KONSEP ASAS HUBUNGAN ETNIK

BAB 2

PENGENALAN

Terdapat 3 konsep asas HE

MASYARAKAT BUDAYA PERPADUAN

MASYARAKAT

DEFINISI

• Kumpulan manusia• Hidup bersama di suatu tempat• Dengan aturan dan cara tertentu

ANGGOT

A

• INDIVIDU • KELUARGA• KUMPULAN-KUMPULAN KECIL

UNIT SOSIAL

• Hubungan bersemuka – pergaulan (gotong-royong/kenduri/) -> membentuk kesepaduan

CIRI-CIRI MASYARAKAT ( RUJUK NOTA MS

11 )

BERKELOMPOK BERBUDAYA MENGALAMI PERUBAHAN

BERINTERAKSI MEMPUNYAI KEPIMPINAN

WUJUD STRATIFIKASI

SOSIAL

MEMPUNYAI SISTEM SOSIAL

BERKELOMPOK : - Msrkt hidup dalam satu kumpulan. - Memerlukan kerjasama serta interaksi. - Wujud hubungan timbal-balik dalam msrkt. - Setiap anggota perlu memainkan peranan sbg anggota

masyarakat.

BERBUDAYA : - Bagi memenuhi keperluan hidup, msrkt akan menghasilkan

kebudayaan -Dalam sesuatu kelompok, msrkt akan lebih bersifat kreatif dan

inovatif

MENGALAMI PERUBAHAN : - Perubahan berlaku secara evolusi, sama ada secara

langsung atau tidak langsung. - Faktor Dalaman : Pertambahan bil penduduk, perubahan

sistem ekonomi, politik dan sosial. - Faktor Luaran : Proses migrasi, pertembungan budaya dan

penjajahan.

BERINTERAKSI : - hubungan boleh berlaku secara formal atau tidak formal. - Formal : hubungan individu dlm msrkt @ dlm urusan

pentadbiran, pelajar dgn pensyarah di dlm kelas. -Tidak Formal : interaksi antara ahli keluarga, jiran tetangga

dan antara msrkt pelbagai kaum.

MEMPUNYAI KEPIMPINAN :

- Setiap individu dilahirkan sbg pemimpin - Mereka boleh berperanan sbg pemimpin dikalangan

keluarga, ketua kampung, ketua kerajaan, ketua negara. Msrkt tradisional – pemimpin dipilih secara keturunan atau

diwarisi Msrkt Moden – pemimpin dipilih berdasarkan pencapaian,

kewibawaan, serta karisma. Kebijaksanaan pemimpin menentukan kedinamikan dan

kemajuan sesebuah masyarakat.

WUJUD STRATIFIKASI SOSIAL : - susun lapis msrkt wujud krn setiap anggota msrkt

mempunyai perbezaan dari segi keupayaan masing-masing. Stratikasi sosial dibahakian kepada:

i) KELAS – pemilikan harta dan kekayaan ii) STATUS – peranan individu dlm msrkt iii) KASTA – keahlian ditentukan melalui kelahiran.

MEMPUNYAI SISTEM SOSIAL : Contoh sistem sosial ialah sistem kekeluargaan, sistem

ekonomi, undang-undang dan lain-lain. Perubahan dalam sesebuah sistem sosial akan merubah dan

mempengaruhi bahagian sistem yang lain.

MASYARAKAT ITU PERLU DIFAHAMI:

Demi kelangsungan hidup

Memupuk persefahaman

Masyarakat adalah sesuatu yang dinamik

KONSEP YANG BERBEZA…

Masyarakat Malaysia Bangsa

Malaysia

Pembentukan Bangsa Malaysia

KENEGARAAN

KEWARGA-NEGARAAN

KEBANGSAAN

KONSEP-KONSEP BERKAITAN MASYARAKAT :

ETNIK

RAS

PREJUDISSTEREOTAIP

DISKRI-MINASI

•Boleh kita bezakan / kelaskan melalui perbezaan budaya•Bersikap etnosentrik – menganggap budayanya sbg betul dan lebih utama.

ETNIK

•Rasa kekitaan sesuatu kumpulan etnik tertentu•Wujud sub budaya yang jelas menyatupadukan anggotannya – sejarah, nilai, sikap & tingkahlaku yg sama.

ETNISITI

•Kepercayaan atau rasa bangga yg wujud dalam diri etnik bahawa budaya & etnisiti mereka adalah yang terbaik – lebih baik drpd yg lain.

