PENDIDIKAN SIVIK DAN KEWARGANEGARAAN

TINGKATAN 3

WARISAN KEPELBAGAIAN KAUM

(PERMAINAN TRADISIONAL)

-GASING

-CONGKAK

NAMA:RAJA NOR AZIRA BT RAJA ANUARNO I/C : 950304-10-5952TINGKATAN:3 EFISIENNAMA GURU : PN. SARINA BT ROMITARIKH :

ISI KANDUNGAN

BIL TAJUK MUKA SURAT

1 Pengenalan

2 Penghargaan

3 Tarikh/Tempoh Perlaksanaan

4 Guru Pemantau

5 Objektif Projek

6 Perancangan Projek

7 Perlaksanaan Projek

8 Refleksi

9 Masalah

10 Cadangan

11 Rujukan

PENGENALANSaya Raja Nor Azira Bt Raja Anuar murid Tingkatan 3 Efisien

bersama tiga lagi ahli kumpulan saya ,iaitu Siti

Safuah,Nurshadatul Zaliq dan Nabilah Hamzah telah memilih

tajuk “Warisan Kepelbagaian Kaum(Permainan Tradisional)”.

Permainan yang kami pilih ialah congkak dan gasing.kami

telah membincang dan mencari rujukan di perpustakaan

untuk menyempurnakan projek ini.Guru yang memantau

projek kami ialah Pn. Sarina Bt Romi.Kami menjalankan

projek ini dalam kumpulan tetapi laporan secara individu.

PENGHARGAANBersyukur ke hadrat illahi kerana telah dapat menyiapkan Kerja

Kursus Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan Tingkatan 3(2010) iaitu

Warisan Kepelbagaian Kaum(Permainan Tradisional).Saya telah

menjalankan kerja kursus ini selama 1 bulan dari 9 April 2010 hingga

10 Mei 2010

Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada Pengetua

Sekolah Menengah Kebangsaan Seksyen 9,Shah Alam,Pn. Maizan Bt

Mohd Noor yang telah membenarkan kami menjalankan kajian ini

sehingga selesai.Ucapan terima kasih juga saya tujukan kepada guru

mata pelajaran Sivik saya iaitu Pn. Sarinaa Bt Romi kerana telah

memberi tunjuk ajar dan bimbingan beliau dalam menjalankan Kerja

Kursus Sivik ini.

Saya juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada ibu

saya Sawyah Bt Abdul Rahaman dan bapa saya Raja Anuar Bt

Raja Mazlan yang telah banyak membantu dan sentiasa memberi

dorongan, galakan dan bantuan kewangan sepanjang saya

menjalankan tugas ini.

Selain itu,saya juga ingin mengucapkan terima kasih kepada

rakan kelas 3 Efisien yang telah membantu saya untuk menyiapkan

kerja kursus ini.

Terima kasih juga kepada mereka kerana telah menjawab

segala pertanyaan saya dengan jujur dan ikhlas. Akhir sekali, kepada

mereka yang telah banyak membantu secara langsung mahupun

secara tidak langsung, sekali lagi saya ucapkan jutaan terima kasih.

TARIKH/TEMPOH PERLAKSANAAN

Kami telah diberi tugas ini pada 9 April 2010 hingga 10 Mei

2010.Projek ini diberi tempoh selama sebulan untuk

disiapkan.Saya melaksanakan projek ini selama 3

minggu.Saya telah membuat jadual kerja untuk

melaksanakan projek ini dengan sempurna.

Alhamdullilah,akhirnya saya telah melaksanakan projek ini

dengan bantuan rakan-rakan dan keluarga serta guru saya

dengan sempurnanya.

Projek ini telah disiap pada tempoh masa yang ditetapkan

iaitu 10 Mei 2010.

GURU PEMANTAUGuru Sivik saya iaitu Pn. Sarina Bt Romi telah memantau

projek ini.Setiap minggu,beliau akan memantau projek ini

supaya projek ini siap.Saya juga meminta beliau tunjuk ajar

dan idea supaya projek ini siap pada masa yang ditetapkan

dan sempurna.

