif dan bersetuju bahawa perubahan

tingkahlaku positif ke arah menghasilkan kajian tindakan yang berinovatif adalah paling

tinggi sekali iaitu 4.75. Namun keseluruhan semua item mendapat skor melebihi 4.

Secara keseluruhannya kesemua item terbukti menunjukkan bahawa responden

faham bahawa tingkahlaku yang positif bertujuan membudayakan kemahiran berfikir dan

carian maklumat perlu dilaksanakan kearah menghasilkan kajian yang baik.

Berdasarkan sisihan piawai pula, di dapati pernyataan-pernyataan keseluruhan item

mendapat nilai sisihan piawai antara 0.00 hingga 0.50. Ini menggambarkan persetujuan yang

baik oleh kesemua responden terhadap item bahawa tingkahlaku pelatih dalam mendapatkan

maklumat penting dalam membudayakan kajian yang baik.

Keseluruhannya min item berkaitan tingkahlaku dalam mendapatkan maklumat

mendapat 4.75 dan sisihan piawai 0.298. Ini menunjukkan bahawa responden memahami

tentang keperluan terhadap tingkahlaku mendapatkan maklumat dalam kajian tindakan.

Kemahiran perpustakaan

Untuk melihat soalan kajian berkaitan kemahiran perpustakaan dalam kajian

tindakan, sebanyak 5 item telah dikemukakan. Dapatan kajian dipaparkan dalam Jadual 5

menunjukkan lebih 98 % responden bersetuju bahawa skor item saya mengetahui lokasi

bahan dan sumber yang terdapat di Pusat Sumber, saya menggunakan bahan rujukan realia

di Pusat Sumber , saya sering membuat bibliografi dan rujukan bagi setiap tugasan yang

saya cari, saya menggunakan indeks dalam membuat carian buku dan saya merujuk kepada

glosari dalam mencari maklumat dalam buku memberikan dapatan persetujuan min yang

tinggi. Hanya 1.9 % masih tidak pasti bagi item saya menggunakan bahan rujukan realia di

Pusat Sumber , saya sering membuat bibliografi dan rujukan bagi setiap tugasan yang saya

cari manakala 0.6% masih tidak pasti bagi item saya menggunakan indeks dalam membuat

carian buku dan saya merujuk kepada glosari dalam mencari maklumat dalam buku.

Jadual 5 Kemahiran perpustakaan



STS TS TP S SS

Saya mengetahui lokasi bahan dan sumber yang terdapat

di Pusat Sumber

1.9 98.1

Saya menggunakan bahan rujukan realia di Pusat Sumber 1.9 98.1

Saya sering membuat bibliografi dan rujukan bagi setiap

tugasan yang saya cari

0.6 1.3 98.1

Saya menggunakan indeks dalam membuat carian buku 0.6 0.6 98.8

Saya merujuk kepada glosari dalam mencari maklumat

dalam buku

0.6 99.4

Berdasarkan maklumat yang ditunjukkan dalam jadual 6, didapati min skor item

bahawa saya mengetahui lokasi bahan dan sumber yang terdapat di Pusat Sumber, saya

menggunakan bahan rujukan realia di Pusat Sumber , saya sering membuat bibliografi dan

rujukan bagi setiap tugasan yang saya cari, saya menggunakan indeks dalam membuat

carian buku dan saya merujuk kepada glosari dalam mencari maklumat dalam buku

memberikan dapatan persetujuan min yang tinggi.

