alaysia akan menjadi sebuah negara terdiri daripada individu,

keluarga dan masyarakat yang sihat melalui sistemkesihatan yang

adil dan saksama, cekap, mampu disedia dan diperolehi,

berteknologi sesuai, serasi pelanggan dan bersesuaian dengan persekitaran.

Sistem ini juga akan mengutamakan kualiti, inovasi, promosi kesihatan, hormat

kepada kemuliaan insan serta menggalakkan tanggungjawab individu dan

penyertaan masyarakat ke arah peningkatn mutu kehidupan.

M

MISI Kementerian Kesihatan ialah mewujudkan penglibatan dan penyertaan

untuk kesihatan bagi meransang dan memudahkan rakyat untuk:-

Mencapai sepenuhnya kemampuan kesihatan mereka.

Menghargai kesihatan sebagai aset yang bernilai.

Mengambil langkah positif meningkatkan lagi dan mengekalkan

status kesihatan bagi menikmati kehidupan yang lebih bermutu.

1. Perkhidmatan Penyayang

2. Kerja Berpasukan

3. Profesioalisme

1

F A I L M E J A

WAWASAN UNTUK KESIHATAN

MISI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

NILAI KORPORAT KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

UNIT KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT

1. DEFINASI

- Fail Meja bagi sesuatu jawatan yang mengandungi maklumat lengkap

untuk membolehkan penyandang jawatan itu menjalankan tugasnya.

2. OBJEKTIF FAIL MEJA

- Memberi panduan yang tegas dan terperinci dalam menjalankan kerja.

- Menambah kefahaman tentang maklumat kerja dan objektif organisasi.

- Menerangkan hubungan kerja sendiri dengan kerja-kerja pegawai lain.

3. OBJEKTIF JABATAN KESIHATAN NEGERI SARAWAK

4. OBJEKTIF PEJABAT KESIHATAN BAHAGIAN SRI AMAN

Untuk meningkatkan taraf kesihatan fizikal, mental dan sosial individu, keluarga dan masyarakat melalui promosi kesihatan, pencegahan, rawatan dan pemulihan dengan melaksanakan program-program dan aktiviti-aktiviti dengan tahap pencapaian yang optima.

5. OBJEKTIF UNIT KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT

2

5.1 OBJEKTIF UMUM

Memutuskan semua tali jangkitan kejadian penyakit berjangkit

(Makanan, Minuman, Udara, Titisan, Sentuhan da lain) secara

menyeluruh dengan menjalankan penyiasatan dan pengesanan

punca jangkitan dan mengambil langkah pengawalan dari

merebaknya kejadian penyakit tersebut supaya tidak menimbulkan

masalah kesihatan ke atas masyarakat umum.

5.2 OBJEKTIF KHAS

- To Provide Effective Surveilance And To Carry Out Timely

Intervention Measures.

- Mengurangkan kejadian kes penyakit berjangkit ke suatu tahap

yang paling minima.

- Mengurangkan kekerapan dn jangkamasa wabak kes penyakit

berjangkit.

- Meningkatkan pengetahuan masyarakat mengenai kejadian

sesuatu penyakit berjangkit dan bagaimana cara-cara untuk

mencegahnya melalui program pendidikan kesihatan.

6. SENARAI BORANG-BORANG YANG DIGUNAKAN

3

Antara borang-borang yang digunakan dalam Unit CDC ialah:-

Bil Jenis Borang

1. Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Kolera FWBD/CHO/BG/001

2. Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Tifoid FWBD/TYP/BG/001

3. Borang penyiasatan Kes/Wabak Keracunan Makanan

(Daerah Unit Epid, Pejabat Pengarah, JKNS)

FWBD/KRM/BG/002

4. Borang penyiasatan Kes,kotek, Disenteri FWBD/DYS/BG/001

5. Borang penyiasatan Kes,kotek, Hepatitis A FWBD/HPA/BG/001

6. Borang Laporan Kes HIV/AIDS Dan Kematian BORANG HIV /

AIDS - 79

7. Borang penyiasatan dan notifikasi HIV/ AIDS HIV 101/94

8. Borang Permohonan Dan Keputusan Ujian Makmal MSLF: 01/2004

9. Borang Analisis untuk Mikrobiologi (Swab) H 198 (Rev.10/74)

10. Borang Analisis untuk Mikrobiologi (Urine/stool/csf dll) H 401

11. Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Kolera FWBD/CHO/BG/001

12. Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Kolera FWBD/CHO/BG/001

4

7. SENARAI TUGAS-TUGASAN DALAM UNIT KAWALAN DAN PENCEGAHAN

PENYAKIT-PENYAKIT BERJANGKIT

Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran yang menjalankan aktiviti

pencegahan dan kawalan penyakit-penyakit berjangkit adalah terlebih

dahulu dilantik sebagai Pegawai Diberi Kuasa dalam bahagian I

Seksyen 3 (1) Akta Pencegahan Dan Kawalan Penyakit-Penyakit

Berjangkit 1988.

