dsk bahasa kadazandusun tahap 1

60
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH BAHASA KADAZANDUSUN TAHAP 1 2012 DRAF

Upload: puworkutara-onslideshare

Post on 21-Aug-2015

74 views

Category:

Education


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH

BAHASA KADAZANDUSUNTAHAP 1

2012

DRAF

Page 2: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1
Page 3: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

DOKUMEN STANDARD

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH(KSSR)

MODUL TERAS ELEKTIF

BAHASA KADAZANDUSUNTAHAP 1

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM

Page 4: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

Cetakan Pertama 2012© Kementerian Pelajaran Malaysia

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.

Page 5: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

Bolikan

v

vi

1

18

27

36

43

46

ID SUANG

Uhu

Rukun Negara

Falsafah Pendidikan Kebangsaan

Kointutunan

Kabaalan Mokinongou & Moboros

Kabaalan Mambasa’

Kabaalan Monuat

Kabaalan Kolumison Boros

Kabaalan Puralan Boros

iii

Page 6: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1
Page 7: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita- cita untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil bagi kemakmuran negara yang akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden;

MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang berikut:

RUKUN NEGARA

v

Page 8: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

vi

Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah lebih memperkembangkan

potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan

kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan

warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketerampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan

terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga, masyarakat dan negara.

Falsafah Pendidikan

Kebangsaan

Page 9: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

KOPOINTUTUNAN

Boros Kadazandusun nopo nga’ iso’ mato palajalan i po’ia’on id sikul tosiriba’ om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum perdana nga’ mato palajalan elektif. Po’ia’on o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po’ia’on nogi’ o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti.

Hontolon nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ nga’ popoingkawas do kabaalan boros miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’, monuat, koilaan kolumison boros om nogi’ koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu’ iti no kabaalan touvai i koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas.

Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii’ o tangaanak soira’ do miromut om nogi’ kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya’ do kurikulum diti, kaanu tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongia’an di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia’an om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.

Pongia’an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi’ kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu mongintutun om mangarati’ do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.

Page 10: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

2

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

Pongia’an om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti monokodung do angkab Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Kebangsaan montok momodimpot do kotoronongon om piunungan toinsanan tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongia’an om aktiviti kurikulum id Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ kokomoi do toilaan om kotumbayaan sandad, tungkus koubasanan, woyo’ toluud om kabaalan boros i koponguhup do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak.

TUDU

Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ popogirot piunungan om papasarabak woyo’ toluud, sunduan mamasok om ula’ poinsinuhat . Suai ko’ mantad dii, popoingkawas kabaalan boros do tangaanak mooi do kaanu nodii yolo’ momoguno do boros Kadazandusun sabaagi iso’ boros tungkus di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai koyuuyuon. DIMPOTON Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :

duan mamasok om ula’ poinsinuhat.

bayaan sondii’ di olinuud kumaa tambalut om tulun suai id koyuuyuon formal om au’ formal.

duan do aanangan mambasa’ om guminawo kolumison boros.

Page 11: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

3

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

DOKUMEN STANDARD KURIKULUM

Id suang do Dokumen Standard diti poinhanggum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan.

Standard Ponuangan nopo nga’ taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id kolimpupuson do Toun 6 id sikul tosiriba’.

Standard Pambalajalan nopo nga’ iso’ nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do tangaanak id isoiso’ Toun id sikul tosiriba’.

PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD

Ponginsamakan do pongia’an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga’ maya’ prinsip-prinsip di pointayad:

i. Ponginabasan do kabaalan touvai

Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’om monuat, tu’ kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano’ pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touvai i oinobos do tangaanak koponguhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas.

Page 12: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

4

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati’ om kidimpoton

Pambalajalan di poposontol konteks di kirati’ miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya’ aktiviti di kohiok.

iii. Poinlongkod do tangaanak

Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do boros Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia’an di momoguno mogikawo-kawo ponginsamakan, teknik om kakamot pongia’an di kagayat do ginawo tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan boros Kadazandusun di noulud.

iv. Pomogunaan teknologi wagu

Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputer tu’ teknologi nopo diti nga’ teknologi piromutan di gunoon do timpu baino montok maganu om papatayad koilaan. Pomogunaan kakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak kosiwatan di tosima’ kumaa tangaanak do miromut om mogiilang toilaan. Ogumu’ koilaan di aanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan. Soira’ momproses do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok momili’ koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif om kohiok. Aspek woyo’ toluud om mamasok oponsol nogi’ do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira’ mogihum, momproses om poposunud kawagu do koilaan.

v. Pontaksiran Pambalajalan

Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga’ pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak koilaan kumaa mongingia’ kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran woyo’ formatif diti

Page 13: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

5

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

om okon ko’ miagal do pontaksiran woyo’ sumatif tu’ papanahon id koowian isoiso’ timpu pambalajalan. Kawasa’ do papanahon o pontaksiran woyo’ formatif maya’ pongintangan om maya’ mogikawo-kawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti kaanu popokito koyuuyuo’ kalantayon pambalajalan tangaanak.

vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo’

Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga’ papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi’ toinsanan woyo’ toluud id pambalajalan boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di kiwoyo’ toluud, kiimatu om otoronong .

PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR

Timpu pongia’an do mato palajalan boros Kadazandusun nopo nga’ tolu timpu sominggu’. Pongia’an do Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ diti manahak kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun montok tangaanak ngaawi’.

Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo’ modular i popohontol om manahak kosulimbangan kumaa toinsanan kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat, kolumison boros om puralan boros.

Id pongia’an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id isoiso’ timpu pongia’an. Sabaagi iso’ poomitanan, onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia’an ontok timpu koiso’ do minggu’ koiso’. Ontok timpu koduo, panatalan do pongia’an nopo nga’ kabaalan mambasa’ om kotolu onuan panatalan kabaalan monuat. Timpu koiso’ om koduo do minggu’ sumusuhut gunoon montok pongia’an kolumison boros om timpu kotolu gunoon montok pongia’an puralan boros. Kawasa’ mongingia’ do momoguno duo timpu montok mongia’ isoiso’ kabaalan soira’ do osubai. Pongia’an om pambalajalan do isoiso’ topik kawasa’ do papanahon id kalas daasom duo minggu’.

