garis panduan perancangan kawasan sensitif alam sekitar

Kawasan Pesisiran Pantai

DRAF 29/4/2011

1

JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA SEMENANJUNG MALAYSIA KEMENTERIAN PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN

2010

Kawasan Pesisiran Pantai

Cetakan Pertama 2010

Hakcipta Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Hakcipta terpelihara

Mana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara elektronik, gambar

rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Penerbit terlebih dahulu.

978-983-2773-98-6

Diterbitkan di Malaysia oleh

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa

Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170

1

Pemberitahuan

GP ini mengandungi 10 GP yang perlu dibaca secara bersama iaitu-

Kawasan Pesisiran Pantai;

Dataran Banjir, Tanah Lembap, Bekas Lombong, Tasik Dan Sungai;

Tadahan Air dan Sumber Air Tanah; Simpanan Mineral dan Bencana Geologi; Bekas dan Tapak Pelupusan Sisa Pepejal dan Sisa Toksid;

Pertanian Makanan; Warisan Semulajadi dan Antikuiti;

Rizab Hidupan Liar; Hutan Simpanan Kekal; dan Bukit dan Tanah Tinggi.

GP ini hendaklah dibaca bersama undang-undang, dasar Persekutuan dan

Negeri, serta GP Perancangan Pembangunan Di Kawasan Bukit dan Tanah Tinggi yang telah diluluskan oleh Mesyuarat Jemaah Menteri pada 12 Ogos 2009 dan MNKT Ke 62 pada 17 September 2009, serta lain-lain keperluan

pelbagai agensi teknikal berkaitan.

GP ini juga disediakan untuk menyokong GP sedia ada jabatan-jabatan kerajaan dan agensi-agensi lain.

GP ini akan menggantikan GP Piawaian Perancangan

Kawasan Pantai JPBD Bil 6/2000

29 April 2011

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

1. SKOP 1

1.1 Definasi Kawasan Pesisiran Pantai 1

1.2 Kawasan Pesisiran Pantai Sebagai KSAS 2

1.2.1 Ancaman Kepada KSAS Di Zon Pantai 3

1.3 Kategori Kawasan Pesisiran Pantai 4

dan Taman Laut

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 4

2.1 Prinsip Umum 5

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 6

3.1 Dasar Sedia Ada 6

3.2 Akta/Perundangan Berkaitan 6

4. GARIS PANDUAN UMUM 8

4.1 Pembangunan Gunatanah 9

4.2 Pengurusan Kebersihan 9

4.3 Pembangunan Fizikal 10

4.4 Kawalan Hakisan Pantai 11

4.5 Perlindungan Kecemasan 12

4.6 Pengorekan Pasir 12

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 18

5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan 18

SENARAI JADUAL

Jadual 1 : Anjakan Belakang Pembangunan 14

Jadual 2 : Kegunaan Tanah di Kawasan Pantai 18

1

SENARAI FOTO

Foto 1 : Suasana Pesisiran Pantai 1

Foto 2 : Keadaan Fizikal Pantai Yang Terhakis 2

Foto 3 : Keadaan Fizikal Gumuk Pasir Di Pesisir Pantai 2

SENARAI RAJAH

Rajah 1: Langkah Asas Reka Bentuk Kawasan Pemeliharaan 8

Pesisiran Pantai dan Taman Laut

Rajah 2 : Keperluan Anjakan Bangunan Di Kawasan Pesisiran 16

Pantai (Pantai Berlumpur), Hutan Paya Bakau

Rajah 3 : Keperluan Anjakan Bangunan Di Kawasan Pesisiran 17

Pantai (Pantai Berlumpur), Tiada Hutan Bakau

Rajah 4 : Contoh Bentuk Pembangunan Zon Penampan Di 21

Kawasan Kediaman

Rajah 5 : Contoh Laman Rumah Sebagai Kawasan Penampan 22

Rajah 6 : Contoh Pembangunan Zon Penampan 23

Rajah 7 : Contoh Bentuk Lanskap Penampan 24

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS)

KAWASAN PESISIRAN PANTAI

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

1. SKOP

1.1 DEFINISI KAWASAN

PESISIRAN PANTAI

Kawasan pesisiran pantai merangkumi kawasan 5km ke sebelah darat (back shore) dan 16.1

km nautika ke sebelah laut dari paras purata air pasang perbani

(shore front). Kawasan di sebelah darat termasuk sungai dan rizab air hingga ke kawasan yang dipengaruhi

oleh air masin. Sempadan kawasan pinggir laut, iaitu termasuk pesisir

pantai, kawasan perikanan, dan Taman Laut adalah dihadkan mengikut syarat-syarat di bawah1-

a) Kawasan Laut Wilayah adalah kawasan pinggir laut (12 batu nautika ke laut);

b) Semua kawasan dalam lingkungan 6 km daripada sempadan ekosistem pinggir laut

yang berterusan dianggap sebagai kawasan pinggir laut;

Foto 1: Suasana pesisiran pantai

c) kawasan dalam lingkungan 5km daripada kedua belah tebing

rizab sungai yang bersempadan dengan sungai yang

dipengaruhi oleh perubahan kemasinan air (kawasan estuari) adalah dianggap

kawasan pinggir laut;

d) ada bahagian sungai yang

dipengaruhi oleh pasang-surut laut tetapi di mana kemasinan air tidak berubah dianggap

sebagai kawasan khas. Disebabkan berlakunya air

pasang-surut dalam bahagian sungai ini, pengaliran keluar bahan pencemar dalam

bahagian sungai seperti ini adalah kurang. Kerana itu,

kawasan sungai yang dipengaruhi air pasang surut,

tanah dalam jarak 5km daripada rizab sungai dan 5km daripada kesan maksimum air

pasang surut (daripada minimum air pasang surut

perbani), dianggap sebagai kawasan Pinggir Laut; dan

e) semua kawasan yang ditambak

daripada kawasan laut, termasuk kawasan pesisir

pantai atau ekosistem lautan yang berterusan daripada masa 46 tahun yang terdahulu (1957)

adalah kawasan Pinggir Laut.

1

1

Hakisan Tanah

Hakisan pantai berlaku secara semula jadi akibat balasan garis pantai kepada proses garis pantai

semulajadi yang dijana oleh keadaan kaji cuaca dan oseanografi yang

terdiri daripada tiupan angin, ombak dan air pasang-surut.

Hakisan pantai lebih ketara di

kawasan aktif morfologi serta di kawasan berhampiran dengan muara sungai (river mouth) yang

mempunyai perubahan morfologi jangka masa pendek.

1.2. KAWASAN PESISIRAN PANTAI SEBAGAI KSAS

Gumuk Pasir

Gumuk pasir pantai (sand dunes) dan gumuk pasir hutan bukan sahaja

bertindak sebagai penampan (buffer) penting kepada hakisan pantai malahan juga bertindak

sebagai habitat semulajadi dan takungan pasir bagi memenuhi

hakisan semulajadi dan melawan impak negatif kenaikan aras laut.

Muara Sungai (River mouth)

Muara sungai mengalami masalah pemendapan akibat kelodakan yang

banyak yang berasal dari kawasan tadahan bergandingan dengan

pergerakan sedimen susur pantai. Kesan-kesan ini akan menyebabkan pengurangan aliran di kawasan

tersebut terutamanya semasa aliran banjir (flood discharge),

mengakibatkan gangguan kepada perjalanan navigasi kapal besar serta bot-bot perikanan.

3

Foto 3: Keadaan fizikal gumuk pasir di pesisir pantai

Foto 2 : Keadaan fizikal pantai yang terhakis


2 GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN

KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS)




GP untuk pemuliharaan dan

pembangunan kawasan pesisiran pantai perlu berdasarkan jenis

bentuk kawasan dan proses-proses fizikal, kimia dan biologi yang bertindak ke atasnya selain daripada

keadaan sosio ekonomi tempatan.

Semenanjung Malaysia disempadani oleh Laut China Selatan di sebelah timur dan Selat Melaka di sebelah

barat. Kawasan pantai Malaysia terdiri daripada alluvium yang mudah

terhakis dan berisiko bencana. Kawasan pantai timur terdiri daripada taburan pasir sepanjang

860km manakala pantai barat pula terdiri daripada kelodak (silt) dan

lumpur (clay) yang meliputi kawasan sepanjang 1110 km.

1.2.1 ANCAMAN KEPADA

KSAS DI ZON PANTAI

Kawasan KSAS

Kesan Ancaman

Pembangunan Pantai

Garis pantai adalah tertakluk kepada kesan hakisan pantai yang boleh mengakibatkan kehilangan keluasan tanah dan kehilangan habitat. Tambahan pula, proses semulajadi ini boleh diburukkan lagi oleh aktiviti manusia.

Tebus gunatanah

Tebus gunatanah tanpa perancangan yang baik akan mengakibatkan impak negatif ke atas proses pembentukan pantai serta pengangkutan sedimen (yang boleh mengakibatkan hakisan atau pertumbuhan accretion. Ini akan menambahkan pencemaran air laut dan mengurangkan kepelbagaian habitat marin.

Perlombongan Pasir Luar

Pantai

Bahan-bahan penambakan yang diperlukan untuk projek tebus gunatanah akan diperolehi daripada pengeluaran pasir kawasan luar pantai. Kegiatan ini akan mengubah batimetri dasar laut. Kesan seperti pengurangan pasir, ombak besar dan penambahan tenaga ombak tinggi akan menyebabkan hakisan, pemendapan dan kehilangan ekosistem marin.

3


GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN



1.3 KATEGORI KAWASAN

PESISIRAN PANTAI DAN TAMAN LAUT

KSAS

Bernilai

Warisan

KSAS

Bernlai

Sokongan Hidup

KSAS

Berisiko

Bencana

Fungsi

Utama

Fungsi

Sampingan Fungsi Utama

• mempuny

ai kepentingan dan nilai tinggi dari segi eko sistem

marin seperti terumbu karang, dan

habitat

rumput laut.

• mempuny

ai nilai sokongan hidup dari segi eko sistem pantai seperti

sumber hutan bakau, terumbu karang

dan

habitat rumput laut.

• Pembanguna

n di pantai menyebabkan impak negatif ke atas proses pembentukan pantai

serta pengangkutan sedimen seperti bencana hakisan.

2. PRINSIP-PRINSIP

PERANCANGAN

Perancangan dan pembangunan kawasan pesisiran pantai perlu diteraskan kepada prinsip-

prinsip perancangan dan pembangunan sejagat yang

antara lain menitikberatkan elemen-elemen seperti berikut-

• Prinsip Ihsan a. Semua keputusan dan tindakan

perancangan dan pembangunan mempertimbangkan kesan

tindakan sama ada kepada individu, mesyarakat dan alam sekitar termasuk kawasan

pesisiran pantai serta flora dan faunanya

• Prinsip Keselamatan

a. Perancangan dan pembangunan kawasan pesisiran pantai

mestilah menghindarkan unsur-unsur yang mendatangkan ancaman kerosakan/bahaya

kepada kawasan tersebut. Ini adalah untuk menjadikan

kawasan tersebut lebih selamat, liveable, mampan dan lebih

produktif.

• Prinsip Kebersihan

a. Memastikan kawasan pesisiran

pantai berada dalam keadaan bersih, indah dan teratur dengan penyediaan segala kemudahan

asas dan awam yang mencukupi seperti sistem lalulintas dan

pengangkutan yang berkesan dan selesa;

b. Mengambil langkah-langkah

untuk menggalakkan orang awam supaya menghargai kebersihan

dan menanam kesedaran dalaman;

4






c. Mengintegrasikan pelbagai ciri-ciri kebudayaan dan senibina

warisan tempatan dalam rekabentuk bangunan kawasan

berdekatan dengan pesisiran pantai; dan

d. Rekabentuk yang berkualiti serta

yang mengutamakan nilai-nilai estatika, pandangan yang sihat

dan bersih

• Prinsip Pemeliharaan Alam

Sekitar dan Pemuliharaan Sumberjaya Asli dan Mampan

a. Memelihara kawasan

semualadi seperti kawasan

pesisiran dan pantai yang sensitif dan kawasan yang

mempunyai peranan ekologinya seperti hutan paya

bakau yang perlu dikekalkan untuk kepentingan umum; dan

b. Pengekalan alam semulajadi bagi kawasan yang sensitif di

mana perubahan-perubahan yang berlaku terhadap kawasan tersebut

diminimumkan sama ada pada manusia atau habitat sedia

ada.

2.1 PRINSIP-PRINSIP UMUM

Perancangan dan pembangunan kawasan pesisiran pantai dan taman

laut perlu berdasarkan kepada prinsip-prinsip berikut:

perancangan dan pengurusan

kawasan pantai perlu dilakukan

dengan mengambil kira peranan kawasan sensitif dalam

lanskapnya dan pengekalan peranan tersebut dalam mana-mana perancangan pembangunan

sekelilingnya;

konsep reka bentuk pusat dan

penampan atau core and buffer merupakan asas bagi pelan gunatanah dan aktiviti

berhampiran kawasan pantai;

pembangunan perlu dilakukan

pada jarak yang jauh (anjakan belakang) daripada kawasan pantai bagi mengurangkan kesan

pembangunan terhadap kawasan pantai; dan

kawasan penampan perlu direka bentuk supaya lanskapnya berfungsi sebagai penampan

kesan pembangunan atas kawasan sensitif (zon

pengurusan/koridor riparian).

7

5




3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEDIADA 3.1 Dasar Sediada

Dasar Aspek Ditekankan

Konvensyen Antarabangsa

berkaitan Tanah Lembap

Berkepentingan Antarabangsa

(International Convention on

Wetlands of International

Importance) atau Konvensyen

Ramsar.

Mengenal pasti beberapa jenis tanah lembap

sebagai kawasan tanah lembap pesisir laut.

International Union for

Conservation of Nature (IUCN).

Menyenaraikan 10 kategori kawasan

pemuliharaan termasuk kawasan pesisiran

pantai.

6





3.2 Aspek/Perundangan Berkaitan

Akta / Undang-Undang Agensi

Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 dan Peraturan-

Peraturan di bawahnya-

Perintah Kualiti Alam Sekeliling (Udara Bersih)

1978;

Perintah Kualiti Alam Sekeliling (Aktiviti yang

Ditetapkan) bagi Laporan Penilaian Alam

Sekitar 1987; dan

Perintah Kualiti Alam Sekeliling (Penurunan

Kuasa Kawalan Pencemaran Marin) 1993 dan

1994.

Jabatan Alam Sekitar

Akta Perikanan 1985 Jabatan Perikanan

Jabatan Taman Laut Malaysia

Akta Perhutanan Negara 1984 Jabatan Perhutanan

Akta Kerajaan Tempatan 1976 PBPT

Akta Pengambilan Balik Tanah 1960 PBPT

Kanun Tanah Negara 1965 Pejabat Tanah dan Daerah

Akta Perancang Bandar dan Desa 1976 JPBD

PBPT

Akta Pemuliharaan Tanah 1960 Pejabat Tanah dan Galian

Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 PBPT

Akta Pelantar Benua 1966 JKPTG

Akta Zon Ekonomi Eksklusif 1984 Jabatan Laut

Jabatan Perikanan

Jabatan Kastam

Jabatan Pertahanan

Akta Pelindungan Hidupan Liar 1972 Jabatan PERHILITAN

Jabatan Taman Laut Malaysia

Akta Pihak Berkuasa Pelabuhan 1963 (semakan

semula 1992)

Kementerian Pengangkutan

Pihak Berkuasa Pelabuhan

7




4. GARIS PANDUAN UMUM Konsep kawasan pusat dan penampan (core and buffer) digunakan bagi mengurus perancangan dan pemeliharaan kawasan pesisiran pantai dan taman

laut (Rajah 1).

Rajah 1 Langkah Asas Reka Bentuk Kawasan Pemeliharaan Pesisiran Pantai dan Taman

Laut

a) habitat berhampiran dan berhubung dengan habitat yang dikenal pasti dari segi pergerakan spesies atau pengaliran

nutrien;

b) ibu pejabat, stesen pegawai renjer, zon-zon kawasan asli perikanan, peranginan, penyelidikan, pendidikan;

c) kawasan tadahan, pertanian, pembangunan bandar dan industri, sungai dan estuari; dan

d) laluan perkapalan, kawasan perikanan komersial, dan zon kegunaan intensif.

Kawasan jenis (c) dan (d) mesti dimasukkan dalam zon

penampan atau perlu dikawal dari segi enapan, bahan agrokimia, dan banjir daripada air tawar (Salm & Clark, 1984).

Pusat

Pusat

Pusat

Langkah 1 Langkah 2 Langkah 3

8



KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS) KAWASAN PESISIRAN PANTAI


GP UMUM BAGI KAWASAN

PESISIRAN PANTAI

4.1 Pembangunan

Gunatanah

Pelan Pengurusan Zon Pesisiran

Pantai Bersepadu (Integrated Coastal Zone Management –

ICZM) dan dijadikan sebagai dasar pembangunan dan pemuliharaan kawasan pesisiran pantai dan

pulau.

Dalam penilaian gunatanah, kesan terhadap kualiti alam sekitar hendaklah mengambil kira kesan

kumulatif jangka panjang terhadap sumber pesisiran pantai

dan habitat marin.

Pembangunan fizikal hanya dibenarkan di belakang gumuk dan garis pantai.

Pembangunan di kawasan

belakang pantai, dekat pantai dan luar pantai adalah selektif seperti aktiviti rekreasi, eko-pelancongan,

marina dan perikanan. Struktur hanya boleh dibina dengan

kelulusan Unit Kejuruteraan Pantai (JPS) dan/atau Jabatan Alam Sekitar (JAS) dan Jabatan Taman

Laut Malaysia sekiranya melibatkan pulau-pulau yang telah

diwartakan sebagai taman laut. Semua pembangunan struktur

binaan kekal perlu mematuhi garis

anjakan minimum mengikut jenis pembangunan, topografi serta

kesesuaian kawasan.

Aktiviti perlombongan tidak dibenarkan di kawasan gumuk, belakang pantai hingga ke luar

pantai yang berjarak sehingga 10km atau berkedalaman air

muka 10m. Intensiti pembangunan di

kawasan santuari penyu tidak dibenarkan.

Pencahayaan yang terang dan

bangunan tinggi tidak dibenarkan

di kawasan pembangunan berhampiran zon pendaratan

penyu

4.2 Pengurusan Kebersihan

dan Keindahan

Kawalan Pelepasan Buangan

Sistem saliran dan pembetungan yang menyeluruh, bersepadu dan

menepati standard yang diiktiraf Kawalan sistem pemungutan

sampah dan kemudahan pembuangan sampah yang

efisien

9



4.3 Pembangunan Fizikal

Pembangunan di kawasan pantai perlu kajian hidraulik-

Pembangunan depan

pantai (shore-front) - contoh pembangunan ialah limbungan kapal,

pelabuhan loji penapisan minyak, talian paip,

stesen penjana kuasa, limpahan marin marina, jeti, lapangan terbangan;

Pembangunan belakang

pantai (backshore) - contoh pembangunan ialah perumahan, resort,

pusat rekreasi, hotel; dan

Pengorekan pasir di pantai dan muara sungai - contoh pembangunan

ialah lombong pasir, pendalaman untuk

pengemudian kapal, penebatan banjir dan akuakultur.

Projek penambakan yang

melibatkan kawasan 50 hektar (123.55 ekar) atau lebih dan aktiviti pengorekan pasir yang

melibatkan kawasan 50 hektar atau lebih perlu menjalankan

Kajian Penilaian Impak Alam Sekitar Terperinci (detailed Environmental Impact

Assessment (EIA) Report).

Kawasan penampan perlu disediakan sebagai kawasan

perantaraan antara satu kawasan aktiviti intensiti tinggi dengan satu kawasan

aktiviti intensiti rendah.

Berasing daripada kawasan penempatan yang lain serta kawasan taman, rizab

tumbuhan dan tanah lembap yang berfungsi sebagai

penampan dan pelindung ekosistem pinggir laut.

Perancangan pembangunan

perlu memastikan tiada perubahan kepada hidrologi

dan pengaliran arus di kawasan sensitif alam sekitar

pinggir laut yang boleh menjejaskan fungsi fizikal,

kimia, dan/atau biologi asalnya.

Sempadan tapak pembangunan (footprint) kawasan penempatan perlu

ditunjukkan dengan jelas, terang dan Garisan Pinggir

Semula jadi (natural edges) perlu dikekalkan-

kawasan pinggir laut

seharusnya merupakan

sistem kawasan pesisiran dan taman rizab yang menjalar sepanjang garis

pantai, estuari, pulau, kawasan perikanan, yang

10





mudah dikunjungi oleh orang awam;

sempadan kawasan

penempatan berhampiran perlu dikenal pasti supaya tidak melampaui batasan

sempadan; dan

laluan ekologi yang bersambung perlu ditentukan untuk

menghubungkan kawasan tumbuhan asli dan

kawasan pemeliharaan.

Anjakan belakang

pembangunan diwajibkan seperti dalam Jadual 7.

Zon Pengurusan Riparian

Zon pengurusan riparian perlu dibentuk bagi mengurangkan kesan terus pembangunan

kepada kawasan sensitif alam sekitar di pinggir badan-badan

air, termasuk sungai dan pantai dalam kawasan pinggir laut; dan

GP bentuk zon pengurusan riparian diberikan dalam GP

khusus.

4.4 Kawalan Hakisan Pantai

Kaedah berbentuk bukan

struktur terhadap masalah hakisan pantai diberi

keutamaan seperti penambakan pantai,

perlindungan pantai oleh tumbuhan, pemulihan gumuk,

pembentukan dan penyelenggaraan.

Pembinaan, pembesaran atau

pembaikan struktur pelindung

pantai perlu memenuhi syarat berikut:

struktur tersebut penting

untuk melindungi penggunaan yang

bergantung kepada air atau kawasan pantai rekreasi awam mengalami

bahaya hakisan dan limpahan banjir;

struktur tersebut tidak akan mendatangkan impak

negatif ke atas bekalan pasir pantai tempatan,

hakisan, pencetekan pantai dan hidupan marin;

struktur tersebut adalah sejajar dengan pelan induk

pelindungan pesisiran pantai negeri berkenaan; dan

dengan topografi sediada

memberi tahap perlindungan yang sama dan mempunyai reka

bentuk yang tidak melebihi jangka pulangan 50 tahun

bagi ribut

11



Mengurangkan kesan negatif ke atas sistem gumuk dan

pantai, kawasan berhampiran dan marin penyu.

Pembinaan pantai yang melebihi garis pesisir

mengikut arah selintang pantai sehingga menjulur keluar ke arah laut dari tubir

gumuk, garis tumbuhan atau ke atas pesisiran pantai aktif,

perlu dihadkan supaya tidak menceroboh ke kawasan pantai

4.5 Perlindungan Kecemasan

Apabila berlaku ribut, di

kawasan pantai sehingga mengakibatkan hakisan

gumuk pasir dan pesisiran pantai, samada struktur yang dibina telah musnah atau

berpotensi untuk musnah akibat ribut, maka perlu ada

pelan tindakan kecemasan yang diperlukan untuk maksud seperti berikut:

perlindungan kecemasan perlu diambil dalam masa

30 hari selepas berlaku kejadian hakisan. Ini

mungkin perlu dilanjutkan lagi sehingga pengesahan semula keadaan

kecemasan tersebut;

keperluan minima diperlukan untuk

perlindungan sementara;

perlindungan sementara perlu ditempatkan dan direkabentuk supaya

mudah dialihkan;

di kawasan berlaku limpahan pasir lebihan, pengorekan kawasan

pantai perlu ditegah;

tiada aktiviti yang

mendatangkan impak kurang baik dilakukan; dan

sebarang kesan negatif mesti ditangani.

4.6 Pengorekan Pasir

Aktiviti pengorekan dan penambakan pasir

dikategorikan sebagai aktiviti terhad, tersekat

dan/bersyarat bergantung kepada paras sensitiviti KSAS. Sebagai contoh, pengorekan

pasir dilarang di kawasan pemuliharaan dan pengurusan

semulajadi tetapi dibenarkan di kawasan pengurusan pembangunan

Teknik pengorekan dan amalan pengurusan terbaik-

mengenalpasti kaedah pengorekan yang sesuai

12





serta protokol yang perlu dilaksanakan;

kapal korek berbentuk

hopper mungkin digunakan apabila ianya tidak diisi melebihi paras limpahan

semasa mengorek bahan merbahaya atau sedimen

bertoksin atau lumpur dan kelodak; dan

syarat tiada limpahan atas barge dikenakan atas

pengorekan pasir.

Pembuangan bahan-bahan korekan-

kenalpasti kegunaan

jendela korekan pasir untuk kegunaan habitat; dan

menghasilkan kaedah ujian

ke atas sedimen, teknik analisis dan had konsentrasi kandungan

kimia bahan-bahan yang perlu dikorek.

Penempatan bahan korekan di bawah air di kawasan teluk dihadkan dan pilihan tapak

pembuangan yang tidak dipengaruhi pasang surut dan

di lautan terbuka diberi keutamaan.

Kajian EIA di kawasan sumber pasir dari segi kesesuaian

samada akan menjejaskan ekologi dan proses fizikal.

13




Jadual 1 Anjakan Belakang Pembangunan

Jenis Pantai

Aktiviti GP

Pantai berpasir

dan laut

i. Rekreasi 60 meter daripada paras purata air pasang perbani.

ii. Kediaman dan Pelancongan

60 meter daripada paras purata air pasang perbani.

iii. Perindustrian Ringan 500 meter daripada paras purata air pasang perbani.

iv. Perindustrian Berat 1000 meter daripada paras purata air pasang perbani.

v. Pertanian termasuk akuakultur

100 meter daripada paras purata air pasang perbani

vi. KSAS

Tambahan anjakan belakang 50% kepada nilai kawasan biasa. Air

pelepasan (industri, komersial, kediaman dan kumbahan) perlu

disalurkan ke sistem saliran darat. Contoh, untuk kawasan rekreasi, anjakan belakang = 90 meter

Pantai berlumpur

i. Kediaman dan Pelancongan


ii. Perindustrian 1000 meter daripada paras purata air pasang perbani (bagi kedua-dua industri ringan dan berat).

iii. Pertanian termasuk akuakultur


iv. KSAS

Tambahan anjakan belakang 50% kepada nilai kawasan biasa. Air pelepasan (industri, komersial,

kediaman dan kumbahan) perlu disalurkan ke darat. Contoh, untuk

kawasan perindustrian, anjakan belakang = 1500 meter

14





Jenis Pantai

Aktiviti GP

Pantai berbatu/

tebing curam

i. Kediaman dan Pelancongan

30 meter daripada paras purata air

pasang perbani. Pembangunan dibenarkan di atas air, dengan kawalan jarak di antara bangunan ke bangunan

dan dibina di atas tiang dengan kawalan ketinggian dan kumbahan.

ii. KSAS

Tambahan anjakan belakang 50% kepada nilai kawasan biasa. Air

pelepasan (industri, komersial, kediaman dan kumbahan) perlu

disalurkan ke sistem saliran darat.

Pantai bagi kawasan

tebus guna

i. Kediaman/ pelancongan

Mempunyai 60 meter kawasan penampan dari tebing laut baru serta menyediakan jalan perkhidmatan

sepanjang pantai tersebut untuk kegunaan orang awam.

ii. KSAS

Tambahan anjakan belakang 50%

kepada nilai kawasan biasa. Air pelepasan (industri, komersial, kediaman dan kumbahan) perlu

disalurkan ke sistem saliran darat.

Pantai KSAS

Pinggir Laut

Semua aktiviti

Sebarang bangunan atau pembinaan yang melintasi pantai hingga ke pergigian air tidak dibenarkan di

kawasan mana-mana pantai kawasan sensitif alam sekitar melainkan

boardwalk atau jeti awam sahaja .

Sumber: Kajian KSAS, 2004

115




Rajah 2 Keperluan Anjakan Bangunan Di Kawasan Pesisiran Pantai (Pantai Berlumpur),

Hutan Paya Bakau

Sumber: Piawaian Perancangan Garis Panduan Pembangunan Di Kawasan Pesisiran

Pantai, 1997

Paras Air Laut

Nota: Anjakan 60 meter adalah untuk pantai berpasir bagi pantai berlumpur. Anjakan 400 meter bagi kawasan hutan paya bakau

16





Rajah 3

Keperluan Anjakan Bangunan Di Kawasan Pesisiran Pantai (Pantai Berlumpur), Tiada Hutan Bakau

Sumber:Piawaian Perancangan Garis Panduan Pembangunan Di Kawasan

Pesisiran Pantai,1997

Nota: Anjakan adalah 100 meter bagi pantai berlumpur

Paras Air Laut

17 117




5. GARIS PANDUAN KHUSUS

Jadual 8 Kegunaan Tanah di Kawasan Pantai

KSAS/Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan

(Rujuk Kod Gunatanah)

Aktiviti Dibenarkan dengan syarat

Aktiviti tidak dibenarkan

Catatan / GP

Aktiviti Syarat

Kawasan pantai

yang di anggap sangat sensitif dari segi keunikan biologi, warisan/arkeologi, kadar hakisan tinggi, atau sebab lain yang dikenal pasti.

1 Tiada Penyelidikan terkawal.

Tidak

merosakkan persekitaran.

Semua Menggunakan

konsep kawasan pusat dan penampan (core and buffer)-rujuk Rajah 2.

Rujuk kepada

Integrated Shoreline Management Plan (ISMP), JPS.

Dataran pasang

surut terlindung dan dataran terumbu. (ESI=8) Kawasan sensitif seperti Pulau Kecil, Taman Laut, Gumuk Pasir, Pantai Berlumpur Kunjungan Burung, Pantai Berlumpur Semaian Kerang, Kawasan Hutan Bakau (ESI=9,10), Kawasan Dataran Terumbu Karang, Kawasan Rumput Laut, Kawasan Warisan/ Arkeologi Pinggir Laut.

2 Aktiviti

berimpak rendah Eko-pelancongan

Kemudahan

Pelancongan, rekreasi, perumahan, institusi, pertanian.

Pulau,

Taman Laut EIA dan kebenaran agensi berkaitan.

Industri,

Pembangunan lain yang merosakkan atau mengancam dataran terumbu, mengubah rejim enapan dataran sehingga menyebabkan hakisan atau mendapan.

Anjakan (Set-

back). Zon Hutan

Pantai Perancangan

konsep core and buffer.

Zon Pengurusan riparian.

Rujuk Akta Perikanan 1985.

Kajian Carrying Capacity/Limit of Acceptable Change (LAC).

Rujuk kepada ISMP JPS.

Perikanan, penyelidikan.

Aktiviti

berlesen, Taman Laut - perlu mengikut syarat.

118





KSAS/Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Catatan / GP

Aktiviti Syarat

Pantai berbatu

terlindung, tembok pesisiran pantai, pantai berpasir (termasuk pantai saku) dan tebing sungai yang tinggi. (ESI=7) Dataran pasang surut terdedah. (ESI=6)

3 Tiada saliran,

pendalaman, pertanian, perumahan (kepadatan rendah), institusi, rekreasi dan perikanan.

Penyediaan

EIA untuk kualiti air kawasan persekitaran.

Pembangunan

kepadatan tinggi.

Industri, Aktiviti lain

yang boleh menyebabkan hakisan atau mendapan.

Anjakan (Set-

back). Konsep core

and buffer. Zon

Pengurusan riparian.

Rujuk jadual 6 bagi syarat pantai berpasir.

Rujuk ISMP JPS.

Pantai berbatu

kerikil dan tembok batu-bata yang terdedah. (ESI=5) Pantai terdedah, bercampur pasir dan kerikil dan tambakkan pasir-kerikil. (ESI=4) Pantai terdedah, pasir saiz sederhana ke kasar. (ESI=3) Pantai terdedah, pasir halus dan beting-beting pasir. (ESI=2)

3 Tiada Perumahan,

industri, rekreasi, institusi, pertanian dan perikanan.

Penyediaan

EIA untuk kualiti air kawasan persekitaran.

Aktiviti yang

boleh menyebabkan hakisan atau mendapan.

Anjakan (Set-

back). Zon Hutan

Pantai. Konsep core

and buffer. Zon


Rujuk ISMP JPS.

119




KSAS/Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Catatan / GP

Aktiviti Syarat

Tanjung berbatu

terdedah, platform dihakis ombak, dan tembok laut. (ESI=1)

3 Tiada Perumahan,

industri, rekreasi, institusi dan pertanian.

Penyediaan

EIA supaya tidak menjejaskan kestabilan kawasan.

Kuari

Aktiviti yang

boleh mengancam kestabilan tanjung, pembangunan yang boleh merosakkan pemandangan kawasan pelancongan.

Anjakan (Set-

back). Zon Hutan

Pantai. Konsep core

and buffer. Zon


Rujuk ISMP JPS

Sumber: Kajian KSAS, 2004

Nota: Tahap kesensitifan:

1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan 2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran gunatanah 3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu)

20





Rajah 4 Contoh Bentuk Pembangunan Zon Penampan Di Kawasan Kediaman

Sumber: Garis Panduan Kawasan Sensitif Alam Sekitar, 2008

121




Rajah 5 Contoh Laman Rumah Sebagai Kawasan Penampan

a) Laman Taman tanpa zon penampan yang berimpak tinggi kepada

kawasan perairan.

b) Laman Taman dengan zon penampan yang berimpak rendah kepada

kawasan perairan.


122





Rajah 6 Contoh Pembangunan Zon Penampan

a) Contoh pembangunan resort atau rumah kediaman di pinggir pantai.

b) Contoh penampan untuk kawasan pertanian.


123




Rajah 7 Contoh Bentuk Lanskap Penampan

a) Sekeliling bangunan.

b) Kilang atau industri di pesisir pantai.


124





Sebarang pertanyaan sila hubungi:

Pengarah

Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan


Tel: 03-2081 6000

Faks: 03-2094 1180

Email: [email protected] Laman web: http://www.townplan.gov.my






Jalan Chenderasari, 50646 Kuala Lumpur

Kawasan Dataran Banjir, Tanah Lembab,

Bekas Lombong, Tasik dan Sungai

DRAF 29/4/2011

JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA SEMENANJUNG MALAYSIA

KEMENTERIAN PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN 2010

Kawasan Dataran Banjir, Tanah

Lembap, Bekas Lombong, Tasik dan Sungai


Hakcipta




Mana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun

dipindahkan dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara elektronik, gambar rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis

daripada Penerbit terlebih dahulu.

978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1180

Pemberitahuan







GP ini hendaklah dibaca bersama undang-undang, dasar Persekutuan

dan Negeri, serta GP Perancangan Pembangunan Di Kawasan Bukit dan Tanah Tinggi yang telah diluluskan oleh Mesyuarat Jemaah Menteri pada 12 Ogos 2009 dan MNKT Ke 62 pada 17 September 2009, serta lain-lain

keperluan pelbagai agensi teknikal berkaitan.


GP ini juga menggantikan GP Piawaian Perancangan

Kawasan Tasik (JPBD 2/2000)

29 April 2011

A. DATARAN BANJIR


1. SKOP 1 1.1 Definisi Dataran Banjir 1 1.2 Kawasan Dataran Banjir Sebagai KSAS 2 1.3 Kategori Kawasan Dataran Banjir Sebagai KSAS 2


2.1 Larangan Pembangunan Di Kawasan Dataran Banjir 2 2.2 Mengadakan Pelan Pengurusan Dataran Banjir 2

2.3 Pemeliharaan Tanah Lembap 3

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 4 3.1 Akta/Perundangan Berkaitan 4


4.1 Zon Saluran Dataran Banjir (Floodway) 4 4.2 Zon Pinggir Dataran Banjir (flod Fringe) 5

4.3 Zon Luar Dataran Banjir 5

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 7 5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan 7

SENARAI RAJAH Rajah 1 : Ilustrasi Dataran Banjir- Pinggir Dataran Banjir dan

Saluran Dataran Banjir 1

Rajah 2(a) : Contoh Bangunan floodproofing menaikkan aras lantai

melebihi aras banjir 5

Rajah 2(b) : Contoh Bangunan floodproofing menaikkan aras lantai

melebihi aras banjir 5

SENARAI FOTO Foto 1: Salah satu contoh kawasan dataran banjir di Malaysia 3

B. TANAH LEMBAP (WETLANDS)


1. SKOP 10

1.1 Definisi Tanah Lembap (WETLANDS) 10

1.2 Kawasan Tanah Lembap (WETLANDS) Sebagai KSAS 10

1.3 Kategori Tanah Lembap (WETLANDS) KSAS 11

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN TANAH LEMBAP 11

2.1 Pemuliharaan dan Penggunaan Lestari Tanah Lembap 11

2.2 Pertukaran Guna Tanah di Tanah Lembah 11

tidak dibenarkan

2.3 Pembentukan Zon Penampan di Sekeliling Tanah Lembap 11





4.1 Pengenalpastian dan Pemeliharaan Tanah Lembap

Berkepentingan Antarabangsa 13

4.2 Kawasan Tanah Lembap 14

4.3 Zon Penampan 15



SENARAI FOTO

Foto 2: Pembinaan pelantar (boardwalk) yang tidak mengganggu

ekosistem semula jadi tanah lembap. 14

C. BEKAS LOMBONG


1. SKOP 18 1.1 Definisi Bekas Lombong 18

1.2 Kawasan Bekas Lombong Sebagai KSAS 19

1.2.1 Kawasan Bekas Lombong Dalam Konteks KSAS 19

1.3 Kategori Kawasan Bekas Lombong KSAS 20

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 20 2.1 Pemeliharaan Bekas Lombong Sebagai Kawasan Warisan

Geologi dan Landskap 20

2.2 Bekas Lombong yang Dibangunkan Hendaklah Dipastikan

Tidak Mempunyai Risiko Geo-Bencana 21

2.3 Keselamatan Awam Perlu Diutamakan 21

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 22 3.1 Dasar Sedia Ada 22


4. GARIS PANDUAN UMUM 23 4.1 Pemuliharaan Kolam Bekas Lombong 23

4.2 Zon Penampan 24

5 GARIS PANDUAN KHUSUS 25 5.1 Pemuliharaan dan Pembangunan 25


SENARAI FOTO

Foto 3: Kolam lombong yang terbentuk daripada perlombongan

timah jenis kapal korek 19

Foto 4: Kawasan tanah bekas lombong yang wujud daripada

perlombongan timah jenis kapal korek 19 Foto 5: Contoh tapak rekreasi yang dibina di atas kawasan bekas

Lombong 21

D. TASIK


1. SKOP 29 1.1 Definisi Tasik 29 1.2 Kawasan Tasik Sebagai KSAS 30

1.3 Kategori Kawasan Tasik KSAS 31


3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 32 3.1 Akta/Perundangan Sedia Ada 32


5. GARIS PANDUAN KHUSUS 34 5.1 Garis Panduan Khusus Pengurusan Tasik 34 5.2 Garis Panduan Khusus Pembangunan 36

SENARAI FOTO

Foto 6: Pemandangan sebuah tasik semulajadi 30

Foto 7: Kawasan tasik yang telah dibangunkan sebagai

kawasan rekreasi 30

Foto 8: Contoh pembangunan tasik yang dirancang

secara komprehensif 33

Foto 9: Contoh pembangunan tasik yang bersifat

environmental oriented dan mesra alam. 33

sambung

E. SUNGAI


1. SKOP 50 1.1 Definisi Sungai 50

1.2 Sungai Sebagai KSAS 51 1.3 Kategori Sungai KSAS 51

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 51 2.1 Prinsip-prinsip Umum Pemuliharaan dan Pembangunan

Sungai 52

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 52 3.1 Akta/Perundangan Sedia Ada 52

4. GARIS PANDUAN UMUM 53 4.1 Garis Panduan Umum Pemuliharaan 55

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 55 5.1 Garis Panduan Khusus Pemuliharaan 55 5.2 Garis Panduan Khusus Pembangunan 59

SENARAI RAJAH

Rajah 3: Ilustrasi Keratan Rentas Sungai, Rizab Sungai dan

Koridor Sungai 50

Rajah 4: Keratan Rentas Sungai Di Kawasan Perkampungan 54

Rajah 5: Keratan Rentas Sungai Di Kawasan Lanskap Semulajadi 54

Rajah 6: Keratan Rentas Sungai Di Kawasan Bandar 54

Rajah 7: Pendekatan 3 Zon Penampan Yang Dibangunkan Untuk

Kawasan Sungai Dalam Hutan 57

Rajah 8: Kawasan Penampan 3 Bahagian 57

Rajah 9: Contoh Bentuk Laluan Di Kawasan Penampan 58

SENARAI FOTO

Foto 10: Pemandangan aliran air sungai semulajadi 50

BAHAGIAN I :

Garis Panduan Perancangan

Pemuliharaan Kawasan Alam

Sekitar (KSAS) Kawasan Dataran

Banjir (Flood Plain)

A. KAWASAN

DATARAN

BANJIR

(FLOOD PLAIN)


KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS) DATARAN BANJIR, TANAH LEMBAP, BEKAS LOMBONG, TASIK DAN SUNGAI


1. SKOP

1.1 Definisi Dataran Banjir

Istilah Dataran Banjir di dalam Garis Panduan Pembangunan Sungai dan Rizab

Sungai adalah sebagai tanah berdampingan (adjoining) yang hampir rata terletak di bahagian baruh (valley)

lembah sungai dan hanya dibanjiri air apabila aliran sungai melebihi kapasiti

angkut (carrying capacity) alur. Dataran banjir dianggap sebagai sebahagian

daripada badan air kerana keadaan fizikalnya yang dibanjiri air.