OBJEKTIF PROJEK

Kajian ini dijalankan untuk memenuhi objektif-objektif yang

berikut:

Mengenal pasti permainan tradisional di Malaysia

Mengetahui asal-usul gasing dan congkak

Mengetahui jenis-jenis gasing dan congkak

Mempelajari bagaimana cara membuat gasing

Mengetahui cara-cara bermain gasing dan congkak

PERANCANGAN PROJEK

Saya dan kumpulan saya iaitu Siti Safuah Bt Razak ,Nabilah

Bt Hamzah dan Nursahadatul Zaliq Bt Mohd Rohi telah

merancang membuat projek ini.Tujuan kami merancang

supaya projek ini selesai pada masa yang ditetapkan.

Tarikh Projek

13 APRIL 2010 Mencari maklumat dan memberi idea

23 APRIL 2010 Membuat laporan

25 APRIL 2010Menyiapkan projek

-Pendahluan

-Penghargaan

-Tarikh/tempoh Perlaksanaan

-Guru pemantau

27 APRIL 2010Menyiapkan projek

-Objektif Kajian

-Perlaksanaan Projek

1 MEI 2010Menyiapkan projek

-Refleksi

-Masalah

-Cadangan

-Rujukan

PERLAKSANAAN

PROJEK

PENGENALAN

Masyarakat Melayu mempunyai pelbagai jenis kebudayaan yang

digarap daripada pelbagai keturunan. Kebudayaan ini disatukan

menjadi satu kebudayaan yang unik kerana hampir setiap keturunan

mempunyai adat sehingga membentuk kebudayaan Melayu. Ini

termasuklah suka bergotong-royong menjalankan kegiatan ekonomi, di

mana ikatan itu terus diperkukuh dan dipererat dengan acara-acara

keramaian dan juga hiburan. Lantaran resam yang demikian maka

banyak permainan tradisional yang dipertandingkan.

Permainan tradisional telah berupaya membentuk sebahagian

daripada kehidupan yang dilalui oleh nenek moyang kita. Asas penting

yang menjamin kesinambungan permainan tradisional pada masa lalu

ialah keseragaman cara hidup nenek moyang kita. Kegiatan harian,

bermusim dan tahunan daripada individu ke individu tidak banyak

berbeza. Ini membolehkan mereka bekerja dan berhibur pada masa

yang sama. Malah sejak dari kecil lagi mereka membiasakan diri

dengan keadaan yang demikian. Apabila musim menuai padi berakhir

dan musim tengkujuh tiba pesawah dan nelayan mengisinya dengan

kerja-kerja sampingan. Kerja-kerja demikian boleh ditangguhkan

dengan mudah. Tempoh peralihan antara musim inilah digunakan

untuk mengadakan keramaian serta pesta.

Apabila sesuatu permainan diadakan di sesebuah kampung, penduduk

kampung berdekatan turut berkunjung untuk mengambil bahagian

atau sekadar memberi semangat. Suasana pesta di padang permainan

boleh mewujudkan interaksi sosial di antara kampung-kampung yang

mengambil bahagian. Oleh yang demikian permainan tradisional juga

dikenali sebagai permainan rakyat. Ada di antara permainan ini yang

sekarang tidak dimainkan lagi tetapi hanya diketahui oleh ibu bapa

dan datuk nenek kita sahaja. Tetapi ada juga yang masih dimainkan

lagi oleh kanak-kanak sehingga hari ini. Di antara permainan itu

termasuklah guli, congkak, wau, selambut, sepak raga, gasing dan

lain-lain.

GASING

ASAL USUL GASING

Gasing popular di Semenanjung terutama di Kelantan. Orang dewasa

yang memajukan seni permainan ini, bagi kanak-kanak lebih gemar

dengan gasing Melayu dan Cina, kerana saiz yang kecil dan mudah

dipermainkan.

JENIS-JENIS GASING

GASING JANTUNG

GASING PIRING/LEPER

GASING KELAMAR

GASING TELUR

GASING BEREMBANG

GASING MELAYU

GASING CINA

GASING BUKU BENANG

GASING TANJUNG

CARA MEMBUAT GASING

Kayu yang paling sesuai dari spesis merbau, seperti merbau tanduk,

merbau darah, merbau johol dan merbau keradah, ianya mudah dilarik

tetapi tidak mudah serpih. Selain itu kayu leban tanduk, limau, bakau,

koran, sepan, penaga, keranji juga menjadi pilihan. Jenis kayu yang

mudah didapati seperti manggis, jambu batu, ciku atau asam jawa

sering digunakan untuk membuat gasing.Kayu tersebut dilarik

menggunakan alat pelarik, mengikut saiz dan bentuk gasing yang

telah ditetapkan. Sebelum kerja melarik dimulakan besi paksi

dibenamkan ke dalam kayu tersebut agar keseimbangan dari segi

bulatnya dapat dilakukan ketika melarik.