Antara tugas-tugasnya adalah:-

1. Merekodkan semua kes-kes penyakit berjangkit untuk kajian dan

mengetahui kedudukannya tiap-tiap hari, minggu, bulan dan tahun.

5

2. Menyediakan laporan-laporan harian, mingguan, bulanan, suku

tahunan, setengah tahunan dan tahunan mengenai kes-kes penyakit

berjangkit mengikut seperti yang diarahkan mengikut masa ke

semasa.

3. Membuat penyiasatan segera semua kes-kes penyakit berjangkit

yang dilaporkan kepada Pegawai Kesihatan untuk mengesan punca

dan mengawal keadaan supaya tidak merebak.

4. Menyelenggarakan kerja-kerja 'Disinfection' dan 'Disinfestation'.

5. Menganalisa semua kes-kes yang disiasat dan mengesyurkan

pengawalan dan pencegahan yang sewajarnya kepada Pegawai

Kesihatan.

6. Memberi suntikan pelalian kepada kontek-kontek pesakit dengan

tujuan untuk mengawal jangkitan dari merebak.

7. Mengambil contoh-contoh darah, najis, muntah, kahak, makanan, air

dan sebagainya untuk pemeriksaan dan menentukan punca

jangkitan.

8. Mengendalikan kerja-kerja pengeluaran Sijil Kesihatan Antarabangsa

di bawah 'International Health Regulation' dengan memberi suntikan

pelalian dan sebagainya.

9. Bertugas sebagai ahli pasukan kesihatan dalam kerja berhubung

dengan wabak dan bencana alam. (spt banjir)

10.Menganalisa data-data yang dikumpul dan sediakan laporannya

untuk Pegawai Kesihatan.

11.Menyedia dan mengemaskinikan semua graf-graf, peta-peta gerakan

dan data-data penting mengenai penyakit berjangkit.

12.Mencari dan mengesan kontek pesakit, menjalankan kawalan dan

mencegah penyakit dari merebak.

13.Menjalankan kajian Epidemiologi di dalam Rancangan Kawalan dan

'Surveillance' penyakit berjangkit.

14.Menjalankan kerja-kerja pengawasan apabila diperlukan untuk

mengawasi keluarga atau kontek bagi tujuan mengenai penyakit

berjangkit melalui ceramah, pameran, dailog dan sebagainya.

6

8. SENARAI UNDANG-UNDANG DAN PERATURAN-PERATURAN

8.1 Akta Pencegahan Dan Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988

8.2 Akta Makanan 1983

8.3 Peraturan-Peraturan Kawalan Hasil Tembakau 1993

8.4 Perintah Am

8.4.1 Bab B - Elaun-Elaun

8.4.2 Bab C - Cuti

8.4.3 Bab D - Disiplin

7

9. Senarai Tugas, Kuasa Dan Hubungan Pegawai Dengan Pegawai Yang Lain Di Pejabat Kesihatan

Tugas Pegawai

Atasan Yang Ada

Hubungan

Tugas Dan Tanggungjawab Kuasa Yang

Diberi

Tugas Pegawai Lain Yang

Ada Hubungan Serta

Jenis Hubungan

1. Pegawai Kesihatan

Daerah

-

mengarahkan

PPKPK untuk

tindakan

selanjutnya

2. Penolong Pegawai

Kesihatan Kanan

-mengarahkan

PPKP DCD untuk

membuat siasatan

serta langkah

kawalan dan

1. Menerima maklumat kes melalui Borang Health 1/

Borang (Peraturan 1) dan juga melalui telefon.

2. Merekodkan kes.

3. Menyiasatkan kes.

4. Menjalankan kerja-kerja Pencegahan dan Kawalan

di Lapangan.

5. Menyiapakan laporan lengkap berkenaan

penyiasatan kes.

6. Menjalankan kerja-kerja pengawasan dan tindakan

susulan.