GP ini meliputi dua bahagian dataran

banjir iaitu zon saluran banjir (floodway) dan zon pinggir dataran banjir (flood

fringe). Zon saluran banjir ialah saluran sungai dan tanah bersempadan yang diperlukan untuk menampung discas pada

tahap banjir tertentu. Manakala zon pinggir dataran banjir adalah kawasan

yang bersempadan dengan zon saluran banjir.

Rajah 1: Ilustrasi Dataran Banjir- Pinggir

Dataran Banjir dan Saluran

Dataran Banjir

Zon saluran dataran banjir (floodway) merupakan kawasan saluran / aliran sungai dan tanah bersempadanan yang perlu

dirizabkan untuk discaj air banjir supaya dapat mengelakkan kenaikan aras air

banjir 100 tahun melebihi 1 kaki. Manakala, zon pinggir dataran banjir (flood

fringe) pula merupakan kawasan yang dibanjiri air semasa kejadian banjir tetapi

tidak mengalami pengaliran arus yang deras. (Sumber : Jabatan Pengairan dan Saliran,

JPS)

Kawasan mudah banjir (flood prone areas) adalah kawasan yang terletak di tepi sungai di mana kawasan tersebut akan

ditenggelami air sungai apabila berlakunya banjir dengan kedalaman sebanyak dua

kali ganda kedalaman maksimum “bankful” (twice the maximum bankful depth).

Zon Saluran Dataran Banjir

Zon Pinggir Dataran Banjir




1.2 Kawasan Dataran Banjir Sebagai KSAS

Dataran banjir merupakan satu kawasan penyimpanan air banjir semula jadi.

Pencerobohan atau penukaran guna tanah dataran banjir untuk aktiviti manusia boleh mendedahkan kawasan itu kepada risiko

bencana atau kehilangan nyawa.

Kerosakan akibat banjir sungai boleh dikurangkan sekiranya kawasan dataran banjir tidak dibangunkan dengan aktiviti

manusia.

Justeru, kawasan dataran banjir dikategorikan sebagai KSAS iaitu kawasan

berisiko bencana yang tinggi sekiranya dibangunkan tanpa kawalan.

1.3 Kategori Kawasan Dataran Banjir Sebagai KSAS

Kategori Dataran banjir KSAS adalah seperti di bawah.

KSAS Berisiko Bencana

Fungsi Utama

Merupakan kawasan semula jadi untuk

menyimpan air berlebihan sungai semasa banjir

Pembangunan di kawasan berisiko banjir tanpa

kawalan boleh menyebabkan risiko kehilangan

nyawa serta kerugian harta benda yang tinggi.

2. PRINSIP-PRINSIP

PERANCANGAN

2.1 Larangan Pembangunan Di

Kawasan Dataran Banjir

Secara prinsipnya pembangunan tidak

dibenarkan di kawasan dataran banjir bagi membolehkan dataran banjir tersebut berfungsi dalam pengawalan banjir.

Larangan mungkin dihadkan kepada zon saluran banjir (flood away) sahaja.

Dicadangkan memberi kebenaran untuk

pembangunan pada tahap kegunaan tanah tertentu dan mensyaratkan supaya pihak

pemaju melaksanakan dan mematuhi Pelan Pengurusan Risiko Banjir.

2.2 Mengadakan Pelan Pengurusan

Dataran Banjir

Pelan pengurusan dataran banjir perlu

disediakan terutamanya bagi kawasan dataran banjir yang telah dibangunkan. Pelan pengurusan dataran banjir

disediakan bagi semua kawasan banjir




Foto 1: Salah satu contoh kawasan dataran

banjir di Malaysia.

Tujuan pelan pengurusan dataran banjir adalah-

a) Memastikan gunatanah tidak menambahkan risiko banjir dan kos kerosakan;

b) Memastikan semua peringkat Kerajaan dan masyarakat setempat

menerima tanggungjawab mereka terhadap pengurusan banjir;

c) Memastikan langkah-langkah pemuliharaan dataran banjir (Floodplain mitigation measures) tidak

menambahkan kerosakan dan diterima oleh masyarakat setempat;

Dicadang gantikan „langkah-langkah pemuliharaan dataran banjir (floodplain mitigation measures)

kepada „langkah-langkah tebatan

banjir struktur (structural flood mitigation measures)

d) Menggalakkan penggunaan Langkah-langkah Tebatan Banjir Bukan

Struktur (Non-structural Mitigation Measures) di mana boleh. Langkah-langkah Pemuliharaan tidak

berstruktur adalah langkah-langkah yang tidak mengubah haluan semula

jadi banjir dengan mengubahsuai pembangunan mengikut keadaan. Contohnya menaikkan aras lantai

lebih tinggi dari aras banjir (Floodproofing of buildings),

penzonan, pengawalan pembangunan dan sistem amaran banjir; dan

e) Memastikan langkah-langkah

Pengurusan Dataran Banjir mempunyai manfaat ekonomi, sosial

dan alam sekitar.

2.3 Pemeliharaan Tanah Lembap

Sekiranya terdapat Tanah Lembap dalam

dataran banjir tersebut, maka prinsip mengenai pemeliharaan Tanah Lembap

juga hendak diikuti.




3. DASAR DAN PERUNDANGAN

SEMASA

3.1 Akta/Perundangan berkaitan

Akta/Perundangan berkaitan Tanah

Lembap seperti di bawah.

Akta/Undang-undang Agensi

Enakmen Sumber Air Sabah 1998

Enakmen Sumber Air Selangor 1999

Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974

Akta Kerja-kerja Saliran, 1954

PBPT

JPS

4. GARIS PANDUAN UMUM

GP umum kawasan Dataran Banjir adalah seperti berikut:

4.1 Zon Saluran Dataran Banjir (Floodway)

Rizab sungai utama perlu dikenalpasti mengikut GP JPS dan tiada pembinaan struktur tetap dibenarkan di rizab

sungai.

Kawasan dataran banjir sungai utama

perlu dikenalpasti berdasarkan Peta Risiko Banjir dengan pengintegrasian model hidraulik, hidrologi dan perisian

GIS. Peta banjir berpandukan kejadian banjir lampau juga boleh digunakan

jika tiada Peta Risiko Banjir. Walau bagaimanapun Peta Banjir

berdasarkan kejadian banjir lampau ini tidak mengambil kira kejadian

banjir yang lebih besar yang mungkin akan berlaku. Turut mengambil kira tentang petempatan lokasi untuk

infrastruktur ktitikal seperti untuk elektrik, air, kumbahan dan lain-lain.

Jika ditempatkan dalam kawasan ini perlu pengkelasan banjir yang sesuai.

Pembangunan sediada di kawasan

dataran banjir hendaklah dipindah ke tempat yang lebih tinggi dan selamat,

atau kaedah “floodproofing” digunakan seperti menaikkan aras lantai melebihi aras banjir, dinding

tebatan banjir, bahan binaan yang tahan reput dan “building codes”

berdasarkan keperluan tempat berkenaan.

Mengutamakan langkah-langkah bukan berstruktur seperti mengenakan “flood proofing” untuk

bangunan, perancangan amaran banjir dan pemindahan, pengezonan, dan

kawalan pembangunan di mana boleh.

Mengadakan pembinaan struktur (Structural works) seperti flood

mitigation dams, tetambak, lintasan banjir (by-pass floods), memperbaiki

saluran air keluar dan membentuk takungan air sebagai pilihan kedua sekiranya langkah-langkah bukan

berstruktur kurang berkesan.




Guna tanah terhad kepada pertanian, taman, kawasan terbuka, kawasan

tempat letak kereta terhad dan penstoran yang sediada.

Pembangunan yang terlibat dengan pelupusan, penyimpanan, perawatan dan pembuatan bahan-bahan yang

merbahaya tidak dibenarkan.

Pembangunan perkhidmatan awam

seperti polis, bomba atau hospital tidak dibenarkan.

4.2 Zon Pinggir Dataran Banjir

(flood Fringe)

Guna tanah dibenarkan dengan syarat ia dilindungi dari ancaman banjir atau

tertakluk kepada keperluan peraturan untuk tempat kediaman, komersial dan pemuliharaan.

Aktiviti rekreasi dibenarkan dengan kawalan kebersihan alam sekitar dan

banjir yang ketat

Pembangunan baru hanya boleh dipertimbangkan di zon “flood fringe”

dengan syarat- Langkah-langkah menghadapi

risiko bencana banjir telah dibuat. Risiko bencana banjir yang baru

tidak akan wujud manakala risiko

bencana banjir sedia ada tidak dimudaratkan lagi.

Tidak ada impak alam sekitar yang nyata.

Adanya maklumat yang mencukupi menyusuli permohonan yang menunjukkan pembangunan yang

dicadangkan dipelihara oleh kesan banjir 100-tahun.

Pembangunan yang melibatkan kemudahan sosial atau kecemasan seperti hospital, sekolah-sekolah,

kemudahan taska tidak benarkan.

Rajah 2(a) : Contoh Bangunan

floodproofing menaikkan aras

lantai melebihi aras banjir

Rajah 2(b) : Contoh Bangunan

floodproofing menaikkan aras

lantai melebihi aras banjir




4.3 Zon Luar Dataran Banjir

Semua pembangunan yang berlaku di luar kawasan tadahan banjir adalah

dibenarkan tertakluk kepada syarat-syarat dan GP umum sediada.

Kawasan yang berfungsi sebagai

kolam takungan semula jadi air larian ribut (flood storage) seperti hutan

paya bakau dan hutan tanah gambut perlu dipulihara untuk mengekalkan keseimbangan dataran banjir.

Semua pembangunan perlu mematuhi keperluan Manual Saliran Mesra Alam

Malaysia terutamanya dalam menyediakan kawalan di punca iaitu kawalan kuantiti, kualiti air dan juga

pelan hakisan dan sedimen.

Semua tapak letak kereta perlu

mempunyai permukaan yang telus air.

Semua pembangunan perindustrian

baru perlu menyediakan kemudahan pengumpulan air hujan.

Semua pembangunan mesti ada

kemudahan kumbahan najis dilengkapi dengan sistem perawatan

sebelum dialirkan keluar.

Pembangunan industri mesti dilengkapi dengan kemudahan

pelupusan sisa dan bahan buangan industri.


5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan

KSAS/ Katego

ri Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan

(Rujuk Kod Guna tanah)



Catatan / GP

Aktiviti Syarat

Zon saluran dataran banjir

1

Pemajuan Tanah terhad kepada pertanian, taman, kawasan terbuka, kawasan tempat letak kereta terhad dan penstoran-tidak

jelas, penstoran untuk tujuan apa

Rekreasi Struktur kekal tidak dibenarkan

Mematuhi GP MASMA dan kajian Lembangan Sungai Bersepadu JPS

Sebarang

perubahan bentuk mukabumi tidak menambah risiko banjir sedia ada

Pembangunan berstruktur di kawasan rizab sungai tidak dibenarkan dan perlu mengikut garispanduan

MASMA JPS.

Pembangunan yang terlibat dengan pelupusan, penyimpanan, perawatan dan pembuatan bahan-bahan yang merbahnya.

Pembangunan perkhidmatan awam seperti polis, bomba atau hospital tidak dibenarkan.

Mengutamakan langkah-langkah bukan berstruktur seperti mengenakan “flood proofing” untuk bangunan

sediada, perancangan amaran banjir dan pemindahan, pengezonan, dan kawalan pembangunan.

Mengadakan pembinaan struktur (Structural works) seperti flood mitigation dams, tetambak, lintasan banjir (by-pass floods), memperbaiki saluran air keluar dan membentuk takungan air sebagai pilihan kedua sekiranya langkah-langkah bukan berstruktur kurang berkesan.

Sumber: kajian KSAS, 2004

NOTA : Tahap Kesensitifan: 1 = Tiada Pembangunan Kecuali Aktiviti Penyelidikan 2 = Aktiviti Berimpak Rendah Dibenarkan Tanpa Pertukaran Gunatanah 3 = Pembangunan Terkawal (Dengan Syarat-Syarat Tertentu)

7






KSAS/ Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Catatan / GP

Aktiviti Syarat

Zon pinggir dataran

banjir

2

Pemajuan tanah dibenarkan dengan syarat ia dilindungi

dari ancaman banjir atau tertakluk kepada keperluan peraturan untuk tempat kediaman, komersial dan pemuliharaan.

Aktiviti rekreasi

Pembangunan baru hanya boleh dipertimbangkan di zon “flood fringe” apabila memenuhi syarat di jalur sebelah.

kawalan kebersihan alam sekitar dan banjir yang ketat.

Langkah-langkah menghadapi risiko bencana banjir telah dibuat

Risiko bencana banjir yang baru tidak akan wujud manakala risiko bencana banjir sedia ada tidak dimudaratkan lagi

Tidak ada impak alam sekitar yang nyata

Kenderaan dan manusia mempunyai cara yang selamat memasuki dan keluar dari zon tersebut apabila berlakunya banjir, hakisan dan lain-lain kecemasan

Adanya maklumat yang mencukupi menyusuli permohonan yang menunjukkan pembangunan yang dicadangkan dipelihara oleh kesan banjir 100-tahun

Pembangunan yang melibatkan kemudahan

sosial atau kecemasan seperti hospital, dan sekolah.

Kawasan yang berfungsi sebagai kolam takungan

semula jadi air larian ribut (flood storage) seperti hutan paya bakau dan hutan tanah gambut perlu dipulihara untuk mengekalkan keseimbangan dataran banjir.

sambung

9

B. TANAH LEMBAP

(WETLANDS)




1. SKOP

1.1 Definisi Tanah Lembap

(WETLANDS)

GP ini meliputi tanah lembap yang didefinisikan oleh Konvensyen Ramsar atau

Konvensyen ke Atas Tanah Lembap sebagai -

“…areas of marsh, fen, peatland or water,

whether natural or artificial, permanent or temporary, with water that is static or

flowing, fresh, brackish or salt, including areas of marine water the depth of which

at low tides does not exceed six metres”.

Secara umumnya, tanah lembap didefinisikan sebagai „tanah yang

ditenggelami (submerged) atau ditembusi (inundated) air sepanjang masa atau

sebahagian masa sahaja‟.

GP juga meliputi kriteria pengenalpastian

tanah lembap yang berkepentingan antarabangsa.

GP ini menetapkan fungsi kawasan tanah lembap di dalam konteks KSAS.

1.2 Kawasan Tanah Lembap (WETLANDS) Sebagai KSAS

Tanah lembap merupakan habitat penting

kepada pelbagai kehidupan flora dan fauna. Tanah lembap seperti Tapak Ramsar mempunyai kepentingan antarabangsa dan

nilai warisan tinggi.

Tanah lembap seperti tanah gambut mempunyai risiko bencana alam sekitar akibat pemendapan, kebakaran atau

kejadian banjir sekiranya dibangunkan tanpa kawalan.

Penukaran guna tanah lembap boleh menyebabkan kehilangan fungsi sokongan

hidup terutama dari segi kepelbagaian biologi atau kehilangan kawasan yang

mempunyai nilai warisan tinggi.

Justeru, kawasan tanah lembap dikategorikan sebagai KSAS di mana ia mempunyai fungsi sokongan hidup, nilai

warisan dan berpotensi sebagai kawasan risiko bencana.




1.3 Kategori Tanah Lembap (WETLANDS) KSAS

Kategori Tanah Lembap (Wetlands) KSAS

adalah seperti di bawah.

KSAS Bernilai Warisan

KSAS Bernilai

Sokongan

Hidup

KSAS Berisiko Bencana

Fungsi Utama Fungsi Utama Fungsi Utama

Tapak Ramsar sebagai kawasan tanah lembap yang berkepentingan

antarabangsa.

Habitat kepada pelbagai kehidupan flora dan

fauna dan mempunyai kepelbagaian biologi yang tinggi.

Berfungsi sebagai kolam takungan air semulajadi.

Pembangunan

tanpa kawalan menyebabkan pemendapan tanah, kebakaran atau kejadian banjir.

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN TANAH

LEMBAP

2.1 Pemuliharaan dan Penggunaan Lestari Tanah Lembap

Pada amnya, semua kawasan tanah

lembap hendaklah mengambilkira prinsip pemuliharaan dan penggunaan lestari. Prinsip ini adalah selaras dengan dasar-

dasar antarabangsa dan kebangsaan sedia ada.

2.2 Pertukaran Guna Tanah di Tanah Lembah tidak dibenarkan

Tanah lembap seperti tanah gambut

mempunyai risiko bencana alam sekitar akibat pemendapan, kebakaran atau kejadian banjir sekiranya ia dibangunkan

tanpa kawalan. Penukaran guna tanah lembap boleh menyebabkan kehilangan

suatu fungsi sokongan hidup terutamanya dari segi kepelbagaian biologi atau kehilangan suatu kawasan yang

mempunyai nilai warisan tinggi. Sehubungan itu, pertukaran guna tanah

apa jua jenis tanah lembap tidak dibenarkan.

2.3 Pembentukan Zon Penampan di

Sekeliling Tanah Lembap

Pembentukan zon penampan di sekeliling tanah lembap bagi mengekalkan habitat di sekitar zon tersebut dan juga mengelakkan

tanah lembap daripada dikeringkan untuk kegiatan pertanian.





SEMASA

3.1 Dasar Sedia Ada

Dasar Huraian

Konvensyen ke Atas Tanah

Lembap (Convention on Wetlands atau Konvensyen

Ramsar)

Tanah lembap merupakan ekosistem penting untuk

pemuliharaan dan penggunaan

lestari

Malaysia telah menjadi Parti

kepada Konvensyen tersebut pada tahun 1995 dan telah mengisytiharkan Tasik Bera di Pahang, Pulau Kukup, Tanjung Piai dan Sungai Pulai di Johor, Hutan Simpan Trusan Kinabatangan, Rizab Hidupan

Liar Kulamba dan Hutan Simpan Kuala Maruap dan Kuala Segama di Sabah

sebagai kawasan-kawasan yang berkepentingan antarabangsa selaras

Konvensyen ini yang digelar Tapak Ramsar. (Perlu merujuk senarai tapak Ramsar yang telah dikenalpasti oleh Kementerian Alam Sekitar dan Sumber Asli

Agenda 21

Merupakan program global yang komprehensif yang menekankan keperluan pembangunan mapan di

kawasan tanah lembap.

Convention on Biological

Diversity (CBD)

Ditandatangani oleh Malaysia pada tahun 1992 dan disahkan pada tahun 1994 juga merangkumi PPL tanah lembap.

sambung

Dasar Huraian

Convention on Biological Diversity

(CBD)

Objektif utama CBD adalah pemuliharaan kepelbagaian biologi dan menggalakkan pembangunan mampan.

Setiap negara Parti dikehendaki membentuk satu sistem bagi memulihara kawasan-

kawasan terpilih termasuk garis panduan bagi

pengurusannya.

Dasar kepelbagaian

Biologi Kebangsaan 1998

Komitmen Malaysia di peringkat kebangsaan mahupun antarabangsa untuk memulihara kepelbagaian biologi dan

memastikan komponennya digunakan dengan mapan.

National Conservation

Strategy (NCS)

National Conservation Strategy (NCS) yang

dirumuskan pada tahun 1993 oleh EPU mempunyai

objektif utama untuk memulihara kepelbagaian biologi. Kawasan hutan paya dan hutan paya air tawar dipulihara dan dimasukkan dalam proses

perancangan fizikal




3.2 Akta/Perundangan Berkaitan

Akta/Perundangan berkaitan Tanah

Lembap seperti di bawah.

Akta/Undang-Undang Agensi

Akta Perlindungan

Hidupan Liar 1972

Akta Taman Negara

1980

Jabatan

PERHILITAN

Jabatan

Perhutanan


4.1 Pengenalpastian dan Pemeliharaan Tanah Lembap Berkepentingan Antarabangsa

Kawasan tanah lembap mempunyai ciri-ciri unik yang berkepentingan antarabangsa

dan mempunyai kepelbagaian biodiversiti yang tinggi perlu dikenalpasti dan dizonkan dalam proses perancangan guna tanah.

Tanah lembap yang berkepentingan antarabangsa adalah yang mempunyai

kriteria-kriteria yang ditetapkan oleh Ramsar Convention on Wetlands seperti berikut:

Kriteria 1

”it contains a representative, rare, or unique

example of a natural or near-natural wetland

type found within the appropriate bio-

geographic region”.

Kriteria 2

“it supports vulnerable, endangered, or

critically endangered species or threatened

ecological communities”.

Kriteria 3

”it supports populations of plant and/or animal

species important for maintaining the biological

diversity of a particular bio-geographic region”.

Kriteria 4

“it supports plant and/or animal species at a

critical stage in their life cycles, or provides

refuge during adverse conditions”.

Kriteria 5

“it regularly supports 20,000 or more

waterbirds”.

Kriteria 6

“it regularly supports 1% of the individuals in a

population of one species or subspecies of

waterbird”.




Kriteria 7

”it supports a significant proportion of

indigenous fish subspecies, species or families,

life-history stages, species interactions and/or

populations that are representative of wetland

benefits and/or values and thereby contributes

to global biological diversity”.

Kriteria 8

“it is an important source of food for fishes,

spawning ground, nursery and/or migration

path on which fish stocks, either within the

wetland or elsewhere, depend”.

Kriteria 9

“it regularly supports 1% of the individuals in a

population of one species or subspecies of

wetland-dependent non-avian animal species”.

4.2 Kawasan Tanah Lembap

Kawasan tanah lembap yang dikenalpasti dan dizonkan perlu

dipagar dan diletakkan papan tanda untuk melarang pencerobohan.

Kajian pengukuran tahap kesihatan

ekosistem tanah lembap yang telah dizonkan perlu dilakukan melalui

kepelbagaian biologi, peratus pencerobohan dan kebolehan melakukan fungsi ekologi.

Sebarang pembangunan atau penukaran guna tanah kawasan tanah

lembap yang berkepentingan tidak dibenarkan terutamanya untuk pertanian atau penternakan akuakultur

kecuali aktiviti eko-pelancongan dan penyelidikan.

Struktur binaan untuk aktiviti eko-pelancongan dan penyelidikan adalah

terhad kepada pembinaan pelantar (boardwalk) atau bangunan kayu di

atas permukaan air yang tidak mengganggu ekosistem semula jadi tanah lembap.

Reka bentuk struktur binaan seperti bangunan kayu perlu diselaraskan

dengan keadaan persekitaran tanah lembap tersebut.

Program pemuliharaan perlu dijalankan

untuk memulihara kawasan tanah lembap yang sudah terganggu.

Tapak masuk ke kawasan tanah lembap seperti pejabat urus setia dan tempat letak kereta hendaklah dibina di luar

zon penampan.

Foto 2: Pembinaan pelantar (boardwalk)

yang tidak mengganggu

ekosistem semula jadi tanah

lembap.




4.3 Zon Penampan

Zon penampan selebar 1 km hendaklah

disediakan di sekitar tanah lembap yang telah dizonkan tersebut. Tanaman yang

memerlukan perparitan tidak dibenarkan di tanam di dalam zon tersebut.

Pembangunan struktur kekal atau akuakultur tidak dibenarkan di kawasan

zon penampan kecuali kegiatan agro-perhutanan.

Semua pembangunan yang berlaku di

luar zon penampan adalah dibenarkan tertakluk kepada syarat-syarat dan GP

sedia ada.

Semua pembangunan mesti mengadakan kemudahan pembetungan

najis yang dilengkapi dengan sistem perawatan sebelum dialirkan keluar.






KSAS/ Kategori

Ta

hap

K

esen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Catatan / GP

Aktiviti Syarat

Tanah Lembap yang telah dizonkan

1 Penyelidikan

Eko-pelancongan

tiada tiada Pembangunan struktur kekal

Pembalakan

Pertanian

Akuakultur

Struktur binaan untuk aktiviti eko-pelancongan dan penyelidikan adalah terhad kepada pembinaan pelantar (boardwalk) atau bangunan kayu yang dibina di atas permukaan air.

Zon penampan 1 km sekitar tanah lembap yang dizonkan

2 Penyelidikan

Eko-pelancongan

Rekreasi

Utiliti

Agro-perhutanan

Penyediaan pelan pengurusan alam sekitar

Mengikut GP Jabatan Perhutan-an

Pembangunan struktur kekal

Pertanian

Akuakultur

(Sumber: Kajian KSAS 2004) Nota: Tahap Kesensitifan : 1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan 2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran guna tanah 3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu)

C. KAWASAN BEKAS

LOMBONG

BAHAGIAN I :

Garis Panduan

Perancangan Pemuliharaan

Kawasan Alam Sekitar (KSAS)

Kawasan Bekas

Lombong

17




1. SKOP

1.1 Definisi Bekas Lombong

Bekas Lombong bermaksud kawasan yang pernah digunakan untuk tujuan

perlombongan atau tanah bekas kuari dan telah ditinggalkan untuk suatu tempoh

masa oleh pihak tertentu. GP ini meliputi 3 jenis Bekas Lombong seperti berikut:

a) Kawasan Bekas Lombong Jenis

Pam-Kelikir/Kapal Korek

Enapan lanar timah yang besar terletak

di kawasan pamah sungai besar dan jenis ini dilombong dengan

menggunakan kapal korek dan kaedah dedah-pam kelikir berperingkat. Saiz kawasan yang terlibat adalah amat luas

iaitu dari beberapa ratus hingga beberapa ribu hektar.

Enapan lanar timah yang kecil biasanya didapati di lembangan sungai kecil atau sederhana di mana kawasan yang

terlibat adalah daripada beberapa puluh hingga beberapa ratus hektar.

Di kawasan lembangan hulu sungai, enapan timah juga wujud pada sedimen yang kasar (kelikir dan batu

tongkol). Bagi jenis enapan ini, kaedah dedah (opencast) digabungkan dengan

palong biasa digunakan untuk menghasilkan bijih timah.

b) Kawasan Bekas Lombong Jenis

Kolong

Kolong atau terowong telah digunakan untuk menghasilkan mineral dari

telerang yang mengandungi mineral seperti emas, bijih timah, wolframit

dan arang batu di bawah permukaan bumi.

Jika telerang didapati pada bukit tinggi,

terowong mendatar (adit) akan dibentuk untuk sampai ke telerang di

dalam batuan.

Jika telerang terdapat di kawasan yang rata atau beralun-alun, syaf akan

dikorek turun ke dalam tanah / batuan dan apabila sampai ke dalaman yang

dikehendaki, terowong mendatar (dinamakan sebagai cross-cut) akan dibentuk sehingga bertemu dengan

telerang yang mengandungi bijih.

Terowong ini kemudian akan dibentuk

mengikut telerang untuk menghasilkan bijih. Jenis terowong ini dinamakan sebagai „drive’.

c) Kawasan Bekas Lombong Jenis Batuan Keras Dedah

Kebanyakan jenis ini bekas peninggalan lombong bijih ferum atau

emas. Biasanya bahan letupan digunakan untuk mengali keluar batuan keras dan bijih-bijih yang

bernilai. Apabila perlombongan tamat, lubang besar akan dipenuhi oleh air.




Selain daripada lombong yang besar,

kawasan atau kolam buangan sisa juga wujud. Kawasan atau kolam ini biasanya diisi oleh air atau pasir dan

selut yang terhasil daripada pemprosesan bijih. Jika sianida

(cyanide) digunakan untuk menghasilkan emas, kolam atau kawasan buangan sisa ini mungkin

mengandungi bahan toksid.

Foto 3: Kolam lombong yang terbentuk

daripada perlombongan timah jenis

kapal korek

1.2 Kawasan Bekas Lombong

Sebagai KSAS 1.2.1 Kawasan Bekas Lombong Dalam

Konteks KSAS

Kawasan bekas lombong menunjukkan beberapa perspekti dari segi KSAS-

a) KSAS Berisiko Geo-Bencana

Pembinaan yang dijalankan tanpa kawalan di atas kawasan Bekas lombong boleh mengancam keselamatan awam dan

kerosakkan harta benda.

Geo-Bencana wujud kerana tanah bekas lombong dapat menghasilkan lubang benam (terhad kepada jenis yang

mempunyai batu hampar atau batu kapur), penurunan tanah (selut terperangkap atau

tanah lemah atau kolong dan lubang bawah tanah), air kolam toksid atau berasid dan batu hampar tediri daripada

batu kapur.

b) KSAS Berisiko Geo-Pelancongan

Kawasan bekas lombong yang menunjukkan nilai sejarah dan kebudayaan boleh dikelaskan sebagai KSAS warisan

dan dipulihara untuk tujuan pelancongan seperti Sg. Lembing dan Batu arang.

Terdapat juga bekas lombong yang digunakan sebagai kawasan rekreasi untuk

kunjungan orang ramai seperti Taman Tasik di Lake Garden, Taman Titiwangsa,

sebahagian Paya Indah di Dengkil, Sg. Besi

Foto 4: Kawasan tanah bekas lombong

yang wujud daripada

perlombongan timah jenis kapal korek




Mines Resort, Sunway Lagoon, Tasik Rekreasi Sukan Air di Ampang, Kuang dan

Kuchai Lama.

c) KSAS sebagai Kawasan Ekologi

dan Sokongan Hidup Kawaan bekas lombong boleh dijadikan

sebagai kawasan ekologi yang unik dan mempunyai ciri yang boleh dipelihara atau

dipulihra untuk kehidupan liar (burung, binatang dan tumbuhan-tumbuhan seperti di Batang Berjuntai, Selangor dan Malim

Nawar Perak).

Kolam kawasan bekas lombong pula boleh dijadikan sebagai takungan air munisipal dan untuk tanaman sayur-sayuran serta

penternakan seperti di lembah Kinta. Keadaan ini membolehkannya dikelaskan

sebagai KSAS sokongan hidup.

1.3 Kategori Kawasan Bekas Lombong KSAS

Kepentingan Kawasan Bekas Lombong

sebagai KSAS seperti berikut:

KSAS

Bernilai

Warisan

KSAS

Bernilai

Sokongan

Hidup

KSAS

Berisiko

Bencana

Fungsi Utama Fungsi Utama Fungsi Utama

Sebagai

warisan

pelbagaikan

geologi dan

dipulihara

untuk geo-

pelancongan

Sebagai

keperluan

ruang dan

pembekalan

makanan

(peranan

pertanian dan

perikanan)

Kategori

kesensitifan

wujud

apabila

memenuhi

keperluan

ruang.

2. PRINSIP-PRINSIP

PERANCANGAN

2.1 Pemeliharaan Bekas Lombong Sebagai Kawasan Warisan

Geologi dan Landskap

Fungsi yang diutamakan adalah sebagai kawasan warisan geologi dan landskap (iaitu berperanan dari segi

KSAS Warisan). Walau bagaimanapun, fungsi kegunaan tanah kering dan jasad

air ini kebiasaannya untuk kawasan rekreasi. Contoh tapak rekreasi di atas kawasan bekas lombong adalah seperti

Taman Titiwangsa, Paya Indah, Sunway

Lagoon, Mines Resort dan Taman Taiping.

Kawasan bekas lombong yang dicadangkan pembangunan sebagai

tapak warisan geologi hendaklah dipastikan mempunyai ciri warisan

(geologi dan landskap) atau ciri ekologi yang unik dan tidak dapat digantikan. Oleh itu, pendapat pakar diperlukan

sebelum pembangunan diluluskan.




Foto 5: Contoh tapak rekreasi yang dibina

di atas kawasan bekas lombong

2.2 Bekas Lombong yang

Dibangunkan Hendaklah Dipastikan Tidak Mempunyai

Risiko Geo-Bencana

Kajian teliti perlu dijalankan untuk menentukan pembangunan yang dicadangkan di atas kawasan bekas

lombong tidak mempunyai risiko geobencana yang boleh mengakibatkan

ancaman kepada keselamatan awam, kerosakan harta benda, pencemaran air bawah tanah dan degradasi tanah-

tanah.

2.3 Keselamatan Awam Perlu Diutamakan

Keselamatan awam perlu diutamakan

bagi kawasan bekas lombong yang dibangunkan sebagai taman rekreasi

atau taman ekologi. Kawasan yang dipilih perlu ditentukan kesesuaiannya serta mempunyai kualiti air kolam dan

air bawah tanah yang mematahui had yang ditetapkan oleh pihak yang

bertanggungjawab.

Kawasan bekas lombong yang dibangunkan sebagai kawasan takungan

air bersih perlu mengutamakan kualiti airnya dan mengelakkan pencemaran

yang boleh berlaku melalui penggerakan air bawah tanah.





SEMASA

Sebarang pembangunan di Kawasan Bekas Lombong perlu mematuhi dasar dan undang-undang seperti berikut:

3.1 Dasar Sedia Ada

Dasar Huraian

Agenda 21 Selangor

Kawasan tanah bekas lombong dianggap

mempunyai fungsi utama sebagai KSAS warisan untuk geologi dan landskap


Akta / Undang-Undang

Agensi

Enakmen Mineral, Selangor 2000

Enakmen Mineral,

Perak 2003

Enakmen Mineral Pahang 2001

Enakmen Mineral,

Kelantan 2001

Enakmen Mineral, Terengganu 2002

Jabatan Tanah dan Galian

Jabatan Mineral dan

Geosains

PBPT

Jabatan Muzium dan Antikuiti

sambung


Agensi

Enakmen Mineral, Negri Sembilan 2002

Enakmen Mineral, Melaka 2002

Enakmen Mineral, Perlis 2002

Enakmen Mineral, Kedah 2004

Enakmen Mineral, Pulau Pinang 2001

Enakmen Mineral

Johor 2003

Ordinan Mineral, Sarawak 2004

Ordinan Mineral, Sabah 1999

Akta Pembangunan

Mineral 1992

Enakmen Perlombongan 1929

Kanun Tanah Negara 1965

Akta Warisan Kebangsaan 2005





PEMULIHARAAN

4.1 Pemuliharaan Kolam Bekas

Lombong

Kawasan bakas lombong mestilah dikenalpasti, dipetakan dan dizonkan

sebagai Kawasan Sensitif Alam Sekitar dalam Rancangan Struktur Negeri dan

Rancangan Tempatan Daerah.

Kajian yang perlu dijalankan untuk memulihkan kolam bekas lombong sedia

ada merangkumi-

a) memperolehi data fizikal seperti

keluasan, bentuk, kedalaman kolam, jenis sedimen pada lantainya.

b) Ketebalan selut perlu ditentukan

(dengan pensampelan khas) dan sampel diambil untuk analisis

terhadap kandungan air, Had Atterberg (ukuran asas untuk pasir halus) dan lain-lain.

c) Bagi kedalaman kolam yang kurang daripada 5m, pemulihan adalah

dengan kaedah pengepaman air sehingga kering. Lapisan selut yang lembut didedah dan digali secara

mekanikal sehingga seberapa dalam yang boleh. Manakala bahan

tambakan yang terdiri daripada pasir atau tanah asal berpasir diletak atas permukaan selut yang kukuh dan

pemadatan bahan tambakan dilakukan lapisan demi lapisan

sehingga struktur tanah menjadi kukuh.

d) Jika lantainya terdiri daripada pasir

lombong, air akan dipam keluar. Pasir atau tanah asal pasir boleh digunakan untuk tambakan.

Pemadatan dilakukan lapisan demi lapisan sehingga mencapai

ketinggian yang dikehendaki.

e) Selut yang digali keluar mesti disimpan pada kawasan yang

disediakan. Elakkan daripada pencemaran air permukaan seperti

kolam dan sungai atau parit berdekatan.

f) Selut yang digali keluar dengan

kaedah mekanikal boleh dicampurkan dengan pasir atau

tanah yang sesuai supaya ia boleh digunakan untuk menambak kawasan lapang yang dicadang.

g) Kolam bekas lombong juga boleh digunakan sebagai kolam takungan

air (retention pond) sebagai kawalan banjir.

Laporan Geologi / Geoteknik mesti

menyentuh tentang topik-topik seperti berikut:

a) Sejarah perlombongan.

b) Sejarah kegunaan kawasan bekas

lombong ini selepas lombong berhenti.

c) Keadaan fizikal tanah termasuk

kolam bekas lombong dan kawasan berhampirannya.

d) Geomorfologi kawasan bekas lombong dan kawasan sekelilingnya.




e) Geologi Permukaan dan Bawah

Permukaan

f) Keadaan dan ciri geoteknik tanah tak konsolidat yang didapati

g) Keadaan Geoteknik batu hampar

h) Jika batu kapur wujud dalam

kawasan, potensi bencana berkait dengan batu kapur (topografi tidak sekata, lubang benam dan lubang

dalam batuan dan lain-lain).

i) Hidrologi permukaan termasuk

kolam, sungai, parit, saliran.

j) Geohidrologi dan air bawah tanah (aliran, “discharge and recharge”,

pencemaran dan interaksi antara air bawah tanah dan air permukaan).

k) Kehadiran mineral bijih dan mineral industri dan potensi setiap mineral jika ianya masih didapati di kawasan

tersebut.

Jika tanah gambut didapati, kaedah

mitigasi untuk mengukuhkannya mesti dikemukakan.

Jika batu kapur wujud sebagai batu

hampar pada kawasan terlibat, jenis atau bentuk profil permukaan keras

perlu dipastikan dan juga tidak terdapat lubang atau gua di dalam batu kapur.

Jika pembinaan menggunakan batu hampar sebagai asas, analisis kekukuhan batu kapur perlu dijalankan.

Kaedah mitigasi perlu dicadangkan sekiranya potensi geo-bencana dikesan.

4.2 Zon Penampan

Jika KSAS bekas lombong berwarisan dijadikan taman ekologi / geologi atau tugu geologi, satu zon penampan

selebar 50 m mengelilingi kawasan tersebut hendaklah diadakan.

Pembangunan intensiti rendah yang tidak menyebabkan sebarang pencemaran udara, bunyi dan air

permukaan dan air bawah tanah dibenarkan.

