department of national heritage

Department of National Heritage

2

RINGKASAN JABATAN WARISAN NEGARADEPARTMENT OF NATIONAL HERITAGE IN BRIEF

NO. ISBN: 978-983-3862-35-1

Diterbitkan oleh/Published by:Jabatan Warisan Negara, 2015 Cetakkan semula 2019Department of National Heritage, 2015 Reprint 2019

©Hakcipta terpelihara.© All Copyrights reserved.

Tidak dibenarkan mencetak semula, mengeluarkan mana-mana bahagian dalam buku ini dalam apa jua bentuk sama ada secara elektronik, mekanikal, termasuk fotokopi dan rakaman atau dengan apa jua cara sebelum mendapat izin bertulis daripada Jabatan Warisan Negara.

No part of this publication may be produced or transmitted in any form whether by means of electronic or mechanical including photocopying, recording or any information storage and retrieval system, without written permission from the Department of National Heritage.

3Ringkasan Jabatan Warisan Negara • Department of National Heritage In Brief

Pengenalan Jabatan Warisan Negara 4 An introduction to the Department of National HeritageAkta Warisan Kebangsaan 2005 [Akta 645] 8 National Heritage Act 2005 [Act 645] Majlis Warisan Kebangsaan 9 National Heritage CouncilBahagian-Bahagian 11 Divisions

• BahagianKonservasi12 Conservation Division

• BahagianArkeologi15 Archaeology Division

• BahagianDaftarWarisan19 Heritage Registry Division

• BahagianWarisanTidakKetara24Intangible Cultural Heritage Division

• Bahagian Warisan Dunia27World Heritage Division

• BahagianKhidmatPengurusan29 Management Services Division

Pejabat Zon & Galeri 30Zone Offices & GalleriesPenerbitan 31 PublicationsSana-Sini Warisan 32 Heritage ActivitiesPengiktirafan Dunia 34World Recognition

• TapakWarisanDunia/World Heritage Sites• Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity• Memory of the World

KANDUNGANcoNteNts

. Representative List of the Intangible Culture Heritage of HumanityDirektori PejabatOffice Directory

54

4

Ringkasan Jabatan Warisan Negara

Department of National Heritage In Brief

lAtAr belAKANGJabatan Warisan Negara ditubuhkan pada 1 Mac 2006, dan bertanggungjawab untuk memulihara, memelihara, melindungi dan mempromosikan kekayaan khazanah warisan Malaysia.

Jabatan ini mempunyai peranan seperti yang termaktub dalam Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645). Maka berdasarkan Akta tersebut, Jabatan melaksanakan penyelidikan, arkeologi, konservasi bangunan dan monumen,pewartaan dan penguatkuasaan, warisan tidak ketara dan warisan semulajadi.

BAcKGRoUNDThe National Heritage Department was established on 1st March 2006 with the responsibility of preserving, conserving, protecting and promoting the rich treasures of Malaysia’s heritage.

The role of the department is as stipulated in the National Heritage Act 2005 (Act 645). According to the Act, the department conducts research, archaeology, conservation of buildings and monuments, gazetting and enforcement, intangible heritage and natural heritage.

Tapak relau peleburan besi di Kampung Gading, Jeniang, Kedah Iron smelting furnaces site in Kampung Gading, Jeniang, Kedah

Mek Jah, Tokoh Orang Hidup Warisan Kebangsaan (Mak Yong)Mek Jah, National Heritage Living Person (Mak Yong)

Bangunan Warisan Kebangsaan Istana Kenangan,

Kuala Kangsar, PerakNational Heritage Building

Istana Kenangan, Kuala Kangsar, Perak


VisiPeneraju dalam penerokaan dan pengekalan khazanah warisan ke arah pembentukan teras jati diri bangsa dan penjanaan ekonomi negara.

VIsIoNThe leader in the exploration and preservation of national heritage towards formulating national identity and generating national economy.

Misi Meneroka, memulihara dan memelihara warisan negara ke arah pembangunannya yang mampan sehingga terserlah di persada dunia.

MIssIoNExplore, conserve and preserve the national heritage towards achieving sustainable development at the international level.

