Download - Tugasan Rasm Hbqe1203-Ustazah Siti Eshah Salleh

KURSUS RESM AL-UTHMANI (HBQE1203

FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA

HBQE1203 : RESM AL-UTHMANI

NAMA : SITI ESHAH BINTI SALLEH

NO. MATRIKULASI : 650121035766001

NO. KAD PENGENALAN : 650121-03-5766

NO. TELEFON : 019 8613014

E-MAIL : [email protected]

TUTOR : MOHD ZAINUN ANUAR BIN MAT

SALLEH

E-MAIL : [email protected]

SEMESTER : JANUARI 2013

PUSAT PEMBELAJARAN : SABAH LEARNING CENTER

FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA | 0

mailto:[email protected]


ISI KANDUNGAN

Perkara Muka Surat________________________________________________________________________________________________________________

Pendahuluan 21. PENGENALAN : Rasm Uthmani 3

1.1 Pengertian Rasm Uthmani 3

1.2 Kepentingan ilmu Rasm Uthmani 3

1.3 Keistimewaan Rasm Uthmani 4

1.4 Keutamaan Ilmu Rasm Uthmani 5

1.4 Faedah Rasm Uthmani 5

2. FAKTOR-FAKTOR RASM UTHMANI PERLU DIBERI KEUTAMAAN 5

2.1 Rasm Uthmani Bersifat Tauqifi 5

2.2 Rasm Uthmani Adalah Sebahagian Rukun Bacaan Al-Qur′an 6

2.3 Meliputi Tujuh Huruf 6

2.4 Rasm Uthmani Bertepatan dengan Semakan Bacaan Al-Qur′an Terakhir 7

3. PERBEZAAN RASM UTHMANI DENGAN RASM QIYASI 7

3.1 Perbezaan Dari Sudut Ta’rif 7

3.2 Perbezaan Dari Sudut Hukum Penulisan Al-Quran 8

3.3 Perbezaan Dari Sudut Sifat Antara Tauqifi Atau Bukan Tauqifi 9

3.4 Perbezaan Dari Sudut Kaedah Penulisan : 9

3.5 Perbezaan Dari Sudut Fungsinya Yang Menepati Mushaf-mushaf Uthmani 12

Yang Merupakan Sebahagian Rukun Bacaan AL-Quran

4. TAUQIFI & TAUFIQI 13

2.1 Definisi Tauqifi 13

2.2 Definisi Taufiqi 13

5. PERBAHASAN ULAMA′ MUKTABAR TENTANG ISU RASM UTHMANI 13

SAMA ADA IA BERSIFAT TAUQIFI ATAU BUKAN TAUQIFI

5.1 Ulama-Ulama Yang Mengakui Bahawa Rasm Uthmani Bersifat Tauqifi 13

5.2 Ulama-Ulama Yang Tidak Mengakui Bahawa Rasm Uthmani Bersifat Tauqifi 15

5.3 Tauqifi & Istilahi (Ulama-Ulama Yang Mengakui Rasm Uthmani Bersifat 16

Tauqifi Dan Mengharuskan Penulisan Bahasa Arab)

RUMUSAN 17

BIBILIOGRAFI 18



Pendahuluan

Segala puji bagi Allah (s.w.t) Tuhan yang mencipta alam semesta. Selawat dan salam

ke atas junjungan besar Nabi Muhammad (s.a.w), keluarga dan para sahabat baginda. Saya

amat bersyukur kepada Allah (s.w.t) di atas hidayah dan pertolongan-Nya, tugasan bagi

Kursus Resm Al-Uthmani (HBQE 1203) yang menyentuh tentang Rasm Uthmani ini dapat

disempurnakan sepenuhnya.

Tugasan Ini disusun dan dibahagikan kepada beberapa bahagian utama bermula

Pengenalan : Rasm Uthmani, diikuti Faktor-Faktor Rasm Uthmani Perlu Diberi

Keutamaan, seterusnya Perbezaan Resm Uthmani Dengan Resam Qiyasi, diikuti

Definisi Tauqifi & Taufiqi; dan juga Perbahasan Ulama′ Muktabar Tentang Isu Rasm

Uthmani Sama Ada Ia Bersifat Tauqifi Atau Bukan Tauqifi.