Page 14: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

6

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

Ponginsamakan woyo’ modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsuat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso’ poomitanan, soira’ do mongia’ do kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi’ o kabaalan suai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’ om monuat id pongia’an dii. Ponginsamakan woyo’ modular diti manahak nogi’ do panatalan kumaa pongia’an om pambalajalan kabaalan boros di touvai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba’ diti:

> Kabaalan Mokinongou om Moboros> Kabaalan Mambasa’> Kabaalan Monuat> Kolumison Boros> Puralan Boros

Tema

Ponuangan montok tikid gana’ pomogunaan boros id pambalajalan boros Kadazandusun nopo nga’ pinoimpou tema di kosudong montok tangaanak id sikul tosiriba’. Tema nopo ngawi’ diti nga’ :

> Tinan Sondii’> Susuyan> Toilaa

Page 15: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

7

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN

Panatalan nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga’ mongintutun do pimato, putul boros, boros, frasa om ayat-ayat di toniba’. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat om kolumison boros nga’ onuan nogi’ do kapanatalan id pongia’an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko’ mantad dii, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga’ po’ia’on nogi’ kumaa tangaanak.

1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS

Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad mogisuai-suai tadon, mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros Kadazandusun, mokinongou, mongintutun om mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud, manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di norongou, moboros miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud koyuuyuon, status, umul om koulunan om popolombus topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di kotunud.

Poinhanggum nopo id standard pambalajalan diti nga’ kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa om ayat di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga’ iso’ kabaalan di touvai montok literasi. Ii nodii poogi’ do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo’ mokinongou di kotunud om tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi’ do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo koyuuyuo’. Oponsol nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di kotunud montok popolombus isoiso’ tuni, boros, frasa om ayat. Suai ko’ mantad dii, minog nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o koilaan miromut maya’ lisan om okon ko’ lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga’ aktiviti

Page 16: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

8

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

minsingumbal, manahak tisuli’, mangarati’ om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa’ do huliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda’ tomoimo do miromut.

2.0 KABAALAN MAMBASA’

Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongija’ mogikaakawo boros, mongintutun om momungaran nunu i okito, orongou, osingud, oroso, akama’ om opurimanan, kaanu mambasa’ mogikaakawo boros, frasa om ayat miampai momoguno do pomoroitan di kotunud, kaanu mambasa’ montok mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’, kaanu popoilo kawagu do koilaan di nabasa’ miampai momoguno mogikaakawo bahan om manahang do teks di nabasa’.

Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu’ iti nopo nga’ koilaan di touvai no kopio montok kabaalan mambasa’. Koilaan diti koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa, ayat mintootoiso’ om ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso’ pongia’an kabaalan mambasa’ di kohiok, unsubon o mongingia’ do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko’ bukakak, tu’ kounsub iti do tangaanak om nogi’ kagayat do ginawo diolo’. Montok kabaalan mongija’, potimpuunon do popo’ia’ mantad mongintutun tuni pimato kumaa putul boros gisom no owonsoi iso’ boros di kotunud.

3.0 KABAALAN MONUAT

Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu poposuat kawagu nunu i okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda’ basa’, format om puralan boros di kotunud, kaanu mongoput sorita’ miampai momoguno do boros om ayat di kotunud om olinuud.

Page 17: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

9

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

Timpuunon nopo do popo’ia’ id kabaalan diti nga’ kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga’ papawakas tuhat tunturu’ om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko’ mantad dilo, hontolon nogi’ id kabaalan diti o koilaan monuat pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong, otolinahas om oulud.

4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS

Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok.

Pongia’an do kabaalan kolumison boros diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kohiok maya’ aktiviti di kohiok om kagayat ginawo miagal ko’ momonsoi buuk tonini’, poster, kolaj, kad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Maya’ kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi’ o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok om kosudong. Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi’ kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko’ mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ o tangaanak ngaawi’ do momoguno do boros Kadazandusun id koyuuyuo’ di mogisuai-suai miagal ko’ id pamansayan buuk tonini’, poster, kolaj om kad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Oponsol kopio do unsubon o tangaanak maya’ boros pangarayou montok isoiso’ asil di nowonsoi toi ko’ pinolombus. Pongunsuban kaanu popogirot kotumbayaan sondii’ do tangaanak om kaanu nogi’ poposunduan do aanangan balajal. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ iti do mananom topurimanan do monginsonong asil kalaja’ om nogi’ mongunsub pomusarahan di okreatif.

Page 18: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

10

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

5.0 SISTOM BOROS

Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om ponuatan, kaanu momoguno mogikaakawo sompuruan boros, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, frasa om ayat di agramatis om momoguno do tanda’ basa’ di kotunud, kaanu momoguno do kopomoroitan ginumu’ om tukadan id lisan om ponuatan.

Abaagi o sistom boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ija’an, puralan boros, tukadan, kopomoroitan ginumu’ om tinimungan boros. Oponsol do po’ia’on koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.

5.1 Fonetik om Fonologi

Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi dokoilo o tangaanak do mamarait boros om popolombus ayat, om nogi’ kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko’ mantad dii, oponsol nogi’ o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati’ boros om komoyon do tulun suai id pilumaagan tikid tadau. Kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno pomoroitan om loyuk miagal id siriba’:- a) Ayat Toomod b) Ayat Pongudio’ c) Ayat Ponuhuan d) Ayat Kotigagan

5.2 Sistom Ija’an

Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ija’an boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi

Page 19: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

11

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

ponuatan di pointunud om oulud. Id sistom ija’an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba’ diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan:

a) 29 pimato boros Kadazandusun b) pomogunaan do sigot / ’/ id ponuatan c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan

5.3 Puralan Boros

Abaagi o aspek Puralan Boros id duo boogian : morfologi om sintaksis.

5.3.1 Morfologi nopo nga’ iso’ gana’ toilaan i monoriuk pamansayan isoiso’ boros id aspek struktur, bontuk om ponompipian boros. Pointayad id siriba’ diti nopo nga’ aspek di okito id morfologi.