Jadual 6 Kemahiran perpustakaan

Pernyataan


Min Sisihan

Piawai

Saya mengetahui lokasi bahan dan sumber yang terdapat di

Pusat Sumber

4.96 0.272

Saya menggunakan bahan rujukan realia di Pusat Sumber 4.96 0.272

Saya sering membuat bibliografi dan rujukan bagi setiap

tugasan yang saya cari

4.97 0.193

Saya menggunakan indeks dalam membuat carian buku 4.98 0.176

Saya merujuk kepada glosari dalam mencari maklumat

dalam buku

4.99 0.158


Keseluruhannya kemahiran perpustakaan skor min yang tinggi juga iaitu 4.97

dengan sisihan piawai kurang dari satu iaitu 0.214. Ini menggambarkan bahawa responden

menyatakan kemahiran perpustakaan membantu responden dalam melaksanakan tugasan

kajian tindakan mereka.

Sistem Maklumat Pusat Sumber (OPAC) dan portal mylib

Pusat Sumber merupakan agen penting dalam proses pengajaran dan pembelajaran kerana

pusat sumber dapat membantu guru menyediakan bahan untuk pengajaran. Kemahiran

teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) yang kini telah diserapkan kepada guru-guru

sumber dan media perlulah dijana supaya hasrat mewujudkan pusat sumber digital sebenar

akan tercapai. Masnizah &Zawiyah(2005) menyatakan perpustakaan digital adalah koleksi

maklumat yang besar dan teratur , didigitalkan dalam bentuk yang membenarkan capaian

maklumat pada bila-bila masa dan di mana sahaja melalui konsep rangkaian komunikasi

global serta penggunaan teknologi maklumat yang optimum .Aplikasi WebOPC dan portal

mylib merupakan inisiatif kepada pembangunan pusat sumber elektronik di pusat-pusat

pengajian tinggi.

Untuk melihat soalan kajian berkaitan sistem maklumat Pusat Sumber (OPAC) dan

portal mylib sebanyak 6 item telah dikemukan. Dapatan kajian dipaparkan dalam Jadual 7

menunjukkan sebanyak 89.4% responden bersetuju dengan item Saya kerap menggunakan

aplikasi ini dalam carian maklumat untuk menyiapkan kajian, sebanyak 88.8% Saya

mendapati system ini mesra pengguna (OPAC dan mylib), sebanyak 90% Saya mahir

menggunakan OPAC, sebanyak 90.6% Saya mahir menggunakan mylib dan sebanyak

90.6% Saya telah mengetahui dan tahu menggunakan system aplikasi ini melalui latihan

yang diberi oleh pegawai PS serta sebanyak 91.3% Saya dapati kandungan system ini

berinformasi dan memuaskan.

Jadual 7 Sistem Maklumat Pusat Sumber (OPAC) dan portal mylib

Pernyataan Peratuspersetuuan (%)


STS TS TP S SS

Saya kerap menggunakan aplikasi ini dalam carian maklumat

untuk menyiapkan kajian

0.6 0.6 9.4 89.4

Saya mendapati system ini mesra pengguna (OPAC dan mylib) 0.6 10.6 88.8

Saya mahir menggunakan OPAC 9.4 0.6 90

Saya mahir menggunakan mylib 8.8 0.6 90.6

Saya telah mengetahui dan tahu menggunakan system aplikasi

ini melalui latihan yang diberiolehpegawai PS

8.8 0.6 90.6

Saya dapati kandungan system ini berinformasi dan memuaskan 4.4 4.4 91.3

Berdasarkan maklumat yang ditunjukkan dalam jadual 8, didapati min skor item saya

kerap menggunakan aplikasi ini dalam carian maklumat untuk menyiapkan kajian, sebanyak

4.77 , saya mendapati sistem ini mesra pengguna (OPAC dan mylib), sebanyak 4.77 .

Manakala min bagi item saya mahir menggunakan OPAC, sebanyak 4.81, min skor item

saya mahir menggunakan mylib dan sebanyak 4.82. Bagi min skor saya telah mengetahui

dan tahu menggunakan system aplikasi ini melalui latihan yang diberi oleh pegawai PS ialah

4.82 serta bagi item saya dapati kandungan sistem ini berinformasi dan memuaskan min

skor ialah 4.87. Bagi keseluruhannya, min skor adalah 4.81 dan menunjukkan tahap

persetujuan yang tinggi.