Dalam kesempatan ini, saya ingin merakamkan ucapan ribuan terima kasih kepada

semua pihak yang terlibat sepanjang menjayakan tugasan ini. Terutamanya kepada pihak

pensyarah dan sebagai penyelia tugasan ini iaitu En. Mohd Zainun Anuar Bin Mat Salleh

di atas tunjuk ajar beliau sepanjang meyiapkan tugasan ini. Ucapan ribuan terima kasih juga

kepada rakan-rakan seperjuangan kerana telah meluangkan masa untuk menjalankan sesi

perbincangan. Kerjasama dan keperihatinan semua pihak amat saya hargai.

Sesungguhnya, tugasan ini banyak memberi manfaat kepada diri saya dan saya

berharap agar ia dijadikan salah satu sumber rujukan pelajar lain. Sememangnya tugasan ini

telah memberi kefahaman yang mendalam hukum penulisan Al-Quran dengan Rasm Uthmani

dan perbezaan pendapat ulama tentang sifat Rasm Uthmani sama ada Tauqifi atau TaUfiqi.

Semoga Allah (s.w.t) memberkati usaha murni ini dalam meneroka dunia ilmu tanpa

sempadan.

Disediakan oleh :SITI ESHAH BT SALLEH650121035766001(Fakulti Pendidikan & Bahasa)



1. PENGENALAN : Rasm Uthmani

Al-Qur′an merupakan mukjizat Nabi Muhammad s.a.w. yang terbesar daripada Allah

s.w.t serta sentiasa terpelihara daripada penyelewengan sama ada dalam bentuk lisan mahu

pun dalam bentuk penulisan. Ia diturunkan melalui perantaraan Malaikat Jibril a.s. bersama

bentuk bacaan mutawatir. Allah s.w.t telah menentukan kaedah-kaedah tertentu bagi

membentuk kalimah al-Qur′an. Dengan izin Allah s.w.t, para ulama′ Berjaya mengesan

beberapa kaedah penulisan kalimah-kalimah al-Quran. Kaedah tersebut adalah kaedah Rasm

Uthmani. Kaedah ini adalah bersumberkan Rasulullah s.a.w dan para sahabat baginda dan

digunakan untuk menulis kalimah-kalimah kitab suci al-Qur′an al-Karim. Ini menunjukka

kepada kita bahawa Rasulullah s.a.w. amat menitikberatkan penyeragaman kaedah penulisan

kalimah-kalimah AL-qur′an iaitu dengan kaedah penulisan Rasm Uthmani supaya dapat

mengekal dan memelihara ketepatan bacaan Qiraat tujuh atau sepuluh yang mutawatir

daripada Rasululah s.a.w. Berikut dikemukakan beberapa penjelasan tentang beberapa

perkara asas Rasm Uthmani.

1.1 Definisi Rasm

Rasm bermaksud pembentukan (taswir) lafaz atau perkataan melalui penggabungan

huruf-huruf Hijaiyyah.

Rasm juga bermaksud gambaran-gambaran kalimah yang seterusnya dapat diujarkan

atau dituturkan.

Rasm juga ialah petunjuk adanya sesuatu lafaz. Ia juga bermaksud apa sahaja yang

berkaitan dengan apa-apa sahaja yang berkaitan dengan apa-apa saja jenis Khat, contohnya

al-Kufi, al-Thulth dan al-Riqa’ah

1.2 Definisi Ilmu Rasm

Ilmu Rasm ialah sesuatu ilmu yang membincangkan tentang kaedah dan cara

penulisan serta pembentukan lafaz/kalimah. Ia meliputi cara menjaga lafaz huruf atau

mengekalkan bentuk tulisan asalnya atau melalui beberapa penambahan, pengurangan,

pemisahan (fasal), perangkaian (wasal) atau penggantian (badal).



1.3 Definisi Rasm Uthmani

Rasm Uthmani ialah ilmu yang membincangkan kaedah penulisan kalimah-kalimah

ayat-ayat al-Qur′an yang digunakan dan dipersetujui oleh Saiyidina Uthman ketika

penyalinan dan penulisan al-Qur′an.

Ia juga diistilahkan sebagai Rasm Mushaf oleh Majma’ Buhuth al-Islamiyyat.Ulama

telah mendefinisikan Rasm Mushaf sebagai apa-apa yang ditulis oleh para sahabat nabi

berkaitan dengan lafaz al-Qur′an dalam mushaf Uthmani dengan bentuk dan format tersendiri

yang berbeza dengan kaedah-kaedah penulisan bahasa Arab.

