hbae pengenalan pendidikan seni visual

FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA

SEMESTER 4/ JANUARI 2012

HBAE1103

PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

NAME : FAZILAH BTE SELIMAN

MATRICULATION NO : 750725016556001

IDENTITY CARD NO. : 750725-01-6556

TELEPHONE NO. : 013-6070046

E-MAIL : [email protected]

LEARNING CENTRE : SEREMBAN,NEGERI SEMBILAN

UNTUK PERHATIAN : EN KAMAL SHAMSUDIN

1 FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

ISI KANDUNGAN FORT FOLIO

PERKARA ISI KANDUNGAN

SOALAN 1

1. GAMBARFOTO KARYA AKHIR

2. SINOPSIS KARYA AKHIR

3. LAMIRAN BAHAN RUJUKAN

4. BIBILIOGRAFI

SOALAN 2

. 1. GAMBARFOTO KARYA

PELUKIS TERKENAL

MALAYSIA

2. APRESIASI KARYA PELUKIS

TERKENAL

3. BAHAN RUJUKAN

4. BIBILIGRAFI

4

6 – 18

19 – 26

28

31-34

36-53

55-69

71



Soalan

1

SINOPSIS KARYA

Sukatan Pelajaran Pendidikan Seni Visual sekolah rendah disusun dalam empat bidang kegiatan

iaitu :

RAJAH 1 : BIDANG DALAM PENDIDIKAN SENI VISUAL


BIDANGPSV

Menggambar

Membuat rekaan

dan corak

Kraf tradision

al

Membentuk dan

membuat binaan

Setiap bidang menekankan keempat-empat aspek iaitu pemerhatian secara aktif, interaksi

yang kritis dan kreatif dengan alat dan bahan, apreasiasi seni visual serta menhargai nilai baik.

Bagi tugasan yang diberikan untuk HBAE1103 Pengenalan Pendidikan Seni Visual ,

fokus utama adalah menghasilkan karya untuk bidang Menggambar. Bidang menggambar ini

menegaskan perkembangan persepsi dan kemahiran serta kemampuan individu terhadap aspek

melukis serta kegiatan membuat gambar dengan pelbagai media dan teknik yang menekankan

aspek ruang, struktur, imbangan dan komposisi.

Antara teknik dalam bidang ini adalah seperti Rajah 1 berikut;

Rajah 2 : Teknik-teknik dalam Menggambar


kolaj

catan

montaj

stensila

resis percikan

cetakan

gosokan

gurisan

capa

mozek

lukisan

poster

Setelah membuat penelitian, rujukan dan penilaian saya telah memilih salah satu

daripada gambar alam semulajadi daripada internet seperti berikut :

Rajah 3 : Gambar Alam Semulajadi yang dipilih

Sumber : http://www.google.com.my/imgres?

q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=DJJjme9vQpnD_M:&imgrefurl=http://

imann9969.blogspot.com/2009/10/keindahan-alam-semula-

jadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_-tCWoOW0gtQ/SusK3SzLcoI/

AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/

download3.jpg&w=400&h=296&ei=oeFrT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=1064&vpy=303&

dur=1437&hovh=193&hovw=261&tx=187&ty=124&sig=116578671770799069731&page=4&tbnh=146&

tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t:429,r:21,s:64&biw=1366&bih=667

Memandangkan saya adalah pelajar Pendidikan Seni Visual ‘ minor’ yang masih kurang

pengalaman dan pengetahuan tentang hal gambar dan lukisan maka saya telah memilih gambar

ini kerana ia agak mudah untuk dilukis semula dan diwarnakan . Di samping itu terdapat ruang


http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=DJJjme9vQpnD_M:&imgrefurl=http://imann9969.blogspot.com/2009/10/keindahan-alam-semula-jadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_-tCWoOW0gtQ/SusK3SzLcoI/AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/download3.jpg&w=400&h=296&ei=oeFrT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=1064&vpy=303&dur=1437&hovh=193&hovw=261&tx=187&ty=124&sig=116578671770799069731&page=4&tbnh=146&tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t:429,r:21,s:64&biw=1366&bih=667



yang ketara antara setiap objek di dalam gambar dan akhirnya gambar ini sangat menenangkan

dan ‘sedap mata memandang’.

Pada awalnya hasil pertama yang diperolehi adalah seperti berikut :

Rajah 4 : Lukisan awal dihasilkan

Saya ingin menonjolkan sedikit kelainan dan imej terang pada bukit yang dekat dengan

pandangan mata itu dengan menggunakan teknik kolaj yang menggunakan tampalan kertas

warna-warna terang seperti merah dan kuning tetapi apabila dilihat dan diteliti imej itu memang

terang dan agak menonjol tetapi ianya seperti tidak serasi dengan gambar yang dihasilkan .

Selain itu paparan bukit batu seperti telah bertukar menjadi sebuah pasu besar. Menurut

pandangan saya keaslian pemandangan alam semulajadi itu tenggelam dan agak cacat.

Akhirnya saya telah membuat pengubahsuaian terhadap imej itu dengan melukis menggunakan

pensil arang ( ‘ charcoal chalk’) .


Hasil daripada teknik kolaj

Rajah 5 :Hasil akhir yang diperolehi setelah membuat sedikit penambahbaikan pada imej bukit

itu

TEKNIK-TEKNIK YANG DIPILIH


Berdasarkan sebelas teknik yang disenaraikan untuk kegiatan menggambar , saya telah memilih

empat daripadanya iaitu teknik lukisan , catan , kolaj dan capan.

LUKISAN

Lukisan merupakan cabang seni halus yang membentuk idea dan objek dengan

menggunakan titik, garisan dan ton pada permukaan rata tanpa menggunakan warna ( selain

warna yang digunakan daripada alat melukis ). Bahan media tulis meninggalkan kesan-kesan

garisan di permukaan yang digunakan. Hasil daripada penggunaan media tertentu akan

meninggalkan kesan-kesan yang berlainan. Lukisan yang dihasilkan menggunakan pensil 2B dari

jenis ‘staedler’ dan pensil arang. Pada peringkat pertama lakaran imej dibentuk di atas kertas

lukisan dengan menggunakan garisan yang halus. Kemudian proses selanjutnya melalui teknik

yang berikutnya . Walaubagaimana pun bagi imej bukit bahagian atas saya menggunakan lakaran

daripada pensil arang . Bermula dengan imej halus, seterusnya garisan dijelaskan dibahagian –

bagaian tertentu dengan menggunakan garisan tebal, nipis dan kasar sehingga terhasil imej

lukisan seperti berikut :

Rajah 6 : imej ini dicampurkan dengan warna ‘oil pastel’ untuk mendapatkan warna perang

kekuningan.

CATAN


Garisan pelbagai jenis dan berulang menampilkan struktur batu yang tidak

rata dan natural

Catan ialah gambar yang dibuat dengan menggunakan pelbagai bahan pewarna yang

berasaskan air dan minyak atau bahan pewarna daripada alam. Biasanya catan dibuat pada

permukaan rata seperti kertas, kadbod dan kanvas.

Catan merupakan satu saluran untuk para peluks meluahkan perasaan, membuat

interprestasi pandangan, merakamkan gambaran serta menyampaikan hasrat diri atau masyarakat

dalam bentuk imej visual. Untuk menentukan hasil kerja yang baik semasa membuat aktiviti

catan, perkara-perkara berikut harus diambil kira :

i) Kedudukan cahaya pada objek

ii) Penggunaan warna serta tonnya

iii) Perspektif

Rajah 7 : kedudukan cahaya

Jika dilihat daripada lukisan yang telah dihasilkan dan berdasarkan rajah 7 dapat dilihat

bahawa kawasan yang menerima lebih cahaya adalah kawasan yang terang dan ton warna yang

digunakan lebih terang dan menyerlah. berbanding kawasan yang kurang cahaya, penggunaan


Kawasan lebih

cahaya

pembalikan cahaya

Kawasan kurang

cahaya ( gelap )

ton warna adalah malap dan sebahagiannya gelap atau hitam. Ini menunjukkan kawasan tersebut

terlindung. Air adalah agen pembalikan cahaya yang baik , Oleh itu terdapat pembalikkan

cahaya menunjukkan kawasan itu tidak terlindung dan terang sangat dan ada juga unsur

pembalikan imej di dalam air seperti bukit .

Menurut Kamus Dewan (2007 ; pg 1194) perspektif bermaksud cara pelukisan

( penggambaran ) sesuatu benda dan lain-lain pada permukaan yang rata sebagaimana yang

kelihatan dari sesuatu tempat pada mata seseorang. Dari sudut pandangan saya ruang persfektif

lukisan ini menggambarkan dari sudut yang dekat dan jauh serta luas , sunyi , tenang dan

nyaman.

Lukisan ini dihasilkan di atas kertas A2 18’s dengan menggunakan campuran warna dari

bahan seperti ‘charcoal sticks’, ‘oil pastle’, ‘ water mixable oil colours’, warna air ‘buncho’ dan

pensil warna. Teknik mencatan adalah mengikut ‘basah atas kering’ ( warna air di sapu di atas

permukaan yang kering ).