Nasi Lemak

Bangunan Pejabat Daerah dan Tanah Larut, Matang dan Selama, PerakLarut, Matang and Selama, Perak District and Land Office Building

Wayang Kulit

6



FUNGsi UtAMA JAbAtAN wArisAN NeGArA8

1

5

2

6

3

7

4

8

Mendaftarkan warisan negara ke dalam Daftar Warisan Kebangsaan

To register national heritage into the National Heritage Registry

Menguatkuasakan peruntukan di bawah Akta Warisan Kebangsaan 2005

To enforce provisions under the National Heritage Act 2005

Memantau Tapak Warisan Dunia di Malaysia

To monitor World Heritage Sites in Malaysia

Menyelaras pencalonan dan pengiktirafan warisan negara ke peringkat dunia

To coordinate the nomination and recognition of national heritage to the international level

Merancang, melaksanakan dan menyelarasaktivitiberkaitan warisan

To plan, implement and coordinate heritage-related activities

Mendokumentasi hasil kajian serta bahan-bahan rujukan berkaitan warisan dan menerbitkannya

To document and publish heritage- related research findings and reference materials

Menjalankan penyelidikan dan pembangunan berkaitan warisan

To conduct heritage-related research and development

Memelihara dan memulihara warisan negara

To conserve and preserve national heritage

MAIN FUNctIoNs oF DepARtMeNt oF NAtIoNAl HeRItAGe


CArtA OrGANisAsi oRGANIsAtIoN cHARtKeTua

PeNGaraHDIRECTOR-GENERAL

PeSuruHJaYa WarISaNCOmmIssIONER Of hERITAGE

BaHaGIaN DaFTar WarISaN

hERITAGE REGIsTRy DIvIsION

BaHaGIaN KONSerVaSI

CONsERvATION DIvIsION

BaHaGIaN WarISaN

TIDaK KeTara

BaHaGIaN arKeOLOGI

ARChAEOLOGyDIvIsION

TIMBaLaN KeTua PeNGaraH

DEpuTy DIRECTOR-GENERAL

TIMBaLaN PeSuruHJaYa WarISaN

DEpuTy COmmIssIONEROf hERITAGE

uNIT KOMuNIKaSI

KOrPOraTCORpORATE

COmmuNICATION uNIT

uNIT INTeGrITI

INTEGRITy uNIT

uNIT PeruNDaNGaN

LEGAL uNIT

BaHaGIaN KHIDMaT

PeNGuruSaNmANAGEmENT sERvICEs

DIvIsION

Zon Selatansouthern Zone

Zon TengahCentral Zone

Zon utaraNorthern Zone

Zon TimurEastern Zone

PeJaBaT ZONZONE OffICEs

PentadbiranAdministration

sumber Manusia

PembangunanDevelopment

teknologi MaklumatInformation Technology

Perolehanprocurement

Pewartaan

Penguatkuasaan warisan

heritage Enforcement

Kajian Pemuliharaan

Conservation Research

Pemuliharaan bangunan

Building Conservation

Pelan Pengurusan bangunan

Arkeologi DaratanLand

Archaeology

Arkeologi bawah Airunder water Archaeology

repositori dan Pengembangan

Repository and Promotion

seni Persembahanperforming Arts

bahasa dan Persuratan

Language and Literature

Adat dan budaya

Customs and Traditionsseni Halus

fine Arts

Perancangan strategik

strategic planning

Jaringan Antarabangsa

International Network

BaHaGIaN WarISaN DuNIa

WORLD hERITAGE DIvIsION

Kewangan danAkaun

Gazettement

Building Management Plan

INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE DIVISION

human Resource

finance and account


Ringkasan Jabatan Warisan Negaraa

AKtA wArisAN KebANGsAAN 2005 [AKtA 645]tHe NAtIoNAl HeRItAGe Act 2005 [Act 645]

Akta Warisan Kebangsaan 2005 [Akta 645] merupakan Akta untuk menguatkuasakan peruntukan bagi pemuliharaan dan pemeliharaan Warisan Kebangsaan, warisan semulajadi, warisan kebudayaan ketara dan tidak ketara, warisan kebudayaan di bawah air dan harta karun serta perkara yang berkaitan.

Akta 645 diluluskan oleh Parlimen pada 7 Disember 2005 dan diperkenan oleh Yang di-Pertuan Agong pada 31 Disember 2005. Akta ini telah berkuatkuasa pada 1 Mac 2006 dengan memansuhkan dua (2) Akta terdahulu, iaitu Akta Benda Purba 1976 dan Akta Harta Karun 1957. Akta 645 mengandungi 17 bahagian yang terdiri daripada 126 seksyen berkaitan pemuliharaan dan pemeliharaan warisan.

