BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Pada alaf baru ini, peranan sebagai pendidik semakin mencabar. Setiap pendidik perlu

memahami, menghayati dan dapat melaksanakan tanggungjawab yang telah

diamanahkan dengan sebaik mungkin. Pendidik merupakan tonggak di dalam

merealisasikan perubahan dan kehendak negara iaitu membentuk sebuah negara yang

masyarakatnya bermoral dan beretika , saintifik dan berteknologi tinggi (Wawasan

2020). Oleh itu, pendidik perlu peka dengan segala ilmu kependidikan dan bergerak

seiring dengan perkembangan terkini.

Untuk merealisasikan hasrat ini, bidang pendidikanlah menjadi nadi utama dan

pendidik perlu memainkan peranan penting. Bagi melahirkan individu yang berfikiran

saintifik sejajar dengan objektif pendidikan sains di Malaysia maka pendidik seharusnya

mendidik pelajar untuk memperoleh ilmu sains dan kemahiran proses sains. Oleh itu,

1

menjadi tanggungjawab para pendidik perlu menyediakan pengalaman pembelajaran

yang dapat membantu pelajar memperolehi maklumat.

Pelajar yang belajar secara menghafal, mudah lupa akan pengetahuan yang

dipelajarinya. Dalam mengatasi masalah ini, pelajar perlu didedahkan kepada

pengalaman pembelajaran yang merangsang mereka berinteraksi dengan maklumat atau

ilmu pengatahuan secara bermakna. Maklumat itu akan menjadi lebih bermakna jika

mereka terpaksa memikirkan dan berusaha mencari maklumat itu berdasarkan daya

usaha mereka sendiri dalam menyelesaikan sesuatu masalah. Antaranya guru boleh

menggunakan pendekatan pengajaran konstruktivisme.

Bertolak dari premis ini ,penyelidik memilih pendekatan pengajaran

konstruktivisme dalam meningkatkan kefahaman dan pencapaian pelajar Tingkatan 2

dalam mata pelajaran Sains bagi tajuk “Force”. Ini adalah kerana penyelidik merasakan

pendekatan secara konstruktivisme adalah lebih berkesan daripada kaedah tradisional.

Diharapkan dengan adanya tinjauan dan cadangan seperti yang dikemukakan di

dalam penulisan ini dapat memberi sedikit idea dan panduan kepada pihak-pihak yang

berkenaan terutama para pendidik untuk melaksanakan proses pengajaran dan

pembelajaran bagi mengoptimumkan kefahaman pelajar.

2

1.2 Latar Belakang Kajian

Mata pelajaran Sains merupakan satu mata pelajaran yang selalu dianggap sukar

oleh kebanyakan para pelajar. Bagi mereka, mempelajari dan memahami konsep-

konsep sains menjadi satu masalah besar. Kajian oleh Woonaugh (1994) misalnya

menyebut bahawa sikap seseorang terhadap sains dan teknologi ditentukan oleh

beberapa faktor terutamanya latar belakang keluarga, gender dan stail serta strategi

pengajaran dan pembelajaran.

Subahan (1996), berpendapat bahawa orientasi mengajar di sekolah lebih

menggalakkan pembelajaran fakta secara hafalan, latihan ke arah membentuk pelajar

berfikir secara saintifik dan divergen kurang menggalakkan. Pengajaran yang sesuai

dengan keperluan semasa juga tidak pernah diubah (Mohd. Majid Konting 1996)

walaupun Kurikulum Baru Sekolah Menengah (KBSM) menekankan pentingnya kaedah

berpusatkan pelajar digunakan dalam pengajaran.

Pembelajaran sains sebenarnya dipengaruhi oleh banyak faktor, antaranya ialah

kurikulum yang mantap, kesediaan pelajar untuk belajar dan kesediaan guru untuk

membimbing pelajar. Kesediaan pelajar untuk belajar pula bergantung pada keupayaan

pelajar itu menyesuaikan konsep awal sains yang dimilikinya dengan konsep sains yang

diajar di sekolah serta dapat menggunakan teknik-teknik belajar yang sesuai bagi

memperolehi keputusan yang cemerlang.

3

Guru-guru pula perlu memahami tanggapan awal pelajar tentang sesuatu konsep

sains yang bakal diajar. Dengan kata lain, pengetahuan sedia ada pelajar perlu

diberikan pertimbangan yang sewajarnya oleh guru sebelum guru mula mengajar sesuatu

topik baru.

Pemilihan strategi pengajaran yang tepat amat membantu pelajar untuk

menguasai kemahiran-kemahiran yang diinginkan. Strategi pengajaran yang

dimaksudkan ialah strategi yang mengaplikasikan teori konstruktivisme yang diasaskan

oleh Piaget. Apa yang ingin dikaji di sini ialah tentang bagaimana guru boleh

menggunakan strategi pengajaran dan pembelajaran sains dengan pendekatan pengajaran

konstruktivisme di bilik darjah bagi meningkatkan penguasaan ilmu sains. Guru boleh

mengaitkan pengamalan sedia ada pelajar kerana topik ini telah dipelajari ketika di

Tahun 6 (peringkat Sekolah Rendah) lagi.

1.3 Penyataan Masalah

Penyelidik ingin mengkaji tentang keberkesanan penggunaan pendekatan pengajaran

konstruktivisme dalam meningkatkan pencapaian pelajar Tingkatan 2. Oleh yang

demikian, penilaian yang dijalankan oleh penyelidik ini perlu bagi mengetahui

keberkesanan pendekatan ini terhadap pelajar Tingkatan 2 di sekolah yang dipilih. Hasil

penilaian yang diperolehi akan membantu penyelidik menyemak keberkesanan

pendekatan pengajaran konstruktivisme yang dilaksanakan di dalam bilik darjah.

4

1.4 Kerangka Konsep

5

Bahan pengajaran

Masa dan peluang mencukupi

Guru sebagai motivator

Keberkesanan pendekatan pengajaran

konstruktivisme

Pengetahuan sedia ada pelajar

1.5 Tujuan Kajian

Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk menguji keberkesanan pendekatan pengajaran

konstruktivisme dalam peningkatan pencapaian sains di kalangan pelajar Tingkatan 2 di

Sekolah Menengah Kebangsaan Desa Tun Hussein Onn.

1.6 Objektif Kajian

Kajian ini dilakukan adalah bertujuan untuk :

(i) menentukan perbezaan min skor pencapaian ujian pra bagi pelajar

Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar dalam kumpulan rawatan dan

kumpulan kawalan.

(ii) menentukan perbezaan min skor pencapaian ujian pasca bagi pelajar

Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar dalam kumpulan rawatan dan

kumpulan kawalan.

6

1.7 Soalan Kajian

Tujuan utama kajian ini dijalankan adalah untuk menjawab beberapa persoalan berkaitan

pendekatan pengajaran konstruktivisme dalam meningkatkan pencapaian pelajar

Tingkatan 2 dalam mata pelajaran Sains. Di antara persoalan-persoalannya ialah :

1. Adakah wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pra bagi pelajar

Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar dalam kumpulan rawatan dan

kumpulan kawalan.

1 Adakah wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pasca bagi pelajar

Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar dalam kumpulan rawatan dan

kumpulan kawalan.

1.8 Hipotesis Kajian

1. Tiada wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pra bagi mata

pelajaran Sains Tingkatan Dua iaitu di kalangan pelajar-pelajar dalam

kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan.

2. Tiada wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pasca bagi mata

pelajaran Sains Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar dalam

kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan.

7

1.9 Kepentingan Kajian

Hasil daripada kajian ini, penyelidik akan dapat melihat sejauh mana keberkesanan

pendekatan pengajaran konstruktivisme berbanding kaedah tradisional. Penyelidik juga

ingin melihat guru mengaplikasikan pendekatan pengajaran konstruktivisme ini dalam

topik-topik lain yang difikirkan perlu.

Hasil dapatan dari penyelidikan ini diharap dapat membantu pihak-pihak tertentu

seperti:

i. Sumber maklumat kepada pihak sekolah

- Sebagai rujukan atau panduan kepada guru-guru dalam mempelbagaikan

strategi pengajaran dan pembelajaran. Hasil kajian ini boleh dijadikan

asas untuk merancang aktiviti bagi meningkatkan pencapaian mata

pelajaran Sains di Sekolah Menengah pada masa akan datang.

ii. Sumber rujukan Pejabat Pelajaran Daerah

- Ia adalah sebagai bahan rujukan bagi merancang kursus-kursus yang

sesuai yang boleh disediakan kepada guru-guru di bawah seliaannya.

8

iii. Sumber rujukan Jabatan Pelajaran Negeri

- Membantu Jabatan Pelajaran Negeri menyusun semula strategi serta

mengenalpasti program latihan atau kursus bagi memperbaiki dan

mempertingkatkan lagi mutu pengajaran sains

1.10 Batasan Kajian

Kajian ini terbatas kepada pelajar-pelajar Tingkatan 2 sahaja di Sekolah Menengah

Kebangsaan Desa Tun Hussein Onn. Topik yang dipilih dalam pendekatan pengajaran

konstruktivisme ialah “Force”. Oleh itu, generalisasi hanya boleh dibuat ke atas pelajar

Tingkatan 2 sahaja.