Rasm Uthmani juga bermaksud tulisan mashaf-mashaf al-Qur′an yang digunakan dan

dipersetujui oleh Sayyidina ‘Uthman r.a. untuk menulis kalimah-kalimah al-Qur′an dan

huruf-hurufnya.

Ia juga bermaksud satu ilmu untuk mengetahui perbezaan antara mashaf-mashaf

Rasm ‘Uthmani dengan Rasm Qiyasi.

Selain itu, sebahagian ulama′ berpendapat bahawa ia adalah sebarang penulisanyang

menyalahi cara penulisan lafaz-lafaz disebabkan ziyadah, hadhf, ibdal dan sebagainya.

Dr. Sya’ban Muhammad Ismail turut mendefinisikan Rasm Uthmani sebagai satu

keterangan yang membicarakan mengenai mashaf-mashaf yang ditulis pada zaman Saiyidina

‘Uthman r.a. dan diutus ke kota-kota Islam ketika itu. Kaedah penulisannya pula merangkumi

tujuh huruf al-Qur′an, ditulis tanpa mempunyai titik dan baris semasa semakan terakhir dan

tidak dimansuhkan bacaannya.

Rasm Uthmani juga dikenali sebagai Rasm Istilahi kerana dinisbahkan kepada para

sahabat yang bertanggungjawab untuk menulis mashaf-mashaf dengan menggunakan rasm

tersebut.

Selain itu, ia juga dinamakan Rasm Tawqifi kerana Rasm Uthmani merupakan kaedah

yang diajarkan oleh Rasulullah s.a.w. Baginda s.a.w telah memerintahkan supaya Rasm

Uthmani digunakan dalam penulisan al-Qur′an pada ketika itu.

Secara konklusinya, daripada definisi-definisi yang dikemukakan oleh para ulama′

maka jelaslah di sini Rasm Uthmani itu ialah tulisan asal al-Qur′an yang diwahyukan oleh

Allah s.w.t kepada Rasulullah s.a.w., diajarkan kepada para sahabat untuk menulis ayat-ayat

al-Qur′an dan juga dinisbahkan kepada Sayyidina ‘Uthman r.a.. kerana Sayyidina Uthman

telah mengarahkan supaya al-Qur′an disalin semula kepada beberapa buah mashaf dengan

menggunakan Rasm tersebut.



1.4 Keutamaan ilmu Rasm Uthmani

Setelah mengetahui definisi-definisi tentang Ilmu Rasm Uthmani, kita dapati ia sangat

penting dipelajari dan didalami supaya penulisan kalimah-kalimah al-Qur′an sentiasa betul,

tepat. Rasm Uthmani juga sangat perlu diberi keutamaan lebih-lebih lagi apabila seseorang

itu hendak menulis atau membaca kitab suci al-Qur′an. Terdapat beberapa faktor yang

dijadikan sandaran oleh para Ulama′ untuk memperkukuh kenyataan bahawa ilmu Rasm

Uthmani sangat penring untuk didalami. Faktor-faktor tersebut ialah Rasm Uthmani bersifat

Tauqifi, merupakan salah satu rukun bacaan al-Qur′an, merangkumi tujuh huruf al-Qur′an

dan bertepatan dengan pembentangan terakhir.

1.5 Faedah Rasm Uthmani

Faedah-faedah Rasm Uthmani antaranya ialah Rasm Uthmani dapat memelihara

daripada kesalahan-kesalahan dalam penulisan Al-Qur′an. Rasionalnya ialah jika tulisan

sesuatu kalinah atau lafaz salah, sudah tentu bacaannya juga salah. Penulisan yang betul

adalah merupakan perkara penting untuk kesahihan dalam sebutan sesuatu kalimah.

2. Faktor-faktor Utama Rasm Uthmani Perlu Diberi Keutamaan

Terdapat beberapa keistimewaan yang dimiliki oleh kaedah Rasm Uthmani antaranya

ialah bersifat Tauqifi, menjadi sebahagian rukun bacaan al-Qur′an, meliputi tujuh huruf, dan

bertepatan dengan pembentangan bacaan al-Qur′an terakhir.

