http://coretansejarah.blogspot.com/2009/11/kaedah-pengajaran-sejarah.htmlCatatan Sejarah

Saturday, November 14, 2009Kaedah Pengajaran SejarahKULIAH 1

GURU SEJARAH BERKESANLatar belakangSejarah merupakan mata pelajaran teras yang wajlb dipelajari oleh semua murid secara berterusan selama lima tahun di sekolah menengah. Tujuan mata pelajaran ini diajar di sekolah adalah untuk memupuk dan memperkukuh semangat setia negara dan jati diri sebagai warganegara Malaysia. Di samping itu, mata pelajaran Sejarah dapat mewujudkan pembangunan negara bangsa Malaysia, semangat patriotisme clan kesefahaman antarabangsa. Dapatan pemeriksaan Jemaah Nazir Sekolah menunjukkan mata pelajaran Sejarah kurang diminati oleh murid. Hal ini berkait rapat dengan kaedah pengajaran guru. Pengajaran Sejarah yang berkesan bergantung kepada sikap, keupayaan, kemahiran dan pengetahuan guru itu sendiri. Mengikut Brown (1980), pula "Menguasai Kurikulum Sejarah bukanlah merupakan perkara yang sukar tetapi kelemahan sebenar terletak pada cara penyampaiannya". Oleh sebab itu, kaedah pengajaran guru tidak berkesan menjadi punca utama murid kurang berminat terhadap mata pelajaran Sejarah.

Guru Sejarah berkesan :1. mempunyai latar belakang pengetahuan sejarah yang kukuh;2. mempunyai latihan profesional yang mencukupi, terutama dalam bidang kurikulum dan pedagogi sejarah;3. mempunyai sikap yang positif terhadap peranannya sebagai guru sejarah dan sentiasa mencari jalan untuk melengkapi dirinya dengan isu-isu yang berkaitan dengan pengajaran Sejarah;4. mempunyai daya imaginasi, kreatif, kritis dan inovatif,5. mempunyai ciri-ciri peribadi yang menarik, aktif dan daya kecindan (sense of humour);6. berupaya mengenal pasti perbezaan latar belakang murid agar dapat menggunakan pendekatan Pelbagai Kecerdasan (Multiple Intelligences) dalam pengajaran;7. berupaya menyediakan sokongan persekitaran pembelajaran yang berkesan untuk menjayakan Pembelajaran Luar Bilik Darjah (PLBD);

8. menyedia dan memberi peluang belajar kepada murid untuk menghayati mata pelajaran Sejarah;9. berusaha menggunakan sumber pembelajaran dan keupayaan yang maksimum;10. sentiasa membuat penilaian kendiri dan kajian tindakan berdasarkan kekuatan dan kelemahan pengajaran dan pembelajaran;11. mempunyai kemahiran: mengurus bilik darjah dengan cekap dan berkesan; mengurus kerja projek, lawatan dan pengajaran secara kumpulan dengan berkesan; melaksanakan pembelajaran berasaskan aktiviti (activity based learning) dan pembelajaran berasaskan pemikiran (brain based learning); mengurus bahan pembelajaran yang diperlukan dan merancang program atau aktiviti secara sistematik.12. peka kepada perubahan terkini seperti penggunaan Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK), Pembelajaran Bestari, dan Pembelajaran Kontekstual.

KULIAH 2PENGURUSAN MATA PELAJARAN SEJARAH

Pengurusan mata pelajaran Sejarah merupakan aspek penting dalam menentukan keberkesanan proses pengajaran dan pembelajaran. Pengurusan mata pelajaran Sejarah berasaskan perancangan, penyelarasan, pelaksanaan, pemantauan, penilaian dan penambahbaikan panitia serta persatuan mata pelajaran.

1. Panitia Mata PelajaranPanitia mata pelajaran Sejarah hendaklah ditubuhkan di sekolah untuk mempertingkat pengurusan panitia dan keberkesanan pengajaran dan pembelajaran sejajar dengan Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 4/1986 KP(BS) 8591/J1d.11(44) bertarikh 13 Mac 1986.

1.1 Latar belakang1.1.1 Kejayaan murid dalam pembelajaran, motivasi dan minat mereka terhadap mata pelajaran Sejarah, mempunyai hubung kait yang rapat dengan kebolehan, kemampuan dan keberkesanan guru yang mengajar. Oleh itu, guru mempunyai tanggungjawab dan peranan yang penting dalam menentukan matlamat pencapaian murid di sekolah.1.1.2 Guru yang mengajar mata pelajaran Sejarah hendaklah menggembleng tenaga dan menyelaraskan aktiviti. Mereka juga harus mempunyai semangat bekerjasama, saling membantu dan berkongsi ilmu, pengalaman serta kepakaran untuk memperbaik kecekapan dan keberkesanan pengajaran dan pembelajaran. Oleh itu, guru yang mengajar mata pelajaran Sejarah berupaya mencari penyelesaian masalah dalam bidang pengajaran bahkan juga berhubung dengan motivasi, sikap dan tabiat belajar murid.1.2 Struktur Organisasi Panitia Mata Pelajaran Sejarah1.2.1 Panitia mata pelajaran Sejarah adalah badan ikhtisas yang dianggotai oleh semua guru yang mengajar mata pelajaran Sejarah di sekolah.1.2.2 Badan ini hendaklah dipimpin dan dikendalikan oleh guru kanan mengajar mata pelajaran Sejarah (beropsyen Sejarah) dilantik sebagai ketua panitia. Seorang setiausaha dilantik dalam kalangan guru Sejarah, sementara pengetua menjadi penasihat.1.2.3 Ketua Panitia mata pelajaran Sejarah secara automatik menjadi ahli Jawatankuasa Kurikulum Sekolah.3

1.3 Tujuan Panitia Mata Pelajaran1.3.1 Memperbaik, meningkatkan kualiti serta keberkesanan proses pengajaran dan pembelajaran sejarah.1.3.2 Berikhtiar dan berusaha untuk menguasai strategi pengajaran berinovatif yang dapat mendorong serta menggerakkan kecenderungan murid terhadap pembelajaran sejarah.1.3.3 Mempertingkat pencapaian prestasi murid dalam mata pelajaran Sejarah berdasarkan Nilai Letak Kerja (Take Off Value - TOV) murid ke arah mencapai sasaran yang ditetapkan dalam rancangan akademik sekolah.1.3.4 Mewujudkan kerjasama antara panitia mata pelajaran dengan persatuan sejarah bagi menyokong dan memantapkan proses pengajaran dan pembelajaran.1.3.5 Mempertingkat tahap profesionalisme ahli panitia Sejarah dalam penguasaan Sukatan Pelajaran dan Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah serta kaedah-kaedah pengajaran dan pembelajaran yang terkini.1.3.6 Menyemai nilai-nilai murni dan kemahiran pemikiran sejarah supaya dapat melahirkan murid yang peka, menghayati sejarah tanah air dan dunia serta berfikiran kritis, analitis dan bersemangat patriotisme.1.4 Pengurusan Panitia Sejarah1.4.1 Dokumen panitia hendaklah sistematik, lengkap dan kemas kini serta mudah diakses.1.4.2 Mengadakan mesyuarat panitia sekurang-kurangnya sekali sepenggal.1.4.3 Prosedur mesyuarat seperti memberitahu tarikh, masa, tempat dan agenda mesyuarat, diedarkan kepada ahli panitia dan pihak pengurusan sekolah.1.4.4 Mesyuarat perlulah ada kesinambungan dengan agenda mesyuarat yang lepas iaitu mengandungi agenda mengesahkan minit mesyuarat dan perkara berbangkit sebelum agenda mesyuarat yang baru dibincangkan.1.4.5 Selepas sesuatu mesyuarat diadakan, minit mesyuarat hendaklah diedarkan kepada setiap ahli panitia tidak lewat daripada tujuh hari selepas mesyuarat berkenaan dijalankan. (Sila rujuk Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam (PKPA) Bil.2/1991: Panduan Pengurusan Mesyuarat Dan Urusan Jawatankuasa-Jawatankuasa Kerajaan untuk memperoleh mak-lumat berkaitan pengendalian mesyuarat berkesan).

1.5. Peranan Panitia Mata Pelajaran Sejarah1.5.1 Memperoleh Sukatan Pelajaran dan Huraian Sukatan Pelajaran yang terkini untuk kegunaan ahli-ahli panitia.

1.5.2 Menyediakan Rancangan Pelajaran Tahunan Sejarah dengan mengambil kira takwim persekolahan clan tahap pencapaian murid.1.5.3 Memastikan murid mempunyai buku teks Sejarah.

1.5.4 Memilih dan mencadangkan buku-buku rujukan atau bahan-bahan bacaan tambahan yang sesuai dengan keperluan pembelajaran murid dan kegunaan guru untuk dibekalkan di pusat sumber sekolah.