Akta 645 memperuntukkan kuasa kepada Menteri untuk menggubal dasar berkaitan pemuliharaan dan pemeliharaan warisan, pelantikan Pesuruhjaya Warisan, Ahli Majlis Warisan Kebangsaan dan Pegawai Penguatkuasa serta pelantikan pegawai bagi membantu Pesuruhjaya Warisan dan Ahli Majlis Warisan Kebangsaan menjalankan fungsi dan tanggungjawab seperti yang digariskan oleh Akta. Sehubungan itu, segala perkara berkaitan pemuliharaan dan pemeliharaan warisan adalah tertakluk kepada Akta 645.

Sebarang ketidakpatuhan terhadap mana-mana peruntukan Akta 645 merupakan suatu kesalahan yang boleh dikenakan kompaun, denda atau dipenjara.

akta Warisan Kebangsaan 2005 [akta 645]National Heritage Act 2005 [Act 645]

The National Heritage Act 2005 [Act 645] is an Act to enforce provisions for the conservation and preservation of the National Heritage, natural heritage, tangible and intangible cultural heritage, under water cultural heritage, treasure/troves and for related matters.

Act 645 was passed by Parliament on 7th December 2005 and was endorsed by the Yang di-Pertuan Agong on 31st December 2005. The Act came into effect on 1st March 2006, and repealed two (2) previous Acts, namely the Antiquities Act 1976 and the Treasure Trove Act 1957.

Act 645 has 17 parts comprising 126 sections on conservation and preservation of heritage. The Act empowers the Minister to formulate policies on heritage conservation and preservation, to appoint a Commissioner of Heritage, National Heritage Council Members and the Enforcement Officer, as well as other officer to assist the Commissioner of Heritage and National Heritage Council Members in carrying out their functions as stipulated in the Act.

Thus, all matters pertaining to conservation and preservation of heritage are subjected to Act 645. Non-compliance with any provision of Act 645 is an offence which may be punishable by a compound, a fine or an imprisonment.

8

8

MAJLIS WARISAN KEBANGSAAN

Ringkasan Jabatan Warisan Negara • Department of National Heritage In Brief 9

NATIONAL HERITAGE COUNCIL

10



Majlis Warisan Kebangsaan adalah Majlis yang ditubuhkan bawah Bahagian IV Seksyen 8, Akta Warisan Kebangsaan 2005 [Akta 645].

FUNGSI:›› Menasihati Menteri dan Pesuruhjaya berkaitan

perkara yang berhubungan dengan warisan, serta penguatkuasaan undang-undang yang berhubungan dengan warisan; dan

›› Menasihati Menteri dan Pesuruhjaya tentang mana-mana perkara yang dirujukkan kepadanya oleh Menteri atau Pesuruhjaya.

TANGGUNGJAWAB:›› Menasihati Pesuruhjaya tentang pengeluaran

Kumpulan Wang Warisan bagi tujuan pembiayaan kerja pemuliharaan dan pemeliharaan tapak warisan;

›› Menasihati Menteri bagi menentukan kawasan zon penampan dan pusat utama kawasan pemuliharaan;

›› Menasihati Pesuruhjaya dalam penyediaan Pelan Pengurusan Pemuliharaan;

›› Menasihati Menteri dalam pembatalan perintah Warisan Kebangsaan;

›› Menasihati Menteri dalam hal-hal berkaitan rayuan bagi mengesahkan, mengakas atau mengubah keputusan yang dirayukan serta penetapan terma atau syarat sekiranya perlu; dan

›› Menasihati Menteri dan Pesuruhjaya dalam perkara-

The National Heritage Council is a Council formed under Part IV, section 8 of the National Heritage Act 2005 [Act 645].

FuNcTIONs›› To advise the Minister and the Commissioner

on all matters relating to heritage, and the due administration and enforcement of laws relating to heritage; and

›› To advise the Minister and the Commissioner on any matter referred to it by the Minister or the Commissioner.

REsPONsIBILITIEs:›› To advise the Commissioner in issuing a grant or loan

which is to be disbursed from the Heritage Fund for the purpose of financing heritage conservation and preservation works;

›› To advise the Minister in determining the buffer zone and the central core for conservation area;

›› To advise the Commissioner on the Conservation Management Plan;

›› To advise the Minister on the revocation of the National Heritage order;

›› To advise the Minister on appeal matters in order to confirm, reverse or vary the decision appealed as well as imposing terms and conditions if necessary; and

›› To advise the Minister and the Commissioner on other matters related to heritage in efforts to elevate the status of the nation’s heritage.