Jika KSAS bekas lombong berwarisan dijadikan taman rekreasi, zon penampan tidak diperlukan.

Pembangunan berdekatannya dibenarkan dengan syarat tidak

menyebabkan sebarang pencemaran udara, bunyi dan air permukaan dan air bawah tanah.





5.1 Pemuliharaan dan Pembangunan

Bagi bekas lombong jenis dedah (opencut), semua potongan atau

cerun hendaklah dipastikan selamat dan tidak menyebabkan kejadian

tanah runtuh.

Kolam sisa lombong atau air dalam kolam lombong tidak dibenarkan

mengandungi bahan toksid yang tidak diingini seperti sainida. Permohonan

hendaklah ditolak jika bahan toksid dan lain-lain dikesan melebihi had peraturan dan undang-undang yang

berkuatkuasa. Laporan EIA yang merangkumi kaedah mitigasi atau

rawatan bahan toksid mesti dikemukakan.

Bagi bekas lombong jenis kolong,

lubang benam akibat kehadiran terowong dan kolong di bawah

permukaan hendaklah dipastikan tidak berlaku. Kajian geoteknik untuk

menentukan kekukuhan terowong dan kolong di bawah permukaan mesti dilakukan jika pembinaan telah

dicadangkan di bahagian atasnya.


Jenis Tanah Bekas

Lombong Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Catatan / GP

Aktiviti Syarat

1) Jenis pam

kelikir, dedah – palong dan kapal korek

3 Penyelidikan

Pendidikan

Tadahan air

Tanaman dan Ternakan

Aktiviti Pembinaan

Perindusrian

Rekreasi

Kajian tapak

diperlukan untuk mengelakkan geo-bencana.

Kajian terperinci diperlukan jika kolam lombong dicadang untuk dipulihkan.

Pelupusan Sisa

Pepejal dan Toksid.

Industri yang menggunakan

bahan beradioaktif dan kimia toksid.

Semua industri yang boleh mencemarkan air bawah tanah.

Semua syarat

mengikut akta dan enakmen-enakmen bagi setiap aktiviti ditetap mesti dipatuhi.

2) Jenis kolong

2 Penyelidikan

Pendidikan

Aktiviti Pembinaan

Terhad.

Perindusrian Terhad

Rekreasi

Tanaman dan Ternakan

Kajian tapak

perlu untuk menentukan kesesuaian tapak dan mengelakkan geo-bencana.

Kajian terperinci perlu jika kolam lombong dicadang untuk dipulihkan.

Pastikan bahan sisa buangan bukan yang toksid atau radioaktif.

Pastikan bahawa air dalam kolam tidak bertoksid.

Pelupusan Sisa

Pepejal dan Toksid.

Industri yang menggunakan bahan beradioaktif dan kimia toksid.


Jika bahan toksid

dikesan dalam air kolam lombong atau di kolam sisa buangan kajian EIA diperlu.

Semua syarat mengikut akta-akta dan enakmen-enakmen bagi setiap aktiviti ditetap mesti dipatuhi.

26




sambung

Jenis Tanah

Bekas Lombong T

ah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Catatan / GP

Aktiviti Syarat

3) Jenis dedah (Opencut)

2 Penyelidikan

Pendidikan

Aktiviti Pembinaan Terhad.

Perindusrian Terhad.

Rekreasi.

Tanaman dan Ternakan.

Tadahan Air.

Kajian tapak perlu untuk menentukan

kesesuaian tapak dan mengelakkan geo-bencana.

Kajian terperinci perlu jika kolam lombong dicadang untuk pulih.

Pastikan bahan sisa buangan bukan yang toksid atau radioaktif.

Pastikan bahawa air dalam kolam tidak bertoksid.

Pelupusan Sisa Pepejal dan Toksid.

Industri yang menggunakan bahan beradioaktif dan kimia toksid.


Jika bahan toksid dikesan dalam air kolam lombong atau

di kolam sisa buangan kajian EIA diperlu.

Semua syarat mengikut akta dan enakmen-enakmen bagi setiap aktiviti ditetap mesti dipatuhi.

(Sumber : Kajian KSAS, 2004) Nota : Darjah Kesensitifan (kategori):

1 = Tiada Pembangunan Kecuali Aktiviti Penyelidikan 2 = Aktiviti Berimpak Rendah Dibenarkan Tanpa Pertukaran Guna Tanah

3 = Pembangunan Terkawal (Dengan Syarat-Syarat Tertentu)

D. TASIK

BAHAGIAN I :



Sekitar (KSAS)

Tasik

28

29 GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS) DATARAN BANJIR,

TANAH LEMBAP, BEKAS LOMBONG, TASIK DAN SUNGAI


1. SKOP

1.1 Definisi Tasik

Kawasan tasik didefinisikan sebagai satu kawasan permukaan bumi yang ditakungi air seluas satu hektar atau lebih dengan

pelbagai kedalaman yang secara umumnya mengandungi nutrien yang mampu

membiakkan hidupan air untuk faedah sosio-ekonomi dan rekreasi masyarakat setempat. Jenis-jenis tasik seperti di jadual

berikut:

sambung

Jenis Tasik Ciri-ciri

Tasik Asli

Tasik Paya

Tasik Bera dan

Tasik Chini

Terbentuk hasil daripada proses semulajadi.

Kandungan air berubah-ubah mengikut musim hujan dan bergantung terus kepada

persekitaran habitat

semulajadi. Keseimbangan ekologi

dan ekosistem perlu dijaga dan menyediakan habitat yang kaya

dengan biodiversiti dan kehidupan biologi.

Tasik Laguna Marang Safari

Resort

Terbentuk di belakang beting pasir, berm dan permatang atau pantai kuno.

Kejadiannya dari segi

geologi adalah baru

(recent) dan terbentuk memanjang selari dengan pantai.


Tasik Asli

Tasik Ladam

Sungai Kelantan

Sungai Pahang

Sungai Perak

Terbentuk di hilir sungai akibat proses semulajadi.

Perubahan aliran sungai

mengakibatkan pemisahan bahagian liku

sungai meninggalkan formasi yang dikenali sebagai tasik ladam.

Bersaiz kecil, berbentuk ladam dan mudah kering.

Tasik Buatan

Tasik Bekas Lombong

Tasik Taiping

Tasik Titiwangsa

Tasik Sungai Besi

Terbentuk hasil aktiviti

perlombongan. Keluasan dan kedalaman

tasik tidak mempunyai

hubungan dengan sungai di sekitarnya.

Tidak melalui proses pasang surut dan tidak

dikelilingi habitat semula jadi.

Tasik Empangan

Empangan

Semenyih

Tasik Kenyir

Empangan

Temenggor

Terbentuk oleh

tindakan kerja manusia

menyekat laluan air

sungai dan

menakungnya untuk

tujuan bekalan air,

janakuasa, pengairan

pertanian atau rekreasi.

Terdapat di hulu sungai

dan persekitarannya

dikelilingi tumbuhan.


KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS) DATARAN BANJIR,



Foto 6: Pemandangan sebuah tasik

semulajadi

Foto 7: Kawasan tasik yang telah

dibangunkan sebagai kawasan

rekreasii

1.2 Kawasan Tasik Sebagai KSAS

Kawasan tasik merupakan salah satu sumber pembangunan yang amat bernilai

dari segi estetik, warisan negara dan ekonomi. Keindahan dalam bentuk asalnya

harus dikekalkan sebagai aset dan khazanah negara di samping dinikmati orang ramai.

Tambahan pula, pembangunan pasaran

hartanah dan perubahan citarasa penduduk masa kini telah menggalakkan pembangunan „water front’ semakin

mendapat permintaan di pasaran. Oleh itu, keseimbangan pembangunan di

persekitaran tasik perlu ditekankan supaya menjaga keharmonian, keselamatan dan kemampanan alam sekitar.


Tasik Buatan

Tasik Terancang

Putrajaya

Direkabentuk khas

bertujuan estetik,

rekreasi atau sebagai

kolam takungan.

Diterapkan dalam

konsep perancangan

sesuatu kawasan.

Memerlukan

pengurusan ketat

untuk menjamin

pengekalannya.

Tasik / Kolam

Takungan

Dibina khas sebagai

langkah tebatan

banjir.

Juga sebagai tempat

rekreasi dan

pengindahan

kawasan.

sambung




1.3 Kategori Kawasan Tasik KSAS

2. PRINSIP-PRINSIP

PERANCANGAN

Prinsip-prinsip perancangan dan pembangunan kawasan tasik perlu

diteraskan kepada prinsip-prinsip berikut:-

Keselamatan - Perancangan dan pembangunan

tasik mestilah menghindarkan unsur-

unsur yang mendatangkan ancaman kerosakan dan bahaya kepada

kawasan tersebut. Ini adalah untuk menjadikan kawasan tersebut lebih selamat, liveable mampan dan lebih

produktif.

Kebersihan dan Keindahan - Memastikan kawasan tasik berada

dalam keadaan bersih, indah dan

teratur dengan penyediaan segala kemudahan asas dan awam yang

mencukupi seperti sistem lalu lintas dan pengangkutan yang berkesan dan selesa.

- Mengambil langkah-langkah untuk menggalakkan orang awam supaya

menghargai kebersihan dan menanam kesedaran dalaman.

- Mengintegrasikan ciri-ciri kebudayaan dan seni bina, warisan tempatan dalam rekabentuk

bangunan berdekatan kawasan tasik. - Rekebentuk yang berkualiti serta

yang mengutamakan nilai-nilai estetik persekitaran yang sihat dan bersih.

KSAS Bernilai

Sokongan

Hidup

KSAS

Berisiko

Bencana

KSAS

Bernilai

Warisan

Fungsi Utama Fungsi Utama Fungsi

Sampingan

Menyeimbangi

ekosistem dan

kesejahtera-

an hidupan.

Kawasan

tasik

berperanan

sebagai

kolam

takungan

air semasa

kejadian

banjir

Kawasan

yang

sensitif

terhadap

kerja

pembangu-

nan dan

perataan

tanah.

Mempunyai

sumber

kepelbagaia

n biologi

yang

bernilai

tinggi.





Pemelilharaan Alam Sekitar dan

Pemuliharaan Sumberjaya Asli yang Mampan

Memelihara kawasan semulajadi tasik yang sensitif dan mempunyai peranan

ekologinya perlu dikekalkan untuk kepentingan umum.


SEMASA

3.1 Akta/Perundangan Sedia Ada

sambung


Setiap pembangunan perlu mengambil kira kepentingan masyarakat setempat

dan mematuhi garis panduan dan piawaian yang telah ditetapkan seperti nisbah plot, kepadatan pembangunan,

ketinggian bangunan, anjakan bangunan dan sistem jalan raya.

Setiap pembangunan perlu mengekalkan kawasan semulajadi dan meminimumkan aktiviti yang boleh

merosakkan ekosistem persekitaran. Rekabentuk sirkulasi semulajadi seperti

denai diutamakan.

Setiap pembangunan yang tertakluk kepada Perintah Kualiti Alam Sekeliling

(Aktiviti Yang Ditetapkan) (Penilaian Kesan Kepada Alam Sekeliling) 1987

perlu menyediakan laporan EIA dan mendapat kelulusan daripada Jabatan


Manual Saliran Mesra

Alam (MASMA) JPS

Kanun Tanah Negara

1965

Pejabat Tanah

dan Daerah

Akta Kualiti Alam

Sekeliling 1974

Jabatan Alam

Sekitar

Akta Pemuliharaan Tanah

1960.

Pejabat Tanah

dan Galian

Akta Jalan, Parit dan

Bangunan 1974. PBPT

Akta Kerajaan Tempatan

1976. PBPT


Akta Perhutanan

Negara 1984.

Jabatan

Perhutanan

Akta Perancangan

Bandar dan Desa 1976.

JPBD

PBPT

Akta Pembangunan

Mineral, 1994

Pejabat Tanah

dan Galian

JMG

Akta Perikanan 1985. Jabatan

Perikanan

Akta Penyiasatan

Kajibumi, 1974 JMG

Akta Perlindungan

Hidupan Liar 1972.

Jabatan

PERHILITAN

Water Act 1920

(disemak-1989) JPS

Akta Pengambilan Balik

Tanah 1960

Pejabat Tanah

dan Daerah

Akta Perhutanan

Negara 1984

Jabatan

Perhutanan

Enigmen Perlombongan

1936

PBT dan Pejabat

Tanah




Alam Sekitar sebelum projek pembangunan dimulakan. Manakala

pembangunan yang tidak tertakluk, faktor-faktor alam sekitar perlu diambil

kira semasa perancangan projek.

Menggalakkan konsep pembangunan

bersepadu dan komprehensif yang bersifat environmental oriented dan

mesra alam.

Kemudahan awam seperti tempat rehat,

gerai makan, tandas awam, tong sampah dan tempat letak kenderaan

perlu disediakan sebagai kemudahan sokongan kepada orang ramai yang berekreasi di kawasan tasik.

Isu atau masalah baru pembangunan di

kawasan tasik yang tidak termaktub di dalam garis panduan ini hendaklah

dirujuk kepada jabatan atau agensi-agensi berkaitan sebelum langkah-

langkah tertentu dibuat.

Foto 8: Contoh pembangunan tasik yang

dirancang secara komprehensif

Foto 9: Contoh pembangunan tasik yang

bersifat environmental oriented dan

mesra alam.





5. GARIS PANDUAN KHUSUS 5.1 Garis Panduan Khusus Pengurusan Tasik

GARIS PANDUAN AGENSI

Kawalan Kualiti Air Tasik Kualiti air tasik perlu dipantau setiap tahun dan dinilai dari

semasa ke semasa. Laporan kualiti air tasik perlu

dikemukakan kepada JAS.

Punca pencemaran perlu dikenalpasti dan langkah

mengatasi harus dicadangkan dalam laporan tersebut.

Penyelenggaraan tasik perlu dijalankan sekiranya terdapat

penurunan kualiti air tasik.

Sesiapa atau badan syarikat yang menyebabkan

pencemaran akan dikenakan tindakan mengikut peraturan

yang ditetapkan oleh JAS.

JAS

JPS

Kawalan Penurunan dan

Kenaikan Paras Air

Paras air tasik perlu diawasi setiap tahun supaya tidak

melepasi paras maksimum atau menurun melampaui paras

kritikalnya.

Punca penurunan atau peningkatan paras air hendaklah

dikesan dan langkah-langkah tebatan dapat dilaksanakan.

Sistem rangkaian hidrologi diwujudkan bagi kumpulan tasik

kecil untuk mempertingkatkan dan memanfaatkan

fungsinya seperti kawasan penebatan banjir, tadahan air,

saliran dan sebagainya.

JPS

Kawalan Tumbuhan Air Petunjuk biologi seperti eutrifikasi dan pencetekan iaiatu

pertumbuhan rumpai dan tumbuhan air (teratai, keladi

bunting, tebu seberau dan rasau) perlu kawalan

penyelenggaraan untuk menyeimbangi biojisim dan

ekosistem tasik.

Kaedah mengurangkan tumbuhan air adalah seperti:

- Pemotongan tumbuhan di dasar tasik secara menyelam

- Pemotongan tumbuhan air yang melepasi paras

permukaan tasik secara penggunaan jentera penuai

- Pemasangan lapisan penutup dasar tasik bagi

menghalang pertumbuhan rumpai air dengan penyekatan

cahaya matahari.

JAS

JPS




sambung


Kawalan Penangkapan Hasil

Sumber Tasik

Penangkapan hasil tasik perlu mengikkut jadual

penangkapan ikan mengikut musim yang dikeluarkan

oleh Jabatan Perikanan.

Penangkapan ikan secara besar-besaran adalah tidak

dibenarkan dan dihadkan kepada cara memancing

sahaja.

Tindakan akan dikenakan kepada mereka yang

menangkap ikan diluar masa musim yang ditetapkan

atau menggunakan penangkapan yang dilarang

berdasarkan peraturan yang disediakan oleh Jabatan

Perikanan.

JPS

Jabatan

Perikana

n






Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan



Agensi Catatan /

Garis panduan Aktiviti Syarat

Tasik

Bekas Lombong

3 Dalam air: Rekreasi air

Ski air

Jetski

Kapal layar

Berkayak

Bot pelancong

Memancing

Restoran

Terapung

Perikanan

dalam sangkar

Pembangunan

hendaklah dirancang 20 m dari gigi air.

Pembangunan bercampur (mixed development) digalakkan di zon pembangunan

tasik lombong.

Terusan dan pantai buatan (artificial beach) boleh dibina untuk tujuan pengindahan dan aktiviti rekreasi.

Jenis aktiviti agro

pelancongan yang sesuai di tasik dibenarkan seperti ternakan ikan dan udang dalam sangkar atau perusahaan rekreasi memancing.

Perlindungan

kaedah kejuruteraan seperti dinding tegak atau cerucuk (sheetpile) diperlukan untuk kawasan tepi tasik yang tidak kukuh.

Struktur

binaan kekal tidak dibenarkan di atas tasik.

Pelepasan minyak ke dalam tasik.

Pelupusan sisa pepejal ke tasik.

Aktiviti berenang tidak dibenarkan.

Aktiviti

Industri atau yang mencemarkan dan membahaya-kan.

Penambakan tasik

PBPT

JPS

Jabatan

Perikanan

JPP

IWK

JPBD

JAS

Kualiti air

hendaklah mematuhi piawaian dan garis panduan JAS dan JBA bagi tujuan air minuman.

Tempat

penyimpanan peralatan dan membaiki kenderaan air terletak 20m ke daratan.

Aktiviti perikanan hendak mematuhi garis panduan yang dikeluarkan oleh Jabatan Perikanan dan JPBD.

Keperluan bekalan air, elektrik, pelupusan sampah dan pembetungan hendak merujuk badan yang berkenaan.

Zon Penampan

(20m dari gigi air):

Rekreasi dan Landskap

Tempat

Perkelahan

Lorong Jogging

Lorong Basikal

Tempat bersenam

Zon

Pembangunan Terhad (20m-50m):

Kemudahan dan utiliti

Perniagaan

Perumahan

Tapak

Perkhemahan

Chalet

Perumahan Pertanian

Padang Golf




sambung

Jenis

Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan Agensi

Catatan /


Bangunan

hendaklah mengadap tasik dan tidak menghalang vista pandangan bangunan lain.

Penyelenggaraan

tanaman tutup bumi dengan pelbagai kaedah piawaian seperti turfing, fibromat dan hidroseeding perlu dijalankan di kawasan yang terdedah kepada hakisan.

Air kumbahan

yang tidak dirawat tidak dibenarkan dilepaskan ke tasik.

Aktiviti penyelenggaraan bot atau perkakasan bermotor tidak

dibenarkan di kawasan berhampiran tasik.

Pelbagai tanaman pokok hiasan perlu ditanam di kawasan tanah pamah dan tanah berbukit mengikut kesesuaian tanaman.

Pembangunan

taman tema hendaklah mematuhi piawaian dan garis panduan Pembangunan Taman Tema yang dikeluarkan oleh JPBD.

Pembangunan

Padang Golf hendaklah mematuhi piawaian dan garis panduan Pembangunan Padang Golf yang dikeluarkan JPBD.





sambung

Jenis

Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan Agensi

Catatan /


Pembinaan

bangunan tidak dibenarkan membelakangkan tasik.

Aktiviti

pelancongan tani boleh diterapkan bersama aktiviti perikanan dalam sangkar.

Laluan trek jogging

dan basikal dengan kelebaran maksimum 2m.

Sebarang pembangunan memerlukan kajian kejuruteraan struktur tanah dan reka bentuk asas.

Struktur

binaan kekal tidak dibenarkan di atas tasik.

Pelepasan

minyak ke dalam tasik.

Pelupusan

sisa pepejal ke tasik.


Aktiviti Industri atau yang mencemarkan dan membahaya-kan.

Penambakan

tasik




Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan



Agensi Catatan /

Garis panduan

Aktiviti Syarat

Tasik

Empangan

2 Dalam air:

Rekreasi air

Berkayak

Berperahu

Bot pelancong tidak bermotor

Perikanan dalam sangkar (bagi tasik empangan jenis janakuasa)

Memancing

Pembangunan atau

binaan struktur kekal tidak dibenarkan di gigi air.

Aktiviti penyelenggaraan bot atau perkakasan bermotor tidak dibenarkan di kawasan berhampiran tasik.

Kawasan pembangunan hanya dibenarkan seluas 20% daripada jumlah keseluruhan kawasan tadahan air di sekeliling tasik.

Penyelenggaraan tanaman tutup bumi dengan pelbagai kaedah piawaian seperti turfing, fibromat dan hidroseeding perlu dijalankan di kawasan yang terdedah kepada hakisan.

Pembangunan dijalankan mengikut kontur bukit. Sebarang aktiviti pemotongan bukit tidak dibenarkan.

Bangunan

kekal tidak dibenarkan di atas tasik kecuali jeti penumpang yang tidak melebihi 100 m panjang.




Aktiviti Industri atau yang mencemar-kan dan membaha-yakan.

Pembinaan jambatan merentasi tasik tidak dibenarkan.

PBPT

JPS

JAS

Jabatan Perhutanan

JPP

IWK

JPBD

Agensi Kerajaan Negeri seperti Lembaga Pembangunan Pertanian Muda (MADA)

Agensi Kerajaan negeri yang bertanggungjawab dalam mengurus sumber air

Kualiti air

hendaklah mematuhi piawaian dan garis panduan JAS dan JBA bagi tujuan air minuman.

Tempat penyimpanan peralatan dan membaiki kenderaan air terletak 20m ke daratan.





sambung

Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan



Agensi Catatan /


Pembangunan di kawasan hulu tasik

yang melibatkan aktiviti pembersihan dan penebangan pokok memerlukan kawalan ketat dan tertakluk kepada pertimbangan PBT.

Perangkap sedimen pelbagai lapis dan perangkap sampah perlu dipasang pada saliran masuk ke tasik dan keberkesanannya perlu diawasi.

Pelbagai tanaman pokok hiasan perlu ditanam di kawasan terdedah mengikut kesesuaian tanaman.

Pembangunan penginapan hanya dibenarkan untuk penginapan chalet berkepadatan rendah.

Pembinaan bangunan tidak dibenarkan membelakangkan tasik.

Bangunan kekal tidak

dibenarkan di atas tasik kecuali jeti penumpang yang tidak melebihi 100 m panjang.




Aktiviti Industri atau yang mencemar-kan dan membaha-yakan.


PBPT

JPS

JAS

Jabatan Perhutanan

JPP

IWK

JPBD

Agensi Kerajaan Negeri seperti Lembaga Pembangunan Pertanian Muda (MADA)

Agensi Kerajaan negeri yang bertanggungjawab dalam mengurus sumber air

Kualiti air hendaklah

mematuhi piawaian dan garis panduan JAS dan JBA bagi tujuan air minuman.





Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan Agensi

Catatan /


Tasik Terancang


Berkayak

Memancing

Berperahu


Digalakkan perancangan tasik terancang di kawasan rendah.

Perlu dimaksimumkan dengan elemen landskap yang menarik dan biodiversiti yang tinggi.

Pengurusan kualiti air perlu kawalan ketat dan mematuhi piawaian JAS.


Laluan trek jogging dan basikal dengan kelebaran maksimum 3m.

Bangunan kekal tidak dibenarkan di atas tasik kecuali jeti penumpang yang tidak melebihi 100 m panjang.




Aktiviti Industri atau yang mencemarkan dan membahayaka.


PBPT

JPS

JAS

Kualiti air hendaklah mematuhi piawaian dan garis panduan JAS dan JBA bagi tujuan air minuman.

Tempat penyimpanan peralatan dan membaiki ke daratan kenderaan air terletak 20m.

Zon Penampan

(20m dari gigi air):


Tempat

perkelahan

Lorong Jogging

Lorong Basikal

Tempat bersenam





Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan Agensi

Catatan /


Tasik Asli /Tasik Pa ya


Berkayak

Bot pelancong

Memancing

Pembangunan dibenarkan dengan anjakan 500 m dari tasik. Aktiviti pembangunan tidak dibenarkan melebih 10% daripada keluasan keseluruhan tasik.

Pembangunan berkepadatan rendah dan terkawal dibenarkan seperti penginapan chalet, aktiviti rekreasi pasif dan eko-lancong.

Aktiviti eko-lancong yang sesuai seperti berkayak, memancing, jogging, trekking, sukan air,

perkampungan orang asli, keindahan flora dan fauna, penyelidikan, rekreasi rimba dan rekreasi pasif yang tidak merosakkan alam sekitar atau mencemarkan air dibenarkan dengan mengekalkan ciri semulajadi gua dan air terjun yang sedia ada.

Bangunan kekal tidak dibenarkan di atas tasik kecuali jeti penumpang yang tidak melebihi 100 m panjang.

Pelepasan

minyak ke dalam tasik.



Aktiviti Industri atau yang mencemarkan dan membahayak-an.

Pembinaan

jambatan merentasi tasik tidak dibenarkan.

Pembalakan

Pembangunan

taman tema

Taman

perumahan

Padang Golf

PBPT

JPS

JKR

JAS

JPP

IWK

Jabatan Perhutanan

PERHILITAN


Zon Penampan (20m dari

gigi air):

Rekreasi dan

Landskap

Tempat Perkelahan

Lorong

Jogging

Lorong Basikal

Tempat

Bersenam

Zon Pembangun-an Terhad (20m – 500m):

Penyelidik-an

Eko pelancong-an

Tapak Perkhemahan

Pusat Penyelidikan

Pertanian




sambung

Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan



Agensi Catatan /


Bangunan tinggi

yang menyekat

vista dan pandangan ke tasik tidak dibenarkan. Bangunan juga tidak dibenarkan berada di kawasan berhampiran atau tepi tasik untuk membolehkan akses orang ramai ke tasik.

Bilangan jalan ke tasik dihadkan dan dikawal untuk melindungi ekosistem tasik, kemampanan identiti serta fungsinya.

Rekabentuk sirkulasi semulajadi seperti denai diutamakan.

Aktiviti pembangunan dijalankan mengikut kontur bukit. Sebarang aktiviti pemotongan bukit tidak dibenarkan.

Penyelenggaraan tanaman tutup bumi dengan pelbagai kaedah piawaian seperti turfing, fibromat dan hidroseeding perlu dijalankan di kawasan yang

terdedah kepada hakisan.





sambung

Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan



Agensi Catatan /


Pengurusan kualiti air

perlu kawalan ketat dan mematuhi piawaian JAS.

Pelepasan efluen ke tasik tidak dibenarkan. Perangkap sedimen pelbagai lapis dan perangkap sampah perlu dipasang pada saliran masuk ke tasik dan keberkesanannya perlu diawasi.

Tiada pembangunan, pembalakan dan aktiviti dibenarkan di kawasan tasik dalam santuari hidupan liar. Elemen landskap semulajadi perlu dikekalkan.

Pembinaan bangunan tidak dibenarkan

membelakangkan tasik.

Laluan trek jogging dan basikal dengan kelebaran maksimum 3m. Perkampungan dan aktiviti pertanian sediada dikekalkan tetapi tidak dibenarkan diperkembangkan




Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan



Agensi Catatan /


Tasik Laguna

2 Dalam air:

Rekreasi air

Memancing

Berkayak

Berenang

Berperahu


Pembangunan perumahan dan komersial tidak dibenarkan.

Pembangunan penginapan chalet atau hotel yang berdensiti rendah

dibenarkan.

Kegunaan utama untuk rekreasi pasif yang kecil-kecilan seperti berkelah, aktiviti pantai, fotografi dan keindahan flora dan fauna.

Aktiviti binaan yang menggalakkan hakisan perlu dikawal ketat.

Perangkap sedimen pelbagai lapis dan perangkap sampah hendaklah dipasang pada saliran masuk ke tasik dan keberkesanannya mestilah diawasi.

Aktiviti penyelenggaraan bot atau perkakasan bermotor tidak dibenarkan di kawasan berhampiran tasik.

Laluan trek jogging dan basikal dengan kelebaran maksimum

3m.

Bangunan kekal tidak dibenarkan di atas tasik kecuali jeti penumpang yang tidak melebihi 100

m panjang.



PBPT

JPS

JPP

IWK

JAS

Kualiti air hendaklah mematuhi piawaian dan garis panduan JAS dan JBA bagi tujuan air

minuman.


Zon

Penampan (20m dari gigi air):


Tempat

perkelahan

Lorong Jogging

Lorong Basikal

Tempat bersenam

Zon Pembangun-an Terhad (20m-50m):

Kemudahan dan Utiliti

Tapak Perkhemah-an

Tempat letak kenderaan

Aktiviti ketahanan diri / lasak

Tempat penginapan chalet





Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan Agensi

Catatan / Garis panduan

Aktiviti Syarat

Tasik

Ladam

3 Dalam air:

Rekreasi air

Memancing

Berkayak

Berenang

Berperahu


Pembangunan dibenarkan dengan anjakan 500 m dari

tasik. Aktiviti pembangunan tidak dibenarkan melebih 10% daripada keluasan keseluruhan tasik.

Pembangunan berkepadatan rendah dan terkawal dibenarkan seperti penginapan chalet, aktiviti rekreasi pasif dan eko-lancong.

Aktiviti eko-lancong yang sesuai seperti berkayak, memancing, jogging, trekking, sukan air, perkampungan orang asli, keindahan flora dan fauna, penyelidikan, rekreasi rimba, dan rekreasi pasif yang tidak merosakkan alam sekitar atau mencemarkan air dibenarkan dengan mengekalkan ciri semulajadi gua dan air terjun yang sedia ada.

Bangunan tinggi yang menyekat vista dan pandangan ke tasik tidak dibenarkan. Bangunan juga tidak dibenarkan

Zon Penampan (20m dari gigi air):


Tempat perkelahan

Lorong Jogging

Lorong Basikal

Tempat bersenam

Zon

Pembangunan Terhad (20m-50m):

Kemudahan dan Utiliti

Tapak

Perkhemahan

Tempat letak kenderaan

Aktiviti ketahanan diri / lasak




sambung

Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan dengan syarat Aktiviti

tidak dibenarkan

Agensi Catatan /


berada di kawasan berhampiran atau tepi tasik untuk membolehkan akses orang ramai ke tasik.

Bilangan jalan utama ke tasik dihadkan dan dikawal untuk melindungi ekosistem tasik, kemampanan identiti serta fungsinya. Rekabentuk sirkulasi

semulajadi seperti denai diutamakan.

Aktiviti pembangunan dijalankan mengikut kontur bukit. Sebarang aktiviti pemotongan bukit tidak dibenarkan.

Pengurusan kualiti air perlu kawalan ketat dan mematuhi piawaian JAS

Penyelenggaraan tanaman tutup bumi dengan pelbagai kaedah piawaian terdedah kepada hakisan.

seperti turfing, fibromat dan

hidroseeding perlu dijalankan dikawasan yang terdedah kepada hakisan.





sambung

Jenis Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan Agensi


Aktiviti Syarat

Tiada pembangunan, pembalakan dan

aktiviti dibenarkan dikawasan tasik dalam santuari hidupan liar.Element lanskap semulajadi perlu dikekalkan


Kemudahan aktiviti ketahanan diri seperti canopi walk, abseiling dan flying fox yang memerlukan kawalan keselamatan yang ketat.



E. SUNGAI

BAHAGIAN I :



Sekitar (KSAS) Sungai





Rizab

sungai

Koridor

sungai

Koridor

sungai

Rizab

sungai Sungai

1. SKOP

1.1 Definisi Sungai

Takrifan “sungai” mengikut Kanun Tanah

Negara 1965 (Akta 56/1965) adalah – “mana-mana sungai, anak sungai, caruk

atau lain-lain aliran air semulajadi, dan apa-apa cawangan sungai, alur/delta atau

lencongan buatan darinya”

Foto 10: Pemandangan aliran air sungai

semulajadi

Oleh itu, sungai adalah merupakan aliran

air semula jadi dan apa-apa cawangan sungai, alur, delta atau lencongan

yang dibuatnya. Sungai adalah berpunca dari air hujan yang tidak telap, tasik dan juga rembesan mata

air yang keluar dari tanah.

Sungai dibahagikan kepada 3 bahagian

iaitu:-

i) koridor sungai – tanah awam, tanah

lapang dan tanah persendirian di luar kawasan rizab sungai (kelebaran

dalam lingkungan 50 m)

ii) rizab sungai – benteng (ban), tebing dan dataran banjir di kedua-dua belah

sungai yang diwartakan di bawah Seksyen 62 Kanun Tanah Negara

iii) sungai / lembangan sungai – aliran air semulajadi dan sumber hidupan air.

Rajah 3: Ilustrasi Keratan Rentas Sungai,

Rizab Sungai dan Koridor Sungai




1.2 Sungai Sebagai KSAS

Sungai merupakan sistem pengangkutan asas untuk suatu lembangan. Bahan bumi yang terhakis atau hasil kegagalan cerun di

kawasan bukit akan diangkut oleh sungai, diendapkan di sepanjang laluan atau di

daratan banjir atau terus dibawa ke lautan.

Tenaga sungai yang tinggi juga menyebabkan berlakunya hakisan atau

runtuhan tebing. Sungai yang berliku menyebabkan proses hakisan dan

pengendapan berlaku secara berterusan. Keadaan ini mengakibatkan alur sungai sentiasa berubah.

1.3 Kategori Sungai KSAS

KSAS Bernilai

Sokongan Hidup

KSAS

Berisiko Bencana

Fungsi Utama Fungsi Sampingan

Merupakan sumber

pembekal air bersih.

Berfungsi sebagai

sistem pembersihan

alam sekitar iaitu

sistem saliran

utama yang

mengalirkan air dari

pergunungan ke

lautan.

Proses hakisan dan

pemendapan berlaku

di sepanjang tebing

sungai memerlukan

kawalan ketat.

Kejadian banjir

berlaku akibat

daripada curahan

hujan dan isipadu air

sungai yang berubah-

ubah.

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN

Keselamatan Dan Keselesaan

Penempatan dan reka bentuk setiap aktiviti hendaklah dapat melahirkan ruang yang selamat

dari segi pencerobohan fizikal, mental dan rohani.

Kemudahsampaian

Kawasan rekreasi yang

disediakan mudah untuk dikunjungi dan dinikmati oleh

orang ramai.

Kesesuaian Perletakan yang sesuai mengikut topografi dari segi saliran

semulajadi

Pemuliharaan Batuan sungai besar hendaklah dikekalkan di tempat asal sebagai

khazanah alam semulajadi kawasan sungai

Kesinambungan / Berterusan

Sungai akan hidup berterusan

dan kekal tanpa jangka hayat yang tertentu dan sebagai aset

alam yang paling berguna. Justeru perlu dikekalkan tanpa penghujungnya dengan

mempelbagaikan aset tersebut dari segi sosial, ekonomi dan

alam sekitar.





Mudah Penyelenggaraan

Mewujudkan persekitaran yang lebih terjaga dan teratur.

Warisan Perlu mengekalkan identiti

warisan setempat.

Seimbang

Reka bentuk yang menyeluruh dan mengambil kira semua aspek

bagi mewujudkan keseimbangan.

2.1 Prinsip-prinsip Umum Pemuliharaan dan Pembangunan

Sungai

Prinsip-prinsip perancangan dan

pembangunan kawasan sungai perlu diteraskan kepada prinsip-prinsip

seperti berikut:

sungai merupakan sumber

keperluan air bagi kegunaan harian seperti membasuh dan

memasak bagi sesetengah kawasan luar bandar.

aliran sungai bertindak sebagai sistem saliran dan pengairan dari

muara sungai ke anak-anak sungai, sungai utama dan terus ke laut.

sungai dan kawasan sekitarnya

merupakan kawasan habitat dan ekologi kepada flora dan fauna

yang dapat mengekalkan

keseimbangan dan kitaran alam

semulajadi.

jaluran tanah yang bersebelahan dengan sungai dikekalkan dan

diwartakan sebagai rizab sungai.

rizab sungai penting bagi

memastikan sungai dapat berfungsi dengan sempurnanya. Ia dapat memberi manfaat

kepada keseluruhan kawasan tadahan dan berupaya

menampung pertambahan luahan akibat pembangunan.

Rizab sungai bertindak sebagai

penampan di antara sungai dan tanah yang bersebelahan bagi

melindungi sungai daripada aktiviti yang tidak diingini dan menjejaskan fungsi sungai

tersebut.




3.0 DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA

3.1 Akta/Perundangan Sedia Ada sambung


Tiada pembinaan struktur kekal di kawasan aliran sungai.

Merancang dan mereka bentuk

landskap di kawasan sungai yang telah

mengalami masalah hakisan dan tepubina.

Kawasan sungai dan persekitaran kawasan tadahannya perlu dikekalkan

keadaan semulajadinya untuk

memulihara kepentingan fungsi sungai.

Kepelbagaian biodiversiti dan ekologi di

kawasan sungai dikekal dan dipulihara dengan tanaman asalnya.

Kawasan rizab sungai haruslah

dipulihara dengan tanaman pokok-pokok, semak-samun atau rumput

bersesuaian dengan keadaan tersebut.

Rizab sungai disediakan bergantung kepada kelebaran sungai.

Kelebaran Sungai Keperluan Rizab

Sungai

>40 m 50 m

20-40 m 40 m

10-20 m 20 m

5-10 m 10 m

<5 m 5 m

(Sumber: Garis Panduan Pembangunan Melibatkan Sungai dan Rizab Sungai, JPS)

50m lebar dari rizab sungai diperlukan sebagai koridor sungai yang berfungsi


Kanun Tanah Negara

1965

Pejabat Tanah dan

Daerah

Akta Kualiti Alam

Sekeliling 1974

Jabatan Alam

Sekitar

Akta Pemuliharaan

Tanah 1960.

Pejabat Tanah dan

Galian


Akta Jalan, Parit dan Bangunan

1974.

PBPT

Akta Kerajaan Tempatan 1976. PBPT

Akta Perhutanan Negara 1984. Jabatan Perhutanan

Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976.

JPBD

PBPT

Akta Pembangunan Mineral,

1994

Pejabat

Tanah dan

Galian

JMG

Akta Perikanan 1985. Jabatan

Perikanan

Akta Penyiasatan Kajibumi,

1974

JMG

Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972.

Jabatan PERHILITAN

Water Act 1920 (disemak-1989)

JPS





sebagai zon penampan bagi kawasan

sungai.




Rajah 4: Keratan Rentas Sungai Di Kawasan Perkampungan

Rajah 5: Keratan Rentas Sungai Di Kawasan Lanskap Semulajadi

Rajah 6: Keratan Rentas Sungai Di Kawasan Bandar

Rizab Sungai

20m

Rizab Sungai

20m Sungai 20 m

Koridor Sungai

50m

Koridor Sungai

50m

Rizab

Sungai

20m

Rizab Sungai

20m

Sungai 20 m

Koridor Sungai

50m

Koridor Sungai

50m

Rizab

Sungai

20m

Rizab Sungai

20m

Sungai 20 m

Koridor Sungai

50m

Koridor Sungai

50m






5.1 Garis Panduan Khusus Pemuliharaan


Rizab Sungai

Rizab sungai diperlukan mengikut kelebaran sungai. Tiada struktur binaan kekal atau pembangunan secara besar-besaran dibenarkan di kawasan rizab sungai kecuali aktiviti eko-pelancongan berimpak rendah atau rekreasi air.

Semua pokok dan tumbuhan harus dikekalkan dan sebarang penebangan atau

pembersihan di sekitar kawasan tebing memerlukan kebenaran pihak berkaitan.

Pembinaan jeti atau landasan bot mestilah mendapat kelulusan daripada pihak-pihak berkaitan dan ditempatkan di lokasi yang tidak mengakibatkan masalah hakisan tebing dan mendapan di sekitarnya.

