Kepada pelajar – pelajar yang ku sayangi dan kasihi, disini ustaz bekalkan “Formula Tajwid” untuk kalian sebagai persediaan untuk menghadapi SPM tidak lama lagi..Baca satu persatu agar mudah difahami..dan gunakanlah waktu cuti sepenuhnya untuk study..

Jaga Kesihatan baik2 & Selamat berpuasa

Ustaz Mohd Muzaidi Mustani

Pendahuluan

FORMULA MUDAHTAJWID

UNTUK SPM

Bahagian hukum tajwid untuk peperiksaan SPM adalah pada soalan

kertas 2. Markah yang diperuntukkan bagi soalan tajwid adalah 10 markah.

Ia melibatkan 19 jenis hukum. Soalan seterusnya berbentuk nyatakan hukum

dan cara bacaan. Pelajar yang menguasai bahagian tajwid boleh

membantunya untuk mendapat cemerlang dalam SPM.

Matlamat :

Nota ini bertujuan membantu pelajar mampu menjawab dengan baik,

khususnya dalam bahagian tajwid.

Objektif :

1. Pelajar-pelajar mengenal pasti jenis-jenis hukum tajwid yang disoal

dalam SPM.

2. Pelajar-pelajar dapat mengingati formula mudah tajwid.

3. Pelajar-pelajar dapat menerangkan cara bacaan setiap hukum tajwid.

4. Pelajar-pelajar dapat mengenal simbol bacaan dalam al-Quran.

5. Membolehkan pelajar-pelajar mendapat markah penuh bahagian

tajwid iaitu 10 markah.

Simbol Bacaan Dalam Al-Quran

2

Simbol Maksud

م Wajib diwakafkan

ت Wakaf yang sempurna (tam)

أت Wakaf yang paling sempurna

ح Wakaf yang baik

أح Wakaf yang lebih baik

ج Wakaf yang diharuskan

ص Lebih baik sambung bacaan

صلى Bacaan hendaklah disambungkan

ال Tidak boleh wakaf

قلى Diutamakan wakaf

س Tanda saktah

� Baris mati

Huruf mati

Bacaan panjang (4,5,6 harakat)

3

Huruf-huruf al-Quran yang terlibat secara langsung dengan

tajwid ( 30 Huruf)

4

حجثتبا

زرزذدخ

ظطضصشس

لكقفغع

ء الھونم

ى

Formula 1 : Hukum nun mati (ن) dan tanwin ( )

Pada hukum nun mati (ن ) dan tanwin ( ), ia mengeluarkan 4 jenis

hukum iaitu :

1. Izhar Halqi

2. Ikhfa’ Hakiki

3. Iqlab

4. Idgham

1. Izhar Halqi

- Ia terdiri daripada 6 huruf iaitu غ ع خ ح ھأ . Izhar Halqi ialah

apabila nun mati (ن ) atau tanwin tanwin ( ) bertemu dengan salah satu

huruf Izhar. Hukum Izhar Halqi hendaklah dibaca dengan JELAS / dibaca

TANPA DENGUNG.

Contoh :

I. Pada nun mati (ن ) :

i. وننهي

ii. غ م م / ن ه ير ون

II. Pada tanwin ( )

i. يوا / ع ناوه سمي / غ دلى رسو / ع عير مين ا لليم

5

2. Ikhfa’ Hakiki

- Terdiri daripada 15 huruf iaitu ط ض ص ش س ز ذ د ج ث ت

ك ق ف .ظ

- Huruf Ikhfa’ Hakiki ialah apabila nun mati (ن) atau tanwin ( )

bertemu dengan salah satu huruf-huruf ikhfa’. Ikhfa’ Hakiki dibaca

dengan DENGUNG.

Contoh :

I. Pada nun mati(ن) :

i. م / د نع م / ت نى بلهم ق نحتهم

II. Pada tanwin ( )

ii. حسا / ف ةكمشكو ذ نيها عل / ا تطعهما ف ملك ال

3. Iqlab

- Huruf Iqlab hanya “ " بsahaja.

- Hukum Iqlab ialah apabila nun mati (ن ) atau tanwin ( ) bertemu

dengan “ " ب.