1.5.5 Merancang menambah bahan bantu mengajar dibilik darjah seperti perisian TMK, sama ada dengan cara membeli, merekacipta atau mengubahsuai.1.5.6 Menyelaras soalan-soalan ujian dan peperiksaan, berasaskan Jadual Spesifikasi Ujian (JSU) yang disediakan bagi setiap tingkatan.1.5.7 Menggunakan dapatan analisis ujian atau peperiksaan bagi tujuan merancang program penambahbaikan.1.5.8 Mengambil inisiatif merancang dan melaksanakan program atau aktiviti ke arah meningkatkan profesionalisme panitia melalui latihan-latihan berterusan, bimbingan, penyeliaan klinikal, perkembangan staf dan perbincangan profesional sesama ahli panitia.

1.5.9 Merancang, melaksana, memantau dan menilai program atau aktiviti panitia serta mengambil tindakan penambahbaikan.1.5.10 Bekerjasama dan bertukar-tukar fikiran, pengalaman dan kepakaran dengan panitia mata pelajaran Sejarah di sekolah-sekolah berhampiran dan menyelaras projek-projek kajian sejarah.1.5.11 Membimbing Persatuan Sejarah sekolah dalam merancang dan mengatur program atau aktiviti terutama aspek yang berkaitan dengan kajian sejarah.1.5.12 Menyediakan Laporan Tahunan Panitia dan Persatuan Sejarah untuk makluman clan tindakan pihak pengurusan sekolah.

1.5.13 Mewujudkan jaringan kerja dengan bahagian dan jabatan di Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) serta agensi-agensi kerajaan yang lain.1.5.14 Mendapatkan maklumat ikhtisas yang berkaitan dengan pengajaran dan pembelajaran sejarah dan pensejarahan seperti jurnal sejarah, Surat Pekeliling Ikhtisas, kertas-kertas kerja dan lain-lain yang berkaitan.1.5.15 Mengoptimumkan penggunaan bahan sumber yang sedia ada.1.5.16 Mengkaji dan melaksanakan projek-projek panitia yang mempunyai ciriciri yang praktikal, boleh diubahsuai mengikut situasi dan berfaedah.1.5.17 Memain peranan menjamin kualiti kerja bertulis murid.1.5.18 Mewujud dan memanfaatkan sudut mata pelajaran Sejarah di bilik darjah.1.5.19 Bekerjasama dengan persatuan-persatuan sejarah (seperti Persatuan Sejarah Daerah dan Persatuan Sejarah Negeri); mewujudkan galeri sejarah di sekolah bagi memupuk minat murid terhadap mata pelajaran ini.1.5.20 Menyediakan belanjawan panitia berdasarkan peruntukan yang ditetapkan.1.5.21 Merancang dan mengaturkan pelbagai aktiviti seperti Sambutan Perayaan Bulan Kemerdekaan.1.5.22 Merancang kajian keperluan panitia.1.6 Penutup1.6.1. Tugas mengajar bukan sahaja mementingkan isi pelajaran semata-mata tetapi juga unsur-unsur moral, akhlak, perpaduan, kebudayaan, kewarganegaraan serta pemikiran logik, kritis dan kreatif. Usaha ini akan dapat melahirkan warganegara yang berpengetahuan, bermoral tinggi, berdisiplin, bersatu padu dan berguna kepada masyarakat.1.6.2. Menyedari hakikat ini, jelaslah bahawa tanggungjawab utama panitia mata pelajaran Sejarah bukan hanya setakat mencapai kecemerlangan bidang akademik tetapi juga membantu menerapkan nilai-nilai murni dan semangat patriotisme.

Persatuan SejarahPersatuan Sejarah sekolah hendaklah ditubuhkan selaras dengan keperluan gerak kcrja kokurikulum sekolah berdasarkan Surat Pekeliling Ikhtisas Bil.1/1985, KP(BS)8591/J1d.11(29) bertankh 2 Januari 1985: Penubuhan Jawatankuasa Bimbingan Pelajar Sekolah.2.1 Latar belakang2.1.1 Penubuhan Persatuan Sejarah adalah berasaskan konsep bahawa gerak kerja kokurikulum adalah sebahagian daripada kurikulum sekolah. Gerak kerja kokurikulum khususnya Persatuan Sejarah, boleh menyediakan pengalaman tersebut bagi perkembangan intelek, minat, bakat, sosial, jasmani dan rohani.2.1.2 Melalui aktiviti persatuan murid dapat mempelajari kaedah menangani sesuatu masalah dan mengamalkan nilai-nilai murni.2.2 Struktur Organisasi Persatuan Sejarah Sekolah2.2.1 Pengetua melantik seorang guru penasihat Persatuan Sejarah sekolah.2.2.2 Guru Penasihat Persatuan Sejarah secara automatik menjadi ahli Jawatankuasa Persatuan Unit Kokurikulum Sekolah.2.2.3 Keahlian persatuan adalah terbuka kepada semua murid.2.2.4 Perlembagaan Persatuan Sejarah hendaklah digubal.2.2.5 Sebuah jawatankuasa dibentuk terdiri daripada pengerusi, setiausaha, bendahari dan beberapa orang ahli jawatankuasa dalam kalangan murid.2.4 Tujuan Penubuhan Persatuan Sejarah Sekolah2.4.1 Mewujudkan semangat kerjasama antara Persatuan Sejarah dengan panitia sejarah.2.4.2 Mewujudkan kerjasama antara Persatuan Sejarah dengan persatuan lain dalam usaha menjayakan sesuatu projek atau program untuk kepentingan bersama.2.4.3 Mempertingkat minat dan penglibatan murid dalam pembelajaran sejarah melalui program dan aktiviti anjuran persatuan.2.4.4 Memberi peluang kepada murid untuk belajar Sejarah melalui gerakerja seperti pengkajian, temu ramah dengan orang sumber, lawatan ke tempat-tempat bersejarah, muzium, arkib dan lain-lain yang berkaitan.2.4.5 Memupuk dan menonjolkan bakat murid dalam program dan aktiviti persatuan.

2.4.6 Memupuk semangat kerjasama dan bekerja secara sepasukan.2.4.7 Berusaha menyemai dan memupuk nilai-nilai murni dan patriotisme seperti beradab, bertatasusila, taat, bertanggungjawab, jujur, berdisiplin clan sebagainya dalam diri murid.2.4.8 Melatih murid memperkukuh ciri-ciri kepemimpinan, kesanggupan berusaha dan memperbaik diri sendiri, sifat demokratik di samping meningkatkan minat, bakat dan kemahiran murid dalam sesuatu bidang yang diceburi.2.4.9 Mengukuhkan interaksi dn integrasi dalam kalangan warga sekolah.2.4.10 Memastikan keseimbangan perkembangan intelek dengan emosi, sosal, jasmani dan rohani.2.5 Pengurusan Persatuan Sejarah2.5.1 Perlantikan ahli jawatankuasa dibuat bagi setiap tahun akademik dalam mesyuarat agung.2.5.2 Mesyuarat Jawatankuasa digalakkan sekurang-kurangnya tiga kali setahun iaitu pada awal, pertengahan dan akhir tahun.2.5.3 Sebelum mengadakan mesyuarat, surat panggilan mesyuarat yang mengandungi agenda hendaklah diedarkan kepada semua ahli jawatankuasa. Sesalinan surat diserahkan kepada guru penasihat persatuan.2.5.4 Keputusan mesyuarat hendaklah diminit, difail dan diedarkan kepada semua ahli jawatankuasa dan sesalinan diberikan kepada guru penasihat persatuan.2.5.5 Sesalinan senarai ahli jawatankuasa dan ahli yang didaftar, diserahkan kepada guru penasihat.2.5.6 Sebarang perubahan terhadap perlembagaan dan pendaftaran ahli hendaklah dimaklumkan kepada pengetua.