ETNOSENTRISME

RAS•Boleh dibezakan melalui ciri-ciri fizikal yg nyata•Ciri yg paling ketara ialah warna kulit

RASISME

•Pandangan / pemikiran yg negatif oleh satu kelompok manusia thdp kelompok yg lain berdasarkan ras.•Merupakan gabungan prejudis & kuasa yg diartikulasikan melalui diskriminasi

15

CAUCASOID

NEGROID

MONGOLOID AMERICANINDIAN

AUSTROLOID

HOMO-SAPIENS

JENIS-JENIS RAS

CAUCASOID

ORANG-ORANGEROPAH ‘PUTIH’

Kulit Putih

Hidung Mancung

Bibir Nipis

Mata Besar

Rambut Lurus

Tinggi

NEGROID

ORANG-ORANGNEGRO ‘HITAM’

Kaki Kurus

Kulit Hitam

Bibir TebalMata Besar

RambutKerinting

Tinggi

MONGOLOID

ORANG-ORANGASIA ‘KUNING’

BadanKecil

Kulit BerwarnaHidung kurangmancung

Mata agak kecil

Rambut Lurus atau Kerinting

AUSTROLOID

ORANG ASLI AUSTRALIA‘KELABU’

Kulit kelabu Mata besar

Rambut kerinting Hidung besar

TAHAP RASISME …Berlaku dlm bentuk kepercayaan wujus ras yg berstatus tinggi / rendah

Wujud dalam kepercayaan & sikap individu

INDIVIDU

Melibatkan dasar dan pelaksanaan yg bersifat diskriminasi

Dapat dilihat secara tersirat dalam struktur sosial

INSTITUSI

PREJUDIS

•Pandangan negatif mengenai ahli atau kelompok etnik lain yg tersemat dlm hati seseorg @ kelompok etnik tertentu•Tidak diluahkan secara terbuka

STEREOTAIP

•Kenyataan-kenyataan umum yg negatif terhadap sesuatu kumpulan etnik•Gambaran berlebih-lebihan tentang sesuatu perlakuan baik @ buruk yg ditujukan kpd sesuatu kumpulan etnik oleh etnik yang lain.

DISKRIMINASI

Perbuatan membanding-bezakan

seseorg @ etnik berasaskan ciri-ciri

etnik

Merupakan manifestasi prasangka, semakin

mudah berlaku apabila wujud prejudis &

stereotaip

Mencapai tahap tertinggi apabila

melibatkan serangan fizikal secara terbuka @

percubaan penghapusan sesebuah

kumpulan etnik.

BUDAYASuatu cara hidup yg

diamalkan oleh kumpulan tertentu.

SISTEM SOSIAL

SUSUNAN ORGANISASI

(politik/ekonomi/sosial)

ADAT RESAM NILAI

(agama/kepercayaan/sikap)

JENIS-JENIS BUDAYA …

MATERIAL

BUKAN

MATERIAL

BUDAYA

Membina

Imej

•Ke arah mewujudkan keperibadian serta identiti

Memupuk

Perpaduan

•Kesedaran kebangsaan & kenegaraan bercirikan kerohanian, kemanusiaan, spiritual dan mental

CIRI – CIRI BUDAYA … ( RUJUK NOTA MS 7 – 9)

DIPELAJARI DIKON

GSI

BERSIFAT SEJAGAT

DIWARISI

BERUBAH-UBAH

MEMPUNYAI UNSUR SIMBOLIK

ADANYA PANDANGAN

SEMESTA (WORLDVIEW)

DIPELAJARI : Melalui proses pembelajaran atau sosialisasi Budaya tidak lahir secara semula jadi. Beberapa proses pembelajaran :

DIFUSI, AKULTURASI, ADAPTASI, ASIMILASI, INTEGRASI

DIKONGSI : Unsur2 budaya dikongsi oleh anggotanya. Setiap perlakuan yang diamalkan harus dilakukan, disokong,

diiktiraf dan dirasai sebagai milik bersama oleh semua anggota masyarakat.

DIWARISI : Kebudayaan diwarisi dari generasi terdahulu kpd generasi

terkini. Berlaku perbezaan dalam kaedah perwarisan di mana tlh

berlaku pengubahsuaian mengikut keadaan semasa. Cth : Generasi dahulu menulis menggunakan papan batu,

generasi sekarang menggunakan komputer. MATLAMATnya adalah sama iaitu MENULIS tetapi medium yg

digunakan adlh mengikut perkembangan teknologi.

BERUBAH : Budaya sentiasa berubah disebabkan perkembangan

manusia itu sendiri yg bersifat dinamik. Perubahan lebih senang berlaku ke atas budaya material

berbanding budaya bukan material.

SEJAGAT : Semua msrkt di dunia mempunyai budaya. Namun, budaya yg dimilik itu adlh sesuatu yg berbeza-beza. Terdapat 7 unsur di dlm semua kebudayaan :

PERALATAN, KELENGKAPAN HIDUP MANUSIA, MATA PENCARIAN HIDUP, SISTEM SOSIAL, BAHASA, KESENIAN & PENGETAHUAN.

SIMBOLIK: Simbolik dlm budaya boleh difahami oleh pendokong kpd

sesuatu unsur budaya tersebut. Cnth : KERIS melambangkan kekuatan dan kepahlawanan dlm

msrkt Melayu tetapi hanya sbg salah satu senjata mempertahankan diri bagi msrkt lain.

ADANYA PANDANGAN SEMESTA (WORLDVIEW) :

Kehidupan manusia tidak dapat dipisahkan dgn alam semulajadi.

