HUBUNGAN GAYA KEPIMPINAN PENGETUA DENGAN TAWAP MOTIVASI GURU

. . SEKOLAH MENENGAH DI ZON PUDU, KUALA LUMPUR

Oleh

Tesis ini dikernukakan bagi memenuhi sebahagian daripada syarat untuk

penganugerahan Ij azah Sarjana Sains (Pembangunan Surnber Mai~usia)

Fakulti Sains Kognitif Dan Pembangunan Manusia UNlVERSITT MALAYSIA SAMWAK

;Tun 1998

Ilnit Kemasukan Siswazah Universiti Malaysia Sarawak

Adalah disahkan bahawa kami telah membaca tesis ini yang bertajuk "Gaya Kepimpinan Pengetua Dan Hubungannya Dengan Tahap Motivasi Guru Sekoiah Menengah Di Kuala Lumpur" oleh ~amarudd in bin Deraman, dan berpendapat bahawa tesis ini adalah memuaskan dari segi skop, kualiti dan persembahan sebagai syarat keperluan ijazah Sarjana Sains (Pembangunan Sumber Manusia).

- -

prof ~ a d $ a $r &fin Zainal

Dr Spencer Empading (Pemeriitsa Dalam)

Tidak terdapat balragian di dalam kerja ini mentjuk kepada disertasi lain yang

telall dikenlukakan dalan~ menyokong permollonan keiayakan penganugerahan

tesis ini atau daripada Iain-lain tltriversiti atau ilrslitusi pengajian tinggi yang lain.

Kajian ini bertujuan untuk lnelihat perkaitan di antara gaya kepimpinan pengetua dengan tahap motivasi guru-guru sekolah menengah di Zon Pudy Kuala Lumpur. Dimensi gaya kepimpinan yang dikaji adalah pendayautamaan stntktur dan timbang rasa.. Kajian juga rnelihat perbezaan tahap motivasi guru berdasarkan gaya kepimpinan pengetua. Kaj ian juga bertujuan untuk rnenentukan sama ada terdapat perbezaan di dafam tahap rnotlvasi guru berdasarkan ciri-ciri dernografi (jantina, kategori perkhidmatan dan pengalamall mengajar). Seramai 222 orang guru dipiiih secara rawak mudah. fnstrumen The Lerrder Behavior Description Questionnaire (LBDQ) yang dibentuk ofeh Halpin (1966) digunakan untuk mengukur gaya kepimpinan pengetua. Manakala instsumen A Questionnaire Measure of Individual Differences in Achieving Terrder2cy (QMAT) yang dibentuk oleh Meluabian dan Bank (1 978) diyuna!:.an untuk mengukur tahap motivasi guru. Dapatan kajian rnenunjukkan bahawa terdapat p~:rkaitan positif di antara gaya kepimpinan pengetua dengan tahap motivasi guru f r = 0.242, p < 0.0 1). Dapatan juga menunjukkan kedua-dua dimensi gaya kepinlpinan iaitu pendayautamaan struktur (r = 0.141, p < 0.01) dan timbang rasa (r = 0.262, p <: 0.01) masing- masing mempunyai perkaitan yang positif dengan tahap motivasi guru. Kajiai~ juga rnenunjukkan wujudnya perbezaan tahap motivasi guru berdaskkan gaya kepimpinan pengetua. Manakala, tidak terdapat perbezaan yang signiftkan di antara tahap motivasi guru berdasarkan ciri-ciri demografi: jantina, kategori perkhidmatan, umur, dan pengaiaman rnengajar.

ABSTRACT

The purpose of fhis study tttas iu find our the relationship bemeen leadership slyles of principals and njotivation level of ieac hers in secondary schools in Pudu Zone, Kualn Lumpur. The dimension of leadership slyle studied were initiating structure and considerufion. The study covered the difference motivafion level of teachers based on their principal S styles of leadership. TThe study also aimed at determining i f 'there were differences in motivation level based on the demograp ?tic charac~eristic~~ 0 f teachers (gender, service categories, age and teaching experience). A total uf 222 teachers were chosen using simple random sampling. The Leader Behavior Descr@tion Questionnaire (LBDQ) which was designed by Halpin (1966) was used us an itlstrument to measure the leadership style of principals. V'hile A Question~mire Measure of Individual Differences in Achieving Tende~cy (QMAT) which was &signed by Adehrabian and Bank (1978) was used to memure the level qfnzoiivation ofreachers. The findings vf this study showed lhat there ~vrrs a positive ~elufionship between lrcrdershiy siyles of' principals and the molivcrlion level of trachers (r = 0.242, p < 0.01). The resuli showed flrat bolh of initialing strzrcture (r - 0.1 41, p < 0.01) and consideration (r = 0.262, p < 0.0 1) leadership styles had td aign(,ficant positive re fa t ionship with the level of 'mor ivation of teachers. This study showed that there were signtficunt differences in the motivation level of iaachers bmed on lhe leadership styles of principals. The,findings also sho~ved there were no signt#icant difSeere~lce betweel? level of n2otivation of reachers bused on [heir rlemographic characteuistics: gender, service categories, age and tenchillg experience.