1.11 Definisi istilah

Pencapaian

Ia bermaksud skor atau gred yang diperolehi dalam peperiksaan yang dinilai

dengan gred AI, A2, C3, C4, C5, C6, P7, P8 dan F9. Pencapaian gred AI, A2

dianggap sangat baik, gred C3, C4 dianggap baik, C5, C6 adalah sederhana, P7,

P8 pula lemah dan F9 gagal.

9

Konstruktivisme

Ia adalah satu pendekatan pengajaran berdasarkan penyelidikan tentang

bagaimana manusia belajar. Kebanyakan penyelidikan berpendapat setiap

individu membina pengetahuan dan bukannya hanya menerima pengetahuan

daripada orang lain (Mcbrien & Brandt, 1997).

Pendekatan pengajaran

Mok Soon Seng (1992) mengatakan pendekatan ialah cara mendekati sesuatu

mata pelajaran.  Iaitu cara bagaimana suatu mata pelajaran diajar berdasarkan

objektifnya.  Jadi ia merupakan satu set teori yang sistematik. Ia merupakan

haluan atau aspek yang digunakan untuk mendekati atau memulakan proses

pengajaran sesuatu isi pelajaran, sesuatu mata pelajaran atau beberapa mata

pelajaran atau sesuatu kemahiran

10

BAB 2

TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Subjek sains merupakan subjek yang mempunyai struktur. Ini bermaksud setiap subjek

sains sama ada fizik, kimia dan biologi kesemuanya mempunyai teori dan konsep utama

yang membentuk kerangka ilmu dalam setiap subjek itu dan kaedah bagaimana ilmu

dalam subjek tersebut dijanakan dan disahkan.

Dalam bab ini, penyelidik akan membincangkan teori pengajaran dan

pembelajaran konstruktivisme bagi subjek sains agar pengajaran dan pembelajaran sains

dapat dilakukan bersesuaian dengan sifat tabiinya.

11

2.2 Teori dan Konsep

2.2.1 Teori dan Konsep Konstruktivisme

Konstruktivisme adalah satu teori yang didasarkan kepada penyelidikan yang dijalankan

oleh Piaget. Teori ini berlainan daripada teori tradisional yang melihat ilmu wujud

secara sendiri atau tidak bergantung kepada individu, atau pandangan yang melihat

pemikiran sebagai tabula rasa. Selain daripada Piaget, barisan ahli psikologi yang

terdiri daripada Seymour Papert, Jerome Bruner, Lev Vygotsky dan John Dewey yang

juga mempunyai pemikiran yang boleh dikategorikan sebagai teori konstruktivisme

(2001)

Premis asas teori ini ialah kanak-kanak tidak hanya menyerap secara pasif

beberapa idea yang diperkatakan oleh pendidik mereka atau menghafalkannya sahaja

malah sebaliknya kanak-kanak ini mereka cipta idea mereka sendiri. Mereka menyerap

maklumat baru kepada pemikiran sedia ada mereka yang tidak rumit (mudah) dan

membuat pindaan ke atas pemikiran sedia ada itu berdasarkan maklumat baru yang

mereka perolehi. Melalui proses itu, pemikiran mereka menjadi bertambah kompleks

dan berkuasa, dan dengan sokongan yang sesuai kanak-kanak ini berupaya membentuk

pemikiran kritikal berhubung cara bagaimana mereka berfikir dan apa yang mereka

tentang dunia mereka.

12

Proses pindaan pemikiran sedia ada kanak-kanak berdasarkan maklumat baru

yang mereka terima menghasilkan pemahaman yang mendalam dan terperinci

berhubung dunia mereka. Teori ini menekankan kajian yang cermat ke atas proses-

proses dengan mana kanak-kanak mencipta dan mengembangkan idea mereka.

Implikasi teori ini kepada pendidikan ialah mereka cipta kurikulum yang sesuai dan

tidak melawan kefahaman dan perkembangan minda pelajar.

JADUAL 2.1 : Ciri-ciri pendekatan konstruktivisme

13

14

CIRI-CIRI KONSTRUKTIVISME

1. Menekankan pembelajaran dan bukannya pengajaran

2. Mengalakkan daya usaha dan autonomi pelajar.

3. Melihat pelajar sebagai makhluk yang bertujuan dan

berkeupayaan

4. Memikirkan pembelajaran sebagai satu proses menggalakkan

pelajar belajar dengan pertanyaan (pembelajaran secara inkuiri)

5. Mengakui pengalaman sebagai peranan kritikal dalam proses

pembelajaran.

6. Menyuburkan sifat semulajadi ingin tahu pelajar.

7. Mengambil kira model pemikiran pelajar

8. Menekankan pelaksanaan dan kefahaman ketika melakukan

penilaian pembelajaran

9. Mendasarkan dirinya kepada prinsip-prinsip teori kognitif.

10. Menggunakan secara leluasa istilah-istilah dalam teori kognitif

seperti meramalkan, mereka bentuk dan menganalisis.

11. Melibatkan pelajar denga situasi kehidupan yang sebenar.

12. Memberi pelajar peluang untuk membina ilmu dan kefahaman

yang baru daripada pengalaman yang asli (pengalaman yang

mereka terlibat di dalamnya)

Mengikut kefahaman konstruktivisme, ilmu pengetahuan sekolah tidak boleh

dipindahkan daripada guru kepada pelajar dalam bentuk yang serba sempurna. Pelajar

perlu membina sesuatu pengetahuan itu mengikut pengalaman masing-masing.

Pembelajaran adalah hasil daripada usaha pelajar itu sendiri dan guru tidak boleh belajar

untuk pelajar. Blok binaan asas bagi ilmu pengetahuan sekolah ialah satu skema iaitu

aktiviti mental yang digunakan oleh murid sebagai bahan mentah bagi proses renungan

dan pengabstrakan. Fikiran pelajar tidak akan menghadapi realiti yang wujud secara

terasing dalam persekitaran. Realiti yang diketahui pelajaran adalah realiti yang dia

bina sendiri. Pelajar sebenarnya telah mempunyai satu set idea dan pengalaman yang

membentuk struktur kognitif terhadap persekitaran mereka

2.2.2 Implikasi Teori Konstruktivisme kepada Proses Pembelajaran

Teori ini menekankan bahawa proses pembinaan ilmu atau kefahaman seharusnya

dilakukan oleh pelajar dan bukannya guru. Pelajar dapat memperoleh ilmu baru apabila

mereka berinteraksi dengan bahan pembelajaran dan dengan yang demikian memperoleh

kefahaman berhubung dengan bahan yang diinteraksikannya tadi. Pelajar dikatakan

membina kefahaman mereka dengan sendirinya selepas terlibat secara aktif dalam

proses pembelajaran.

15

Pembelajaran konstruktivisme didasarkan kepada penglibatan aktif pelajar dalam

proses penyelesaian masalah dan pemikiran kritis berhubung aktiviti pembelajaran yang

mereka dapati sebagai penting dan menarik. Para pelajar membina kefahaman mereka

sendiri berdasarkan pengetahuan dan pengalaman sedia ada mereka, menggunakan

pengetahuan dan pengalaman ini dalam satu situasi baru dan menyepadukan ilmu yang

baru diperolehi dengan struktur kognitif sedia ada dalam pemikiran mereka.

Para ahli konstruktivis meyakini bahawa pembelajaran terhasil daripada

pembentukan mental. Pembelajaran dikatakan berlaku apabila pelajar dapat

menyepadukan ilmu atau maklumat yang baru diperolehi tadi dengan pengetahuan dan

pengalaman lampau yang mereka miliki.

Para ahli konstruktivis ini juga menyakini bahawa pembelajaran juga

dipengaruhi oleh konteks, kepercayaan dan sikap pelajar. Pelajar digalakkan untuk

mereka cipta penyelesaian kepada aktiviti pembelajaran yang mereka hadapi dan perlu

berani untuk membina dan menguji hipotesis. Pendekatan pembelajaran yang sebegini

bertujuan memberi mereka peluang untuk membina kefahaman atau ilmu berdasarkan

ilmu dan pengalaman lampau yang mereka miliki.

Untuk membantu pelajar membina konsep atau pengetahuan baru, guru harus

mengambil kira struktur kognitif yang sedia ada pada mereka. Apabila maklumat baru

telah disesuaikan dan diserap untuk dijadikan sebahagian daripada pegangan kuat

16

mereka, barulah kerangka baru tentang sesuatu bentuk ilmu pengetahuan dapat dibina.

Proses ini dinamakan konstruktivisme.

Beberapa ahli konstruktivisme yang terkemuka berpendapat bahawa

pembelajaran yang bermakna itu bermula dengan pengetahuan atau pengalaman sedia

ada murid.

Rutherford dan Ahlgren berpendapat bahawa pelajar mempunyai idea mereka

sendiri tentang hampir semua perkara, di mana ada yang betul dan ada yang salah. Jika

kefahaman dan miskonsepsi ini diabaikan atau tidak ditangani dengan baik, kefahaman

atau kepercayaan asal mereka itu akan tetap kekal walaupun dalam peperiksaan mereka

mungkin memberi jawapan seperti yang dikehendaki oleh guru.