Dalam msrkt Melayu, utk menggambarkan sesuatu yg tinggi ia seringkali dikaitkan dgn gunung; “cita-citanya tinggi menggunung” Menunjukkan kesungguhan “ gunung yg tinggi akan didaki”

PERPADUAN

•Satu proses yang menyatupadukan seluruh msrkt & negara•Dapat membentuk SATU identiti & nilai bersama serta perasaan cinta & banggakan tanah air

INTEGRASI

•Satu proses bg mewujudkan SATU identiti nasional dalam kumpulan yg terpisah dari segi kebudayaan, sosial dan lokasi dalam sesebuah unit politik.

UNSUR INTEGRASI …

INTEGRASI WILAYAH

INTEGRASI EKONOMI

INTEGRASI KEBUDAYAA

NINTEGRASI SOSIAL

INTEGRASI PENDIDIKAN

INTEGRASI POLITIK

PROSES INTEGRASI

Rendah

Segregasi

Akomodasi

Akulturasi

Asimilasi

Amalgamasi

Tinggi

SEGREGASI

Etnik menyedari nilai dan norma antara satu sama lain

Namun, saling bergantung dalam institusi tertentuseperti ekonomi dan pendidikan.

Tetap pertahankan budaya tetapi hidup dengan harmonidan menghormati antara satu sama lain.

Peringkat pemerintahan pusat, setiap etnik mempunyaiwakil.

Pengajian Malaysia : Kenegaraan dan Kewarg.

Contoh : Switzerland (Jerman, Perancis, Itali : peaceful co-existence)

AKOMODASI

A + B + C = A + B + C

Manusia dalam kumpulan minoriti menerima norma, nilai, dan pola-pola tingkah laku golongan majoriti.

Proses meminjam atau menerima unsur-unsur budaya golongan majoriti,tanpa mengubah unsur-unsur budaya asal.

Juga dikenali sebagai asimilasi budaya.

AKULTURASI

Pengajian Malaysia : Kenegaraan dan Kewarganegaraan, 2001.

Ab+B+C = Ab+Bb+Cb

Proses penyerapan budaya.

Cara hidup atau kebudayaan sesuatu masyarakat (biasanya migran dan minoriti) telah

diserap oleh kebudayaan dominan tanpa membawa perubahan kebudayaan yang menyerap.

Penyerapan satu hala atau dua hala?

A + B + C = A

ASIMILASI

Proses pencantuman dari segi biologi.

Melahirkan satu kelompok etnik yang baru.

Boleh mewujudkan kebudayaan yang baru.

Kaedah: Perkahwinan campur.

Jayum A. Jawan, 1997.

A + B + C = D

AMALGAMASI

PEMBENTUKAN BANGSA MALAYSIA

Konsep Nasion / Nation berasal dari Barat. Ia berkait rapat dgn identiti nasional.

Negara : mempunyai 4 elemen penting :i) Rakyat ii) Wilayah

iii) Kerajaan iv) Kedaulatan.

Menurut Eric Hobsbawm: sesebuah BANGSA dikenal pasti melalui DUA sifat asas:

1. Kewarganegaraan 2. Etnisiti

MENGATASI PERMASALAHAN HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA DENGAN PEMBINAAN BANGSA

BANGSA

Sekumpulan orang yang mempunyai ciri-ciri kebudayaan, nilai dan aspirasi yang sama.

Kamus Dewan, 1999

AGAMA, BAHASA DAN ADAT RESAM SEBAGAI ALAT PENYATUAN HUBUNGAN

AgamaBahasa

Adat Resam

BANGSA

Merupakan satu persetujuan yg dicapai di antara pelbagai kaum untuk mencapai sesuatu matlamat yang dapat menjaga kepentingan semua pihak.

Cth: Di Malaysia, kontrak sosial antara kaum Melayu, Cina dan India tentang perkara penting dalam perlembagaan (kedudukan Raja-raja Melayu, Hak Istimewa Melayu, Hak kerakyatan, Islam sebagai agama rasmi dan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.

KONTRAK SOSIAL

PENGALAMAN MALAYSIA

Jumlah Penduduk (Juta)

Tahun 2000 Tahun 2005 Tahun 2010

Bumiputera 14.56 66.1% 16.06 65.9% 17.95 67%

Cina 5.58 25.3% 6.15 25.3% 6.52 24.3%

India 1.63 7.4% 1.83 7.5% 1.97 7.4%

Etnik lain 0.27 1.2% 0.32 1.3% 0.35 1.3%

Jumlah Penduduk 22.04 100% 24.36 100% 26.79 100%

Komposisi Penduduk Malaysia, 2000-2010 (Juta orang)

Sumber: Rancangan Malaysia Kesembilan 2006-2010

Hubungan etnik tidak wajar dilihat dari sudut luaran sahaja tetapi yang lebih pentingnya ialah sudut spiritual.

Aspek-aspek yang menjadi teras kebudayaan kebangsaan sewajarnya dipelihara kerana kebudayaan kebangsaan berteraskan kepada kebudayaan rakyat rantau ini.

PENUTUP