Kamarudin bin Deraman telah dilahirkan pada 26 Januari 1963 di Kok Lanas,

Kota Bharu, Kelantan. Beliau meneriina pendidikan awal di Sekolah Kebangsaan

Kok Lanas pada 1970 hingga 1975. Pendidikan di peringkat menengah bermula

pada 1976 hingga 1980 di Sekolah Menengah Ketereh, Kota Bharu. Setelah tamat

tingkatan lima, beIiau melanjutkan pelajaran ke peringkat pra-universiti di Pusat

Asasi Sains, Universiti Malaya berrn~tla 198 1 hingga 1982. Seterusnya, beliau

meneruskan pengajian di universiti yang sarna rnulai tahun 1983 dan memperolehi

Ijazah Sarjaiia Muda Sains dengan Pendidikan (Dengal Kepujian) pada tahun

1988.

Beliau hertugas sebagai guru di Sekolah Alam Shall, Kuala Lumpur rnulai 1 Julai

1988 dan telah rne~~erima Anugerah Perkhidmatan Cemerlang, Kernenterian

Pendidikan Malaysia pada tahun 1995. Pada 1 Disember 1996, beliau berjaya

melanjutkan pengajian ke peringkat sarjana di Universiti Malaysia Sarawak.

Ruat ibu dan ayah Siti Noor Bte Haji Jalal

Dera~ncln Bin Saat

lsteri tersayang Rashidah Bte Abdul Rahman

Putera-puteri tercinta Ahmad Raji

Widad Umar KhaIis

Hazwani Hanani

. . . i l l

Saya memulakan dengan memanjatkan setinggi kesyukuran ke hadrat Allah

S.W.T. kerana dengan izinNya kajian ini dapat disiapkan mengikut masa yang

dirancangkan.

Penghargaan yang setinggi-tingginya, saya rakarnkan kepada Cik Angela

Anthonysamy, selaku penyelia yang banyak inemberi bimbingan, dorongan, dan

bantuan bagi menyiapkan kajian ini.

Terima kasih yang tidak terhingga juga ditujukan kepada Dr. Ibrahim Ahmad

Bajunid, Pengarah Institut Aminuddin Baki, Prof Razali Arof, Dekan Fakuiti

Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia, UNIh4AS, Dr. Haji Abang Haji

Ahnlad Ridzuan Eiaji Abang Awil dan Tuan Haji Noor Bakar, Pengurus Bersama

Program Kernbar UNIMAS-IAR, para pensyarah, rakan-rakan seperjuangan

kohort 2, dan tidak lupa rakan-rakan kohort 1, 1996/97 dan semua pihak yang

secara langsung dan tidak langsung membantu saya sepanjang pengajian pasca

siswazall dan menyiapkan tesis ini.

Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada Encik Hong Kian Sam, pensyarah

Fakulti Sains Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia yang telal~ membantu

dalam pemerosesan data yang diperlukan untuk kajian ini. Tidak ketinggalan

kepada Prof. Madya Dr. Sulaiman Hal~afi dan Ewik Zainusham Yusof di atas

pa~darrgan dan slmbangai~ ymg telah diberikan dalarn menyempumakan kajim

ini.

Saya juga merakamkan penghargaan dan terima kasih di atas kerjasama yang

diberikan oleh lJnit Pendafiaran dan Perhubungan, dan juga Unit Maklumat,

Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan, semua pengetua dan guru sekolah

menengah di Zon Pudu, Kuaia Lumpur.

Penghargaan ini juga ditujukan kepadz isteri tersayang, Puan Rashidah bt Abdul

Ralman dan anak-anak tereinta Ahnzad Raji, Widad, Umar Khalis, pasangan

kembar Hazwani dan Hanani, kedua ibu bapa dan mertua di atas kesabaran, doa

dan pengorbanan mereka sepanjang tempcth rnengikuti program ini.