(a) Struktur Boros i) Boros Sandad ii) Boros Noolos

(b) Bontuk Boros i) Boros Mintootoiso’ ii) Boros Nosugkuan iii) Boros Misompuru iv) Boros Misaup

Page 20: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

12

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

(c) Karaaralano’ pamansayan boros: i) Ponugku’ ii) Ponginsoupan iii) Ponompuruan

(d) Sompuruan Boros: i) Boros Ngaran ii) Boros Maan iii) Boros Ula iv) Boros Toguangon

5.3.2 Sintaksis nopo nga’ iso’ ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak id sikul tosiriba’ nopo nga’ miagal di pointayad id siriba’ diti :

a) Karaaralano’ momonsoi boros, frasa, klausa om ayat. b) Pamansayan ayat nopo nga’ tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek). c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio’, ayat ponuhuan om ayat kotigagan. d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso’

5.4 Tanda’ Basa’

Oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ id piromutan mooi do kaanu popolombus boros Kadazandusun di pointunud om oulud id kobooboroso’ om nogi’ id ponuatan. Id piromutan maya’ ponuatan oponsol do kaanu o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ di kotunud mooi do kaanu popolombus pomusarahan toi ko’ koilaan di pointunud om kirati’. Id piromutan lisan, oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ miagal ko’ koma om titik mooi do kotunud kopolombusan boros.

Page 21: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

13

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

5.5 Tukadan

Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po’ia’on kumaa tangaanak mooi do kaanu nodii mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko’ ponuatan montok popokito iso’ ponginabasan do boros di takawas.

Nota: Montok popomogot toilaan kokomoi puralan boros Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do Buuk Puralan Boros Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Boogian Popotounda Kurikulum, Komontirian Palajalan Malaysia.

Page 22: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

14

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

6.0 PONUANGAN KURIKULUM

Ponuangan kurikulum nopo nga’ iso’ poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu’ iti no kabaalan di koponguhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id pongia’an boros Kadazandusun nopo nga’ miagal id siriba’:-

i. Kabaalan Momusorou

Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi isoiso’ ahal miampai momoguno boros di efektif.

ii. Kabaalan Balajal Karaaralano’ Balajal

Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo’. Poinhanggum id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok popotounda’ do tangaanak do monginobos koilaan di potilombus.

iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan

Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga’ kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum nga’ kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko’ komputer montok momonsoi om momongo kalaja’ sikul om nogi’ momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko’ mongintong dokumentari televison om maganu koilaan mantad internet. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, mamalayag

Page 23: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

15

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

piromutan elektronik montok mogihum, maganu om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya’ piromutan sosial miagal ko’ Facebook om Twitter.

iv. Woyoo’ Toluud om Sunduan Mamasok

Oponsol do pasandadon o woyo’ toluud miagal ko’ woyo’ guminawo pogun sondii’ om kopuriman sunduan mamasok id standard pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyo’ toluud om oupus tomoimo do pogun sondii’.

Okito nogi’ id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id suang do standard pambalajalan, miagal ko’ koponoinaan koporokisan kinestetik maya’ aktiviti di noulud id standard pambalajalan kabaalan kolumison boros.

vi. Kopogonuan Toilaan

Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga’ koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo gana’

mantad dii, ponuangan boros aanu nogi’ mantad surat abal om isu-isu timpu baino.

vii. Mongindapu’

Mooi do kaanu o tangaanak ngawi’ do monoguang karaaralano’ koposion timpu baino, minog nogi’ do pasandadon id pomusarahan do tangaanak o kabaalan mongindapu’. Montok popoburu’ koposion tangaanak, elemen mongindapu’ miagal ko’ kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.

Page 24: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

16

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

viii. Kreativiti

Kreativiti nopo nga’ iso’ aspek inovasi. Koimbulai o kreativiti mantad ponguhatan om pomusarahan di okreatif om okritis. Oponsol do momoguno o mongingia’ do mogikawo-kawo ponguhatan di okreatif om okritis montok mongunsub kreativiti do tangaanak. Pongia’an di okreatif milo papanahon maya’ mogikawo-kawo aktiviti miagal ko’ popoia’ do puralan boros miampai momoguno do sayau, toi ko’ momoguno sinding montok popoia’ do kabaalan mambasa’.

7.0 PONTAKSIRAN

Pontaksiran standard pambalajalan kawasa’ do papanahon maya’ pontaksiran formatif om pontaksiran sumatif.

Taangkoinabasan tangaanak do momoguno boros milo tipongon maya’ koduo-duo kawo pontaksiran diti.

Pontaksiran Formatif

Papanahon o pontaksiran formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayan do tangaanak. Koindalan o pontaksiran diti maya’ pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia’ do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros. Pontaksiran diti kapanahak kounalan kumaa mongingia’ om tangaanak. Maya’ pongintangan diolo’, kaanu o mongingia’ do koilaan kokomoi tangaanak di au’ kodimpot toi ko’ au’ kaampayat id aktiviti di papanahon id kalas. Soira’ okito do mongingia’ o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia’ o aktiviti suai di kosudong om kaanu mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi’ o pontaksiran formatif montok mongintong kogisaman do tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Ponginsamakan di kawasa’ do gunoon montok pontaksiran formatif nopo nga’ maya’ folio, kalaja’ id tinimungan, pongimatan om maya’ aktiviti monginobos boros miagal ko’ mambasa’ om kuiz.

Page 25: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

17

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

Pontaksiran Sumatif

Sumatif Papanahon o pontaksiran sumatif maya’ poniisan toi ko’ panaasan formal. Maya’ pontaksiran diti, kaanu o mongingia’ ngaawi’ do monimung profail di popokito koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa’ do papanahon o pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tudu nopo do pontaksiran sumatif nga’ monipong om monimung koilaan kokomoi standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.

Page 26: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

18

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

1.1.1 Kaanu momungaran do tuni di norongou.

1.1.2 Kaanu manahak pomusarahan kokomoi tadon do tuni di norongou.

1.1.3 Kaanu popolombus do kobooboroso’ tumanud loyuk di norongou.

1.2.1 Kaanu mamarait pimato tumanud nuludan di kotunud.

1.2.2 Kaanu popisuai om popouni tuni vokal toniba’ om tanaru. Poomitanan: di om dii

STANDARD PONUANGAN

1.1 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad

kolimpupuson do Toun 6.