Setelah gasing disiapkan maka kerja-kerja terakhir dilakukan, seperti

melilitkan timah pada kepak gasing tadi agar menambah berat lagi

gasing itu hingga seberat lima kilogram dan juga tak mudah serpih.

Untuk menambah indah rupa parasnya maka tanduk kerbau

dipasangkan dibahagian kepala gasing serta dikilatkan dengan varnis.

Ini terdapat pada gasing leper atau untuk gasing uri sahaja.

CARA BERMAIN

Gasing dimainkan dengan dua cara, iaitu sebagai gasing pangkah atau

gasing uri. Gasing pangkah, dimainkan dengan melemparkannya

supaya mengetuk gasing lawan. Gasing uri dipertandingkan untuk

menguji ketahanannya berpusing.Gasing pinang dimainkan oleh

kanak-kanak. Buah pinang muda dikupaskan sabut dan kulitnya,

dipangkaskan bahagian atas dan bahagian bawahnya, kemudian

dicucukkan lidi buluh melalui pulurnya menjadi paksi serta pemegang

gasing itu. Gasing ini boleh dilagakan atau diurikan.

Untuk memusingkan gasing, tali setebal 1.75 cm dan sepanjang 3

hingga 5 meter dililitkan pada jambulnya hingga meliputi seluruh

permukaan gasing. Kemudian gasing itu dilemparkan ke atas tanah

dan serentak dengan itu tali yang melilit jambuhnya direnggut.

PERTANDINGAN GASING

Pertandingan gasing uri berbeza dengan gasing pangkah. Gasing uri

lebih bersifat individual, manakala gasing pangkah bersifat kumpulan.

GASING URI

Dua orang pembantu diperlukan dalam pertandingan gasing uri;

seorang memegang cokok dan seorang lagi memegang lopok. Cokok

diperbuat daripada kayu dan berbentuk leper seperti sudip, kira-kira

60 cm panjang. Lopok juga diperbuat danipada kayu tetapi berbentuk

torak atau pun seperti pancang, 45 cm panjang. Di hujung lopok itu

dilekatkan logam bergaris pusat 4-5 cm. Tempat permainan atau arena

gasing dipanggil bong. Bong berbentuk bulat, bergaris pusat kira-kira

3.25 meter, dan dibuat di atas tanah yang keras.

Gasing yang berpusing dipindahkan oleh jong (juru) cokok ke atas

lopok yang telah dicacakkan di atas tanah. Gasing yang berpusing

paling lama dikira pemenang pertandingan. Biasanya gasing uri

berupaya berpusing lebih daripada satu jam. 

GASING PANGKAH

Gasing jenis ini pula dimainkan secara berkumpulan. Setiap pasukan

terdiri daripada dua hingga lima orang. Untuk menentukan pasukan

menanti dan pasukan memangkah, peraduan uri diadakan, antara

gasing-gasing yang mewakili pasukan-pasukan yang mengambil

bahagian. Pasukan yang gasingnya paling lama berpusing menjadi

pasukan memangkah pertama. Permainan dimulakan dengan pasukan

menanti melemparkan gasing mereka ke tengah-tengah bong.

Kemudian pasukan memangkah pula memangkah gasing mereka.

Tiap-tiap gasing pasukan memangkah mesti mengetuk salah satu

gasing pasukan menanti. Tujuannya ialah sama ada memecahkan

gasing lawan ataupun sekurang-kurangnya menjejaskan

keseimbangan pergerakannya supaya cepat berhenti berpusing.Dalam

perlawanan gasing ini, setiap pasukan mempunyai jong cokok. Selesai

pemangkahan, gasing-gasing di dalam bong itu dicokokkan dan

dipindahkan ke atas lopok, seperti dalam pentandingan gasing uri. Jika

salah satu gasing pihak menanti berpusing lebih lama, pihak itu tidak

diberi markah tetapi ditukarkan menjadi pemangkah. Pasukan yang

memangkah tadi kini menjadi pasukan menanti pula.