Rajah 8 : bahan media yang digunakan

KOLAJ


Kolaj adalah satu cara menghasilkan gambar atau corak dengan menggunakan bahan,

objek atau bentuk yang berlainan di atas asas latar Kolaj melibatkan proses memilih , memotong

atau mengoyak , meyususn, menampal dan menjahit. Justeru itu untuk mempelbagaikan teknik

dalam hasil lukisan saya , kolaj saya pilih dan digunakan di bahagian bukit untuk

menonjolkolkan imej semulajadi , corak rekahan batu dan imej batu built yang tidak rata.

Rajah 9 : Tulisan dan ruang antara koyakan kertas tampalan merujuk kepada garisan rekahan dan jalinan pada batu yang semulajadi.

CAPAN


Capan ialah teknik mengecap dengan bahan alam atau semulajadi yang mempunyi jalinan

tertentu. Bagi lukisan saya saya telah menggunakan teknik capan ini dengan menggunakan span

dan warna minyak di bahagian daun-daun yang rimbun. Teknik ini saya gunakan untuk

menimbulkan imej daun yang lebih terang, jelas, dan pelbagai ton warna yang menunjukkan

daun yang bayak dan rimbun. Imej yang dihasilkan adalah seperti berikut :

Rajah 10 : Teknik capan menggunakan span dan warna minyak :

Daun – daun yang terdapat pada pokok banyak pelbagai ton warna dan timbul . Ini

menunjukkan daun ini lebih dekat dari pandangan berbanding belukar di bahagian belakang.


UNSUR-UNSUR SENI


Langkah 1

Melukis dan membuat lakaran berpandukan tema serta tajuk : ‘ Alam Semula Jadi’.

Langkah 2

Pilih media yang sesuai untuk proses mewarna lakaran menggunakan teknik catan ( teknik basah atas kering )

Langkah 3

Mewarna latar belakang menggunakan warna lembut dan mengikut proses-proses dalam mencatan . Media yang digunakan span , air dan warna air ‘buncho’.

Langkah 4

Mewarna objek utama yang berada di bahagian hadapan dengan menggunakan warna yang lebih garang dan diikuti dengan objek sampingan yang berada di bahagian belakang dengan memberikan warna yang lebih lembut.

Langkah 5

Membuat kolaj di bahagian bukit batu yang dekat dengan pandangan sebelah kiri dan dikemaskan lagi dengan lakaran garisan tebal dan nipis serta gambaran ton warna gelap dan terang dengan pensil arang

Langkah 6me

Proses mengemas hasil akhir karya sebelum dibingkaikan

Unsur –unsur seni adalah seperti garisan, warna , jalinan, rupa, struktur, bentuk dan ruang.

Garisan yang digunakan sewaktu melakar lukisan dan menghasilkan ton warna pada batu bukit

adalah garisan tebal, nipis , kasar dan halus.Ton warna pada batu bukit menghasilkan warna yang

semulajadi dan natural. Selain itu ada unsure prmukaan yang tidak sekata.

Warna yang digunakan pelbagai. Latar belakang menggunakan warna tertier yang

menggabungkan warna asas iaitu warna biru dan kuning dengan warna skunder iaitu warna hijau

untuk menghasilkan wana yang lebih lembut pada permukaan air tasik dan kawasan berdaun

yang jauh . Untuk menhasilkan ton warna pula campuran warna digabungkan dengan warna

putih atau hitam mengikut kesesuaian. Bagi kawasan bukit yang di bahagian belakang pula

campuran warna putih hitam pula digunakan untuk menghasilkan warna kelabu keputihan. Alat

mewarna yang digunakan adalah span . Span digunakan untuk menghasilakan warna yang sekata

dan lembut.

Jalinan adalah kesan yang terdapat pada permukaan sesuatu objek. Jalinan terbahagi

kepada dua bahagian iaitu jalinan sentuh dan jalinan tampak. Terdapat jalinan tampak pada imej

kayu yang disusun sebagai laluan untuk berjalan di tepi tasik. Selain itu rimbunan daun dengan

teknik capan dan pelbagai ton warna juga jalinan tampak. Jalinan boleh dilihat tetapi tidak boleh

dirasai melalui sentuhan.

Rajah 11 : Jalinan tampak


Struktur dan bentuk pula adalah rangka asas sesuatu objek Struktrur bentuk berbeza-beza

mengikut sudut pandangan yang berlainan. Bentuk yang terdapat pada karya yang dihasilkan

adalan bentul ilusi di mana bentuk konkrit yang digambarkan dalam catan atau lukisan. Ia

bersifat dua dimensi yang sama apabila disentuh. Ia juga dikenali sabagai bentuk maya.

Garisan yang berlainan saiz atau rupa yang berlainan ton dapat mewujudkan perasaan

ruang. Sebagai contohnya ruang yang sangat luas wujud di antara bukit di belakang dengan bukit

di hadapan. Ruang ini dipenuhi hamparan air dalam tasik. Begitu juga persfektif yang

digambarkan menunjukkan gambar yang dekat bersaiz besar , jelas dan terang manakala yang

jauh bersaiz kecil, samar dan warna pudar dan lembut.


http://lepak.my/blog/2011/07/17/gambar-keindahan-alam-semulajadi-menakjubkan-dan-menarik/

Gambar Keindahan Alam Semulajadi Menakjubkan Dan Menarikby LEPAK on JULY 17, 2011

Share56Ramai antara kita tidak sedar akan keindahan alam semulajadi kerana terlalu sibuk, jadi kali ni Lepak.my nak share gambar keindahan alam semulajadi. Memang menarik gambar alam semulajadi ni yang bentuknya seakan-akan manusia dan haiwan. Memang sungguh menakjubkan alam ciptaan-Nya ini. Hargai dan nikmati lah alam semulajadi ini.



http://www.teratakarmo.com/2011/10/gua-tempurung-keindahan-alam-semulajadi.html04 OCTOBER 2011

Gua Tempurung Keindahan Alam Semulajadi Memukau mataShare

Saja nak dikongsikan dengan semua. Kisah ni dah berlaku beberapa minggu lepas bila orang rumah aku pergi Kursus anjuran Syarikat beliau.Semasa berkursus di Trolak beliau berkesempatan untuk menjelajah Gua Tempurung. Aku sendiri tak pernah sampai Gua Tempurung.Memang beruntung cuma sayang aku tak dapat ikut sekali. kalau pergi mesti banyak gambar keindahan semulajadi aku ambik..

Orang rumah aku berkesempatan mengambil gambar didalam Gua Tempurung. Kualiti gambar agak terjejas, mungkin disebabkan cahaya kurang kut. Lagi pun ambik gambar pakai Kamera Kompak jer. Tapi aku tengok cantik juga suasana didalam Gua Tempurung ni. Kalau ada rezeki nak jer aku bawak anak-anak aku pergi menjelajah Gua Tempurung nie untuk menyaksikan keindahan Alam Semulajadi. Layan dulu gambo ek.


http://www.teratakarmo.com/2011/10/gua-tempurung-keindahan-alam-semulajadi.html

http://3.bp.blogspot.com/-sc0IfrdcgKU/TonCobnyeQI/AAAAAAAAKMk/JpakIr8FR_c/s1600/G1.jpg

KADAR YANG DIKENAKAN

MAKLUMAT TREK GUA TEMPURUNG


http://4.bp.blogspot.com/-jXdyqSjyFz4/TonLkSLHhaI/AAAAAAAAKMw/nopVHOF7kHg/s1600/G4.jpg

http://1.bp.blogspot.com/-5EMQx9exrA0/TonMM0Ew9vI/AAAAAAAAKM0/6sMeIQ5gkgY/s1600/G5.JPG

http://3.bp.blogspot.com/-DXBn4j9LbsE/TonM8aruLpI/AAAAAAAAKM4/MMlV3Q9UzIA/s1600/G3.jpg

SUASANA DIDALAM GUA

Bila aku lihat gambar dalam Gua Tempurung ni, teringin pulak nak merasai suasana kat dalam

gua. Mesti sejuk dan suasana mesti nyaman. Kalau buat blogger Gathering kat dalam gua ni pun

ok gak ek..hehe..Ada yang pernah masuk Gua Tempurung tak?


http://2.bp.blogspot.com/-cxll2eEgwy8/TonPCLUKWEI/AAAAAAAAKNA/TtT2nymhjdc/s1600/G7.jpg

http://3.bp.blogspot.com/-M6-t3xIKgeM/TonOCOfffgI/AAAAAAAAKM8/DkAofXOIrOM/s1600/G6.jpg

Sumber : http://www.google.com.my/imgres?imgurl=http://www.anizanwar.com/wp-content/uploads/2010/10/air-terjun.jpg&imgrefurl=http://www.anizanwar.com/tag/keindahan-alam-semulajadi/&h=294&w=400&sz=11&tbnid=u_CNLbzWM4C

Sumber : http://www.google.com.my/imgres?imgurl=http://tempatmenarik.com/wp-content/uploads/2011/02/keindahan-alam-semulajadi.jpg&imgrefurl=http://tempatmenarik.com/category/pantai-pantai-di-malaysia/&h=480&w=640&sz=118&tbn


http://www.google.com.my/imgres?imgurl=http://tempatmenarik.com/wp-content/uploads/2011/02/keindahan-alam-semulajadi.jpg&imgrefurl=http://tempatmenarik.com/category/pantai-pantai-di-malaysia/&h=480&w=640&sz=118&tbn



http://www.google.com.my/imgres?imgurl=http://www.anizanwar.com/wp-content/uploads/2010/10/air-terjun.jpg&imgrefurl=http://www.anizanwar.com/tag/keindahan-alam-semulajadi/&h=294&w=400&sz=11&tbnid=u_CNLbzWM4C