1.2 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros Kadazandusun id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

1.1.1 Kaanu mokinongou om monindu’ do tuni di norongou.

1.1.2 Kaanu popoilo do koilaan kokomoi tuni di norongou tumanud ponontudukan do mongingia’.

1.1.3 Kaanu popouni kawagu do tuni di norongou.

1.2.1 Kaanu mokinongou om monugut do mamarait do 29 pimato boros Kadazandusun.

1.2.2 Kaanu mongintutun om popouni tuni vokal tumanud ponontudukan do mongingia’. Poomitanan: a, e, i,o, u

STANDARD PAMB

1.1.1 Kaanu mongintutun tuni di norongou.

1.1.2 Kaanu momungaran do tuni di norongou tumanud ponontudukan do mongingia’ .

1.1.3 Kaanu monugut om popouni kawagu tuni di norongou.

1.2.1 Kaanu mamarait 29 pimato boros Kadazandusun.

1.2.2 Kaanu mongintutun om popouni tuni vokal toniba’ om tanaru tumanud ponontudukan do mongingia’ Poomitanan: di om dii

Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Kabaalan Mokinongou om Moboros

Page 27: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

19

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB TOUN 3

1.2.3 Kaanu mongintutun pisuayan tuni konsonan.

1.2.4 Kaanu mamarait om popisuai tuni boros di kipimato sigot / ’ / om aiso sigot.

1.2.5 Kaanu mamarait boros kipimato /b/ om /b/.

1.2.6 Kaanu mamarait boros kipimato /d/ om /d/.

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB TOUN 1

1.2.3 Kaanu mongintutun om popouni tuni konsonan tumanud ponontudukan do mongingia’.

1.2.4 Kaanu mongintutun om popouni tuni do pimato sigot / ’ / tumanud ponontudukan do mongingia’.

1.2.5 Kaanu mongintutun om popouni tuni do pimato /b/ tumanud ponontudukan do mongingia’ .

1.2.6 Kaanu mongintutun om popouni tuni do pimato /d/ tumanud ponontudukan do mongingia’.

STANDARD PAMB TOUN 2

1.2.3 Kaanu mongintutun om popouni tuni konsonan noolos tumanud ponontudukan do mongingia’. /c/ om /f/, /q/ om /x/

1.2.4 Kaanu mamarait boros kipimato sigot / ’ / om aiso sigot tumanud ponontudukan do mongingia’.

1.2.5 Kaanu mamarait boros kipimato /b/ om /b/ tumanud ponontudukan do mongingia’

1.2.6 Kaanu mamarait boros kipimato /d/ om /d/ tumanud ponontudukan do mongingia’.

Page 28: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

20

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

1.3.1 Kaanu popisudong om popolombus do putul boros dumadi iso’ boros di kirati’.

1.3.2 Kaanu mamarait do boros miampai momoguno do pomoroitan di kotunud kokomoi (a) Boogian tinan (b) Kakamot (c) Sikul (d) Pomoinan (e) Songongi’ (f) Tanom (g) Tayam (h) Iman-imanon (i) Sandad pogun (j) Basaan (k) Tuunion (l) Kinoyonon (m) Kalendar (n) Karamayan

STANDARD PONUANGAN

1.3 Kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

1.3.1 Kaanu mamarait boros tumanud putul boros tumanud ponontudukan do mongingia’.

1.3.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om mamarait do boros kokomoi: (a) numbul (b) warana’ (c) bontuk (d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan

STANDARD PAMB

1.3.1 Kaanu mamarait boros tumanud putul boros.

1.3.2 Kaanu sumugut do mongingia’ montok mongintutun om mamarait do boros kokomoi (a) Boogian tinan (b) Paganakan (c) Kakamot (d) Sikul (e) Pomoinan (f) Numbul (g) Timpu (h) Tayam (i) Kinotuan (j) Koua’an (k) Padsakayan (l) Kinoyonon (m) Pakalajaan (n) Karamayan

Page 29: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

21

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

1.3.3 Kaanu momili’ om mamarait do boros miampai momoguno do pomoroitan di kotunud soira’ (a) popointutun (b) mintutun (c) monuhu’ (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu (h) mamason poniod-siod

1.4.1 Kaanu mokinongou om maganu koilaan toponsol id: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana

STANDARD PONUANGAN

1.4 Kaanu o tangaanak do manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di norongou id kolimpupuson doToun 6.

STANDARD PAMB

1.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om mamarait do boros: (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’ (f) monongkotoluod (g) mongudio (h) mokianu

1.4.1 Kaanu mokinongou do: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan

STANDARD PAMB

1.3.3 Kaanu mamarait boros montok (a) mamason kounsikahan (b) popointutun (c) mintutun (d) magalap om monorimo pagalapan (e) monongkosiou (f) monuhu’ (g) mongudio

1.4.1 Kaanu mokinongou om maganu koilaan mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana

Page 30: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

22

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

1.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om popoboros do koilaan di norongou mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana

1.4.3 Kaanu miuhot om misimbar miampai momoguno do boros di oulud om olinuud montok maganu koilaan id (a) sinding (b) susuyan (c) hiis

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

1.4.2 Kaanu manahak do tisuli’ maya’ demonstrasi, lisan toi ko’ ponuatan kokomoi nunu i norongou mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan

STANDARD PAMB

1.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om popoboros do koilaan di norongou mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana

1.4.3 Kaanu moguhot miampai momoguno boros di kosudong om olinuud montok mokianu koilaan. (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan

Page 31: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

23

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD

(d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana

1.4.4 Kaanu manahak sisimbar di kotunud kumaa isoiso’ ponguhatan.

1.4.5 Kaanu mangarati’ om tumanud do ponuhuan.

1.4.6 Kaanu mangarati’ om popolombus do pokionuon miampai do olinuud.

STANDARD PONUANGAN STANDARD STANDARD

(e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana

1.4.4 Kaanu manahak sisimbar di kosudong kumaa isoiso’ ponguhatan.

1.4.5 Kaanu mangarati’ om tumanud do ponuhuan.

1.4.6 Kaanu mangarati’ do pokionuon di norongou

Page 32: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

24

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB TOUN 3

1.5.1 Kaanu mokinongou om momohulit model pibarasan di norongou.

1.5.2 Kaanu momoguno boros di kotunud om olinuud soira’ (a) popointutun (b) mintutun (c) monuhu (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu (h) mamason poniod- siod

STANDARD PONUANGAN

1.5 Kaanu o tangaanak do moboros miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud koyuuyuon, status, umul om koulunan id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB TOUN 1

1.5.1 Kaanu mokinongou om popolombus kawagu do model pibarasan kokomoi: (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’ (f) monongkotoluod (g) mongudio (h) mokianu

1.5.2 Kaanu popolombus do pibarasan miampai momoguno do boros pomolohou di kotunud montok: (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’ (f) monongkotoluod (g) mongudio (h) mokianu

STANDARD PAMB TOUN 2

1.5.1 Kaanu mokinongou om monugut model pibarasan di norongou.

1.5.2 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ montok: (a) mamason kounsikahan (b) popointutun (c) mintutun (d) magalap om monorimo pagalapan (e) monongkosiou (f) monuhu (g) mongudio

Page 33: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

25

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

1.5.3 Kaanu papatantu do boros pomolohou id pibarasan toi ko’ id pononsunudan.

1.5.4 Kaanu manahak ponuhuan di tangasaanang.

1.5.5 Kaanu popoboros do pokionuon di tangasaanang.

1.5.6 Kaanu popolombus do ponguhatan di tangasaanang.

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

1.5.3 Kaanu momili’ boros pomolohou di kotunud id pibarasan toi ko’ id pononsunudan.

1.5.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok manahak do ponuhuan di tangasaanang.