2.1 Rasm Uthmani Bersifat Tauqifi

Rasm Uthmani bersifat Tauqifi disebabkan ia satu kaedah penulisan yang diajarkan

oleh Rasulullah s.a.w. kepada para sahabat. Rasulullah s.a.w. pula hanya akan menyampaikan

sesuatu kepada ummatnya setelah mendapat wahyu daripada Allah s.w.t.. Ini menunjukkan

bahawa kaedah penulisan yang baginda ajarkan itu sebenarnya datang daripada Allah s.w.t.

Allah s.w.t. berfirman :



Ertinya : “Demi bintang semasa ia menjunam. Rakan kamu (Nabi Muhammad s.a.w. yang

kamu tuduh dengan berbagai tuduhan itu) tidaklah ia menyeleweng (dari jalan yang benar)

dan ia pula tidak sesat (dengan kepercayaan yang salah). Dan ia tidak memperkatakan

(sesuatu yang berhubung dengan agama Islam) menurut kemahuan dan pendapatnya sendiri.

Segala yang diperkatakan itu (sama ada al-Qur′an atau hadis) tidak lain hanyalah wahyu

yang diwahyukan kepadanya”.

Kemudian, penulisan al-Quran menggunakan kaedah Rasm Uthmani ini berterusan sampailah

zaman Saiyidina Abu Bakar, zaman Saiyidina Uthman dan juga Tabi’ Tabiin

2.2 Rasm Uthmani Adalah Sebahagian Rukun Bacaan Al-Qur′an

Rukun Bacaan al-Qur′an ada tiga perkara iaitu berkesinambungan sanad yang sahih,

menepati bahasa Arab dan menepati salah satu Mushaf Uthmani. Salah satu daripadanya

ialah hendaklah bertepatan dengan salah satu daripada mushaf-mushaf Uthmani sebagaimana

mushaf-mushaf yang diedarkan ke Makkah, Madinah, Kufah, Basrah, Syam atas arahan

Sayyidina Uthman atau pun mushaf al-Imam yang disimpan sendiri oleh beliau. Rukun

bermaksud perkara yang perlu ada pada sesuatu tetapi jika tiada, maka Allah s.w.t. tidak akan

menerima perbuatan atau amalan tersebut. Contohnya, ibadah puasa tidak akan diterima

Allah s.w.t jika tidak dilengkapi oleh semua rukun-rukunnya. Samalah seperti amalan

membaca al-Qur′an, ia tidak diterima bacaannya itu jika tidak menepati salah satu daripada

mushaf-mushaf Uthmani. Bacaan yang tidak menepati rukun dianggap syaz iaitu bacaan

ditolak.Perlu diketahui ulama bersepakat tidak mengakui quraniyyat (kequranan) Qiraat

Syazzat dan tidak membenarkan bacaannya ketika dalam solat mahupun d luar solat.

2.3 Meliputi Tujuh Huruf

Rasm Uthmani adalah meliputi tujuh huruf al-Qur′an seterusnya menjadikan Rasm

Uthmani bertepatan dengan wajah Qiraat yang diajarkan Rasulullah s.a.w. kepada sahabat-

sahabatnya. Pendapat yang disepakati majoriti ulama berkaitan tujuh huruf tersebut ialah

tujuh cara bacaan yang merangkumi unsur-unsur seperti kata nama sama ada ia mufrad,

muthanna atau jamak; sama ada ia muzakkar atau muannas; perselisihan pada cara ikrab

(analisa nahu); perselisihan cara tasrif; perselisihan mendahulu atau menta′khir sesuatu huruf

atau kalimah; perselisihan dari segi ibdal; perselisihan dari segi menambah atau

mengurangkan sesuatu huruf atau kalimah; dan perselisihan pada lahjah sama ada tebal atau



nipis, imalah, tashil, isymam dan sebagainya. Jika Rasm Uthmani tidak digunakan dalam

penulisan al-Qur′an, sudah tentu mushaf yang dihasilkan tidak meliputi semua huruf. Ini

menunjukkan mushaf tersebut terhad dan tidak sesuai digunakan untuk membaca semua

qiraat mutawatiroh yang lain. Sebaliknya hanya terbatas kepada Qiraat mutawatiroh tertentu

sahaja.