Dari segi sisihan piawai pula, di dapati semua pernyataan mempunyai nilai kurang

dari satu. Ini menggambarkan majoriti responden bersetuju bahawa aplikasi sumber

elektronik OPAC dan portal mylib amat membantu dalam pencarian maklumat.

Jadual 8 Sistem Maklumat Pusat Sumber (OPAC) dan portal mylib


Min Sisihan piawai

Saya kerap menggunakan aplikasi ini dalam carian maklumat

untuk menyiapkan kajian

4.77 0.693

Saya mendapati system ini mesra pengguna (OPAC dan

mylib)

4.77 0.693

Saya mahir menggunakan OPAC 4.81 0.588

Saya mahir menggunakan mylib 4.82 0.570

Saya telah mengetahui dan tahu menggunakan system

aplikasi ini melalui latihan yang diberiolehpegawai PS

4.82 0.570

Saya dapati kandungan system ini berinformasi dan

memuaskan

4.87 0.450


Learning Web 2.0

Internet ialah sumber maklumat yang kaya dan membolehkan seseorang seperti ‘hilang

dalam lautan’ maklumat tanpa kemahiran tertentu. Justeru untuk mencari dan mencapai

maklumat di Internet, pengguna perlu mengetahui dan mempunyai kemahiran lat carian

dan capaian yang ada di Internet sama ada enjin pencari, perisian, pangkalan data dan

perisian khusus. Untuk melihat soalan kajian berkaitan aplikasi Learning Web 2.0

sebanyak 3 item telah dikemukakan. Dapatan kajian dipaparkan dalam Jadual 9

menunjukkan sebanyak 95.6% responden bersetuju dengan item saya sering juga

menggunakan carian laman web seperti google scholar dan yahoo dalam mendapatkan

maklumat kajian, manakala sebanyak 98.1% responden bersetuju bagi item saya ada

menggunakan wikis untuk dapatkan maklumat sesuatu item . Sebanyak 98.1%

responden bersetuju bagi item saya juga ada menghubungi rakan dalam ‘social

bookmarking’ , ‘facebook ‘untuk mendapatkan pengesahan carian saya.

Jadual 9 Learning Web 2.0

Pernyataan Peratuspersetuuan (%)

Learning Web 2.0

STS TS TP S SS

Saya sering juga menggunakan carian laman web seperti google

scholar dan yahoo dalam mendapatkan maklumat kajian

1.3 3.1 95.6

Saya ada menggunakan wikis untuk dapatkan maklumat sesuatu

item

1.3 0.6 98.1

Saya juga ada menghubungi rakan dalam ‘social bookmarking’ ,

‘facebook ‘untuk mendapatkan pengesahan carian saya

0.6 1.3 98.1

Berdasarkan maklumat yang ditunjukkan dalam jadual 10, didapati min skor item

saya sering juga menggunakan carian laman web seperti google scholar dan yahoo dalam

mendapatkan maklumat kajian memberikan min sebanyak 4.94, manakala sebanyak 4.94

juga bagi item saya ada menggunakan wikis untuk dapatkan maklumat sesuatu item. Min

skor 4.97 bagi item saya juga ada menghubungi rakan dalam ‘social bookmarking’ ,

‘facebook ‘untuk mendapatkan pengesahan carian saya..

Dari segi sisihan piawai pula, di dapati semua pernyataan mempunyai nilai kurang

dari satu. Ini menggambarkan majoriti responden bersetuju bahawa carian aplikasi Learning

Web 2.0 seringkali digunakan.

