HBAE 3103:KRAF TRADISIONAL TOPIK 3 : UKIRAN

DEFINISI• Ukiran dianggap sebagai hasil kreativiti orang-orang Melayu yang unik dan dapat dilihat pada binaan istana, masjid, rumah, makam, kepala sampan, perabot serta barang keunaan harian. •Ukiran bermaksud mengukir sesuatu bahan seperti kayu menggunakan alat mengukir seperti pisau wali atau carving tool. Ukiran Melayu merupakan hasil tradisi yang terulung.•Dua faktor yang membuatkan Ukiran hasil tradisi yang terulung;

I. Keadaan alam semulajadi yang kaya dengan kayu yang digunakan sebagai bahan binaan, alat, perahu, senjata dan hiasan.

II. Kekayaan tumbuh-tumbuhan yang memberi ilham kepada pencipta untuk mewujudkan jenis-jenis bentuk dan motif ukiran kayu. Keadaan ini dibantu oleh daya cipta yang sihat, kemahiran pertukangan, cita rasa tinggi dan pendukunagn yang berterusan.

• Ia jeas kelihatan pada binaan istana, masjid, rumah, makam, kepala sampan, perabot serta barang keunaan harian.

BENTUK-BENTUK UKIRAN• 1. Ukiran Tebuk Tembus

Ukiran tebuk berasal dari sekeping papan atau beberapa keping papan yang ditebuk dengan menggunakan gerudi gergaji. Terdapat dua jenis ukiran jenis ini iaitu ukiran tebuk tidak silat dan ukiran tebuk silat. Ukiran tebuk tidak silat banyak terdapat pada rumah-rumah lama iaitu bahagian selasar, lambur dinding, pintu, perabot dan mimbar masjid. Bentuk bunga ukir ialah awan larat, siling, kaligrafi dan simetri. Bagi kiran tebuk silat, bahagian yang menindih serta melekung keluar ditimbulkan dan bahagian yang melekung ke dalam serta yang tertindih ditenggelamkan. Sesungguhnya silat ialah istilah yang menunjukkan bahagian yang timbul dan tenggelam serta papan tebuk disobek. Bunga ukir yang terdapat pada bentuk ini ialah awan larat, silang dan simetri

Ukiran Tebuk Tembus

2. Ukiran Bunga Timbul

Ukiran ini tidak tembus. Ia mengandungi bunga ukir yang disilatkan dan tidak silat. Terdapat pada perabit, mimbar masjid, barang hiasan yang diperbuat daripada kayu, ulu serta sampir senjata. Bunga ukirnya sama seperti ukiran tebuk.

3. Ukiran Arca

Ukiran ini banyak terdapat pada ulu senjata seperti ulu keris, kepala tongkat, kukur kelapa, kotak nelayan dan sebagainya. Bunga ukirannya sama seperti ukiran timbul tetapi halu dan kecil.

Ukiran Bunga Timbul

Arca

4. Larik

Melarik merupakan satu cara orang-orang melayu mengukir kayu. Ukiranlarik berbentuk bulat dengan susunan gerlang-gerlang dan genting-gentat yang menarik. Ukiran ini sering terdapat pada ulu senjata, perabiot, tongkat, gasing, tiang-tiang rumah dan sebagainya

5. Ukiran Kayu Hanyut

Ukiran ini dianggap masih baru. Ukiran ini diperkenalkan oleh perbadanan Kraf tangan Malaysia. Ukiran ini hanya sebagai hiasan semata-mata. Ukiran kayu hanyut diukir pada bahagian-bahagian tertentu dan dibentuk menyerupai ikan, burung dan sebagainya. Kayu induk di ambil dari kayu atau akar yang terdapat dalam sungai.

Larik Ukiran Kayu Hanyut

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

Motif & Ukiran Melayu Riau

TOKOH UKIRAN Latiff Bin Long dilahirkan di Besut, Terengganu.

Beliau adalah seorang pengukir ukiran kayu yang mahir.

Mewarisi bakat ayahnya yang berasal daripada keluarga yang mempunyai enam keturunan kayu yang handal.

Ukirannya masih tersimpan di istana Raja Besut yang terdapat di muzium negeri Terengganu.

Latiff telah menerima pengajaran ukiran kayu dari bapanya sejak berumur lima tahun. Beliau pernah memenangi pertandingan Kraftangan ukiran kayu semasa bersekolah.