John Dewey menguatkan lagi teori konstruktivisme ini dengan mengatakan

bahawa pendidik yang cekap harus melaksanakan pengajaran dan pembelajaran sebagai

proses menyusun atau membina pengalaman secara berterusan. Beliau juga

menekankan kepentingan penyertaan pelajar di dalam setiap aktiviti pengajaran dan

pembelajaran.

Dari persepektif epistemologi yang disarankan dalam konstruktivisme fungsi

guru akan berubah. Perubahan akan berlaku dalam teknik pengajaran dan pembelajaran,

penilaian, penyelidikan dan cara melaksanakan kurikulum. Sebagai contoh, perspektif

ini akan mengubah kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menumpu kepada

kejayaan pelajar meniru dengan tepat apa saja yang disampaikan oleh guru kepada

kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menumpu kepada kejayaan pelajar membina

17

skema pengkonsepan berdasarkan kepada pengalaman yang aktif. Ia juga akan

mengubah tumpuan penyelidikan daripada pembinaan model daripada kaca mata guru

kepada pembelajaran sesuatu konsep daripada kaca mata pelajar.

2.2.3 Implikasi Teori Konstruktivisme kepada Proses Pengajaran

Bruner (2001) menekankan bahawa pendidik harus berusaha dan menggalakkan pelajar

menemukan ilmu baru deangan sendirinya. Pendidik dan pelajar harus terlibat dalam

perbincangan secara aktif iaitu pembelajaran secara sokratik. Tugas pendidik adalah

untuk menterjemahkan maklumat atau bahan pengajaran kepada tahap yang sesuai

dengan kefahaman atau ilmu sedia ada dalam pemikiran pelajar. Kurikulum pula

haruslah diorganisasikan secara spiral agar pelajar dapat membina ilmu dan kefahaman

baru berdasarkan apa yang telah mereka ketahui.

Prinsip-prinsip pengajaran yang diusulkan oleh Bruner ialah:

i) Pengajaran haruslah berurusan dengan pengalaman dan konteks dengan

mana pelajar bersedia dan berupaya untuk belajar (kesediaan pelajar).

ii) Pengajaran mestilah distrukturkan agar ia mudah diikuti oleh pelajar

(pengorganisasian spiral).

iii) Pengajaran mestilah direka bentuk agar memudahkan pelajar berfikir

melebihi maklumat yang diberikan.

18

Prinsip-prinsip pengajaran itu digariskan sedemikian kerana beliau berpandangan

bahawa pembelajaran adalah satu proses aktif dengan mana pelajar membina idea atau

konsep baru berdasarkan ilmu semasa dan ilmu lampau mereka. Pelajar akan memilih

dan mengubah bentuk maklumat, membina hipotesis dan membuat keputusan

berdasarkan struktur kognitif yang mereka miliki.

Struktur kognitif ialah skema atau model pemikiran yang dimiliki pelajar.

Struktur kognitif ini dapat memberikan makna kepada maklumat baru yang diperolehi

pelajar dan mengorganisasikan maklumat tersebut dengan maklumat sedia ada dalam

diri pelajar dan dengan yang demikian membolehkan pelajar berfikir melebihi maklumat

yang diberikan.

2.2.4 Pendekatan Pengajaran Konstruktivisme

Konstruktivisme merupakan satu pendekatan yang didapati sesuai dipraktikkan dalam

pengajaran dan pembelajaran sains. Dalam pendekatan ini pelajar dianggap telah

mempunyai idea yang tersendiri tentang sesuatu konsep yang belum dipelajari.

Lakin dan Callaghan (2000) mengatakan bahawa intipati pendekatan pengajaran

secara konstruktivisme adalah memperuntukkan masa dan bantuan untuk pelajar

membina kefahaman bersandarkan ilmu dan pengalaman lampau mereka. Guru dengan

19

yang demikian, perlu mengambil langkah-langkah yang dapat membantu para pelajar

membina ilmu berdasarkan ilmu dan pengalaman lampau masing-masing. Lakin dan

Callaghan (2000) menggariskan langkah-langkah itu sebagai berikut:

a) Guru perlu menyediakan bahan pengajaran yang bermakna iaitu bahan

pengajaran yang mengandungi isi kandungan yang dapat dikaitkan

dengan ilmu dan pengalaman lampau pelajar. Untuk itu, guru mesti

merujuk kembali sukatan pelajaran yang pernah dilalui oleh pelajar

sebelum itu.

b) Guru mengenal pasti ilmu dan pengalaman sedia ada pelajar. Ini dapat

dilakukan dengan menyoal mereka. Jawapan yang diberikan akan

menunjukkan ilmu dan pengalaman sedia ada yang terkandung dalam

minda mereka.

c) Guru perlu memotivasikan pelajar untuk belajar. Oleh kerana pendekatan

ini menekankan agar ilmu dibina sendiri oleh pelajar berdasarkan

penglibatan aktif mereka dalam proses pengajaran dan pembelajaran,

mereka perlu dimotivasikan agar terlibat secara aktif dalam proses

pembelajaran. Jika tidak, mereka tidak dapat mengaitkan ilmu baru yang

perlu dipelajari dengan ilmu dan pengalaman lampau mereka. Menurut

pendekatan pengajaran konstruktivisme, guru merupakan fasilitator yang

hanya membantu proses pembelajaran dan bukannya bertindak

mencurahkan ilmu ke dalam kepala pelajar seperti yang biasa berlaku

dalam proses pengajaran yang berpusatkan guru.

20

d) Guru memberi masa dan peluang kepada pelajar untuk membentangkan

kefahaman mereka berhubung sesuatu tajuk yang diberikan. Pada

peringkat ini, guru berperanan menjelaskan perkara-perkara yang telah

dipelajari oleh pelajar. Menjadi kewajipan guru untuk memastikan tidak

terdapat salah tanggapan atau miskonsepsi berhubung tajuk yang baru

dipelajari itu.

21

Menyediakan bahan pengajaran yang bermakna

Mengenal pasti pengalaman sedia ada pelajar

Memotivasikan pelajar agar terlibat secara aktif dalam proses pengajaran & pembelajaran - guru

bertindak sebagai fasilitator

RAJAH 1: Langkah-langkah yang perlu diambil guru dalam

pendekatan pengajaran konstruktivisme

2.3 Kajian berkaitan Konstruktivisme

Untuk dua dekad yang lepas, minat pakar-pakar penyelidikan sains seluruh dunia

bertumpu kepada pembelajaran dan pemahaman murid terhadap konsep-konsep sains,

lantas menyebabkan ledakan dalam hasil kajian dalam bidang konstruktivisme – teori

tentang cara pelajar membina (construct) kefahaman konsep-konsep sains. Ia sebenarnya

bermula dengan kajian-kajian tentang kerangka alternatif yang terdapat dalam skema

minda pelajar tentang fenomena-fenomena sains sehari-harian.

22

Memberi masa dan peluang kepada pelajar untuk membentangkan kefahaman mereka.

Menjelaskan perkara yang dipelajari dan memastikan tidak terdapat miskonsepsi mereka

Menular bagaikan api, kajian-kajian tentang kerangka alternatif pelajar

seterusnya menarik minat pngkaji-pengkaji di Israel, Kanada, Amerika, Australia, New

Zealand, China and lain-lain tempat. Children’s Learning In Science Project (CLIS,

1987) di UK dan Learning In Science Project (LISP, 1993) di New Zealand merupakan

dua contoh yang menunjukkan minat mendalam terhadap kerangka alternatif pelajar dan

implikasi terhadap pengajaran dan pembelajaran sains. Banyak jurnal-jurnal telah

menerbitkan intipati kajian dalam bidang konstruktivisme; di antaranya adalah Driver &

Bell (1986) dan Scott, Dyson & Gater (1987).

Hasil kajian yang dijalankan menunjukkan bahawa pendekatan pengajaran

konstruktivisme amat bertepatan dalam pengajaran sains kerana melaluinya pelajar

membina kefahaman yang lebih tinggi dalam mempelajari konsep-konsep sains. Mereka

telah menunjukkan sikap dan minat yang positif terhadap mata pelajaran sains

berbanding kaedah konvensional.

“They are constructing their own knowledge by testing idea and approaches

based on their prior knowledge and experience, applying these to a new situation

and integrating the new knowledge gained with pre-existing intellectual

constant”

(Briner, M., 1999)

23

Dalam era pendidikan global, matlamat Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM)

melalui Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP) 2006 – 2010, ingin melahirkan

insan yang cemerlang dan seimbang. Model pembelajaran pembelajaran

konstruktivisme ialah model pengajaran yang berpusatkan pelajar dan lebih menekankan

kepada pencapaian kognitif dan tingkah laku. Jelaslah model ini lebih menggalakkan

pelajar berfikir sendiri untuk mewujudkan pengetahuan baru hasil gabungan

pengetahuan sedia ada dengan maklumat baru yang diterima melalui proses pengajaran

dan pembelajaran yang terancang dan sistematik.