Sumber :http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=aawF-zEvMphu4M:&imgrefurl=http://halaqah.net/v10/index.php%3Fpage%3D357%3Bwap2&docid=KWyuMbe7dDxF2M&imgurl=http://rampuun.files.wordpress.com/2009/02/31896.jpg&w=1152&h=864&ei=A-NrT7iODsiqrAfCx9SQAg&zoom=1&iact=hc&vpx=726&vpy=292&dur=1959&hovh=194&hovw=259&tx=102&ty=118&sig=116578671770799069731&page=3&tbnh=147&tbnw=196&start=40&ndsp=24&ved=1t:429,r:21,s:40&biw=1366&bih=667

Sumber : http://www.google.com.my/imgres?



jadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_-tCWoOW0gtQ/SusK3SzLcoI/

AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/

download3.jpg&w=400&h=296&ei=oeFrT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=1064&vpy=303&

dur=1437&hovh=193&hovw=261&tx=187&ty=124&sig=116578671770799069731&page=4&tbnh=146&

tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t:429,r:21,s:64&biw=1366&bih=667





http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=aawF-zEvMphu4M:&imgrefurl=http://halaqah.net/v10/index.php%3Fpage%3D357%3Bwap2&docid=KWyuMbe7dDxF2M&imgurl=http://rampuun.files.wordpress.com/2009/02/31896.jpg&w=1152&h=864&ei=A-NrT7iODsiqrAfCx9SQAg&zoom=1&iact=hc&vpx=726&vpy=292&dur=1959&hovh=194&hovw=259&tx=102&ty=118&sig=116578671770799069731&page=3&tbnh=147&tbnw=196&start=40&ndsp=24&ved=1t:429,r:21,s:40&biw=1366&bih=667



BIBILOGRAFI

Hjh. Noresah Baharom, ( 2007 ), Kamus Dewan (4th), Kuala Lumpur , Dewan Bahasa dan

Pustaka.

Kathleen Chee (2012), Fokus Sukses SPM Pendidikan Seni Visual Tingkatan 4 & 5 ,

Selangor : Pelangi Sdn Bhd.

Keindahan Alam Sekitar , (2012) foto shoot from Canoo Power Shoot A2200

Open Universiti Malaysia ( 2011 ) , Pengenalan Pendidikan Seni Visual , Selangor : Meteor

Doc. Sdn Bhd.

Tee Seok Tin , (2002) Buku Panduan Guru KBSR,Huraian Sukatan Pelajaran Pendidikan

Seni Visual , Selangor.

Imej Alam Semula Jadi [online], Available : http://www.google.com.my/imgres?



jadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_-tCWoOW0gtQ/

SusK3SzLcoI/AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/

download3.jpg&w=400&h=296&ei=oeFrT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=10

64&vpy=303&dur=1437&hovh=193&hovw=261&tx=187&ty=124&sig=116578671770799069

731&page=4&tbnh=146&tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t:429,r:21,s:64&biw=1366&bih

=667

Keindahan Alam sekitar ,[online], Available : http://lepak.my/blog/2011/07/17/gambar-

keindahan-alam-semulajadi-menakjubkan-dan-menarik/ Acessed at ( 2012/3/18)

Keindahan Alam sekitar [online] : http://www.teratakarmo.com/2011/10/gua-tempurung-

keindahan-alam-semulajadi.html acessed at ( 2012/3/15)










Soalan

2


Gambarfoto karya

Pelukis Malaysia

kelambu


Karya Dzulkifli BuyongBurning Ants, 1967

http://4.bp.blogspot.com/_TF5oysmFY0o/SayqqG6RsxI/AAAAAAAAAXE/3-sG1vYSf4g/s1600-h/dzulkifli-buyong.jpg

‘Pago-pago’,1964


Karya Abdul Latif Hj Mohidin

http://2.bp.blogspot.com/-pdHmDgnzOJk/TWCFvX79czI/AAAAAAAAAIY/jQwEXqGS5rU/s1600/latiff_mohidin_rawa_rawa_2+1998.jpg

Genting 1978

Ale-ale 1996


Karya Ibrahim Hussien

http://1.bp.blogspot.com/-RjJOGOVodv0/TVvrxltsTpI/AAAAAAAAAHM/XAS1PoOhyns/s1600/genting+ib+hussein.jpg

http://1.bp.blogspot.com/-pF7RjG8rQZA/TVvn2FZhSSI/AAAAAAAAAG4/jLdr7ffKiTI/s1600/smile+ib+hussein.gif

http://4.bp.blogspot.com/-WhNKXFdVNDw/TVvoa8InaHI/AAAAAAAAAHA/RqiQ4qx_1f8/s1600/ale-+ale+1996+d+ibrahim+hussein.jpg


Potret Diri, 1958

Karya Mohd. Hoessein Enas

The Harvester

PENGENALAN

APRESIASI DAN KRITIKAN SENI

“Art appreciation is not always black and white. You ger aut of art what ypu’re willing to put in.

Art is a relationship and requires that you work at it,”(Richard Nilsen, The Arizona Republic,

July 2 , 2006 ;pg 149)

Apresiasi di definasikan sebagai kajian mengenai pelukis-pelukis atau kepandaian tukang

mengenai hasil-hasil seni mereka, faktor yang mempengaruhi mereka cara mereka bekerja,

bagaimana mereka memilih tema “ subject matter” serta gaya dan stail tertentu mereka.

Semuanya ini berkait rapat dengan aspek pemahaman mereka dari aspek-aspek kognitif.

Ianya juga sebagai satu penghargaan terhadap penilaian dan perasaan terhadap sesuatu hasil

seni itu. Ia boleh juga dikatakan sebagai pembentukan sikap, minat dan kebolehan membuat

pilihan dan ini berkait rapat dengan aspek-aspek afektif.

Apresiasi seni membolehkan individu memahami aspek-aspek nilai estetika , pengertian unsure-

unsur seni dan nilai-nilai sosio-budaya yang terkandung dalam hasil seni dan kraf. Terdapat

berbagai cadangan oleh beberapa pakar Pendidikan Seni mengenai apresiasi. Antaranya Feld

man ( 1967) dan Smith (1967) dalam mudul Pengenalan Pendidikan Seni Visual mencadangkan

aktiviti-aktiviti aprisiasi seni, berasaskan kepada proses persepsi dan intelektual melalui empat

tahap :

a) Menggambar (‘description’)

b) Menganalisa (‘anallysia’)

c) Tafsiran ( ‘interpretation’)

d) Penilaian (‘evaluation’)


Apresiasi Karya Pelukis Terkenal ( 1 )

Nama sebenar Hoessein Enas ialah Mohd Hoessein Enas. Beliau dilahirkan di Bogor,

Jawa, Indonesia pada tahun 1924. Beliau telah berhijrah ke Malaysia pada 1947. Bakat seni

beliau adalah semulajadi dan beliau telah banyak meneliti kejadian alam dan kehidupan manusia

dan merujuk kepada keindahan wajah dan budaya tempatan.

Hasil karya beliau adalah menuju kepada aliran realistik dan naturalistik. Hoessein Enas

merupakan lagenda seni tampak Malaysia dan juga dikenali sebagai Bapa Potret Malysia. Beliau

dilahirkan pada tahun 1924 di Kepulauan Jawa, Indonesia. Pada tahun 1947, beliau telah

memasuki Malaysia yang ketika itu dikenali sebagai Tanah Melayu atau Malaya menyeberangi

Selat Melaka dan mendarat di Ayer Hitam, Pulau Pinang.

Sebelum memulakan perjalanan sebagai insan seni, beliau telah melakukan pelbagai

pekerjaan untuk menyara kehidupan beliau salah satunya ialah penarik beca. Beliau juga menjadi

pelukis jalanan. Sewaktu itu, Malaya adalah di bawah jajahan British (Inggeris). Ketika beliau

sedang asyik melukis dijalanan, beliau telah dikunjungi oleh Tun Sambathan dan Pengarah

Bristish Council ketika itu, Frank Sullivan yang kemudiannya menjemput beliau mengadakan

pameran di Pusat British Council, Kuala Lumpur.


Sambutan untuk pameran pertama beliau pada ketika itu amat memberangsangkan kerana

semua hasil seni beliau telah terjual (ketika itu beliau masih lagi seorang artis baru yang masih

cuba menempa nama). Penilaian pada zaman itu, untuk artis baru seperti beliau amatlah positif

untuk beliau lebih bersungguh mencipta nama sebagai seorang artis yang berjaya. Selepas

berjaya pada pameran pertama, atas pengaruh daripada Frank Sullivan, beliau telah diserapkan

untuk menjadi pegawai kerajaan dan ditempatkan di Jabatan Orang Asli Malaya.

Sumbangan beliau kepada seni kita antaranya, ukiran orang Rejang di Pahang dengan

beberapa buah buku dan tesis bahasa telah dihasilkan. Tesis-tesis yang dihasilkan oleh beliau

kini di bawah jagaan Dr. Zakaria Ali. Pada tahun 1956.