- hukum Iqlab dibaca dengan DENGUNG.

6

Contoh :

I. Pada nun mati(ن ) :

i. عدهم ب نم

II. Pada tanwin ( )

ii. صير ب عسمي

4. Idgham

- Idgham terbahagi kepada 2 iaitu Idgham Maal Ghunnah dan Idgham

Bila Ghunnah.

- Idgham Maal Ghunnah dan hurufnya terdiri daripada ى و ن .م

- Idgham Bila Ghunnah dan hurufnya ialah ر &ل

- Hukum Idgham Maal Ghunnah apabila nun mati (ن ) atau tanwin ( )

bertemu dengan salah satu daripada hurufnya. Idgham Maal Ghunnah

dibaca dengan DENGUNG.

Contoh :

I. Pada nun mati (ن ) :

i. عمل ي نم

ii. همٮرا و نم

7

II. Pada tanwin ( )

i. غفرلكم ن ةحط

ii. كنا و القلي

- Idgham Bila Ghunnah apabila nun mati(ن ) atau tanwin ( ) bertemu

dengan ل atau ر , dan dibaca TANPA DENGUNG.

Contoh :

I. Pada nun mati (ن ) :

i. ربهم من

II. Pada tanwin ( )

i. رحيم عفور

Hukum Mim Mati ( م � )

Pada hukum mim mati (م) akan menjadikan :

i. Izhar Syafawi

ii. Ikhfa’ Syafawi

iii. Idgham Mislain

1. Izhar Syafawi ialah apabila mim mati bertemu dengan huruf-huruf (م)

berikut :

8

ل ك ف غ ع ظ ط ض ص ش س ز ر ذ د خ ح ج ث ت ا

ى ھن

Contoh :

i. حلة ر ماءلفه

ii. ينكم د ملك

iii. يه ف ميبعثك

- Hukum bacaan Izhar Syafawi ialah JELAS/ NYATA atau TANPA

DENGUNG.

2. Ikhfa’ Syafawi apabila mim mati bertemu (م) dengan ,sahaja "ب"

bacaannya HAMPIR DENGUNG (samar).

Contoh :

i. ه مؤمنين ب موما

3. Idgham Mislain apabila mim mati bertemu dengan mim (م) .juga (م)

Bacaannya WAJIB DENGUNG.

Contoh :

i. كنتم ما مولك

9

Bahagian Mad untuk SPM

Hukum Mad Cara Bacaan

Mad Wajib Mutassil Pangjang 5 harakat

Mad Jaiz Munfasil Panjang 2,4,5 harakat

Mad Arid Lissukun Panjang 2,4,6 harakat

Mad Lin Panjang 2,4,6 harakat

Mad Silah Tawilah Panjang 2,4,6, harakat

Mad Silah Qasirah Panjang 2 harakat

Mas Asli Panjang 2 harakat

FORMULA :

1. Mad Wajib Mutassil ialah pertemuan antara huruf mad dengan huruf

hamzah berbaris dan berada dalam satu kalimah.

Contoh :

i. الله جآء اذا نصر

2. Mad Jaiz Munfasil ialah pertemuan antara huruf mad dengan hamzah

berbaris tetapi pada 2 kalimah

10

Contoh :

i. أ ق نفسكموأ

ii. أ ف حسني

iii. أ ي الذين آ يها

3. Mad Arid Lissukun ialah kalimah yang ada huruf yang dimatikan kerana

wakaf.

Contoh :

i. العال رب لله مينالحمد

ii. تظلم ال ونوانتم

iii. تتفكر ونافال

4. Mad Lin ialah kalimah yang huruf " و" / "ى " berbaris mati (sukun) yang

didahului baris atas, dan dibaca lembut dengan kadar 2 harakat .Tetapi

dibaca panjang 2,4,6 harakat apabila wakaf.

Contoh :

i. خ فومن

ii. ليهع

11

5. Mad Silah Qasirah ialah apabila (ھ) dhamir dan huruf sebelumnya

BERBARIS, dan huruf selepasnya bukan hamzah atau alif. Mad Silah

Qasirah dibaca panjang 2 harakat.