Pembinaan jeti dilarang di kawasan pemeliharaan habitat seperti tuntung.

Sebarang permohonan pembinaan restoran / bangunan terapung hendaklah mendapat ulasan dan pandangan daripada pihak-pihak berkaitan.

JPS

Jabatan Perhutanan

PBPT

PERHILITAN

JPBD

Koridor

Sungai

Koridor sungai 50m diperlukan sebagai zon penampan bagi pembiakan flora dan fauna serta hidupan lain.

Boleh dijadikan sebagai kawasan rekreasi dan pengindahan untuk aktiviti eko-

pelancongan berimpak rendah.

Aktiviti yang dijalankan hendaklah peka kepada aspek biodiversiti untuk keseimbangan kitaran ekologi sungai.

Landskap hendaklah menpunyai identiti tempatan dari segi senibina

berkonsepkan tropika dalam memperkukuhkan warisan setempat.

Penyediaan sistem pengairan dan saliran seperti tali air, parit dan longkang memerlukan rawatan landskap (landscape treatment) untuk mendapatkan kesinambungan antara alam semulajadi dan buatan manusia.

Menyediakan boardwalk yang terbuka dari segi pemandangan untuk tujuan keselamatan dan penyelidikan.

Laluan "Boardwalk" yang Merentas Kawasan Penampan

Penyediaan elemen yang sesuai dengan persekitaran digalakkan seperti promenade, laluan pejalan kaki dan dataran.

JPS

PBPT

PERHILITAN

Jabatan Perhutanan

JAS

JPBD




sambung


Koridor

Sungai

Sebarang pembangunan dijalankan di luar koridor sungai perlu merujuk jadual di

bawah.

i) Kediaman dan

Pelancongan

50 m daripada rizab sungai.

500 m daripada paras purata air pasang perbani.

ii) Perindustrian

Ringan / Berat 1000 m daripada paras purata air pasang perbani.

iii) Pertanian

termasuk akuakultur

100 m daripada paras purata air perbani.

iv) Sungai Sebagai

KSAS

Tambahan anjakan belakang 50% kepada nilai

kawasan biasa. Kawasan anjakan belakang perlu dilandskap sebagai zon pengurusan / koridor riparian. Air pelepasan (industri, komersial, kediaman dan kumbahan) perlu disalurkan ke

sistem saliran darat.





Rajah 8: Kawasan Penampan 3 Bahagian

Petunjuk : Zon 1: Kawasan pokok dengan kelebaran antara 5-8m atau lebih.

Zon 2: Kawasan pokok rending atau pokok renik (shrub).

Zon 3: Kawasan herba, belukar dan rumput.

Petunjuk: Zon 1: Kawasan pokok dengan kelebaran antara 5-8m atau lebih

Zon 2: Kawasan pokok rending atau pokok renik (shrub)

Zon 3: Kawasan herba, belukar dan rumput

Rajah 7: Pendekatan 3 Zon Penampan Yang Dibangunkan Untuk Kawasan

Sungai Dalam Hutan




Rajah 9: Contoh Bentuk Laluan Di Kawasan Penampan

"Fall line" merupakan aliran air permukaan mengikut topografi tanah. Bentuk laluan yang beralun mengurangkan larian air permukaan terus ke badan air berdekatan.






Jenis

Tasik

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti tidak

dibenarkan

Catatan /


Dalam Sungai

2 Aktiviti rekreasi air

Jeti

Restoran / bangunan terapung

Tidak mengakibatkan masalah hakisan dan mendapan

Memerlukan kelulusan daripada Jabatan berkaitan

Dilarang di kawasan rizab hidupan liar seperti tuntung

Sebarang pelepasan air kumbahan ke dalam sungai

Garis Panduan

Perancangan Kawasan Rizab Sungai Sebagai Sebahagian Tanah Lapang Awam oleh JPBD

Garis Panduan Pembangunan Melibatkan Sungai dan Rizab Sungai oleh JPS

Rizab Sungai

3 Kawasan rizab tumbuhan

semulajadi dan elemen sungai

Aktiviti rekreasi

dan riadah

Pembangunan berimpak rendah dan pembinaan

boardwalk digalakkan

Pembalakan

Penebangan dan

pembersihan kawasan

Koridor Sungai

3 Tumbuhan dan elemen semulajadi

Kawasan riadah dan rekreasi

Aktiviti eko-pelancongan

Laluan keluar dan masuk kenderaan ringan

Laluan 6m dibenarkan sahaja.

Pembalakan

Penebangan dan pembersihan kawasan




Pengarah Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa

Semenanjung Malaysia

Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1180

Email: [email protected]

Laman web: http://www.townplan.gov.my

Kawasan Tadahan Air dan Sumber

Air Tanah

DRAF 29/4/2011

Kawasan Tadahan Air dan Sumber

Air Tanah


2010






dipindahkan dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara

elektronik, gambar rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Penerbit terlebih dahulu.

978-983-2773-98-6

Diterbitkan di Malaysia

oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa



Tel: 03-2081 6000

Faks: 03-2094 1180


A. KAWASAN TADAHAN AIR

1. SKOP 2 1.1 Definisi Kawasan Tadahan Air 2

1.2 Kawasan Tadahan Air sebagai KSAS 3 1.3 Kategori Kawasan Tadahan Air 3

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 4 2.1 Pembangunan Yang Seimbangan 4

2.2 Pemeliharaan Fungsi Kawasan 4

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 4 3.1 Dasar Sedia ada 4

3.2 Akta Perundangan Berkaitan 6

4. GARIS PANDUAN UMUM 7 4.1 Kawasan Tadahan Empangan 7

4.2 Kawasan Tadahan Takat Pengambilan Air 7 4.3 Zon Penampan 7


B. KAWASAN SUMBER AIR TANAH 1. SKOP 11 1.1 Definisi Kawasan Sumber Air Tanah 11 1.2 Kawasan Air Tanah sebagai KSAS 12

1.3 Kategori Kawasan Air Tanah 13

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 13 2.1 Pembangunan Yang Seimbang 13

2.2 Pemeliharaan Fungsi Kawasan 13

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 13 3.1 Dasar Sedia ada 13 3.2 Akta Perundangan Berkaitan 14

4. GARIS PANDUAN UMUM 14 4.1 Kawasan Sumber Air Tanah 14 4.2 Zon Penampan 15


SENARAI RAJAH Rajah 1(a) : Ciri-ciri Kawasan Tadahan Air 2 Rajah 2(a) : Tadahan air untuk empangan dan 2 Takat pengambilan air

Rajah 1(b) : Kawasan Tadahan Air KSAS 12 Rajah 2(a) : Klasifikasi jarak zon tampan mengikut 16 Kawasan abstrak air tanah dan kawasan

Imbuhan air tanah

SENARAI FOTO Foto 1(a) : Empangan Sebagai Kawasan Tadahan Air 3

A. KAWASAN TADAHAN

AIR

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN

PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN TADAHAN AIR DAN SUMBER AIR TANAH


A. KAWASAN TADAHAN

AIR

1. SKOP

1.1 Definisi Kawasan

Tadahan Air

Kawasan tadahan atau lembangan:-

Bahagian tanah yang

disaliri oleh sungai dan

beberapa anak sungai yang mengalir ke hilir

dan bertemu dengan sungai utama dan

seterusnya mengalir ke laut.

Terbentuk oleh kawasan geografi yang ditentukan

oleh had garisan tadahan air, air

permukaan dan air tanah mengalir ke kuala.

Bersempadankan ciri-ciri topografi seperti puncak

bukit, gunung dan banjaran di mana semua air hujan, air larian

permukaan lain akan mengalir ke suatu

destinasi yang sama seperti sungai atau tasik sehinggalah ke kawasan

empangan atau takat pengambilan air di

sesebuah kawasan.

Rajah 1(a): Ciri-ciri kawasan tadahan

air

Rajah 2(a): Tadahan air untuk empangan dan takat pengambilan air

1

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN TADAHAN AIR DAN SUMBER AIR TANAH


1.2 Kawasan Tadahan Air Sebagai KSAS

Tadahan air merupakan

kawasan utama untuk menakung air. Air sungai pula adalah

untuk diekstrak sebagai bekalan air mentah.

Oleh itu, kualiti bekalan

air mentah amat

bergantung kepada kualiti kawasan tadahan

air.

Justeru itu, kawasan

tadahan air dikategorikan sebagai

KSAS di mana ia mempunyai fungsi

sokongan hidup yang tinggi. Sekiranya kawasan tadahan air

tidak dipulihara atau dilindungi maka kualiti

bekalan air mentah negara mungkin terjejas.

1.3 Kategori Kawasan Tadahan Air

Kawasan tadahan air

berfungsi sebagai tempat simpanan sumber air.

Sumber air sama ada

dipermukaan atau bawah tanah perlu dipelihara untuk

menyediakan keperluan air yang mencukupi bagi

semua hidupan di bumi ini.

Oleh itu, kawasan tadahan air mempunyai

nilai sokongan hidup untuk menjamin bekalan

air negara. Kawasan tadahan air

dan sumber air tanah

dikategorikan sebagai KSAS bernilai sokongan

hidup, dimana ia penting untuk menjamin kualiti bekalan air negara.

Justeru mempunyai nilai sokongan hidup yang

tinggi.

2




Foto 1(a) : Empangan sebagai kawasan tadahan air

2. PRINSIP - PRINSIP

PERANCANGAN

2.1 Pembangunan yang Seimbang

Pemuliharaan kawasan hijau, alam semula jadi dan

sumbernya bagi memastikan keseimbangan diantara pembangunan dan

kawasan sensitif seperti kawasan tadahan air dan

dataran banjir.

2.2 Pemeliharaan Fungsi

Kawasan

Kawasan tadahan air perlu dipelihara dan diurus sebagai satu unit yang

tersendiri supaya dapat menghasilkan kuantiti dan

kualiti air yang tinggi. Pengurusan yang

bersepadu dan pengawalan

pembangunan di sekitarnya diperlukan untuk memulihara

kawasan tersebut.

3. DASAR DAN

PERUNDANGAN

SEMASA

3.1 Dasar Sedia Ada

i. Agenda 21 (Bab 18)

Perlindungan kualiti dan penawaran sumber air

bersih bagi memastikan keperluan air bersih sesuatu

negara adalah memuaskan ke arah pembangunan

mampan.

ii. Rangka Rancangan

Jangka Panjang Ketiga

Pembekalan air dengan memberi tumpuan terhadap pendekatan

bersepadu bagi lembangan sungai.

3



Perlindungan kawasan pembekalan air dengan

memberi tumpuan terhadap pendekatan

bersepadu bagi lembangan sungai.

Perlindungan kawasan tadahan dan takungan

air serta menangani isu pemindahan air.

Pengurusan hutan yang mampan dan berterusan

bagi melindungi kawasan tadahan air.

iii. Rancangan Malaysia Ke Lapan (RMK 8)

Mengenalpasti dan

mewartakan KSAS (termasuk kawasan tadahan) dan

menyepadukan dengan perancangan gunat anah

bagi mengelakkan pembangunan yang tidak bersesuaian di

kawasan tersebut.

Keperluan pembentukan satu sistem pengurusan lembangan sungai

bersepadu bagi mengatasi masalah

kemerosotan kualiti sungai, laut dan air tanah.

iv. National Conservation Strategy (NCS), 1993

Majlis Air Negara perlu

mempertimbangkan pengurusan sumber air secara holistik termasuk

pengurusan kawasan tadahan tadahan.

Perlu mengenalpasti dan

memelihara kawasan

tadahan air sebagai kawasan empangan.

Lokasi kritikal kawasan

tadahan air bagi

pengambilan air dan sungai-sungai utama

perlu dikenalpasti.

Memperbanyakkan “Permanent Forest Estate” (PFE) perlu

diwujudkan di lokasi-lokasi yang strategik

diseluruh negara bagi memelihara sumber air dan kawalan hakisan.

v. Rancangan Fizikal

Negara (RFN)

Merujuk kepada

kawasan tadahan air yang telah dikenalpasti

di peringkat nasional.

4




Dasar pemeliharaan dan pemuliharaan kawasan

sensitif alam sekitar berkaitan dengan

pengurusan lembangan sungai bersepadu.

vi. Rancangan Malaysia Ke

Sembilan (RMKe-9)

Penekanan akan diberi untuk mengekal dan

meningkatkan fungsi ekosistem sungai

melalui pemulihan dan penyenggaraan tadahan tanah tinggi, tanah

lembap, tebatan sungai dan zon riparian.

5

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN TADAHAN AIR DAN

SUMBER AIR TANAH


3.2 Aspek Perundangan Berkaitan


Akta Kualiti Alam Sekeliling

1974 Jabatan Alam Sekitar (JAS)

Enakmen Perlombongan 1929 Jabatan Mineral dan Geosains (JMG)

Akta Kerajaan Tempatan 1976 Jabatan Kerajaan Tempatan (JKT)

Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)

Akta Jalan Parit dan Bangunan,

1974

JKT

PBT

Kanun Tanah Negara, 1965

Jabatan Ketua Pengarah Tanah dan Galian (JKPTG)

Pejabat Tanah dan Daerah (PTD)

PBT

Pihak Berkuasa Negeri (PBN)

Akta Pemuliharaan Tanah 1960

(Semak Semula) 1989

JKPTG

PTG

PBT

PBN

Akta Perhutanan Negara, 1984 Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia (JPSM)

Akta Perancangan Bandar dan

Desa, 1976

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (JPBD) Negeri

Pihak Berkuasa Perancang Tempatan (PBPT)

Enakmen Air 1920 (Semak

Semula) 1989

Jabatan Bekalan Air (JBA)

Puncak Niaga

Enakmen Bekalan Air, 1997

(Selangor)

Enakmen LUAS, 1999

JBA

Puncak Niaga

PUAS

LUAS

Akta Penyiasatan Kajibumi,

1974 JMG

Akta Pengurusan Sisa Pepejal,

2007 Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal (JPSP)

6


PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN TADAHAN AIR DAN SUMBER

AIR TANAH


4. GARIS PANDUAN UMUM 4.1 Kawasan Tadahan Empangan

Aktiviti pembangunan, kemudahan infrastruktur, aktiviti pembalakan

dan pertanian tidak dibenarkan.

Kualiti air perlu berada di

lingkungan Kelas I hingga II mengikut Piawaian Interim Kualiti

Air selaras dengan kehendak Rancangan Fizikal Negara (RFN).

Kemudahan kumbahan najis dan tapak pelupusan sisa tidak

dibenarkan dalam kawasan tadahan air empangan.

4.2 Kawasan Tadahan Takat

Pengambilan Air

Kualiti air tidak melebihi Kelas III mengikut Piawaian Interim Kualiti Air.

Tapak pelupusan sisa pepejal dan

toksid tidak dibenarkan dalam kawasan tadahan takat pengambilan air.

Tangki simpanan minyak (diesel)

yang berada di kawasan hulu takat pengambilan air dikehendaki mempunyai benteng tumpahan minyak dan zon penampan sekurang-kurangnya 500m dari sungai utama.

Zon penampan hijau sekurang-

kurangnya 50m perlu dikekalkan sepanjang sungai utama untuk kawasan 5km hulu takat pengambilan air.

Kemudahan kumbahan najis hendaklah dirawat sebelum dialirkan

ke dalam sungai.

Pembangunan dan aktiviti sedi ada perlu dikenal pasti, dikawal selia dan diurus dengan rapi.

Kawasan rekreasi dan sistem

komunikasi dibenarkan dengan syarat penyediaan pelan pengurusan alam sekitar.

Pembangunan industri dibenarkan

dengan syarat mengitar semula sekurang-kurangnya 20% daripada efluennya.

Mematuhi peraturan "Pembangunan

yang melibatkan Sungai dan Rizab Sungai" yang dikeluarkan oleh

Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS), (2001).

4.3 Zon Penampan

Projek pembalakan / pembangunan

tidak dibenarkan dalam jarak 1.5 km dari sempadan kawasan

tadahan air untuk empangan.

Bahan kumbahan, buangan kediaman, industri dan sebagainya

dilarang dialirkan terus ke dalam sungai. Aliran keluar bahan kumbahan hendaklah dialirkan ke

dalam “outlet” utama terlebih dahulu.

7


SUMBER AIR TANAH


Semua pembangunan di luar zon penampan adalah dibenarkan

tertakluk kepada syarat-syarat dan garis panduan umum sedia ada.

8



AIR TANAH




KSAS/ Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan (Rujuk Kod

Guna tanah)


Aktiviti tidak

dibenarkan Catatan / Garis panduan

Aktiviti Syarat

Tadahan Air (yang diwartakan atau untuk

empangan)

1 Penyelidikan

Penyelidikan

Tiada

Semua

aktiviti tidak dibenarkan

Tertakluk kepada undang-undang dan peraturan sedia ada.

Zon penampan tadahan air tersebut hendaklah 100m lebar.

Aktiviti pembalakan hendaklah dijalankan 1.5km dari sempadan.

Kualiti air dikekalkan di antara Kelas I dan II mengikut Piawaian Interim Kualiti Air

Tadahan Air untuk takat pengambilan air (Berhutan)

2 Penyelidikan Ekopelancongan Pembangunan terkawal.

Kawasan rekreasi Sistem komunikasi

Penyediaan pelan pengurusan alam sekitar

Tiada aktiviti lain selain yang dibenarkan.

Mematuhi peraturan Rizab Sungai seperti yang ditetapkan oleh JPS (2001), "Pembangunan yang melibatkan Sungai dan Rizab Sungai".

Kualiti air dikekalkan di antara Kelas II dan III mengikut Piawaian Interim Kualiti Air

Tadahan Air untuk takat pengambilan air (kawasan membangun)

3 Pembangunan terkawal.

Industri baru yang membebaskan efluen yang banyak seperti kilang makanan / minuman, kilang kertas & kilang getah dan kelapa sawit.

Melaksanakan program mengitar semula efluen serta menuju kepada konsep pelepasan sifar.

Memastikan bahawa tidak ada air sisa yang mengalir terus ke dalam sungai

Mematuhi peraturan Rizab Sungai seperti mana yang ditetapkan oleh JPS (Jabatan Pengairan dan Saliran Malaysia - JPS (2001), "Pembangunan yang melibatkan Sungai dan Rizab Sungai".

Kualiti air dikekalkan di antara Kelas II dan III mengikut Piawaian Interim Kualiti Air

Tangki simpanan minyak perlu mempunyai zon penampan sekurang-kurangnya 500m daripada

sungai utama di kawasan hulu takat pengambilan air.

Sumber : Kajian KSAS 2004) Nota : Tahap Kesensitifan: 1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan 2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran guna tanah 3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu)

9


SUMBER AIR TANAH


B. KAWASAN SUMBER AIR

TANAH



AIR TANAH


B. KAWASAN SUMBER AIR TANAH

1. SKOP 1.1 Definisi Kawasan Sumber Air

Tanah

Kawasan air tanah terbahagi kepada

dua zon iaitu :- zon tidak tepu; dan

zon tepu.

Zon tidak tepu adalah zon yang terdapat di atas aras Air Tanah.

Air yang terdapat pada zon tidak tepu biasanya dikenali sebagai

lembapan tanah (soil moisture). Manakala, bagi zon tepu adalah semua bahagian di bawah zon

tidak tepu dan air yang didapati di dalamnya ialah air tanah.

Air Tanah diklasifikasikan sebagai

sejenis sumber mineral kerana ia wujud di dalam tanah atau batuan.

Air tanah bertindak sebagai media yang mengisi liang-liang antara

butir-butir atau serpihan sedimen dan batuan.

Ia juga mengisi ruang retakan dan rekahan batuan keras di merata

tempat di bawah permukaan bumi.

Semua liang-liang di dalam

sedimen, tanah-tanih atau batuan yang telah dipenuhi dengan air

tanah dirujuk sebagai aras air tanah.

Air tanah boleh dihasilkan dari

sedimen dan batuan kurang daripada satu meter sehingga beberapa ratus atau ribu meter di

bawah permukaan bumi.

Kebanyakan air tawar yang didapati di bumi sebenarnya wujud sebagai air tanah yang terletak

tidak melebihi 1 km di bawah permukaan bumi.

Air tanah bergerak dengan

perlahan di dalam batuan dengan

kadar yang berlainan. Ia hanya dapat diekstrak daripada sedimen

dan batuan yang dianggap sebagai akuifer.

Akuifer adalah batuan atau

sedimen tak terkonsolidat yang

mengandungi air yang dapat diabstraksi.

Biasanya air tanah dapat bergerak

dengan lebih cepat di dalam

akuifer jenis sedimen tak terkonsolidat dibandingkan dengan

batuan keras. Air tanah yang dapat diluahkan oleh batuan keras berkurangan dan pergerakan air

tanah juga lebih perlahan.

8

11


SUMBER AIR TANAH


1.2 Kawasan Air Tanah sebagai KSAS

Kebanyakan air tawar yang digunakan di Malaysia adalah dari

air permukaan seperti air hujan, sungai dan tasik (termasuk bekas lombong).

Air tanah juga merupakan

simpanan air tawar tertinggi di sesuatu kawasan dan menjadi pilihan yang sesuai bagi

membekalkan air bersih ke kawasan yang berkembang pesat

seperti Selangor Tengah dan Kuala Lumpur.

Pemuliharaan dan perlindungan sumber ini daripada pencemaran

menjadi amat penting pada masa depan.

Kepentingan Air Tanah sebagai

satu sumber keperluan hidup yang

kritikal akan meningkat pada masa akan datang.

Rajah 1(b): Kawasan Tadahan Air sebagai KSAS

12



AIR TANAH


1.3 Kategori Kawasan Air Tanah

Walaupun kawasan di mana terdapatnya Air Tanah adalah

dibawah kategori KSAS, Sokongan Hidup, proses mengabstraksi, terutamanya akuifer jenis jenis

alluvium boleh mendatangkan bencana kepada kawasan sekeliling

kawasan telaga tiub di mana air tanah yang dipamkan mungkin mengalami penurunan.

Kadar atau takat maksimum

penurunan tanah atau amblesan boleh berlaku tertakluk kepada beberapa banyak air tanah

dihasilkan, jangka masa pengepaman dilakukan dan

kelemahan tanah alluvium di kawasan sekeliling.

2. PRINSIP - PRINSIP

PERANCANGAN

Prinsip-prinsip umum pemeliharaan

dan pembangunan adalah seperti berikut:

2.1 Pembangunan Yang Seimbang

Mengamal dan mengaplikasikan Prinsip Perancangan dan

Pembangunan Sejagat.

2.2 Pemeliharaan Fungsi Kawasan

Kawasan sumber bekalan air tanah

perlu dipelihara dan diurus sebagai satu unit yang tersendiri supaya dapat

menghasilkan air yang kualiti dan selamat. Pengurusan yang bersepadu dan pengawalan

pembangunan di sekitarnya diperlukan untuk memulihara kawasan

tersebut.


SEMASA

3.1 Dasar Sedia Ada

Beberapa aspek tentang kawasan air

tanah yang ada kaitan dengan pengurusan dan pengendalian

abstraksi air tanah ialah :–

Air Tanah adalah sumber mineral Air dari bahagian bawah permukaan. Setakat ini

13


SUMBER AIR TANAH


kebanykaan pengguna Air Tanah kecuali di Selangor, Johor dan P.

Pinang adalah agensi kerajaan seperti Badan Penggunaan Air,

Jabatan Kerja Rakyat (JKR) dan Jabatan Kesihatan Luar Bandar.

Di Pulau Pinang dan Johor, penggunaan Air Tanah diuruskan

oleh Lembaga Urus Air negeri seperti LUAS di Selangor.

Jabatan Mineral dan Geosains negeri adalah bertanggungjawab

membantu Lembaga Urus Air negeri-negeri mengawal pengabstraksi air tanah, akuifer

yang menyumbangkan air tanah dan potensi bencana yang mungkin

wujud apabila air tanah diabstraksi dalam jangka masa yang panjang.

Mengikut Garis Panduan, Pengguna

Air Tanah mesti memohon untuk

mendapatkan kebenaran daripada Lembaga Pengurusan Air Negeri

jika ingin mengabstraksi air tanah pada kedalaman > 10 m bawah permukaan atau 2,500 liter sehari.

Tetapi kebiasaannya pengguna

yang mengemukakan permohonan terlebih dahulu telah mengali telaga tiub yang dapat

menghasilkan Air Tanah.

Permohonan mengeksploit Air Tanah yang ditujukan kepada Lembaga Badan Urus Air Negeri

mesti mengemukakan kajian EIA kerana potensi terjadinya bencana

terhadap amblesan tanah berdekatan dengan telaga tiub.

3.2 Akta Perundangan Berkaitan

Akta / Undang-

Undang

Agensi

Akta Kualiti Alam

Sekeliling 1974 Jabatan Alam Sekitar

Enakmen Mineral

Selangor, 2000

Jabatan Mineral dan

Geosains

Enakmen LUAS,

1999

Jabatan Bekalan Air

Puncak Niaga

PUAS

LUAS


4.1 Kawasan Sumber Air Tanah

Mengisytiharkan sesuatu kawasan sebagai Kawasan Sumber Air Tanah.

Memulihara sumber air tanah dan kegunaannya untuk bekalan air bersih kepada penduduk.

Pemuliharaan mesti disertai dengan kajian terperinci yang dapat membekalkan maklumat :-

14



AIR TANAH


jenis akuifer, ketelapan akuifer, transmisi, hasilan air tanah,

simpanan dari segi jumlah, bahan bumi yang menjadi hos

kepada air tanah, ketebalan akuifer, hubungan akuifer dengan lain jenis batuan dan

sedimen pada kawasan tersebut.

penggerudian telaga tiub

pengeluaran air tanah dan

telaga-telaga kawalan yang mencukupi mesti dibuat untuk

tujuan memperolehi maklumat geohidrologi akuifer tersebut. ujian luahan mampan mesti

dibuat dan data dikutip tentang semua aspek akuifer.

Berdasarkan pemodelan dengan data yang diperolehi

penghasilan air tanah mampan dan kemungkinan kawasan pulihan mesti ditetapkan.

peta menunjukkan 3 kawasan

khas iaitu kawasan sumber air tanah keseluruhan, kawasan abstraksi air tanah dan kawasan

imbuhan air tanah.

maklumat geologi, geomorfologi dan geologi kejuruteraan di permukaan dan pada sub-

permukaan bagi setiap kawasan.

Badan-badan Air yang berkenaan

mempunyai kuasa untuk

menjalankan penyiasatan atau mengarahkan mana-mana pihak

menjalankan kajian atau penyiasatan tentang kawasan yang

dicadangkan untuk diisytiharkan sebagai kawasan sumber air tanah.

Aktiviti pengambilan air tanah di

dalam kawasan KSAS sumber air tanah mesti mendapat kebenaran.

4.2 Zon Penampan

Kawasan Air Tanah keseluruhan tidak perlu zon tampan.

Zon tampan 50m mengelilinginya

Kawasan Imbuhan Air Tanah.

Zon tampan 30m bagi Kawasan

Abtraksi Air Tanah adalah tertakluk kepada keadaan geologi,

geomorfologi dan geologi kejuruteraan.

11

12

15


SUMBER AIR TANAH


Rajah 2(b) : Klasifikasi jarak zon tampan mengikut kawasan abstraksi air tanah dan

kawasan imbuhan air tanah

16



AIR TANAH




KSAS / Kategori

Tahap Kesensitifan

Aktiviti Dibenarkan (Rujuk Kod Guna tanah)

Aktiviti Dibenarkan dengan syarat Aktiviti tidak


Aktiviti Syarat

1. Kawasan Air Tanah Menyeluruh

(Bagi akuifer Air Tanah dalam batuan keras dan dalam sedimen tak terkonsolidat atau alluvium)

3 (Untuk

Mengelakkan pencemaran Air Tanah)

Kebanyakan aktiviti pembangunan dan rekreasi dengan intensiti rendah.

Pembangunan intensiti tinggi.

Kajian EIA untuk mengelakkan pencemaran Air Tanah jika keluasan kawasan melebihi 10 ekar.

Pelupusan bahan sisa toksik dan sisa pejal.

Kilang kimia racun, toksik atau menggunakan bahan radioaktif.

Penternakan khinzir.

Tidak perlu zon tampan kecualinya yang dicadangkan menerusi kajian terperinci untuk mengisytiharkan kawasan sebagai KSAS sumber air tanah.

Mengikut syarat-syarat atau cadangan kajian menerusi kajian terperinci untuk mengisytiharkan kawasan sebagai KSAS sumber air tanah.

Aktiviti yang seperti penanaman, perikanan, penternakan (kecuali penternakan khinzir) perhutanan, pembinaan kediaman, perindustrian ringan, pembangunan infrastruktur dan transmisi, kereta api, resort dan rekreasi, tadahan air dan eko-pelancongan dibenarkan.

2. Kawasan Imbuhan Air Tanah

(Bagi akuifer Air Tanah dalam batuan keras dan dalam sedimen tak terkonsolidat atau alluvium)

3 (Untuk

mengelakkan pencemaran Air Tanah

dalam akuifer)

Aktiviti secara intensiti rendah yang tidak mencemarkan tanah.

Kebanyakan aktiviti pembangunan dan rekreasi dengan intensiti rendah.

Semua aktiviti ini tidak mendatangkan pencemaran kapada sumber air imbuhan.

Pembangunan secara besar-besaran.

Pelupusan bahan sisa toksik dan sisa pepejal.

Kilang kimia racun toksik atau yang menggunakan bahan radioaktif.


Zon tampan 50 m mengelilinginya. Jika kawasan diterusi oleh saliran kecil, zon

tampan 100 m atas lembangan dari sempadan Kawasan Imbuhan Air Tanah.

Hanya aktiviti intensiti rendah seperti penanaman, resort dan rekreasi, tadahan air, eko-pelancongan boleh dibenarkan jika EIA dibuat.

Semua aktiviti yang menghasilkan bahan kimia beracun, toksik atau beradioaktif tidak dibenarkan.


17


SUMBER AIR TANAH


KSAS / Kategori

Tahap Kesensitifan

Aktiviti Dibenarkan (Rujuk Kod

Guna tanah)



Aktiviti Syarat

3. Tapak Abstraksi Air Tanah

(Bagi akuifer air tanah dalam sedimen tak terkonsolidat atau alluvium)

3

(Untuk mengawal berisiko bencana amblesan

atau penurunan

tanah)

Kawasan terlibat adalah kecil sahaja. 30 m lingkungan telaga tiub atau „well field’. Penanaman, rekreasi, tadahan air, hutan simpan.

Aktiviti seperti rekreasi dan penanaman.

Pembangunan struktur tidak dibenarkan.

Semua aktiviti yang memerlukan pembinaan.


Kilang kimia racun, toksik atau yang menggunakan bahan radioaktif.


Zon tampan 30 m mengelilingi telaga tiub yang digunakan untuk mengabstraks air tanah.

Semua pembangunan struktur tidak dibenarkan kecuali yang digunakan untuk pengabstraksi Air Tanah tersebut.

Hanya aktiviti penanaman, rekreasi, tadahan air, hutan simpan dibenarkan pada zon tampan ini.

4. Tapak Abstraksi Air Tanah

(Bagi akuifer air tanah dalam batuan keras)

3 Kawasan terlibat adalah kecil sahaja. Kebanyakan aktiviti pembangunan dan rekreasi dengan intensiti rendah.

Semua aktiviti yang memerlukan pembinaan.


Kilang kimia racun, toksik atau yang menggunakan bahan radioaktif.


Aktiviti yang seperti penanaman, perikanan, penternakan (kecuali penternakan khinzir) perhutanan, pembinaan kediaman, perindustrian ringan, pembangunan infrastruktur dan transmisi, kereta api, resort dan rekreasi, tadahan air dan ekopelancongan dibenarkan.


18







Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1180



Kawasan Simpanan Mineral &

Bencana Geologi

DRAF 29/4/2011



Kawasan Simpanan Mineral &

Bencana Geologi








978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170

Pemberitahuan




Tadahan Air dan Sumber Air Tanah; Simpanan Mineral dan Bencana Geologi;

Bekas dan Tapak Pelupusan Sisa Pepejal dan Sisa Toksid; Pertanian Makanan; Warisan Semulajadi dan Antikuiti;

Rizab Hidupan Liar; Hutan Simpanan Kekal; dan

Bukit dan Tanah Tinggi.


dan Negeri, serta GP Perancangan Pembangunan Di Kawasan Bukit dan Tanah Tinggi yang telah diluluskan oleh Mesyuarat Jemaah Menteri pada

12 Ogos 2009 dan MNKT Ke 62 pada 17 September 2009, serta lain-lain keperluan pelbagai agensi teknikal berkaitan.


29 April 2011

GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN SIMPANAN MINERAL & BENCANA GEOLOGI


BAHAGIAN I

GP PERANCANGAN PEMULIHARAAN KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR BAGI KAWASAN SIMPANAN MINERAL

1. SKOP 1 1.1 Definasi Kawasan Simpanan Mineral & Agregat 1 1.2 Kawasan Sumber Mineral & Agregat 1

1.3 Kategori Sumber Mineral 1

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 2 2.1 Keperluan Pengekalan dan Pengisytiharan Kawasa Sumber Mineral 2 2.2 Sumber Mineral Lain Seperti Agregat, Pasir dan

Lempung Harus Diberi 3 2.3 Aktiviti Perlombongan Hanya Dibenarkan oleh

Pihak Berkuasa Negeri 3 2.4 Keperluan Pemuliharaan Kawasan Selepas Tamat Perlombongan 3

2.5 Keperluan Menyelesaikan Konflik Kawasan Mineral, Batuan, Agregat, Lempung dan Pasir 4




4. GARIS PANDUAN UMUM 7 4.1 Pemuliharaan 7 4.2 Zon Penampan 8


5.1 Garis Panduan Khusus Pemuliharaan 9 5.2 Garis Panduan Khusus Pembangunan 12


BAHAGIAN II

GP PERANCANGAN PEMULIHARAAN KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR BAGI KAWASAN BENCANA GEOLOGI

1. SKOP 15

1.1 Definasi Kawasan Bencana Geologi 15

1.2 Kawasan Bencana Geologi dalam konteks KSAS 16 1.2.1 Peranan Peta Bencana 17

1.3 Kategori Kawasan Bencana Geologi 18


2.1 Keperluan Mengenalpasti Faktor Semulajadi Atau Faktor Penglibatan Manusia Yang Menyebabkan

Kejadian Bencana 18 3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 19

3.1 Dasar Sedia Ada 19 3.2 Akta/Perundangan Berkaitan 20

4. GARIS PANDUAN UMUM 19 4.1 Lubang Benam(Sinkholes) 20

4.2 Amblesan (Land Subsidence) 20 4.3 Hakisan (Erosion) 21

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 22 5.1 Garis Panduan Khusus Pemuliharaan 22


GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN SIMPANAN MINERAL & BENCANA GEOLOGI

SENARAI RAJAH

Rajah 1: Konflik Pembinaan dan Pembekuan Simpanan Pasir dan

Lempung 5

Rajah 2: Konflik antara Pengkuarian dan Kediaman Tetap 6

Rajah 3: Formasi Tipikal Lubang Benam 15

Rajah 4: Jenis Tanah Runtuh 16

Rajah 5: Contoh Peta Geohidrologi – (JPS) 17

Rajah 6: Contoh Peta Kawasan Potensi Hakisan 17

Rajah 7: Struktur Pengurusan Bencana geologi 19

SENARAI FOTO

Foto 1: Kerja menggerudi untuk menghasilkan blok batuan granit batu

dimensi 2

Foto 2: Kerja menggerudi lubang letupan di sebuah kuari di Ampang Selangor 2

BAHAGIAN I :



Sekitar (KSAS) Kawasan Simpanan

Mineral

1 GARIS PANDUAN PERANCANGAN SIMPANAN KAWASAN SIMPANAN MINERAL &

KAWASAN BENCANA GEOLOGI


1. SKOP

Bagi GP Perancangan Pemuliharaan Kawasan Alam Sekitar(KSAS) Kawasan

Simpanan Mineral dan Bencana Geologi akan dipecahkan kepada 2 bahagian iaitu:-

i. Bahagian I – GP KSAS Kawasan Simpanan Mineral &

ii. Bahagian II – GP KSAS Kawasan

Bencana Geologi

1.1 Definasi Kawasan Simpanan

Mineral & Agregat

Kawasan Simpanan Mineral dalam garis panduan ini meliputi definisi seperti

berikut:

Mineral

Mineral adalah apa-apa bahan sama ada dalam bentuk pepejal, cecair atau bergas

yang terbentuk dengan cara semula jadi hasil daripada perlombongan samada di

daratan (atas tanah atau bawah tanah) atau lautan (dalam laut atau bawah laut) atau tertakluk kepada sesuatu proses

geologi tetapi tidak termasuk air dan bahan batuan (Sumber: Akta Pembangunan

Mineral, 1994).

Agregat

Agregat ialah apa-apa batuan, batu

marmar, kelikir, pasir, tanah laterit, lom,

lempung, tanih, lumpur, turf, gambut, batu karang, cangkerang atau guano di dalam

atau di atas mana-mana tanah dan termasuklah apa-apa batu-bata, kapur, simen atau barangan lain yang diperbuat

daripadanya (Sumber: Warta Kerajaan Kaedah-kaedah Kuari Selangor, 2003).

Pasir (Agregat Halus)

Pasir atau agregat halus terdiri daripada

batu-batu hancur yang mempunyai saiz maksimum tidak melebihi 5mm. Biasanya,

pasir digunakan untuk campuran konkrit bagi bahagian dinding atau lantai bangunan (Sumber: British Standard 882,

1983).

Lempung dan Bahan Bumi

Lempung di dalam klasifikasi JMG termasuk

lempung biasa, lempung pipa (ball clay), lempung tahanapi (refractory clay or fire clay) dan syel (shale). Kebanyakan

mineral lempung telah dihasilkan untuk pembuatan batu-bata yang digunakan

untuk pembinaan dan bahan mentah dalam pembuatan simen portland (Sumber: Jabatan Mineral dan Geosains).

1.2 Kawasan Sumber Mineral & Agregat

JMG juga menekankan bahawa dari konteks KSAS Bernilai Sokongan Hidup,

perhatian perlu diberikan kepada sumber mineral dan agregat sebagai keperluan asas untuk kesinambungan

2 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN SIMPANAN MINERAL &

BENCANA GEOLOGI


kesejahteraan manusia, dan bukannya kepada sumber komoditi yang menjana

ekonomi negeri.

Sumber mineral dikategorikan sebagai

KSAS bernilai sokongan hidup.

Sumber keperluan asas terutamanya untuk pembinaan penempatan dan

infrastruktur seperti lempung, pasir, batuan agregat (kelikir) dan batu kapur

untuk pembuatan simen. 1.3 Kategori Sumber Mineral

yang dikenal pasti adalah seperti berikut:-

KSAS Sumber Batuan Agregat

KSAS Sumber Pasir KSAS Sumber Lempung dan Tanah Sumber Mineral Penting

Walaupun sumber mineral penting bukan

merupakan KSAS, ia perlu diberikan garis panduan untuk pengekalannya kerana ia

berkait-rapat dengan KSAS sumber mineral/batuan.


2.1 Keperluan Pengekalan dan

Pengisytiharan Kawasan Sumber Mineral

Enakmen Mineral Selangor 2000,

(Bab 3, Bahagian III Seksyen 17), mencadangkan bahawa sumber

mineral mesti dikekalkan melalui pengisytiharannya sebagai kawasan rizab mineral dan

dihadkan pembangunan.