“Konstruktivisme adalah tidak lebih daripada satu komitmen terhadap

pandangan bahawa manusia membina pengetahuan sendiri. Ini bermakna

bahawa sesuatu pengetahuan yang dipunyai seseorang individu adalah hasil

daripada aktiviti yang dilakukan oleh individu tersebut, dan bukan sesuatu

maklumat atau pengajaran yang ditentukan secara pasif dari luar. Pengetahuan

tidak boleh dipindahkan daripada pemikiran seseoarang individu kepada

pemikiran individu yang lain. Sebaliknya, setiap insan membentuk pengetahuan

sendiri dengan menggunakan pengalaman secara terpilih”

(Nik Azis Nik Pa, 1999)

Mata pelajaran sains merupakan mata pelajaran yang menyeronokkan yang

banyak berkait dengan apa yang berlaku di sekeliling kita. Namun begitu, kebanyakan

para pelajar tidak berminat dengan sains. Ini dapat dilihat kepada kemasukan pelajar

sains yang rendah iaitu 34.3% berbanding dengan kemasukan pelajar sastera iaitu 65.7%

24

(Hani, 2001). Kajian juga menunjukkan bahawa pelajar yang tidak berminat dengan

sains merasakan bahawa sains merupakan mata pelajaran yang membebankan kerana

kebanyakan konsep sains adalah abstrak dan sukar untuk difahami (Subahan 1999).

Selain itu, kesukaran untuk mengaitkan teori yang dipelajari dengan kehidupan

sebenar juga mendorong para pelajar untuk merasakan mata pelajaran ini begitu

membosankan. Menurut Chiapetta, Koballa dan Collette (1998), berdasarkan pandangan

ahli psikologi dan teori pembelajaran, pelajar yang meminati sains adalah pelajar yang

menganggapkan mempelajari sains adalah satu proses pembelajaran yang bermakna

untuknya. Untuk pembelajaran bermakna berlaku, pelajar perlu diberi peluang untuk

membentuk pengetahuan oleh dirinya sendiri secara aktif dengan membandingkan

maklumat baru dengan pengetahuan sedia ada (Driver, Squires, Rushworth & Wood-

Robinson 1994).

Berdasarkan teori pembelajaran ini iaitu teori pembelajaran konstruktivisme,

pembelajaran adalah satu proses aktif di mana pelajar membina maksudnya sendiri

mengenai sesuatu subjek hasil daripada interaksi mereka dengan persekitaran.

Umumnya pengetahuan sedia ada pelajar mengenai sesuatu konsep sains adalah

bercanggah dengan idea saintifik, maka pelajar perlu dibimbing ke arah konsep yang

sebenar, berdasarkan bukti serta keyakinan yang dapat diterima oleh mereka dan

seterusnya mendorong mereka mengubah pemikiran awal (Jones, 1998).

25

Menurut Chiapetta et al. juga, untuk melaksanakan proses pembelajaran tersebut

guru perlu mahir membimbing dan melibatkan pelajar berfikir, menyoal, menerang dan

menguji idea. Maka, proses pengajaran dan pembelajaran berasaskan teori ini lazimnya

memakan masa yang lama kerana ia memerlukan individu itu sendiri mengubah

pemikirannya tanpa dipaksa.

2.4 Rumusan

Keberkesanan pembelajaran dalam bilik darjah banyak bergantung kepada amalan

pengajaran guru. Oleh itu, supaya pembelajaran berjaya dan mencapai objektifnya;

amalan pembelajaran guru-guru dalam bilik perlu berorientasikan kepada pembelajaran

melalui pengalaman sedia ada murid berasaskan kepada aktiviti yang menyeronokkan.

Kesimpulannya, konstruktivisme adalah satu teori mengenai pengetahuan yang

sangat berhubungkait dengan cara seseorang individu membina pengetahuan. Ahli-ahli

konstruktivisme menyatakan bahawa manusia membina sendiri pengetahuannya di

dalam skemata kognitif masing-masing. Dalam konteks pembelajaran, konstruktivisme

mengkaji bagaimana cara dan gaya murid-murid memperolehi ilmu pengetahuan. Hari

ini konstruktivisme adalah idea yang sangat bertenaga mengenai bagaimana murid-

murid belajar dan ianya mempunyai impak yang kuat ke atas pendidikan sains.

Konstruktivisme bukan sahaja mengkaji bagaimana murid membina ilmu pengetahuan

tetapi juga melibatkan cara perubahan konseptual berlaku dan dapat dilakukan dalam

pembelajaran.

26

Konstruktivisme juga adalah satu model pembelajaran yang berasaskan kepada

kepercayaan bahawa pemahaman pengetahuan tidak diperolehi secara siap-sedia (ready-

mate) tetapi ianya adalah hasil interaksi murid-murid dengan alam keliling. Tegasnya,

pengetahuan diperolehi dengan cara dibina oleh kombinasi yang dihasilkan oleh

persekitaran dan pelajar sendiri. Murid-murid membina pengetahuan mereka sendiri

dengan menyepadukan maklumat dan idea baru ke- dalam struktur pengetahuan yang

sudah sedia ada. Apabila berlaku pertentangan diantara idea lama dengan idea baru,

pelajar-pelajar akan membuat analisis mengenai idea baru mereka.

Dalam proses ini, kebanyakan idea lama mereka perlu ditukar atau distruktur

semula dengan idea baru. Jadi mengikut fahaman konstruktivisme, pembelajaran berlaku

apabila murid-murid membina kefahamannya sendiri dengan membuat perkaitan antara

idea baru dengan pengetahuan sedia ada. Oleh itu, pembelajaran konstruktivisme

memberi penekanan kepada pembelajaran yang bermakna, penyusunan kurikulum,

konsep asas, menggalakkan murid-murid membuat penyiasatan dan menilai unutk

memandu pembelajaran mereka

BAB 3

METODOLOGI PENYELIDIKAN

27

3.1 Pengenalan

Kajian ini bertujuan untuk melihat dan mengetahui sejauh mana pendekatan pengajaran

konstruktivism dapat meningkatkan tahap penguasaan pelajar dalam menjawab soalan

bagi pelajar tingkatan 2 di Sekolah Menengah Kebangsaan Tun Hussein Onn. Di dalam

bab ini, penyelidik akan membincangkan kaedah-kaedah yang dilakukan bagi

mengumpulkan data-data dan menganalisanya.

3.2 Rekabentuk Kajian

Kajian ini akan dijalankan secara kuantitatif di mana penyelidik menggunakan reka

bentuk kuasi-eksperimen. Reka bentuk kuasi-eksperimen digunakan untuk

menggantikan reka bentuk eksperimen tulin apabila dalam proses pemilihan responden

kajian, pengagihan secara rawak tidak dapat dilakukan oleh penyelidik. (Chua, 2006).

Kajian ini biasanya digunakan oleh penyelidik bidang psikologi, sosiologi dan

pendidikan (Neuman, 2000).

Kajian ini melibatkan dua kumpulan pelajar, iaitu kumpulan eksperimen dan

kumpulan tradisional. Kumpulan eksperimen mempelajari topik “Force” di mana guru

menggunakan pendekatan pengajaran konstruktivisme manakala kumpulan tradisional

mempelajari topik yang sama melalui kaedah konvensional. Kedua-dua kumpulan

menduduki ujian pra sebelum kajian dan ujian pasca selepas kajian bagi memperoleh

skor pencapaian sains untuk dianalisis.

28

Rekabentuk kajian adalah diringkaskan seperti dalam rajah berikut:

RAJAH 2 : Rekabentuk ujian pra-pasca bagi kumpulan rawatan dan kumpulan

kawalan

3.3 Sampel Kajian

Kajian ini akan dijalankan di Sekolah Menengah Kebangsaan Desa Tun Hussein Onn.

Sampel kajian tidak dipilih secara rawak. Ia terdiri daripada 66 orang pelajar tingkatan 2

daripada dua buah kelas. Kelas yang terdiri daripada 33 orang pelajar diambil sebagai

kumpulan rawatan dan sebuah kelas lagi yang terdiri daripada 33 orang pelajar dijadikan

kumpulan kawalan. Kumpulan rawatan akan diajar oleh penyelidik menggunakan

29

Kumpulan Ujian Pra Rawatan Ujian Pasca

Eksperimen O1 Konstruktivisme O3

Tradisonal O2 O4

O1 & O2 = Ujian Pra

O3 & O4 = Ujian Pasca

pendekatan pengajaran konstruktivisme manakala kumpulan kawalan diajar oleh guru di

sekolah tersebut.

3.4 Instrumen Kajian

Dua instrumen digunakan dalam kajian ini, iaitu:

i) Ujian pra dan pasca

ii) Soal Selidik

3.4.1 Ujian Pra dan Pasca

Ujian pra adalah ujian yang diadakan untuk melihat sejauh mana pengetahuan yang ada

pada pelajar tentang apa yang hendak diajar. Perkara-perkara yang diuji di dalam ujian

pra dan pasca adalah sama. Dengan mengadakan ujian pra dan pasca, kita dapat melihat

perbandingan antara kelas kawalan dan kelas eksperimen.

3.4.2 Soal Selidik

Soalan soal selidik disediakan oleh pengkaji. Pelajar dikehendaki menjawab soalan soal

selidik tersebut selepas pembelajaran menggunakan kaedah konstruktivisme dijalankan.