2.6 Peranan Persatuan Sejarah2.6.1 Jawatankuasa persatuan hendaklah merancang aktiviti-aktiviti dan projek yang boleh dijalankan adalah seperti:i. Peraduan mengarang atau menulis Kajian Sejarah Tempatan serta tajuk-tajuk sejarah yang berkaitan.

ii. Lawatan sambil belajar ke muzium, arkib dan tempat- tempat bersejarah yang lain.iii. Menganjurkan kuiz sejarah di peringkat sekolah.iv. Membuat koleksi bahan-bahan sejarah seperti gambar, filem slaid, video, artifak, keratan akhbar dan sebagainya.V. Membina model.vi. Rakaman wawancara dengan orang sumber.vii. Mengadakan lakonan atau pementasan yang berteraskan peristiwa sejarah.viii. Mengadakan pameran sejarah di peringkat sekolah.ix. Menghias dan melengkapkan bilik atau galeri sejarah di sekolah dengan bahan-bahan sumber, rujukan dan hasil-hasil yang telah diusahakan oleh persatuan (sekiranya pihak sekolah mempunyai kemudahan dan tempat yang mencukupi).X. Menganjurkan sesi seminar, bengkel, ceramah dan sebagainya dengan tujuan meningkatkan pembelajaran Sejarah.xi. Mendokumenkan peristiwa-peristiwa sejarah sekolah dan persekitarannya. .X11. Mengadakan permainan tradisional seperti gasing, congkak, wau, ting-ting dan lain-lain.xiii. Merekacipta laman web sekolah.2.6.2 Jawatankuasa merancang dan menentukan jadual perjumpaan ahli persatuan pada hari-hari tertentu dalam sesuatu minggu serta tarikh menjalankan program yang dirancang.2.6.3 Mencatatkan kehadiran ahli persatuan dalam semua sesi perjumpaan dan program.2.6.4 Membuat penilaian impak terhadap semua aktiviti yang dirancang dan dilaksanakan supaya dapat mengenal pasti kekuatan dan kelemahan bagi tujuan penambahbaikan.2.6.5 Membentangkan prestasi persatuan dan kedudukan kewangan dalam mesyuarat agung.2.6.6 Bekerjasama dengan persatuan sejarah di sekolah-sekolah yang berhampiran dalam semua aspek yang berkaitan.2.6.7 Menyediakan laporan kegiatan dan kehadiran ahli dalam program persatuan P seperti yang dikehendaki dalam buku panduan pengurusan kokurikulum sekolah.

2.7 PenutupSebagai sebuah institusi pendidikan, sekolah mempunyai banyak peranan dan tanggungjawab. Peranan dan tanggungjawab utama sekolah bukan sahaja menyampaikan ilmu pengetahuan dan memupuk kemahiran-kemahiran tertentu kepada murid, bahkan melahirkan murid yang dapat memberi sumbangan ke arah hidup yang harmonis, bersatu padu, bertoleransi dan berdisiplin. Justeru, sekolah adalah tempest bagi melahirkan murid yang mempunyai sahsiah yang baik serta dapat menghayati nilai-nilai murni berasaskan Prinsip-prinsip Rukun Negara. Perancangan program dan aktiviti Persatuan Sejarah yang disediakan secara terancang dan teliti dapat membantu memenuhi hasrat yang diharapkan.

KULIAH 3

3. BAHAN SUMBERSejarah boleh dijadikan mata pelajaran yang menarik dan menyeronokkan. Kepelbagaian kaedah pengajaran dan pembelajaran, penggunaan bahan sumber, peristiwa semasa dan penjelasannya dapat dimanfaatkan kehidupan seharian murid.

3.1 Penggunaan Bahan Sumber3.1.1 Pengajaran dan pembelajaran mestilah berasaskan pemahaman Sejarah. Murid boleh memahami secara imaginatif dan kreatif tentang aktiviti.3.1.2 Bagi membolehkan keadaan seperti ini berlaku murid perlu diberikan pengalaman secara langsung tentang peranan dan pengalaman sejarawan melalui kaedah pembelajaran konstruktivisme* dan kontekstual**. Dalam konteks ini, pengajaran dan pembelajaran Sejarah perlu menggunakan bahan-bahan sumber yang sesuai dengan keupayaan dan kebolehan pemikiran murid. Dengan bimbingan guru, murid diharap dapat mengemukakan soalan-soalan dan mencari jawapan-jawapan yang tepat, membuat ramalan dan kajian masa depan.3.1.3 Penggunaan bahan sumber yang betul dan sesuai dapat membantu merangsang tahap imaginasi dan kreativiti murid dalam mata pelajaran Sejarah.3.1.4 Penggunaan bahan sumber dalam proses pengajaran dan pembelajaran Sejarah perlu diseimbangkan dengan penggunaan pelbagai kaedah lain yang sesuai dengan tajuk yang diajar.3. 1.5 Penggunaan bahan sumber dapat mempertingkat dan memperkembang Kemahiran Pemikiran Sejarah***.3.1.6 Pengajaran Sejarah berbantukan bahan sumber akan dapat memudahkan guru menyampaikan isi pelajaran. Murid dapat memahami pelajaran dengan lebih mudah lagi. Proses pengajaran dan pembelajaran lebih menyeronokkan dan berkesan.3.2 Jenis-Jenis Bahan SumberTerdapat dua jenis bahan sumber yang digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran Sejarah iaitu bahan sumber primer dan bahan sumber sekunder.

3.2.1 Bahan Sumber PrimerBahan Sumber Tempat diperoleh orang sumber artifak Arkib Negara. dokumen Arkib Negeri gambar Muzium Negara peta Muzium Negeri salinan gambar atau gambar bercetak Memorial Kemerdekaan akhbar yang diperoleh dalam bentuk asal Memorial Tunku Abdul Rahman Memorial Tun Abdul Razak Memorial Tun Hussein OrinDokumen sejarah, antaranya adalah: Galeri Perdana laporan oleh saksi yang hadir dan Galeria Seri Perdanamelihat sendiri perkara yang berlaku Galeri Pendidikan laporan rasmi Muzium Lenggong (Perak Man) surat-surat persendirian Lembah Bujang surat-surat rasmi Gangga Negara surat-surat perjanjian, persetujuan dan Kota Portugis pengisytiharan Kota Belanda Bukit Malawati gambar asal Bukit Kepong gambar pameran dinding gambar slaid dan tempat-tempat lain gambar lukisan

3.2.2 Bahan Sumber SekunderBahan Sumber Tempat diperolehBahan-bahan bercetak seperti: Pusat Sumber Sekolah buku teks Pusat Akses Sekolah buku rujukan Makmal Komputer Sekolah buku Sejarah Perpusatakaan Awam Daerah majalah akhbar Perpustakaan Awam NegeriPerpustakaan Negara internet Jabatan Penerangan laman web Persatuan Sejarah Negeri CD dan CD ROM Persatuan Sejarah MalaysiaPerbadanan Kemajuan Pelancongan Negeri

Teori konstruktivisme menyatakan bahawa murid membina makna tentang dunia dengan mensintesis pengalaman baru kepada apa yang mereka telah fahami sebelum ini. Mereka membentuk peraturan melalui refleksi tentang interaksi mereka dengan objek dan idea. Apabila mereka bertemu dengan objek, idea atau perkaitan ynag tidak bermakna kepada mereka, maka mereka akan sama ada menginterpretasikan apa yang mereka lihat supaya secocok dengan peraturan yang mereka telah bentuk atau mereka akan menyesuaikan peraturan mereka agar dapat menerangkan maklumat baru ini dengan lebih baik (Brooks & Brooks, 1993).

** Pembelajaran kontektual ialah kaedah pembelajaran yang menggabungkan isi kandungan dengan pengalaman harian individu, masyarakat dan alam pekerjaan. Kaedah ini menyediakan pembelajaran secara konkrit yang melibatkan aktiviti hands-on dan minds-on.

*** Kemahiran Pemikiran Sejarah meliputi kemahiran memahami kronologi, meneroka bukti, membuat interpretasi, membuat imaginasi, membuat rasionalisasi.

KULIAH 4

PENILAIANPenilaian hendaklah dilihat sebagai satu usaha untuk mengesan pencapaian dan prestasi murid. Penilaian juga dapat menunjukkan kebolehan murid dalam menggunakan pengetahuan dan kemahiran yang telah dipelajari.4.1 Tujuan Penilaian4.1.1 Sesuai dengan matlamat Falsafah Pendidikan Kebangsaan, strategi pengajaran dan pembelajaran telah dikaji semula dan salah satu aspek yang diberi penekanan penting ialah dari segi perkembangan jasmani, emosi, rohani clan intelek murid. Oleh itu, guru perlu mengubahsuai kaedah dan cara penilaian prestasi murid.4.1.2 Selain menguji murid mengenai fakta, tarikh dan definisi, guru menguji murid aspek kognitif yang lebih tinggi seperti menganalisis, mensintesis dan membuat penilaian yang berterusan mengikut pentaksiran terkini.4.1.3 Sejarah adalah mata pelajaran yang dapat merangsang pemikiran. Mata pelajaran ini membolehkan murid melihat secara empati dan menganalisis bagaimana manusia menggunakan masa, ruang, perubahan dan kesinambungan. Pemahaman Sejarah pula dalam konteks pengajaran dan pembelajaran bermaksud memahami secara kritis dan imaginatif tentang segala aspek kehidupan manusia masa silam dan kini. Pemahaman ini boleh diperoleh jika kesemua aspek dikaji dan dianalisis.4.1.4 Sejarah melibatkan penyelidikan dan inkuiri. Penyelidikan memberi ruang yang lugs kepada murid untuk menganalisis, merumus dan menilai fakta-fakta Sejarah secara rasional. Hal ini dapat direalisasikan melalui satu sistem penilaian yang baik dan terancang. Dalam membuat penilaian, guru harus mengambil kira kepelbagaian tahap kecerdasan murid.