Beliau telah menubuhkan persatuan bagi pelukis-pelukis Malaya ketika yang dinamakan

sebagai Angkatan Pelukis Semenanjung (APS). Persatuan tersebut masih wujud sehingga kini.

Cogan kata persatuan itu ialah “ Seni dan Masyarakat” yang telah dipinjam dari cogan kata

Angkatan Sasterawan Singapura 50 (ASAS 50) iaitu “ Seni Untuk Masyarakat”.

Sumbangan yang paling besar dariapada Hoessein Enas yang tidak dapat dinilai ialah

gambar-gambar yang diwariskan yang boleh dilihat, dikaji dan diulas kesahihannya.



TAJUK : ADMONINTON,

TAHUN : 1959

MEDIA : Cat minyak atas Kanvas

a) Menggambar (‘Description’)

Warna Penggunaan warna cerah telah menonjolkan imej utama dengan lebih nyata

iaitu figura dua orang manusia lelaki tua dan perempuan muda. Di samping

itu penggunaan ton gelap juga memainkan peranan dalam merujuk arah

kedudukan cahaya dalam jalinan tampak yang wujud

Garisan Terdapat garisan yang pelbagai jenis garisan yang terhasil iaitu garisan tebal,

nipis, kasar ,halus dan melengku pada tubuh badan dan pakaian.ng. Untuk

memberikan impak ketelitian dan natural pada bahagian-bahagian tertentu

Ruang Menggunakan persfektif jauh dan dekat ( gadis lebih dekat : saiz imej lebih

besar manakala lelaki tua kebelakang : saiz imej kecil sedikit )

Rupa Menggunakan ekspresi wajah yang melambangkan figura / objek sedang

dalam dilemma.

Prinsip Rekaan Penegasan dari aspek garisan, rupa, warna dan ruang yang dapat difokuskan

dan menjadi tumpuan oleh pemerhati

Imbangan Memafaatkan figura dua manusia sebagai imbangan

Kesatuan Focus dan terperinci


b) Menganalisa ( ‘Analyse’)

Subjek Manusia

Unsur-unsur seni 1. Warna

2. Struktur dan bentuk

3. Garisan

4. Ruang

5. Jalinan

Prinsip Rekaan 1. Penegasan

2. Keseimbangan

3. Bentuk

Kualiti Ekspresif 1. Mood: sedih ,keliru,takut dan marah( penuh ketegasan )

2. Suasana – tegang ( konflik )

Bahan/Teknik/

Kaedah

Menggunakan cat minyak ke atas kanvas dengan memfokuskan

terhadap ton warna dan ekspresi wajah yang sedang dalam dilemma

c) Tafsiran (‘Interpretation’)

Makna/mesej Konflik perasaan

Subjek Manusia

Simbol Ekspresi wajah


Unsur-unsur Seni Warna, bentuk, garisan, ruangan, jalinan

Prinsip Rekaan Penegasan, keseimbanagan

Metafora/Analogi

bagi menjelaskan

makna

Perbezaan ekspresi wajah antra figura manusia

a. Anak : dilemma (sedih, takut,keliru)

b. Ayah : tegas ( marah / kesal )

d). Penilaian (‘Evaluation’)

Kriteria Keterangan

Keaslian Berdasarkan kepada ketelitian terhadap budaya masyarakat

Melayu ketika itu

Gubahan Berdasarka pakaian figura manusia yang dipaparkan dan cara

komunikasi di antara dua manusia yang mempunyai pertalian

Teknik Hasil penelitian terhadap Budaya Masyarakat Melayu ketika itu

penuh bertatasusila dan sopan

Fungsi Menyelami konflik yang berlaku di antara anak dengan bapanya,

mengutarakan ketegasan dan kepatuhan masyarakat Melayu

pada waktu itu


Ulasan secara keseluruhan Karya yang dipilih

Karya seni ini diilustrasikan berdasarkan figura dua manusia berlainan jantina dan usia

yang sedang dilema konflik persoalan hidup antara si ayah dengan anaknya. Karya ini juga

melakarkan jalinan tampak kertas berlipat yang merujuk kepada surat cinta yang ditemui oleh si

ayah. Lantaran itu ekspresi wajah figura tersebut mengga yang berlaku ketika itu.mbarkan

konflik. Si ayah sedang marah dan menanti jawapan anaknya dengan tenang dan penuh

ketegasan manakala si anak kelihatan berpandangan redup dan keliru antara perasaan takut, sedih

dan terselit rasa bersalah.

Menggambar (‘Description’)

Dalam proses menggunakan campuran warna asas iaitu biru, merah dan kuning pada imej

utara dengan campuran warna sekunder pada latar lantai , kain dan latar belakang karya. Untuk

mewujudkan ilusi yang natural dan jalinan tampak yang jelas pengkarya menggunakan campuran

warna putih untuk situasi terang dan ada pencahayaan dan hitam untuk baying-bayang dan

bahagian terlindung.

Dua figura utama disusun secara seimbang dengan menjadikann figura itu sebagai

imbangan antara persfektif dekat dan jauh. Terdapat pelbagai unsur seni yang ditegaskan untuk

menarik perhatian pemerhati terhadap imej yang dipaparkan. Antaranya penggunaan ruang

secara seimbang, garisan yang pelbagai mengikut kesesuaian, arna tang kontras antara latar dan

imej utama dan prinsip rekaan yang tegas terutamanya di bahagian wajah figura itu.


Menganalisis (‘Analyse’)

Berdasarkan subjek manusia engkarya bermain dengan mood illusi pada wajah yang

berbeza antara rasa sedih, keliru, marah, tegas, tanda Tanya, mengharap dan kepatuhan.Gaya

persembahan yang bersahaja dan penuh ketelitian mengamit pemerhati untuk bersama – sama

menyelami konflik yang berlaku. Karya ini dilakarkan di atas kanvas menggukan warna minyak

dengan memberikan focus terhadap ton warna dan kuantiti cahaya.

Tafsiran ( Interpretation’)

Dengan mesej konflik perasaan , pengkarya dengan bijak memainkan unsure-unsur seni

seperti warna, struktur dan bentuk, garisan, ruang dan jalinan untuk membawa pemerhati

menyelami, mendalami dan menghayati watak dalam ilusi yang dipaparkan.

Tergambar unsur ketegangan , ketidakpastian dan penuh tandatanya melalui metafora yang

menjelaskan makna yang tersirat di sebalik hamparan kertas yang koyak dan terlipat di lantai.

Merujuk kepada ekspresi wajah aayah yang menanti penjelasan si ayah memainkan peranan

dalam mencetuskan symbol karya. Karya ini mengetengahkan cara komunikasi dan peradaban

masyarakat Melayu pada waktu itu. Penuh dengan tatasusila, patuh, tenang walaupun tegang dan

ketegasan sis yah dalam mendidik anaknya.


Penilaian (‘ Evaluation’)

Akhirnya jelaslah di sini bahawa pengkarya sangat mahir dalam hal peradaban dan

tatasusila masyarakat Melayu zaman dahulu. Setiap tindakan tenang tetapi penuh ketegasan dan

patuh biarpun ada pemberontakan jiwa. Gadis Melayu digambarkan sebagai gadis yang sopan

dan pernuh bertatasusila dengan melakarkan cara duduk gadis yang kemas , tersusun serta

beradab ( bersimpun rapat ).

Fokus karya ini kepada figura dua manusia yang berpakaian kemas di mana orang lelaki

memakai kain pelekat dan baju melayu manakala perempuan pula memakai kain sarung dengan

kebaya ketat yang kemas serta menampilkan keayuan gadis zaman dahulu. Ditambah dengan

rambut yang disisr kemas dan panjang menambahkan kejelitaan dan kesopanan gadis itu.

Anak dididik untuk patuh kepada segala arahan orang tua ( ibu dan bapa ) , tiada bantahan

dan segala urusan hidup dam masa depan adalah urusan keluarga terutamanya si bapa yang

bertindak sebagai ketua keluarga. Biasanya anak tidak ada peluang untuk membantah bahkan

hanya mampu menurut kerana mereka masih memelihara budaya masyarakat melayu yang tegas

dalam mendidik anak dan melatih anaknya sentiasa bersopan ketika bercakap atau melakukan

kelakuan yang lain. Pengkarya begitu kagum dengan cara dan tatsusila ini dan mengaplikasikan

ia dalam bentuk ilusi maya atau lakaran tampak.

Karya ini juga menyedarkan kita bahawa perlunya menghormati ‘orang tua’, patuh dengan

arahan ‘orang tua’ , sentiasa tidak membelakangkan ‘ orang tua’dalam urusan masa depan dan

sentiasa berpegang kepada agama dalam melaksanakan segala hal. Dalam hal ini si ayah jelas

masih memjalankan tanggungjawabnya di sisi agama dengan mengawasi tindak-tanduk anaknya

terutamanya apabila berurusan dengan lelaki bukan mukhrim.

47 FAZILAH SELIMAN (750725016556001)

HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Apresiasi karya pelukis terkenal Malaysia ( 2 )

Dzulkifli Buyong adalah nama pelukis yang tidak asing lagi di kalangan angkatan pelukis

di Malaysia.. Beliau dilahirkan pada tahun1948 di Kuala Lumpur dan digelar sebagai “ anak

berbakat luarbiasa” ketika menuntut di Victoria Institution Kuala Lumpur. Beliau mula menjadi

terkenal dan disanjung sejak muda.