Kajian teliti termasuk mencari gali

dan penyiasatan perlu dilakukan untuk menentukan kawasan berkenaan mengandungi mineral

Foto 2: Kerja menggerudi lubang letupan di sebuah kuari di Ampang Selangor.

Foto 1: Kerja menggerudi untuk menghasilkan blok batuan granit batu dimensi.


BENCANA GEOLOGI


dan sesuai diisytiharkan sebagai rizab mineral.

Kawasan yang tidak dapat diisytiharkan sebagai rizab mineral

boleh dikelaskan sebagai kawasan berpotensi bagi beberapa jenis bijih terutamanya timah.

2.2 Sumber Mineral Lain Seperti

Agregat, Pasir dan Lempung Harus Diberi Status KSAS Sokongan Hidup

Walaupun agregat dan pasir tidak dinyatakan dengan spesifik dalam

Enakmen Mineral, ia harus diberikan keutamaan seperti mineral yang lain. Kawasan di

mana sumber agregat dan pasir ini wujud mesti diberikan status

sebagai KSAS Sokongan Hidup.

Sumber lempung yang digunakan

untuk membuat batu-bata hendaklah diberikan status yang sama seperti pasir dan agregat.

Sumber batuan agregat, pasir dan lempung tidak didapati di semua

tempat. Sumber bahan mentah pembinaan yang ada akan dibekukan, sekiranya

pembangunan dibenarkan di atas kawasan yang mengandungi

sumber mineral ini.

2.3 Aktiviti Perlombongan Hanya Dibenarkan Oleh Pihak Berkuasa

Negeri

Pengekstrakan mineral akan

diberi keutamaan untuk tujuan pembangunan. Pihak Berkuasa Negeri boleh membenarkan

aktiviti perlombongan di kawasan hutan simpan, rizab hutan dan

tanah beri milik.

Pembebasan mineral hanya dibenarkan bagi projek tertentu

misalnya empangan yang melibatkan kawasan hutan yang

luas. Tempoh masa pajakan lombong yang boleh diberi ialah tidak melebihi 21 tahun dan

pajakan boleh disambung sepanjang hayat perlombongan

selagi simpanan mineral masih ada.

2.4 Keperluan Pemuliharaan Kawasan

Selepas Tamat Perlombongan

Selepas perlombongan tamat,

penerima pajakan perlu melakukan pemuliharaan kawasan yang dilombong. Penerima

pajakan perlu menyumbang kepada Kumpulan Wang

Pemulihan Lombong yang ditubuhkan.


BENCANA GEOLOGI


2.5 Keperluan Menyelesaikan Konflik Kawasan Mineral, Batuan,

Agregat, Lempung Dan Pasir

Kadang-kala, penggunaan tanah

untuk menghasilkan sumber mineral, agregat, lempung dan pasir akan membawa konflik dengan kegunaan

tanah yang lain. Beberapa keadaan yang boleh menimbulkan konflik

adalah seperti berikut:-

i. Sumber Mineral dan Pembangunan

Kemungkinan konflik berlaku apabila kawasan green field dicadangkan untuk

pembangunan (pertanian atau lain-lain) dan didapati kawasan tersebut mengandungi mineral penting. Oleh itu,

pemohon pembangunan menjalankan kajian pembebasan mineral (mineral

free) bagi menyelesaikan konflik.

Apabila sumber mineral penting dapat

dikesan, ia perlu diisytiharkan sebagai Kawasan Sumber Mineral. Perlombongan perlu dikendalikan

dahulu sebelum pembangunan dibenarkan.

Perlombongan mendapan bijih timah perlu dijalankan sebelum kawasan tersebut dipulihkan untuk

pembangunan. Konflik akan wujud jika kawasan simpanan pasir dan lempung

digunakan untuk pembinaan dan ini akan membekukan sumber tersebut (Rajah 3).

Konflik lain yang biasanya wujud adalah apabila projek pembinaan diluluskan

terlalu hampir dengan kuari yang masih aktif (Rajah 4).

Pembebasan mineral (mineral free) perlu dijalankan untuk projek

pembangunan berskala besar seperti empangan dan kawasan pertanian terutamanya di kawasan yang

menunjukkan potensi sumber mineral dan sekitarnya.


SEMASA

3.1 Dasar Sedia Ada

i) Agenda 21 (Bab 21)

Mencadangkan longgokan (atau endapan)

mineral (termasuk bijih dan agregat) perlu dikenal pasti sebagai KSAS berasaskan

kepentingan keperluannya dan sumber yang terhad. Agenda 21 telah mencadangkan kajian terperinci dijalankan

ke atas sesuatu kawasan berpotensi untuk perlombongan dan pengkuarian agar

kawasan ini tidak dibekukan untuk pembangunan lain seperti perumahan dan sebagainya. Kawasan yang

berkemungkinan mengandungi mineral penting perlu dikenal pasti lebih awal dan

diambil kira dalam perancangan yang melibatkan pengurusan sumber mineral.


BENCANA GEOLOGI


ii) Dasar Mineral Negara 2

Memberi fokus terhadap pembangunan

yang mampan dan penggunaan sumber mineral secara optima, mempromosikan penerajuan terhadap alam sekitar,

mempertingkatkan daya saing dan kemajuan sektor mineral di arena global,

mempromosikan penggunaan mineral tempatan dan memajukan penghasilan

produk-produk berasaskan mineral dan menggalakkan perolehan, kitar semula dan

penggunaan semula logam dan mineral.

Rajah 1: Konflik Pembinaan dan Pembekuan

Simpanan Pasir dan Lempung

Rajah 2: Konflik antara Pengkuarian dan Kediaman Tetap

KSAS Simpanan Pasir dan Lempung

biasanya terdapat di kawasan pamah yang sesuai untuk

pembangunan.

Ini akan mengakibatkan

pembekuan Sumber Simpanan Pasir dan Lempung.

Bagi mengelakkan sumber pasir dan lempung menjadi kurang di

masa hadapan, KSAS yang mengandungi simpanan kedua-dua

bahan pembinaan ini perlu dikenalpasti dan diisytiharkan.

KSAS Simpanan Agregat biasa

terhad pada ketinggian bukit yang berbatu antara 50m hingga 300m.

Semua operasi kuari perlulah terletak sekurang-kurangnya 500m

dari kawasan kediaman.

Jika pengisytiharan KSAS Simpanan

Agregat dilakukan, pembangunan yang diluluskan perlu mempunyai

Zon Penampan tidak kurang dari 500m.

BERSKALA BESAR PEMBINAAN


BENCANA GEOLOGI



i. Kawasan Batu Kapur Sebagai

Sumber Mineral atau Warisan

Batu kapur merupakan sumber agregat yang penting sebagai

bahan mentah untuk industri pembuatan simen seperti simen

portland, simen putih, terazo, serbuk batu kapur dan marmar.

Kawasan batu kapur yang meliputi bukit atau gua dan mempunyai nilai warisan boleh dipulihara

sebagai Tapak Monumen atau Taman Geologi.

Oleh itu, konflik kegunaan kawasan batu kapur sebagai KSAS Warisan atau KSAS Sokongan

Hidup akan wujud disebabkan mengurangkan pencemaran

udara, air dan bunyi. oleh kegunaan kawasan batu kapur yang bertentangan.

Walaupun kegunaan batu kapur sebagai sumber bahan mentah

kepada industri pembinaan diutamakan, namun terdapat juga beberapa kawasan batu kapur

yang mempunyai nilai warisan yang unik dan tersendiri.

Jika keadaan ini berlaku, kawasan KSAS Warisan batu kapur ini mesti diberikan keutamaan

daripada kegunaan yang lain seperti Gua Runtuh (Perak Man),

Lenggong, Perak; Gua Cha,

Kelantan; Gua Tempurung, Kinta, Perak; Gunung Rapat (Taman Geologi), Kinta, Perak dan Gunung

Senyum, Pahang.

Namun demikian, bukan semua

kawasan batu kapur menunjukkan nilai warisan yang unggul. Kawasan atau bukit batu kapur

yang tidak mempunyai nilai warisan (nilai saintifik, estetik

atau budaya) boleh digunakan untuk menghasilkan bahan mentah batu kapur bagi industri

pembuatan simen.

ii. Kawasan Bukit Batu Kapur dan Bawah Permukaan

Kawasan batu kapur bukan sahaja

terdapat di kawasan berbukit tetapi juga di kawasan tanah

pamah.

Batu kapur keras didapati di

bawah sedimen lanar pada jarak kedalaman dari beberapa meter sehingga puluhan meter.

Sebagai contoh, lebih kurang 12% daripada kawasan batu kapur di

Lembah Kinta, Perak wujud sebagai bukit dan gunung, manakala lebih kurang 88%

wujud sebagai batu hampar di bawah sedimen lanar bertimah.

Kaedah untuk mengekstrak

sumber bahan mentah batu kapur


BENCANA GEOLOGI


bawah permukaan adalah berbeza dan melibatkan kos yang tinggi

kerana tanah lanar yang meliputinya hendaklah dikorek

terlebih dahulu sebelum aktiviti kuari dapat diteruskan.

Selain itu, air yang terkumpul di

bawah permukaan lombong kuari terbuka perlu sentiasa dipam

keluar supaya aktiviti kuari dapat dijalankan dengan mudah dan selamat.

Pencemaran yang wujud dari kuari bawah permukaan adalah kurang

berbanding dengan kuari biasa yang beroperasi di kawasan bukit.

Aktiviti kuari bawah permukaan

bagi batu kapur amat digalakkan kerana ini dapat mengelakkan

pemusnahan bukit batu kapur yang mungkin mengandungi ciri-

ciri warisan dan ia juga dapat mengurangkan pencemaran udara, air dan bunyi.


Garis panduan umum kawasan Simpanan Mineral dan Agregat adalah seperti berikut:

4.1 Pemuliharaan

Hanya pembangunan yang sesuai (iaitu tidak membekukan mineral

sediada) boleh dibenarkan.

Pertimbangan kelulusan

pemohonan mesti mengambil kira aspek pemeliharaan kawasan tersebut.

Permohonan untuk mengambil atau membangunkan kawasan

khazanah geologi dan kawasan batu kapur yang bernilai warisan serta memerlukan pemeliharaan

adalah tidak dibenarkan.

Kajian mengenai jenis sumber

mineral dan agregat di sesuatu kawasan perlu dijalankan dan seterusnya mengisytiharkan

kawasan tersebut sebagai KSAS Mineral.

Permohonan pengisytiharan kawasan KSAS Mineral boleh

dijalankan oleh agensi yang bertanggungjawab. Permohonan individu atau NGO mesti

melibatkan agensi kerajaan sebagai pemohon bersama.


BENCANA GEOLOGI


Kajian pemetaan geologi dan teknik perlombongan yang

bersesuaian perlu dijalankan di

kawasan yang diisytiharkan sebagai KSAS Mineral dan

Agregat.

4.2 Zon Penampan

Zon Penampan perlu disediakan

dan ditandakan atas pelan:-

- 500m dari sempadan bagi KSAS Sumber Batuan Agregat; dan

- 500m dari sempadan atau 3

kali ganda jarak ketinggian tebing tegak bukit batu kapur

tersebut bagi KSAS Sumber Batuan Agregat Batu Kapur.

Pembangunan di kawasan batu

kapur perlu mengikut garis panduan Demarcation of Safety

Zones in the Vicinity of Limestones Hills oleh Jabatan

Mineral dan Geosains (JMG).


BENCANA GEOLOGI


5. GP KHUSUS

5. 1 GP Khusus Pemuliharaan

Garis Panduan Khusus Pemuliharaan

KSAS Sumber

Batuan

Agregat,

Sumber

Bahan

Mentah

Industri

Simen dan

Kapur Tohor

Kawasan agregat boleh diisytiharkan sebagai sumber batuan agregat.

Kawasan jenis batuan lain boleh juga diterima sekiranya agregat sedia ada

didapati tidak sesuai.

Kawasan batu kapur bawah tanah bertujuan membuat simen portland dan

simen putih bagi kegunaan industri pembinaan boleh diisytiharkan sebagai

KSAS Sumber Batuan Agregat.

Kelulusan permohonan bagi kawasan batu kapur adalah tertakluk kepada

pertimbangan JMG, PBT dan Kerajaan Negeri. Permohonan tersebut mesti

mengemukakan satu Laporan Alam Sekitar (Environmental Statement) yang

menunjukkan kawasan batu kapur tersebut tidak mengandungi ciri geologi

(geology feature) yang bernilai warisan.

Laporan geologi tersebut mesti merangkumi berikut:-

- Peta geologi untuk menunjukkan jenis batuan dan singkapan-singkapan

batuan yang ada.

- Keratan rentas geologi menjelaskan keadaan geologi di bahagian bawah

tanah.

- Data penggerudian diperlukan untuk mendapatkan maklumat bawah

tanah. Bilangan lubang penggerudian dan penggerimitan perlu ditetapkan

oleh pengkaji.

- Kawasan cadangan untuk diisytiharkan sebagai KSAS sumber batuan

agregat perlu dipetakan. Zon penampan 500m mesti juga disediakan dan

ditunjukkan di peta tersebut.

- Stratigrafi, petrografi dan petrologi batuan yang ada perlu disediakan.

- Jika sumber batu kapur adalah untuk industri simen atau kegunaan lain,

analisis kimia dan lain-lain yang berkaitan perlu disediakan. Bilangan

sampel yang dianalisis tertakluk kepada keluasan kawasan dan saiz

singkapan batuan.

- Jika kawasan adalah untuk sumber agregat, batuan yang dikutip di

lapangan atau melalui penggerudian mesti diuji untuk nilai agregat

sepertinya:- ‘Aggregate Crushing Value (ACV); Aggregate Impact Value

(AIV); 10 % fines value (10 % Fine); Los Angeles Abrasion Value (LAV);

Flakiness Index; Soundness 5 Cycles; Chloride Content’ dan lain-lain.

- Semua ujian perlu mengikut kaedah yang diiktiraf seperti British Standard

(B.S.) atau American Standard Testing Method (ASTM).

- Jika kawasan adalah untuk agregat, ketebalan tanah baki dan lapisan

batuan terluluhawa perlu ditentukan.

- Simpanan batuan perlu ditentukan untuk objektif yang dicadangkan.


BENCANA GEOLOGI



- Kesesuaian batuan yang wujud dengan objektif yang dicadangkan perlu

diberikan justifikasi.

- Kesimpulan dan cadangan akhir tentang kajian terperinci bagi kawasan

tersebut perlu disertakan.

KSAS Sumber

Pasir atau

Agregat

Halus

Kajian terperinci perlu dijalankan oleh jabatan yang terbabit dalam

permohonan.

Kelulusan permohonan adalah tertakluk kepada pertimbangan JMG, PBT dan

Kerajaan Negeri.

Laporan Geologi Sumber Pasir yang dikemukakan mesti merangkumi:-

- Peta geologi yang menunjukkan jenis batuan dan taburan jenis tanah pada

kawasan cadangan.

- Data penggerudian dan penggerimitan perlu untuk mendapatkan

maklumat bawah tanah. Bilangan lubang penggerudian dan penggerimitan

perlu ditetapkan oleh pengkaji.

- Keratan rentas geologi untuk menjelaskan keadaan geologi di bahagian

bawah tanah.

- Kawasan yang dicadangkan sebagai kawasan untuk diisytiharkan sebagai

KSAS sumber pasir hendaklah dipetakan. Zon penampan 500m mesti juga

diadakan dan ditunjukkan di peta tersebut

- Geologi am dan stratigrafi sedimen / batuan yang ada perlu disediakan.

- Sampel yang diperolehi daripada pemetaan, penggerudian dan

penggerimitan mesti diuji terhadap taburan saiz butiran dan kandungan

mineral. Bilangan sampel yang mesti dianalisis tertakluk kepada keluasan

kawasan dan kedalamannya lapisan sedimen yang hadir.

- Semua ujian mesti berdasarkan kaedah British Standard (B.S.) atau

American Standard Testing Method (ASTM). Pasir sedia ada perlu sesuai

untuk kegunaan pembinaan.

- Beban tanah (over burden) termasuk tanah gambut dan lempung perlulah

tidak terlalu tebal atau terlalu banyak.

- Kesesuaian kawasan dan kandungan sumber pasir dengan objektif yang

dicadangkan hendaklah diberikan justifikasi.

- Kesimpulan dan cadangan akhir tentang kajian terperinci kawasan

tersebut hendaklah disertakan.


BENCANA GEOLOGI



KSAS Sumber

Lempung dan

Tanah

Kajian terperinci perlu dijalankan oleh jabatan yang terbabit dalam

permohonan.

Kelulusan pemohonan adalah tertakluk kepada pertimbangan JMG, PBT dan

Kerajaan Negeri.

Laporan yang dikemukakan perlu merangkumi berikut:

- Peta geologi untuk menunjukkan jenis lempung dan taburan jenis-jenis

tanah pada kawasan cadangan.

- Data penggerudian dan penggerimitan diperlukan untuk memperoleh

maklumat bawah tanah. Bilangan lubang penggerudian dan penggerimitan

perlu ditetapkan oleh pengkaji.

- Keratan rentas geologi untuk menjelaskan keadaan geologi di bahagian

bawah tanah.

- Kawasan cadangan untuk diisytiharkan sebagai KSAS sumber lempung

hendaklah dipetakan. Kawasan zon penampan 500m juga perlu

disediakan dan ditunjukkan di peta tersebut

- Geologi am dan stratigrafi sedimen/batuan yang ada telah disediakan.

- Sampel yang diperoleh daripada pemetaan, penggerudian dan

penggerimitan mesti diuji terhadap taburan saiz butiran, kandungan

mineral dan ujian ‘California Bearing Ratio’ (CBR). Bilangan sampel yang

mesti dianalisis tertakluk kepada keluasan kawasan dan kedalaman lapisan

sedimen yang hadir.

- Jika lempung dan tanah dicadangkan untuk membuat batu-bata, ujian

pembakaran (firing test) mesti dibuat. Sampel bulk mesti dikutip dan

ujian membuat batu-bata dijalankan di kilang bata berdekatan.

- Semua ujian mesti mengikut kaedah ‘British Standard (B.S.)’ atau

‘American Standard Testing Method (ASTM)’. Pastikan pasir yang hadir

adalah sesuai untuk kegunaan pembinaan.

- Beban tanah (over burden) (jika ada) termasuk gambut dan bahan organik

hendaklah ditentukan supaya tidak terlalu tebal atau terlalu banyak.

- Kesesuaian kawasan dan kandungan sumber lempung dan tanah dengan

objektif yang dicadangkan hendaklah diberikan justifikasi,

- Kesimpulan dan cadangan akhir tentang kajian terperinci kawasan

tersebut perlu disertakan.


BENCANA GEOLOGI



Sumber

Mineral

Penting

Jika kewujudan mineral logam bernilai seperti emas, bijih timah dan

wolframit telah dikesan ketika menjalankan kajian terperinci untuk sesuatu

kawasan KSAS sumber batuan agregat, pasir atau lempung, pemohon mesti

melaporkan kepada Jawatankuasa Khas.

Jawatankuasa Khas perlu melaporkan kehadiran mineral penting ini kepada

JMG negeri untuk tindakan seterusnya.

Kajian dan penyiasatan terperinci perlu dilakukan oleh JMG untuk

menentukan kehadiran mineral penting adalah mencukupi untuk dikelaskan

sebagai KSAS mendapan mineral tertentu.

Jika kajian yang dilakukan menunjukkan kawasan tertentu tidak boleh

dikelaskan sebagai KSAS mendapan mineral yang penting, kawasan tersebut

hendaklah diserah balik kepada Jawatankuasa Khas untuk pertimbangan

seterusnya.

Jika kajian yang dilakukan dapat mengesan kehadiran mendapan mineral

yang penting, permohonan wajar ditolak.


BENCANA GEOLOGI


5.2 GP Khusus Pembangunan

KSAS / Kategori

Tahap Kesensitifan

Aktiviti Dibenarkan



Aktiviti tidak

dibenarkan


Aktiviti Syarat

KSAS Sumber Mineral dan Agregat yang Dikenalpasti

2

(Supaya tidak membekukan

sumber batuan untuk

menghasilkan agregat)

Penyelidikan;

Pertanian;

Eko-pelancongan;

Ternakan; dan

Aktiviti yang tidak membekukan simpanan batuan untuk menghasilkan agregat.

Rekreasi

Tidak dibenarkan struktur kekal.

Sebarang struktur pembinaan kekal.

Semua aktiviti mesti berhenti apabila operasi kuari bermula.

Semua struktur pembinaan ringan perlu bersifat sementara.

Zon penampan 3000m perlu disediakan bagi aktiviti yang melibatkan peletupan.

Zon Penampan 500 meter yang mengelilingi kawasan yang dikenalpasti

3

(Supaya pembangunan

dan aktiviti dicadangkan

tidak terdedah kepada risiko

daripada operasi kuari)

Penyelidikan;

Pertanian;

Eko-pelancongan;

Ternakan; dan

Rekreasi.

Sebarang pembinaan baru.

Semua aktiviti mesti berhenti apabila operasi kuari bermula.

(Sumber : KSAS 2004) Nota: Tahap Kesensitifan: 1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan 2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran guna tanah 3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu)


BENCANA GEOLOGI


BAHAGIAN II :

Garis Panduan

Perancangan

Pemuliharaan Kawasan Alam Sekitar

(KSAS) Kawasan Bencana Geologi

GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN SIMPANAN MINERAL &

BENCANA GEOLOGI


1. SKOP 1.1 Definasi Kawasan Bencana

Geologi

Bencana didefinisikan sebagai “peristiwa

yang mendatangkan bahaya” di dalam bidang pengurusan risiko.

i. Lubang Benam (Sinkholes)

Lubang Benam biasanya berlaku di

kawasan Formasi Kars Batu Kapur (Limestone Karst formation) iaitu tanah beban (overburden) akan

jatuh memasuki ruang kosong / rongga dan alur hakisan (erosion

channel) yang terbentuk di permukaan bawah Batu Kapur.

Lubang Benam juga boleh berlaku di

kawasan perlombongan dan di rongga-rongga / ruang kosong yang

dihasilkan oleh aktiviti manusia.

Kebanyakan lubang benam berlaku secara setempat akibat penurunan

paras air tanah dan faktor gegaran.

ii. Amblesan Tanah (Land subsidence)

Amblesan adalah suatu keadaan penurunan paras tanah daripada

suatu paras asal. Ianya terjadi akibat daripada pelbagai faktor geologi

seperti pelarutan batu kapur bawah tanah, penyesaran (faulting), aktiviti perlombongan bawah tanah,

pengepaman gas asli, pengepaman air tanah dan perubahan musim

basah-kering.

Amblesan juga boleh berlaku di kawasan kecil setempat seperti

kawasan yang berlaku penyahairan (dewatering) semasa pengorekan

tanah bagi aktiviti pembinaan.

Amblesan boleh menyebabkan penurunan bahan bumi yang akan

merosakkan harta benda dan mengganggu ketenteraman awam

serta mengakibatkan impak alam sekitar.

Rajah 3: Formasi Tipikal Lubang Benam

Rajah menunjukkan keratan rentas tanah: Kiri: keadaan yang boleh menyebabkan terjadinya lubang benam Kanan: keadaan yang boleh menyebabkan amblesan tanah berlaku


BENCANA GEOLOGI


iii. Hakisan (Erosion)

Hakisan melibatkan pengangkutan bahan-bahan bumi yang diangkut

oleh agen-agen semulajadi seperti aliran air (atau angin dan lain-lain).

Hakisan juga berlaku disebabkan

aktiviti manusia seperti aktiviti kerja tanah (earthwork) di tapak

pembinaan.

Lazimnya, hakisan mengakibatkan

kehilangan tanah dan masalah

pemendakan kelodak sehingga berlakunya banjir serta kesan alam

sekitar yang lain.

Kejadian hakisan yang serius akan mengakibatkan bencana tanah

runtuh berlaku.

Rajah 4: Jenis Tanah Runtuh

(Sumber:USGS Fact Sheet 2004-3072 July 2004)

1.2 Kawasan Bencana Geologi Dalam Konteks KSAS

Secara amnya, sekiranya kini tiada lokasi yang diletakkan sebagai kawasan

KSAS Bencana Geologi (selain dari perubahan baru yang tercetus hasil daripada pembangunan Tanah Tinggi)

sebagai dasar yang sedia ada.

Intensiti bencana tersebut berbeza-beza

dari satu kawasan dengan kawasan yang lain walaupun kawasan tersebut mempunyai geologi yang sama.

Sesetengah isu boleh dikenal pasti melalui peta topografi. Memandangkan


BENCANA GEOLOGI


kompleksiti sesetengah fenomena, di samping peta geologi dan topografi,

peta saliran dan hidrologi perlu diambil kira dan ini akan dibincangkan di topik

hakisan.

1.2.1 Peranan Peta Bencana

Peta Bencana perlu disediakan untuk setiap Bencana geologi. Peta tersebut

boleh dijadikan sebagai alat pengurusan pihak berkuasa dan agensi penguatkuasaan.

Peta tersebut boleh memberi asas dan gambaran kepada kategori tindakan

yang perlu diambil sama ada semasa peringkat perancangan mahupun di peringkat pelaksanaan. Contohnya peta

geohidrologi seperti di Rajah 3 sementara Rajah 4 menunjukkan peta

potensi hakisan.

Rajah 6: Contoh Peta Geohidrologi – (JPS)

Rajah 7: Contoh Peta Kawasan Potensi

Hakisan


BENCANA GEOLOGI


1.3 Kategori Kawasan Bencana Geologi

Lubang Benam (Sinkholes)

Biasanya lubang benam berlaku di kawasan Formasi Batu Kapur.

Amblesan (Land subsidence) Kawasan geologi Formasi Kuaternari

mudah dipengaruhi sehingga berlaku amblesan tanah.

Hakisan (Erosion) Semua formasi cenderung kepada

hakisan pada kadar yang berbeza. Faktor–faktor lain yang boleh menyebabkan hakisan berlaku akan

dibincangkan di bahagian seterusnya.

2.0 PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN

2.1 Keperluan Mengenalpasti Faktor Semulajadi Atau Faktor Penglibatan Manusia Yang

Menyebabkan Kejadian Bencana

Adalah perlu untuk dibezakan faktor semulajadi dan penglibatan manusia yang menyebabkan

berlakunya kejadian bencana geologi.

Pelbagai tindakan ditunjuk dan diterangkan di dalam carta selepas ini. Untuk kawasan

bencana semulajadi, pemuliharaan boleh merupakan

tindakan cadangan (oleh Jurutera dan lain-lain badan profesional

berkenaan) setelah kawasan tersebut dikenalpasti.

Kawasan yang stabil (tidak sensitif) berpotensi menjadi

bahaya akibat tindakan manusia.

Oleh itu, kawasan yang berisiko bahaya / bencana memerlukan

tindakan yang berbeza di peringkat perancangan dan

pelaksanaan projek.

Di peringkat perancangan, Kajian Geologi Terperinci bagi

mengenalpasti risiko bencana dan langkah tebatan, Pelan

Pengurusan Alam Sekitar (EMP) atau Laporan EIA perlu disediakan yang meliputi garis panduan

umum dan spesifikasi ke atas pemuliharaan dan pembangunan.

Pemeliharaan dan pembangunan kawasan bencana geologi

mengikut kategori adalah seperti berikut:

i. Lubang Benam (Sinkholes)

Secara umumnya, pemuliharaan

tidak diperlukan di kawasan yang berkemungkinan berlaku lubang benam kecuali di kawasan yang

dilaporkan kerap kali berlaku dan ini diketahui di kawasan terhad.


BENCANA GEOLOGI


ii. Amblesan (Land Subsidence)

Secara umumnya kawasan yang cenderung berlaku amblesan dan

kawasan aktiviti penyahairan (dewatering) untuk jangka masa pendek perlu dicaj semula.

Manakala di kawasan berlaku pengeluaran air (extraction)

sehingga boleh mengakibatkan penurunan paras air tanah secara kekal, perlu diberi penekanan

tegas terhadap aktiviti tersebut.

iii. Hakisan (Erosion)

Hakisan biasanya wujud semasa peringkat pembinaan dijalankan.

Kawalan ketat perlu dibuat ke atas operasi kerja-kerja tanah dan

memerlukan usaha untuk mengekalkan tumbuh-tumbuhan

di kawasan tersebut. Contoh kawalan kerja-kerja tanah seperti berikut:-

Menghalang pemotongan /

pembuangan tumbuh-tumbuhan;

Pemadatan (Compaction) yang

cukup untuk kawasan tambakan (fill area); dan

Pemulihan awal tumbuh-tumbuhan bagi kawasan pemotongan dan penambakan

(cut and fill areas).

Rajah 7: Struktur Pengurusan Bencana geologi

3.0. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA

3.1 Dasar Sedia Ada

Lubang Benam (Sinkholes) Setakat ini, tiada lagi dasar-dasar yang

diutarakan berkaitan dengan kes lubang benam.

Amblesan (Land subsidence) Masih tidak diketahui dasar yang

menunjukkan pengeluaran air yang boleh mengakibatkan berlaku amblesan.

Hakisan (Erosion) Terdapat beberapa kaedah atau

prosedur komprehensif yang terdapat di dalam manual yang disediakan oleh JPS yang perlu dipraktikkan dalam semua

aktiviti pembangunan untuk mengawal kuantiti, kualiti dan mengawal hakisan

serta sedimen.

Tindakan Pada Tindakan Oleh

Tugasan

Agen

(Manusia)

Agen / Keadaan

Semulajadi

Bencana geologi

Profesional Jurutera Tahap

Kelulusan

Perancangan

Tahap

Pelaksanaan


BENCANA GEOLOGI


3.2 Akta/Perundangan Berkaitan.


Agensi

Kanun Tanah Negara, 1965

Pejabat Tanah dan Galian

Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976

PBPT

JPBD

Akta Pemuliharaan Tanah, 1960


Akta Kualiti Alam Sekeliling, 1974


Akta Penyiasatan Kajibumi 1974

JMG

Akta Jalan, Parit dan Bangunan, 1974

PBPT

Undang-undang Kecil Bangunan Seragam,

1984

PBPT

Sumber : Kajian GP Pemuliharaan KSAS, JPBD (2004).


4.1 Lubang Benam (Sinkholes)

Kawasan lubang benam hendaklah dikenalpasti, dipetakan dan dizonkan sebagai KSAS Bencana

Geologi dalam Rancangan Struktur dan Rancangan

Tempatan.

Peringkat pelaksanaan kerja asas bangunan (foundation) bagi

pembangunan yang terletak di atas Formasi Kars Batu Kapur

mesti diawasi.

Aktiviti-aktiviti yang mempunyai risiko pembentukan lubang benam

seperti proses penyahairan (dewatering) dan kesan gegaran

akibat pembinaan perlu dikawal dengan ketat.

Petunjuk yang boleh didapati di kawasan sensitif formasi Batu Kapur ialah lubang-lubang cetek

(shallow holes).

Kerja-kerja kawalan diperlukan

sejarak 1000 m dari kawasan sensitif lubang benam.


BENCANA GEOLOGI


4.2 Amblesan (Land Subsidence)

Kawasan amblesan hendaklah dikenalpasti, dipetakan dan

dizonkan sebagai KSAS Bencana Geologi dalam Rancangan Struktur dan Rancangan

Tempatan.

Kerja pengestrakan air

memerlukan kawalan ketat kerana ia menjurus kepada berlakunya amblesan tanah.

Kerja mengekstrak air di kawasan tanah lembap (wetland) tidak

dibenarkan sama sekali kerana ianya akan menyebabkan kerosakan kepada sistem ekologi,

amblesan dan kebakaran gambut serta masalah jerebu.

Panduan pemuliharaan perlu dilakukan di semua kawasan

sejarak 1000 m dari sempadan kawasan amblesan berlaku.

Petunjuk kejadian amblesan

adalah seperti kerosakan struktur dan kemudahan infrastruktur

seperti jalan raya, hamparan jalan (pavement), parit konkrit dan lain-lain.

4.3 Hakisan (Erosion)

Kawasan hakisan kritikal hendaklah dikenalpasti, dipetakan dan dizonkan sebagai KSAS

Bencana Geologi dalam Rancangan Struktur dan

Rancangan Tempatan.

Tumbuhan semula jadi tidak dibenarkan dicabut/dibuang

sehingga kerja-kerja pembinaan dimulakan. Kerja-kerja ini perlu

dilakukan secara berperingkat.

Sebarang bentuk cerun yang terdedah hendaklah ditutupi

dengan perlindungan sementara (dengan menggunakan plastik

sekiranya pembinaan tembok penahan akan dilakukan kemudian) atau penanaman

rumput (turfing) dengan serta merta sekiranya cerun tersebut

adalah cerun kekal.

Menyediakan perparitan sementara dan kekal yang

mencukupi untuk pengaliran air permukaan.

Perangkap kelodak (silt traps) yang sesuai perlu dibina di

kawasan tadahan sebelum air disalirkan ke laluan air semula jadi (natural waterway).

Kerja-kerja pembinaan perlulah mematuhi serta merujuk kepada

pelan pengurusan alam sekitar (EMP).

Aliran air (outfalls) tidak harus

disalir ke kawasan sekeliling atau kawasan pembangunan dan perlu

dipelihara.

Punca petunjuk yang dikenal pasti adalah hakisan berbentuk terusan

(erosion channel), pelodakan di hilir (downstream siltation) dan

gelongsoran tanah.


BENCANA GEOLOGI


5. GP KHUSUS

5.1 GP Khusus Pemuliharaan


Lubang Benam

(Sinkholes)

Penyiasatan geologi untuk mengenalpasti potensi kawasan lubang benam

di kawasan formasi kars hendaklah dijalankan oleh ahli geologi

berkelayakan.

Pemohon juga hendaklah mengemukakan laporan kestabilan tanah dan

kaedah pengawalan terhadap kawasan lubang benam.

Teknik geofizikal seperti mikro graviti, ground penetrating radar atau

kaedah resistiviti boleh digunakan untuk mengesan pembentukan lubang

benam samada secara semulajadi atau akibat tindakan manusia.

Bagi kawasan yang dikesan, kerja-kerja penggalian perlu dibuat untuk

mengenalpasti rongga di dalam lapisan batu kapur tersebut.

Penyediaan Peta Bencana diperlukan bagi kawasan lubang benam dengan

menunjukkan keratan rentas dan data yang terlibat seperti bangunan,

jalan raya dan perimeternya.

Penurunan paras air bawah tanah tidak dibenarkan melebihi 1 m.

Zon penampan 1000m dari kawasan lubang benam yang dikenalpasti perlu

diadakan untuk kerja-kerja kawalan.

Amblesan

(Land

subsidence)

Penyiasatan geologi untuk mengenalpasti potensi kawasan amblesan

hendaklah dijalankan oleh ahli geologi berkelayakan.

Pemohon juga hendaklah mengemukakan laporan kestabilan tanah dan

kaedah pengawalan terhadap kawasan amblesan tanah.

Dengan bantuan penyiasatan geoteknikal, peta bencana boleh dihasilkan

dan pengawalan pembangunan yang lebih khusus perlu diperkenalkan

terutamanya berkaitan dengan pengekstrakan dan penurunan paras air

bawah tanah di kawasan sekeliling.

Contohnya, kriteria yang ditetapkan supaya penurunan satu meter

(1 meter) boleh ditambah atau dikurangkan bergantung kepada keadaan.

Pemetaan geologi terperinci dan penilaian semula risiko amblesan tanah

hendaklah diteruskan sehingga ke peringkat pembinaan. Pengawasan

geologi dan geoteknikal hendaklah dijalankan semasa kerja-kerja

pembinaan.

Peringkat pelaksanaan kerja-kerja asas bangunan dan pemuliharaan tanah

hendaklah dikawal dengan kaedah mitigasi yang bersesuaian.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN KAWASAN 23 ALAM SEKITAR (KSAS) SIMPANAN MINERAL DAN BENCANA GELOGI



Hakisan

(Erosion)

Kawalan penentuan di dalam EMP.

Semua operasi kerja tanah patut diperkenalkan darjah/intensiti hakisan

(degree of erosion) terkawal dan aktiviti ini perlu dikawal rapi (Peta Potensi

Hakisan walaupun berguna tetapi penggunaannya terhad memandangkan

semua bahan bumi mempunyai darjah hakisan yang berlainan).

Klausa kawalan hakisan dalam kerja-kerja tanah di dalam kontrak patut

dijadikan satu mandatori sekiranya munasabah atau diperlukan.

Kerja tanah lebih sesuai dijalankan pada musim kering dan hendaklah

dijadualkan secara berperingkat bagi mengelakkan pendedahan tanah

kepada proses hakisan.

Kebenaran untuk melakukan kerja–kerja tanah perlu dimasukkan juga

keperluan menyediakan kawalan kelodak (silt control) dan penanaman

rumput (turfing) dengan penekanan penguatkuasaan yang ketat.

Struktur-struktur pemuliharaan tanah diperlukan seperti berikut:

o Parit dan laluan air dengan dinding parit hendaklah ditanam dengan

rumput;

o Perangkap kawalan kelodak (silt/pits);

o Teres-teres bagi menyekat laluan air;

o Gabion atau dinding konkrit pada cerun yang sangat curam.

Amalan agronomi digalakkan di kawasan pertanian yang bercerun untuk

mengawal hakisan. Amalan agronomi termasuklah:

o Membuat sungkupan bagi menutup permukaan tanah;

o penanaman rumput (turfing) di kawasan tebing;

o Penanaman tanaman penutup bumi seperti kekacang;

o Penanaman secara mengikut kontur;

o Penanaman tanaman padat yang dapat melindungi permukaan tanah.

24


BENCANA GEOLOGI


5.2 GP Khusus Pembangunan

KSAS/Topik-topik

Tahap

Kesen-sitifan

Aktiviti* Dibenarkan

Aktiviti* Dibenarkan dengan syarat*

Aktiviti*

tidak dibenarkan

Catitan / Lokasi / Buffer

Aktiviti* Syarat

a) Lubang Benam (Sinkholes)

i) Kawasan yang terjadi lubang benam secara semulajadi

2

Penyelidikan

Kawasan lapang

Papan tanda peringatan hendaklah ditempatkan di kawasan strategik

Bangunan

Kejadian berlaku di kawasan batu kapur dan kawasan lombong bawah tanah lama.

Zon penampan tidak diperlukan

Proses nyah-air dan gegaran semasa kerja pembinaan boleh menyebabkan lubang benam

ii) Kawasan yang

terjadi lubang benam akibat aktiviti pembangunan

3 Bangunan EMP diperlukan

semasa fasa pembinaan

b) Amblesan

(Land subsidence)

i) Tanah Rendah (serap air); GWL: 0 - 2m

2

Peng-ekstrakan Air

Bangunan

Tertakluk kepada kelulusan JMG

EMP diperlukan semasa fasa pembinaan

Semua kerja pengekstrakan

air bawah tanah hendaklah mendapat kelulusan JMG dan persetujuan daripada Pihak Berkuasa Air Negeri.

Permohonan hendaklah dibuat oleh pemohon. Kerja-kerja penilaian sumber air tanah dan cadangan kerja pengambilan air tanah hendaklah dibuat oleh Orang Yang Berkelayakan sebagaimana Seksyen 8

Akta Penyiasatan Kajibumi 1974.

Semua aktiviti kerjatanah hendaklah disertakan dengan langkah melindungi tanah dari hakisan semasa pembinaan dan setelah diduduki.