4.2 Jenis-Jenis Penilaian4.2.1 Penilaian FormatifPenilaian formatif bertujuan untuk mengesan perkembangan pembelajaran murid secara berterusan. Penilaian ini dijalankan pada setiap kali pengajaran dan pembelajaran. Hasil penilaian direkodkan oleh guru bagi menunjukkan murid sudah menguasai pengetahuan, kemahiran dan nilai. Hasil penilaian itu boleh digunakan untuk merancang langkah-langkah tertentu dalam pengajaran berikutnya seperti teknik pemulihan, teknik pengayaan clan sebagainya.4.2.2 Penilaian SumatifPenilaian ini dijalankan untuk mengetahui tahap pencapaian murid secara keseluruhan dalam satu tempoh yang ditetapkan. Penilaian ini dijalankan secara berkala mengikut arahan pihak sekolah. Hasil penilaian direkod, dianalisis dan dijadikan asas dalam merancang pengajaran clan pembelajaran serta program peningkatan prestasi murid seterusnya.

Soalan Dalam Penilaian

Penyoalan merupakan satu aspek penting dalam proses penilaian. Penyoalan boleh dilakukan sama ada secara lisan atau bertulis. Penggunaan soalan secara bijak dapat menggalakkan pembelajaran berkesan. Soalan boleh digolongkan kepada beberapa peringkat. Mengikut Bloom (1956), soalan harus berdasarkan aras yang boleh mencabar daya pemikiran murid. Aras soalan mengikut Taksonomi Bloom adalah seperti jadual berikut:

Soalan Aras Kemahiran Domain KognitifContoh frasa atau perkataan untuk objektifperlakuan yang boleh diukur Mentakrif4.3.1 Peringkat Mengetahui MemadanMengingat kembali maklumat, fakta Menamadan definisi yang telah diperolehi Menyatakandaripada sesuatu sumber atau bacaan. Melabel Menyenarai Memerihal mengenal pasti melakar melukis menulisContoh soalan:i. Siapakah Perdana Menteri Malaysia yang pertama?ii. Nyatakan dua barangan yang diperbuat daripada getah.4.3.2 Peringkat Memahami mengubahMengembangkan kemahiran murid menganggarbagi menyatakan idea utama dengan menerangkanMenggunakan perkataan mereka memberi contohsendiri. Soalan jenis ini memerlukan mengukurtindak balas pemikiran tentang sesuatu menyukatataupun membuat perbandingan. menentukan menukar menambah meramalkan membuat inferens menghubungkait mencirikan mengelas membanding dan membezaContoh soalan:i. Jelaskan Sistem Pembesar Empat Lipatan dalam Kerajaan Kesultanan Melayu Melaka dalam abad ke-15.Dala

Soalan Aras Kemahiran Domain Kognitif Contoh frasa atau perkataan untuk objektif perlakuan yang boleh diukur4.3.3 Peringkat MengaplikasiMenggunakan pengetahuan danpengalaman untuk menyelesaikan masalah dalam situasi baru menjana idea mengitlak menjelaskan dengan contoh mengira menunjuk cara mengubahsuai menghitungContoh soalan:i. Bagaimanakah sesuatu masyarakat itu dikatakan bertamadun?4.3.4 Peringkat MenganalisisMengasingkan maklumat kepadabeberapa komponen untuk memahamistruktur organisasi dan hubunganantara komponen. membuat andaian membuat kesimpulan mengawal pembolehubah menyelesaikan masalah menjelaskan melalui contoh menyusun mengikut keutamaan menggunakan perhubungan ruang dan masa membuat urutan menghuraikan mengasingkan mencerakin memilihContoh soalan :i. Sistem pendidikan telah membawa kepada perkembangan nasionalisme di Tanah Melayu. Beri pendapatanda.4.3.5 Peringkat MensintesisMenggabungkan komponen-komponen untuk menghasilkankeseluruhan idea atau struktur yangbaru dan kreatif. Merancang Menggabungkan Meringkaskan Membina Merangkakan Membina Berkomunikasi Mengeksperimen Menganalogi Mereka cipta Mengkonsepsikan Mereka bentuk Membuat hipotesis Membuat gambaran mental Mendefinasikan secara operasiContoh Soalan:i. Berdasarkan pengetahuan sejarah kamu, apakah kesan sekiranya Malayan Union dilaksanakan di Tanah Melayu?

Soalan Aras Kemahiran DomainKognitif Contoh frasa atau perkataan untuk objeknfperlakuan yang boleh diukur4.3.6 Pcringkat MenilaiMelakukan pemilihan melalui diskriminasi, memberi rasional dan pendapat dengan tujuan atau alasan tertentu. menaksir mengkritik mentafsir mewajarkan menyokong membuat keputusan mengesan kecondonganContoh soalan:i. Sejauh manakah Dasar Pendidikan Kebangsaan mencapai hasrat perpaduan nasional?

4.4 Kaedah dan Bentuk PenilaianGuru mempunyai banyak pilihan dalam menentukan kaedah atau bentuk penilaian yang hendak dijalankan. Dalam situasi tertentu, guru mungkin memerlukan lebih daripada satu kaedah untuk mendapatkan penilaian yang terbaik.

4.4.1 Gerakerja BertulisKaedah ini terdiri daripada pelbagai jenis dan mempunyai ciri-ciri yang tersendiri.a. Bentuk ObjektifUjian objektif merupakan proses mengingat kembali fakta sejarah yang telah dipelajari. Soalan berbentuk objektif adalah seperti berikut:L Aneka PilihanKekuatan Kelemahan Tidak menggalakkan murid meneka Sukar digubal terutama apabila hendakjawapan yang betul mengukur "judgement" murid. Pemarkahan dapat dilakukan secaraObjektif Boleh digunakan untuk mengukur"judgement" dan juga ingatan murid Boleh diubahsuai mengikut kandungan mata pelajaran

Contoh Soalan:Arahan: Jawab soalan berikut. Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan yang berhuruf A, B, C dan D. Bagi tiap-tiap soalan, pilih satu jawapan sahaja.1. Terusan Suez dibuka pada tahun 1869. Apakah kesan pembukaan terusan tersebut terhadap Tanah Melayu?i. Persaingan kuasa barat iii. Penghapusan sistem berajaii. Peningkatan perdagangan iv. Pengeksploitasian hasil bumiA. i dan ii C. ii dan iiiB. i dan iv D. iii dan iv

Soalan 2 berdasarkan jadual berikut.

2. Nama-nama di atas ialah pegawai-pegawai British yang pernah berkhidmat di Tanah Melayu. Apakah peranan mereka?A. Penasihat British. C. Residen Jeneral.B. Residen British. D. Gabenor Negeri-Negeri Selat.

ii. MenyudahkanJenis gerakerja bertulis ini memerlukan murid mengisi tempat kosong berdasarkan pilihan jawapan yang diberikan pada ayat atau sesuatu perenggan.KekuatanKelemahan Tidak menggalakkan murid meneka jawapan Sesuai untuk murid mengingati faktafakta khas, perkataan atau simbol Hanya mengukur ingatan murid (aras kognitif rendah).

Arahan..Isikan tempat kosong dengan jawapan yang tepat berdasarkan pilihan jawapan yang diberikan.* Parameswara* Sultan Mansur Shah* Sultan Alauddin Riayat Shah

Contoh soalan :1. Melaka dibuka oleh pada tahun 1402.2. Zaman kegemilangan Kerajaan Melayu Melaka tercapai semasa pemerintahan _____________

iii. Mengenal pasti dan MentafsirKekuatan Kelemahan Sesuai untuk mengukur pengetahuan murid mengenai nama-nama tokoh, tempat dan penstiwa Murid memberi pentafsiran yang berbeza-beza. Menggalakkan murid menjawab sembarangan

Contoh Soalan:Pilih jawapan yang paling tepat berkenaan negeri-negeri yang ditakluki oleh KerajaanMelayu Melaka.

iv. MemadanKekuatan Kelemahan* Bersifat objektif* Mempunyai tindak balas yang banyak dalam satu-satu item yang diuji Bukan merupakan kaedah yang terbaik untuk menguji kefahaman dan pertimbangan murid

Ruang A Perjanjian Pangkor Melaka diserang Portugis Singapura diduduki British

Ruang B Sultan Hussein Sultan Mahmud Sultan Abdullah

v. Jawapan PendekKekuatan Kelemahan Tidak menggalakkan murid meneka Sesuai untuk memastikan muridmengingati fakta * Hanya menguji ingatan muridContoh Soalan:1. Siapakah Sultan yang terpaksa menyerahkan Pulau Pinang kepada British?