1.5.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok poposunud do pokionuon di tangasaanang.

1.5.6 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popolombus do ponguhatan di tangasaanang.

Page 34: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

26

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

1.6.1 Kaanu popointalang do koilaan kokomoi ahal sondii’.

1.6.2 Kaanu popolombus do sorita’ miampai tumanud nuludan di kosudong.

1.6.3 Kaanu momoguno do boros sondii’ montok monguyad isoiso’ ahal. (a) kakamot (b) kinoyonon (c) Karamayan

STANDARD PONUANGAN

1.6 Kaanu o tangaanak do popolombus topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id pilumaagan sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

1.6.1 Kaanu popoilo do ahal sondii’ miampai momoguno do boros di oulud om olinuud.

1.6.2 Kaanu poposunud kawagu do isoiso’ kinantakan miampai momoguno do gambal.

1.6.3 Kaanu popointalang do isoiso’ koilaan miampai momoguno do boros di oulud om olinuud.

STANDARD PAMB

1.6.1 Kaanu popolombus do koilaan kokomoi ahal sondii’.

1.6.2 Kaanu monorita’ kokomoi nunu i okito id gambal.

1.6.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popointalang do isoiso’ ahal. a) kakamot b) tanom c) tayam

Page 35: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

27

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD

2.1.2 Kaanu mongija’ boros: a) kivokal tanaru om toniba’ b) kipimato sigot c) kikonsonan /b/ om /d/, /b/ om /d/ d) kipimato noolos.

2.1.3 Kaanu mongija’ boros: a) mintootoiso’ b) nosugku c) misompuru’

2.1.4 Kaanu mongija’ mogikawo-kawo boros kokomoi: (a) boogian tinan

STANDARD PONUANGAN

2.1 Kaanu o tangaanak do

boros id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

2.1.1 Kaanu mongintutun bontuk om ngaran do 29 pimato boros Kadazandusun tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.1.2 Kaanu mamarait ngaran 29 pimato boros Kadazandusun.

2.1.3 Kaanu mongija’ tumanud putul boros.tumanud ponontudukan do mongingia’. Poomitanan : /ta/ + /pa’/ = tapa’

2.1.4 Kaanu mongija’ mogikawo-kawo boros tumanud ponontudukan do mongingia’ kokomoi:

STANDARD PAMB

2.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ mongija’ boros: a) kivokal tanaru om toniba’ b) kipimato sigot c) kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/.

2.1.3 Kaanu mongija’ boros tumanud putul boros: a) boros mintootoiso’ b) boros nosugku

2.1.4 Kaanu mongija’ mogikaakawo boros kokomoi: (a) boogian tinan (b) paganakan

Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Mambasa’

Page 36: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

28

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

(b) kakamot (c) sikul (d) pomoinan (e) songongi’ (f) tanom (g) tayam (h) iman-imanon (i) sandad pogun (j) basaan (k) tuunion (l) kinoyonon (m) kalendar (n) karamayan

2.1.5 Kaanu mongintutun tanda basa’: (a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’ (c) koma (,) (d) titik (.) (e) tanda kotigagan (!) (f) tanda pongudio (?)

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

(a) numbul (b) warana’ (c) bontuk (d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan

STANDARD PAMB

(c) kakamot (d) sikul (e) pomoinan (f) numbul (g) timpu (h) tayam (i) kinotuan (j) koua’an (k) padsakayan (l) kinoyonon (m) pakalajaan (n) karamayan

2.1.5 Kaanu mongintutun tanda basa’: (a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’ (c) koma (,) (d) titik (.) (e) tanda kotigagan (!) (f) tanda pongudio (?)

Page 37: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

29

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

2.2.1 Kaanu mambasa’ om mogihum boros kokomoi: (a) boogian tinan (b) kakamot (c) sikul (d) pomoinan (e) songongi’ (f) tanom (g) tayam (h) iman-imanon (i) sandad pogun (j) basaan (k) tuunion (l) kinoyonon (m) kalendar (n) karamayan

2.2.2 Kaanu mambasa’ om mangarati’ komoyon boros.

2.2.3 Kaanu momoguno do komoiboros kigambal montok mogihum do boros misulak.

STANDARD PONUANGAN

2.2 Kaanu o tangaanak do mongintutun om momungaran nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

2.2.1 Kaanu mambasa’ om momungaran tumanud ponontudukan do mongingia’ kokomoi: (a) numbul (b) warana’ (c) bontuk (d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan

STANDARD PAMB

2.2.1 Kaanu mongintutun om mambasa’ boros kokomoi: (a) boogian tinan (b) paganakan (c) kakamot (d) sikul (e) pomoinan (f) numbul (g) timpu (h) tayam (i) kinotuan (j) koua’an (k) padsakayan (l) kinoyonon (m) pakalajaan (n) karamayan

2.2.2 Kaanu mambasa’ om mangarati’ do boros.

2.2.3 Kaanu momoguno do komoiboros kigambal montok mogihum boros.

Page 38: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

30

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

2.3.1 Kaanu popisudong do piipiro putul boros montok popolombus boros di kirati.

2.3.2 Kaanu mambasa’ boros a) kivokal toniba’ om tanaru b) kipimato sigot c) kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ d) kipimato noolos

2.3.3 Kaanu mambasa’ a) boros mintootoiso’ b) boros nosugku

STANDARD PONUANGAN

2.3 Kaanu o tangaanak do mamb boros miampai momoguno do pomoroitan di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

2.3.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popolombus boros tumanud putul boros. Poomitanan : /ko/ /pi/ /wo/ / sian/

2.3.2 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni vokal tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.3.3 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni konsonan tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.3.4 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni sigot /’/.tumanud ponontudukan do mongingia’.

STANDARD PAMB

2.3.1 Kaanu popolombus boros tumanud putul boros.

2.3.2 Kaanu minsingumbal do popolombus boros a) kivokal toniba’ om tanaru b) kipimato sigot c) kikonsonan /b/ om /d/, /b/ om /d/.