2.4 Rasm Uthmani Bertepatan dengan Pembentangan Bacaan Al-Qur′an Terakhir

Perlu diketahui bahawa Rasulullah s.a.w. telah melakukan semakan terakhir bacaan

al-Qur′an dengan Malaikat Jibril dan Zaid Bin Thabit sahabat baginda turut berada bersama

baginda s.a.w. Zaid Bin Thabit telah diberi tanggungjawab untuk menulis dan mengumpul

al-Qur′an oleh dua orang Khulafa′ ar-Rashidin iaitu Sayyidina Abu Bakar dan Sayyidina

Uthman supaya menulis berdasarkan kepada pembentangan terakhir. Zaid Bin Thabit

meyakini bahawa kesemua ayat al-Qur′an yang diturunkan semasa hayat nabi tetapi tidak

dibentangkan ketika pembentangan terakhir adalah sebagai ayat yang dimansuhkan

tulisannya dan beliau tidak menulisnya di mushaf tersebut. Begitu juga dengan kandugan

dalam mushaf-muahaf para sahabat seperti mushaf-mushaf Sayyidatina Aisyah, Sayyidina

‘Umar, mushaf Ubay Bin Ka’ab dan lain-lain lagi tidak dianggap sebagai mushaf yang betul

kerana ia tidak terdapat semasa pembentangan terakhir.

3. PERBEZAAN ANTARA RASM UTHMANI (RASM ISTILAHI) DENGAN RASM

QIYASI (RASM IMLAI′)

Berikut dikemukakan beberapa perbezaan antara Rasm Uthmani dengan Rasm Qiyasi:

3.1. Perbezaan Dari Sudut Ta’rif :

Rasm Uthmani menurut Dr. Sya’ban Muhammad bermaksud satu keterangan yang

membicarakan mengenai mushaf-mushaf yang ditulis pada zaman Sayyidina Uthman r.a. dan

dihantar ke kota-kota Islam ketika itu di mana kaedah penulisannya merangkumi tujuh huruf

al-Qur′an (Qiraat), ditulis tanpa titik dan baris serta bertepatan dengan tulisan dan bacaan

semasa semakan akhir dan tidak dimansuhkan bacaan.



Manakala Rasm Qiyasi ialah membentuk atau menggambarkan satu kalimah dengan

huruf ejaannya, dengan menekankan cara untuk memulakan dan berhenti pada kalimah

tersebut. Ia juga membentuk atau menggambarkan satu kalimah berpandukan huruf-huruf

ejaannya, supaya bersesuaian antara tulisan kalimah tersebut dengan sebutannya.

3.2 Perbezaan Dari Sudut Hukum Penulisan Al-Quran

Ulama bersependapat bahawa wajib mengikuti Rasm Uthmani dalam penulisan al-

Qur′an. Sesuai dengan sifatnya iaitu Tauqifi dan bukannya Taufiqi. Ia satu kaedah penulisan

yang diajarkan oleh Rasulullah s.a.w. kepada para sahabat. Rasulullah s.a.w. pula hanya akan

menyampaikan sesuatu kepada ummatnya setelah mendapat wahyu daripada Allah s.w.t.. Ini

menunjukkan bahawa kaedah penulisan yang baginda ajarkan itu sebenarnya datang daripada

Allah s.w.t. Allah s.w.t. berfirman :

Ertinya : “Demi bintang semasa ia menjunam. Rakan kamu (Nabi Muhammad s.a.w. yang

kamu tuduh dengan berbagai tuduhan itu) tidaklah ia menyeleweng (dari jalan yang benar)

dan ia pula tidak sesat (dengan kepercayaan yang salah). Dan ia tidak memperkatakan

(sesuatu yang berhubung dengan agama Islam) menurut kemahuan dan pendapatnya sendiri.

Segala yang diperkatakan itu (sama ada al-Qur′an atau hadis) tidak lain hanyalah wahyu

yang diwahyukan kepadanya”.

Manakala Rasm Imlai′ tidak sesuai untuk dijadikan penulisan al-Qur′an. Ia tidak

bersifat Tauqifi kerana kaedah ini tidak pernah di ajar oleh Rasulullah s.a.w. Berdasarkan

pendapat yang Rojih (Terpilih) aiaitu pendapat Jumhur yang mengakui penulisan al-Qur′an

adalah tauqifi dan tidak boleh menyalahinya.



3.3 Perbezaan Dari Sudut Sifat Antara Tauqifi Atau Bukan Tauqifi

Rasm Uthmani bersifat Tauqifi dan bukannya Taufiqi kerana ia merupakan kaedah

penulisan yang diajarkan oleh Rasulullah s.a.w. kepada para sahabat.