CONGKAK

ASAL USUL CONGKAK

Congkak sejenis permainan tradisional Melayu yang menggunakan

papan kayu berlubang atau lubang di atas tanah dan buahnya

daripada biji congkak, biji getah, biji guli dan lain-lain. Di utara

semenanjung ianya dipanggil juga Jongkok.Permainan ini telah wujud

sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi, tetapi tidak pasti asalnya,

samada pengaruh luar telah datang bersama pedagang atau

sememangnya telah dicipta oleh orang Melayu ketika itu.

PAPAN CONGKAK

Peralatan yang digunakan untuk bermain congkak biasanya diperbuat

daripada batang pokok kayu besar yang diukir seperti perahu.

Disebelah hujungnya diukir bentuk kepala pelbagai haiwan seperti

burung manakala dibahagian badan papan diukir dengan pelbagai

ukiran Melayu. Lubang sebesar 9sm. garis pusat dan 7sm. dalam

ditebuk atas permukaan papan tersebut. Sekiranya permainan

congkak di tanah, lubang digali dan kemudian diletak tempurung

kelapa supaya tangan tidak kotor terkena tanah.

Lubang-lubang congkak dibuat dalam dua barisan selari antara satu

sama lain yang disebut kampung. Pada penghujung kampung terdapat

sebuah lubang besar dan dalam dinamakan rumah. Jumlah kampung

yang biasa terdapat pada papan congkak ialah lima, tujuh atau

sembilan sebaris. Kampung-kampung ini diisikan dengan buah

congkak sama banyak.

CARA BERMAIN

Dua orang pemain duduk berhadapan menghadap papan congkak,

dimulakan dengan kedua-dua pemain serentak mencapai buah di

kampung masing-masing dan memasukkan buah satu demi satu di

dalam lubang kampung dengan pergerakan dari kanan ke kiri hingga

ke rumah dan kampung lawan.Gerakan diteruskan hingga buah yang

terakhir pada tangan dimasukkan dalam kampung kosong di kawasan

sendiri atau lawan dan pemain hendaklah berhenti, sekiranya buah itu

jatuh atau mati di kampung sendiri. Pemain itu boleh menembak

kampung lawan yang setentang dengan kampungnya iaitu mengaut

kesemua buah (jika ada) di dalam kampung tersebut.Pihak lawan

mengambil giliran meneruskan permainan hingga buahnya mati.

Sekiranya buah terakhir jatuh di dalam rumah sendiri, pemain boleh

meneruskan permainan dengan mengambil buah yang masih banyak

di mana-mana kampung sendiri. Sekiranya buah terakhir jatuh di

kampung kosong pihak lawan, maka permainan itu mati di situ sahaja

dan pihak lawan boleh memulakan permainan seterusnya hingga

mati.Setelah tamat pusingan pertama, setiap pemain mengisi semula

kampung dengan buah congkak dan jika ada kampung yang tidak

cukup buah, ia dianggap terbakar. Kampung ini tidak boleh diisi

apabila bermain pada pusingan yang kedua, ketiga dan seterusnya

hingga pihak lawan mengaku kalah.

REFLEKSI

Saya berasa gembira kerana telah menyiapkan projek ini

dengan jayanya.Semasa menjalani projek ini saya dapat

mengetahui pelbagai jenis permainan tradisional.Saya juga

dapat mengetahui asal-usul congkak dan gasing.Selain

itu,saya juga dapat mengetahui jenis-jenis congkak dan

gasing.Seterusnya,saya dapat bermain congkak dan

gasing.Saya dan ahli kumpulan saya dapat bekerjasama

untuk menjayakan projek ini.

MASALAHSemasa menjalankan projek ini,saya dan rakan-rakan saya

mempunyai beberapa masalah.Antara masalah ialah kami

tidak mengikut jadual yang kami rancangkan kerana salah

seorang daripada rakan kami ada hal peribadi.Selain

itu,kami tidak dapat bermain gasing kerana sukar mencari

gasing.

CADANGANSaya mencandangkan supaya permainan tradisional ini tidak

dilupakan oleh generasi baru.Saya rasa pihak sekolah

mengadakan pertandingan permainan tradisional supaya

generasi kini mengetahui permainan tradisional.Ibubapa

juga menerangkan dan mengajar anak-anak mereka

bermain permainan tradisional ketika waktu

lapang.Kesimpulannya,permainan tradisional akan kembali

popular di kalangan generasi baru dan tidak dilupakan.

RUJUKAN

INTERNET

http://images.google.com.my/images

http://malaysiana.pnm.my/03/0307gasing.htm

BUKU RUJUKAN