2.3.3 Kaanu minsingumbal popolombus a) boros mintootoiso’ b) boros nosugku

Page 39: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

31

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

2.3.5 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni do /b/ tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.3.6 Kaanu mambasa’ boros montok popouni do tuni /d/ tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.3.7 Kaanu popolombus boros tumanud loyuk di pointunud tumanud ponontudukan do mongingia’.

Page 40: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

32

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

2.4.1 Kaanu mambasa’ boros tumanud pomoroitan om loyuk di pointunud. (a) popointutun (b) mintutun (c) monuhu (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu (h) mamason poniod- siod

2.4.2 Kaanu mambasa’ do frasa om ayat miampai momoguno do pomoroitan di kotunud id : (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana

STANDARD PONUANGAN

2.4 Kaanu o tangaanak do mambasa’ boros id frasa om ayat miampai momoguno do pomoroitan om loyuk di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

2.4.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun om popolombus boros (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’ (f) monongkotoluod (g) mongudio (h) mokianu

2.4.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mambasa’ do frasa om ayat (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’ (f) monongkotoluod (g) mongudio (h) mokianu

STANDARD PAMB

2.4.1 Kaanu minsingumbal popolombus do boros miampai momoguno pomoroitan di kosudong montok (a) mamason kounsikahan (b) popointutun (c) mintutun (d) magahap om monorimo (e) pagahapan (f) monongkosiou (g) monuhu’ (h) mongudio (i) mokianu

2.4.2 Kaanu mambasa’ do frasa om ayat mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) pokionuon (h) poskad (i) kopoilaan (j) surat (k) rencana

Page 41: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

33

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

2.4.3 Kaanu mambasa’ do opuhod miampai momoguno do pomoroitan di kotunud.

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

2.4.3 Kaanu mambasa’ opuhod tumanud ponontudukan do mongingia’.

STANDARD PAMB

2.4.3 Kaanu mambasa’ do opuhod miampai momoguno do pomoroitan di kotunud

Page 42: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

34

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

2.5.1 Kaanu mambasa’ montok maganu koilaan toponsol mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) poskad (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana

2.5.2 Kaanu momili’ om mongulud do koilaan di nabasa’

2.5.3 Kaanu popolombus do koilaan di nabasa’.

STANDARD PONUANGAN

2.5 Kaanu o tangaanak do mambasa’, mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’ id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

2.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok maganu koilaan mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) poskad

2.5.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok manahak do tisuli’ lisan toi ko’ ponuatan kokomoi koilaan id (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) poskad

STANDARD PAMB

2.5.1 Kaanu mambasa’ montok maganu koilaan mantad: (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) ponguhatan (f) ponuhuan (g) poskad (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana

2.5.2 Kaanu mongintutun om papatayad do koilaan di nabasa’

2.5.3 Kaanu popoboros do kolilaan di nabasa’.

Page 43: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

35

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

2.6.1 Kaanu momoguno do peta minda om carta montok poposunud kawagu do koilaan di nabasa’ tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ mantad teks tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.7.1 Kaanu popolombus do topurimanan kokomoi koilaan di nabasa’.

2.7.2 Kaanu mongintutun om monokodung watak id susuyan

STANDARD PONUANGAN

2.6 Kaanu o tangaanak do popoilo kawagu do koilaan di nabasa’ miampai momoguno

kolimpupuson do Toun 6.

2.7 Kaanu o tangaanak do manahang do teks di nabasa’ id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

2.6.1 Kaanu popokito do demonstrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ mantad teks tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.7.1 Kaanu popoilo do topurimanan kokomoi teks di nabasa’.

2.7.2 Kaanu momili’ do watak di korohian toi ko’ di au’ korohian.

STANDARD PAMB

2.6.1 Kaanu poposodia do peta minda montok popoilo’ kawagu do koilaan di nabasa’ tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi montok popoilo kawagu koilaan di nabasa’ mantad teks tumanud ponontudukan do mongingia’.

2.7.1 Kaanu popoboros do topurimanan kokomoi koilaan di nabasa’

2.7.2 Kaanu momili’ om manahang do watak id susuyan.

Page 44: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

36

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.1.3 Kaanu monuat do Isoiso’ bontuk tumanud ponuhuan do mongingia’.

3.1.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ do monuat pimato tumanud ponuatan mirangkai.

STANDARD PONUANGAN

3.1 Kaanu o tangaanak poposuat do boros miampai momoguno ralan di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

3.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ do monuat momoguno pinsil di pointunud.

3.1.2 Kaanu o tangaanak do momorulud (a) mantad id sawat kumaa id siriba’ (b) mantad id siriba’ kumaa id sawat (c) mantad gibang kumaa wanan (d) mantad wanan kumaa gibang

3.1.3 Kaanu molukis do bontuk tumanud rulud.

3.1.4 Kaanu monuat tumanud do rulud: (a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’ (c) numbul (d) boros

STANDARD PAMB

3.1.3 Kaanu popiromut do titik montok poposiliu do isoiso’ bontuk.

3.1.4 Kaanu poposuat do pimato tumanud bontuk. Poomitanan: (a) a,c,e,o (b) b, b,d,d, (c) g, j, p, q (d) m, n, u, w

Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Kabaalan Monuat

Page 45: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

37

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.1.5 Kaanu monuat putul boros om boros tumanud ponuatan mirangkai.

3.1.7 Kaanu papatayad do numbul ordinal. Poomitanan: Koiso’- Kohopod

3.1.8 Kaanu momoguno do komoiboros montok momorujuk ija’an.

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

3.1.5 Kaanu monuat kawagu do a) pimato tagayo b) pimato tokoro’ c) numbul d) boros

3.1.6 Kaanu papatayad do 29 pimato boros Kadazandusun.

3.1.7 Kaanu papatayad do numbul 1 – 50.

STANDARD PAMB

3.1.5 Kaanu monuat kawagu do boros om frasa.

3.1.6 Kaanu papatayad tumanud nuludan di kotunud do 29 pimato boros Kadazandusun. (a) pimato tagayo (b) pimato tokoro’

3.1.7 Kaanu papatayad do numbul tumanud nuludan di kotunud 0 – 100.

Page 46: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

38

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.2.1 Kaanu momili’ om poposuat kawagu do boros kokomoi (a) boogian tinan (b) kakamot (c) sikul (d) pomoinan (e) songongi’ (f) tanom (g) tayam (h) iman-imanon (i) sandad pogun (j) basaan (k) tuunion (l) kinoyonon (m) kalendar (n) karamayan