Beliau seorang pengiat seni yang berbakat dan bijak sebagai seorang kanak-kanak apabila

beliau menghasilkan beberapa lukisan popular di usia yang sangat muda. Pada usia 16 tahun

Dzulkifli telah memenangi “awards’termasuk piala emas dari Raja Permaisuri Agong Tengku

Badriah Tengku Ismail dan Perdana Menteri Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj.

Apabila usianya menjangkau 17 tahun beliau telah memenangi tempat ke tiga dalam

pertandingan “The National Poster Drawing’. Beliau mula terkenal dalam VI Art Room

( sekarang Museum Sekolah ) dan melukis mural di dinding.

Beliau mendapat tunjukajar daripada Patrik Ng Kah Onn, Wednesday Art Group dan

pendidikan seni formal di Institut Teknologi Mara. Karya yang dihasilkan menggunakan media

kapur pastel


http://4.bp.blogspot.com/_TF5oysmFY0o/SayqqG6RsxI/AAAAAAAAAXE/3-sG1vYSf4g/s1600-h/dzulkifli-buyong.jpg


Tajuk : Membakar semut

Tahun : 1967

Media : Kapur pastel

Lokasi : Balai Seni Lukis Negara


Warna Campuran warna asas ( biru, merah dan kuning ) dengan sekunder dan tertier.

Penggunaan warna natural jelas bagi latar belakang tanah yang menunjukkan

kepada kanak-kanak kampong.

Garisan Berfokus kepada yang dilukis untuk mewujudkan ‘outline’

Ruang Objek dilukis memenuhi ruang

Rupa Menggunakan objek atau figura yang menunjukkan aktiviti yang sedang

dilakukan dengan aksi yang mengasyikkan dan gembira.

Prinsip Rekaan Penegasan : dari segi aspek garisan , rupa, warna dan ruang yang dapat

difokuskan dan menjadi tumpuan oleh pemerhati.

Imbangan Berfokus kepada titik tengah yang mewakili sudut tiga segi secara illusinya di

bahagian atas.

Kesatuan Idea yang santai dan tertumpu.



Subjek Manusia

Unsur-unsur seni 1. Warna

2. Rupa

3. Struktur dan bentuk

4. Jalinan

5. Ruang

Prinsip Rekaan 1. Penegasan

2. Keseimbangan

3. Bentuk

Kualiti Ekspresif 1. Mood : keriangan ( gembira )

2. Suasana : harmoni dan penuh kenakalan

Bahan/Teknik/

Kaedah

Menggunakan kapur pastel tanpa focus kepada ton warna


Makna/mesej Kesucian zaman kanak-kanak

Subjek Manusia

Simbol Kenakalan kanak-kanak di kampong

Unsur-unsur Seni Warna, bentuk, garisan, ruangan, jalinan


Prinsip Rekaan Penegasan, keseimbanagan

Metafora/Analogi

bagi menjelaskan

makna

Menggambarkan keriangan zaman kanak- kanak dengan terselit unsur

kenakalan , kegembiraan, keharmonian sewaktu menjalankan aktiviti

d). Penilaian (‘Evaluation’)

Kriteria Keterangan

Keaslian Berdasarkan pengalaman zaman kanak-kanak di kampung

Gubahan Berdasarkan aktiviti yang dilakukan dan batang pokok

Teknik Menggunakan teknik ciptaan yang tradisioal. Tiap-tiap unsur

disusun dalam bentuk segitiga menghala ke bahagian atas

bingkai gambar dengan kemasan yang rapi

Fungsi Memberi kesedaran kepada masyarakat betapa harmoni dan

bahagianya melalui zaman kanak-kanak dan jangan dipersiakan

atau diabaikan.


Ulasan Keseluruhan Aprisiasi Karya Pelukis Terkenal (2)

Karya ini menggambarkan kehidupan yang dilalui oleh kanak-kanak tempatan atau

kampung. Mereka tidak mempedulikan apa yang berlaku di persekitarannya sehinggakan ada

salah seorang yang diserang semut tidak disedari dan kelihatan dua orang kanak-kanak lagi

sedang asyik memrhatikan arah pokok yang ada banyak semut itu.Kanak-kanak perempuan itu

tidak berganjak walaupun sedang asyik membersihkan kaki kerana digigit semut itu. Kanak-

kanak di kampong digambarkann sebagai lasak dan aktif.


Pengguana warna yang digabungkan dari warna asas (biru, kuning dan merah ) dengan

sekunder , hitam dan putih tanpa memfokuskan terhadap penggunaan ton warna. Jalinan garisan

yang berulang untuk menjelaskaan banir pokok yang terdapat melata Setiap objek memandang

dan menghala ke titit tumpu dengan illusi segitiga digambarkan.Dua orang kanak asyik da fokus

kepada batang pokok tanpa menghiraukan salah seorang rakanya telah diserang semut itu. Id

yang diutarakan santai tetapi tertumpu kepada sudut segitiga itu


Karya ini juga menggunakan subjek manusia sebagai imej utama dan Onjek pula disusun

seimbang dengan menjurus kepada pokok ( titik pusat lukisan ini ). Jalinan yang berulang dan

jarak dapat dilihat pada banir pokok dan sebagai mewujudkan ‘outline’.


Ruang adalah seimbang di mana setiap ruang dipenuhi oleh objek manusia dan

dipusatkan di sudut sisi atas bagi bucu segitiga dalam illusi pandangan kanak-kanak kepada

sekumpulan semut yang sedang dibakar dengan kertas surat khabar.

Kualiti ekspresif merujuk kepada mood keriangan yang dilalui oleh kanak-kanak di

kawasan kampung dalam suasasa dipelbagaikan tanpa gangguan , gembira , tanpa gangguan dan

nakal. Beliau mengguanakan media kapur patel sebagai bahan catan.


Unsur seni yang terdapat di karya ini mengutarakan mesej kesucian zaman kanak yang

penuh kenakalan tetapi kenakalan kanak-kanak seperti itu mendidik untuk menjadi lebih kuat,

berani, menambah pengalan yang ceria, lasak dan berdikari. Walau bagai manapun aktiviti

mereka harus dipantau kerana melibatkan penggunaan api yang boleh mencederakan.

Keseimbangan yang wujud pada figura manusia terletak pada titik tumpu persfektif yang

ditetapkan sebagaimana yang telah dibincangkan . Fokus utama adalah sebatang pokok .

enegasan terhadap pemilihan unsure seni jelas apabila pengkarya menumpukan kepada aspek,

garisan , ruang , rupa dan bentuk, struktur dan jalinan pada setiap lakaan .


Metafora / analogi bagi menjelaskan mereka direalisasikan dari sudut kegembiraan yang

terpancar pada wajah dua kanak-kanak serta seoarang kanak-kanak perempuan setia dan tidak

mahu terlepas peluang melihat aktiviti itu walaupun diserang oleh semut. Suasana kelihatan

santai , gembira, harmoni dan asyik.

d) Penilaian (‘Evaluation’)

Keaslian karya ini dilihat dari sudut zaman,ketika , waktu, tahun di mana karya ini

merujuk kepada pengalaman melalui zaman kanak-kanak. Kanak-kanak ini digambarkan

sebagai lasak, berani, ceria, seronok , damai ,bebas , harmoni dan nakal.

Kanak-kanak bebas menjalankan aktiviti , menimba pengetahuan dan pengalaman.

Pengkarya seolah-olah ingin mengajak pemerhati untuk mengimbas semula keriangan zaman

kanak-kanak dan keharmoniannya bermain dengan rakan-rakan tanpa mengira umur dan jantina.

Pengkarya ingin memaklumkan aktiviti yang dilakukan oleh kanak-kanak di kampung

Akhirnya fungsi karya adalah untuk memberi kesedaran bahawa zaman kanak-kanak

adalah zaman yang indah , Kanak-kanak diibaratkan sehelai kain putih yang perlu dicorakkan

oleh ibubapanya. Corak kehidupan kanak-kanak itu sedikit sebanyak memberi impak kepada

penampilannya bila dewasa. Kanak-kanak polos dan suci dan jangan dicemari dengan kenangan

buruk dan mengecewakan.


http://zuldansesuatu.blogspot.com/2011_10_01_archive.html acsessed at 19/3/2012

Warna ialah sifat cahaya yang ditentukan oleh panjang gelombang (atau oleh

kandungannya sebagai paduan untuk beberapa panjang gelombang). Julat panjang

gelombang nampak untuk cahaya dikenali sebagai spektrum nampak , atau dengan mudah

sahaja sebagai spektrum.

Istilah warna boleh juga merujuk kepada sifat objek-objek atau bahan-bahan yang

ditentukan oleh jenis panjang gelombang yang dipantul, dihantar, atau dipancar.

Biasanya, hanya ciri-ciri kandungan cahaya yang dapat dikesan oleh manusia diambil kira

dan oleh itu, warna juga boleh dianggap sebagai satu fenomena psikologi. Pengolahan

berbagai-bagai kegunaan istilah ini merupakan tugas utama falsafah semasa.

Oleh sebab persepsi warna berasal daripada kepekaan sel kon dalam retina yang berbeza-

beza terhadap bahagian-bahagian spektrum yang berlainan, warna boleh ditakrifkan

melalui tahap perangsangan sel-sel itu oleh panjang gelombang cahaya. Fisiologi warna

dibincangkan di bawah.