Perancangan dan pembinaan perlu mematuhi undang-undang sedia ada bagi mengurangkan impak kepada alam sekeliling:-

1. Akta kualiti Alam Sekeliling 1974

2. Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976

ii) Tanah Rendah (kalis air); GWL: 0 – 2m

3 Bangunan EMP diperlukan semasa fasa pembinaan

iii) Ketinggian

sederhana; GWL: > 2m

3

Bangunan EMP diperlukan


GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN KAWASAN 25 ALAM SEKITAR (KSAS) SIMPANAN MINERAL DAN BENCANA GELOGI


KSAS/Topik-topik

Tahap

Kesen-sitifan

Aktiviti* Dibenarkan

Aktiviti* Dibenarkan dengan syarat*

Aktiviti*

tidak dibenarkan

Catitan / Lokasi / Buffer

Aktiviti* Syarat

c) Hakisan

(Kerja tanah)

i) Kawasan tambak

3

Bangunan


Semua aktiviti kerjatanah

hendaklah disertakan dengan langkah melindungi tanah dari hakisan semasa pembinaan dan setelah diduduki.

Perancangan dan pembinaan perlu mematuhi undang-undang sedia ada bagi mengurangkan impak kepada alam sekeliling:

1) Akta kualiti Alam Sekeliling 1974

2) Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976

3) Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974

4) Manual Saliran Mesra Alam (MASMA) JPS

ii) Kawasan

potong dengan tanah terhakis



iii) Kawasan potong dengan tanah kurang terhakis

3

Bangunan


iv) Kawasan

terlindung hakisan



(Sumber : Kajian KSAS 2004)

AKTIVITI – BUTIR-BUTIR: Bangunan: Industri; Komersil; Institusi; Perumahan; Kawasan Lapang Infrastruktur: Parit; Jalanraya; Pengambilan air (Awam, persendirian, perumahan, industri) Fasa Pembinaan: Kerjatanah; Nyah-air (dewatering); Gegaran SINGKATAN: EMP – Pelan Pengurusan Alam Sekitar (Environment Management Plan) GWL – Aras Air Bawah Tanah (Ground Water Level) NOTA: Darjah Kesensitifan (Kategori):

1 = Tiada Pembangunan Kecuali Aktiviti Penyelidikan 2 = Aktiviti Berimpak Rendah Dibenarkan Tanpa Pertukaran Guna Tanah 3 = Pembangunan Terkawal (Dengan Syarat-Syarat Tertentu)

26


BENCANA GEOLOGI



Pengarah Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan


Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1180


Kawasan Bekas dan Tapak Pelupusan

Sisa Pepejal dan Toksid

DRAF 29/4/2011


Kawasan Bekas dan Tapak

Pelupusan Sisa Pepejal dan Toksid


2010








978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170


Pemberitahuan


Kawasan Pesisiran Pantai; Dataran Banjir, Tanah Lembap, Bekas Lombong, Tasik Dan

Sungai;

Tadahan Air dan Sumber Air Tanah; Simpanan Mineral dan Bencana Geologi;

Bekas dan Tapak Pelupusan Sisa Pepejal dan Sisa Toksid; Pertanian Makanan; Warisan Semulajadi dan Antikuiti;

Rizab Hidupan Liar; Hutan Simpanan Kekal; dan






GP ini juga menggantikan GP Piawaian Perancangan

Kawasan Tasik (JPBD 2/2000)

29 April 2011


1. SKOP 1 1.1 Definisi Kawasan Tapak Pelupusan Sisa 2 1.2 Kawasan Bekas Dan Tapak Pelupusan 2

Sisa Pepejal Dan Toksid Sebagai Ksas 1.3 Kategori Kawasan Bekas Dan Tapak 3

Pelupusan Sisa Pepejal Dan Toksid

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 3 2.1 Keselamatan 3

2.2 Pemeliharaan 3 2.3 Mencukupi Dan Berkesan 3

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 4 3.1 Dasar Sedia Ada 3


4. GARIS PANDUAN UMUM PEMULIHARAAN 6 4.1 Tapak Pelupusan Sisa Pepejal 6

4.2 Tapak Pelupusan Sisa Toksid 6 4.3 Tapak Incinerator 6



1. SKOP

1.1 DEFINISI KAWASAN TAPAK

PELUPUSAN SISA

Bekas kawasan dan tapak pelupusan

sisa pepejal dan toksid dalam GP ini meliputi definisi seperti berikut:

a. Tapak Pelupusan Sisa

Tempat atau kawasan di mana sisa dilupuskan dengan selamat di sesuatu kemudahan penimbusan

tanah atau yang lain-lain kemudahan yang bergantung kepada

jenis dan ciri-ciri bahan sisa tersebut.

b. Sisa Pepejal

Sisa buangan pepejal terdiri daripada pelbagai komponen bahan buangan yang tidak bertoksid

seperti- sisa pepejal domestik daripada

sisa-sisa makanan;

buangan barang-barang pukal

seperti rangka/bingkai kenderaan, barangan elektrik, perabot, tayar buruk dan

sebagainya;

buangan daripada perlombongan

dan kuari;

bahan buangan daripada pengorekan dan pecahan

bangunan;

sisa buangan binatang dan pertanian seperti najis khinzir,

lembu, sekam padi dan kayu;

sisa buangan taman (garden

waste); dan

non Toxic Industrial waste.

c. Sisa Toksid

Merujuk kepada Akta Kualiti Alam

Sekitar Alam Sekeliling, 1974 seperti berikut: Mineral Oil Wastes;

Organic Chemical Wastes dan Other Organic Chemical Wastes;

Organic Solvent Wastes; Organic Chemical Wastes; Wastes Containing Mercury;

Pesticides Wastes; Inorganic Chemical Wastes; dan

Other Wastes.

d. Incinerator

Merupakan suatu alat untuk

memproses bahan-bahan buangan melalui proses pembakaran iaitu-

Mass Burning

Loji pembakaran bahan buangan

pepejal dan sampah-sarap secara besar-besaran.

Refuse Derived Fuel Sampah-sarap diasingkan dan diklasifikasikan mengikut

bahagian tertentu seperti bahan buangan umum (buangan pepejal

dan kumbahan) dan bahan buangan industri. Seterusnya pemilihan bahagian yang boleh

1 GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN BEKAS DAN TAPAK PELUPUSAN SISA PEPEJAL DAN SISA TOKSID

diguna semula atau yang tidak boleh dibakar, dibuat dan

seterusnya dihancurkan sebelum dimasukkan ke dalam incinerator

untuk pembakaran.

1.2 KAWASAN BEKAS DAN

TAPAK PELUPUSAN SISA PEPEJAL DAN TOKSID

DALAM KONTEKS KSAS

Proses perbandaran yang semakin pesat menyebabkan pertambahan

buangan sisa-sisa pepejal di negara ini. Hal ini menyumbang kepada

peningkatan jumlah bahan buangan ini memerlukan tapak pelupusan sisa pepejal yang luas serta pengendalian

yang sistematik supaya tidak memberi kesan negatif kepada alam

sekitar dan kesejahteraan orang ramai.

Bekas dan tapak pelupusan sisa pepejal dan toksid berpotensi

mencemarkan alam sekitar dan membahayakan kesihatan manusia

jika tidak dilupus, dirawat dan disimpan dengan betul.

Oleh itu, kawasan bekas dan tapak pelupusan sisa pepejal dan toksid

merupakan kawasan sensitif alam sekitar yang memerlukan tindakan pemuliharaan yang menyeluruh

untuk mengelakkan berlakunya implikasi negatif.

1.3 KATEGORI KAWASAN BEKAS DAN TAPAK

PELUPUSAN SISA PEPEJAL DAN TOKSID

Kawasan bekas dan tapak pelupusan sisa pepejal dan toksid dikategorikan sebagai KSAS berisiko bencana dari

segi kebakaran, pencemaran alam sekitar dan pembebasan gas toksid.

Justeru, pembangunan di kawasan tapak pelupusan sisa pepejal tanpa kawalan boleh mengakibatkan risiko

bencana.

Foto 1 : Contoh tapak pelupusan sisa pepejal toksid yang tidak dijaga





2.1 Keselamatan

Tapak pelupusan sisa pepejal adalah selamat pada setiap masa tanpa

kesan negatif kepada alam sekitar. Struktur incinerator sesuai dengan

kawasan sekitar. Zon khas dibentuk untuk tapak

pelupusan sisa pepejal dan toksid. Menyediakan zon penampan yang

secukupnya.

2.2 Pemeliharaan

Pembangunan di kawasan tadahan

dikawal. Tapak yang sesuai dan tidak memberi kesan negatif kepada

pembangunan lain di sekitarnya. 2.3 Mencukupi dan Berkesan

Kemudahan yang disediakan adalah

selamat, cukup dan efisien.

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN BEKAS DAN TAPAK PELUPUSAN SISA PEPEJAL DAN SISA TOKSID

3


3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA

3.1 DASAR SEDIA ADA

Dasar Penerangan

Agenda 21 (Bahagian 7)

Promoting sustainable human settlement development.

Menggalakkan penyediaan bersepadu infrastruktur alam

sekitar untuk air, perparitan, perawatan najis dan pengurusan sisa pepejal bagi meningkatkan kualiti sosial,

ekonomi dan alam sekitar penempatan dan tempat bekerja.

Basel Convention on the Control of

Transboundary Movement of Hazardous Waste

Mengurangkan pengeluaran dan pemindahan sisa berbahaya, dan melupuskannya sedekat mungkin dengan puncanya.

Pelan Perancangan Jangka Panjang 3

(OPP3)

Mempercekap pengurusan sisa pepejal, sisa toksid dan sisa perindustrian.

Rancangan Malaysia Kelapan

(RMKe-8)

Mengurangkan intensiti tenaga, bahan, pencemaran dan sisa daripada aktiviti perbandaran dan perindustrian.

Rancangan Fizikal

Negara

Mengutamakan kaedah mengurangkan pembuangan sisa

melalui teknologi pengurangan sisa (Waste minimization technologies).

Mempertimbangkan kesan membina kemudahan pelupusan

sisa tambahan berbanding dengan kemudahan off-site recovery dan sebaliknya.

Mempertimbangkan pembinaan stesen pemindahan di

wilayah timur dan utara.

Dasar Sisa Pepejal Sistem pengurusan sisa pepejal yang menyeluruh,

bersepadu, kos efektif dan mampan.

Memberi keutamaan kepada pengurangan sisa melalui 3R, rawatan perantaraan dan pelupusan akhir.



3.2 AKTA/PERUNDANGAN BERKAITAN

Akta/Undang-undang Agensi

Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 (Akta

267) Jabatan Alam Sekitar

Akta Kerajaan Tempatan 1976

(Akta 171)

Jabatan Kerajaan Tempatan

Pihak Berkuasa Tempatan

Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976

(Akta 172)

JPBD

PBPT

Akta Pengurusan Sisa Pepejal dan

Pembersihan Awam 2007

(Akta 672)

Jabatan Pengurusan Sisa pepejal Negara




4.1 TAPAK PELUPUSAN SISA PEPEJAL

Sebarang bentuk pembangunan semula dibenarkan selepas tempoh 10 tahun dengan merujuk GP Pembangunan

Semula Kawasan Brownfield.

Sistem pengumpulan air resapan dan

gas di tapak sedia ada perlu dinaik taraf merujuk kepada Jabatan Pengairan dan Saliran.

Tapak sedia ada perlu dipagar dan dilanskap.

Semua tapak baru tidak dibenarkan di dalam kawasan tadahan air atau dalam lingkungan 5000 meter dari sungai

utama atau 500 meter dari anak sungai.

Semua tapak baru perlu mempunyai

sistem pengumpulan air resapan, sistem pengumpulan gas dan suatu

lapisan tidak telus cecair di dasar tapak berkenaan. Rekabentuk sistem saliran tapak pelupusan ini perlu merujuk

kepada (JPS).

Semua tapak baru tidak dibenarkan

menerima sisa terjadual atau sisa toksid.

Tiada pembangunan perumahan,

sekolah, hospital dan pengambilan air tanah di dalam zon penampan sekitar

500 meter dari tapak pelupusan sisa pepejal.

4.2 TAPAK PELUPUSAN SISA TOKSID

Pembangunan semula tidak dibenarkan.

Tapak sedia ada perlu dipagar dan

dilanskapkan.

Semua tapak baru tidak dibenarkan di

dalam kawasan tadahan air atau dalam lingkungan 5000 meter dari sungai

utama atau 1000 meter dari anak sungai.

Tiada pembangunan perumahan, sekolah, hospital dan pengambilan air tanah di dalam zon penampan sekitar

1000 meter dari tapak pelupusan sisa toksid.

4.3 TAPAK INCINERATOR

Pembangunan semula tidak dibenarkan

Zon penampan bagi tapak incinerator

perlu merujuk-

- Keperluan EIA, LCP dan Bahagian VA Akta 172 (Perintah Pemeliharaan Pokok);

- Tapak Incinerator Berskala kecil –

Zon Penampan sekurang-kurangnya 10 meter.

- Tapak Incinerator Berskala sederhana – Zon Penampan di

antara 200-500 meter.

- Incinerator Berskala besar – Zon

Penampan ialah 500 meter.



5. GP KHUSUS PEMULIHARAAN

5.1 GARIS PANDUAN KHUSUS PEMBANGUNAN

KSAS/

Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan

Aktiviti

Dibenarkan dengan syarat

Aktiviti tidak


Aktiviti Syarat

Tapak

pelupusan

sisa

pepejal

1 Penyelidikan Tiada Tiada Perumahan

Sekolah

Hospital

Penggunaan

air bawah

tanah

Perancangan dan pembinaan tapak

pelupusan sisa baru perlulah mematuhi

undang-undang dan peraturan sedia ada

bagi mengurangkan impak kepada alam

sekeliling:

Akta Kualiti Alam Sekeliling, 1974; dan

“Environmental Impact Assessment

(EIA) Guidelines for the Municipal Solid

Waste and Sewage Treatment and

Disposals Projects” yang disediakan

oleh JAS

Semua tapak pelupusan sisa baru tidak

dibenarkan ditempatkan di dalam kawasan

tadahan air atau dalam lingkungan 5km

sungai utama atau 500m anak-anak sungai.



Sambungan...

KSAS/

Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan

dengan syarat

Aktiviti tidak


Aktiviti Syarat

Tapak

Pelupusan

Sisa

Toksid

1 Penyelidikan Hanya

aktiviti

penyelidikan

Tiada Perumahan

Sekolah

Hospital

Penggunaan

air bawah

tanah





sekeliling:






oleh JAS

Semua tapak pelupusan sisa baru tidak

dibenarkan ditempatkan di dalam kawasan

tadahan air atau dalam lingkungan 5000

meter sungai utama atau 1000 meter anak-

anak sungai.


GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN BEKAS DAN TAPAK PELUPUSAN SISA PEPEJAL DAN SISA TOKSID 8

Sambungan.......

KSAS/

Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan

dengan syarat

Aktiviti tidak


Aktiviti Syarat

Tapak

Incinerator

1 Penyelidikan Tiada aktiviti

dibenarkan

selain

penyelidikan

Tiada Perumahan

Sekolah

Hospital

Penggunaan

air bawah

tanah





sekeliling:






oleh JPS

Zon penampan bagi Tapak Incinerator:

Memenuhi keperluan EIA, LCP dan

bahagian VA Akta 172 (Perintah

Pemeliharaan Pokok);

Tapak incinerator berskala kecil – Zon

Penampan sekurang-kurangnya 10

meter; dan

Tapak incinerator berskala sederhana –

Zon Penampan di antara 200-500

meter.

Tapak incinerator berskala besar – Zon

Penampan ialah 500 meter.



Sambungan...

KSAS/ Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan




Aktiviti Syarat

Bekas tapak pelupusan sisa pepejal

1 Penyelidikan Tiada aktiviti lain selaian penyelidikan.

Tiada Semua aktiviti pembangunan tidak

dibenarkan

Tanah tercemar bekas pelupusan tapak pepejal tidak sesuai dibangunkan untuk sebarang pembangunan sekurang-kurangnya

20 tahun disebabkan risiko pemendapan tanah, kebakaran dan pembebasan gas toksid.

Kajian terperinci diperlukan sebelum kawasan

tersebut boleh dibangunkan semula.

Zon

penampan 500m bagi tapak pelupusan sisa pepejal

3 Komersial

Industri

Tiada aktiviti

lain selain Komersial Industri.

Tiada Perumahan

Sekolah

Hospital

Penggunaan air bawah tanah

Tiada

Zon penampan 1

km bagi tapak

pelupusan sisa toksid

3 Komersial

Industri

Tiada aktiviti lain selain

Komersial Industri.

Tiada Perumahan

Sekolah

Hospital

Penggunaan air bawah tanah

Tiada

(Sumber : Kajian KSAS 2004) Nota Tahap Kesensitifan: 1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan 2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran guna tanah 3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu

10


Pengarah

Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan


Tel: 03-2081 6000

Faks: 03-2094 1180



[Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Malaysia]

Jalan Cenderasari, 50646 Kuala Lumpur

Kawasan Pertanian Makanan

DRAF 29/4/2011


2010

Kawasan Pertanian Makanan








978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170

Pemberitahuan













29 April 2011


1. SKOP 1

1.1 Definasi Kawasan Pertanian Makanan 1.2 Kawasan Pertanian Makanan Sebagai KSAS 1

1.3 Kategori Kawasan Pertanian Makanan KSAS 1


3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 4 3.1 Dasar Perancangan 4

3.2 Akta/ Perundangan Berkaitan 5

4. GARIS PANDUAN UMUM PEMULIHARAAN 6


SENARAI JADUAL

Jadual 1 : Kepentingan Kawasan Pertanian Makanan Sebagai KSAS 2

Jadual 2 : Prinsip-Prinsip Umum Pemeliharaan Dan Pembangunan Kawasan

Pertanian Makanan 3

Jadual 3 : Dasar Pertanian Negara Ketiga (DPN3) Bagi KSAS Pertanian Makanan Mengikut Aktiviti

SENARAI FOTO

Foto 1 : Tanaman padi sebagai sumber makanan negara (staple food) 1

Foto 2 :Buah strawberi antara tanaman yang diusahakan di kawasan

Tanah tinggi dan dikomersialkan 1

Foto 3: Penternakan ikan dalam sangkar 2

Foto 3 : Penternakan ayam merupakan salah satu dari penternakan

haiwan 2

SENARAI RAJAH

Rajah 1 : Had minimum anjakan 100 m daripada ban pantai 8 Rajah 2 : Zon penampan 400 m dengan tanaman hutan bakau 8

1 GARIS PANDUAN PERANCANGAN

PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS KAWASAN PERTANIAN MAKANAN

1. SKOP 1.1 DEFINISI KAWASAN PERTANIAN

MAKANAN

Kawasan pertanian makanan merangkumi kawasan pertanian tanaman (kawasan

padi, sayur-sayuran dan buah-buahan), perikanan air laut, perikanan sungai umum

serta aktiviti akuakultur (air tawar dan air payau) dan kawasan penternakan (khinzir, ayam, lembu, kambing dan sebagainya).

1.2 KAWASAN PERTANIAN

MAKANAN SEBAGAI KSAS

a) Kawasan Jelapang Padi

Kawasan sawah padi diperlukan untuk

membekalkan sumber makanan negara (staple food), iaitu sumber makanan asas untuk karbohidrat. Padi diberikan

status penting sebagai tanaman strategik yang menjamin keselamatan

tanaman makanan (food security crop).

Foto 1: Tanaman padi sebagai sumber makanan negara (staple food)

b) Kawasan Buah-buahan dan Sayur-Sayuran di Tanah Tinggi dan

Bercerun

Kawasan buah-buahan dan sayur-

sayuran merupakan antara tanaman makanan asas yang diusahakan.

Selain ditanam di tanah rata, ia juga diusahakan di kawasan tanah tinggi yang mempunyai tahap kesensitifan

yang tinggi. Suhu yang rendah menyediakan persekitaran yang

menggalakkan penanaman buahan-buahan dan sayur-sayuran.

Foto 2: Buah strawberi antara tanaman yang

diusahakan di kawasan tanah tinggi dan dikomersialkan

c) Kawasan Akuakultur

Kawasan akuakultur membekalkan sumber perikanan yang menyokong kehidupan masyarakat dan penjana

ekonomi. Kawasan akuakultur dijalankan di sungai, bekas lombong

1




dan laut. Jenis-jenis akuakultur adalah penternakan dalam sangkar

seperti ikan, kerang dan udang.

Foto 3: Penternakan ikan dalam sangkar

4) Kawasan Penternakan Haiwan

Kawasan penternakan haiwan contohnya penternakan ayam,

lembu, kambing, dan itik. (Rujuk Dasar Pertanian Negara Ketiga

(1998-2010)

1.3 KATEGORI KAWASAN PERTANIAN MAKANAN KSAS

Kategori kawasan pertanian makanan KSAS

adalah seperti Jadual 1.

Jadual 1: Kepentingan Kawasan Pertanian Makanan

Sebagai KSAS

♣ Impak Sampingan ♦ Fungsi Utama

Kawasan

KSAS Berisiko Bencana KSAS Bernilai

Sokongan Hidup

Tan

ah

Tin

gg

i

Su

ng

ai d

an

Tasik

Persis

iran

Pan

tai

Tan

ah

Lem

bap

Air

Bersih

Makan

an

Asas

Kep

erlu

an

Ru

an

g

Jelapang Padi

♣ ♣ ♦ ♣

Buah-buahan dan Sayur-sayuran

♣ ♣ ♦ ♣

Perikanan Air Tawar

♣ ♣ ♣ ♣ ♦ ♣

Perikanan Air Payau

♣ ♣ ♦ ♣

Perikanan Air Laut

♣ ♦ ♣

Penternakan ♦ ♣ ♣

Foto 4: Penternakan ayam merupakan salah satu dari penternakan haiwan





Jadual 2 Prinsip-Prinsip Umum Pemeliharaan Dan Pembangunan Kawasan Pertanian Makanan

(Sumber : Dasar Pertanian Negara Ketiga, (1998-2010))

Prinsip Penerangan

i) Jaminan Keselamatan

Makanan

Dasar Pertanian Negara (DPN) yang sedia ada telah menentukan

keseimbangan pengeluaran pertanian bagi menjamin keperluan

makanan penduduk.

ii) Kawasan Jelapang

Padi

Penyediaan prasarana yang sempurna untuk mencapai matlamat

‘self-sufficiency’ 90 peratus.

iii) Kawasan Pertanian

yang Berkualiti,

Produktif dan Berdaya

maju

Penghasilan pertanian dilakukan pada tahap pengeluaran yang

bersesuaian dengan kemampuan kawasan pertanian, kesesuaian

teknologi dan harmoni dengan struktur sosial populasi setempat.

iv) Keselamatan,

Kebersihan dan

Kesejahteraan

Kawasan Sekitar

Kawasan pertanian yang menghindarkan unsur-unsur yang

mendatangkan ancaman, kerosakan atau kemudaratan kepada

keselamatan, kebersihan dan kesejahteraan kawasan sekitarnya.

v) Kaum Tani Berilmu

dan Inovatif

Semua kaum tani diberi pengetahuan dan maklumat terbaru

supaya menjadi golongan berilmu, berinovatif dan berupaya

menguruskan aktiviti perladangan dan pertanian secara efisien

dan teratur.

vi) Mesra Alam

Pembangunan pertanian secara mampan menghasilkan produk-

produk makanan melalui penggunaan kaedah, teknologi dan

pengurusan sumber yang berbentuk mesra alam.

vii) Kawasan Tanah

Tinggi

Kawasan tanah tinggi yang telah diisytiharkan sebagai tanah

bukit di bawah Akta Pemuliharaan Tanah 1960 (dalam Seksyen

3, bahagian II) boleh dipertimbangkan untuk pembangunan

pertanian dengan syarat amalan-amalan pemuliharaan tanah

yang mengelakkan hakisan digunakan.




3.1 DASAR PERANCANGAN

Jadual 3 Dasar Pertanian Negara Ketiga (DPN3) Bagi KSAS Pertanian Makanan Mengikut Aktiviti

Jenis Aktiviti Dasar Berkaitan Dengan Perancangan Fizikal

Tanaman Padi

Kawasan jelapang padi ditetapkan sebagai kawasan kekal pengeluaran padi untuk mencapai tahap sara diri minimum beras sebanyak 90%.

Kawasan yang tidak produktif di luar jelapang padi akan ditukar untuk kegunaan lain.

Tanaman Buah-buahan dan Sayur-sayuran

Tanah kerajaan yang sesuai dan kawasan padi yang marginal di luar kawasan jelapang akan dizon dan dilengkapi dengan kemudahan prasarana untuk pengeluaran buah-buahan dan sayur-sayuran.

Pihak Berkuasa Negeri dan Tempatan digalakkan menetapkan rizab kekal bagi Taman Hortikultur (U-Park) di kawasan bandar yang baru dan sedia ada sebagai kawasan penanaman sayuran.

Akuakultur

Mempergiatkan usaha pembaikan teknologi melalui:

- Penggunaan sistem ternakan berteknologi tinggi dan rawatan air yang cekap; dan

- Penggunaan automasi dan mekanisasi dalam pengeluaran akuakultur bagi meningkatkan produktiviti dan menjimatkan penggunaan tenaga buruh.

Ternakan Menentukan bekalan daging dan telur ayam-itik mencukupi melalui:

- Pengeluaran ayam-itik secara komersial dengan pendekatan moden dan sistem perladangan berskala besar; dan

- Pengintegrasian menegak dan mendatar.

Menetapkan kawasan tertentu untuk pengeluaran ayam supaya dapat mewujudkan status bebas penyakit.

Menggalakkan pembangunan mampan melalui:

- Pengeluaran daging khinzir dikhaskan di Kawasan Ternakan Khinzir Berpusat (PFA; ‘Pig Farming Area’) untuk menstabilkan pengeluaran dan pengawalan penyakit serta pencemaran alam sekitar; dan

- Mengadakan undang-undang yang seragam mengenai standard pengurusan kumbahan.

(Sumber: Dasar Pertanian Negara Ketiga, (1998-2010))





Akta / Undang-Undang / Peraturan Agensi

Akta Pemuliharaan Tanah 1960 dan Kanun Tanah Negara


Akta Perikanan 1985 Jabatan Perikanan

(1) Peraturan-peraturan Perikanan (Sistem Kultur

Laut), 1990 dan (2) Peraturan-peraturan Perikanan (Ternakan dan Pemuliharaan Kerang), 1964 (pindaan 1982);

Jabatan Perikanan

Kaedah-kaedah Perikanan Sungai yang berkuatkuasa di negeri-negeri Kedah (1990), Johor (1984), Kelantan (1978), Perak (1992), Negeri Sembilan (1976), Pahang

(1991), Terengganu (1988), Perlis (1990), Melaka (1996) dan Sarawak (1995);

Jabatan Perikanan

Draft Inland Fisheries Rules (Aquaculture), 2003.

Enakmen Unggas yang berkuatkuasa di Negeri Johor

dan Negeri Sembilan

Enakmen Perladangan Ayam Negeri Johor, dan Negeri Sembilan

Jabatan Perikanan

Jabatan Perkhidmatan Veterinar



4. GARIS PANDUAN UMUM PEMULIHARAAN

i. Kawasan Jelapang Padi

a. Guna tanah

Kesemua kawasan jelapang padi dikekalkan.

Tanaman lain tidak dibenarkan di kawasan sawah padi selain daripada

jelapang padi.

Tanaman saka khasnya buah-buahan dibenarkan di tapak batas dan rizab

jalan ladang dengan syarat tidak mengganggu perairan dan pengaliran air bagi tanaman padi

b. Pembangunan Fizikal Dan Landskap

Pembinaan bangunan kekal tidak dibenarkan di kawasan sawah kecuali struktur sementara atau separuh kekal.

c. Kawalan Ekologi

Penggunaan baja kimia, racun-racun rumpai, serangga, kulat dan perosak hendaklah terkawal.1

1Nota : Pembakaran terbuka tidak dibenarkan kecuali seperti dinyatakan dalam Perintah Kualiti Alam Sekililing (Aktiviti yang

diisytiharkan)(pembakaran terbuka) 2003 di perenggan 3(e). Pembakaran sekam padi dibenarkan untuk digunakan sebagai

baja untuk penanaman padi.




ii. Kawasan Buah-buahan dan Sayur-Sayuran di Tanah Tinggi dan Bercerun

a. Had Pembangunan Pertanian di Kawasan Tanah Tinggi

Pembangunan pertanian di kawasan tanah tinggi yang berkecerunan kurang daripada 25° dibenarkan dengan syarat:

- tiada penggunaan jentera berat seperti jengkaut dan jentolak (yang

melebihi berat 10 tan atau kuasa kuda jentera melebihi 75 hp) untuk membuka tanah pertanian,

- pembinaan kolam perangkap mendap yang mematuhi pelepasan pepejal tidak melebihi 100 mg/l, dan

- Penggunaan ‘rain shelter’ dengan sokongan sistem saliran yang terkawal.

Pembangunan pertanian tidak dibenarkan di kawasan tanah tinggi yang berkecerunan melebihi 25°

Pembangunan melebihi 20 hektar memerlukan kajian EIA.

b. Sistem Pemeliharaan Tanah Secara Lengkap

Sistem pemeliharaan tanah yang lengkap seperti:

- Penyediaan batas (terracing) untuk menyekat larian air;

- Empangan kecil untuk menahan had laju air; dan

- Perangkap kelodak.

- Amalan agronomi yang baik

c. Zon Penampan

Zon penampan diadakan antara tanaman pertanian dengan sungai mengikut rizab sungai yang ditetapkan.



iii. Kawasan Perikanan Akuakultur

iv. 2 a. K,kKawasan Akuakultur Di Perairan Laut

Kawasan akuakultur tidak dibenarkan di tempat laluan bot atau pengangkutan air dan juga di sekitar tanaman laut.

b. Kawasan Akuakultur Di Persisiran Pantai

Had minimum anjakan 100 m daripada ban pantai (rujuk Rajah 1).

Pembinaan kolam tidak boleh melebihi 20% kawasan bakau. Zon penampan 400 m dengan tanaman hutan bakau perlu diadakan dari paras purata air pasang perbani (rujuk Rajah 2).

2 Kolam rawatan bagi memproses air kumbahan perlu diadakan sebelum disalurkan ke sungai dan laut; dan perlu menyediakan

Kajian EIA sekiranya melebihi 20 hektar

Rajah 1

Rajah 2




Pusat prasarana, ameniti, kemudahan dan kegunaan yang berkenaan perlu mengikut Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1976.

c. Kawasan Akuakultur Di Sungai

Mengelakkan hakisan dan pencemaran sumber air sungai semasa

membangunkan sangkar.

Menggalakkan pembangunan akuakultur di kawasan yang mempunyai

prasarana asas.

Tidak menggalakkan penggunaan bahan kimia semasa pengendalian hasil lepas tuai

d. Kawasan Akuakultur Di Sungai

Kawasan yang mempunyai sumber air yang bebas daripada pencemaran dan

banjir boleh diusahakan akuakultur air tawar dengan kelulusan daripada Jabatan Perikanan.

Bekas lombong boleh digunakan untuk aktiviti akuakultur dengan pengawalan yang rapi.

Aktiviti akuakultur tidak dibenarkan di kawasan tadahan air (catchment

areas), hutan simpanan, empangan dan tasik statik

e. Kawasan Akuakultur Di Darat

Kawasan yang mempunyai sumber air yang bebas daripada pencemaran dan banjir boleh diusahakan akuakultur air tawar dengan kelulusan daripada Jabatan Perikanan.

Bekas lombong boleh digunakan untuk aktiviti akuakultur dengan pengawalan yang rapi.

Aktiviti akuakultur tidak dibenarkan di kawasan tadahan air (catchment areas), hutan simpanan, empangan dan tasik statik.



iv. Kawasan-Kawasan Penternakan Khinzir a. Kawasan Larangan Bagi Ladang Khinzir

Ladang khinzir dilarang di kawasan berikut:-

- di dalam atau berdekatan dengan kawasan tadahan air (catchment areas);

- berdekatan dengan perumahan, sungai, laut, kolam dan tasik;

- berdekatan dengan kawasan pertanian khasnya tanaman padi dan kawasan pembangunan; dan

- dalam kawasan hutan simpanan kekal.

b. Perwujudan dan Pengawalan Kawasan Ternakan Khinzir Berpusat (PFA)

Mewartakan Kawasan Ternakan Khinzir Berpusat (PFA);

Menetapkan syarat dan tahap piawaian minimum termasuk param teknikal;

penutupan dan perpindahan ladang khinzir sedia ada yang tidak sesuai ke

sistem PFA baru;

sistem kawalan pencemaran yang sesuai di kawasan PFA;

Tindakan penalti ke atas pihak yang mencemarkan alam sekitar dan tidak mematuhi syarat-syarat yang ditentukan

Dikehendaki mendapat kelulusan Majlis sebelum dibenarkan beroperasi;

Hanya dibenarkan dalam zon yang telah ditetapkan;

Satu pengurusan sahaja yang bertanggungjawab ke atas semua aspek pentadbiran PFA tersebut;

Tanaman buah-buahan tidak dibenarkan dalam kawasan PFA;

Rumah kediaman pekerja tidak dibenarkan dalam kawasan PFA kecuali rumah

stor dan stesen pekerja sahaja.

Sistem kawalan pencemaran yang komprehensif dengan ciri-ciri:-

- Sistem pengolahan sisa berpusat;

- Pengolahan efluen terakhir mencapai tahap BOD kurang daripada 50 ppm;

- Saluran yang berasingan untuk air hujan dan sisa buangan khinzir bagi setiap kandang;

- Sisa khinzir disalurkan melalui parit konkrit; dan

- Buangan pepejal dijadikan sebagai kompos.

Sistem kawalan penyakit dan kesihatan awam melalui:-




- Amalan penternakan yang baik;3

- Langkah biosekuriti serta sistem disinfeksi yang sempurna;

- Kaedah pengurangan sumber untuk menghapuskan populasi nyamuk, lalat

dan serangga lain; dan

- Langkah keselamatan dan kesihatan pekerja perlu mengikut peraturan yang ditetapkan.

Kawasan PFA dikehendaki dipagar untuk menghalangkan pergerakan manusia,

kenderaan dan haiwan secara bebas.

c. Zon Penampan

Perlu diadakan zon penampan yang lebarnya tidak kurang 300 m di sekeliling ladang dan;

Tanaman buah-buahan tidak dibenarkan.

v. Kawasan Ladang Ayam

a. Pelesenan

Pengusaha yang mengusahakan ternakan ayam perlu mendapatkan lesen

perladangan ayam daripada Jabatan Perkhidmatan Veterinar.

b. Enakmen Perladangan Ayam

Enakmen perladangan ayam yang digunapakai di negeri Johor dan Negeri Sembilan seharusnya digunapakai juga di negeri-negeri lain.

c. Kawasan Larangan Bagi Ladang Ayam

Tidak berhampiran dengan parit utama, pengairan dan sungai khususnya yang digunakan sebagai punca bekalan air awam.

d. Perwujudan dan Pengawalan Sistem Reban Tertutup

Mewartakan Sistem Reban Tertutup (Close System);


kajian EIA jika melebihi 20 hektar.



Pertukaran Sistem Reban Terbuka yang sedia ada kepada Sistem Reban Tertutup yang mesra alam;

Sistem kawalan pencemaran yang komprehensif dengan ciri-ciri:-

- Mengambil langkah supaya tahap infestasi lalat di ladang berada di bawah paras indeks 10 (menggunakan scudder fly grill). Program 4kawalan lalat

dibuat dua kali seminggu. Setiap ladang mestilah sentiasa dalam keadaan kering. Mengambil langkah supaya tahi ayam sentiasa kering bagi

mengelakkan bau busuk yang mengganggu kesejahteraan awam di kawasan sekitar.

- Memastikan udara yang disedut keluar dari reban tidak mencemarkan udara, bangunan dan tumbuhan di kawasan berhampiran.

- Penggunaan racun, hormon dan ubat-ubatan termasuk antibiotik hendaklah

mengikut peraturan sedia ada yang diluluskan oleh Jabatan Perkhidmatan Veterinar.

Sistem kawalan penyakit dan kesihatan awam melalui:-

- Ayam yang mati akibat penyakit hendaklah ditanam, dibakar atau dilupuskan

dengan kaedah perlupusan yang sempurna.Ayam yang dijangkiti penyakit hendaklah diasingkan dan dirawat supaya tidak merebak dan mengambil

tindakan kawalan segera. - Memastikan ladang bebas dari penyakit Newcastle, Vancomycin Resistant

Enterococci, Salmonellosis, Campylobacter, Lysteria.

e. Zon Penampan

Sekurang-kurangnya 200m dari kawasan penempatan awam (seperti

perumahan, rumah beribadat, sekolah, klinik dan rekreasi).

Sekurang-kurangnya 500 m dari ladang unggas terdekat.


kajian EIA jika melebihi 20 hektar.




5. GARIS PANDUAN KHUSUS Jadual 4 Kegunaan Tanah Di Kawasan Pertanian Makanan

KSAS/ Kategori Tahap

Kesen-sitifan

Aktiviti Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan

dengan syarat Aktiviti tidak dibenarkan


Aktiviti Syarat

1) Kawasan

Jelapang Padi yang diperakui oleh Kementerian Pertanian

2 Penanaman

padi

Tanaman

Saka

Hanya di

atas tapak-tapak batas dan kawasan rizab yang tidak mengganggu perairan dan penyaliran air

Aktiviti

perkilangan

Pembangunan perumahan

Aktiviti perdagangan

4) Kegiatan akuakultur komersial

Tidak dibenarkan

sebarang pembangunan di sawah yang dikenalpasti sebagai Jelapang padi kerana berkepentingan nasional.

Tertakluk kepada Dasar Pertanian Negara Ketiga 1998-2010

2) Kawasan

tanaman buah-buahan dan sayur-sayuran di tanah tinggi

3 Pertanian

(khasnya penanaman buah-buahan dan sayur-sayuran)

Tanaman

jangka panjang dan jangka pendek

Kelulusan

adalah tertakluk kepada kecerunan tanah.

Penanaman

tidak dibenarkan di tanah tinggi yang berkecerunan melebihi 25°

Tanaman sayur-sayuran tidak dibenarkan di topografi berombak, berbukit atau curam yang berkecerunan melebihi 6°

Tertakluk pada undang-

undang dan peraturan sedia ada mengenai pembangunan dan pemuliharaan kawasan tanah tinggi seperti Akta Pemuliharaan Tanah 1960 dan Kanun Tanah Negara,

Garis Panduan Pembangunan Pertanian di Tanah Bercerun 2000, Jabatan Pertanian Semenanjung Malaysia dan Garis Panduan di kawasan Tanah Tinggi di surat Pekeliling Tahun 2002, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar patut dipatuhi.




Kesen-sitifan

Aktiviti Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan



Aktiviti Syarat

3) Kawasan

Akuakultur Di Perairan Laut

3

Perikanan

Pemelihar

aan ikan marin, kerang

Di kawasan

perairan laut terbuka, kedalaman air tidak kurang dari 20 m; dan

di kawasan selat, teluk atau muara sungai, kedalaman air tidak kurang dari 3 m.

Aktiviti yang

membahayakan hidupan laut.

Tertakluk pada Undang-

undang

4) Kawasan

Akuakultur Di Persisiran Pantai

3

Perikanan

Pemelihar

aan ikan air payau

Had

minimum anjakan untuk aktiviti akuakultur ialah 100 m dari ban pantai.

Aktiviti

pelepasan kumbahan terus ke laut adalah dilarang.

5) Kawasan

Akuakultur Di Darat (termasuk Tanah Lembap, Sungai, Tasik dan Bekas Lombong)

3 Perikanan Pemelihar

aan ikan air tawar

Aktiviti

akuakultur tidak dibenarkan di kawasan takungan air dan hutan simpanan kekal.