17 Disember 1997

Abstrak

Abstract

Biodata

Dedikasi

Perlghargaan

Jadual Kandungan

Senarai Jadual

Senarai Rajah

Senarai Lampiran

JADUAL KANDUNGAN

BAB 1: PENDAHULUAN

1.0 Pengenalan

1.1 Pernyataan Masalal~

1.2 Tujuan Kajian

1.3 Objektif Kajian

1.4 Hipotesis Kajian

1.5 Kepentingan Kajian

1.6 Ratasan Kajian

1.7 Defillisi Istilah

ii

iii

iv

vi

xi

. . . Xl l l

xiv

2.0 Pengenalan

2.1 Konsep Kepimpinan

2.2 Caya Kepimpinan

2.3 Konsep Motivasi

2.4 Pendekatan dan Teori Kepimpinan

2.4.1 Pendekatan Sifat

2.4.2 Pendekatan Tingkah Laku

2.4.2.1 Kajian Universiti Ohio State

2.4.2.2 Kajian Uiriversiti Michigan

2.4.2.2 Grid Pengurusan

2.4.2.4 '1-eori X dan Teori Y

2.4.3 Pendekatan Situasi

2.5 Teori-teori Motivasi

2.5.1 Teori Hiraki Keperluan hlaslow

2.5.2 Teori Dua Faktor f-lerzberg

2.5.3 Teori ERG

2.5.4 'Teori Motivasi Pencapaian

2.6 Kajian Gaya Kepimpinan Dengan Pelnbolehubah Lain

2.7 Kajian Motivasi Dengan Pembolellubalr Lain

2.8 Kajinn Irerkailarr di ,ti1 ta1.a Chya Kepiinpiriais dan Motivasi

2.9 Hubungan Ciri-ciri Demografi dengan Motivasi

2.9.1 Jantina

2,.9.2 Kategori Perkhidmatan

2.9.3 Umur

2.9.4 Pengalaman rnengajar

2.1 1 Kerangka Kajian

BAB 111: KAEI3AI-I PENYEL,IDIKAN

Pengenalan

Rekabentuk Kajian

Populasi dan Sa~npel Kajian

Instrume~~ Kajian

Kajian Rintis

Pentadbiran Soal Selidik

Penganalisisan Data

3.6.1 Kaedah Deskriptif

3.6.2 Korelasi Pearson

3.6.3 Ujian-t Tidak Bersandar

3.6.4 Analisis Varian Satu Haia

4.0 Pengenalan 60

4.1 Ciri Demografi Responden 60

4.1.1 Jantina 6 1

4.1.2 Kategori Perkhidmatan 62

4.1.3 tJmur 63

4.1.4 Pengalaman h4engajar 64

4.2 Aras Dirnensi Gaya Kepilnpinan Pengetua 65

4.2.1 Aras Pendayautamaan Struktur 65

4.2.2 Aras Timbang Rasa 66

4.3 Tahap Motivasi Guru 66

4.4 IJasil Pengujias Hipotesis 67

4.4.1 Hubungan di antara Gaya Kepimpinan Pengctua dengan Tahap Motivasi Guru 68

4.4.2 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Jenis Gaya Kepimpinan 70

4.4.3 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Jantina 73

4.4.4 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Kategori Perkhidmatan 74

4.4.5 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan .B

Ulnur 76

4.4.6 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Pengalaman Mengajar 77