MAJlis wArisAN KebANGsAANNATIONAL HERITAGE COUNCIL

perkara lain yang berhubungan dengan warisan dalam usaha memartabatkan warisan negara.

DIVIsIoNs


bAHAGiAN-bAHAGiAN

rumah Teh Bunga, Pulau Pinang selepas

konservasi

bAHAGiAN KONserVAsicoNseRVAtIoN DIVIsIoN

12



The Teh Bunga Penang Mansion after conservation


bAHAGiAN KONserVAsi

Selaras dengan visi danmisi Jabatan, Bahagian ini turutmenjalankan aktiviti penyebaran dan perkongsian ilmupemuliharaan bangunan warisan kepada masyarakat umum melalui penganjuran bengkel dan kursus.

Masjid Kampung Kuala Dal sebelum dan selepas konservasi The Kampung Kuala Dal Mosque, before and after conservation

BahagianKonservasiturutbertanggungjawabmengawalselia pelaksanaan projek konservasi yang dijalankan olehJabatan Warisan Negara dan memberi khidmat nasihat bagi kerjakonservasiyangdijalankanolehagensi lain.Bahagianini turut bertindak sebagai urusetia dalam penyediaan dokumen Pelan Pengurusan Pemuliharaan bagi bangunan yang telah diwartakan bawah Akta Warisan Kebangsaan 2005.Dokumeninimerupakandokumenrujukanbagiaktivitipembangunan, pengurusan dan penyenggaraan sesebuah bangunan warisan yang terlibat.

Bahagian Konservasi dibahagikan kepada tiga (3)cawangan utama iaitu Cawangan Kajian Pemuliharaan, Cawangan Pemuliharaan Bangunan dan Cawangan Pelan Pengurusan Bangunan. Bahagian ini bertanggungjawab

memastikan pematuhan kepada aspek teknikal kerja pemuliharaan dengan menjalankan kajian awalan untuk meninjau dan menyiasat secara umum keadaan fizikalbangunan. Bahagian Konservasi juga melakukan kajiankerosakan pada sesebuah bangunan serta mencadangkankerja pembaikan yang perlu dilakukan. Pelaksanaan kajian merangkumi penyediaan pelan lakaran bangunan bagi tujuan pemetaan kerosakan, mengenal pasti punca kerosakan dan seterusnya mencadangkan kaedah pembaikan.

Bahagian Konservasi berperanan memastikan prinsip konservasi yang merangkumi kerja pemeliharaan, pembaikpulihan, pembinaan semula, pemulihan, penyesuai gunaan dan pendekatan konservasi lain-lain diamalkan berdasarkan kaedah yang diiktiraf pada peringkat antarabangsa seperti United Nations Education, Scientifc and Cultural Organization (UNESCO) dan piagam bawah International Council on Monuments and Sites (ICOMOS) seperti Piagam Burra, Piagam Australia 1999 (Charter for the Conservation of Places of Cultural Signifcance). Ini bagi memastikan ianya selaras dengan kehendak Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645) dan Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Warisan.

14



coNseRVAtIoN DIVIsIoN

rumah Penghulu Natar sebelum dan selepas konservasiRumah Penghulu Natar before and after conservation

The role of the Conservation Division is to ascertain the principles of conservation which includes preservation work, restoration, reconstruction, rehabilitation, adaptation and other conservation approaches are carried out based on methods which are recognised internationally, such as by the United Nations Education, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO) and charters under the International Council on Monuments and Sites (ICOMOS), like the Burra Charter, Australia Charter 1999 (Charter for the Conservation of Places of Cultural Significance). This is to ensure they meet requirements of the National Heritage Act 2005 (Act 645) and Heritage Building Conservation Guideline. The Conservation Division is divided into three (3) main sections, namely Conservation Research Section, Building Conservation Section and Building Management Plan Section. This Division is responsible in ensuring compliance of the technical aspects of preservation works by conducting preliminary study to survey and inspect generally the physical condition of buildings and other related issues. The Conservation Division also conducts study on building defects, as well as provides suggestions on repair works that has to be done. Implementations of the study includes preparation of sketch plans of the building for the purpose of defect mapping, identify causes of defects and then propose methods of repair works. The Conservation Division is also responsible to supervise conservation projects carried out by the National Heritage Department and to advise conservation works that has to be carried out by other agencies in Malaysia. This Division also acts as the secretariat in the preparation of the Conservation Management Plan for buildings which have been gazetted under the National Heritage Act 2005. The document serves as a reference for development, management and maintenance of the related heritage buildings. In line with the vision and mission of the Department of National Heritage, this division also conducts activities to disseminate and share knowledge on preservation of heritage buildings to the general public through workshops and courses.