Jadual 10: Learning Web 2.0

Penyataan Min Sisihan

Piawai

Learning Web 2.0

Saya sering juga menggunakan carian laman web

seperti google scholar dan yahoo dalam mendapatkan

maklumat kajian

4.94 0.280

Saya ada menggunakan wikis untuk dapatkan maklumat

sesuatu item

4.97 0.236

Saya juga ada menghubungi rakan dalam ‘social

bookmarking’ , ‘facebook ‘untuk mendapatkan

pengesahan carian saya

4.97 0.236


Keseluruhannya, min bagi Learning Web 2.0 mendapat nilai tinggi iaitu 4.96 dengan

sisihan piawai dibawah nilai satu iaitu 0.251. Ini bermakna responden membuat carian

menggunakan platform Learning Web 2,0. Responden juga memahami bahawa carian

berasaskan web sering mereka lakukan.

Kesimpulan

Kajian ini telah memenuhi semua persoalan yang diingini oleh penyelidik di mana semua

objektif yang diingini telah tercapai. Literasi maklumat perpustakaan telah memainkan

peranan dalam merealisasikan transformasi ilmu terutamanya dalam kalangan para pelatih

guru . Namun, kajian ini juga terdapat kekurangan kerana jumlah responden yang terlibat

hanya 160 orang, yang terdiri dalam kalangan pelajar semester akhir sepenuh masa yang

mengikuti Pengajian Ijazah Sarjana Muda Perguruan (PISMP) di Instititut Pendidikan Guru

Kampus Perlis sahaja kerana kekurangan daripada aspek kos. Dari segi data yang diperolehi

berkemungkinan kurang tepat tetapi kajian penyelidikan ini boleh dijadikan rujukan dan

maklumat kepada yang terlibat dan orang ramai.

Rujukan:

1. Amy Solomon (2012). 100% Information Literacy Success, 2nd

edition. Cencage

learning.USA.

2. Abdul Fatah Hasan (2001). Penggunaan Minda Secara Optimum Dalam Pembelajaran.

Kuala Lumpur: Utusan Publications and Distributors Sdn. Bhd.

3. Ahmad Azman .Kompetensi Profesional Maklumat di Zaman Masyarakat Bermaklumat,

Journal Informika Jilid 1, MS 137-146 , 2011.Blanche W.O’Bannon(2010). Preparing to

use Technology: A Practical Guide to curriculum Integration. Pearson.USA.

4. Bhasah (2007). Kaedah Analisis Data Penyelidikan Ilmiah. Kuala Lumpur.Utusan

Publication & Distributors Sdn. Bhd.

5. Cresswell.J(2012). Educational Research: Planning, conducting, and evaluating

quantitative and qualitative research. Pearson. USA.

6. Chua Yan Pua (2008). Analisis Statistik Kaedah Penyelidikan Buku 3. Mc Graw Hill.

Kuala Lumpur.

7. Ismail Zain (2002). Aplikasi Multimedia dalam Pengajaran. Utusan Publishing. Kuala

Lumpur.

8. Juhana et.al(2010). Kemahiran Maklumat : Teori dan Amalan.UTM, Skudai, Johor.

9. Najib (2010). Transformasi Minda.INTAN . Malaysia

10. Nunnally, J.C., Bernstein, I.H.(1994). Pyschometric Theory. 3rd edition. New York.Mc

Graw Hill Book .

11. Sulaiman Masri (2005). Kaedah Penyelidikan dan Panduan Penulisan (esei, proposal,

tesis).Utusan Publication. Kuala Lumpur.

12. Syed Arabi Idid. (1998). Kaedah Penyelidikan Komunikasi Dan Sains Sosial. Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

13. Tenku Putri Norishah et.al (2012).Digital Literacy Competence for Academic Needs: An

Analysis of Malayisan Students in Three Universities.Procedia Social dan Behavioral

Sciences ,69, 1489-1496.

14. Webber(2010).Information Literacy for the 21st Century.INFORUM 2010: 16th

conference on Information Resources. http://www.inforum.cz./pdf/2010/webber-sheila-

1.pdf.

kajian literasi maklumat perpustakaan dalam … filemasyarakat tersebut sangat bergantung kepada...

Documents