7. Memberikan pendidikan kesihatan kepada pesakit,

kontek, dan masyarakat kawasan yang terlibat.

8. Mengawasi kerja-kerja Pengurusan Jenazah

Pesakit AIDS

Akta

Pencegahan

Dan Kawalan

Penyakit-

Penyakit

Berjangkit 1988

- Akta 342

1. Pengarah Hospital

Notifikasi Kes.

2. Jabatan Kimia.

(Analisa Keracunan)

3. Ahli Kaji Kuman

4. Pembantu Makmal.

-menjalankan Ujian-

ujian Bakteriologi ke

atas semua contoh

yang dihantar

5. Pekerja Rendah Am

-menjalankan kerja

disefeksi semburan

lysol dan lain-lain.

8

pencegahan

9

10. PROSES KERJA

PENYIASATAN KES PENYAKIT BERJANGKIT

BIL PROSES KERJA PEGAWAI YANG

MELULUSKAN/

DIRUJUK

SESI UNDANG-

UNDANG ATAU

PERATURAN

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Terima laporan (Borang[Peraturan 1])

dari Hospital, Pusat Kesihatan dan

Klinik Swasta.

Merekodkan kes penyakit berjangkit

yang dilaporkan (buku rekod -

MS.Excel)

Melaporkan kepada Unit

Epidemiologi Pejabat Pengarah

Kesihatan Negeri. (JKN)

Menyiapkan peralatan dan

kelengkapan untuk kerja siasatan

dan kawalan serta pencegahan

penyakit berjangkit.

Temubual dengan pesakit/ kontek

untuk mendapatkan maklumat serta

data berkenaan penyakit berjangkit

yang diperlukan.

Menjalankan kerja-kerja pencegahan

dan kawalan dengan menjalankan

kerja disinfeksi dan pengambilan

contoh-contoh. (Najis/ rectal swab,

air, makanan dll)

Pegawai

Perubatan

Ahli Kajikuman

PPKPK

Akta Kawalan

Dan Pencegahan

Penyakit

Berjangkit 1988

10

7. Memberikan pendidikan kesihatan

kepada pesakit dan kontek.

Menyiapkan laporan lengkap

berkenaan siasatan kes penyakit

berjangkit.

Laporan dihantar ke Unit

Epidemiologi Pejabat Pengarah

Kesihatan Negeri.

Kerja-kerja tindakan susulan (follow-

up) mengikut jenis penyakit

berjangkit.

11

11. CARTA ALIRAN KERJA

12

Menjalankan kerja-kerja penyiasatan, pengawalan dan pencegahan.

Pergi ke rumah pesakitSek 18 (1) (b)

Merekod Kes

Beritahu PPKPK, MOH dan kemudian beritahu JKN jika penyakit tersebut

dikehendaki melapor melalui telefon.

Sediakan peralatan, ubat semburan, botol, media, pemandu dan beberapa orang

pembantu jika perlu.

Pergi ke hospital untuk temubual pesakit dan dapatkan data-data yang diperlukan

Bah IV Sek 18 (1) (a)

Terima laporan kes penyakit berjangkit melalui telefon/ Borang Notis/ Borang

Health 1(Sek 10 APDPPB 1988)

Menyiasat Pencegahan/Pengawalan

Periksa keadaan alam sekitar

Basmi kuman

Ambil NajisR/Swab

Ambil Sampel air/ Makanan

KlorinTelaga

Buat sukatan campuran

Isi borang analisis

Guna bekas steril

Kira isipadu air telaga

Buat semburan

Hantar ke makmal

Hantar ke makmal utk

analisis

Bubuh dengan betul

Pendidikan KesihatanSek 11(3)(a)(b)(c)(4)

Menyediakan Laporan

Menghantar laporan ke Unit Epidemiologi Pejabat Pengarah Kesihatan Negeri

Follow Up

12. CARTA ALIRAN PENGAWASAN (SURVELLANCE) PENYAKIT BERJANGKIT

13

Menyediakan check list dan memeriksa peralatan untuk kerja2 persampelan bagi tujuan pengawasan.

Menjalankan kerja2 persampelan makanan/air mengikut garis panduan kesihatan (menggunakan peralatan dan bekas2sterile)Mengambil contoh najis/ rektal swab pengendali2 makanan

Menghantar contoh makanan/ air ke makmal untuk ujian mikrobiologi dengan segera serta borang2 analisa berkaitan yang lengkap

Keputusan

Penentuan ke atas beberapa kawasan:-- kawasan yang ada rekod kes penyakit berjangkit.