Manakala Rasm Imlai′ ia tidak bersifat Tauqifi kerana kaedah ini tidak pernah di ajar

oleh Rasulullah s.a.w.

3.4 Perbezaan Dari Sudut Kaedah Penulisan :

Rasm Uthmani menggunakan kaedah tertentuyang mana ia tidak sama dengan

penulisan biasa dari segi sebutan disebabkan ia menggunakan beberapa kaedah seperti

membuang, menambah, mengganti, menyambung atau memisahkan huruf dan penulisan

hamzah.

Manakala Rasm Qiyasi cara penulisannya berpandukan kepada huruf-huruf ejaannya

atau dengan kata lain ia merupakan satu kaedah penulisan kelaziman pengucapan atau

pertuturan. Oleh itu, penulisannya tidak dikaitkan dengan menambah (ziyadah),

membuang(hazaf), mengganti (ibdal), memisah dan menyambung (maqtu’ wa maushul) dan

juga penulisan hamzah. Berikut adalah perbandingan antara contoh penulisan Rasm Uthmani

dengan Rasm Imlai′:



3.5 Perbezaan Dari Sudut Fungsinya Yang Menepati Mushaf-mushaf Uthmani Yang

Merupakan Sebahagian Rukun Bacaan AL-Quran

Rasm Uthmani merupakan kaedah yang menepati mushaf-mushaf Rasm Uthmani dan

sebahagian daripada Rukun Bacaan al-Qur′an kerana ia menepati mushaf-mushaf Rasm

Uthmani. Terdapat tiga perkara rukun bacaan al-Quran iaitu berkesinambungan sanad yang

sahih, menepati bahasa Arab dan menepati salah satu Mushaf Uthmani. Salah satu

daripadanya ialah hendaklah bertepatan dengan salah satu daripada mushaf-mushaf Uthmani

sebagaimana mushaf-mushaf yang diedarkan ke Makkah, Madinah, Kufah, Basrah, Syam

atas arahan Sayyidina Uthman atau pun mushaf al-Imam yang disimpan sendiri oleh

Sayyidina Uthman.

Sebaliknya Rasm Imlai′ tidak menepati mushaf-mushaf Rasm Uthmani yang menjadi

salah satu rukun bacaan al-Quran.



4. TAUQIFI & TAUFIQI

4.1 Definisi Tauqifi

Tawqifi ialah segala kandungannya diterima oleh Rasulullah s.a.w. dari wahyu lalu.

Baginda menjelaskan kepada manusia atau para sahabat dengan kata-katanya sendiri. Justeru,

Rasm Uthmani bersifat Tauqifi dan bukannya Taufiqi kerana ia merupakan kaedah penulisan

yang diajarkan oleh Rasulullah s.a.w. kepada para sahabat.

4.2 Definisi Taufiqi

Taufiqi ialah yang disimpulkan atau dijelaskan oleh Rasulullah s.a.w. menurut

pemahamannya terhadap al-Qur′an kerana baginda bertanggungjawab menjelaskan al-Qur′an

atau menyimpulkannya dengan pertimbangan dan ijtihad. Manakala Rasm Imlai′ ia tidak

bersifat Tauqifi kerana kaedah ini tidak pernah di ajar oleh Rasulullah s.a.w.

5. PERBAHASAN ULAMA′ MUKTABAR TENTANG ISU RASM UTHMANI

SAMA ADA IA BERSIFAT TAUQIFI ATAU BUKAN TAUQIFI

Berikut adalah perbahasan Ulama Muktabar tentang isu Rasm Uthmani sama ada

bersifat Tauqifi atau Bukan Tauqifi.

5.1 Tauqifi (Ulama-Ulama Yang Mengakui Bahawa Rasm Uthmani Itu Bersifat

Tauqifi)

Terdapat ulama yang mengakui bahawa rasm Uthmani bersifat tauqifi yang mana

wajib mengikuti Rasm Uthmani dalam penulisan al-Qur′an.

Ahmad Ibn Hambal berkata bahawa haram hukumnya menyalahi Rasm Uthmani

seperti dalam hal penulisan huruf “ya” atau “alif” atau “wau”.

Imam Malik pun turut berpendapat supaya mengikut bentuk penulisan yang pertama

kali. Ketika beliau ditanya “Bolehkah al-Qur′an ditulis dalam bentuk penulisan gaya baru?