Contoh :

i. عبادته

ii. ض صدر يقاه

6. Mad Silah Tawilah ialah apabila selepas (ھ) dhamir adalah kalimah yang

bermula dengan huruf hamzah, dan kadar bacaannya 4 atau 5 harakat.

Contoh :

i. أحد غيبه

ii. وأحد غذابه

6 Mad Asli ialah apabila huruf alif (ا)didahului dengan berbaris di atas, atau

huruf wau didahului(و) dengan berbaris depan, atau ya didahului(ى)

dengan berbaris bawah, dan kadar bacaannya ialah 2 harakat.

Contoh :

i. ( ا ( تعبدون ما

ii. ( و ( عيدون

iii. ( ى ( دينكم

Qalqalah

12

- Huruf-huruf Qalqalah terdiri daripada 5 huruf iaitu قطب ( د ج ب ط ق

جد)

-Qalqalah terbahagi kepada kepada qalqalah sugra dan qalqalah kubra.

- Qalqalah Sugra ialah mana-mana huruf qalqalah berada di tengah-tengah

kalimah dan berbaris atau bertanda mati

Contoh :

i. هم ل قب من

ii. ايديهم ط قف عوا

iii. عون ط يق

- Qalqalah kubra ialah mana-mana huruf qalqalah berada di hujung kalimah

dan dimatikan baris kerana wakaf.

Contoh :

i. ابالطل

ii. اقالطل

iii. يو يلدلم لدولم

iv. أ هو حدقل

Alif Lam

-Hukum alif lam terbahagi kepada Alif Lam Qamariah dan Alif Lam

Syamsiah.

-Alif Lam Qamariah dibaca Izhar (jelas) alif lamnya.

-Alif Lam Syamsiah dibaca Idgham (dengung) alif lam dalam huruf

berikutnya.

13

-Huruf alif lam Qamariah ialah و م ك ق ف غ ع خ ح ج ب ء ھا

Alif lam Qamariah ialah mana-mana huruf selepas lam . ى berbaris (ل)

tetapi tiada tanda tasydid.

Contoh :

i. ارعة��الق

ii. اقعة�الو

iii. ابا�الب

iv. االنسن

- Huruf alif lam Syamsiah ialah ط ض ص ش س ز ر ذ د ث ت

ن ل ظ

- Alif Lam Syamsiah ialah mana-man huruf selepas lam berbaris dan

bertanda tasydid.

Contoh :

i. مشالش

ii. اجرالت

iii. للهالض

14

Harapan

Saya menyediakan nota ini bertujuan membantu para pelajar yang

mahu menguasai bahagian hukum tajwid. Berdasarkan pemerhatian saya,

pelajar sukar memahami dan menguasai formula hukum tajwid. Dengan nota

ini saya benar-benar mengharapkan pelajar mampu menguasai bahagian

hukum tajwid yang berfokuskan soalan-soalan SPM. Pelajar-pelajar perlu

mengingati formula dan kaedahnya, tetapi bukan menghafal kalimah bagi

sesuatu hukum dan cara bacaan.

Di samping menguasai hukum tajwid berfokuskan soalan-soalan

SPM, orang-orang Islam disarankan supaya mampu membaca al-Quran

dengan tajwid yang betul. Adalah dianggap salah sekiranya tidak mengambil

kira kesilapan pada tajwid. “Belajar Kerana Allah”

Selamat Maju Jaya

Sekian…

15

Maklumat Tambahan .

Adab Membaca al-Quran

I. Semasa membaca, hendaklah menghadap kiblat

II. Memulakan dengan lafaz الرجيم الشيطان من بالله اعوذ

III. Wajib dibaca dengan الرحيم الرحمن الله pada بسم setiap kali

permulaan surah kecuali surah al-Baqarah.

IV. Membaca al-Quran secara tartil

V. Menutup aurat termasuk kepala

VI. Menutup semula al-Quran selepas selesai membaca

VII. Al-Quran diletak di tempat tinggi

VIII. Bersih daripada hadas dan berwuduk

IX. Berdoa selepas tamat membaca al-Quran

16

17