1

De celcyclus

celcyclus

chromosomen

mitose

meiose

2

Celcyclus

● Verschillende fases tijdens het leven van een cel– Celdeling

– Interfase● G1● S● G2● G0

3

Interfase

● De cel leeft en groeit. Duur varieert

● G1: synthese van eiwitten, toename cytoplasma etc

● S: replicatie van DNA, aan het einde is er 2 keer zoveel DNA in de cel. Synthese van Histonen

4

Interfase

● G2: eiwitsynthese, vooral eiwitten ivm celdeling. Vb Microtubuli

● G0: sommige cellen specialiseren zich en delen niet meer. Vb Zenuwcellen, levercellen

5

Celdeling

● In lichaamsweefsels (somatische weefsels) celdeling = Mitose

● Vorming van gameten = Meiosein voortplantings-weefsels (germinatieve weefsels)

6

Chromosomen

7

Chromosoom

● Chromatide

● Centromeer● Eiwitskelet● Chromatine

8

Chromosoom

● DNA keten

● Histon: eiwit dat

DNA keten

ondersteunt● Chromatine= DNA +

Histonen

9

Chromosoom

●DNA, dubbele helix●DNA + Histonen●één Chromatide met centromeer●2 Chromatiden in 1Chromosoom einde S fase●Sterk gespiraliseerd chromosoom tijdens

celdeling

10

Karyotype

● Alle chromosomen uitgeprepareerd, gekleurd, genummerd en naast elkaar gelegd per paar.

11

● Organismen hebben AUTOSOMEN en geslachtschromosomen

● Mens: 46 ● Karper: 104● Chimp: 48● Aardappel: 48● Fruitvlieg: 8● Radijs: 18● Duif: 80

Karyotype

● Cellen met gepaarde chromsomen = DIPLOÏD (2N)

● Cellen met ongepaarde chromosmen = HAPLOID (N)

12

13

Celdeling

● 2 types: Mitose en Meiose

● Mitose: 2 dochtercellen 2n

● Meiose: 4 dochtercellen n

14

Mitose● Mitose gebeurt in

fases– Profase

– Metafase

– Anafase

– Telofase● Aan 't einde: 2

dochtercellen met IDENTIEK DNA

● In alle lichaamscellen

15

Mitose: profase● vorming van de

spoelfiguur = microtubuli

● verdwijnen van de kernmembraan

● spiralisatie van chromatine en aanhechting van de centromeren ad microtubuli

16

Mitose: telofase

● Microtubuli “slepen” de chromosomen naar het midden

● Alle centromeren liggen in het “evenaarsvlak”

17

Mitose: anafase

● Centromeren breken

● De microtubuli trekken de CHROMATIDEN uit elkaar en worden zusterchromosomen

● De spoelfiguren gaan verder uit elkaar

18

Mitose: telofase

● De cel strekt nog verder

● Celkernen vormen zich rond de chromosomen

● Chromosomen de-spiraliseren

19

Mitose

Groen: microtubuli; Blauw: Chromatine. Uit salamanderlongcel

PROFASE

METAFASE

ANAFASE

TELOFASE

20

Meiose● Meiose gebeurt in

fases– 1e meiotische

deling– 2e meiotische

deling

● Aan 't einde: 4 haploide cellen met VERSCHILLEND DNA :

● Vorming van voortplantingscellen

21

1e meiotische deling

● Zelfde stappen als mitose

● MAAR:● Tijdens profase 1 wisselen

chromosomen stukken DNA uit: CROSSING OVER

● Tijdens anafase 1 worden zusterchromosomen gescheiden

● PLOIDIE?

22

2e meiotische deling

● Analoog aan mitose

● In anafase 2 worden zusterchromatiden gescheiden

● Na telofase 2:4 dochtercellen

● WILLEKEURIGE mix van ouder DNA

23

Mitose Meiose

Meiose 1 Meiose 2

24

Meiose en Mitose

Meiose MitoseNa telofase 1 Na telofase 2 Na telofase

ploidie# chromosomen / cel# chromatiden / celRecombinant DNA?

# cellen

26

Meiose en Mitose

Meiose MitoseIn profase 1 In profase 2 In profase

ploidie# chromosomen / cel# chromatiden / celRecombinant DNA?

# cellen