Soalan-soalan yang dikemukakan adalah berkaitan dengan minat dan kelebihan-

kelebihan yang diperolehi oleh pelajar semasa menjalani pembelajaran secara

30

konstruktivisme ini. Soal selidik ini juga dapat melihat sejauh manakah kefahaman

pelajar tentang pembelajaran secara konstruktivisme.

Soal selidik ini mengandungi 10 item yang menumpukan kepada minat dan

persepsi pelajar selepas mengikuti pembelajaran secara konstruktivisme ini. Setiap item

diikuti dengan lima pilihan skala Likert yang berbeza daripada 1 (sangat tidak

bersetuju), 2 (tidak bersetuju), 3 (kurang bersetuju), 4 (bersetuju) dan 5 (sangat

bersetuju).

3.5 Prosedur Pengumpulan Data

3.5.1 Langkah Pelaksanaan Kajian

Berikut merupakan turutan yang dilaksanakan oleh penyelidik untuk mendapat

maklumat dan data-data kajian:

a) Memohon kelulusan dari Bahagian Perancangan dan Penyelidikan

Pendidikan (BPPDP 1) dan surat kebenaran untuk menjalankan kajian di

sekolah.

b) Mengisi borang e-form di dalam lms untuk Kajian Berasaskan Sekolah

( Bahagian 1 ) HBEF 4106 bagi memaklumkan pihak Open Universiti

tajuk kajian yang hendak dibuat oleh penyelidik.

31

c) Memohon kebenaran dari Jabatan Pelajaran Wilayah Persekutuan.

d) Memohon kebenaran daripada pengetua Sekolah Menengah Kebangsaan

Desa Tun Hussein Onn sebelum menjalankan kajian yang sebenar.

e) Menjalankan kajian sebenar dengan melaksanakan pendekatan

pengajaran konstruktivism dalam pengajaran guru yang dilakukan oleh

penyelidik sendiri dalam mata pelajaran sains dalam tajuk Force bagi

pelajar tingkatan 2 pada bahagian 2 Kajian Berasaskan Sekolah HBEF

4106

3.5.2 Langkah-langkah Pemungutan Data

a) Guru memberi ujian pra kepada kedua-dua kumpulan.

b) Pengajaran secara formal dijalankan oleh guru, iaitu kumpulan rawatan

mempelajari tajuk Force menggunakan pendekatan pengajaran

konstruktivisme dan kumpulan kawalan mempelajari tajuk tersebut secara

konvensional di dalam bilik darjah mengikut jadual yang telah ditetapkan

oleh pihak pentadbiran sekolah.

c) Selepas pengajaran secara formal selesai, guru memberikan ujian pasca

pula, iaitu soalan ujian yang sama dengan ujian pra.

32

d) Borang soal selidik diedarkan kepada bebarapa orang pelajar yang dipilih

secara rawak dari kumpulan rawatan setelah selesai sesi pengajaran dan

pembelajaran untuk mengetahui keberkesanan pendekatan pengajaran

konstruktivisme dari sudut pandangan pelajar.

3.6 Analisis Data

Instrumen kajian ini menggunakan ujian pra, ujian pasca dan boran soal selidik

pelajar. Statistical Packages For The Sosial Scienc (SPSS) Version 15 telah

digunakan dalam menganalisis data kajian ini. Statistik inference digunakan untuk

manganalisis data bagi menguji hipotesis kajian. Ujian-t digunakan untuk

mengkaji perbezaan antara ujian pra dan pasca. Manakala jawapan soal selidik

dikumpulkan secara peratusan

BAB 4

33

DAPATAN KAJIAN

4.1 Pengenalan

Bab ini akan membincangkan tentang analisis data secara keseluruhan dan menjawab

hipotesis-hipotesis yang dikemukakan. Di samping itu, analisis ini juga dapat melihat

persepsi para pelajar terhadap pengajaran dan pembelajaran yang menggunakan kaedah

konstruktivisme selepas ia diaplikasikan terhadap mereka.

4.2 Latar Belakang Subjek

Responden yang mengikuti kelas pembelajaran konstruktivisme (eksperimen) ini terdiri

daripada 33 orang pelajar iaitu 16 orang pelajar perempuan dan 17 orang pelajar lelaki.

Bagi kelas pembelajaran tradisional (kawalan) pula terdiri daripada 19 orang pelajar

perempuan dan 14 orang pelajar lelaki. Jadual 4.1 menunjukkan keputusan pencapaian

PKSR 2 respoden pada tahun 2008 bagi mata pelajaran Sains.

JADUAL 4.1: Peratusan gred bagi keputusan PKSR 2 responden 2007

34

Gred Kelas konstruktivisme Kelas Tradisional

Sains Sains

A 7 (21.21%) 8 (24.24%)

B 16 (48.48%) 17 (51.52%)

C 10 (30.31%) 8 (24.24%)

Bilangan responden yang mendapat gred A dalam mata pelajaran Sains yang

berada dalam kelas konstruktivisme mencatat sebanyak 21.21% berbanding 24.24% bagi

responden dalam kelas tradisional. Bagi gred B pula, 48.48% adalah daripada kelas

konstruktivisme manakala bagi kelas tradisional pula mencatatkan 51.52%. Bagi

peratusan C pula, kelas konstruktivisme memperoleh 30.31% berbanding 24.24% kelas

trasisional.

4.3 ANALISIS DATA

Dalam kajian ini, ujian t digunakan untuk melihat sama ada terdapat perbezaan bagi

kaedah pendekatan konstruktivisme dan kaedah tradisional. Ujian t merupakan ujian

statistik inferensi yang digunakan untuk membandingkan dua atau lebih daripada

kumpulan data selang atau nisbah (Chua Yan Piaw, 2006). Markah penuh adalah 20

iaitu terdiri daripada 20 soalan objektif. Markah diberikan berdasarkan peratusan yang

diperolehi responden. Hipotesis nul dalam kajian ini adalah seperti berikut:

4.3.1 Perbezaan Ujian Pra antara kumpulan rawatan (konstruktivisme) dengan

kumpulan kawalan (tradisional)

35

HO1 : Tiada wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pra bagi Tajuk

“Force” Sains Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar dalam

kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan.

JADUAL 4.2 : Ujian-t bagi melihat perbandingan keputusan keseluruhan ujian pra kelas

rawatan (konstruktivisme) dan kelas kawalan (tradisional).

Markah ujian N Min Sisihan piawai df t Sig

Konstruktivisme 33 23.6364 8.95062 64 0.682 0.498

Tradisional 33 22.1212 9.10274

Berdasarkan jadual 4.2, didapati nilai –t bagi perbandingan skor keseluruhan

ujian pra antara kelas rawatan (konstruktivisme) dan kelas kawalan (tradisional) ialah

t = 0.682 dan tahap signifikan p = 0.498 . Tahap signifikan ini adalah p > 0.05. Oleh

itu hipotesis nul HO1 diterima. Jadi, tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara

markah keseluruhan ujian pra bagi kedua-dua kelas tersebut. Ini bermaksud, percapaian

awal para pelajar dalam ujian pra adalah sama antara kelas rawatan dan kelas kawalan.

4.3.2 Perbezaan Ujian Pasca antara kumpulan rawatan (konstruktivisme) dengan

kumpulan kawalan (tradisional)

HO2 : Tiada wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pasca untuk

Tajuk “Force” Sains Tingkatan Dua di kalangan pelajar-pelajar

dalam kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan.

36

JADUAL 4.3 : Ujian-t bagi melihat perbandingan keputusan keseluruhan ujian pasca kelas

rawatan (konstruktivisme) dan kelas kawalan (tradisional).

Markah ujian N Min Sisihan piawai df t Sig

Konstruktivisme 33 75.1515 9.31102 64 3.643 0.001

Tradisional 33 65.9091 11.21206

Berdasarkan jadual 4.2, didapati nilai –t bagi perbandingan skor keseluruhan

ujian pasca antara kelas rawatan (konstruktivisme) dan kelas kawalan (tradisional) ialah

t = 3.643 dan tahap signifikan p = 0.001. Tahap signifikan ini adalah p < 0.05. Oleh

itu, hipotesis nul HO2 ditolak. Jadi, terdapat perbezaan yang signifikan antara markah

keseluruhan ujian pasca bagi kedua-dua kelas tersebut. Ini bermaksud, percapaian

pelajar bagi kelas rawatan (konstruktivisme) adalah lebih baik berbanding palajar dari

kelas kawalan (tradisional).

4.3.3 Persepsi Pelajar Terhadap Pengajaran Dan Pembelajaran Sains

Menggunakan Pendekatan Konstruktivisme.

Kajian ini turut menggunakan Soal Selidik. 33 orang pelajar dari kelas konstruktivisme

telah dipilih untuk menjawab Soal Selidik ini di mana ia mengandungi 10 item bagi

mengetahui persepsi pelajar terhadap pengajaran dan pembelajaran Sains menggunakan

37

pendekatan konstruktivisme. Untuk menganalisis soal selidik ini, respon 1 (sangat tidak

bersetuju dengan penyataan) digabungkan dengan respon 2 (tidak bersetuju dengan

penyataan). Manakala respon 4 (bersetuju dengan penyataan) digabungkan dengan

respon 5 (sangat bersetuju dengan penyataan). Jadual 4.3 menunjukkan respon yang

diperolehi.