A. Soalan BerstrukturUjian ini memerlukan jawapan yang pendek dan padat. Tiap-tiap jawapan diberi markah. Soalan-soalan menjurus kepada tajuk kecil dan boleh dikemukakan sebaik sahaja pengajaran dan pembelajaran dijalankan.Kekuatan Kelemahan* Soalan ini mudah digubal Jawapan yang diberi mudah disemak Dapat menilai pemahaman murid secara spontan Soalan hanya memfokuskan tahap pengetahuan murid sahaja Murid terikat dengan struktur soalanContoh soalan :1. Namakan lokasi penentangan.i. Tok Janggutii. Haji Abdul Rahman Limbong2. Senaraikan tiga sebab penentangan Tok Janggut.i. __________________________________________________ii. ____________________________________________iii. __ ___________________________________________

b. Bentuk SubjektifLatihan berbentuk esei diberi oleh guru supaya murid dapat menggunakan pengetahuan sendiri selain fakta yang disampaikan oleh guru. Murid dapat dilatih berfikir secara kritis dan analitis semasa menjawab soalan.

Kekuatan Kelemahan Mudah digubal Sukar dinilai secara objektif Memberi peluang kepada murid Menggalakkan murid menjawabmelahirkan idea sembarangan. Menjadi petunjuk mengenaipengetahuan murid secara keseluruhan Mengukur keupayaan murid menulis.Contoh soalan :1. Mengapakah Negeri-negeri Melayu menjadi rebutan kuasa-kuasa luar pada kurunyang ke-19? Bincangkan.2. Buat perbandingan pelaksanaan Sistem Ahli dan Sistem Kabinet negara kita hariini.

4.4.2 Kaedah LisanPenilaian secara lisan lazim dilakukan oleh guru. Antara kebaikan penilaian ini adalah:i. pengetahuan murid dapat diketahui serta-merta;ii. boleh dijalankan sama ada secara formal atau tidak formal;iii. memberi peluang kepada murid berinteraksi dengan guru dan rakan sebaya; daniv. boleh dijalankan dalam pelbagai bentuk seperti temu ramah. perbualan dan sebagainya.

4.4.3 Kaedah PemerhatianCara ini adalah paling sesuai untuk mengesan nilai-nilai murni melalui tingkah laku, sikap dan penghayatan murid terhadap pelajaran. Penilaian ini dilakukan secara senyap dengan memerhatikan tingkah laku murid tanpa mengira masa, sama ada di dalam atau di luar bilik darjah. Penilaian ini haruslah dilakukan secara tidak formal. Guru henclaklah mempunyai senarai semak tentang perkara yang hendak dinilai. Contohnya dalam komponen Kajian Sejarah Tempatan, aspek-aspek inisiatif, kerjasama, kepimpinan dan keupayaan mengelola boleh dinilai dengan kaedah ini.4.5 Penilaian Murid LemahTahap kecerdasan murid adalah berbeza-beza. Faktor ini merupakan masalah yang dihadapi oleh guru apabila mereka hendak membuat penilaian. Guru perlu mengetahui kepelbagaian kaedah pengajaran dan pembelajaran untuk membantu murid yang lemah. Antara langkah yang boleh diambil adalah:4.5.1 penilaian secara bertulis perlu diberikan tetapi tidak membebankan murid;4.5.2 menggunakan bahan bantu mengajar secara meluas seperti carta, peta, model, rajahdan bahan-bahan lain untuk menarik minat murid;4.5.3 semakan clan pemarkahan perlu dilakukan di hadapan murid.Kelemahan yang dikenal pasti diberitahu segera kepada murid;4.5.4 murid dibenarkan menggunakan buku sebagai rujukan; dan4.5.5 penilaian secara lisan dan pemerhatian adalah digalakkan.Penilaian yang berkesan dapat dicapai jika guru benar-benar memahami semua urusan pembinaan alat penilaian serta dapat mentadbir dan membuat pentafsiran secara tepat.

KULIAH 5PENGAJARAN DAN PEMBELAJARANProses pengajaran dan pembelajaran mencakupi aspek-aspek perancangan pelajaran, persediaan awal, penyampaian, perkembangan pelajaran dan teknik penyoalan guru. Di samping itu, penglibatan murid, peneguhan, pemeriksaan latihan dan tugasan murid, penilaian di bilik darjah dan penutupan pengajaran turut diberi perhatian.1. Rancangan PelajaranRancangan pelajaran mempunyai dua unsur iaitu Rancangan Pelajaran Tahunan (RPT) dan Rancangan Pelajaran Harian (RPH). Guru perlu menyediakan RPT dan RPH selaras dengan kehendak Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 3/1999: Penyediaan Rekod Pengajaran dan Pembelajaran, KP(BS) 8591/J1d.XV/(3) bertarikh 4 Januari 1999.1.1 Rancangan Pelajaran TahunanPenulisan RPT disediakan sebelum sesi persekolahan awal tahun bermula berdasarkan:a. Sukatan Pelajaran dan Huraian Sukatan Pelajaran terkini;b. tahap kebolehan murid;c. merangkumi sepanjang tahun persekolahan semasa; dand. aspek-aspek penggunaan buku teks, bahan bantu mengajar yang sesuai dan takwim persekolahan (tarikh-tarikh ujian dan peperiksaan peringkat sekolah, daerah, negeri dan kementerian).1.2 Rancangan Pelajaran Harian1.2.1 Penyediaan RPH perlu mengandungi sekurang-kurangnya tiga perkara iaitu:ObjektifObjektif merupakan kenyataan yang tepat dan jelas tentang perubahan tingkah laku yang diharapkan pada murid setelah selesai rnempelajari sesuatu tajuk. Objektif pengajaran bagi sesuatu pelajaran hendaklah:i. realistik, sesuai dan boleh dicapai berdasarkan tahap keupayaan murid;ii. ditulis secara jelas tentang apa yang diharapkan daripada murid;iii. merangkumi bidang kognitif, afektif dan psikomotor; dan mengambil kira konsep-konsep spesifik, boleh diukur, tepat. munasabah dan tempoh masa (SMART- Specific, Measurable. Accurate, Reasonable, Time Frame)

b. AktivitiAktiviti untuk mencapai objektif hendaklah:i. selari dengan objektif pelajaran yang ditetapkan;ii. berdasarkan tahap potensi murid;iii. sesuai dengan peruntukan masa;iv. ada aras pemeringkatan tajuk (ansur maju);v. mengambil kira penglibatan murid secara menyeluruh;vi. kepelbagaian aktiviti; danvii. aktiviti dikaitkan dengan hands-on dan minds-on.

c. RefleksiKenyataan sejauh mana objektif tercapai atau refleksi memerlukan guru membuat penilaian kendiri untuk mengetahui keberkesanan pengajaran clan pembelajaran. Justeru, guru dapat mengenal pasti kelemahan dan kekuatan bagi merancang tindakan penambahbaikan.