Sains warna kekadang dipanggil kromatik dan termasuk persepsi warna oleh mata dan

otak manusia, asal warna dalam bahan-bahan, teori warna dalam bidang seni, serta fizik

sinaran elektromagnet dalam julat nampak (iaitu, apa yang kita biasa merujuk dengan

mudah sebagai cahaya). Sebagai fenomena persepsi, warna seakan-akan pic dalam

pendengaran, walaupun mekanisme-mekanisme pengamatan nada amat berbeza.

Kuning + Biru Hijau

Biru + Merah Ungu

Warna Tertier


http://zuldansesuatu.blogspot.com/2011_10_01_archive.html

Campuran satu warna asas dengan warna sekunder di sebelahnya. Warna tertier terdiri

daripada 6 warna.

Warna Asas Campuran Warna Sekunder Hasil Warna

Kuning + Hijau Kuning Hijau

Kuning + Jingga Kuning Jingga

Merah + Jingga Merah Jingga

Merah + Ungu Merah Ungu

Biru + Ungu Biru Ungu

Biru + Hijau Biru Hijau

Ton Warna

Ton Warna disebabkan oleh kesan pancaran terang atau gelap sesuatu warna. Ia

dihasilkan melalui campuran warna asal dengan putih atau hitam mengikut kadar

tertentu. Warna lebih terang jika dicampurkan dengan warna putih. Warna menjadi gelap

apabila dicampurkan dengan warna hitam Jika menggunakan cat air, lebih air

dicampurkan untuk mendapatkan warna cera. Untuk mendapatkan ton warna gelap,

warna ditindihkan lapisan demi lapisan. Ton warna merupakan jenis warna yang berguna

untuk mencipta ruang dan bentuk tiga dimensi dalam seni tampak.Gubahan WarnaSewarna

Sewarna adalah kesan gubahan satu warna dalam beberapa ton.Ia juga dikenali sebagai

warna monokrom Nilai warna lebih rendah jika dicampurkan dengan lebih warna putih.

Nilai warna akan terus meningkat jika dicampurkan dengan warna hitam. antara

kelebihan sewarna atau warna monokrom ini ialah:

Dapat menimbulkan suasana yang harmoni dan selesa


Boleh menimbulkan gambaran ruang dan perspektif dalam catan

Sesuai untuk ciptaan tekstil, hiasan dalaman, ubin, perabot dan sebagainya.

http://berudicatan.blogspot.com/ accessed at 21/3/2012

KAJIAN KARYA-KARYA TANAH AIR

1. KAJIAN PERTAMA OLEH ABDUL LATIF MAULANArtist: Latif Maulan

Tajuk : Bananas and 9 Oranges

Size: 48 Inch x 48 Inch

tahun : 2008

a. ULASAN KOMPOSISI

Komposisi yang dapat dikenalpasti di sini mempunyai asas seni reka, media dan teknik yang

digunakan serta alirannya. Asas seni reka ini mempunyai unsur seni dan prinsip rekaan iaitu bagi

unsur seni ialah garisan, jalinan, rupa, bentuk, ruang dan warna manakala prinsip rekaan pula

ialah imbangan, pergerakan, kontra, harmoni, irama, dan kepelbagaian.

Unsur seni yang terdapat pada karya ini ialah seperti garisan, garisan dapat dilihat pada

keseluruhan gambar karya seperti kain batik. Jalinan pula dapat dilihat pada garisan-garisan 59 FAZILAH SELIMAN (750725016556001)

HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

http://berudicatan.blogspot.com/

berlapis pada panjang. Bentuk pula ialah pada buah oren,dan pisang apabila ia dikaryakan

dengan gelap dan cerah bagi menunjukkan bentuk. Warna juga dapat dikenalpasti pada

keseluruhan permukaan kerana berwarna seperti warna kuning pada pisang, merah pada kain

batik dan lain-lain lagi.

Prinsip rekaan pula terdapat pada gambar tersebut ialah harmoni iaitu warna buah oren seakan-

akan sama dengan warna merah pada kain batik itu. Kontra pula terdapat pada warna kuning

pada pisang dengan warna merah pada kain batik yang begitu kontra. Kepelbagaian pula dapat

dilihat pada objek-objek yang dibuat iaitu buah oren, pisang, dan kain batik.

Di samping itu, media yang digunakan pula ialah seni catan cat minyak. Teknik yang

digunapakai jika dilihat ialah teknik melembut kerana gambar yang dilihat tidak nampak kesan

jalinan yang kasar. Aliran yang digunakan itu dapat dilihat ialah aliran realisme kerana beliau

begitu prihatin objek-objek dan latar belakang yang dibuat itu.

b. ULASAN PENGGUNAAN WARNA

Karya ini menghasilkan warna panas seperti warna merah, oren dan kuning. Justeru kita dapat

lihat pada karya ini seperti pisang warna kuning, buah oren berwarna oren dan kain batik

berwarna merah.

c. ULASAN TEKNIK PENCAHAYAAN DAN BENTUK

Teknik pencahayaan yang digunakan ini ialah pengkarya menekankan pada objek pisang dengan

cahaya dan objek-objek lain kelihatan gelap. Hal ini, kita dapat memahami bahawa objek pisang

lebih diutamakan disebabkan cahaya seolah-olah disuluh dengan terang daripada objek lain.

Manakala bentuk pula ialah

Seterusnya, bentuk yang digunakan ini ialah beliau menggunkan cerah dan gelap bagi

membentuk sesuatu objek. Sebagai contoh buah oren kelihatan berbentuk seolah-olah hidup

dengan bayang-bayang terdapat di tepinya.

d. ULASAN ASPEK RUANG

Pengkarya ini menggunakan ruang dalam kerana pemerhati tidak nampak pada sekitarnya kaki

langit. Ia dilihat dari atas dengan pandangan bawah aras mata. Selain itu, objek yang cerah


berada lebih dekat dan objek yang gelap sedikit berada jauh sedikit. Contohnya sebiji pisang

yang berada di tengah itu lebih bercahaya dan pisang di hujung sekali itu berada di belakang

pisang yang cerah kelihatan gelap sedikit.

2. KAJIAN KEDUA KARYA MOHD NAZIR

Year: 2007

Medium: Poster Color on Paper

Size: 15" × 10.5" (38.7 cm × 27.4 cm)

a. ULASAN KOMPOSISI

Ulasan komposisi yang terdapat pada karya tersebut melalui komposisis ialah pada asas seni iaitu

unsur seni dan prinsip rekaan. Pada unsur seni ini kita dapat lihat garisan pada bunga tersebut. Di

samping itu, bentuk pula dapat dilihat pada bentuk-bentuk helaian bunga itu. Seterusnya, jalinan

pada bunga tersebut pula dapat dilihat bahawa jalinan tampak tersebut adalah jalinan yang

lembut. Walau bagaimanapun, bagi prinsip rekaan pula ialah seperti kadar bandingnya ialah

bunga teratai berada di tengah-tengah antara daun-daun teratai kelihatan seimbang. Selain itu,

pergerakan pula dapat dilihat pada daun teratai yang tidak rata sahaja tetapi daun teratai itu pada

hujung daun ia mendongak ke atas dan menunjukkan unsur pergerakan. Seterusnya, kontra pada

visual tersebut amat jelas di mana warna bunga teratai berwarna putih dan daun warna hijau,

maka ia menunjukkan amat kontra warnanya. Media yang digunakan ialah media cat minyak dan

teknik yang digunapakai juga teknik melembut kerana karya ini kelihatan halus sekali. Aliran ini

ialah aliran realisme kerana menekankan gambar yang dihasilkan.



Warna yang digunakan ialah warna sejuk iaitu warna hijau dan ungu. Penggunaan warnanya juga

kontra untuk menunjukkan perbezaan antara daun dan bunga. Selain itu, terdapat sedikit warna

panas pada anak-anak bunga teratai yang berwarna oren.


Pengkarya menggunakan cahaya yang terang pada bunga teratai dan menggelapkan sedikit pada

bahagian objek-objek lain di sebelahnya seperti daun teratai. Hal ini, menekankan objek bunga

teratai sebagai subjek utama.

d. ULASAN PADA ASPEK RUANG

Pengkarya ini mengunakan ruang dalam iaitu pandangan pada aras bawah mata. Pengkarya juga

menggunakan cahaya untuk menunjukkan objek yang paling dekat seperti bunga teratai amat

bercahaya berbanding objek lain.


3. KAJIAN KETIGA TERHADAP KARYA AMRON OMAR

Amron Omar

Pertarungan II, 1980

a. KAJIAN KOMPOSISI

Asas seni reka yang diguna ini seperti warna kita dapat lihat ia gelap dan cerah yang

menunjukkan objek wujud sebagai bentuk. Jalinan pula dapat dilihat pada kain pelikat objek

lelaki yang berada awal objek. Ruang pula menunjukkan ia ruang dalam dan dilihat dengan

pandangan bawah aras mata. Dominan yang digambarkan pada karya ini ialah pada objek paling

hadapan iaitu objek lelaki memakai kain pelikat. Pergerakannya pula dapat dilihat pada figura

lelaki tersebut yang bergerak seolah-olah sedang bertarung.