3.2.2 Kaanu monuat boros mantad bahan pongunsub di pinatahak.

STANDARD PONUANGAN

3.2 Kaanu o tangaanak poposuat kawagu nunu i okito, orongou, oroso, osingud om opurimanan id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

3.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok momungaran om poposuat kawagu boros kokomoi (a) numbul (b) warana’ (c) bontuk (d) boogian tinan (e) paganakan (f) kakamot (g) sikul (h) tayam (i) kalendar (j) taakanon (k) tanom (l) karamayan

STANDARD PAMB

3.2.1 Kaanu poposuat kawagu do boros kokomoi (a) boogian tinan (b) paganakan (c) kakamot (d) sikul (e) pomoinan (f) numbul (g) timpu (h) tayam (i) kinotuan (j) koua’an (k) padsakayan (l) kinoyonon (m) pakalajaan (n) karamayan

3.2.2 Kaanu poposuat do boros do nunu i okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan.

Page 47: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

39

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.2.3 Kaanu momili om monuat boros tumanud bahan pongunsub di pinatahak.

3.2.4 Kaanu popisudong om monuat frasa toi ko’ ayat tumanud bahan pongunsub di pinatahak.

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

3.2.3 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ mongulud om poposuat do pimato montok momonsoi do boros. Poomitanan: uTaugn

Page 48: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

40

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat mantad bahan pongunsub di pinatahak.

3.3.3 Kaanu mongulud boros om frasa sumiliu do ayat misompuru’.

3.3.4 Kaanu momonsoi do frasa om ayat mantad boros pongunsub montok: (a) popointutun (b) mintutun (c) monuhu’ (d) mongudio (e) mokianu (f) mongimbayat (g) mogodu (h) mamason poniod – siod

STANDARD PONUANGAN

3.3 Kaanu o tangaanak do

ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda’ basa’ di kotunud id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

3.3.1 Kaanu monuat do frasa om ayat tumanud rulud.

3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat.

3.3.3 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ do mongulud boros om frasa sumiliu do ayat.

3.3.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ montok momogonop do frasa om ayat. (a) mumpongol (b) mitongkiad (c) popointutun (d) mintutun (e) monuhu’ (f) monongkotoluod (g) mongudio

STANDARD PAMB

3.3.1 Kaanu monuat do frasa om ayat.

3.3.2 Kaanu monuat kawagu do frasa om ayat

3.3.3 Kaanu mongulud boros om frasa sumiliu do ayat mintootoiso’.

3.3.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongngia’ montok momonsoi do frasa om ayat montok (a) mamason kounsikahan (b) popointutun (c) mintutun (d) magalap om monorimo pagalapan (e) monongkosiou (f) monuhu’ (g) mongudio (h) mokianu

Page 49: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

41

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso’ mantad isoiso’ bahan pongunsub.

3.3.6 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso’ toi ko’ ayat misompuru’ mantad isoiso’ bahan pongunsub.

3.3.7 Kaanu momoguno tanda’ basa’ di kotunud id ponuatan do : (a) sinding (b) susuyan (c) hiis (d) pibarasan (e) poguhatan (f) ponuhuan (g) poskad (h) kopoilaan (i) surat (j) rencana

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mantad gambal om boros pongunsub.

3.3.6 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso’ tumanud gambal.

3.3.7 Kaanu monuat ayat miampai momoguno tanda’ basa’ di kotunud.

Page 50: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

42

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

3.4.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok mongintutun do format ponuatan di kotunud montok: (a) susuyan (b) hiis (c) pibarasan (d) poskad (e) kopoilaan (f) surat (g) rencana

3.4.2 Kaanu momoguno mogikaakawo boros id ponuatan.

3.4.3 Kaanu momoguno mogikaakawo ayat id ponuatan.

STANDARD PONUANGAN

3.4 Kaanu o tangaanak do monuat isoiso’ ponuatan miampai momoguno do format, boros, ayat di pointunud id kolimpupuson do toun 6..

STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

Page 51: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

43

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

4.1.1 Kaanu popolombus kawagu do koilaan maya’ aktiviti momonsoi: (a) buuk tonini’ (b) poster (c) kolaj (d) kad (e) mobail (f) origami om suusuai po

4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popolombus om popokito do manangon (a) tangon (b) suminding (c) minsingkono’ (d) sumayau (e) popolombus hiis i. sudawil ii. sundait iii. tala-ala’ iv. sisindiron

STANDARD PONUANGAN

4.1 Kaanu o tangaanak do koilaan maya’ m kawo aktiviti di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

4.1.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ montok popolombus kawagu do koilaan maya’ aktiviti momonsoi: (a) buuk tonini’ (b) poster (c) kolaj (d) kad om suusuai po

4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popolombus toi ko’ popokito do (a) tangon (b) sinding (c) pinsingkanaan (d) sayau (e) hiis i. sudawil ii. sundait iii. sisindiron

STANDARD PAMB

4.1.1 Kaanu tumanud Ponontudukan mongingia’ montok popolombus kawagu do koilaan maya’ aktiviti momonsoi: (a) buuk tonini’ (b) poster (c) kolaj (d) kad (e) origami (f) mobail om suusuai po

4.1.2 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popolombus om popokito do (a) tangon (b) suminding (c) minsingkono’ (d) sumayau (e) popolombus hiis i. sudawil ii. sundait iii. tala’-ala’

Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Kolumison Boros

Page 52: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

44

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

4.1.3 Kaanu mongintutun om poposuat woyo’ toluud om ponontudukan di aanu mantad: (a) tangon (b) sinding (c) hiis

STANDARD PONUANGAN STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

Page 53: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

45

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

4.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok monimung do koilaan maya’ mogikaakawo aktiviti kokomoi do

a) Koubasanan tinaru Kadazan om Dusun i. Pogoduhan/ Pogilinan

b) Basaan koubasanan i. Mongintutun om popisuai wotik tumanud watas.

c) Taakanon koubasanan i. Parai ii. Mongintutun resepi taakanon.

d) Mongintutun do kakamot i) Tinunturu’ i) Pomutanaman.