1.2.2 Penyediaan RPH adalah untuk membolehkan guru:i. merancang dengan jelas matlamat dan objektif pengajaran, pemilihanisi pelajaran, kaedah dan teknik mengajar serta penggunaan bahanbantu mengajar. Penerapan nilai murni dan unsur patriotisme jugaperlu diberi penekanan;ii.. memaksimumkan penggunaan masa melalui kaedah yang terancang dan sistematik;iii. menentukan isi pelajaran yang mencukupi untuk disampaikan dalam masa yang diperuntukkan;iv. menghadapi murid dengan penuh keyakinan; danv. menyampaikan kandungan pelajaran dengan lebih berkesan, menarik danmenyeronokkan.2. Persediaan AwalSebelum memulakan pengajaran, guru hendaklah memahami dengan jelas langkah yang akan diambil berdasarkan perancangan yang telah disediakan. Perkara-perkara berikut dapat meningkatkan keberkesanan pengajaran dan pembelajaran:2.1 objektif yang hendak dicapai pada akhir pengajaran perlu jelas, spesifik dan berasaskan Taksonomi Bloom;2.2 mengenal pasti Nilai Letak Kerja (Take Of Value - TOV) murid. Maklumat TOV dapat membantu guru merancang aktiviti pengajaran clan pembelajaran berdasarkan tahap keupayaan murid;2.3 pengajaran clan pembelajaran Sejarah merupakan kesepaduan pengetahuan, nilai dan kemahiran seperti kemahiran belajar, kemahiran pemikiran sejarah dan penghayatan nilai-nilai murni. Oleh itu, aspek ini perlu diberikan penekanan dalam pengajaran dan pembelajaran;2,4, guru perlu mendedahkan pemahaman dan penghayatan idea serta konsep Sejarah yang relevan dengan kehidupan harian agar murid merasakan mereka terlibat dengan peristiwa sejarah berkenaan;2.5 semasa pengajaran dan pembelajaran guru hendaklah berusaha memupuk nilai dan semangat patriotik serta iktibar melalui rentetan peristiwa sejarah. Berdasarkan kaedah sebab dan akibat, kajian masa depan dan sebagainya, guru dapat menanam sikap patriotik dalam kalangan murid.2.6 pengajaran guru yang berkesan dapat meningkatkan kemahiran dan minatbelajar dalam kalangan murid melalui pelbagai kaedah. Antaranya:* mengumpul maklumat* mengelas maklumat* mentafsir maklumat* menganalisis maklumat* mensintesis maklumat* mengaplikasi maklumat2.7 Penggunaan pelbagai strategi pengajaran dan pembelajaran dapat:* meningkatkan kebolehan dan keupayaan murid;* menggunakan pelbagai kaedah yang bersesuaian dengan tajuk; dan* melibatkan murid secara aktif dan interaktif di dalam bilik darjah.2.8 Memastikan bahan bantu mengajar bersesuaian disedia dan dimanfaatkan secara optimum (buku teks, majalah, cetakan laman web, bahan maujud, kemudahan TV Pendidikan dan sebagainya).3 . Penyampaian dan Perkembangan Pelajaran3.1 Guru hendaklah melaksanakan set induksi yang dapat menarik perhatian, merangsang dan memotivasikan minat murid. Set induksi hendaklah menjurus ke arah kesediaan minda mereka seperti mengaitkannya dengan pelajaran lepas, isu-isu semasa dan pengalaman serta persekitaran murid.3.2 Bagi men menjelaskan konsep sejarah, guru perlu melaksanakan pengajaran dan pembelajaran dengan mengambil kira kaedah penyampaian daripada mudah kepada kompleks, dekat kepada jauh dan konkrit kepada abstrak. Di samping itu, guru perlu menghubungkaitkan pengajaran dengan kehidupan seharian dan persekitaran murid. Aktiviti yang dilaksanakan perlu memperlihatkan pemeringkatan dan perkembangan pelajaran.3.3 Guru menggunakan bahan bantu mengajar yang sesuai dan berkesan secara optimum serta melaksanakan aktiviti mengikut tahap kebolehan murid. Murid digalakkan memperoleh pengetahuan dan kemahiran secara berdikari tanpa bergantung kepada arahan guru. Guru turut melaksanakan pendekatan integrasi merentasi kurikulum serta menerapkan kemahiran berfikir dengan berpusatkan murid.3.4 Pengajaran yang berkesan bukan sahaja menggalakkan daya ingatan semata-mata tetapi turut mengambil perhatian kepada minat dan kefahaman murid.3.5 Pengajaran yang berkesan, memerlukan guru bijak menggunakan masa dengan optimum bagi membolehkan tajuk yang diajar dapat disempumakan mengikut perancangan. Di samping itu, guru perlu menggunakan laras bahasa dan istilah yang tepat bagi memudahkan idea yang ingin disampaikan dapat difahami oleh murid.3.6 Guru yang berkesan akan menyampaikan pengajaran secara fleksibel mengikut situasi. Pengajaran dan pembelajaran tidak perlu terikat kepada kaedah pengajaran yang terhad.3.7 Guru membuat penilaian berterusan dalam pengajaran dan pembelajaran untuk mengenal pasti penguasaan kefahaman murid secara individu bagi merancang tindakan penambahbaikan.4. Teknik Penyoalan4.1 Dalam pengajaran dan pembelajaran, soal jawab memainkan peranan yang penting untuk:i. merangsang dan menimbulkan minat murid kepada tajuk yang diajar;ii. mendapatkan pandangan atau maklumat daripada murid;iii. memberi penekanan kepada fakta-fakta yang kurang jelas;iv. memperkenalkan suatu tajuk yang baru;v. menarik semula perhatian murid kepada perkara yang dibincangkan; terutama apabila idea yang dibangkitkan oleh murid menyimpang daripada arah perbincangan; danvi. mempengaruhi fokus perbincangan4.2 Guru mengemukakan soalan mengikut pelbagai aras kognitif, antaranya berdasarkan Taksonomi Bloom, menyusun soalan dari aras rendah kepada aras tinggi, mengemukakan soalan bertumpu dan bercapah serta mengikut tahap kebolehan murid. Guru menyebarkan soalan ke seluruh kelas, memberi masa untuk murid berfikir dan mengikut rentetan peristiwa sejarah (kronologi). Justeru, guru perlu mempelbagaikan cara penyoalan supaya terdapat soalan:i. umum yang diarahkan kepada kelas seluruhnya;ii. spesifik, maksud yang jelas dan mudah difahami;iii. diajukan semula kepada murid yang menyoalnya; daniv. soalan murid dijawab pula oleh murid lain4.3. Soalan perlu dirancang bagi mengelakkan jawapan "Ya" atau "Tidak". Guru boleh menyediakan soalan-soalan bermula dengan "Apakah", "Bilakah, "Di manakah", "Siapakah", "Mengapakah" dan "Bagaimanakah" serta aras kesukaran soalan berdasarkan tahap kebolehan murid.4.4. Guru bertindak sebagai fasilitator atau pemudah cara dan harus mengelak daripada memberi jawapan kepada soalan yang dibangkitkan. Sebaliknya, guru memberi galakan dan bimbingan supaya dijawab oleh murid sendiri.4.5 Guru hendaklah menggunakan contoh atau pandangan yang pernah dibangkitkan oleh murid. Contoh dan pandangan murid dapat membantu mengukuhkan kefahaman, kepercayaan diri clan minat mereka bagi memantapkan daya ingatan.4.6 Guru perlu memberi respons dan peneguhan yang sesuai terhadap jawapan murid untuk menambah minat dan motivasi belajar.4.7 Guru boleh membimbing dengan mengemukakan soalan, tetapi soalan berkenaan bukanlah jenis soalan yang menjurus kepada jawapan. Contohnya:i. Pada pendapat kamu, mengapakah Rancangan Briggs dilaksanakan bagi menghalang kegiatan komunis?ii. Pada pendapat kamu, bukankah dengan penempatan kaum Cina di kampung baru bertujuan untuk menghalang kegiatan komunis?(Soalan i adalah lebih baik daripada soalan ii kerana soalan tersebut tidak menjurus kepada jawapan).5. Penglibatan Murid5.1 Pengajaran Sejarah yang berkesan memerlukan penyertaan aktif murid supaya mereka melalui proses pengalaman pembelajaran. Dalam hal ini, pembelajaran lebih penting daripada pengajaran. Pembelajaran berlaku apabila murid turut terlibat secara aktif.5.2 Dalam pengajaran clan pembelajaran, guru merangsang minda dan minat murid bagi menggalakkan mereka terlibat dalam proses pembelajaran.

5.3 Murid membuat persediaan awal dengan membawa peralatan atau bahan yang diperlukan. Mereka juga digalakkan membuat catatan dan rujuk secara spontan daripada pengajaran guru.5.4 Murid berinteraksi secara aktif dengan guru, murid lain dan bahan sumber pembelajaran. Mereka perlu memberi respons yang sesuai terhadap soalan dan latihan termasuk bahan latihan interaktif TMK bagi mewujudkan interaksi yang berkesan.5.5. Galakkan penglibatan murid secara aktif dalam kumpulan. Mclalui aktiviti kumpulan, murid dapat :i. berbincang dalam kumpulan tentang pengalaman dan pengetahuan berdasarkan tajuk yang diberi;ii. Saling membantu untuk mengemukakan hasil kerja kumpulan yang berkualiti; daniii. menyediakan laporan dan membentangkan hasil kumpulan.

5.6 Pelaksanaan AktivitiPelbagai aktiviti boleh dilakukan dalam pengajaran Sejarah dengan melibatkan murid supaya dapat menghasilkan pembelajaran yang berkesan. Antara aktiviti tersebut adalah perbincangan berdasarkan gambar, buku teks dan bahan-bahan bacaan, mengkaji peta, mengkaji jadual dan graf, merujuk laman web, perbahasan dan lakonan.5.6.1 Aktiviti 1: Mengkaji GambarGambar-gambar sejarah yang terdapat dalam buku teks, majalah dan laman web merupakan bahan konkrit yang merekodkan peristiwa masa lalu. Murid boleh membina imej atau pandangan mengenai sesuatu peristiwa lama. Biasanya, gambar-gambar boleh digunakan untuk memperkenalkan sesuatu topik baru melalui kajian secara terperinci terhadap gambar itu. Murid boleh digalakkan untuk mengkaji seberapa banyak perkara berkenaan gambar itu dari sudut sejarah.Semasa menggunakan gambar sebagai bahan aktiviti, guru dicadangkan supaya mengambil langkah-langkah berikut:Langkah I - Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan kecil. Kumpulan-kumpulan im diarah supaya melantik seorang ketua dan seorang pencatat.Langkah II Guru mengedarkan beberapa soalan kepada setiap kumpulanbersama-sama gambar yang akan dikaji.Langkah III - Guru memperuntukkan masa kepada kumpulan untuk mengkaji gambar dan mencari jawapan kepada soalan-soalan yang diedarkan.Langkah IV- Ketua atau wakil setiap kumpulan membaca jawapan kumpulan masing-masing.Langkah V - Guru meminta murid dari kumpulan lain memberi komen terhadap jawapan kumpulan.Langkah VI - Guru membuat ulasan dan rumusan melalui perbincangan.5.6.2 Aktiviti 2: Mengkaji Bahan BacaanGuru boleh menggunakan buku teks dan bahan-bahan bercetak untuk menjayakan aktiviti ini. Berikut dicadangkan langkah-langkah yang boleh diambil untuk melaksanakan aktiviti tersebut:Langkah I - Membahagikan murid kepada kumpulan-kumpulan. kecil (lima hingga enam orang murid setiap kumpulan).Langkah II - Guru mengedarkan bahan bacaan dan juga soalan yang telah disediakan.