JADUAL 4.3 : Persepsi pelajar terhadap pengajaran dan pembelajaran sains

selepas pengajaran dan pembelajaran secara pendekatan

konstruktivisme dilaksanakan.

Bil Soalan

Peratus

1 & 2Kurang

setuju4 & 5

1 Saya suka belajar sains menggunakan

pendekatan konstruktivisme.

0 0 33 (100 %)

38

2 Ketika proses pengajaran dan

pembelajaran sains, bahan pengajaran

yang disediakan perlu mencukupi agar

dapat membantu proses pembeajaran.

0 0 33 (100 %)

3 Pendekatan pembelajaran

konstruktivisme boleh membantu saya

dalam memahami konsep sains.

0 3 (9.09%) 30 (90.91%)

4 Pengetahuan terdahulu/sedia ada amat

penting ketika mempelajari topik baru.

0 2 (6.06%) 31 (93.94%)

5 Sains menjadi lebih difahami sekiranya

guru memberikan contoh-contoh yang

ada kaitan dengan kehidupan harian.

0 0 33 (100 %)

6 Pembelajaran secara konstruktivisme

dapat meningkatkan lagi kemahiran

proses sains dan kemahiran manipulatif

0 5

(15.15%)

28 (84.85%)

7 Saya mudah bosan sekiranya hanya guru

yang menyampaikan maklumat

manakala pelajar sebagai pendengar

0 3 (9.09%) 30 (90.91%)

8 Saya akan lebih memahami konsep dan

prinsip sains sekiranya saya terlibat

secara langsung sewaktu pengajaran dan

0 0 33 (100 %)

39

pembelajaran sains berlangsung.

9 Saya lebih suka sekiranya guru memberi

penerangan dengan jelas sebelum

memulakan tugasan.

0 0 33 (100 %)

10 Minat saya terhadap sains akan lebih

bertambah sekiranya pendekatan

pengajaran konstruktivisme selalu

digunakan oleh guru.

0 0 33 (100 %)

Hasil daripada Soal selidik yang telah dijalankan, 100% responden suka akan

pengajaran dan pembelajaran menggunakan pendekatan konstruktvisme dibantu dengan

bahan pengajaran yang mencukupi. Manakala 30 orang respoden (90.91%) bersetuju

bahawa pendekatan kontrutivisme membantu mereka dalam memahami konsep sains.

Hanya 3 (9.09%) orang responden sahaja yan tidak bersetuju dengan penyataan

tersebut .

Pengetahuan sedia ada pelajar perlu diambil kira oleh guru dalam memulakan

proses pengajaran dan pembelajaran. Dalam pendekatan pengajaran konstruktivisme,

pengetahuan sedia ada pelajar merupakan salah satu ciri penting yang perlu

dititikberatkan. Dalam soal selidik ini, 31 (93.94%) orang responden bersetuju bahawa

pengetahuan terdahulu/sedia ada amat penting ketika mempelajari topik baru manakala

2 (6.06%) tidak bersetuju. Selain itu, fakta sains akan menjadi lebih mudah difahami

jika guru dapat memberikan contoh-contoh yang dekat dengan pelajarnya. Dalam kajian

40

ini, semua responden (100%) bersetuju dengan penyataan bahawa sains menjadi lebih

difahami sekiranya guru memberikan contoh-contoh yang ada kaitan dengan kehidupan

harian.

Pendekatan pengajaran konstruktivisme menjadikan proses pengajaran dan

pembelajaran lebih berpusatkab pelajar. Seramai 28 (84.85%) orang responden

bersetuju bahawa pembelajaran secara konstruktivisme dapat meningkatkan lagi

kemahiran proses sains dan kemahiran manipulatif. Manakala 5 (15.15%) orang

responden tidak bersetuju dengan penyataan ini. Pembelajaran yang lebih berpusatkan

guru menjadikan proses pengajaran dan pembelajaran berjalankan dengan hambar.

Dalam kes ini, 30 (90.91%) orang responden bersetuju dengan penyataan bahawa

mereka mudah bosan sekiranya hanya guru yang menyampaikan maklumat manakala

pelajar sebagai pendengar. Hanya 3 (9.09%) orang responden sahaja yang tidak

bersetuju.

Dalam pendekatan pengajaran konstruktivisme, guru adalah berperanan sebagai

motivator. Guru perlu menerangkan dengan jelas setiap tugasan yang diberikan kepada

pelajar. Di samping itu, guru perlu memastikan penglibatan setiap pelajar adalah secara

aktif. Jika mereka memahami setiap kehendak tugasan, maka minat mereka terhadap

sains secara tidak langsung akan bertambah. Dalam soal selidik yang telah dijalankan

ini, 100% pelajar bersetuju dengan penyataan bahawa mereka lebih suka sekiranya guru

memberi penerangan dengan jelas sebelum memulakan tugasan. “Saya akan lebih

41

memahami konsep dan prinsip sains sekiranya saya terlibat secara langsung sewaktu

pengajaran dan pembelajaran sains berlangsung” merupakan salah satu penyataan yang

disokong 100% oleh 33 orang responden. Begitu juga dengan penyataan bahawa minat

saya terhadap sains akan lebih bertambah sekiranya pendekatan pengajaran

konstruktivisme selalu digunakan oleh guru.

BAB 5

PERBINCANGAN DAPATAN KAJIAN

5.1 Pengenalan

42

Dalam bab ini, perbincangan dibuat atas dapatan kajian, kesimpulan dapatan kajian,

implikasi kajian, cadangan kajian lanjutan serta rumusan. Bahagian ringkasan kajian

menjelaskan secara ringkas tujuan kajian, kaedah yang digunakan , alat kajian , sampel

kajian serta kaedah analisis data yang digunakan. Perbincangan dapatan kajian pula

mendedahkan semua dapatan kajian yang diperoleh berdasarkan persoalan kajian serta

beberapa dapatan kajian yang dilakukan sebelum ini sama ada menyokong atau pun

sebaliknya. Selain itu, kesimpulan yang diperoleh daripada dapatan kajian yang

dilaksanakan secara ringkas dan jelas dibincangkan dalam bab ini.

Bagi implikasi kajian pula, pengkaji menyatakan dapatan kajian yang bermakna

kepada pihak-pihak yang terlibat. Cadangan kajian lanjutan pula memberikan beberapa

saranan supaya kajian seterusnya dapat dijalankan dengan lebih sistematik berpandukan

kajian ini. Diharapkan kajian yang dijalankan menjadi lebih jitu serta dapat difahami

dengan lebih mendalam serta dapat memberikan panduan yang lebih jelas kepada semua

pihak.

5.2 Ringkasan Kajian

Kajian ini bertujuan untuk melihat keberkesanan pengajaran dan pembelajaran

konstruktivisme dalam meningkatkan pencapaian pelajar dalam mata pelajaran Sains.

Justeru, kajian ini akan melihat keberkesanan kaedah pendekatan konstruktivisme

berbanding kaedah tradisional dengan melihat pencapaian markah pelajar dalam ujian

pra-pasca. Ia dilakukan dengan dengan membandingkan keputusan pencapaian para

43

pelajar daripada kelas rawatan dan kelas kawalan sebelum dan selepas pengajaran dan

pembelajaran menggunakan keadah konstruktivisme diaplikasikan di dalam kelas.

Seterusnya kajian ini juga bertujuan untuk melihat sejauh manakah pembelajaran secara

konstruktivisme dapat meningkatkan minat para pelajar terhadap mata pelajaran Sains.

Kajian ini berbentuk eksperimental dengan menggunakan ujian pra dan pasca. Ia

bertujuan untuk melihat keberkesanan kaedah konstruktivisme dalam pengajaran dan

pembelajaran sains serta dapat meningkatkan minat pelajar terhadap mata pelajatan

tersebut. Dua buah kelas dari sebuah sekolah masing-masing dipilih sebagai kumpulan

rawatan dan kumpulan kawalan. Sampel kajian dipilih dari sebuah sekolah menengah di

Kuala Lumpur. Responden adalah terdiri daripada para pelajar Tingkatan 2 iaitu

seramai 66 orang. Kelas-kelas yang dipilih terdiri daripada pelajar yang mempunyai

latar belakang pencapaian akademik yang lebih kurang sama.

Instrumen yang digunakan dalam kuasi eksperimen yang dijalankan ini terdiri

daripada dua jenis, iaitu ujian pra-pasca serta soal selidik. Ujian pra diberikan kepada

pelajar sebelum rawatan dijalankan dan ujian pasca diberikan selepas kaedah

konstruktivisme diaplikasikan semasa proses pengajaran dan pembelajaran. Soal selidik

pula diberikan selepas tempoh rawatan tamat. Ia adalah sebagai menyokong dapatan

serta sebagai maklumbalas tentang kaedah konstruktivisme yang dijalankan.