Aktiviti akuakultur secara komersial juga tidak dibenarkan di empangan air

Draft Inland Fisheries

Rules (Aquaculture) 2003 perlu dipatuhi.





Kesen-sitifan

Aktiviti Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan



Aktiviti Syarat

6) Kawasan

Ladang Ternakan Khinzir

3 Ternakan

Khinzir

1) Stor

2)Pondok pekerja

Penanaman

pokok buah-buahan

Rumah kediaman

Garis Panduan ternakan

khinzir Jabatan Perkhidmatan Veterinar dan Garis Panduan Perancangan Perusahaan Ternakan Khinzir, 2002, Jabatan Perancangan Bandar dan Desa, Semenanjung Malaysia perlu dipatuhi.

7) Kawasan

Ladang Ternakan Ayam

3 Ternakan

Ayam

1)Reban

Ayam

2) Stor

Reban disimpan

kering dan bersih

Pembuangan

bangkai ayam di merata tempat adalah dilarang

Pengusaha perlu

berdaftar dengan Jabatan Perkhidmatan Veterinar.

Garis Panduan Ternakan Ayam, Jabatan Perkhidmatan Veterinar perlu dipatuhi.


NOTA: TAHAP KESENSITIFAN: 1 = TIADA PEMBANGUNAN KECUALI AKTIVITI PENYELIDIKAN 2 = AKTIVITI BERIMPAK RENDAH DIBENARKAN TANPA PERTUKARAN GUNA TANAH 3 = PEMBANGUNAN TERKAWAL (DENGAN SYARAT-SYARAT TERTENTU)






Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1180


Warisan Semulajadi dan Antikuiti

DRAF 29/4/2011

GARIS PANDUAN PERANCANGAN

PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS WARISAN SEMULAJADI DAN ANTIKUITI



2010

Warisan Semulajadi dan Antikuiti









978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170




Pemberitahuan











29 April 2011


KAWASAN WARISAN SEMULAJADI DAN ANTIKUITI

Bahagian ini menyentuh kawasan yang dikenalpasti mempunyai nilai

warisan kebudayaan dan warisan semulajadi berdasarkan definisi yang terkandung di dalam Akta Warisan Kebangsaan 2005 (AWK) iaitu:

Jenis Warisan

Huraian

Warisan Kebudayaan

Merupakan bentuk ketara struktur atau artifak kebudayaan dan boleh termasuk perkara, objek, butiran, artifak, struktur pembentukan yang penting kepada cara hidup rakyat di Malaysia

dari segi sejarah atau semasa, di atas atau di dalam tanah atau warisan kebudayaan di bawah air bagi bentuk ketara tetapi tidak termasuk warisan semulajadi.

• Monumen

• Tapak Warisan

• Rizab Arkeologi

Warisan Semulajadi

Merupakan kawasan bercirikan semulajadi yang terdiri daripada

pembentukan tanah secara fizikal atau biologi atau kumpulan pembentukan itu, ciri-ciri geologi atau fisiografi, gunung, sungai, anak sungai, pembentukan batu, pesisir laut atau mana-mana tapak semulajadi yang mempunyai nilai-nilai yang menonjol dari pandangan semulajadi, sains, pemuliharaan sejarah atau keindahan semulajadi termasuk flora dan fauna Malaysia.

Contohnya:-

• Aktif seismik

• Berfosil

• Manifestasi geothermal (antaranya mata air panas)

• Kawasan batu kapur

• Air terjun

• Mata Air Panas

• Koridor Pemandangan Menarik

•




ISI KANDUNGAN MUKASURAT

A. KAWASAN TAPAK ARKEOLOGI

1. SKOP 1 1.1 Definisi Kawasan Tapak Arkeologi 1 1.2 Kawasan Tapak Arkeologi Sebagai KSAS 2

1.3 Kategori Kawasan Tapak Arkeologi 2

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 2 2.1 Prinsip-prinsip Umum Pemuliharaan dan

Pembangunan Kawasan Tapak Arkeologi 2

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 3 3.1 Dasar Sedia Ada 3 3.2 Akta / Perundangan Berkaitan 3


4.1 Kawasan Monumen Lama dan Tapak Tanah Bersejarah 3

4.2 Zon Penampan 4

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 5 5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan

Kawasan Arkeologi 5

SENARAI FOTO Foto 1 : Candi sebagai rizab arkeologi 2

i


B. MONUMEN GEOLOGI & TAPAK WARISAN GEOLOGI

1. SKOP 6 1.1 Definisi Kawasan Monumen Geologi dan Tapak Warisan Geologi Sebagai KSAS 6 1.2 Kawasan Monumen Geologi dan Tapak Warisan

Geologi dalam Konteks KSAS 8 1.3 Kategori Kawasan Monumen Geologi dan

Tapak Warisan Geologi 8

2. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 8 2.1 Prinsip-prinsip Umum Pemeliharaan dan Pembangunan Kawasan Monumen Geologi

Dan Tapak Warisan Geologi 8

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 8 3.1 Akta / Perundangan Berkaitan 8

4. GARIS PANDUAN UMUM PEMULIHARAAN 9

4.1 Kawasan Monumen Geologi/Khazanah Geologi/ Tapak Warisan Geologi 9

4.2 Zon Penampan 10

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 5.1 Garis Panduan Khusus Pengurusan

11 5.2 Garis Panduan Khusus Pembangunan

13




SENARAI FOTO Foto 2 : Kawasan gua batu kapur sebagai tapak warisan geologi 6 Foto 3 : Gua Cengkerik, Paradise Valley,

Gunung Rapat, Lembah Kinta, Perak 7 Foto 4 : Monumen Geologi yang terdiri daripada

spleotem merah di Gunung Rapat, Lembah Kinta, Perak 7 Foto 5 : Bukit Batu Kapur Gunung Rapat,

Lembah Kinta, Perak 7 Foto 6 : Daun muda Monofilia sp. berfloresen

di batu kapur, Goldfish Wang, Lembah Kinta, Perak 7 Foto 7 : Monumen berpandangan indah

“Batu Jarum” Gunung Rapat, Lembah Kinta, Perak 7

Foto 8 : Puncak yang terdiri daripada kuarzit di Banjaran Mat Chincang, Langkawi 7 Foto 9 : Stalaktit (jenis „straw) dan stalagmit

kecil dalam gua „Snow Cave‟, Paradise Valley, Lembah Kinta, Perak 12

Foto 10: Hablur halus (kiri) dan hablur jenis „straw‟ (kanan) dalam Gua Kwong

Fook Ngean, Kinta, Perak 12


C. TAPAK EKOPELANCONGAN / TAMAN ALAM

1. SKOP 14 1.1 Definisi Ekopelancongan / Taman Alam 14 1.2 Kawasan Tapak Ekopelancongan / Taman Alam

Dalam Konteks KSAS 14 1.3 Kategori Kawasan Tapak Ekopelancongan /

Taman Alam 14


15 2.1 Prinsip-prinsip Umum Pemeliharaan dan

Pembangunan Kawasan Tapak Ekopelancongan/ Taman Alam 15

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 16 3.1 Dasar Sedia ada 16

3.2 Akta / Perundangan Berkaitan 16


4.1 Perancangan dan Pelaksanaan Projek Ekopelancongan 17 4.2 Zon Penampan 17

4.3 Garis Panduan Pembangunan di Sekitar Bukit Batu Kapur dan Gua 18

4.4 Garis Panduan Perancangan dan Penubuhan Tapak Perkhemahan 19


SENARAI FOTO Foto 11 : Kawasan paya sebagai komponen ekopelancongan 14

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS

WARISAN SEMULAJADI DAN ANTIKUITI


A . KAWASAN TAPAK

ARKEOLOGI




1. SKOP

1.1 Definisi Kawasan Tapak Arkeologi

Definisi Di Bawah Seksyen 2 , Akta

Warisan Kebangsaan, 2005

Monumen Kerja senibina, kerja membuat arca dan mengecat monumen,

elemen atau struktur daripada jenis arkeologi,

inskripsi, penghunian gua dan gabungan ciri, yang mempunyai nilai sejagat

yang menonjol dari pandangan sejarah, seni

atau sains

Objek

Warisan

Sesuatu objek yang

diisytiharkan di bawah s49 atau yang didaftarkan di bawah seksyen 51

sebagai objek warisan

Tapak

Warisan

Sesuatu tapak

termasuklah mana-mana kawasan, tempat, zon,

warisan semulajadi, monumen atau bangunan di atas tanah, rizab

arkeologi dan mana-mana tanah dengan bangunan,

taman, pokok atau rizab arkeologi yang ditetapkan sebagai tapak warisan di

bawah seksyen 24

Rizab

Arkeologi

Suatu kawasan yang di

dalamnya relik arkeologi terletak

Relik Arkeologi

Mana-mana mendapan arkeologi atau artifak,

peninggalan atau keterangan matan yang

dikaitkan dengan mendapan arkeologi dan berusia lima puluh tahun

atau lebih.

1.2 Kawasan Tapak Arkeologi Sebagai KSAS

Tapak Arkeologi mempunyai peninggalan

sejarah purba yang mempunyai nilai warisan yang tinggi. Kebanyakan tapak arkeologi mudah terganggu oleh faktor

alam seperti iklim dan aktiviti pembangunan. Maka adalah penting

supaya tapak arkeologi ini dipulihara dan diintegrasi dengan pembangunan.

1.3 Kategori Tapak Arkeologi Sebagai Bernilai Warisan

Foto 1 : Candi sebagai rizab arkeologi

1


2. PRINSIP-PRINSIP

PERANCANGAN

2.1 Prinsip-prinsip Umum Pemuliharaan dan Pembangunan

Kawasan Tapak Arkeologi Tapak arkeologi perlu dilihat sebagai :-

i. entiti yang kekal; ii. tidak boleh diperbaharui; iii. bernilai tinggi; dan iv. amat sensitif. Apabila tapak penting arkeologi negara ini

dan persekitarannya diancam oleh kesan pembangunan, keutamaan dan

kepentingan hendaklah memihak kepada pengekalan bentuk fizikal tapak tersebut.


SEMASA

3.1 Dasar sedia ada

Dasar Pengekalan Warisan Negara menyatakan bahawa “Semua bahan

warisan sama ada mudah alih atau tidak mudah alih yang telah menepati kriteria kepentingan sejarah atau seni bina mesti

dilindungi dari kepupusan”.


Perundangan Agensi

Pelaksana

1. Perlembagaan Persekutuan

Agensi

Kerajaan yang berkaitan

2. Akta Warisan

Kebangsaan 2005

Jabatan Warisan

Negara

3. Kanun Tanah Negara 1965

Pejabat Tanah dan Daerah

4. Akta Perhutanan Negara 1984

Jabatan Perhutanan

5. Akta Pengambilan Tanah 1960

Pejabat Tanah dan Daerah

6. Akta Kerajaan Tempatan 1976

Pihak Berkuasa Tempatan

(PBT)

7. Akta Perancangan

Bandar dan Desa 1976

PBPT

8. Akta Penyiasatan

Kaji Bumi 1974

Jabatan Mineral dan

Geosains

KSAS

Bernilai Warisan

Fungsi utama

Tapak arkeologi mempunyai kesan aktiviti manusia di masa lampau yang

tidak boleh diganti. Ia termasuk rumah ibadat, tanah perkuburan, medan pertempuran, kubu pertahanan, gua,

ladang pertanian dan monumen. Jika kesan ini hilang atau dibiarkan lenyap

oleh aktiviti pembangunan, maka kita akan hilang peluang untuk mengetahui

sejarah dan aktiviti manusia di masa lampau.

2




4. GARIS PANDUAN UMUM 4.1 Kawasan Monumen Lama dan

Tapak Tanah Bersejarah

Tapak warisan kebudayaan ketara

(termasuk kawasan, monumen dan bangunan) perlu berdasarkan kepada Daftar Warisan Kebangsaan yang

disediakan oleh Jabatan Warisan Negara.

Semua monumen Lama, Tapak Tanah

Bersejarah dan Rizab Arkeologi perlu

diwartakan.

Penyediaan Rancangan Pemajuan (Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan atau Rancangan Kawasan

Khas) perlu mengambilkira tapak warisan kebudayaan ketara dan tapak

warisan semulajadi mengikut Akta Warisan Kebangsaan 2005.

Kerja-kerja di atas tapak monumen atau berhampiran monumen perlu

mengikut peraturan-peraturan yang ditetapkan oleh Jabatan Warisan

Negara.

Pemohon perlu mendapatkan

persetujuan Pesuruhjaya Warisan mengenai tapak warisan sebelum

memohon Kebenaran Merancang daripada PBPT.

Pemeliharaan dan pemuliharaan tapak warisan perlu mengikut pelan

pengurusan pemuliharaan yang disediakan.

Semua aktiviti menggali atau excravation perlu mendapat kelulusan

Jabatan Warisan Negara.

Monumen mempunyai kepentingan

nasional dan perlu dikekalkan di tempat asal.

4.2 Zon Penampan

Penyediaan zon penampan perlu untuk mengasingkan kawasan warisan

daripada aktiviti yang tidak sesuai. Zon penampan boleh dalam bentuk

seperti jalan raya, kawasan lapang atau bangunan.

Bangunan di dalam zon penampan perlu diambilkira dari segi merit dan

hanya akan dibenarkan jika pembangunan tersebut bersesuaian dengan bangunan sekeliling dan

keseluruhan bandar secara amnya.

Penguatkuasaan yang tegas ke atas pembangunan baru di dalam zon penampan hendaklah dilaksanakan

untuk mengekalkan vista yang signifikan dan pemandangan sekitar

kawasan warisan.

Pembangunan fizikal di dalam zon

penampan hendaklah bersesuaian dengan bangunan sediada di dalam

kawasan warisan.

3

4





5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan Kawasan Arkeologi

KSAS/ Kategori

Tahap Kesensi-

tifan

Aktiviti Dibenarkan


dibenarkan Catatan / Garispanduan

Aktiviti Syarat

Monumen Lama, Tapak

Tanah Bersejarah dan Rizab Arkeologi

1

Aktiviti pemuliharaan

dan penyelidikan

Tiada sebarang aktiviti pembangunan

dibenarkan di dalam atau di sempadan

kecuali dengan kebenaran Pesuruhjaya Jabatan Warisan Negara

Tertakluk kepada Akta Warisan Kebangsaan 2005.

Pengenalpastian zon penampan di sekeliling tapak perlu disediakan mengikut ketetapan Jabatan Warisan Negara.

Tapak

Warisan (Zon

Warisan)

2

Aktiviti

penyelidikan Kawasan

lapang

Sebarang aktiviti tidak

dibenarkan tanpa kebenaran Pesuruhjaya

Jabatan Warisan Negara.

Tertakluk kepada Akta Warisan Kebangsaan 2005.

Pengenalpastian zon penampan di sekeliling tapak perlu disediakan mengikut ketetapan oleh Jabatan Warisan Negara.

Nasihat Jabatan Warisan Negara harus didapati sebelum Kebenaran Merancang diberi.

Bangunan Bersejarah

dan Senibina tradisi

3 Perdagangan

terutama galeri dan pejabat

Kediaman Institusi

Kemudahan

Masyarakat

Untuk kediaman

single family unit Mematuhi

garis panduan ICOMOS

Kegunaan Industri

Bangunan di senaraikan sebagai „listed buildings‟ di bawah Rancangan Tempatan.

Tidak dibenarkan apa jua pembangunan, pengubahsuaian dan perobohan bangunan tanpa

kebenaran. daripada pihak PBPT.

Kebenaran merancang hanya diberi setelah mendapat nasihat daripada pihak Jabatan Warisan Negara.

Nota: Tahap Kesensitifan: 1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan 2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran gunatanah

3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu)

5




1. S 2.

B. MONUMEN GEOLOGI &

TAPAK WARISAN

GEOLOGI

GARIS PANDUAN PERANCANGAN PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS WARISAN SEMULAJADI DAN ANTIKUITI


1. SKOP

1.1 Definisi Monumen Geologi dan

Tapak Warisan Geologi

Kategori Penerangan

Taman Geologi

Taman geologi mesti

mempunyai gabungan beberapa sistem geologi atau

landskap yang bernilai warisan

tinggi dan secara keseluruhan menunjukkan

keunikan tabii yang luar biasa. Taman

Geologi biasanya akan mengandungi beberapa geotop

atau geo-tapak.

Monumen Geologi

Monumen atau tugu

geologi ditakrifkan sebagai tapak atau

kawasan yang mempunyai satu sistem geologi atau

landskap bernilai warisan unggul,

khusus untuk nilai saintifik atau estetik. Monumen

geologi boleh mengandungi

beberapa geotop di dalamnya.

Tapak Terpelihara

Tapak terpelihara

geologi adalah yang mengandungi satu atau beberapa fitur

geologi atau landskap yang

bernilai warisan unggul. Lazimnya mengandungi satu

geotop.

Landskap Berpandangan Indah

Kawasan landskap

berpandangan indah adalah kawasan

atau tapak yang menunjukkan ciri-ciri geomorfologi

cantik, bernilai estetik tinggi dan

sesuai untuk tujuan rekreasi. Ia boleh mengandungi satu

atau beberapa geotop.

Tugu geologi terdiri daripada marmar yang

mengalami pelarutan, digunakan dalam kelandar Persatuan Geologi Malaysia (2002), Gunung Rapat, Kinta Perak.

Tugu geologi terdiri daripada marmar yang

mengalami pelarutan, digunakan dalam kelandar Persatuan Geologi Malaysia (2002), Gunung Rapat, Kinta Perak.

Foto 2: Kawasan gua batu kapur sebagai tapak warisan geologi

6

6




Monumen berpandangan indah bukit

batukapur, yang dinamakan sebagai ‘Batu Jarum’ Gunung Rapat, Kinta, Perak.

Monumen berpandangan indah bukit

batukapur, yang dinamakan sebagai ‘Batu Jarum’ Gunung Rapat, Kinta, Perak.

Foto 3 : Gua Cengkerik, Paradise Valley,

Gunung Rapat, Lembah Kinta, Perak

Foto 4 : Monumen Geologi Yang Terdiri Daripada Spleotem Merah Di Gunung

Rapat, Lembah Kinta, Perak

Foto 5 : Bukit Batu Kapur Gunung Rapat,

Lembah Kinta, Perak

Foto 6 : Daun muda Monofilia sp.

berfloresen di batu kapur, Goldfish Wang, Lembah Kinta, Perak

Foto 7 : Monumen berpandangan indah

“Batu Jarum” Gunung Rapat,

Lembah Kinta, Perak.

Foto 8 : Puncak yang terdiri daripada

kuarzit di Banjaran Mat Cinchang,

Langkawi.

7



1.2 Kawasan Monumen Geologi Dan

Tapak Warisan Geologi dalam

Konteks KSAS

Kepentingan khazanah geologi sebagai warisan adalah sangat penting kerana pemusnahan sesuatu biotop boleh dibaik

pulih melalui tanaman semula atau dengan penyuburan (nurturing) biotop

tersebut. Pemusnahan geotop merupakan lambang dan rekod sejarah serta peristiwa detik geologi kuno tidak boleh

diganti atau dipulihkan semula.

Jika fitur geotop tersebut adalah satu-satunya bagi meneruskan proses geologi sejak beberapa ribu atau juta tahun

dahulu, maka pemeliharaan dan pemeliharaan fitur ini adalah amat

penting.

1.3 Kategori Kawasan Monumen

Geologi Dan Tapak Warisan Geologi

KSAS Bernilai Warisan KSAS

Berisiko Bencana

Fungsi Utama Fungsi Sampingan

Mempunyai kepentingan dan nilai tinggi untuk

dipelihara. Sistem geologi yang

unggul, khususnya untuk nilai saintifik dan estetik.

2. PRINSIP-PRINSIP

PERANCANGAN 2.1 Prinsip-prinsip Umum

Pemeliharaan dan Pembangunan

Kawasan Monumen Geologi Dan Tapak Warisan Geologi

Tapak arkeologi perlu dilihat

sebagai:-

i. entiti yang kekal

ii. tidak boleh diperbaharui; iii. bernilai tinggi; dan

iv. amat sensitif.


SEMASA 3.1 Akta / Perundangan Berkaitan

Senarai perundangan yang mempunyai kaitan dengan warisan semulajadi dan

antikuiti adalah :-

Perundangan Agensi

Pelaksana

1. Akta Warisan

Kebangsaan 2005

Jabatan Warisan

Negara

2. Perlembagaan

Persekutuan

Semua Agensi

Kerajaan

3. Kanun Tanah Negara

1965

Pejabat Tanah

dan Daerah

4. Akta Perhutanan

Negara 1984

Jabatan

Perhutanan

5. Akta Pengambilan

Tanah 1960

Pejabat Tanah

dan Daerah

6. Akta Kerajaan

Tempatan 1976

Pihak Berkuasa

Tempatan

8



PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS


Perundangan Agensi

Pelaksana

7. Akta Perancangan

Bandar dan Desa

1976

PBPT

8. Akta Penyiasatan

Kaji Bumi 1974

Jabatan Mineral

dan Geosains

(JMG)

9. Akta Pembangunan

Mineral JMG

10. Akta Perikanan 1985 Jabatan

Perikanan

11. Akta Kualiti Alam

Sekeliling 1974

(Pindaan) 1985

Jabatan Alam

Sekitar

12. Akta Perlindungan

Hidupan Liar 1972

(Pindaan) 1988

Jabatan

PERHILITAN

13. Akta Taman Negara

1980 (Pindaan)

1983

Jabatan

Perhutanan

Jabatan

PERHILITAN

14. Akta Pemuliharaan

Tanah 1960

KPTG

PTG

15. Kaedah-kaedah

Kuari Selangor 2003 JMG

4. GARIS PANDUAN UMUM PEMULIHARAAN

Garis panduan umum kawasan monumen geologi dan tapak warisan monumen adalah seperti berikut:

4.1 Kawasan Monumen Geologi /

Khazanah Geologi / Tapak Warisan Geologi

Menyediakan laporan kajian terperinci

yang disahkan oleh Jabatan Warisan

Negara mengenai jenis khazanah

geologi dan kepentingan tahap nilai khazanah yang perlu dipelihara.

Kawasan pemuliharaan perlu

ditandakan di atas pelan. Kajian sempadan perlu dibuat jika kawasan ini akan diisytiharkan atau diwartakan

oleh pihak kerajaan.

Tujuan pemuliharaan hendaklah mengikut kategori pemuliharaan kawasan tersebut (contohnya sebagai

Taman Geologi, Tugu / Monumen Geologi, Tapak Geologi atau sebagai

Kawasan Berpandangan Indah).

Permohonan untuk pemuliharaan perlu

dikemukakan kepada PBT atau Pejabat Daerah. JMG Negeri atau Persekutuan

mesti dirujuk sebelum permohonan diluluskan.

Pengisytiharan kawasan sebagai

khazanah geologi akan dilakukan oleh

Pesuruhjaya Warisan Kebangsaan.

Jika kawasan tersebut didapati di dalam hutan simpan kekal, pemuliharaan boleh dibuat melalui Akta

Perhutanan (Hutan Lipur dan lain-lain).

Pemuliharaan kawasan Khazanah Geologi dalam hutan simpan kekal boleh dibuat melalui Akta Perhutanan

manakala pemuliharaan khazanah geologi di pulau boleh dibuat melalui

Akta Perikanan atau Akta Perhutanan.

9




10

Pemuliharaan khazanah geologi di tanah lapang atau tanah milik orang

ramai boleh dibuat di bawah Akta Warisan Kebangsaan 2005.

Pemuliharaan bertujuan pendidikan

mestilah memberi maklumat

secukupnya sebagai terbitan, risalah dan brosur.

Penyelidik mesti mendapat kebenaran

bertulis untuk memasuki ke kawasan

tersebut.

Kemudahan asas untuk aktiviti ekopelancongan yang mampan dan berimpak rendah boleh disediakan

untuk pengunjung seperti di kawasan Taman Geologi.

Jika kawasan pembangunan didapati

mengandungi tapak atau kawasan berciri warisan geologi, kajian perlu dilakukan oleh perunding geologi yang

bertauliah.

Penilaian tentang kepentingan tapak bagi kawasan yang mempunyai nilai luar biasa atau tinggi permohonan

untuk diisytiharkan sebagai geotapak atau khazanah geologi boleh dibuat di

bawah Akta Warisan Kebangsaan.

Pihak Berkuasa Tempatan boleh

mengisytiharkan tapak atau kawasan sebagai kawasan khazanah geologi,

monumen geologi, geotapak atau geotop dengan kerjasama dari pihak JMG, LESTARI dan ahli geologi yang

bertauliah di bawah Akta Warisan Kebangsaan, Akta Perancangan Bandar

dan Desa, Akta Perikanan Negeri (jika meliputi sebahagian pantai) atau Akta

Perhutanan Negara (Hutan Lipur).

Kawasan khazanah geologi yang luas dan mengandungi beberapa geotapak atau geotop di dalamnya boleh

diisytiharkan sebagai Taman Geologi Negeri, Taman Geologi Negara, Taman

Laut atau Taman Negara di bawah Akta Warisan Kebangsaan, Akta Perhutanan Negara, Akta Perancangan Bandar dan

Desa atau Akta Perikanan Negara.

4.2 Zon Penampan Zon penampan perlu diadakan

mengelilingi Taman dan Monumen Geologi. Hanya pembangunan intensiti

rendah dibenarkan di dalam zon penampan.

Jika monumen atau tapak geologi

terdiri dari bukit batu kapur, zon

penampan hendaklah 2 kali ganda jarak cerun tegak atau tebing tegak

bukit batu kapur pada sempadan tersebut. Semua jenis pembangunan tidak dibenarkan di zon tampan seperti

ini.

Bagi kawasan geotapak (geological site), zon penampan tidak diperlukan bagi kawasan yang pemuliharaan amat

kecil seperti tapak spesifik kehadiran fosil.





11


5.1 Garis Panduan Khusus Pengurusan

Garis Panduan Agensi

Pelaksana Kawalan Pemusnahan Fitur Geologi, Grafiti dan Vandalisme

Kawasan tapak geologi yang diisytiharkan sebagai khazanah geologi mesti dipagar. Yuran kemasukan yang rendah dicadang dikutip untuk pembiayaan kerja-kerja pemuliharaan tersebut.

Syarat mesti dipatuhi oleh pelawat semasa dalam kawasan khazanah geologi:

a) Pelawat tidak dibenarkan mengutip sebarang sampel bahan bumi mahupun fosil, mineral, serpihan batuan, pasir, kelikir, tanah dan lain-lain (termasuk bunga, pokok dan bahagian tumbuh-tumbuhan) kecuali dengan kebenaran bertulis dari pegawai / pengurus taman / geo-monumen/geotapak;

b) Pelawat dilarang menconteng di permukaan batuan atau dalam gua atau sebarang permukaan batuan mahupun pokok dan tumbuh-tumbuhan yang ada pada taman/geo-monumen dan geotapak.;

c) Orang ramai dilarang menjalankan penjelajahan (prospecting), mendulang, mengorek lubang di dalam kawasan taman geologi / geo-monumen / geotapak atau dalam kawasan zon penampan;

d) Sesiapa yang melanggar peraturan tersebut akan dikenakan penalti denda.

Jabatan Warisan Negara

JMG PBT

Kawalan Pengkuarian Bawah Permukaan

Permohonan pengkuarian mesti mendapat kelulusan dan cadangan yang sewajarnya daripada JMG Negeri.

Kajian EIA diperlukan sebelum menjalani pengkuarian di sesuatu tempat.

Satu pernyata alam sekitar (Environmental Statement) diperlukan juga untuk mengetahui kawasan tersebut samada mengandungi fitur geologi atau tidak.

Kawasan yang mengandungi fitur geologi atau gua yang berpotensi dijadikan khazanah geologi dilarang menjalani aktiviti pengkuarian.

Pengkuarian batu kapur bawah permukaan adalah digalakkan. Kawasan batu kapur jenis ini adalah lebih sesuai bagi mengendalikan kuari untuk menghasilkan agregat atau bahan mentah bagi kegunaan industri.

JMG JAS Jabatan

Warisan Negara

PBT




12

Contoh-Contoh Fitur Geologi

Foto 9 : Stalaktit (jenis „straw‟) dan

stalagmit kecil dalam gua „Snow Cave‟,

Paradise Valley, Kinta, Perak.

Foto 10 : Hablur halus (kiri) dan

hablur jenis „straw‟ (kanan) dalam Gua Kwong Fook Ngean, Kinta, Perak




WARISAN SEMULAJADI DAN ANTIKUITI 13


Kategori Khazanah Geologi T

ah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan




Aktiviti Syarat

Taman Geologi

1

Penyelidikan Pendidikan Tadahan air

Rekreasi menggunakan sumber semula jadi

Ekopelancongan menggunakan sumber semula jadi

Kemudahan asas seperti bekalan air dan elektrik

Tiada sebarang aktiviti dibenarkan selain yang disenaraikan.

Menara Komunikasi tidak dibenarkan

Pembangunan kemudahan

tanpa penukaran penggunaan tanah selain daripada kegunaan taman geologi.

Pelan Eko Pelancongan Negara.

Monumen Geologi

1



Ekopelancongan menggunakan sumber semula jadi.



Menara Komunikasi tidak dibenarkan.




Tapak Geologi

1


Ekopelancongan menggunakan sumber geologi yang ada.




Pembangunan kemudahan tanpa penukaran penggunaan tanah selain daripada kegunaan taman geologi.


Berpandangan

Indah

2



Ekopelancongan menggunakan sumber semula jadi









C. TAPAK EKOPELANCONGAN /

TAMAN ALAM





14

1. SKOP 1.1 Definisi Ekopelancongan/Taman

Alam

Definisi Ekopelancongan yang digunakan di dalam Pelan Ekopelancongan Kebangsaan Malaysia adalah:

“Lawatan dan perjalanan yang

dibuat ke kawasan-kawasan alam semula jadi yang belum tercemar,

dengan tujuan untuk menikmati dan menghargai alam sekitar (juga melibatkan kawasan yang

mempunyai ciri-ciri kebudayaan lampau dan masa kini) iaitu

kawasan-kawasan yang menggalakkan pemuliharaan, mempunyai impak pelawat yang

rendah dan turut menyediakan penglibatan penduduk tempatan

secara aktif dari segi sosioekonomi”.

Komponen-komponen ekopelancongan adalah seperti berikut:-

Taman-taman Marin dan Pulau-pulau Taman-taman Negara, Hutan Simpan

dan hutan-hutan lain

Kawasan Paya Bakau Kawasan Hutan Simpan Rekreasi

Bukit Batu Kapur dan Kawasan Gua Sungai-sungai, Air Terjun dan Tasik-

tasik

Kawasan Pantai Kawasan„Montane‟

1.2 Kawasan Tapak

Ekopelancongan/ Taman Alam dalam konteks KSAS

Kawasan Tapak Ekopelancongan dan

Taman Alam merupakan sebahagian daripada kawasan semulajadi dan sensitif terhadap pembangunan. Tapak

ekopelancongan dan Taman Alam mempunyai kekayaan sumber

kepelbagaian biologi tropika lembap. Kawasan ini juga kaya dengan nilai warisan flora dan fauna yang tinggi.

Foto 11 : Kawasan paya sebagai komponen ekopelancongan




15

1.3 Kategori Kawasan Tapak

Ekopelancongan/Taman Alam

Kepentingan Tapak Ekopelancongan/

Taman Alam Sebagai KSAS

KSAS Bernilai

Warisan

KSAS

Berisiko

Bencana

Fungsi utama Fungsi

sampingan

Mempunyai nilai penting dari

perspektif persekitaran ekosistemnya, kepentingan

bagi tujuan rekreasi dan perlu dipelihara secara semulajadi.


2.1 Prinsip-Prinsip Umum

Pemeliharaan dan Pembangunan Kawasan Tapak Ekopelancongan

/ Taman Alam

National Conservation Strategy (NCS)

WWF telah menggariskan 10 prinsip bagi memastikan ekopelancongan

dibangunkan secara mampan, iaitu:-

a) Pemuliharaan dan penggunaan

sumber-sumber alam semula jadi, sosial dan budaya secara mampan;

b) Mengurangkan penggunaan yang

berlebihan dan sisa buangan dapat

mengelakkan kos memulihkan alam sekitar yang musnah di samping dapat

menyumbang ke arah sektor pelancongan yang berkualiti;

c) Mengekal dan mempromosi sumber

alam semula jadi, sosial dan budaya yang pelbagai adalah penting bagi

memastikan pelancongan yang mampan dalam jangka masa yang panjang;

d) Pembangunan pelancongan yang

diintegrasikan kepada rangka perancangan strategik bagi negara dan tempatan serta menjalankan penilaian

impak alam sekitar dapat meningkatkan jangka masa panjang

bagi sektor pelancongan;

e) Industri pelancongan yang menyokong

pelbagai aktiviti ekonomi tempatan dan yang mengambil kira harga dan

nilai alam sekitar;

f) Penglibatan sepenuhnya masyarakat tempatan dalam sektor pelancongan.

g) Rundingan di antara pengusaha industri pelancongan dengan

masyarakat tempatan, organisasi dan institusi yang berkenaan adalah perlu;

h) Kursus latihan yang berkenaan ekopelancongan kepada penduduk

tempatan;

i) Program promosi dan pemasaran perlu

menyediakan maklumat yang lengkap untuk kawasan ekopelancongan;

j) Penyelidikan dan pengawasan yang

berterusan untuk memelihara warisan

semulajadi masa ini dan hadapan.






3.1 Dasar sedia ada

Dasar Penerangan

Strategi

Pemuliharaan

Negara

National

Conservation

Strategy (NCS)

Perlu dihadkan bilangan

pelawat mengikut

keupayaan daya

tampung.

Had bagi jenis kegiatan

yang dibenarkan perlu

ditetapkan untuk

memastikan

penggunaan sumber

adalah mampan

manakala kawasan dan

aktiviti di dalam

kawasan tersebut

hendaklah dizonkan.

Setiap kawasan

ekopelancongan di

kawasan yang dilindungi

seperti taman negara

dan hutan simpan

haruslah mempunyai

pelan pembangunan dan

pengurusannya yang

tersendiri.

Suatu dokumen

berasingan mengenai

pelan pembangunan dan

pengurusan perlu

disediakan bagi setiap

tapak ekopelancongan

kerana terdapatnya

perbezaan di dalam

kemudahan

infrastruktur, bilangan

pelawat, dan keadaan

semula jadi alam sekitar

bagi setiap kawasan.


Perundangan Agensi Pelaksana

1. Akta Kualiti Alam

Sekeliling, 1974,

Perintah Kualiti

Alam Sekeliling

(Aktiviti Yang

Ditetapkan)

(Penilaian Kesan

Kepada Alam

Sekeliling) 1987


2. Akta Kerajaan

Tempatan 1976 PBT

3. Kanun Tanah

Negara 1960

Pejabat Tanah dan

Daerah

4. Akta Perikanan

1984

Jabatan Perikanan

Jabatan Taman Laut

Malaysia

5. Akta Taman Laut

2004

Jabatan Taman Laut

Malaysia

6. Akta Perhutanan

Negara Jabatan Perhutanan

7. Akta Warisan

Kebangsaan 2005

Jabatan Warisan

Negara

8. Akta Perancangan

Bandar dan Desa

1976

PBPT

9. Akta Perlindungan

Hidupan Liar 1972

(Pindaan) 1988

Jabatan PERHILITAN

10. Akta Taman Negara

1980 (Pindaan)

1983

Jabatan Perhutanan

Jabatan PERHILITAN

Jabatan Taman Laut

Malaysia

11. Akta Pemuliharaan

Tanah 1960

KPTG

PTG




17

4. GARIS PANDUAN UMUM 4.1 Perancangan dan Pelaksanaan

Projek Ekopelancongan

Kawasan semulajadi yang dikhaskan mestilah mempunyai Pelan Pembangunan dan Pengurusan yang

disediakan oleh pihak berkuasa yang berkaitan;

Setiap hotel, restoran dan rangkaian

kedai perlu ditempatkan di luar

kawasan taman dan pengunjung hanya dibenarkan memasuki kawasan

taman pada waktu siang sahaja;

Kaedah pembinaan dan bahan binaan

yang digunakan hendaklah berimpak rendah terhadap alam sekitar.

Pembinaan bangunan hendaklah menggunakan kayu yang telah dirawat dan boleh mempunyai asas,

tapak dan sokongan struktur konkrit sekiranya perlu;

Bangunan yang didirikan mestilah

lebih rendah daripada kanopi pokok

dan ketinggiannya dihadkan kepada satu atau dua tingkat sahaja;

Laluan “boardwalk” yang berstruktur,

bermutu dan mempunyai papan arah digalakkan supaya tidak mengganggu ekosistem semulajadi;

Pencahayaan di kawasan

ekopelancongan / taman alam hendaklah direka khas supaya tidak memberi kesan negatif terhadap flora

dan fauna.

4.2 Zon Penampan

Zon penampan perlu diadakan di

sekitar kawasan taman negara atau

kawasan yang diwartakan sebagai kawasan yang dilindungi dan tidak

boleh ditukarkan guna tanahnya kepada kawasan pertanian.

Pembangunan kemudahan fizikal hendaklah dibuat berdasarkan pelan

tapak. Setiap pembangunan hendaklah bersesuaian dengan persekitarannya dan harmoni dengan

fungsi taman negara dan kawasan pelancongan alam yang lain.





4.3 Garis Panduan Pembangunan di

Sekitar Bukit Batu Kapur dan Gua

Hanya pemandu pelancong yang berkelayakan sahaja dibenarkan untuk melakukan aktiviti meneroka gua bagi

memastikan keselamatan para pengunjung di samping mengamalkan

pemuliharaan gua.

Pelan pengurusan serta langkah ketika

berhadapan kecemasan dan keselamatan di dalam gua perlu

disediakan oleh pihak pengurusan untuk melindungi pengunjung daripada sebarang bahaya.

Sebarang aktiviti, struktur, tempat

letak kenderaan dan gangguan pemandangan adalah dilarang di

kawasan sekitar pintu masuk.

Pengunjung perlulah mematuhi

arahan dan hanya dibenarkan menggunakan laluan yang disediakan

dan dilengkapi dengan selusur jalan.

Setiap pemasangan alatan hendaklah

pada kadar yang minimum dan penggunaan barangan dari sumber

alam sahaja bagi mengurangkan impak ke atas visual dan alam sekitar.

Sebarang peralatan yang akan dipasang kekal seperti penyusur

tangan keselamatan (safety hand rail), tangga dan pencacak tali mestilah diperbuat daripada besi

tahan karat.

Sekiranya papan pejalan kaki tidak

dapat dibina, laluan pejalan kaki harus diperbaiki di kawasan yang diperlukan

sahaja. Penggunaan asfat (asphalt), tar dan minyak adalah dilarang sama ada di dalam atau pun di sekitar gua.

Jumlah bilangan pengunjung di dalam

sesebuah kumpulan ditetapkan untuk memudahkan kawalan ke atas pengunjung dan mengurangkan

kerosakan yang mungkin berlaku serta memelihara nilai estetika gua.

Apa-apa pembangunan hendaklah

dibina di luar zon penampan dan jauh

dari pintu masuk gua. Hanya pembangunan asas yang tidak

memberi kesan negatif kepada kawasan batu kapur.

Papan tanda yang disediakan

hendaklah kecil, tidak menonjol dan

mudah dialihkan. Kaedah pemasangan papan tanda tidak boleh

merosakkan batu gua dan dilarang dipasang pada formasi batu yang lembut.