Langkah III - Guru menyuruh murid meneliti bahan bacaan yang diedarkan dan mencari jawapan bagi soalan yang telah diberikan. Guru memberi masa yang cukup kepada kumpulan-kumpulan untuk menyiapkan tugasan ini.Langkah IV - Ketua kumpulan atau wakil diminta menyampaikan jawapan yang telah disediakan secara bergilir-gilir.Langkah V - Guru meminta murid dari kumpulan lain memberi komen terhadap jawapan kumpulan.Langkah VI - Guru memberi komen terhadap jawapan kumpulan. Guru membuat rumusan daripada hasil perbincangan.5.6.3 Aktiviti 3: Projek BerkumpulanProjek berkumpulan merupakan suatu aktiviti pembelajaran sama ada di dalam atau di luar bilik darjah, yang dapat mendorong murid untuk membuat kajian atau penyelidikan. Melalui aktiviti projek berkumpulan, semangat kerjasama dan sikap saling membantu dapat dipupuk. Langkah yang dicadangkan adalah seperti berikut:

Langkah I - Guru mengenal pasti tajuk projek untuk setiap kumpulan murid.Langkah II - Murid dibahagikan kepada kumpulan dan setiap kumpulan diberikan tugasanLangkah III-Guru memberi garis panduan kepada kumpulan tentang prosedur untuk melaksanakan projek. Aktiviti projek hendaklah merangkumi aspek perancangan, pelaksanaan, pelaporan dan penilaian.Langkah IV - Murid akan menyiapkan projek dalam tempoh yang ditetapkan.

Langkah VI - Sesi perbincangan dan penilaian dijalankan selepas pembentangan.

5.7 Selain daripada aktiviti yang dicadangkan di atas, guru boleh melaksanakan aktiviti seperti berikut:i. Mengkaji PetaAktiviti ini boleh dijalankan secara kelas atau kumpulan. Murid meneliti peta yang diberikan. Mereka akan membuat tafsiran atau memberi jawapan berdasarkan arahan dan soalan guru.ii. PerbahasanPerbahasan merupakan aktiviti yang boleh memberi peluang kepada penyertaan murid. Murid yang tidak terlibat dalam perbahasan boleh diberikan peluang untuk menilai dan mengadili perbahasan tersebut melalui sesi perbincangan.

iii. LakonanAktiviti ini boleh dilaksanakan secara spontan atau secara terancang. Guru memilih aspek-aspek tertentu dalam topik yang diajar untuk dilakonkan oleh murid. Lakonan yang terancang memerlukan penyediaan skrip sebelum aktiviti dilaksanakan.iv. Mengkaji Jadual dan GrafUntuk melaksanakan aktiviti ini, dicadangkan guru merujuk kepada garis panduan bagi Aktiviti 3: Projek Berkumpulan.5.8 Kaedah lain dalam pengajaran dan pembelajaran Sejarah5.8.1 Theory Of Constraints For Education ( TOCFE )TOCFE adalah satu teknik pengajaran dan pembelajaran yang memberi penekanan kepada kemahiran berfikir dan penyelesaian masalah berdasarkan pemikiran yang logik dan sistematik menerusi penggunaan teknik pemikiran kritis dan kreatif yang mudah serta konkrit. Teknik ini adalah sebagai satu pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang berpusatkan murid.i. Teknik TOCFETerdapat tiga Teknik TOCFE yang boleh diaplikasikan iaitu: Teknik Awan (The Cloud) Teknik Sebab dan Akibat (Logic Branch) Teknik Penyelesaian Masalah (Problem Solving)ii. Objektif Teknik TOCFEMenerusi pelaksanaan teknik TOCFE dalam pengajaran dan pembelajaran, murid dan guru berupaya: mencapai matlamat pengajaran dan pembelajaran; menyelesaikan masalah dengan berkesan; membuat keputusan secara bertanggungjawab dan bersama; berkomunikasi dengan baik; dan memperoleh pembelajaran sepanjang hayat.

iii. Kaedah pelaksanaan TOCFEGuru menggunakan teknik TOCFE melalui kaedah berikut: Aktiviti bercerita (mendedahkan pemahaman konflik dan cara watak membuat keputusan); Kajian kes (modifikasi kelakuan dan tingkah laku, pembelajaran nilai murni dan kerohanian); dan Kandungan huraian sukatan pelajaran (kemahiran berfikir dan perancangan strategik)

5.8.2 Experiential Activities Planner (EAP)EAP merupakan kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menggabungkan beberappedagogi seperti kemahiran berfikir, kajian masa depan, teori kecerdasan pelbagaidalam satu pengajaran. EAP merangkumi lima aspek pembelajaran seperti berikut: belajar dalam suasana yang riang dan harmonis. kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif Pembelajaran Koperatif penglibatan komuniti. proses pembelajaran individu dan kecerdasan pelbagaii. Prosedur EAP : warm-up pengenalpastian masalah penerokaan individu keria kumpulan komunikasi rumusan

ii. Langkah-langkah Pelaksanaan EAPSemasa pengajaran dan pembelajaran, guru boleh menggunakan langkah-langkah pelaksanaan EAP sebagaimana yang disenaraikan. Menganalisis kandungan tema / tajuk Memilih topik atau tajuk dan subtajuk Menentukan objektif / hasil pembelajaran yang ingin dicapai Mengemukakan soalan tentang tajuk atau topik Merancang penggunaan EAP secara sistematik Menyediakan media rangsangan dan bahan bantu mengajar Mengadakan raptai Membuat demonstrasi pengajaran di bilik darjah Membuat penilaian selepas pengajaran dan pembelajaraniii. Kelebihan EAPKaedah EAP membolehkan guru merancang pengajaran dan pembelajaran agar menjadi lebih bermakna dan menggembirakan. Kaedah ini mengambil kira aspek penglibatan murid secara aktif dan koperatif dalam aktiviti sama ada di dalam atau di luar bilik darjah.

5.8.3 Pembelajaran Secara KontekstualPembelajaran Kontekstual adalah kaedah pembelajaran yang menggabungkan isi kandungan dengan pengalaman harian individu, masyarakat dan alam pekerjaan. Kaedah ini memerlukan guru mengaplikasikan pembelajaran secara konkrit yang melibatkan aktiviti hands-on dan minds-on. Pembelajaran akan berlaku apabila murid dapat memproses maklumat atau pengetahuan baru yang bermakna dalam rangka minda mereka. Pembelajaran menjadi lebih berkesan jika maklumat disampaikan dalam konteks yang pelbagai dan bermakna kepada murid. Penekanan juga perlu diberi kepada kepelbagaian persekitaran pembelajaran untuk menghasilkan pembelajaran yang berkesan.i. Bentuk Pembelajaran KontekstualDalam proses pembelajaran secara kontekstual, murid akan melalui satu atau lebih daripada bentuk pembelajaran yang berikut: Menghubungkait (Relating) Mengalami (Experiencing) Mengaplikasi (Applying) Bekeriasama (Cooperating) Memindahkan (Transfering)

ii. Pelaksanaan Pengajaran dan Pembelajaran KontekstualDalam pendekatan kontekstual, pengajaran dan pembelajaran, mesti memenuhi keperluanstrategi yang berikut:MOTIVASI--------- PEMAHAMAN KEMAHIRAN---------PENILAIAN