Beliau lalu menjawab : “Tidak boleh dan mesti mengikut bentuk penulisan yang pertama

kali”.

Pendapat seterusnya adalah pendapat yang Rojih (Terpilih). Pendapat ini merupakan

pendapat Jumhur yang mana majority ulama bersepakat bahawa penulisan al-Quran adalah

Tauqifi dan tidak boleh menyalahinya.

Dr. Yusuf al-Qardhawi dalam kitab Fatawa al-Maashirah telah mempertahankan

pendapat Jumhur tersebut dengan menjelaskannya secara terperinci. Berikut dikemukakan

penjelasan beliau tersebut :

i. Umat Islam sejak zaman Sayyidina Uthman menerima mushaf yang ditulis dan berubah

ketika itu. Ia ditulis di bawah satu jawatankuasa yang diketuai oleh Zaid.

ii. Umat Islam bersepakat mushaf ini hendaklah kekal sebagaimana ia ditulis tidak diubah

atau ditukar walaupun cara penulisan sekarang sudah berkembang dan berubah. Walaupun

begitu terdapat sedikit penambahan yang perlu yang tidak merubah bentuk kalimah asal.

Penambahan ini merangkumi dari segi titik-titik huruf dan baris-baris.

iii. Mushaf ini kekal hingga ke hari ini dalam bentuk tulisan Uthmani. Ini ialah sebagai

langkah bersungguh-sungguh dalam memelihara nash al-Qur′an dari sebarang perubahan

yang mungkin berlaku di masa mendatang sama ada secara tersilap atau disengajakan.

iv. Huruf-huruf Latin juga tidak mempunyai aksara yang boleh menerangkan semua bunyi-

bunyi huruf Arab yang khusus seperti huruf ha, ain, zho, sod dan to.

v. Mungkin ada sebahagian orang menjelaskan′ bahawa ia boleh diselesaikan dengan

meletakkan tanda-tanda khas seperti yang diletakkan oleh para orientalis untuk membezakan

bunyi-bunyi huruf lain yang tidak mempunyai huruf khas. Walau bagaimanapun penyelesaian

sebegini boleh berlaku kepada orang yang sudah mengetahui Bahasa Arab dan bunyi-bunyi

hurufnya secara tepat.

vi. Terdapat juga huruf-huruf seperti hamzah wasal bilakah sepatutnya ia dituturkan dan

bilakah ia tidak dituturkan. Begitu juga tanwin bagaimanakah bunyi ketika disambung

(wasal) dan diberhentikan (waqaf). Begitu juga tanwin dalam Taa Marbutoh adalah lain

dengan tanwin dalam ta maftuhah ketika berhenti. Begitulah seterusnya ia hanya dapat

dikuasai melalui latihan.

vii. Walaupun begitu di dalam keadaan amat dhorurah kemungkinan dilonggarkan bagi

mereka yang sukar mempelajari secara lisan dan di dalam penulisan selain daripada penulisan

mushaf. Tetapi perlu diingat keharusan dalam dhorurah adalah sekadar yang perlu sahaja

seperti terdapat di dalam kaedah syarak.



Selain itu, terdapat persidangan ulama sedunia yang turut mengakui pendapat

tersebut. Pertubuhan-pertubuhan itu antaranya Majmak Buhuth Islami (Majlis Kajian Islam),

Universiti al-Azhar Mesir dalam persidangan ke-6nya pada 30 Muharram 1391H dan

Majmak Fiqh Islami (Majlis Fiqh Islam) di bawah Rabitah Alam Islami (Liga Islam Sedunia)

Riyadh menetapkan bahawa :

i. Mengekalkanpenulisan al-Qur′an secara Rasm Uthmani sahaja bagi mengelakkan sebarang

penyelewengan dalam penulisannya.

ii. Mengekalkan al-Qur′an yang ditulis dengan kaedah Rasm Uthmani sahaja kerana ia adalah

satu sunnah para sahabat yang diambil daripada Rasulullah bertepatan dengan hadis ‘alaikum

bisunnati…’.

ii. Mengelakkan penulisan Resm Uthmani dan mengikut penulisan Rasm Imlai′ dengan

tujuan memudahkan bacaan akan membawa kepada pertukaran atau penambahan huruf al-

Quran tanpa disedari.

iii. Membiarkan al-Qur′an tanpa piawaian penulisan yang tetap akan mendedahkannya

kepada pihak yang mahu menulisnya melalui perantaraan kaedah-kaedah lain yang pasti akan

merosakkan keaslian bacaan,

iv. Semua bentuk bacaan adalah perkara yang di ambil daripada Nabi s.a.w. bukan melalui

sesuatu fatwa.

5.2 Istilahi (Ulama-Ulama Yang Tidak Mengakui Bahawa Rasm Uthmani Itu Bersifat

Tauqifi)

Namun begitu, terdapat juga ulama-ulama yang tidak mengakui Rasm Uthmani itu

bersifat Taiqifi. mengikut Rasm Uthmani antaranya Abu Bakr al-Baqillani dan Ibn Khaldun.

Mereka berpendapat bahawa tidak salah sekiranya mengubah penulisan al-Quran mengikut

kaedah penulisan bahasa Arab (selagi mana tidak berubah ayat al-Quran tersebut).



5.3 Tauqifi & Istilahi (Ulama-Ulama Yang Mengakui Rasm Uthmani Bersifat Tauqifi

Dan Mengharuskan Penulisan Bahasa Arab)

Ulama-ulama ini terdiri daripada Sultan Ulama Izzudin Abd Al-Salam dan Badruddin

al-Zarkashi. Mereka berpendapat bahawa menulis al-Quran dengan penulisan bahasa Arab

adalah harus bagi masyarakat awam. Di samping itu, untuk golongan Ulama dan orang-orang

tertentu (pakar al-Quran) adalah cenderung kepada penggunaan Rasm Uthmani atau

mengekalkannya serta menjaganya. Seolah-olah umpama sejarah dan warisan yang perlu

dipelihara bagi generasi akan datang.



RUMUSAN

Secara keseluruhannya Rasm Uthmani adalah bersifat Tauqifi. Ia juga berbeza dengan

Rasm Imlai dari segi ta’rif, hukum penulisan al-quran, sifat antara Tauqifi atau bukan

Tauqifi, perbezaan dari sudut kaedah penulisan, dan dari segi fungsinya yang menepati

mushaf-mushaf uthmani yang merupakan sebahagian rukun bacaan al-quran. Terdapat

beberapa faktor Rasm Uthmani perlu diberi keutamaan iaitu Rasm Uthmani bersifat Tauqifi,

Rasm Uthmani adalah sebahagian rukun bacaan Al-Qur′an, meliputi tujuh huruf dan Rasm

Uthmani bertepatan dengan semakan bacaan Al-Qur′an terakhir. Sifat Tauqifi dengan sifat

Taufiqi adalah berbeza konsepnya. Terdapat tiga aliran pendapat ulama tentang Rasm

Uthmani sebagai kaedah penulisan al-Quran yang menyentuh tentang pengakuan sama ada

sifatnya Tauqifi atau bukan Tauqifi. Tiga aliran pendapat ulama itu terbahagi kepada ulama-

ulama yang mengakui bahawa Rasm Uthmani bersifat Tauqifi, ulama-ulama yang tidak

mengakui bahawa Rasm Uthmani bersifat Tauqifi dan seterusnya ulama-ulama yang

mengakui Rasm Uthmani bersifat Tauqifi dan mengharuskan penulisan Bahasa Arab.



BIBILIOGRAFI

Al-Quran al-Karim.

Ahmad Kamarudin Ibrahim, (2011). Rasm Uthmani (HBQE1203), Malaysia : Open

University.

Ahmad Kamaruddin Ibrahim, (2009). Rasm Al-Uthmani, Kuala Lumpur : Meteor Doc. Sdn.

Bhd.

Bahagian Hal Ehwal Islam JPM, (1990). Panduan Membaca Al-Quran Rasm Uthmani Dan

Kelebihannya, Kuala Lumpur : Utusan Printcorp Sdn. Bhd.

Lembaga Pengawalan Dan Pelesenan Percetakan Percetakan Al-Quran KKDN, (2004). Buku

Panduan Rasm Uthmani, Kuala Lumpur : Percetakan Nasional Malaysia Berhad.

Kementerian Pendidikan Malaysia, (2006). Sukatan Pelajaran Kelas Kemahiran al-

Qur’an, Selangor : KPM

e


Download - Tugasan Rasm Hbqe1203-Ustazah Siti Eshah Salleh

Top Related