Media yang digunakan ialah cat minyak dan teknik yang digunakan ialah boleh dilihat sebagai

teknik kilatan kerana terdapat lut sinar pada figura lelaki seolah-olah dibuat dengan warna

berlapis-lapis untuk menghasilkan kilatan. Aliran yang digunakan ialah aliran impressionisme

kerana karya ini dilihat seperti berkarya sambil menonton pertarungan.



Penggunaan warna pada karya ini kebanyakan dilebihkan warna gelap dan cerah. Ia

menggunakan warna seperti coklat dan gelap. Warna yang digunapakai ini lebih ke arah yang

gelap walaupun terdapat sedikit cerah pada cahaya pada badan lelaki tersebut.


Teknik pencahayaan ini kelihatan terdapat pada pantulan dan pada bentuk-bentuk otot lelaki

tersebut agar dapat dihasilkan bentuk yang ‘hidup’.


d. ULASAN PADA ASPEK RUANG

Ruang yang digunakan ini ialah ruang dalam di mana ia tidak nampak garisan kaki langit dan ia

seolah-olah seperti dilihat dari atas ke bawah iaitu pandangan aras bawah mata.

4. KAJIAN KARYA HON FATT CHONG

"Petronas Twin Tower by night"

"Petronas Twin Tower by night", oil on canvas, 2004

2004

a. KAJIAN KOMPOSISI

Unsur seni yang terdapat pada karya ini ialah pada bentuk iaitu bentuk-bentuk bangunan yang

dibuat melalui teknik pencahayaan. Jalinan pula dapat dilihat pada tingkat-tingkat bangunan

yang disusun dengan lampu. Bagi prinsip rekaan pula nilai kontra ia amat ketara jika dilihat

bahawa warna lampu dengan suasana malam. Selain itu, pergerakannya terdapat pada kenderaan-

kenderaan yang sedang bergerak pada jalan raya tersebut seolah-olah keadaaan amat sibuk.

Media yang digunakan ialah media cat minyak dan teknik yang digunakan ini kemungkinan

teknik sapuan tepat kerana bangunan yang dibuat itu kelihatan seperti digaris dengan sempurna.

Aliran ini dapat dilihat ialah aliran impressionisme kerana sapuan berus seperti tidak begitu

halus.



Penggunaan warna ini dapat dilihat warna gelap seperti biru kehitam-hitaman dan cerah dan

cahaya digunakan ialah warna kuning dan putih. Walau bagaimanapun, warna yang dilihat ini

warna yang paling dominan ialah warna latar belakang dan warna gelap.


Teknik pencahayaan ini berjaya menghasilkan bentuk iaitu cahaya yang digunakan ini untuk

menhasilkan bentuk bangunan. Seperti bangunan berkembar itu ia kelihatan bercahaya pada

sebelah kiri dan gelap pada sebelah kanan.

d. ULASAN ASPEK RUANG

Ruang yang digunakan ini melalui cahaya atau warna iaitu gelap pada objek paling hadapan dan

bercahaya pada objek paling belakang. Contohnya, pada paling hadapan sebelum menara

berkembar itu kelihatan gelap tetapi ia cerah objek-objek bangunan yang paling belakang.


5. KAJIAN TERHADAP KARYA CHOW CHIN CHUAN

"Malacca Old Town 1"

"Malacca Old Town 1", 38 x 38 cm, Watercolour

2004

a. KAJIAN KOMPOSISI

Unsur seni pada karya tersebut dapat dilihat pada garisan badan basikal. Di samping itu, jalinan

pula terdapat pada ranting tayar basikal dan raga pada bahagian belakang basikal. Ton pula dapat

dilihat pada bayang-bayang basikal dan gelap-cerah pada tayar basikal. Bagi prinsip rekaan pula

ialah nilai warna kelihatan harmoni kerana kelihatan semua objek kelihatan putih dan cerah.


Penggunaan warna yang dibuat ini ialah cerah seperti keadaan objek sedang dibuat ketika tengah

hari. Dan hampir keseluruhan warna dibuat ialah warna panas iaitu kuning.


Pencahayaan ini dibuat seolah-olah ketika sekitar tengah hari kerana ia begitu cerah.

Pencahayaan ini juga menghasilkan bentuk seperti bentuk tayar yang dibuat dengan gelap cerah


pada warna tersebut.

d. ULASAN RUANG

Ruang yang dibuat ini ialah ruang cetek, walaupun ia tiada garisan kaki langit tetapi perletakan

objek sudah dapat dikenalpasti mengenai kedudukannya pada mana-mana ruang.

POSTED BY BERUDI AT 1:05 AM 0 COMMENTS

LATAR BELAKANG CATAN

Penghasilan catan terawal di dunia telah dijumpai di dinding gua yang dihasilkan oleh manusia

zaman purba lagi. Penggunaan bahan semulajadi yang dicampur dengan air dan disapukan pada

dinding gua merupakan suatu penggunaan material pada zaman itu. Sebagai contoh karya seni

catan yang dijumpai di gua Altamira, Santander, Sepanyol yang dipercayai dihasilkan pada 10

000 hingga 20 000 tahun yang lampau dan dihasilkan oleh masyarakat Paleolitik. Oleh hal

demikian, lanjutan daripada itu seni catan berlaku pada zaman Yunani Purba. Media yang

digunakan bagi panghasilan seni catan ialah fresko atau mozek dan sujek seni catannya

mengenai peristiwa berkaitan dengan adat istiadat dan agama. Antara pengkarya-pengkarya yang

dapat dikenalpasti ialah Polynotos, Zeuxis, Protognes, Appelles.

Seterusnya, pada zaman awal Kristian di Eropah pada tahun 200 hingga 1300 Masihi dengan

membawa gerakan aliran-aliran penting iaitu Seni Kristian pada tahun 500 S.M hingga 400 S.M,

Seni Romanesque dan Seni Gotik. Karya-karya ini lebih kepada catan menuskripdan

kebanyakannya terdapat dalam kitab-kitab Bilble, panel dan dinding di gereja dan nama-nama

pengkarya tidak diutamakan Justeru itu, ia tidak bersifat individu dan subjek utamanya

keagamaan yang terdapat pada kitab-kitab keagamaan seperti kitab Bible. Kebanyakannya

dilukis juga pada kulit binatang dengan menggunakan media cat air, dakwat dan tempera.

Walau bagaimanapun, seni catan ini terus dikembangkan lagi dan menjadi seni catan moden

yang bermula di Eropah sejak zaman Renaissance, iaitu pada abad ke-14 lagi. Ia merupakan

zaman kemuncak penghasilan catan di Eropah. Hal ini, ia menunjukkan Negara-negara Eropah

telah mempelopori seni catan sejak sekian lama. Subjek-subjek yang digunapakai ini ialah

mengenai peristiwa kitab suci agama Kristian, potret dan tentang peperangan. Media yang

digunapakai pula ialah Fresko, cat tempera, cat minyak dan cat air. Antara pengkarya-pengkarya


yang terkenal pada zaman ini ialah Leonardo Da Vinci dari Itali yang hidup pada tahun 1452

hingga 1519 dan Albrecht Durer yang hidup pada zaman 1471 hingga 1528 di Jerman.

Perkembangan catan yang paling pesat pada abad ke-15 dan 16. Catancatan ini juga dihasilkan di

gereja, bangunan awam dan rumah-rumah persendirian dan teknik yang digunapakai ialah

Chiotoscuro iaitu kesan cerah yang seolah-olah datang dari luar kanvas dari latar yang gelap dan

kesamaran. Ia menimbulkan kesan tiga dimensi dalam ruang atmosfera. Perspektif linear pula

member gambaran horizon secara sistematik untuk mempersembahkan lukisan secara tepat

berdasarkan sudut pandangan mengikut aras mata dan perspektif.

Seterusnya, seni catan diteruskan lagi pada zaman abad ke 17 masihi atau 1600 hingga 1800

masihi yang dikenali sebagai zaman Baroque dan Rococo. Antara gerakan-gerakan aliran penting

pada zaman ini ialah Baroque, Dutch Painting dan Rokoko. Pengkarya-pengkarya yang terlibat

dengan zaman ini antaranya ialah Caravaggio, Domenchino, Rembrant, Fragonard,

Gainsborough, Blake,dan Renolds. Bagi gerakan Baroque, subjek utamanya ialah imej

keagamaan yang bersifat ilusi dan khyalanuntuk membawa audiens ke syurga, figura dan latar

belakang seperti landskap. Teknik utamanya iaitu teknik tenebrism atau kontra terang gelap yang

tinggi dan member kesan kepada bentuk, ruang dan kesan atas cerita. Contohnya kesedihan dan

simpati pada cerita yang digambarkan dengan menggunakan media utama cat minyak. Selain itu,

bagi rokoko pula, subjek utamanya mengenai seni hias di istana yang melambangkan

kemewahan dan kisah percintaan. Subjeknya diolah daripada petikan cerita-cerita hikayat dan

agama serta lanskap serta potret individu sebagai contoh di taman-taman bunga dan dalam istana

dengan menggunakan teknik Secco Su Fresco dan menggunakan media cat minyak.