Bagi menganalisis data kajian ini, Statistical Packages For The Sosial Scienc

(SPSS) Version 15 telah digunakan. Statistik inferensi digunakan untuk menganalisi

data bagi menguji hipotesis kajian. Ujian-t digunakan untuk menguji perbezaan antara

ujian pra dan pasca bagi kumpulan rawatan dan kawalan. Manakala jawapan-jawapan

44

soal selidik dikumpulkan secara peratusan mengikut perkara-perkara yang

dikategorikan.

5.3 Perbincangan Dapatan Kajian

Terdapat beberapa persoalan yang telah diketengahkan dalam kajian ini iaitu:

5.3.1 Adakah wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pra bagi pelajar tingkatan

dua iaitu di kalangan pelajar dalam kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan.

5.3.2 Adakah wujud perbezaan min skor pencapaian ujian pasca bagi pelajar tingkatan

dua iaitu di kalangan pelajar dalam kumpulan rawatan dan kumpulan kawalan.

5.4 Implikasi Kajian

Setelah menjalankan kajian yang terperinci terhadap keberkesanan pendekatan

pengajaran konstruktivisme di kalangan pelajar sekolah menengah, nyata sekali

pendekatan ini berupaya meningkatkan tahap pencapaian pelajar dalam mata pelajaran

sains. Di samping itu minat pelajar terhadap mata pelajaran ini turut meningkat.

Penyataan ini adalah berdasarkan hasil kajian di mana 100% responden bersetuju

bahawa pendekatan pengajaran konstruktivisme dapat meningkatkan minat mereka

dalam mata pelajaran sains.

45

Menyedari hakikat ini, maka guru perlu mengambil kira kecenderungan

pemilihan cara belajar pelajar dalam suatu sesi pengajaran dan pembelajaran. Di dalam

melaksanakan pengajaran menggunakan pendekatan konstruktivisme ini, aktiviti

pembelajaran yang dialami oleh pelajar hendaklah satu aktiviti pembelajaran yang

menggalakkan pelajar mencari makna kepada apa yang mereka pelajari.  Untuk mencari

makna tersebut, pelajar perlulah memahami sesuatu konsep secara keseluruhan mahupun

secara bahagian-bahagian kecil.  Ini adalah kerana otak kita berfikir secara dua hala

serentak, iaitu secara keseluruhan dan secara bahagian kecil.  Selari dengan keinginan

kita untuk melihat pelajar kita menggunakan fikiran mereka untuk menjanakan sesuatu

makna, maka wajarlah bagi seorang guru untuk memberi tumpuan kepada proses

pemahaman yang dialami oleh pelajar.  Guru perlu mengetahui bagaimana pelajar

mereka berfikir.  Guru perlu mengambil tahu mengapa pelajar mereka membuat sesuatu

anggapan.  Guru perlu menyelami segala apa yang berlaku di dalam diri pelajar untuk

mengetahui sejauh mana pelajar itu telah mengalami pembelajaran.  Ini akan menjadikan

pengajaran guru tersebut menjadi satu pengajaran yang berpandukan maklum balas yang

diperolehi daripada pelajarnya.

Di dalam usaha untuk menggalakkan pelajar menggunakan pemikiran aras

tinggi, pelajar perlu dilibatkan dengan aktiviti-aktiviti yang mendorong mereka untuk

membuat analisa, menginterpretasi, dan membuat ramalan. Selain daripada itu juga,

guru perlu menggunakan soalan-soalan yang mencapah (open-ended) di mana satu

persoalan akan membawa kepada persoalan yang lain.  Soalan sebegini akan

memangkinkan proses pelajar berfikir mencari makna sesuatu ungkapan.  Untuk itu,

seharusnya pelajar digalakkan untuk belajar melalui perbincangan kumpulan kerana

46

dengan latar belakang pelajar yang berlainan dan kecenderungan pelajar yang pelbagai,

sudah tentu ianya akan memberi lebih perencah kepada seseorang individu.

Implikasi pendekatan konstruktivisme ini terhadap kareer keguruan boleh dilihat

dengan jelas melalui peranan baru yang disandang oleh guru sains dalam mengharungi

arus peredaran zaman.  Oleh kerana unsur yang paling penting dalam pendekatan ini

adalah pelajar diberi peluang untuk membina makna dengan sendiri, maka peranan guru

adalah untuk mencapai perkara tersebut sebagai matlamat akhir pengajaran mereka

terhadap sesuatu topik.  Di antara peranan guru tersebut adalah menyediakan situasi

yang menggalakkan aktiviti sains.  Situasi di sini termasuklah dengan penggunaan

bahan-bahan pengajaran yang konkrit dan juga separa konkrit.  Tidak dinafikan bahan-

bahan abstrak juga akan digunakan apabila pelajar sudah mempunyai tanggapan mental

yang kukuh berkenaan sesuatu konsep.   Untuk melakukan ini, guru hendaklah

menggunakan pengetahuan sedia ada pelajar sebagai satu langkah awal untuk

menyediakan mentaliti pelajar bahawa apa yang mereka pelajari adalah berguna dan

saling berkait di antara satu sama lain.  Di samping itu juga, guru perlu menyediakan

pelbagai wacana untuk mewakilkan sesuatu konsep.

Di samping itu, guru perlu melihat prilaku pelajar sebagai satu hasil pemikiran. 

Walaupun pelajar telah membina satu konsep yang goyah, namun ianya menunjukkan

hasil pemikiran mereka.  Ianya merupakan pemahaman pelajar pada masa tersebut. 

Justeru itu, guru perlulah memberi peluang kepada pelajar untuk memperbaiki makna

yang telah mereka capai dengan soalan-soalan yang mencapah, atau dengan

menyediakan bahan-bahan konkrit yang lebih berguna dan bermakna dalam

47

menyampaikan sesuatu konsep.  Guru perlu memberi peluang sepenuhnya untuk pelajar

ini berbincang.  Guru perlu sedar bahawa pembelajaran yang berkesan berlaku semasa

berlakunya konflik, kekeliruan, kekaguman dan semasa interaksi.  Pengajaran yang

mengambil masa yang panjang juga akan memberi lebih peluang kepada pelajar untuk

menghasilkan suatu pembelajaran yang berguna dan berkesan. Terdapat beberapa

strategi dan teknik yang sesuai yang boleh digunakan seiringan dengan pendekatan

konstruktivisme ini.  Di antaranya adalah pembelajaran koperatif, penyelesaian masalah,

penyiasatan, pembelajaran interaktif, penerokaan dan pembelajaran berdasarkan

masalah.

Kesimpulannya pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang berasaskan

konstruktivisme akan memberi peluang kepada guru untuk memilih kaedah pengajaran

dan pembelajaran yang sesuai dan murid dapat menentukan sendiri masa yang

diperlukan untuk memperolehi sesuatu konsep atau pengetahuan. Di samping itu, guru

dapat membuat penilaian kendiri dan menilai kefahamannya tentang sesuatu bidang

pengetahuan dapat ditingkatkan lagi. Selain itu, beban guru sebagi pengajar akan

berkurangan di mana guru lebih bertindak sebagai pemudahcara atau fasilitator.

Memandangkan pendekatan pengajaran konstruktivisme ini selari dengan konsep

KBSM dan sekolah bestari, maka pihak Kementerian Pelajaran Malaysia perlu

mewujudkan satu garis panduan atau manual pelaksanaan sama ada dalam bentuk modul

atau kursus jangka pendek kepada guru-guru mata pelajaran Sains dalam menjalankan

usaha untuk memperkenalkan dan melaksanakan pendekatan konstruktivisme sebagai

lagkah untuk meningkatkan prestasi pelajar dalam menguasai mata pelajaran Sains ini.

48

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan

Terdapat beberapa aspek yang dicadangkan dalam meneruskan kajian ini ke peringkat

yang seterusnya. Antaranya ialah:

5.5.1 Kajian ini merupakan kajian kecil dan terbatas iaitu melibatkan sebuah sekolah

sahaja di mana hanya 33 orang pelajar yang dijadikan subjek eksperimen. Oleh itu, bagi

kajian seterusnya dicadangkan supaya lebih banyak sekolah dan sampel barkaitan

dilibatkan.

5.5.2 Mendiagnosis masalah-masalah yang dihadapai oleh sesetengah pelajar ketika

pendekatan konstruktivisme ini dilaksanakan di dalam kelas.

5.6 Rumusan

Berdasarkan hasil kajian ini, maka terbuktilah bahawa pendekatan pengajaran

konstruktivisme dapat meningkatkan pencapaian pelajar dalam mata pelajaran Sains. Di

samping itu, minat pelajar terhadap mata pelajaran ini turut bertambah.

Walaubagaimanapun, keberkesanan pendekatan pengajaran konstruktivisme ini

bergantung kepada perancangan, persiapan dan komitmen semua pihak yang terlibat.

Apa yang diharapkan, pelajar dapat menguasai topik yang dipelajari dengan sebaik

mungkin. Di samping itu, pendekatan ini lebih berpusatkan pelajar dimana guru

berperanan sebagai fasilitator dan motivator. Secara tidak langsung juga, ia dapat

49

menerapkan nilai-nilai murni serta meningkatkan tahap keyakinan diri yang ada pada

pelajar.