Tiada kemudahan tempat

pembuangan sampah dibenarkan di dalam gua. Semua pembuangan sampah di dalam gua adalah dilarang

dan pengunjung dikehendaki membawa keluar sampah tersebut.

Operator gua ekopelancongan

mestilah berpengetahuan luas dalam

bidang pengoperasian gua, penerokaan gua, latihan pertolongan




19

cemas, berkepimpinan, pemuliharaan gua serta berpengetahuan dalam

menghadapi kecemasan yang berlaku di dalam gua.

Semua pemandu penerokaan gua

mestilah menjalani latihan praktikal

dengan badan kerajaan seperti Taman Negara dan Jabatan PERHILITAN serta

Badan Bukan Kerajaan (NGOs) seperti Persatuan Pencinta Alam Malaysia atau “Malaysian Nature Society

(MNS)”.

4.4 Garis Panduan Perancangan dan

Penubuhan Tapak Perkhemahan

Tapak perkhemahan perlu direka agar

tidak mengganggu persekitaran. Pembinaan tapak perkhemahan

perlulah mematuhi semua peraturan keselamatan dan menjaga persekitaran alam sekitar.

Menyediakan kemudahan

perkhemahan termasuk Pusat Penerangan dan Kawalan.

Setiap tapak perkhemahan perlu dilengkapkan dengan peralatan asas

perubatan dan keperluan memasak.

Unggun api hanya boleh dinyalakan di

tempat yang dikhaskan seperti di “fireplace” ataupun di tempat

memanggang.

Kemudahan pembuangan dan rawatan sisa buangan pepejal dan organik

perlu diteliti supaya tidak memberi impak kepada alam sekitar.

Kemudahan tandas hendaklah dibina

dengan jarak minimum 50m dari

sumber air dan tapak perkhemahan, serta diletakkan di kawasan yang lebih

rendah.

Sistem lampu dan pencahayaan

hendaklah direka khas supaya tidak memberi kesan negatif kepada flora

dan fauna.

Peraturan untuk berkhemah dan

mengembara hendaklah disediakan bagi menyenaraikan aktiviti yang

boleh dan tidak boleh dilakukan.





20

5. GARIS PANDUAN KHUSUS 5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan

KSAS/ Kategori

Tah

ap

Kesen

si

tifa

n

Aktiviti Dibenarkan

Aktiviti Dibenarkan

dengan syarat


Catatan/Garis panduan

Aktiviti Syarat

Tanah

Lembap/ Bakau/ Inter-Tidal Mudflats

1 Penyelidikan

Ekopelancongan

Berkayak

Rekreasi Memancing

Mengembara berjalan kaki

Berkelah

Menaiki bot enjin

Jet ski

Mengumpul cangkerang dan crustaceans

Pembangunan struktur kekal

Pembalakan

Pertanian

Akuakultur

Struktur binaan untuk aktiviti ekopelancongan adalah

terhad kepada pembinaan boardwalk atau bangunan kayu di atas air.

Taman Negara, kawasan hutan yang dilindungi, dan hutan yang digunakan untuk tujuan pelancongan mestilah dizonkan berdasarkan kepada jenis dan intensiti guna tanah.

Pembangunan kemudahan fizikal mestilah berdasarkan kepada pelan tapak.

Hotel, restoran dan kedai mestilah dibina di luar kawasan taman.

Kaedah dan bahan pembinaan yang digunakan mesti bertujuan meminimumkan kesan ke atas alam sekitar.

Hutan Simpan, Taman Negara, Hutan Simpan Rekreasi, Kawasan Pergunungan

Bukit Batu Kapur, Gua

1 Pemuliharaan Kawasan Hutan

Penyelidikan

Ekopelancongan

Memerhati burung

Fotografi

Mendaki

Berkhemah

Berkayak

Berakit

Memetik tumbuhan dan mengumpul haiwan sebagai cenderamata

Memotong kayu api dan perkhemahan

Pembuangan sampah

Industri

Perumahan

Tiada Penukaran Penggunaan tanah selain untuk kegunaan perhutanan.

Kawasan paya bakau hendaklah dizonkan sebagai kawasan pemeliharan keselamatan.

Laluan masuk pelancong menggunakan bot atau boardwalk .

Pembinaan bangunan hendaklah dihadkan di tebing kawasan paya bakau yang kering dengan ketinggian tidak melebihi kanopi pokok.

Garis panduan kesihatan dan keselamatan hendaklah diutamakan.

(Rujukan : Pelan Eko Pelancongan Negara)

Taman Laut, Pulau dan Pantai

Sungai, Air Terjun, Tasik

3 Penyelidikan

Ekopelancongan

Berenang

Menyelam

Snorkel

Sukan pantai

Terkawal dan tidak merosakkan alam sekitar

Jet ski

Ski air

Bot enjin

Bonfires

Kenderaan bermotor tidak dibenarkan di tepi pantai, kecuali untuk keperluan membaik pulih pantai.

Sumber pencahayaan, seperti lampu neon mestilah dielakkan atau dikurangkan.

Bangunan yang dibina hendaklah terdiri daripada bangunan satu tingkat atau ½ tingkat atau bertiang.

(Rujukan : Pelan Eko Pelancongan Negara)






Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170



Kawasan Rizab Hidupan Liar

DRAF 29/4/2011



KAWASAN RIZAB HIDUPAN LIAR




Kawasan Rizab Hidupan Liar








978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170





Pemberitahuan













29 April 2011

6



1. SKOP

1.1 Definisi Kawasan Rizab Hidupan Liar 1 1.2 Kawasan Rizab Hidupan Liar 1

Dalam Konteks Ksas 1.3 Kategori Kawasan Rizab Hidupan 1

Liar


2.1 Minimum Kesan Dari Aktiviti Manusia 2 2.2 Pengintegrasian Program 2

Pemuliharaan 2.3 Pengukuhan Aspek Perundangan 2

Dan Dasar Sedia Ada

3. DASAR DAN PERUNDANGAN SEMASA 3 3.1 Dasar Sediaada 3



4.1 Kawasan Rizab Hidupan Liar 4 4.2 Zon Penampan 4






1. SKOP

1.1 DEFINISI KAWASAN RIZAB HIDUPAN LIAR

GP ini merangkumi definisi jenis-jenis kawasan hidupan liar seperti

berikut:

Perkara Penerangan

Rizab

Hidupan Liar

(Wildlife

Reserve)

Mana-mana kawasan

yang diisytiharkan dan

dirizabkan sebagai

kawasan perlindungan

hidupan liar di bawah

Bahagian IV, Akta

Perlindungan Hidupan

Liar 1972 (Akta 76).

Taman

Negara

Merujuk kepada kawasan

pemeliharaan dan

perlindungan hidupan liar

di Taman Negara

mengikut Akta Taman

Negara 1980 (Akta

226)

Kawasan

Hutan

Perlindungan

Hidupan Liar

Kawasan hutan

perlindungan hidupan liar

yang diwartakan di

bawah seksyen 10 (1) F,

Akta Perhutanan

Negara 1984 (Akta

313).

Kawasan

Penyu dan

Tuntung

Mendarat dan

Bertelur

Kawasan utama penyu

dan tuntung mendarat

dan bertelur yang

diwartakan di bawah

Enakmen Tuntung

(Negeri) dan kawasan

utama pantai/sungai

untuk penyu dan tuntung

mendarat.

Perkara Penerangan

Tapak RAMSAR

Contohnya seperti tapak

RAMSAR, Tasik Bera,

Pahang

Tasik Negeri Contohnya Taman Negeri

DiRaja Belum, Perak

Tanah-tanah di

bawah

perundangan

negeri

Untuk tujuan konservasi

hidupan liar seperti Taman

Ternakan Rusa/Kijang, Gua

Musang, Kelantan.

Tanah digazet

di bawah

Kanun Tanah

Negara

Bertujuan untuk konservasi

hidupan liar.

1.2 KAWASAN RIZAB HIDUPAN

LIAR DALAM KONTEKS KSAS

Kawasan rizab hidupan liar, sama ada yang telah diwartakan di bawah Akta 76, atau Akta 226, atau

kawasan hutan yang diwartakan di bawah Akta 313, atau kawasan-

kawasan lain yang penting untuk hidupan liar adalah tergolong dalam KSAS.

1.3 KATEGORI KAWASAN RIZAB

HIDUPAN LIAR

Kawasan rizab hidupan liar

dikategorikan sebagai KSAS bernilai warisan sebagai fungsi utama dan

KSAS bernilai sokongan hidup sebagai fungsi sampingan seperti yang dinyatakan dalam jadual 1-

1





Kepentingan Kawasan Rizab Hidupan Liar Sebagai KSAS

KSAS

Bernilai

Warisan

KSAS Bernilai

Sokongan Hidup

Fungsi

Utama Fungsi Sampingan

Kawasan

rizab

hidupan liar

mempunyai

nilai biologi

yang tinggi

dan

merupakan

warisan

yang perlu

dipelihara

dan

dipulihara.

i) sumber protein dan

makanan penting bagi

orang asli dan kaum

pribumi lain.

ii) agen pendebungaan dan

percambahan flora dan

tanaman pertanian.

iii) Menentukan

keseimbangan spesis

dan populasi fauna.


Prinsip-prinsip umum pemeliharaan

dan pembangunan kawasan rizab hidupan liar adalah seperti berikut:

2.1 MINIMUM KESAN DARI

AKTIVITI MANUSIA

Meminimumkan kesan aktiviti

manusia terhadap kepelbagaian biologi.

2.2 PENGINTEGRASIAN PROGRAM PEMULIHARAAN

Memperkukuhkan dan

mengintegrasikan program pemuliharaan.

Mengintegrasikan pertimbangan

kepelbagaian biologi ke dalam strategi perancangan sektoral.

Mengambil kira perundangan negeri mengikut Perlembagaan Malaysia.

2.3 PENGUKUHAN ASPEK

PERUNDANGAN DAN DASAR SEDIA ADA

Mematuhi dan mengkaji semula perundangan dan dasar sedia ada

untuk menekankan keperluan kepelbagaian biologi seperti yang diterangkan dalam bab dasar sedia

ada

2






3.1 DASAR SEDIADA

Dasar Penerangan

Dasar

Kepelbagaian

Biologi

Kebangsaan

Menjadikan Malaysia pusat kecemerlangan dalam pemuliharaan,

penyelidikan, dan penggunaan kepelbagaian biologi tropika dunia

menjelang tahun 2020.

Memulihara kepelbagaian biologi Malaysia dan memastikan

komponennya digunakan secara lestari bagi kemajuan dan pembangunan

sosio-ekonomi negara.

Dasar Alam

Sekitar

Negara

Meneruskan kemajuan ekonomi, sosial, dan budaya serta peningkatan

kualiti hidup rakyat Malaysia menerusi kesejahteraan alam sekitar dan

pembangunan lestari.

Melindungi dan memulihara alam sekitar dan sumber asli

khususnya kawasan yang mengandungi ekosistem dan habitat yang kaya

dengan unsur-unsur hayat sebagai zon pemuliharaan serta perlindungan

flora dan fauna asli dan sumber-sumber genetik.



Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972 Jabatan PERHILITAN

Akta Taman Negara 1980 Jabatan PERHILITAN

Jabatan Taman Negara

Akta Perhutanan Negara 1984 Jabatan Perhutanan

3






GP umum kawasan rizab hidupan liar adalah seperti berikut:

4.1 KAWASAN RIZAB HIDUPAN LIAR

Aktiviti pembangunan di dalam

kawasan rizab hidupan liar yang telah diwartakan adalah dilarang.

Pembangunan fizikal dihadkan

kepada pembangunan prasarana yang minimum untuk kegunaan

pengurusan, penyelidikan serta ekopelancongan yang tidak memberi impak negatif kepada kawasan

berkenaan.

Pembangunan kawasan rizab

hidupan liar tidak boleh dibangunkan kecuali oleh Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara

dengan pembangunan minimum.

4.2 ZON PENAMPAN

Menyediakan zon penampan (samada 1belukar atau kebun);

a) sekurang-kurangnya 50 meter

dari luar sempadan rizab kawasan hidupan liar.

b) Memastikan kawasan penampan dan riparian dipelihara supaya proses pemendapan dan

pemeliharaan nutrien tanah terkawal.

1 Kawasan pertanian tidak digalakkan kerana ini akan menimbulkan isu konflik manusia-hidupan liar.

Menyediakan jaringan koridor menghubungi kawasan-kawasan

rizab yang berhampiran.

Membuat perancangan jangka masa

panjang supaya setiap pembangunan tidak atau hanya memberi kesan yang minimum

terhadap alam sekitar dan habitat hidupan liar.

Kajian Penilaian Impak Alam Sekitar (EIA) diperlukan bagi aktiviti yang ditetapkan dalam Akta Kualiti Alam

Sekeliling, 1974 (Akta 267).

Menyediakan Pelan Pengurusan Alam

Sekitar (Environmental Management Plan) untuk memastikan kesan pembangunan yang minimum

terhadap kawasan terkawal.

4





Foto1 : Kawasan penampan dan riparian yang disediakan di luar sempadan rizab hidupan liar

5





5. GP KHUSUS

5.1 GP KHUSUS PEMBANGUNAN

KSAS Tahap

Kesensitifan

Aktiviti

Dibenarkan

(Rujuk Kod

Gunatanah)

Aktiviti Dibenarkan Dengan

Syarat Aktiviti tidak dibenarkan Catatan / Garispanduan

Aktiviti Syarat

Rizab Hidupan

Liar

(diwartakan)

1 Penyelidikan,

pengurusan, dan

ekopelancongan

Memburu dan

ekopelancongan

Lesen dan permit

dari PERHILITAN

Tiada sebarang aktiviti

pembangunan kecuali

prasarana penyelidikan dan

ekopelancongan oleh PERHILITAN dan Jabatan

Perhutanan Semenanjung

Malaysia (JPSM) yang

dibangunakan secara

minima.

Tertakluk kepada undang-undang dan peraturan

sedia ada.

Taman Negara

dan Taman Negeri

1 Penyelidikan,

pengurusan, dan ekopelancongan

Ekopelancongan Permit dari

PERHILITAN


pembangunan kecuali prasarana ekopelancongan


sedia ada.

Kawasan

Penting

Hidupan Liar

(tidak

diwartakan)

2 Penyelidikan,

pengurusan, dan

ekopelancongan

Pembangunan

impak rendah

Tiada pertukaran

kelas gunatanah


pembangunan kecuali

prasarana ekopelancongan


sedia ada (seperti Akta Perhutanan Negara, 1984).

Perlu diwartakan sebagai rizab hidupan liar atau

taman negara/negeri.

Tempat Pendaratan,

Bertelur dan

Santuari bagi

Penyu dan

Tuntung

1 Penyelidikan dan ekopelancongan

Penyelidikan dan rekreasi.

Kajian kesan kepada penyu

dan tuntung

Kelulusan kajian

EIA

Penggunaan lampu suluh, spotlight, dan kamera tidak

dibenarkan di tempat penyu

bertelur.

Lampu awam tidak

digalakkan di sepanjang

pantai pendaratan penyu. Menahan pukat ikan di

kawasan berhadapan pantai

pendaratan.

Pemeliharaan rizab pantai selebar 60 meter. Pemeliharaan rizab sungai selebar 20 meter di

kedua-dua belah sungai.

Pemeliharaan tumbuhan renek dan rimbun semula

jadi.

Sebarang cadangan pembangunan perlu mendapat

kelulusan kajian EIA. Kadar paras hingar (Laeq) kawasan tidak melebihi

55 dBA di waktu siang dan 45 dBA di waktu malam.

Zon Penampan 2 Hutan, kebun

atau belukar

Aktiviti

mesra alam

Kelulusan kajian EIA Pembangunan perumahan,

komersial, dan perindustrian

tidak dibenarkan dalam

kawasan zon penampan.

Lebar zon penampan sekurang-kurangnya 50 meter

di luar sempadan kawasan rizab.

Kadar paras hingar (Laeq) kawasan tidak melebihi

55 dBA di waktu siang dan 45 dBA di waktu malam. Kualiti udara tidak melebihi 260ug/m3 TSP .

Kualiti air mengalir masuk ke dalam kawasan

perlindungan sekurang-kurangnya kelas II Piawai

Kualiti Air Kebangsaan.

Kualiti effluen kawasan sekeliling mencapai Piawai A

Peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Kumbahan dan Effluen Perindustrian) 1979.


6





KSAS Tahap

Kesensitifan

Aktiviti

Dibenarkan (Rujuk Kod

Gunatanah)

Aktiviti Dibenarkan Dengan

Syarat Aktiviti tidak dibenarkan

Catatan / Garispanduan

Aktiviti Syarat

Jaringan Koridor 1 Hutan, pertanian Ekopelancongan Kelulusan kajian

EIA.

Perburuan haram

tidak dibenarkan sama sekali di

sepanjang koridor.

Kadar paras hingar (Laeq) kawasan tidak

melebihi 55 dBA di waktu siang dan 45

dBA di waktu malam.

Kualiti udara tidak melebihi 260ug/m3

TSP.

Kualiti air mengalir masuk ke dalam kawasan perlindungan sekurang-

kurangnya kelas II Piawai Kualiti Air

Kebangsaan.

Kualiti effluen kawasan sekeliling mencapai

Piawai A Peraturan Kualiti Alam Sekeliling

(Kumbahan dan Effluen Perindustrian)

1979.

Jalan raya atau laluan keretapi merentasi

kawasan rizab hidupan liar perlu

menyediakan lintasan ekologi supaya laluan binatang tidak terputus seperti di

bawah jejantas.

Nota:

Tahap Kesensitifan:

1 = Tiada pembangunan kecuali aktiviti penyelidikan

2 = Aktiviti berimpak rendah dibenarkan tanpa pertukaran guna tanah 3 = Pembangunan terkawal (dengan syarat-syarat tertentu)


7






Pengarah

Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa


Tel: 03-2081 6000

Faks: 03-2094 1180 Email: [email protected]


Hutan Simpan Kekal

DRAF 29/4/2011


2010

2010

Hutan Simpan Kekal


HUTAN SIMPAN KEKAL



Hakcipta

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Hakcipta terpelihara Mana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula,

disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun

dipindahkan dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara elektronik, gambar rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis

daripada Penerbit terlebih dahulu.

978-983-2773-98-6




Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170


HUTAN SIMPAN KEKAL


Pemberitahuan


Kawasan Pesisiran Pantai; Dataran Banjir, Tanah Lembap, Bekas Lombong, Tasik Dan

Sungai; Tadahan Air dan Sumber Air Tanah; Simpanan Mineral dan Bencana Geologi;

Bekas dan Tapak Pelupusan Sisa Pepejal dan Sisa Toksid; Pertanian Makanan;

Warisan Semulajadi dan Antikuiti; Rizab Hidupan Liar; Hutan Simpan Kekal; dan


GP ini hendaklah dibaca bersama undang-undang, dasar Persekutuan dan Negeri, serta GP Perancangan Pembangunan Di Kawasan Bukit dan Tanah Tinggi yang telah diluluskan oleh Mesyuarat Jemaah Menteri pada


GP ini juga disediakan untuk menyokong GP sedia ada jabatan-jabatan

kerajaan dan agensi-agensi lain.

29 April 2011


HUTAN SIMPAN KEKAL


ISI KANDUNGAN

1. SKOP 1 1.1 Definisi Hutan Simpan Kekal 1

1.2 Hutan Simpan Kekal dalam Konteks KSAS 3 1.3 Kategori Hutan Simpan Kekal 3

2. PRINSIP-PRINSIP UMUM PEMELIHARAAN

DAN PEMBANGUNAN HUTAN SIMPAN KEKAL 4 2.1 Peruntukan Kawasan Hutan

Simpan Kekal Yang Mencukupi 4 2.2 Pengurusan Hutan Simpan Kekal

Dengan Berkesan 4 2.3 Pelaksanaan Program Pembangunan Hutan Yang Berperancangan 4

2.4 Memaksimumkan Penghasilan Hutan 4 2.5 Menyokong Penyelidikan Dalam

Perhutanan 4 2.6 Pelindungan Kepelbagaian

Biologi Hutan 5

2.7 Mematuhi Dasar Dan Aspek 5

Perundangan 5


3.1 Dasar Sedia Ada 6 3.2 Akta / Perundangan Berkaitan 6


4.1 Kawasan Hutan Simpan Kekal 7 4.2 Zon Penampan 7

5. GARIS PANDUAN KHUSUS PEMULIHARAAN 8 5.1 Garis Panduan Khusus Pembangunan 8


HUTAN SIMPAN KEKAL


SENARAI JADUAL Jadual 1 : Kepentingan Hutan Simpan Kekal

Sebagai KSAS 3

SENARAI RAJAH Rajah 1 : Jenis-jenis hutan Mengikut Ketinggian 2

SENARAI FOTO Foto 1: Hutan Simpan merupakan kawasan yang

berkepentingan dan bernilai tinggi dari segi kepelbagaian biologi 1

Foto 2: Pemandangan yang cantik dan hijau dari

kawasan hutan menjadi sumber inspirasi kepada manusia 3


PEMULIHARAAN DAN PEMBANGUNAN KSAS HUTAN SIMPAN KEKAL


1. SKOP

1.1 Definisi Hutan Simpan Kekal

Di bawah Dasar Perhutanan Negara 1978 (Pindaan 1992), Hutan Simpan Kekal

perlu diurus dan dikelaskan di bawah empat fungsi utama seperti berikut:

Perkara Definisi

Hutan

Perlindungan

Berfungsi sebagai kawasan

sumber air, mengurangkan

kerosakan disebabkan banjir,

hakisan sungai dan tanah-

tanah pertanian.

Hutan

Berhasil/

Pengeluaran

Berfungsi sebagai bekalan

yang berpanjangan bagi

semua bentuk keluaran hutan

yang dihasilkan secara

ekonomik bagi memenuhi

kehendak domestik dan

pengeksportan.

Hutan Lipur


rekreasi eko pelancongan dan

menggalakkan pengetahuan

awam mengenai kepentingan

kawasan hutan.

Hutan

Penyelidikan

dan

Pendidikan


kajian penyelidikan,

pendidikan serta

pemeliharaan kepelbagaian

hayat.

Meliputi jenis hutan mengikut ketinggian iaitu-

a) Hutan Ericaceous - Gunung

(> 1500 meter);

b) Hutan Montane - Oak

(1200-1500 meter);

c) Hutan Dipterocarp Atas

(750-1200 meter);

d) Hutan Dipterocarp Bukit

(300-750 meter);

e) Hutan Dipterocarp Pamah

(<300 meter);

f) Hutan Paya Gambut

(<300 meter); dan

g) Hutan Paya Laut (<300 meter).

1

Foto 1: Hutan simpan merupakan kawasan yang

berkepentingan dan bernilai tinggi dari segi kepelbagaian biologi.




Nota: Bagi kawasan luar Kawasan Pengurusan Khas (SMA) yang berketinggian melebihi 300 m, sebarang

aktiviti pembangunan dan pertanian tidak dibenarkan di kawasan ini. Pengusahasilan hutan secara mampan dan aktiviti ekopelancongan berimpak rendah boleh dipertimbangkan mengikut tahap kesensitifan yang ditentukan di peringkat tempatan.

2

300m

750 m

12 00m

15 00m

Ketinggian

Hutan Ericaceous

Gunung

Hutan Montane Oak

Hutan Dipterokarp

Bukit

Hutan D i pterokarp

Pamah

Hutan Paya Gambut

Hutan Paya Laut

Rajah 1 : Jenis-jenis Hutan Mengikut Ketinggian




1.2 Hutan Simpan Kekal dalam Konteks KSAS

Keluasan kawasan berhutan di

Semenanjung Malaysia ialah 45% (5.92 juta hektar) daripada jumlah keluasan tanah di Semenanjung Malaysia iaitu 13.25

juta hektar. Dari 5.92 juta hektar tersebut, seluas 4.84 juta hektar telah diwartakan

sebagai Hutan Simpan Kekal. Hutan Simpan Kekal merupakan kawasan yang berkepentingan dan bernilai tinggi dari segi

kepelbagaian biologi. Kawasan ini merupakan habitat fauna dan flora yang

khas.

1.3 Kategori Hutan Simpan Kekal

Fungsi utama hutan simpan kekal boleh

dikategorikan sebagai KSAS bernilai warisan, bernilai sokongan hidup, dan

bernilai bencana seperti mana yang dinyatakan di dalam Jadual 1.

Jadual 1 : Kepentingan Hutan Simpan

Kekal Sebagai KSAS

KSAS

Bernilai

Warisan

KSAS

Bernilai

Sokongan

Hidup

KSAS

Bernilai

Bencana

Fungsi Utama Fungsi Utama Fungsi

Utama

Berfungsi

mengekalkan

kepelbagaian

biologi

sesuatu

kawasan.

Berfungsi

mengawal air

larian yang

berlebihan

dan

berkeupayaan

untuk

menakung

air.

Berfungsi

sebagai

tempat

pelimpahan

karbon dan

juga

membantu di

dalam

penciptaan

karbon.

Foto 2: Pemandangan yang cantik dan hijau

dari kawasan hutan menjadi sumber inspirasi

kepada manusia.

3




2. PRINSIP-PRINSIP UMUM PEMELIHARAAN DAN

PEMBANGUNAN HUTAN SIMPAN KEKAL

Pemeliharaan dan pembangunan

hutan hendaklah berdasarkan Dasar

Perhutanan Negara 1978 (Pindaan 1992).

Mengisytiharkan sebagai hutan simpanan kekal kawasan-kawasan yang mencukupi dan strategik di

seluruh negara, berasaskan kepada konsep penggunaan tanah yang

rasional.

2.1 Peruntukan Kawasan Hutan

Simpan yang Cukup

Memperuntukkan kawasan hutan simpan

kekal yang mencukupi di kawasan yang strategik di seluruh negara bersesuaian

dengan konsep penggunaan tanah yang rasional.

2.2 Pengurusan Hutan Simpan Kekal dengan Berkesan

Menguruskan hutan simpan kekal dengan memaksimumkan faedah-faedah sosial dan alam sekitar bersesuaian dengan

prinsip-prinsip pengurusan berkekalan.

2.3 Pelaksanaan Program Pembangunan Hutan Yang

Berperancangan

Melaksanakan program pembangunan hutan yang terancang melalui operasi pemeliharaan dan pemulihan hutan

berasaskan amalan-amalan silvikultur yang sesuai.

2.4 Memaksimumkan Penghasilan

Hutan

Menggalakkan penghasilan serta penggunaan yang cekap dari

kawasan hutan berhasil untuk faedah ekonomi yang maksimum bagi semua jenis keluaran

hutan.

Menggalakkan pembangunan

perindustrian hutan sesuai dengan aliran sumber dan

peluang pekerjaan.

Mewujudkan ladang hutan dari spesies-spesies tempatan dan

luar negeri bagi menampung bekalan kayu dari hasil hutan

asli.

2.5 Menyokong Penyelidikan dalam

Perhutanan

Mengendali dan menyokong

program-program penyelidikan yang intensif dalam bidang perhutanan dan keluaran hutan

bertujuan untuk meningkatkan faedah-faedah hutan secara

maksimum.

3

4




Menggalakkan pendidikan dalam perhutanan dan pengendalian

perkhidmatan publisiti dan pengembangan bagi

meningkatkan kefahaman masyarakat terhadap pelbagai faedah hutan.

2.6 Pelindungan Kepelbagaian

Biologi Hutan

Memberi perlindungan kepada

kepelbagaian biologi dan pengekalan kawasan yang mempunyai spesies flora

dan fauna yang unik. 2.7 Mematuhi Dasar dan Aspek

Perundangan

Mematuhi Dasar Perhutanan Negara 1978 (Pindaan 1992).

DASAR DAN PERUNDANGAN

SEMASA 3.1 Dasar Sedia Ada

Dasar Aspek Ditekankan

Dasar

Perhutanan

Negara 1978

(Pindaan

1992)

Hutan simpanan kekal perlu

diurus dan dikelaskan di

bawah empat fungsi utama

seperti berikut:

Hutan Perlindungan


sumber air, mengurangkan

kerosakan disebabkan banjir,

hakisan sungai dan tanah-

tanah pertanian.

Hutan Berhasil /

Pengeluaran

Berfungsi sebagai bekalan

yang berpanjangan bagi

semua bentuk keluaran hutan

yang dihasilkan secara

ekonomik bagi memenuhi

kehendak domestik dan

pengeksportan.

Hutan Lipur


rekreasi ekopelancongan dan

mengalakkan pengetahuan

awam mengenai kepentingan

kawasan hutan.

Hutan Penyelidikan dan

Pendidikan


kajian penyelidikan,

pendidikan serta

pemeliharaan kepelbagaian

hayat.

5




3.2 Akta / Perundangan Berkaitan

Akta / Undang-

Undang Agensi

Perlembagaan

Persekutuan

Pihak Berkuasa

Negeri (PBN)

Akta Perhutanan

Negara 1984

(Pindaan 1993)

Jabatan

Perhutanan

Kanun Tanah Negara

1965

KPTG

Pejabat Tanah

dan Galian

Akta Kualiti Alam

Sekeliling 1974

(Pindaan) 1985

Jabatan Alam

Sekitar

Akta Orang Asli 1954

Jabatan Hal

Ehwal Orang Asli

Jabatan Tanah

dan Galian

Akta Perlindungan

Hidupan Liar 1972 PERHILITAN

Akta Taman Negara

1980

Jabatan

Perhutanan

PERHILITAN

Enakmen Bekalan Air

1920

Pihak Berkuasa

Negeri (PBN)

Enakmen

Perlombongan 1929

Jabatan Mineral

dan Geosains

(JMG)

Akta Kerajaan

Tempatan 1976 PBPT

Akta Jalan,

Perparitan dan

Bangunan 1974

PBPT

Akta Pemuliharaan

Tanah 1960

KPTG

PTG

GARIS PANDUAN UMUM

GP umum hutan simpan kekal adalah seperti berikut:

4.1 Kawasan Hutan Simpan Kekal

Hutan Simpan Kekal yang

mencukupi perlu ditentukan dan

hakmiliknya terjamin. Kawasan yang dikenalpasti tersebut

mestilah diwartakan sebagai Hutan Simpan Kekal dan tidak boleh dikeluarkan kecuali di

dalam sesuatu keadaan yang tersangat istimewa. Semua

kawasan yang telah dikeluarkan hendaklah digantikan sepertimana yang tercatat dalam

Akta Perhutanan Negara, 1984.

Langkah-langkah perlu diambil untuk menambah kawasan Hutan Simpan Kekal dengan

mengambilkira kawasan lain seperti tanah terbiar, tanah

kerajaan, tanah bercerun dan tanah-tanah lain yang tidak subur.

Semua kawasan hutan perlu

diwartakan sebagai kawasan Hutan Simpan Kekal.

Zon-zon khas ditentukan untuk

mengurangkan percanggahan

penggunaan tanah.

5

6




Hutan Simpan Kekal dikelaskan mengikut kecerunan yang

merangkumi salah satu atau lebih daripada kelas-kelas fungsinya.

Semua ekosistem hutan di

persisiran pantai perlu dipelihara

selaras dengan Prinsip Pengurusan Hutan Secara

Berkekalan.

Sebarang pembalakan tidak

dibenarkan di kawasan tanah tinggi yang melebihi ketinggian

1000 meter dari atas paras laut atau mempunyai kecerunan melebihi 35 darjah.

Kawasan hidupan liar yang

mempunyai jaringan koridor yang berkesinambungan perlu

dikekalkan.

4.2 Zon Penampan

Zon penampan selebar 50 meter

hendaklah disediakan di sekeliling kawasan Hutan Simpan Kekal.

Pembangunan bangunan kekal serta penanaman tanaman

pemakanan dan penternakan haiwan tidak dibenarkan.

7


5. GARIS PANDUAN KHUSUS PEMULIHARAAN


KSAS/

Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan


Aktiviti Dibenarkan Dengan Syarat

Aktiviti Tidak

Dibenarkan Catatan

Aktiviti Syarat

Hutan Ericaceous -Gunung (>1500 meter)

1 Pemuliharaan kawasan hutan

Ekopelancongan

Tadahan air

Rizab hidupan liar

Penyelidikan

Tiada Tiada sebarang aktiviti dibenarkan kecuali aktiviti yang dibenarkan

dengan syarat.

Tiada penukaran penggunaan tanah selain perhutanan.

Kerja-kerja awam untuk infrastruktur aktiviti ekopelancongan hendaklah terhad kepada spesifikasi yang ditetapkan dalam panduan “Forest Recreation Facilities – A Guide” dan juga “Pelan Ekopelancongan Kebangsaan Malaysia” oleh Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan.

Rujuk GP Perancangan Pembangunan Di Kawasan Bukit dan Tanah Tinggi, KPKT (2009).

Hutan Montane - Oak (1200-1500 meter)

1

&

2

Pemuliharaan kawasan hutan

Ekopelancongan

Tadahan air

Rizab Hidupan Liar

Penyelidikan & Pendidikan

Penempatan orang asli (di mana berkenaan)

Tiada Tiada sebarang aktiviti dibenarkan kecuali aktiviti yang dibenarkan dengan syarat.

Tiada penukaran penggunaan tanah selain perhutanan

Kerja-kerja awam untuk infrastruktur aktiviti eko-pelancongan hendaklah terhad kepada spesifikasi yang ditetapkan dalam panduan “Forest Recreation Facilities – A Guide” dan juga “Pelan Ekopelancongan Kebangsaan Malaysia” oleh Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan.


8


KSAS/

Kategori T

ah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan


Aktiviti Dibenarkan Dengan Syarat

Aktiviti Tidak

Dibenarkan

Catatan Aktiviti Syarat

Hutan Dipterocarp Bukit (300-750 meter)

3 Pemuliharaan kawasan hutan dan sekitarnya

Ekopelancongan

Hidupan Liar


Pengusahasilan

Penempatan orang asli

Perlindungan

Perikanan

Pencerapan flora dan fauna

Tiada 1. Pembuangan sampah

2. Pelepasan kumbahan

3. Industri

4. Perumahan

5. Pemusnahan hutan bakau


Menyediakan zon penampan (buffer strips) 50 meter ke arah laut dan di sepanjang badan air (lebar di antara 5 meter-50 meter bergantung kepada lebar laluan air)

Tiada pembalakan dibenarkan di kawasan berkecerunan melebihi 35 darjah atau zon penampan.

Jalan hutan hanya boleh dibina dengan sekurang-kurangnya 20

meter jarak dari kawasan aliran air tetap dan berpandukan “Spesifikasi Jalan-jalan Hutan untuk Semenanjung Malaysia” oleh Jabatan Perhutanan.

Pembinaan jalan tidak melebihi 4 meter lebar dengan kepadatan tidak melebihi 40 meter/ha. (minimum road density).

Tidak dibenarkan membina jalan di cerun yang melebihi 25 peratus. Sekiranya tidak dapat dielakkan, kerja-kerja pengawalan hakisan perlu

dijalankan seperti yang ditetapkan oleh Jabatan Perhutanan.

Mengekalkan tumbuhan semula jadi di kawasan penampan sepanjang sungai (kelebaran 50 meter dan juga di kawasan yang tidak sesuai untuk kegunaan yang ditentukan.

Pengekalan garis hutan di sempadan kawasan lapangan hutan (retention of forest margin at forest field boundary).


9


KSAS/

kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti Dibenarkan


Aktiviti Dibenarkan

dengan syarat

Aktiviti tidak

dibenarkan Catatan

Aktiviti Syarat

Semua jenis pembangunan mestilah terletak 60 meter dari

garis kawasan hutan dan hendaklah mengekalkan tumbuhan semula jadi di zon penampan dalam lingkungan 30 meter dari paras air pasang/tinggi.

Laluan akses ke kawasan hutan bakau tidak melebihi 4.5 meter.

Lebar laluan pejalan kaki hanya 1-2 meter sahaja dibenarkan.

Hanya bot-bot kecil boleh digunakan untuk membawa pelancong (kurang daripada 5 kuasa kuda).

Kerja-kerja awam untuk infrastruktur aktiviti ekopelancongan hendaklah terhad

kepada spesifikasi yang ditetapkan dalam panduan “Forest Recreation Facilities – A Guide” dan juga “Pelan Ekopelancongan Kebangsaan Malaysia” oleh Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan.”


10


KSAS/

kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti Dibenarkan

dengan syarat

Aktiviti tidak

dibenarkan

Catatan

Aktiviti Syarat

Hutan Dipterocarp Pamah (<300 meter);

Hutan Paya Gambut (<300 meter); dan

Hutan Paya Laut (<300 meter).

3 Pemuliharaan kawasan hutan dan sekitarnya

Ekopelancongan

Hidupan Liar


Pengusahasilan

Penempatan orang asli

Perlindungan

Perikanan

Pencerapan flora dan fauna

Tiada Pembuangan sampah

Pelepasan kumbahan

Industri

Perumahan

Pemusnahan hutan bakau


Menyediakan zon penampan (buffer strips) 50 meter ke arah laut dan di sepanjang badan air (lebar di antara 5 meter-50 meter bergantung kepada lebar laluan air).

Tiada pembalakan dibenarkan di kawasan berkecerunan melebihi 35 darjah atau zon penampan.

Jalan hutan hanya boleh dibina dengan sekurang-kurangnya 20 meter jarak dari kawasan aliran air tetap dan berpandukan “Spesifikasi Jalan-jalan Hutan untuk Semenanjung Malaysia” oleh Jabatan Perhutanan.

Pembinaan jalan tidak melebihi 4 meter lebar dengan kepadatan tidak melebihi 40 meter/ha. (minimum road density)

Tidak dibenarkan membina jalan di cerun yang melebihi 25 peratus. Sekiranya tidak dapat dielakkan, kerja-kerja pengawalan hakisan perlu dijalankan seperti yang ditetapkan oleh Jabatan Perhutanan.

Mengekalkan tumbuhan semula jadi di kawasan penampan sepanjang sungai (kelebaran 50 meter dan juga di kawasan yang tidak sesuai untuk kegunaan yang ditentukan.

Pengekalan garis hutan di sempadan kawasan lapangan hutan (retention of forest margin at forest

field boundary).

Semua jenis pembangunan mestilah terletak 60 meter dari garis kawasan hutan dan hendaklah mengekalkan tumbuhan semula jadi di zon penampan dalam lingkungan 30 meter dari paras air pasang/tinggi.


11


KSAS/ Kategori

Tah

ap

Kesen

sit

ifan

Aktiviti

Dibenarkan


Aktiviti Dibenarkan

Dengan Syarat

Aktiviti Tidak Dibenarkan

Catatan

Aktiviti Syarat

Laluan akses ke kawasan hutan bakau tidak melebihi 4.5 meter.

Lebar laluan pejalan kaki hanya 1-2 meter sahaja dibenarkan.

Hanya bot-bot kecil boleh digunakan untuk membawa pelancong (kurang daripada 5 kuasa kuda).

Kerja-kerja awam untuk infrastruktur aktiviti ekopelancongan hendaklah terhad kepada spesifikasi yang ditetapkan dalam panduan “Forest Recreation Facilities – A Guide” dan juga “Pelan Ekopelancongan Kebangsaan Malaysia” oleh Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan.”



Nota : Tahap Kesensitifan :-

1 = Tiada Pembangunan Kecuali Aktiviti Penyelidikan 2 = Aktiviti Berimpak Rendah Dibenarkan Tanpa Pertukaran Guna Tanah 3 = Pembangunan Terkawal (Dengan Syarat-Syarat Tertentu)

12



Pengarah

Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa


Tel: 03-2081 6000

Faks: 03-2094 1180 Email: [email protected]


garis panduan perancangan kawasan sensitif alam sekitar

Documents