4.5 Ringkasan Dapatan

ix

DAB V: KESIMPULAN DAN PERBINCANGAN

5.0 Pengenalan

5.1 Rumusan Kajian

5.2 Rumusan Dapatan Kajian

5.2.1 Perkaitan Gaya Icepimpinan dan Motivasi

5.2.2 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Gaya Kepimpinan

5.2.3 Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Ciri-ciri Dernografi

5.3 Kesimpulan

5.4 Cadangan

5.4.1 Untuk Penggubal Polisi

5.4.2 Untuk Pentadbir Sekolah

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan

BIBLIOGRAFI

LAMPIRAN

SI

No. Jadual Tajuk Halaman

2.1 Faktor Motivator dan I-Iygene dalam Teori Dua Faktor Herzberg 3 0

3.1 Jumlah Skor Aras Pendayautamaan Struktur 5 6

3.2 Jumlah Skor Aras Timbang Rasa 5 6

3.3 Jumlah Skor Tahap Motivasi 5 7

4.1 Taburan Responden Rerdasarkan Jantina 6 1

4.2 Taburan Responden Berdasarkan Kategori Perkhidmatan 62

4.3 Taburan Responden Berdasarkan Umur 63 .

4.4 Taburan Responden Berdasarkan Pengalaman Menga.jar

4.5 Aras Pendayautarnaan Struktur Berdasarkan Jumlah Skor

4.6 Aras Timbang Rasa Berdasarkan Jumlah S kor 66

4.7 Taburan Responden Berdasarkan Aras Motivasi Guru 67

4.8 Korelasi Pearson di antara Gaya Kepim~ii~iin dan Motivasi 68

4.9 Ujian ANOVA Bagi Tahap Motivasi Mengikut Kunipulan Gayn Kepimpinan 7 0

4.10 Ujian Tukey HSD-Perbezaan Tahap Motivasi Guru Berdasarkan Kumpulan Gaya Kepimpinan 7 1

4.1 1 Analisis Ujian --t Perbezaan Tallap Motivasi Berdasarkdr: Janti~rd

4.12 Analisis Ujian -t Perbezaan Tahap Motivasi Berdasarkan Kategori Perkhidmatan

4.13 Ujian ANOVA Bagi Tahap Motivasi Mengikut Umur

4.14 Ujian ANOVA Bagi l'ahap Motivasi Mengikut Pengalaman Mengajar

No. Rajah Tajuk

SENARAI RAJAH

Halaman

2.1 Empat Sukuan Gaya Kepimpinan 20

2.2 Grid Pengurusan 23

2.3 Teori Kepimpinan Bcrsituasi 27

2.4 Teori Hiraki Keperluan Maslow 28

2.5 Kerailgka Model Gaya Kepimpinan dan Tahap Motivasi 4 6

A Soal selidik

13 Pop~ilasi dan Sampel Guru-guru %on Pudu

C Surat Kebenaran Rahagian Perancangan dan Penyelidikan, Kenlei~terian l'endidikan Malaysia

D Surat Kebenaran Jabatan I'endidikan Wilayah Persekutuan

xiv

1.0 Pengenalan

Hasrat Faisafah Pendidikan Negara adalah untuk melahirkan insan yang

cemerlang. Manakala Wawasan 2020 pula berhasratkan ~newujudkan negara dan

bangsa yang cemerlang. Kecernerlangan boleh dilihat daripada gaya kepimpinan

yang berkesan, iaitu mampu n~engenalpasti keperluan individu, membantu

mengembangkan prestasi subordinat, membuat penyelarasan dan kawalan atas

prosedur dan sukakan inovasi (Fantini, 1986). Menurut beliau lagi, di antara ciri

yang menyumbangkan kepada keberkesanan adalah kepimpinan pentadbiran yang

kukuh. Kajian beberapa penyelidik sej ;erti Drucker (1 969), Edmonds (1 979, dan

Sergiovanni (1987) inenunjukkan batiiiwa kepimpinan memainkan peranan yang

penting dalain menentukan kelicinan, kecekapru~, dan keberkesanan sesebuah

organisasi.

Kemajuan sesebuah organisasi pula mempunyai hubungan dengan kepuasan kerja

dan tahap motivasi yang diniiiki oleh kakitangnnnya. Pekerja mendapat kepuasan

apabila keperluannya dipenulti datl rnaj i kan mendapat kepuasan apabila

pekerjanya dapat mencapai tingkat produktivi ti yang tinggi. Ahmad Atory

Hussain (1991) menyatakan bahawa kepimpinan rnelibatkan cara-cara seseorang

pengurus itu berti~tdak dalam hubungan dengan kakitanganya. Seseorang itu cuba

berikhtiar untuk memenuhi keperluan manusia dan kebajikan organisasi.

Matlamat itu tidak dapat dicapai kecuali pihak pengurusan atau pentadbiran

mengamalkan gaya kepimpinan yang boleh n~ernberi kesan yang optimum ke arah

keberkesanan din kecemerlangm orgarlisasi (S togdill, 1 974).