- kawasan bersisiko tinggi (taraf kebersihan premis makanan rendah.

Tindakan susulan diambilPendidikan KesihatanTindakan Undang2 Rawatan jika didapati Pengendali

Makanan positif

PositifNegatif

Menghantar laporan ke Unit Epidemiologi Pejabat Pengarah

Kesihatan Negeri

Tamat

UNIT KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT

1. Setiap kejadian kes penyakit berjangkit akan disiasat sebaik sahaja kes

dilaporkan untuk mengesan punca dan mengambil langkah-langkah

kawalan dan pencegahan supaya penyakit tersebut tidak merebak.

2. Semua kontek pesakit penyakit berjangkit akan disiasat dan diambil contoh

najis atau spesimen yang lain mengikut jenis penyakit dalam masa yang

secepat mungkin dan dihantar ke makmal untuk dianalisa dalam masa 24

jam.

3. Proses pengurusan dan pengkebumian jenazah AIDS hendaklah dengan

segera dalam tempoh 24 jam.

4. Memastikan tiada perokok di kawaan yang dilarang dengan menjalankan

Penguatkuasaan Undang-Undang setiap masa.

5. Pengeluaran Sijil Kesihatan Antarabangsa di bawah "International Health

Regulation " akan disiapkan dalam masa 20 minit termasuk proses

pendaftaran dan suntikan pelalian.

6. Pengurusan buku kesihatan Tanung Haji kepada semua bakal Haji akan

disiapkan dalam masa 20 minit termasuk proses pendaftaran dan suntikan

pelalian.

14

NORMA KERJA - PENYIASATAN PENYAKIT BERJANGKIT

BIL JENIS KERJA MASA YANG

DIAMBIL

1. Merekod kes 5 minit

2. Beritahu PPKPK, Pegawai Kesihatan Daerah dan

Pengarah Kesihatan Negeri melalui telefon.

10 minit

3. Sediakan peralatan mengikut check list 20 minit

4. Temubual pesakit di hospital 60 minit

5. Pergi ke rumah pesakit 60 minit

6. Pemeriksaan keadaan sekeliling rumah pesakit 30 minit

7. Temubual dengan konteks untuk mendapatkan maklumat

dan contoh-contoh yang diperlukan

60 minit

8. Memberi pendidikan kesihatan 60 minit

9. Hantar contoh ke makmal bakteriologi 60 minit

10. Menyediakan laporan 30 minit

15

13. CHECKLIST BAGI KERJA PENYIASATAN DAN KAWALAN PENYAKIT

BERJANGKIT

BIL PERKARA ADA TIADA

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Borang-borang siasatan

Clip Board

Lysol

Media

- Selenite F.

- APW (Alkaline Pepton Water)

- Carrie Blair

Sterile Pack

Sterile Swab

Botol Sterile

Label

Chloride of Lime

Ice Box/ Snow Box

Comparater

Reagent (DPD No.1)

Peralatan Persampelan

16

14. Senarai Tugas, Kuasa Dan Hubungan Pegawai Dengan Pegawai Lain dalam Unit Kawalan Penyakit Berjangkit Pengurusan Jenazah Pesakit HIV/ AIDS

Tugas Pegawai Atasan

Yang Ada Hubungan

Tugas Dan Tanggungjawab Kuasa Yang Diberi Tugas Pegawai Lain

Yang Ada Hubungan

Serta Jenis Hubungan

1. Pegawai Kesihatan

Daerah

-

mengarahkan

PPKPK untuk tindakan

Selanjutnya

2. Penolong Pegawai

Kesihatan Persekitaran

Kanan

- mengarahkan PPKP

CDC untuk membuat

siasatan serta langkah

kawalan dan

pencegahan

1. Menerima Laporan Kematian dan pengesahan.

2. Merekod.

3. Menyediakan Peralatan yang mencukupi

mengikut Check List.

4. Ke lokasi Kematian

- menyelia kerja-kerja memandikan jenazah

mengikut peraturan dan garis panduan.

5. Ke tabah Perkuburan

- menyelia kerja-kerja Pengkebumian jenazah

mengikut peraturan dan garis panduan.

Seksyen 16.

Akta Pencegahan

Dan Kawalan

Penyakit-Penyakit

Berjangkit 1988

( Akta 342)

Pemandu

Kenderaan

17

PROSES KERJA

PENGURUSAN JENAZAH HIV/ AIDS

BIL PROSES KERJA PEGAWAI YANG

MELULUSKAN/

DIRUJUK

SESI UNDANG-

UNDANG ATAU

PERATURAN

1.