Oleh hal demikian, pada abad ke-19 dan 20 gerakan-gerakan dalam aliran catan ini berkembang

dengan begitu meluas dan banyak aliran yang wujud. Pada abad ke-19, gerakan aliran yang

penting dalam catan ialah Neo-klasik (1770-1820) pengkaryanya seperti Jacques-Louis David

dan Ingres, Romantisisme (1880-1850) pengkaryanya Delacroix, Goya dan William Turner,

aliran Realisme (1850-1880) pengkarya yang terlibat seperti Daumier, Millet dan Courbet, aliran

Impressionisme (1870-1880) pengkaryanya seperti Claude Monet, Renoir dan Manet, aliran

catan seterusnya Post-Impressionisme (1880-1905) pengkaryanya seperti Paul Cezanne, Seurat,

Van Gogh, Gauguin dan gerakan aliran seni catan pula ialah aliran Symbolism, pengkaryanya

ialah France dan Bonard. Selain itu, pada abad ke-20, gerakannya ialah Fauvisme (1905)

pengkaryanya ialah Hendri Mattise dan Andre Derain, aliran Espressionisme (1902-1907)


pengkaryanya ialah Nolde dan Kandinsky, aliran Kiubisme (1906) pengkaryanya Picasso dan

George Braque, aliran Futurisme (1906) pengkaryanya Boccioni dan Giacomo Balla, aliran

seterusnya ialah aliran Dadaisme (1914) pengkaryanya Marcel Dunchamp, Arp dan Man Ray,

aliran Surelisme (1920-an) pengkaryanya pula seperti Salvado Dali dan Giocometti dan aliran

Abstrak Ekspressionisme (1940-an) pengkaryanya seperti Salvado Dali, Rene Magritte, Joan

Miro, Jacson Pollock, Mark Rothko, Willem de Kooning dan Jasper John.

Di samping itu, perkembangan seni catan ini terus berlaku lagi setelah berlaku perang dunia atau

dikenali sebagai “War Art”. Gerakan-gerakan aliran catan dikembangkan lagi menjadi beberapa

aliran. Antaranya ialah Seni Pop pada tahun 1958 hingga 1965 iaitu pengkaryanya ialah Robert

Rauschenberg, AndyWarhol dan Jasper John, aliran Seni Op pula (1964-1970-an) pengkaryanya

ialah Bridget dan aliran seterusnya ialah Seni Minimal (1964-1975) pengkaryanya ialah Louis

Newman dan Carl Andre. Selepas era itu, era catan yang masih lagi segar iaitu pada tahun 1965-

1990 iaitu aliran Posmodenism.

POSTED BY BERUDI AT 12:39 AM 0 COMMENTS

S U N D A Y , J U L Y 1 9 , 2 0 0 9

APAKAH ITU CATAN?

CATAN IALAH HASIL KARYA PELUKIS YANG MENGGUNAKAN MEDIA CAT AIR,

CAT MINYAK DAN CAT ARKILIK SEBAGAI BAHAN UNTUK MEWARNA LUKISAN.

KEBANYAKKAN PELUKIS MELUKIS GAMBAR YANG DIPILIH DIATAS KEPINGAN

KERTAS ATAU DIPERMUKAAN KANVAS SEBAGAI SEBAHAGIAN DARI MEDIA

YANG DIGUNAKAN. TERDAPAT BEBERAPA ALIRAN CATAN TELAH

DIPERKENALKAN. ANTARANYA IALAH CATAN ALIRAN REALISME, ABSTRAK

EKSPRESIONISME, KUBISME, SURREALISME DAN SEBAGAINYA. DALAM

MENGHASILKAN SEBUAH CATAN YANG BERKUALITI , PENERAPAN ELEMENT-

ELEMENT DAN PRINSIP SENI AMAT PENTING. ANTARA ELEMENT-ELEMENT YANG

PERLU ADA DALAM SESEBUAH KARYA CATAN IALAH MESEJ ATAU MAKSUD

YANG INGIN DISAMPAIKAN. SETIAP KARYA YANG DIHASILKAN OLEH PELUKIS

YANG MEMPUNYAI PENDIDIKAN, MEREKA SERING MENGAITKAN KARYA

MEREKA DENGAN ISU-ISU GLOBAL YANG BERLAKU DI SEKITAR MEREKA.


RAMAI DALAM KALANGAN MEREKA MENJADIKAN ISU TERSEBUT UNTUK

MENGKRITIK ATAU MEMUJI APA YANG BERLAKU. ANTARA CONTOH ISU YANG

SERING DIKAITKAN IALAH ISU POLITIK, SOSIAL, EKONOMI, KESENIAN, IDENTITI

KAUM DAN MASYARKAT, NASIONALISM DAN SEBAGAINYA. ELEMENT KEDUA

IALAH KOMPOSISI PERLETAKAN 'SUBJEK MATTER'. KEBANYAKKAN PELUKIS

MELUKIS BERDASARKAN "RULE OF THIRD". DENGAN ADANYA PEMILIHAN

KOMPOSISI BEGINI, CATAN YANG DIHASILKAN OLEH MEREKA SEIMBANG DARI

SEGI PERLETAKKAN OBJEK. SELAIN ITU JUGA, ELEMENT YANG PERLU ADA

DALAM SESEBUAH CATAN IALAH PENGGUNAAN WARNA. WARNA MEMAINKAN

PERANAN PENTING DIMANA IA DAPAT MENARIK PERHATIAN PENONTON UNTUK

MELIHAT KARYA MEREKA. KEBIASAANNYA PELUKIS MENGGUNKAN WARNA

PANAS DAN SEJUK DALAM CATAN MEREKA. TERDAPAT SEGELINTIR ARTIS JUGA

MENGGUNAKAN SATU UNSUR WARNA SAHAJA. INI BERGANTUNG KEPADA

KEKUATAN MESEJ YANG INGIN DISAMPAIKAN. ELEMENT SENI YANG LAIN

SEPERTI TEXTURE DAN GARISAN. ELEMENT INI TURUT DITERAPKAN DALAM

SEMUA JENIS CATAN KERANA ELEMENT INI DAPAT MEMBENTUK 'FORM'

SESUATU 'SUBJEK MATTER' YANG DILUKIS KELIHATAN SEPERTI REALISM.

ELEMENT YANG TERAKHIR IALAH CAHAYA DAN BAYANG. CAHAYA DAN

BAYANG DAPAT MEMPENGARUHI 'MOOD' CATAN YANG DIHASILKAN. INI

KEBIASAANNYA DITERAPKAN DIDALAM CATAN REALISM. CAHAYA DAN

BAYANG JUGA DAPAT MEMBENTU 'FORM' SESUATU OBJEK. OLEH YANG

DEMIKIAN ELEMNET SENI PENTING DALAM PENGHASILAN KARYA CATAN

BERKUALITI. MELIHAT KEPADA ASPEK PRINSIP SENI PULA, PEKARA YANG

PERLU ADA DALAM SESEBUAH CATAN IALAH HARMONI, KONTRA DARI ASPEK

WARNA, KESEIMBANGAN, KESATUAN, PERGERAKAN,RHYTHM DAN ULANGAN

DARI ASPEK SUBJEK ATAUPUN WARNA


Dr Zakaria Ali ( 2006) Tokonang Jua , Kuala Lumpur ; Balai Seni Lukis Negara.

Kathleen Chee (2012), Fokus Sukses SPM Pendidikan Seni Visual Tingkatan 4 & 5 ,

Selangor : Pelangi Sdn Bhd.

Muliyadi Mahamad , (2000), Mendekati Seni Lukis Dan Seni Reka ,Kuala Lumpur; Dewan

Bahasa Dan Pustaka.

Open Universiti Malaysia ( 2011 ) , Pengenalan Pendidikan Seni Visual , Selangor : Meteor

Doc. Sdn Bhd.

Tee Seok Tin , (2002) Buku Panduan Guru KBSR,Huraian Sukatan Pelajaran Pendidikan

Seni Visual , Selangor.

Contoh Aprisiasi Lukisan[online], Available , http://berudicatan.blogspot.com/ accessed

at (2012/3/21)

Lukisan Hoessen Enas [online]] Available : http://www.google.com.my/imgres?

q=lukisan+hoessein+Enas&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=yh7xfnZTrmHiUM:&imgrefurl=ht

tp://pelukisarisaziz.blogspot.com/2011/01/sebuah-catatan-saya-sepanjang-

menjadi.html&docid=OqUdQe8U1HkdiM&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/-4Elau-ZBWRs/

TWTclmq5a6I/AAAAAAAAAB0/LGLm-pGTMtI/s1600/Moha%25252BHoesein.jpg&w=100

acessed at (2012/3014)

Warna [online], Available ,http://zuldansesuatu.blogspot.com/2011_10_01_archive.html

acsessed at (2012/3/19)


http://zuldansesuatu.blogspot.com/2011_10_01_archive.html

http://www.google.com.my/imgres?q=lukisan+hoessein+Enas&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=yh7xfnZTrmHiUM:&imgrefurl=http://pelukisarisaziz.blogspot.com/2011/01/sebuah-catatan-saya-sepanjang-menjadi.html&docid=OqUdQe8U1HkdiM&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/-4Elau-ZBWRs/TWTclmq5a6I/AAAAAAAAAB0/LGLm-pGTMtI/s1600/Moha%25252BHoesein.jpg&w=100



http://berudicatan.blogspot.com/

hbae pengenalan pendidikan seni visual

Documents