RUJUKAN

Amir Awang. (1985). Teori-teori pembelajaran. Petaling Jaya, Fajar Bakti.

Anthony.L, Kenneth.T (1997), Constructivisme as a Referent for Science Teaching, 3601, Lyon St, San Francisco, CA

Chua Yan Piaw (2006). Kaedah dan statistik penyelidikan. Buku 1. Malaysia. Mc Graw Hill Education

Driver, R. and Bell, B. (1986). Students’ thinking and the learning of science: a constructivist view. School Science Review. March 1986: 443-56

Elizabeth Murphy, Summer, 1997. Characteristics of Constructivist Learning & Teaching. Atas talian: carbon.ucdenver.edu/~mryder/itc_data/constructivism.html

Modul Perancangan Kurikulum Pendidikan Sains.(2006).Open University Malaysia. Kuala Lumpur.

50

Mohamad Najib Abdul Ghafar (1999) Penyelidikan Pendidikan Skudai Johor :UTM.

Ng Kim Choy.  Prinsip-Prinsip Kontruktisme. Atas talian : Http://maktab.virtualave. net/prinsip_kon.htm

Ng Kim Choy.  Teori Konstruktisme. Atas talian:   Http://members.nbci.com/XMCM/ mpsandakan/ jip/

Poh Swee Hiang.(1997). Pedagogi Sains 1 Strategi Pengajaran Pembelajaran Sains. Kumpulan Budiman Sdn Bhd. Kuala Lumpur

R Needham, P Hill – 1987 . Teaching Strategies for Developing Understanding in Science. Atas talian: myais.fsktm.um.edu.my

Scott, P., Dyson, T., & Gater, S. (1987). A constructivist view of teaching and learning in science. Centre for Studies in Science and Mathematics Education, Leeds University: UK.

Shaharddin Hashim,Rohizani Yaakub & Mohd Zoir Ahmad. 2007. Pedagogi : Strategi Dan Teknik Mengajar Dengan Berkesan. Kuala Lumpur. PTS Professional.

Southwest Education Development Laboratory.  Building an Understanding of Constructivisme. Atas talian :   www.sedl.org/scimath/compass/v01n03/ understand. html

Wan Mohd. Rani Abdullah (1998). Laporan Kajian: Keperluan Guru-guru Sekolah Rakan Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik. SEAMEO RECSAM Pulau Pinang.

Zas Zakiah Zakaria , Anuar Mohd. Arifin, 2001. Pendekatan Pembelajaran Konstruktivisme. Atas talian : www.geocities.com/heksagon2001/

Zuridah Ismail, Syarifah Norhaidah & Mohd Ali Sahamsudin. (2006). Kaedah Mengajar Sains. Kuala Lumpur. PTS Professional

51

LAMPIRAN A.1

PRE- TEST

&

POST TEST

SCIENCE

FORM 2

52

TOPIC:

FORCE

Answer all questions.

FORCE

1. Which force cannot act without contact?

A. Gravitational force

B. Magnetic force

C. Frictional force

D. Electrostatic force

2. When a force is applied to an object, which effect does not take place?

A. The mass of object increases

B. The direction of the object changes

C. The shape of the object changes

53

D. The position of the object changes

3. Diagram 1 shows an object weighing 80N hung on a spring.

What is the force acting on the spring?

A. 0 N B. 40 N C. 80 N D. 160 N

4. Which statement is not true?

A. A ball thrown to the air falls back because of gravitational force

B. Friction causes an object to move faster

C. A rubbed comb attracts pieces of paper because it has electrostatic force

D. Magnetic force causes the compass needle to point to the north

5. Table 1 shows two types of forces and their effects.

Force Effect

P Attract steel and iron

Q Causes a ripe fruit to fall to the

ground

Table 1

54

What forces are P and Q?

P Q

A Magnetic Electrostatic

B Magnetic Gravitational

C Gravitational Magnetic

D Electrostatic Gravitational

6. Which of the force below produce a pulling force and a pushing force?

I. Earth’s gravitational force

II. Electrostatic force

III. Magnetic force

A. I and II only

B. I and III only

C. II and III only

D. I, II and III

7. Which action involves a pulling force?

A. Turning spanner

B. Stretching a spring

C. Squeezing a towel

D. Two magnets repelling each other

55

8. Which statement of friction is not true?

A. Friction acts upward on a person diving into water

B. Friction acts in a direction opposite to motion

C. Frictional force helps a person stand on a slide

D. The magnitude of friction depends on the area of the surfaces contact.

9. Which statement is not true?

A. Gravitational force is same anywhere on Earth

B. The Earth’s gravitational force can be measured with a spring balance

C. The Earth’s gravitational force keep the Moon in orbit along the same path

D. The weight of an object is the Earth’s gravitational force acting on the object

MEASUREMENT OF FORCE

10. Table 2 shows the results of an experiment on the relationship between tne

weight of the load and the extension of a spring.

Table 2

What is the weight of P?

A. 3.1 N B. 3.3 N C. 3.5 N D. 3.7 N

56

Extension of spring (cm) 3 6 9 10 15

Load (N) 1 2 3 P 5

11. Diagram 2 shoes a spring. A load of 6 N extends the spring from 4 cm to 8 cm

while load P extends it to 14 cm.

Diagram 2

What is the weight of P?

A. 8 N B. 10 N C. 12 N D. 15 N

12. Which instrument is used to measure force in the laboratory?

A. A barometer

B. A spring balance

C. A lever balance

D. A ruler

13. A 4 cm spring is hung vertically on a retort stand. When a load of 0.4 N is

attached to the spring, it stretches to 6 cm. if the spring is stretched to 9 cm,

what is the load attached to it?

A. 0.8 N B. 0.9 N C. 1.0 N D. 1.2 N

57

APPLICATION OF FRICTIONAL FORCE

14. Diagram 3 shows an object, P, being pulled by force F. Which shows the

direction of friction acting on object P?

15. A block of wood is pulled across different types of surfaces. Which surface will

result in the most friction?

A. The smallest surface over sandpaper

B. The largest surface over a glass plate

C. The largest surface over laboratory bench

D. The smallest surface over a wet board

16. Which activities can be carried out without friction?

I. Diving from a diving board

II. Climbing up a lamp post

III. Sliding down a slide

A. I and II only

B. I and III only

58

C. II and III only

D. I, II and III

17. Which force causes a meteor to glow as it falls through the atmosphere?

A. Gravitational force

B. Pulling force

C. Electrostatic force

D. Frictional force

18. Friction between two surfaces cannot be reduced by

A. Decreasing the surface area in contact

B. Decreasing the pressure between the two surfaces in contact

C. Coating the two surfaces with grease

D. Placing rollers between the two surfaces

19. A lorry driver finds it difficult to drive when it is raining because rainwater….

A. Enter the brake drums of the lorry

B. Slows down the rotation of the wheels

C. Reduces friction between the wheels and the road

D. Soften the tyres of the lorry

20. A student wishes to push a heavy box along the floor. How can he reduce

friction?

I. Use wheels

II. Use rollers

III. Use a piece of rubber

A. I and II only

59

B. I and III only

C. II and III only

D. I, II and III

LAMPIRAN 4.1

LAMPIRAN 4.1

KEPUTUSAN UJIAN PRA KELAS KONSTRUKTIVISME

Tingkatan 2

Bil Responden Objektif/20

Jumlah X 100%

1 RK01 4 20

2 RK02 5 25

60

3 RK03 5 25

4 RK04 7 35

5 RK05 2 10

6 RK06 3 15

7 RK07 3 15

8 RK08 6 30

9 RK09 5 25

10 RK10 4 20

11 RK11 7 35

12 RK12 6 30

13 RK13 8 40

14 RK14 2 10

15 RK15 1 5

16 RK16 4 20

17 RK17 4 20

18 RK18 3 15

19 RK19 7 35

20 RK20 8 40

21 RK21 6 30

22 RK22 6 30

23 RK23 4 20

24 RK24 5 25

25 RK25 5 25

61

26 RK26 5 25

27 RK27 3 15

28 RK28 7 35

29 RK29 2 10

30 RK30 6 30

31 RK31 5 25

32 RK32 4 20

33 RK33 4 20

ABSTRAK

Kajian ini dijalankan untuk menguji keberkesanan pendekatan pengajaran

konstruktivisme dalam meningkatkan pencapaian pelajar tingkatan 2 bagi mata

pelajaran Sains di bawah tajuk “Force”. Kajian ini akan dijalankan di Sekolah

Menengah Kebangsaan Desa Tun Hussein Onn, Jalan Jelatek, Kuala Lumpur.

Kajian ini menggunakan reka bentuk kuasi eksperimen. Seramai lebih kurang 65

orang pelajar yang dipilih daripada dua buah kelas tingkatan 2 dilibatkan dalam

kajian ini. Instrumen yang digunakan dalam kajian ini ialah ujian pra dan pasca.

Setiap set soalan ujian terdiri daripada 20 soalan aneka pilihan. Hasil kajian ini

62

adalah untuk menjawab beberapa soalan kajian. Hasil kajian ini diharap dapat

memberikan panduan kepada pihak-pihak yang memerlukannya.

63