2.

3.

4.

5.

Menerima dan mengesahkan

Laporan Kematian.

Merekod kematian dalam buku

kematian HIV/ AIDS

Menyediakan Peralatan Mandi

Jenazah mengikut Garis Panduan

Menyelia kerja-kerja Pemandian

Jenazah pesakit HIV/ AIDS

mengikut Garis Panduan

Menyelia kerja-kerja Pengkebumian

jenazah HIV/ AIDS mengikut Garis

Panduan

Pegawai

Kesihatan

Daerah (PKD)

Penolong

Pegawai

Kesihatan

Kanan (PPKPK)

Seksyen 16.

Akta Pencegahan

Dan Pengawalan

Penyakit

Berjangkit 1988

18

CARTA ALIRAN PENGURUSAN JENAZAH HIV/ AIDS

19

Terima laporann kematian pesakit HIV/ AIDS

Merekod Laporan Kematian

Daftar dalam Buku Daftar Kematian

Laporkan kepada Pejabat Pengarah Kesihatan Negeri

Sedia peralatan untuk pengurusan

Mandi Jenazah pesakit HIV/ AIDS

(Seperti dalam senarai check list)

Menyelia kerja2 Mandi Jenazah

(Ikut garis panduan)

Menyelia kerja2 Pengkebumian

Mayat

(Ikut garis panduan)

CHECKLIST UNTUK PENGURUSAN JENAZAH PESAKIT HIV/ AIDS

BIL PERKARA ADA TIADA

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Sodium Hipoklorid (Klorox)

Kapas

Baldi

Sarung Tangan

Mask

Apron

Kasut Getah Panjang (Wellington Boot)

Body Bag

Serbuk Kelorin

Gunting

NORMA KERJA - PENGURUSAN JENAZAH HIV/ AIDS

BIL JENIS KERJA MASA YANG

DIAMBIL

1. Mengesahkan Kematian dan merekod kes Kematian

dalam buku daftar kematian

5 minit

2. Beritahu PPKPK, Pegawai Kesihatan Daerah dan

Pengarah Kesihatan Negeri melalui telefon

10 minit

3. Sediakan peralatan mengikut Check List 20 minit

4. Perjalanan ke lokasi kematian 60 minit

5. Menyelia kerja-kerja memandikan jenazah mengikut garis

panduan

60 minit

6. Perjalanan ke arah perkuburan dan menyelia kerja-kerja

pengkebumian jenazah pesakit

120 minit

20

FLOW CHART

PENYIASATAN KES HIV (WESTERN BLOT +VE)

21

Terima Laporan Daripada Makmal/ Institusi/ Daerah

Siasatan Kes

Pesakit Dijumpai Pesakit Meninggal Pesakit Tidak Diumpai

Investigation Details (I.D.)

Hantar laporan ke Daerah/ Negeri

berkenaan

Pesakit pindah ke Daerah/ Negeri lain

Pesakit tidak dapat dikesan

Klinikal Finding(MOH/M&HO/PAKAR)

Sediakan Borang Siasatan HIV APPENDIX 5

Laporan Kepada Pejabat Kesihatan Negeri (P.K.N)

Sessi Kaunseling(SN/MA/MOH/PAKAR)

Catatan:

Tanggungjawab PPKP

Tanggungjawab Pegawai berkenaan

Laporan mesti dihantar dalam masa 7 hari dari tarikh notifikasi

tanpa mengambilkira "Clinical Finding

CARTA ALIR PENYALURAN MAKLUMAT ANTARA NEGERI/ DAERAH/ AGENSI

22

ELISA TEST

Positif

Tidak

Tamat

Ya

Siasatan

W/Blot

Positif

Ya

Tidak

Notifikasi HIV +VE

Pejabat Kesihatan Daerah

Kes Tempatan Kes pindah keluar

Pejabat Kesihatan Daerah - Destinasi kes

Pejabat Kesihatan Negeri Sarawak

Pindah Masuk

ELISA+VE

W/Blot +VE

Sudah Siasat

Belum Siasat

Siasat

Pengawasan

Siasat

W/Blot +VE (kes

baru)

W/Blot -VE

SiasatTamat

PenjaraSerentiPej. Kes Daerah

15. NORMA KERJA

16.

23