5.8.4 Kajian Masa Depan (KMD)Kajian Masa Depan merupakan salah satu strategi dalam pengajaran dan pembelajaran bagi membina keupayaan murid untuk menghadapi cabaran hidup dan berfikiran jauh ke hadapan. Melalui KMD murid akan menyedari bahawa masa depan sentiasa berubah dan penuh cabaran. Murid dapat merancang masa depan sesuai dengan hasrat melahirkan masyarakat Malaysia berwawasan, rasional, kreatif, dinamik dan berketrampilan.Dalam proses membuat Kajian Masa Depan, guru perlu mendedahkan kepada murid tentang apakah yang telah berlaku (sejarah) dan apa yang sedang berlaku (trend dan perubahan terkini). Seterusnya, guru perlu membimbing murid membuat pertimbangan terhadap kemungkinan apa yang akan berlaku pada masa hadapan dan impaknya sebelum membuat keputusan terbaik.i. Kemahiran KMDMelalui KMD guru hendaklah melatih murid untuk meramal masa hadapan dengan asas-asas tertentu melalui kemahiran khusus KMD seperti: Pemahaman konsep KMD Pengumpulan maklumat Ramalan dan analisis Imaginasi dan kreatif Strategi mengatasi cabaran Proses inovasi sosial Membina senario Penjelasan nilai-nilai masa depan Dimensi kemapanan

5.8.5 Pembelajaran KonstruktivismeKonstruktivisme adalah satu fahaman bahawa murid membina sendiri pengetahuan atau konsep secara aktif berdasarkan pengetahuan dan pengalaman sedia ada. Dalam proses ini, murid akan menyesuaikan pengetahuan yang diterima dengan pengetahuan sedia ada untuk membina pengetahuan baru.Melalui kaedah ini, guru memberikan lebih penekanan kepada peranan murid. Murid berinteraksi dengan bahan dan peristiwa serta memperoleh kefahaman yang jelas. Justeru, murid membina sendiri konsep dan membuat penyelesaian kepada masalah. Autonomi dan inisiatif murid hendaklah diterima dan digalakkan. Sesuatu pengetahuan individu murid adalah hasil daripada pengalamannya. Walau bagaimanapun, segala pengetahuan yang diperoleh perlu berkisar pada ciri-ciri sejarah.i. Kelebihan Pembelajaran KonstruktivismePembelajaran secara konstruktivisme mengubah peranan guru dan murid menjadi lebih: berfikir faham ingat yakin berkemahiran sosial seronok

5.8.6 Belajar Sambil MainPembelajaran sejarah merupakan pembelajaran yang dinamik. Kaedah belajar sambil bermain dapat membantu melaksanakan pengajaran dan pembelajaran Sejarah dengan lebih berkesan, menarik dan menyeronokkan. Melalui kaedah ini, murid akan seronok belajar tanpa menyedari mereka belajar dalam suasana tidak tertekan dan dapat mengingati fakta-fakta secara tidak langsung.5.8.7 Aplikasi Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK)

Guru digalak menggunakan TMK dalam pengajaran dan pembelajaran. Sumber rujukan TMK, boleh didapati daripada laman web yang dibangunkan oleh KPM seperti http://myschoolnet.ppk.kpm.my, http://www.cikgu.net.my/ dan sebagainya. Guru boleh memanfaatkan Portal e-Pembelajaran, yang menggunakan sistem pengurusan pembelajaran bagi menyediakan kandungan digital setempat (indigenous) untuk tujuan pembelajaran on-line. Selain itu, guru boleh menggunakan perisian yang dibekalkan oleh Bahagian Teknologi Pendidikan, Pusat Perkembangan Kurikulum atau yang dibangunkan sendiri oleh guru.6. PeneguhanGuru memberi peneguhan kepada murid mengikut situasi pembelajaran. Peneguhan diberi sama ada pujian secara lisan atau bukan lisan (mimik muka, isyarat tangan, pergerakan postur badan dsb). Guru mempelbagaikan kaedah peneguhan agar pujian yang diberi dapat memotivasikan murid. Guru juga perlu membuat teguran terhadap perlakuan negatif yang dilakukan oleh murid.7. Pemeriksaan Latihan dan Tugasan Murid7.1 Guru memberi latihan clan tugasan serta kerja rumah mengikut tahap, potensi clan keupayaan murid. Tugasan hendaklah dipelbagaikan bentuknya dan selari dengan pemeringkatan tajuk agar murid tidak ketinggalan dalam pembelajaran serta mempunyai pelbagai kemahiran.7.2 Latihan dan kerja rumah perlu diperiksa mengikut kekerapan yang munasabah. Guru hendaklah memberi ulasan yang membina, menunjukkan kesalahan murid dan memberikan penghargaan kepada penghasilan latihan yang terbaik. Di samping itu, guru juga memastikan murid membuat pembetulan kesalahan bagi meningkatkan potensi diri mereka.8. Penilaian di Bilik Darjah8.1 Guru perlu melaksanakan penilaian secara lisan atau bertulis untuk mengukur sejauh mana penguasaan pembelajaran murid serta mengetahui masalah yang dihadapi oleh mereka.8.2 Proses penilaian hendaklah dijalankan secara berterusan.8.3 Hasil penilaian memberi maklum balas keberkesanan pengajaran danpembelajaran, sama ada objektif yang dirancang tercapai atau sebaliknya.9. Penutupan Pengajaran9.1 Guru mengakhiri pengajaran dengan membuat penutupan kognitif (rumusan berkaitan tajuk yang diajar perlu dilakukan secara lisan atau bertulis).9.2 Guru juga hendaklah membuat penutupan sosial melalui kenyataan yang mententeramkan emosi murid dan meminta murid membuat persediaan untuk pelajaran berikutnya.

RujukanAbdul Rahim Abd. Rashid. (1999). Kemahiran berfikir merentasl kurikulum:pendekatan pedagogi dan wawasan pendidikan bestari. Shah Alam: Fajar Bakti.____________________ (1999). Pendidikan sejarah, falsafah, teori dan amalan.Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.Abd. Rashid Omar. (1999). Pancaminda: Kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif untuk sekolah rendah.(Ed.2) Ipoh : First Copy (M) Sdn. Bhd.Aini Hassan. (1994). Mata Pelajaran Sejarah KBSM Apa yang baru? Dlm. Jurnal Pendidikan Guru. 19.83-94.Bloom, Benjamin S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives Handbook, dlm. Cognitive domain. New York : Harper and RowBrooks, J.G. & Books, M.G. (1999). The courage to be constructivist. Educational Leadership, 57(3).Carr, H.H. (1965). What is history : The era appoach. London: Cambridge University Press.Collingwood (1985). Idea sejarah. (Muhd. Yusuf Ibrahim, Teriemahan). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.Fraenkel, J. R. (1980). Helping Students Think and Value: Strategies for teaching the social studies. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, INC.Gardner, H. (1983). Frames of mind. New York : Harper & RowGarvey Brian, (1977). Models of history teaching in the secondary schools. London : Oxford University PressHazri Jamil.(2003). Teknik mengajar sejarah. Bentong: PTS Publications & DistributorsJasbir Sarjit Singh et al. (1986). Pengajaran dan pembelajaran sejarah di sekolahsekolah Malaysia. Kuala Lumpur: Utusan Publication & DistributorsJohnson, A.P. (2000). Up and out: Using creative and critical thinking skills to enhance learning. Mankato: Allyn and Bacon.Kartim Baharun. (1998). Critical thinking skills, disposition and classroom practices of history teachers in Malaysia Secondary School. Thesis Phd. University of Manchester.

Kementerian Pendidikan Malaysia (1990). Teknik pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran sejarah. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum(1994). Model kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum.(1999). Model kemahiran berfikir dan strategi berfikir.Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum.

2001). Huraian Sukatan Pelajaran Sejarah KBSM Tingkatan Empat. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum.2001). Kemahiran berfikir dalam pengajaran dan pembelajaran. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum.2001). Sukatan Pelajaran Sejarah KBSM. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum2001). Penilaian kendalian sekolah. Kuala Lumpur : Pusat Perkembangan Kurikulum(2001). Kajian mass depan. Kuala Lumpur : Pusat Perkembangan Kurikulum

Marsan Osman. (1999). Strategi pengajaran kemahiran berfikir secara penyebatian penuhdalam mata pelajaran Sejarah. Kertas Projek Sarjana Pendidikan. Bangi: UKM.Mayer, R.E. (1977). Critical thinking and education. London: Martin RobinsonMlouly, G.J. (1973). Psychology for effective teaching. New York : Holt. Binchart & Winston Inc.Ng See Ngean. (1991). Pengukuran dan penilaian dalam pendidikan. Kuala Lumpur: Fajar Bakti.Nickerson, R.S., Perkins, D.N & Smith, E.E. (1985). The teaching of thinking. New Jersey : Lawrence Earlbaum Associates, Publishers.Phillips, J.A. (1997). Pengajaran kemahiran berfikir: teori dan amalan. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.Rajendran, N.S. (2001). Pengajaran kemahiran berfikir arcs tinggi: kesediaan guru mengendalikan proses pengajaran dan pembelajaran. Dalam Seminar Pameran Projek KBKK: Pusat Perkembangan Kurikulum. Kementerian Pendidikan Malaysia, 1-2 Ogos.Sanders, H. (1966).Classrooms questions: What kind? New York: Harper and Row,