Holtztnan ( 1 992) berpendapat kepimpinan di sekolah bergantung kepada

pengetuanya. Pengetua dikataka~l kunzi kejayaan sesebuah sekolah (Andrews &

Morefield, 199 1 ; Edmonds, 1 979; Quinby, 1985). Pengetua berperman

menentukan jatuh bangun dan keberkesanai~ sesebuah sekolah (Roe dm Drake,

1 980; Sweeney, 1 982). Menurul Hanafi Kalxal (1 990), kepentingan pengetua

dalam pentadbiran sekolah dilihat dalam dua aspek. Pertama, memandangkan

sekolah adalah organisasi yang dianggap profesional, peranan pengetua lebih

merupakan sebagai seorang pengurus. Mereka rerlibat dalam mernbuat keputusan,

menyusun program, mernberi dorungan, jnenyelaras dan rnenilai pekerja

bawailam~ya. Keduanya, sekolah ditihat sebagai sebuah organisasi yang sentiasa

berubah. Sudah semestinya setiap perubahan memerlukan kepada penyesuaian

untuk meilyelesaikan sebarang masaloh yang timbul. Keinarnpuan untuk

menyelesaikan masalah yang timbul atialah tugas utama pengurus atau pentadbir

organisasi tersebut. Disinilah letaknya peranan pengetua untuk melahirkan

sekolah sebagai sebuah organisasi yang dinamis yang berupaya menghadapi

sebarang perubahan.

3

Kejayaan sesebuah sekolah banyak bergantung kepada bagairnana pengetua dapat

mengamalkan gaya kepimpinan yang benvibawa. Kepirnpinan yang benvibawa

meliputi merniliki pengetahuan yang rnetuas dalam aspek pengurusan sekolah. Ini

termasuklah pengurusan pejabat, pengurusan kurikulurn, perkembangan

kakitangar~, motivasi kepada guru-guru, pelajar-pclajar dm kakitangan sekolah,

hubungan dengan luar sekolah serta berusaha mcningkatkan prestasi sekolah

(Kementerian Pendidi kan Malaysia, f 990).

4

Abdui Karirn Mohd. Nor (1989) mengenalpasti guru-guru yang datang daripada

sekolah yang berjaya mempunyai sikap yang posit if dan pengharapan yang tinggi

terhadap pelajar-pelajar. Mereka rnenga~nati arahan, prosedur dan peratwan yang

datang daripada pihak atasan sebagai perkara yang boleh meningkatkan kemajuan . .

sekofah.

Long (1 970) menegaskan bahawa tiap-tiap pengetua atau guru besar yang berjaya

melnerlukan kerjasama sepenuhnya dari guru-guru di bawah jagaamya. Pentadbir

sekolah dan guru-guru akan berjaya jika di antara rnereka terdapat perhubungan

yang berkesan. Hall, Rutherford, Hord clan Hut ing (1 984) pula mendapati

sekolah-sekolah yang dipimpin pengetua yang berorientasi perhubungan dan

timbang rasa sering mewujudkan iklim yang kondusif. Ini menyebabkan guru-

guru lebih berrnotivasi dan berpuas hati keraua wujud kelicinan perjalanan

sekul ah.

1.l.Pernyrtaan Masalah

Keberkesanan sekolah sering dikaitkan dengan gaya kepiinpinan pengetuanya

(Sweeney, 1982). Gaya kepimpinan ini memjuk kepada bagaimana seseorang

pengetua mengamalkan di:xatsi pendayautamaan struktur dm dirnensi timbang

rasa. Kepimpinan yang rendah dalam dirnensi timbang rasa dm pendayautamaan

stntktur sering dikaitkan dengan pernimpin yang lemah dan tidak berkesan

(Chacko, 1 990). Kelemahan pengetua dapat dilihat daripada persepsi guru-guru

tahap motivasi guru-g uru krdasarkan j enis gay a kepimpinan pengetua. Ciri-ciri

dernografi yang men~bezakan tahap motivasi guru j uga dikaji oleh pengkaji.

. .

1.3 Objektif Kajian

Objektif am kajian ini adalah untuk rnengenalpasti gaya kepimpinan pengetua dm

hubungannya dengan tahap motivasi guru.

Objektif-objektif khusus adalah untuk:

i) inelihat perkaitat~ di antara gaya kepimpinan pengetua

(pendayau tamaan s trukt ur dan t imbang rasa) dengan tahap motivasi

guru.

ii) menentukan sama ada wujud perbezaan yang signifikan di antara tahap

motivasi guru berdasarkan jenis gaya kepimpinan pengetua.

iii) menentukan sama ada wujud perbezaan yang signifikan di antara tahap

lnotivasi guru berdasarkan ciri-ciri de~nografi.

1.4 Hipotesis Kajian

Berdasarkan kepada pendekatan tingkah laku yang rnembahagikan gaya

kepimpinan kepada dua dimensi iaitu pendayautainaan struktur dan timbang rasa,

maka hipotesis no1 telah dibentuk seperti berikut: