Transcript

TIMSS-R

ZBIRKA OSLOBODENI AJTEMI OD OSLOBO

ZBIRKA od oslobodeni ajtemimatematika, fizika, hemija, biologija, geografija

Izbor i adapracija na zada~ite:Anica Aleksovska

Stru~ni sorabotnici:Beti Lameva Biljana Mihajlovska

Skopje, 2001 godina

VOVED

TIMSS (Third International Mathematics and Science Study) e me|unarodna studija po matematika i prirodnata grupa predmeti (fizika, hemija, biologija i geografija) vo koja se vklu~eni 38 dr`avi vo svetot: Avstralija, Belgija, Bugarija, Kanada, ^ile, Kineski Tajpei, ^e{ka Republika, Anglija, Finska, Hong Kong, Ungarija, Indonezija, Iran, Izrael, Italija, Japonija, Jordan, Koreja, Latvija, Litvanija, Republika Makedonija, Malezija, Moldova, Maroko, Holandija, Nov Zeland, Norve{ka, Panama, Filipini, Romanija, Ruska Federacija, Singapur, Slova~ka, Slovenija, SAD, Ju`na Afrika, Tajland, Tunis i Turcija. Ovaa studija e vodena od nekolku institucii: Boston Kolex od SAD, Statistika od Kanada i Centarot za obrabotka na podatoci od Germanija (DPC), a glaven organizator e IEA - Me|unarodnata asocijacija za vrednuvawe na postignuvawata vo obrazovanieto so sedi{te vo Holandija . Vo Republika Makedonija, nositel na studijata (proektot) e Ministerstvoto za obrazovanie, a realizator Biroto za razvoj na obrazovanieto preku Oddelenieto za ocenuvawe. Celta na TIMSS studijata e da se dobijat informacii za znaewata i sposobnostite po matematika, fizika, hemija, biologija i geografija na u~enicite od VIII oddelenie (na krajot na osnovnoto obrazovanie). Za testiraweto se koristea 8 testovi vo koi ima{e 40 60 zada~i i pra{awa od site 5 predmeti. Zada~ite i pra{awata bea grupirani vo grupi (klasteri:A, B, C, D, E, F, G, H ..., vkupno 26) taka {to vo sekoj test ima{e po nekolku vakvi grupi zada~i i testovite kako celina bea so voedna~ina te`ina. Me|unarodnite testovi sodr`ea vkupno 309 zada~i i pra{awa (163 po matematika i 146 po prirodnata grupa predmeti), a vo ovaa Zbirka se objaveni 154 oslobodeni pra{awa i zada~i ( 82 po matematika i 72 po prirodnata grupa predmeti). Ostanatite 155 ajtemi ne se objavuvaat i }e bidat koristeni vo narednata me|unarodna studija TIMSS Trend (TIMSS 2003), koja ve}e se podgotvuva. So ovaa Zbirka sakame u~enicite vo Republika Makedonija da gi zapoznaeme so zada~ite i da im ovozmo`ime da go proverat svoeto znaewe so re{avawe zada~i koristeni vo me|unarodno testirawe. U{te pove}e, so re{avaweto na ovie ili sli~ni zada~i u~enicite imaat mo`nost da se podgotvat za TIMSS 2003, studija vo koja Republika Makedonija e ve}e vklu~ena. Probnoto testirawe za TIMSS 2003 }e bide vo april 2002 godina, a glavnoto 2003 godina.

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

]e zabele`ite deka vo Zbirkata ima zada~i od razli~en vid: - so pove}e~len izbor (treba da se odgovori so zaokru`uvawe na bukvata pred odgovorot koj e to~en); - so kratki odgovori (treba da se zapi{e odgovor na linijata ili vo mestoto ostaveno za odgovor); - ,,otvoreni zada~i (odgovorot treba da bide obrazlo`en, celosno da se re{i zada~ata, da se nacrta ne{to i sli~no, zavisno od baraweto vo zada~ata ili pra{aweto). Isto taka mo`e da voo~ite deka golem broj od zada~ite imaat interesni tekstovi povrzani so sekojdnevniot `ivot i ja proveruvaat prakti~nata upotreblivost na znaewata {to ste gi steknale vo nivnoto dosega{noto obrazovanie. Republika Makedonija prv pat u~estvuva vo vakva me|unarodna studija i prv pat ja koristi mo`nosta da objavi delovi od testovi {to se koristat vo me|unarodni studii. Zatoa veruvame deka na{ite u~enici so zadovolstvo }e gi re{avaat zada~ite i pra{awata vo ovaa Zbirka, me|u drugoto i zatoa {to na krajot od u~ebnata 1998/99 godina niv gi re{avaa nivni vrsnici vo mnogu dr`avi vo svetot. Vi posakuvame uspeh vo re{avaweto na zada~ite.

4

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

KLASTER B

1.

Slikava gi poka`uva trite glavni sloevi na zemjata. A B

V

Kade e najtoplo? a) b) v) g) Nivo A Nivo B Nivo V Site tri nivoa se so ednakva temperatura.

2.

Najgolem del od hemiskata energija {to se osloboduva pri goreweto na gorivoto vo motorot na avtomobilot ne se koristi za dvi`ewe na avtomobilot, tuku se menuva vo a) b) v) g) elektricitet toplina magnetizam zvuk

5

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

3.

Koj od objektite vo tabelava ima najgolema gustina?

Objekt Masa na objektot I J K L 11,0 gramovi 11,0 gramovi 5,5 gramovi 5,5 gramovi

Volumen na objektot 24 kubni centimetri 12 kubni centimetri 4 kubni centimetri 11 kubni centimetri

a) b) v) g)

I J K L

4.

Vedna{ pred i posle tr~aweto na 50 metri se izmereni tvojot puls i tvoeto di{ewe. Kakvi promeni o~ekuva{ da bidat zabele`ani? a) b) v) g) d) nepromenet puls, no zabaveno di{ewe zabrzan puls, no nepromeneto di{ewe zabrzani puls i di{ewe zabaveni puls i di{ewe nema nikakvi promeni

5.

Yidovite na edna zgrada treba da se obojat taka da reflektiraat {to e mo`no pove}e svetlina. So koja boja treba tie da bidat oboeni? a) b) v) g) bela crvena crna rozova

6

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

6.

Crte`ov podolu poka`uva edna planina. Nazna~eni se nasokata na veterot {to preovladuva i srednata temperatura na vozduhot, na razli~ni visini od dvete strani na planinata.

oblaci i vrne`i 7 0C 100 C 130 C 160 C 21 C veter {to preovladuva nadmorska visina0

2.5 km 2.0 km 1.5 km 1.0 km 0.5 km 0 km

90 C 140 C 190 C 240 C

X

290 C

[to od navedenoto e mo`no da se nao|a na podno`jeto na planinata na mestoto X ? a) b) v) g) d) su{no podra~je xungla gle~er golemo ezero do`dovna {uma

7

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

7.

Na grafikot e daden brojot na kostumi i palta {to se prodavani sekoj mesec. Mese~na proda`ba na kostumi i palta 500Broj prodaden sekoj mesecpalta kostumi

450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

jan. fev. mart. apr. maj. juni. juli. avg. sep. okt. noe. dek.

Spored informaciite od dijagramot, vo koj dvomese~en period najmnogu porasnala proda`bata na palta? a) b) v) g) Dekemvri - januari Maj - juni Juni - juli Oktomvri - noemvri

8

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

8.

Ako vo 100 g od nekoja hrana ima 300 kalorii, kolku kalorii ima vo porcija od 30 g od ovaa hrana? a) b) v) g) d) 90 100 900 1000 9000

9.

Koja od slikive poka`uva deka a)

4 2 e ednakvo so ? 10 5

b)

v)

g)

10.

Neka n e nekoj broj. Ako n se pomno`i so 7, a potoa se dodade 6, rezultatot e 41. Koja od ravenkite ja pretstavuva re~enicata? a) b) v) g) 7n + 6 = 41 7n - 6 = 41 7n 6 = 41 7(n + 6) = 41

9

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

11.

Koj od broevite e najmal? a) b) v) g) d) 0,625 0,25 0,375 0,5 0,125

12.

Koja od kockive mo`e da se napravi so sklopuvawe na gornata mre`a? a) b) v) g)

10

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

KLASTER D

13.

Koj dijagram najdobro poka`uva {to se slu~uva koga svetlinata pominuva niz lupa {to zgolemuva? a)

b)

v)

g)

d)

14.

Sekoj od trite magneti na slikava bil staven vo supstancijata pod nego. Koja od supstanciive bi mo`ela da bide kafe?

;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;;

;;;; ;;;; ;;;; ;;;; ;;;; ;;;; ;;;; ;;;;

;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;; ;;;;;

;; ;;; ;;; ;; ;;;; ;;;; ;;;; ; ;; ;;; ;;;; ;;; ;;; ;;;; ;;;; ;;; ;; ;;;; ;;;; ; ;; ;;; ;;;; ;;; ;;; ;;;; ;;;; ;; ;; ;; ;;;; ;;;; ;;;; ;;; ;;;; ;; ;;;; ;;;; ;;;; ;; ;; ;; ;;;; ;;;; ;;; ;;; ;;;; ;; ;;;; ;;;; ;;;; ;; ;; ;; ;;; ;;; ;;; ;; ;; ; ;; ;Spstancija A Supstancija B Supstancija C a) b) v) g) samo A samo B samo C AiB 11

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

15.

Poliwata i dolinite na dijagramov se prika`ani so pomo{ na reljefni linii. Sekoja reljefna linija poka`uva deka site to~ki na linijata imaat ista nadmorska viso~ina.

N

0m 15 m 5 12 0 m 10 m 75 m 50 m 25

reka

25 m

50 m

Vo koja nasoka te~e rekata? a) b) v) g) d) Severoistok Jugoistok Severozapad Jugozapad Ne mo`e da se ka`e spored mapata.

16.

Setilni poraki do mozokot se prenesuvaat so a) b) v) g) arterii i veni arterii i hormoni nervi i hormoni muskuli i veni 12

75 m 100 m

ezero

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

17. hemiska energija toplinska energija mehani~ka energija (so zagubena toplina)

Koj slu~aj go objasnuvaat fazite na promena na energija prika`ani na dijagramov? a) . b) v) g) Edna bateriska lamba e vklu~ena. Edna sve}a gori. Sogoruvawe na benzin vo energija za avtomobil. Elektri~na energija pridvi`uva eden fri`ider.

18.

Od koj del na rastenieto se razvivaat semiwa? a) b) v) g) cvet list koren steblo

19.

Ako odnosot na 7 sprema 13 e ednakov so odnosot na x sprema 52, koja e vrednosta na x? a) b) v) g) 7 13 28 364

13

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

20.

Pravata m e simetrala na figurata ABCDE. m Goleminata na agolot BCD e a) b) v) g) d) 30 50 60 70 110 300 C B 1100 A 1300 E

D

21.

Cenata C, za pe~atewe na pokani se sostoi od fiksna cena 100 denari i cena od 6 denari za sekoja otpe~atena pokana. Koja od ravenkite mo`e da se upotrebi za opredeluvawe na cenata za pe~atewe n pokani? a) b) v) g) d) C = (100 + 6n) denari C = (106 + n) denari C = (6 + 100n) denari C = (106n) denari C = (600n) denari

14

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

22.

Koja od dropkive e najmala? a)1 62 3

b)

v)

1 31 2

g)

23. P 0 1 2 3

Koj od broevive najmnogu odgovara na to~kata P? a) b) v) g) 1,1 1,2 1,4 1,5

24.

Koja edinica merka e najsoodvetna za merewe na masata na edno jajce? a) b) v) g) Centimetri Milimetri Gramovi Kilogrami

15

KLASTER F25.

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

Edno malo `ivotno nare~eno kqunar `ivee vo Avstralija. Koja od karakteristikite na ova `ivotno poka`uva deka toa e cica~? a) b) v) g) Toa jade drugi `ivotni. Toa gi hrani svoite mladi so mleko. Toa pravi gnezdo i le`i vrz jajca. Toa ima opni za plivawe na stapalata.

26.

Vo topol son~ev den }e se ~uvstvuva{ poladno, ako nosi{ obleka vo svetli boi, bidej}i taa a) b) v) g) pove}e go odbiva zra~eweto. go namaluva poteweto. ne e tolku te{ka kako temnata obleka. propu{ta pove}e vozduh.

27.

Nanesuvaweto boja na predmetite od `elezo gi za{tituva od r|osuvawe. Koja od navedenite e najdobra pri~ina za nanesuvaweto boja? a) b) v) g) d) Taa spre~uva azotot da dojde vo dopir so `elezoto. Taa hemiski reagira so `elezoto. Taa spre~uva jaglerod dioksidot da dojde vo dopir so `elezoto. Taa gi pravi predmetite od `elezo pomazni. Taa spre~uva kislorodot i vlagata da dojdat vo dopir so `elezoto.

16

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

28.

^ovekot go tolkuva ona {to go gleda, slu{a, vkusuva i mirisa vo a) b) v) g) mozokot rbetniot mozok priemnicite ko`ata

29.

Do`dot i iste~nata voda mo`e da ja odnesat po~vata. Od koi podra~ja najmnogu e mo`no da se odnese po~vata? a) b) v) g) padina so grmu{ki ramnina so treva ramnina {to e neplodna padina {to e neplodna

30.

1 Ako edna pari~ka e frlena verojatnosta deka }e padne glava e 2 . Vo ~etiri uspe{ni posledovatelni frlawa, sekoj pat padnala glava. [to mo`e da se slu~i koga pari~kata }e se frli petti pat?

a) b) v) g)

Poverojatno e da padne grb otkolku glava. Poverojatno e da padne glava odkolku grb. Ednakvo e mo`no da padne glava ili grb. Potrebni se pove}e informacii za da se odgovori na pra{aweto.

17

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

31.

Zo{to planinarite koristat oprema so kislorod na vrvot na najvisokite planini vo svetot? a) b) v) g) Ima pomalku kislorod vo vozduhot na golemi viso~ini. Ima malku azot vo vozduhot na golemi viso~ini. Ima dupka vo ozonskata obvivka. Nema vozduh na vrvot od mnogu visokite planini.

32.

Eden trka~ tr~a 3000 m za to~no 8 minuti. Koja e negovata sredna brzina izrazena vo metri vo sekunda? a) b) v) g) d) 3,75 6,25 16,0 37,5 62,5

33.

Koj del od krugov e isen~en? a) me|u 0 i1 4

b)

me|u

1 1 i 4 2 3 1 i 4 2

v)

me|u

g)

me|u

3 i 1 4

18

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

34.

Koj od ovie broevi e me|u 0,07 i 0,08? a) b) v) g) 0,00075 0,0075 0,075 0,75

35.

cm

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

So koristewe na linijar kako ovoj na crte`ov, mo`e da se meri to~no do najbliskiot a) b) v) g) milimetar polovina milimetar centimetar polovina centimetar

36.

Ako 48 e ~etiri pati pogolem od nekoj broj, kolku e a) b) v) g) 4 8 12 16

1 3

od toj broj?

19

KLASTER H37. [to se vitaminite? a) b) v) g)

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

Supstancii {to ja razlo`uvaat hranata. Bakterii {to lu|eto gi dobivaat koga jadat. Supstanci {to lu|eto gi pravat od proteini. Supstancii {to na lu|eto im se potrebni vo malo koli~estvo za nivniot organizam da funkcionira normalno.

38.

Koj sloj na crte`ov najmnogu sodr`i organski materii?

Sloj A Sloj B

Po~va

Sloj V Sloj G Karpesto telo

a) b) v) g)

Sloj A Sloj B Sloj V Sloj G

20

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

39.

Koja od navedenive NE e funkcija na krvta? a) b) v) g) varewe na hranata za{tita od bolesti iznesuvawe na {tetni materii od kletkite raznesuvawe kislorod do razli~ni delovi od teloto

40.

Mese~inata ne ispu{ta svetlina, no sepak taa no}e sveti. Zo{to? a) b) v) g) Mese~inata ja odbiva svetlinata od Sonceto. Mese~inata rotira so mnogu golema brzina. Mese~inata e prekriena so mnogu tenok sloj mraz. Mese~inata ima mnogu krateri.

41.

Lu|eto dobivaat energija od hranata {to ja jadat. Od kade doa|a energijata {to e akumulirana vo hranata? a) b) v) g) |ubrivoto sonceto vitaminite po~vata

21

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

42.

Ako zapali{ drvo, reakcijata }e a) b) v) g) osloboduva energija apsorbira energija ni apsorbira ni osloboduva energija nekoga{ osloboduva, nekoga{ apsorbira energija, zavisi od vidot na drvoto

43. Od paket so 3000 sijalici, slu~ajno se izbrani 100 sijalici i se testirani. Ako 5 od sijalicite vo primerokot se neispravni, kolku od vkupniot broj sijalici vo paketot se o~ekuva deka bi bile neispravni? a) b) v) g) d) 15 60 150 300 600

44.

Zbirot na 691 + 208 e najblizok do zbirot a) b) v) g) 600 + 200 700 + 200 700 + 300 900 + 200

22

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

45.

Grafikov go poka`uva vremeto za koe patuvaat u~enicite od doma do u~ili{te.

10 9Broj na u~enici

8 7 6 5 4 3 2 1 0-5 6-10 11-15 16-20 Vreme (vo minuti)

Kolku u~enici mora da patuvaat POVE]E od 10 minuti? a) b) v) g) d) 2 5 7 8 15

46.

Koj od crte`ive poka`uva kvadrat od koj a) b) v)

2 se isen~ani? 3

g)

d)

23

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

47.

Tabelava poka`uva relacija me|u x i y.

x y

2 7

3 10

4 13

5 16

So koja od ravenkive e izrazena relacijata? a) b) v) g) y=x+5 y=x5 y = (x 1) y = 3x + 11 3

48.

go pretstavuva brojot na spisanija {to Lena go ~ita sekoja sedmica. So {to e pretstaven vkupniot broj spisanija {to Lena go ~ita za 6 sedmici? a) b) v) g) ( 6+ 6 +6 + ) 6

24

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

KLASTER J

49.

[to NAJDOBRO go opi{uva dvi`eweto na plo~ite {to ja formirale povr{inata na Zemjata niz milioni godini? a) b) v) g) Tie se dvi`ele nekolku milioni godini, no sega zaprele. Tie ne se promenile nekolku milioni godini, no sega se dvi`at. Tie postojano se dvi`at. Tie nikoga{ ne se dvi`ele.

50.

Od koj tip son~evo zra~ewe losionot za son~awe ja za{tituva ko`ata? a) b) v) g) d) vidlivo zra~ewe x-zraci infracrveno ultravioletovo mikrobranovo

51.

[to od navedenovo NE e to~no za sekoj pravoagolnik? a) b) v) g) d) Sprotivnite strani se paralelni. Sprotivnite strani se ednakvi. Site agli se pravi agli. Dijagonalite mu se ednakvi. Dijagonalite se normalni edna na druga.

25

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

52.

Zborovite organi, tkiva i kletki se koristeni vo slednava re~enica: Belite drobovi se organi sostaveni od tkiva, koi se sostaveni od kletki. Koristi gi zborovite: molekuli, atomi i soedinenija, za da ja kompletira{ slednava re~enica: [e}erite se ___________________ sostaveni od ________________, koi se izgradeni od __________________.

53.

Eden u~enik stavil po 100 mililitri voda vo sekoj od otvorenite sadovi, prika`ani na slikata podolu, i gi ostavil da stojat na sonce eden cel den. Koj od ovie sadovi najverojatno }e izgubi najmnogu voda poradi isparuvaweto?

a)

b)

v)

g)

26

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

54.

Na crte`ov podolu e prika`ano lansiraweto na edna raketa od Zemjata i nejzinoto vra}awe na Zemjata.

polo`ba 2

polo`ba 3

polo`ba 1

Vo koja od trite polo`bi na raketata dejstvuva gravitacionata sila? a) b) v) g) samo vo 3 vo 1 i 2 vo 2 i 3 vo 1, 2 i 3

27

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

55.

Koj od navedenive faktori e najva`en vo objasnuvaweto deka nastanuva smena na godi{nite vremiwa na Zemjata? a) b) v) g) Zemjata se vrti okolu svojata oska. Sonceto se vrti okolu svojata oska. Zemjinata oska e nakosena. Oskata na Sonceto e nakosena.

56.

NAJVA@NATA pri~ina za vklu~uvawe na proteini vo edna zdrava dieta e toa {to tie se glaven izvor na: a) b) v) g) energija za teloto vlaknesti materii za varewe na hranata surovi materijali za rastewe na kletkite i nivno obnovuvawe vitamini za borba protiv bolesti

57.

Koja karakteristika e zaedni~ka za SITE insekti? a) b) v) g) nadvore{en skelet dva para na krilja noze za skokawe mehanizam za bockawe

58.

Podeli:

6 3 : = 55 25

Odgovor : ____________________

28

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

59.

Dijana i Marko diskutiraa kako bi mo`elo da bide na drugite planeti. Nivniot nastavnik im dade podatoci za Zemjata i izmislenata planeta Proto. Na tabelata se prika`ani ovie podatoci.Zemja Proto 902 546 000 km

Rastojanieto od nekoja svezda kako SoncetoAtmosferski pritisoci na povr{inata na planetata

148 640 000 km

101 325 Pa

100 Pa

Atmosferski uslovi sostav 21% kislorod 0,03% jaglerod dioksid 78% azot da da 5% kislorod 5% jaglerod dioksid 90% azot ne ne

ozonska obvivka oblaci

Navedi edna va`na pri~ina zo{to lu|eto ne bi mo`ele da `iveat na Proto koga taa bi postoela. Objasni go tvojot odgovor.

60.

Na crte`ov e prika`ana gradina vo pravoagolna forma koja se nao|a vedna{ do edna zgrada, a od trite strani na gradinata ima pateka.zgrada 10 m

12 m

gradina

8m

pateka 12 m

Kolkava e plo{tinata na patekata? a) b) v) g) 144 m2 64 m2 44 m2 16 m2 29

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

61.

Tabelava go poka`uva brojot na ku}i vo dve ulici vo eden grad, ulica ,,Skopska i ulica ,,Ohridska. Ulica ,,Skopska ,,Ohridska Broj na ku}i 30 21

Vo dijagramov podolu e pretstaven brojot na ku}ite vo istite ulici.

ul. ,,Skopska

ul. ,,Ohridska

Kolku ku}i pretstavuva simbolot

?

Odgovor: __________________

62.

Podeli: 15,45 : 0,003 a) b) v) g) d) 0,515 5,15 51,5 515 5150

30

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

63.

Dva od triagolnicive na crte`ov se sli~ni.

I

II

III

IV

Koi dva triagolnici se sli~ni? a) b) v) g) d) I i II I i III I i IV II i IV III i IV

64.

Koja od to~kive na grafikov bi mo`ela da ima koordinati (7,16)? y 20 15 10 5 0 a) b) v) g) to~kata P to~kata Q to~kata R to~kata S 31 5 P Q x S R

10

15

20

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

65.

Na kartava dadena na crte`ov, 10 km vo prirodata se prestaveni so 1 cm.

Probi{tip Bregalnica

Sv. Nikole [tip

1 cm = 10 km

Pribli`no, kolkavo e rastojanieto me|u gradovite Probi{tip i [tip, spored kartata na crte`ot? a) b) v) g) 66. 5 km 30 km 40 km 50 km

Vo tabelava e dadena edna relacija me|u x i y Koj e brojot {to nedostasuva vo tabelava? a) b) v) g) d) 9 10 11 12 13 x 2 3 4 7 y 5 7 ? 15

32

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

KLASTER L

67.

Uniformno trkalo mo`e slobodno da rotira okolu normalna oska koja minuva niz negoviot centar. Na nego dejstvuvaat dve sili koi le`at na ista ramnina. Silite se ednakvi na 5 N (Wutni). Vo koj od navedenive slu~ai trkaloto bi mo`elo da rotira ? a) 5N 5N

5N b)

5N

v) 5N 5N

g)

5N

5N

d) 5N 5N

33

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

68.

Koja e osnovnata funkcija na golemite listovi {to gi imaat mladite drvja {to rastat vo {uma? a) b) Da obezbedat senka za nivniot korenov sistem. Da se oslobodat od vi{okot voda {to navleguva preku korewata. Da ovozmo`at listovite da bidat o{tetuvani od insekti. Da dobijat {to e mo`no pove}e svetlina za fotosinteza.

v) g)

69.

Koja od slednive karakteristiki naj~esto ja imaat cica~ite {to se goneti od drugi cica~i zaradi hrana? a) b) v) g) o~i strani~no postaveni na glavata zabi {to se dolgi i za{ileni kanxi na nozete u{i {to ne se dvi`at

70.

Insekticidite se koristat za da se kontrolira populacijata na insekti za tie da ne gi uni{tuvaat posevite. So tekot na vremeto nekoi od insekticidite stanuvaat pomalku efikasni vo uni{tuvaweto na insektite i potrebno e da se razvivaat novi insekticidi. Koja e pri~inata {to so tekot na vremeto ovie insekticidi stanuvaat pomalku efikasni? a) Pre`iveanite insekti nau~uvaat kako da gi vklu~at insekticidite vo svojata ishrana. Pre`iveanite insekti ja prenesuvaat svojata otpornost na insekticidite na potomstvoto. Insekticidite se vgraduvaat vo po~vata. Insekticidite se nao|aat na dnoto na sinxirot na ishrana.

b)

v) g)

34

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

71.

Ma{inata A i ma{inata B se koristat za pumpawe na voda od reka. Na tabelava podolu e daden volumenot na vodata {to go ispumpala sekoja od ma{inite za vreme od eden ~as, i volumenot na naftata {to pritoa bila potro{ena od sekoja od niv. Vidovi ma{ini ma{ina A Volumen na voda ispumpan za 1 ~as (litri) 1000 Volumen na gorivo potro{en za 1 ~as (litri) 1,25

ma{ina B

500

0,5

a) Koja ma{ina vr{i poefikasno pretvorawe na energijata od gorivoto vo korisna rabota?

Odgovor:________________________________

b) Obrazlo`i go svojot odgovor.

72.

Koga volcite ostavaat nivni mirisi na drvjata, najverojatno toa go pravat za da a) b) v) g) gi privle~at vol~icite go privle~at plenot ja ozna~at svojata teritorija od drugite volci go ozna~at mestoto kade se snabduvaat so hrana

35

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

73.filter hartija

inka

Koi materijali mo`at da se izdvojat so filtracija, so koristewe na opremata prika`ana na slikava? a) b) v) g) d) smesa od sol i biber smesa od biber i voda smesa od kislorod i voda rastvor od srebro nitrat i voda rastvor od {e}er i voda

74.

Trgnuvaj}i i zapiraj}i eden lift se dvi`el od prvi do petti kat, a potoa do vtori kat. Ottamu liftot oti{ol do ~etvrti kat i potoa do treti kat. Ako rastojanieto me|u katovite e 3 metri, kolku vkupno patuval liftot? a) b) v) g) 18 m 27 m 30 m 45 m

36

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

75.

Dadena e nekompletna {ema. Popolni ja, so zapi{uvawe na brojot zapi{an do `ivotnoto ili rastenieto od dadenata lista vo sekoj od praznite krugovi. Imaj vo predvid deka strelkite go prika`uvaat protokot na energija {to odi od onoj {to ja obezbeduva, do korisnikot. 1) gasenica 2) p~enka 3) jastreb 4) zmija gluv~e

son~eva svetlina

dabovo drvo

crvenogu{ka

76.

Koj od navedenive e brojot dveste i {est i devet desetinki? a) b) v) g) 206,09 206,9 206,910 2006,9

37

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

77.

Avtomobilot e dolg 3,5m. Pribli`no kolkava e dol`inata na zgradata? a) b) v) g) 18 m 14 m 10 m 4m

78.

^etiri devoj~iwa gi merele dol`inite na svoite ~ekori. Tabelava gi poka`uva nivnite merewa. Ime Pale Marija Elena Suzana Dol`ina na ~ekorot 80 cm 65 cm 75 cm 60 cm

Koe od devoj~iwata }e napravi pove}e ~ekori, odej}i od edniot do drugiot kraj na eden tesen hodnik? a) b) v) g) Pale Marija Elena Suzana 38

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

79.

Grafikov podolu go poka`uva procentot na vlaga vo edna prostorija, edno utro. Vlaga vo prostorijatapocent na vlaga

50 40 30 20 10 6 7 8 9 10 11 12 na den vreme (predpladne) vo ~asovi

Vo utroto prika`ano na grafikov, kolku pati me|u 6 i 12 ~asot vla`nosta bila to~no 20 procenti? a) b) v) g) edna{ dvapati tripati ~etiripati

80.

Opredeli ja vrednosta na h, ako 12x 10 = 6x + 32

Odgovor: _____________________

39

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

81.

Vo tabelava se dadeni nekoi vrednosti za h i u, kade h e vo razmer so u. x y 4 9 8 P Q 45

Koi se vrednostite za P i Q? a) b) v) g) d) P = 40 i Q = 13 P = 18 i Q = 17 P = 20 i Q = 18 P = 40 i Q = 18 P = 18 i Q = 20

82.

Dva od aglite na eden ~etiriagolnik se takvi {to sekoj ima po 115. Ako tretiot agol ima 70, kolku e ~etvrtiot agol ? a) b) v) g) d) 60 70 130 140 niedno od navedenite

40

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

83.

Koja e vrednosta na razlikata

4 1 1 ? 5 3 15

a)

b)

v)

g)

D.

4 3 2 1 7 15 4 5

84.

Vo tabelava se dadeni vrednostite na x i y za edna funkcija. Za koja od navedenite funkcii se vrednostite za x i y dadeni vo tabelata? a) b) v) g) d) y = 2x + 2 y = 2x 1 y = 3x + 2 y = 3x + 1 y = 3x 2 x 1 2 3 4 y 1 4 7 10

41

KLASTER N85.

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

jastreb p~enka gluv~e

son~eva svetlina

zmija

dabovo drvo

crveno gu{ka gasenica

Razgledaj ja gornava {ema. Ako posevot od p~enka ne uspee edna godina, {to }e se slu~i na populacijata na ptici crveno-gu{ki? Objasni go tvojot odgovor.

86.

Dve otvoreni {i{iwa bile ostaveni na prozorec i izlo`eni na sonce ednoto e napolneto so ocet, a drugoto e napolneto so maslionovo maslo. Nekolku dena podocna bilo zabele`ano deka {i{iwata ne se ve}e polni. [to mo`e da se zaklu~i od toa nabquduvawe? a) b) v) g) d) Ocetot isparuva pobrzo od maslinovoto maslo. Maslinovoto maslo isparuva pobrzo od ocetot. I ocetot i maslinovoto maslo isparuvaat. Samo te~nosti koi sodr`at voda isparuvaat. Potrebna e direktna son~eva svetlina za isparuvawe.

42

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

87.

Na {emive podolu se dadeni edna baterija i edna svetilka, povrzani so `ici preku razli~ni materijali.

aluminiumska folija svetilka 3

plasti~na la`ica

svetilka 4

vozduh mesingov klu~

Koja od svetilkive }e zasveti? a) b) v) g) d) samo 1 2 i 3 1 i 3 1, 3 i 4 1, 2 i 3

43

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

88.

Koj od slednive organizmi se koristi za da go pretvori mlekoto vo jogurt? a) b) v) g) bakterii protozoi virusi algi

89.

Nekoi rastenija rastat podobro ako se rasfrli koskeno bra{no okolu nivnite korewa. [to im obezbeduva koskenoto bra{no na rastenijata za da rastat podobro? a) b) v) g) d) energija minerali vitamini jaglerod dioksid voda

90.

Tkiva ima kaj `ivite su{testva. Koja e definicijata za tkivo? a) b) v) g) Grupa od kletki so sli~na gradba i funkcija. Grupa od kletki so razli~na gradba i funkcija. Grupa od organeli vo edna kletka. Grupa od supstancii od koi se sostaveni yidovite na edna kletka.

44

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

91.

[to od slednovo e primer za hemiska reakcija? a) b) v) g) vriewe na vodata rastvorawe na {e}erot r|osuvawe na {ajka topewe na vosok

92.

Koja re~enica najdobro objasnuva zo{to cica~ite gi ima vo mnogu studeni regioni na svetot, a gu{terite ne. a) I cica~ite i gu{terite se ladnokrvni, no cica~ite imaat krzno {to ja zadr`uva nivnata toplina. I cica~ite i gu{terite se toplokrvni, no gu{terite stanuvaat ladni koga se presvlekuvaat. Bidej}i cica~ite se toplokrvni, a gu{terite ne se, temperaturata na nivnoto telo }e se prisposobi na nadvore{nata temperatura. Bidej}i cica~ite se toplokrvni, a gu{terite ne se, tie }e ja odr`uvaat svojata temperatura koristej}i toplina od metaboliti~kite procesi.

b)

v)

g)

93.

Edna fabrika proizvela 17175 avtomobili vo 1996 godina. Za izve{tajot brojot na avtomobili bil zaokru`en do najbliskata stotka. Koj od navedenive e brojot na avtomobili daden so izve{tajot? a) b) v) g) 17 000 17 100 17 200 17 270

45

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

94.

Na koja od slikive e prika`an najdobriot na~in za eden ~ovek da uramnote`i edna kofa so deset litri i edna kofa so pet litri voda? a)

10 litri

5 litri

b)

5 litri 10 litri

v)

5 litri 10 litri

g)

10 litri

5 litri

46

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

95.

Traj~e i Iva, sekoj za sebe, si napravile isti bateriski lambi so ednakvi baterii i svetilki.

Potoa tie stavile kartonski reflektori na svoite lambi. Reflektorot na Traj~e bil napraven od bel karton, a reflektorot na Iva bil napraven od crn karton. bel reflektor crn reflektor

Bateriska lamba na Traj~e Lambite se vklu~eni.

Bateriska lamba na Iva

a) Koja od lambite posilno }e go osvetluva yidot na rastojanie od 2 metra? ({tikliraj edno) Lambata na Traj~e (bel reflektor) Lambata na Iva (crn reflektor) b) Objasni go odgovorot.

47

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

96.

Koja e vrednosta na

5x + 3 , za h=3 ? 4x 3

Odgovor: ____________________

97.

To~kata R (ne e dadena na crte`ot), na brojnata prava se nao|a na rastojanie 5 edinici od to~kata N i 2 edinici od to~kata M. 0 O 2 L 3 M 6 N

Kade se nao|a to~kata P ? a) b) v) g) me|u O i L me|u L i M me|u M i N desno od N

98.

Pavlina ima }ese so xamlii. Edna tretina od niv taa dala na Irina, a potoa edna ~etvrtina od ostanatite xamlii mu dala na Jovan. Na Pavlina ostanale 24 xamlii. Kolku xamlii imala Pavlina na po~etokot? a) b) v) g) 36 48 60 96 48

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

99.

Vo koj od redovive site zapi{ani dropki se ednakvi?

a)

,

,

b)

,

,

v)

,

,

g)

,

,

100. Na koj od aglive na crte`ot goleminata e najblizu do 45?

a) b)

p q r sq p r s

6 3 4 2 4 8 1 6 4 10 12 50 8 5 3 2

v) g)

101. Eden bojaxija imal 25 l ili L boja. Toj tro{el sekoj ~as 2,5 l boja . Rabotata ja zavr{il za 5,5 ~asa. Kolku boja mu ostanalo? a) 10,25 l ili L b) 11,25 l ili L v) 12,75 l ili L g) 13,75 l ili L 49

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

102. Edinaeset numerirani `etoni se staveni vo torba i se izme{ani.

2 10 11

3 12

5 14

6 18

8 20

Biljana izvlekla eden `eton bez gledawe. Kolkava e verojatnosta, `etonot koj go izvlekla Biljana da bide numeriran so broj koj e deliv so brojot tri?

a)

b)

v)

g)

103. [rafiraj

3 od kvadrat~iwava na crte`ov. 8

50

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

KLASTER P

104. Na grafikov e pretstaveno dvi`eweto na eden avtomobil po prav pat.

125 100rastojanie (kilometri)

75 50 25 0

15

30

45

60

75

vreme (minuti)

So koja brzina se dvi`i avtomobilot? a) b) v) g) 25 kilometri na ~as 50 kilometri na ~as 75 kilometri na ~as 100 kilometri na ~as

105. Ivan zakoval {ajka vo stebloto na mlado drvo. Objasni zo{to {ajkata se u{te se nao|a na istata viso~ina od zemjata 20 godini podocna, iako drvoto porasnalo do viso~ina od 22 metri.

51

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

106. Jov~e ja vklu~il svojata bateriska lamba vo svojata soba i go osvetlil yidot na rastojanie od 1 metar, taka {to napravil malo svetlo kruk~e. Toj potoa go osvetlil tavanot na rastojanie od 2 metra, taka {to napravil pogolem krug. a) Dali e posvetol krugot na tavanot otkolku onoj na yidot? ([tikliraj edno) da

ne

b) Objasni go svojot odgovor.

107. @ivotnite spijat vo zimski son (hibernacija ili sostojba na miruvawe) za da go pre`iveat ladnoto vreme i nedostatokot na hrana. [to od slednoto se slu~uva kaj ovie `ivotni koga se vo zimski son? a) b) v) g) Nivnata krv prestanuva da cirkulira. Telesnata temperatura se zgolemuva. Masnotiite vo teloto ostanuvaat konstantni. Stepenot na metabolizam se namaluva.

108. Koi materii u~estvuvaat vo vareweto (digestijata) na hranata vo `eludnikot? Kakva e nivnata uloga?

52

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

109. Napi{i dve pri~ini zo{to se pojavuva smrtnost od glad (golem nedostatok na hrana)? 1.

2.

110. Osnovnata pri~ina poradi koja u~enicite gi povtoruvaat merewata pri eksperimentite e: a)n 3

za da proverat dali e ispravna aparaturata za da gi prika`at rezultatite tabelarno za da ja procenat eksperimentalnata gre{ka za da gi prika`at eksperimentalnite uslovi

b) v) g)

111. Koj od izrazive e ednakov na n n n za sekoja vrednost na n. a) b) v) g) n+3 3n n3

53

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

112. Dol`inata na pravoagolnikov na crte`ov, e dvapati pogolema od negova {irina.

Koj e odnosot me|u {irinata na pravoagolnikot i negoviot perimetar?1 2

a)

b)

v)

g)

113. Za sekoj broj k, k + k + k + k + k mo`e da se zapi{e kako a) b) v) g) k+5 5k k5 5(k + 1)

54

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

114. Na crte`ov se dadeni dva sli~ni triagolnici. . D50

A50

6c m40

20 cm

B

40

E

15 cm

F

Kolkava e dol`inata na stranata BC na triagolnikot ABC? a) b) v) g) d) 3,5 cm 4,5 cm 5 cm 5,5 cm 8 cm

115. ja`e

cm

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Ako ja`eto na crte`ot se optegne, koja od navedenive dol`ini e najbliska do negovata dol`ina? a) 5 cm b) 6 cm v) 7 cm g) 8 cm

55

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

116. Edno parkirali{te ima 68 reda. Sekoj red ima 92 avtomobili. Koe od navedenoto }e dade najbliska procenka za vkupniot broj na avtomobili na parkirali{teto ? a) b) v) g) 60 90 = 5400 60 100 = 6000 70 90 = 6300 70 100 = 7000

117. Zvukot patuva pribli`no 330 metri vo sekunda. Zvukot od edna eksplozija stasal do edno lice za 28 sekundi. Koe od navedenoto e najbliska procenka za oddale~enosta na liceto od mestoto na eksplozijata? a) b) v) g) 12 000 m 9000 m 8000 m 6000 m

118. Bogdan i Tome zele cre{i od edna ~inija. Bogdan zel Tome zel

od cre{ite , a

od cre{ite. Koj del od cre{ite ostanal vo ~inijata?

a)

b)

v)

g)

56

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

119. Tabelava gi poka`uva temperaturite vo razli~ni vremiwa za ~etiri dena.40 35 30

TEMPERATURA Denovi ponedelnik vtornik sreda ~etvrtok 6 ~as 15 20 8 8 9 ~as 17 16 14 11 12 ~as 15 ~as 24 15 16 19 21 10 19 26 18 ~as 16 9 15 20

25 20 15 10 5

termometar Koj den i vo kolku ~asot temperaturata e ednakva na onaa {to e poka`ana na termometarot ? a) b) v) g) ponedelnik, 12 ~asot vtornik, 9 ~asot sreda, 15 ~asot ~etvrtok, 15 ~asot

120. Zapi{i go brojot 0,48 vo vid na dropka, a potoa skrati ja do zaemno prosti broevi.

Odgovor: _______________

57

KLASTER R

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

121. Aleksandar Fleming zabele`al deka bakteriite koi rastat na plo~a od agar ne se razvivaat vo blizina do muvlata {to rastela na istata plo~a. Toj vo svojot laboratoriski izve{taj napi{al: ,,Muvlata mo`ebi proizveduva supstancija {to gi ubiva bakteriite. Vo ovaa re~enica najdobro se iska`uva: a) b) v) g) nabquduvawe hipoteza generalizacija zaklu~ok

122. [tom pretstavata zapo~na, beli reflektorski svetla ja osvetluvaat akterkata koja nosi crven fustan. Odedna{ belite svetla se gasat, a namesto niv zeleni svetla ja osvetlija akterkata. Nejziniot fustan sega izgleda crn. Zo{to fustanot izgleda crn? a) b) v) g) Fustanot go reflektira zeleniot del od svetlinata. Fustanot go apsorbira crveniot del od svetlinata. Fustanot go apsorbira zeleniot del od svetlinata. Fustanot go reflektira crniot del od svetlinata.

123. Eden nov vid na riba bil pu{ten vo edno ezero. Napi{i dve nesakani posledici koi mo`at da se pojavat od doveduvaweto na ovoj nov vid vo ezeroto. 1.

2.

58

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

124. Golema drvena cepenica }e gori pobavno otkolku koga bi bila iscepena na positni par~iwa. Objasnete zo{to.

125. [to se predviduva deka }e se slu~i kako rezultat na globalnoto zatopluvawe? a) b) v) g) poka~uvawe na nivoto na okeanite pove}e silni zemjotresi pogolemi erupcii na vulkani isten~uvawe na ozonskiot sloj

126. Mlaznite avioni obi~no letaat na viso~ina od 10 000 metri. Atmosferskite uslovi na ovaa viso~ina se razlikuvaat od onie na povr{inata na zemjata. Zapi{ete barem edna razlika i objasnete zo{to taa mora da bide kontrolirana za da pre`iveat patnicite vo avionot.

59

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

127. Odzemi: a) b) v) g) 2,787 2,797 2,887 2,897

4,722 1,935 =

128. Grafikonov go poka`uva vremeto potrebno za edno ni{alo da se ni{a 20 pati napred i nazad, za razli~ni dol`ini na konecot. 40 Ni{awe na ni{alo

30vreme (sekundi)

20

10

0

10

20 30 40 50 60 70 80 90 dol`ina na konecot (centimetri)

100

Dol`inata na konecot e 90 cm. Pribli`no kolku vreme bi bilo potrebno za ni{aloto da se ni{a 20 pati napred i nazad? a) b) v) g) 35 sekundi 38 sekundi 42 sekundi 45 sekundi

60

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

129. Odzemi: 7003 4078

a) b) v) g)

2035 2925 3005 3925

130.

2 cm

3 cm

4 cm

6 cm

Kolkav e brojot na isen~ani pravoagolni triagolnici, kako na crte`ot , {to se potrebni za celosno da se pokrie povr{inata na pravoagolnikot? a) b) v) g) ~etiri {est osum deset

61

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

131. [to od navedenovo e to~no ako a, b, i c se razli~ni prirodni broevi? a) b) v) g) d) ab=ba a(b c) = b(c a) bc=cb ab = ba ab c = ac b

132. Vkupnata masa na kup~e od 500 zrnca sol e 6,5 grama. Kolkava e prose~nata masa na edno zrnce sol? a) b) v) g) 0,0078 g 0,013 g 0,0325 g 0,078 g

133. Ako k e negativen broj, koj od navedenive e pozitiven broj? a) b) v) g) k2 k3 2k

62

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

134. Biljana ima 240 denari. Taa potro{ila ostanale?

od parite. Kolku pari i

Odgovor: ______________

135. Jovan prodal 60 vesnici, a Marko prodal 80 vesnici. Site vesnici bile prodavani po ista cena. Vkupniot iznos dobien za vesnicite bil 700 denari. Kolku denari dobil Marko?

5 8

Odgovor: _______________

63

KLASTER T

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

136. Vo eden klub ~lenuvaat 86 deca. Devoj~iwa ima za 14 pove}e od mom~iwa. Kolku od ~lenovite na klubot se mom~iwa, a kolku se devoj~iwa? Zapi{i celosno re{enie.

137. Na crte`ov e daden isen~an pravoagolnik vo eden paralelogram.3 cm

8 cm

Odredi ja plo{tinata na isen~aniot pravoagolnik?

Odgovor: ___________________

64

4 cm

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

138. Eden izdava~ ispratil 140 primeroci od edna kniga. Knigite bile pakuvani vo dva vida paketi. Edniot vid paketi sodr`el 8 primeroci od knigata, a drugiot vid paketi sodr`el 12 primeroci od knigata. Site paketi bile polni i imalo ednakov broj paketi od dvata vida. a) Kolku paketi koi sodr`at 12 knigi bile isprateni vo kni`arnicata?

Odgovor : ___________________

b) Kolkav del, zapi{an so dropka, od knigite isprateni vo kni`arnicata, bile pakuvani vo pomalite paketi?

Odgovor : __________________

139. Edno par~e hartija ima debelina 0,012 cm. Koja od navedenive e debelinata na eden sloj od 400 takvi par~iwa hartija, staveni edno vrz drugo? a) b) v) g) 0,048 cm 0,48 cm 4,8 cm 48 cm

65

KLASTER V

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

140. Na crte`ot se dadeni ~etiri figuri formirani od krugovi.

Figura 1 a)

Figura 2

Figura 3

Figura 4

Popolni ja tabelata. Prvo zapi{i go brojot na krugovi {to ja formiraat figura 4. Potoa, opredeli go brojot na krugovi potrebni za pettata figura, ako brojot na figuri raste. Broj na Figura 1 2 3 4 5 krugovi 1 3 6

b)

Nizata figuri raste do figura 7. Kolku krugovi se potrebni za figura 7? Odgovor: _________________

v)

Figurata 50 vo nizata sodr`i 1275 kruga. Opredeli go brojot na krugovi na figura 51. Bez da ja nacrta{ figura 51, objasni ili poka`i kako dojde do tvojot odgovor.

141. Za visinata na edno mom~e re~eno e deka iznesuva 140 cm. Visinata bila zaokru`ena na najbliskite 10 cm. Koi se dve mo`nosti za to~nata visina na mom~eto?

Odgovor : _________________cm i ____________________cm

66

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

142. Pri podgotvuvaweto ve{ta~ko |ubrivo, eden gradinar izme{al 2 kg nitratna , 3 kg fosfatna i 6 kg kaliumova sol. Kakov e odnosot na nitratnata sol sprema vkupnoto koli~estvo na dobienoto ve{ta~ko |ubrivo?

a)

b)

v)

g)

11 2 2 11 9 3 9

143. Kire planira da pora~a 24 broja od edno spisanie. Toj gi pro~ital slednive soop{tenija za dve spisanija. Pari~na edinica vo zemjata na Kire e ced.

Spisanie ,,@ivotot na tinejxerite 24 brojaPrvite 4 broja BESPLATNI,

Spisanie ,,Tinejxerski novosti 24 brojaPrvite 6 broja BESPLATNI,

ostanatite po 3 cedi za broj.

ostanatite po 3,5 cedi za broj.

Koe od spisanijata e poevtino za 24 broja? Za kolku e poevtino? Zapi{i celosno re{enie.

67

KLASTER X

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

144. Na slikava e dadena tropska {uma na koja se ozna~eni {est razli~ni objekti. sonce drvja

majmun

ptica

loza

`aba

Objasni, zo{to sekoj od ovie e va`en za opredeluvawe na ekosistemot vo tropskata {uma. a) drvjata

b) sonceto

68

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

145. Edna lamba se napojuva na elektri~na energija. Dali upotrebenata elektri~na energija e pogolema, pomala ili ednakva so dobienata svetlinska energija? a) Iskoristenata elektri~na energija e ({tikliraj edno) pogolema od dobienata svetlinska energija. pomala od dobienata svetlinska energija. ednakva na dobienata svetlinska energija.

b) Objasnete go va{iot odgovor.

146. Pretpostavi deka saka{ da ispita{ kolku vreme e potrebno za pulsot na srceto da se vrati vo normalna sostojba posle ve`bawe. Koi materijali }e gi iskoristi{ i koi postapki }e gi sledi{?

69

KLASTER Z

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

147. Eden proizvoditel na ~elik za za{tita na povr{inata na ~elikot od koj se pravat stolbovi za gradewe visokokatnici go koristi hemiski proces nare~en ,,galvanizacija. Na grupa rabotnici od ~eli~arnicata im se potrebni 8 ~asa za da ,,galvaniziraat eden golem ~eli~en stolb. a) Zo{to mora proizvodite od ~elik da se za{tituvaat?

b) Razvien e nov metod na ,,galvanizacija,, koj ja skratuva postapkata na 4 ~asa. Opi{ete dve posledici za proizvoditelot koi proizleguvaat od voveduvaweto na pokusiot proces na ,,galvanizacija.

1.

2.

148. Nacrtaj {ema koja }e poka`uva kako vodata od moreto mo`e da pa|a vo oblik na do`d na zemjata.

70

Zada~i po matematika i prirodnata grupa predmeti

149. Baloni se napolneti so gasovit helium, izneseni nadvor na topol leten son~ev den i vrzani za ograda, kako {to e prika`ano na slikava podolu.

Po nekoe vreme balonite }e se ra{irat. Objasnete zo{to?

71


Top Related