STANDARD PONUANGAN

4.2 Kaanu o tangaanak do koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’

di kohiok id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

4.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ montok monimung do koilaan maya’ mogikawo- kawo aktiviti kokomoi do :

a) Koubasanan tinaru Kadazan om Dusun i. Sayau ii. Tuunion iii. Pogoduhan/Pogilinan

b) Basaan om karamayan di taandakon do tinaru Kadazan om Dusun

c) Taakanon om tiinumon koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun

STANDARD PAMB

4.2.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia’ montok monimung do koilaan maya’ mogikaakawo aktiviti kokomoi do :

a) Koubasanan tinaru Kadazan om Dusun i. Pogoduhan / Pogilinan ii Kaamatan.

b) Basaan koubasanan i. ogingot basaan koubasanan

c) Taakanon i. Taakanon koubasanan (gamut, roun om tua’ d) Kakamot i. Tinunturu

Page 54: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

46

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

5.1.1 Kaanu momoguno do pimato noolos.

5.1.2 Kaanu momoguno do sigot /’/ id lisan om ponuatan.

5.1.3 Kaanu momoguno do konsonan /b/ om /d/, /b/ om /d/ id lisan om ponuatan.

5.1.4 Kaanu momoguno do vokal tanaru om toniba’ id lisan om ponuatan

STANDARD PONUANGAN

5.1 Kaanu o tangaanak mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om ponuatan id kolimpupuson do toun 6.

STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

5.1.1 Kaanu mongintutun bontuk, ngaran om tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun.

5.1.2 Kaanu momoguno do sigot /’/ id lisan om ponuatan.

5.1.3 Kaanu momoguno do /b/ om /d/ poloputon om /b/ om /d/ au’ poloputon id lisan om ponuatan.

5.1.4 Kaanu mongintutun boros kivokal tanaru om toniba’ tumanud ponontudukan do mongingia’.

Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Puralan Boros

Page 55: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

47

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

5.2.1 Kaanu momoguno do Boros Ngaran.

5.2.2 Kaanu momoguno do Boros Maan.

5.2.3 Kaanu momoguno do Boros Ula.

5.2.4 Kaanu momoguno do Boros Toguangon.

(a) popionit (b) kotigagan (c) pongudio (d) ponuhuan (e) pongintaban

STANDARD PONUANGAN

5.2 Kaanu o tangaanak do momoguno mogikaakawo sompuruan boros id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

5.2.1 Kaanu mongintutun Boros Ngaran.

5.2.2 Kaanu mongintutun Boros Maan.

5.2.3 Kaanu mongintutun Boros Ula

5.2.4 Kaanu mongintutun Boros Toguangon.

(a) kotigagan (b) pongudio (c) ponuhuan

Page 56: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

48

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

5.3.1 Kaanu momoguno do boros mintootoiso’ id ponuatan.

5.3.2 Kaanu momonsoi mogikaakawo boros nosugku.

5.3.3 Kaanu momonsoi ayat misompuru’.

5.3.4 Kaanu momili’ tanda basa’ di kotunud id ponuatan.

STANDARD PONUANGAN

5.3 Kaanu o tangaanak momonsoi mogikaakawo boros om ayat miampai momoguno do tanda basa’ di kotunud id kolimpupuson Toun 6.

STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

5.3.1 Kaanu momonsoi boros mintotoiso’.

5.3.2 Kaanu mongintutun om momonsoi boros nosugku tumanud ponontudukan mongingia’ .

5.3.3 Kaanu mongintutun om momonsoi boros misompuru’ tumanud ponontudukan mongingia’.

5.3.4 Kaanu momoguno tanda basa’.

Page 57: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

49

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

5.4.1 Kaanu mongintutun om monuat kawagu Guas Ayat tumanud ponuntudukan do mongingia’ mongintutun Guas Ayat Poomitanan : FN + FN Mongingia’ i tapa’ ku. FM + FN Maamaso mongia’ i tapa’ ku.

5.4.2 Kaanu mongintutun om momonsoi Ayat Mintootoiso (VSO) tumanud ponontudukan do mongingia’.

5.4.3 Kaanu momonsoi mogikaakawo ayat . tumanud ponontudukan do mongingia’ . (a) ayat toomod (b) ayat pongudio (c) ayat ponuhuan (d) ayat kotigagan.

STANDARD PONUANGAN

5.4 Kaanu o tangaanak do momonsoi mogikaakawo ayat di agramatis id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

5.4.1 Kaanu mongintutun om monuat kawagu Guas Ayat di agramatis tumanud ponuntudukan do mongingia’ . Poomitanan : FN + FN Mongingia’ i tapa’ ku.

5.4.2 Kaanu mongintutun om momonsoi Ayat Mintootoiso (VSO) tumanud ponontudukan do mongingia’.

5.4.3 Kaanu mongintutun om monuat kawagu mogikaakawo ayat tumanud ponontudukan do mongingia’ (a) ayat toomod (b) ayat pongudio (c) ayat ponuhuan (d) ayat kotigagan.

Page 58: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

KU

RIK

ULU

M S

TAN

DA

RD

SEK

OLA

H R

END

AH

B

AH

ASA

KA

DA

ZA

ND

USU

N T

AH

AP

1 2

01

0 K

UR

IKU

LUM

STA

ND

AR

D S

EKO

LAH

REN

DA

H

BA

HA

SA K

AD

AZ

AN

DU

SUN

TA

HA

P 1

20

10

50

Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1

STANDARD PAMB

5.5.1 Kaanu mongintutun om momoguno kopomoroitan ginumu montok: (a) tayam (b) kakamot (c) taakanon (d) tanom (e) tulun

5.6.1 Kaanu mongintutun om mongilo rati’ do tukadan.

STANDARD PONUANGAN

5.5 Kaanu o tangaanak do momoguno do kopomoroitan ginumu id lisan om ponuatan id kolimpupuson do Toun 6.

5.6 Kaanu o tangaanak do momoguno tukadan id lisan om ponuatan id kolimpupuson do Toun 6.

STANDARD PAMB

STANDARD PAMB

5.5.1 Kaanu mongintutun om popisudong kopomoroitan ginumu montok: (a) tayam (b) kakamot (c) taakanon (d) tanom (e) tulun

5.6.1 Kaanu mongintutun om mongilo rati’ do tukadan tumanud ponontudukan do mongingia’.

Page 59: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1
Page 60: DSK Bahasa KadazanDusun Tahap 1

Terbitan:

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

Aras 4-8, Blok E9 Kompleks Kerajaan Parcel E

Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan 62604 PUTRAJAYA

Tel: 03-8884 2000 Faks: 03-8888 9917 http://www.moe.gov.my/bpk