bAHAGiAN ArKeOlOGiARcHAeoloGY DIVIsIoN


Candi yang dijumpai di tapakarkeologi Sungai Batu

Stupa discovered at the Sungai Batu archaeological site

16



bAHAGiAN ArKeOlOGiPeranan Bahagian Arkeologi ialah memastikan warisan arkeologi negara sama ada dalam bentuk tapak atau relik arkeologi dilindungi melalui penyelidikan, pemuliharaan dan pemeliharaan selaras dengan Akta Warisan Kebangsaan 2005 [Akta 645]. Bahagian ini bertanggungjawab membangunkan tapak arkeologi sebagai pusat rujukan untuk tujuan penyelidikan dan pelancongan negara.

Bahagian Arkeologi terdiri daripada tiga (3) cawangan iaitu Cawangan Arkeologi Daratan, Cawangan Arkeologi Bawah Air dan Cawangan Repositori dan Pengembangan. Cawangan Arkeologi Daratan menjalankan penyelidikan tentang tapak dan relik arkeologi darat melalui kerja survei, ekskavasi, menganalisis, danmengintepretasi artifak dan tapak arkeologi secara sistematik dan saintifik. Kajian yang dijalankan menggunakan sumber primer dan sekunder bagi mendapatkan maklumat awalan sebelum kerja di lapangan dijalankan.

Sementara itu, Cawangan Arkeologi Bawah Air pula bertanggungjawab dalam kerja-kerja penyelidikanmelaluisurveidansalvajwarisankebudayaan bawah air. Cawangan ini turut berperanan memelihara dan memulihara khazanah warisan kebudayaan bawah air melalui aktiviti-aktiviti seperti mencari,mengumpul, menilai, dan merekod tapak dan jumpaan kapal karam secara sistematik, tepat, dan bersepadu untuk tujuan rujukan dan penyelidikan.

Cawangan Repositori dan Pengembangan pula melaksanakan pemeliharaan dan pemuliharaan relikarkeologimelaluikonservasisecarasistematikdan saintifik. Cawangan ini turut memberi khidmat nasihat dan kepakaran serta sokongan dalam usaha pemuliharaan dan pemeliharaan warisan arkeologi untuk dilindungi dan diwartakan sebagai Warisan dan Warisan Kebangsaan. Selain itu, Cawangan ini turut berperanan membangunkan dan mempromosikan tapak-tapak arkeologi sebagai pusat rujukan untuk tujuan penyelidikan dan pelancongan.

Bastion Middelburg yang telah siap dibina semula berdasarkan jumpaan arkeologiCompleted reinstallation of Bastion Middelburg, based on archaeological findings


ARcHAeoloGY DIVIsIoNThe role of the Archaeology Division is to ensure the archaeological heritage of the country, whether in the form of archaeological sites or relics be protected through research, conservation and preservation in line with the National Heritage Act 2005 [Act 645]. This division is responsible for developing archaeological sites as a reference center for the purpose of research and tourism for the country.

Meanwhile, the Underwater Archaeology Section is responsible on research through survey and salvage of underwater cultural heritage. The role of this Section is also to preserve and conserve underwater cultural heritage through activities such as identifying, collecting, assessing and recording sites and on discovering of shipwrecks systematically, accurately and integratedly for the purpose of reference and research.

The Repository and Development Section which protects and preserves archaeological relics through systematic and scientific conservation. It also provides advice and expertise, as well as to support efforts in conserving and preserving archaeological heritage as to protect and gazette them as Heritage and National Heritage. Apart from that, the role of this Section is also to develop and promote archaeological sites as a reference center for the purpose of research and tourism.

artifak arkeologi Kampung Kubang Pak amin, Pasir Mas, KelantanArchaeological artefacts in Kampung Kubang Pak Amin, Pasir Mas, Kelantan

The Archaeology Division is consists of three (3) sections, namely Land Archaeology Section, Underwater Archaeology Section and Repository and Promotion Section. The Land Archaeology Section conducts research on land archaeological sites and relics through survey, excavation, analysis and interpretation of artefacts and archaeological sites in a systematic and scientific way. Studies are carried out base on primary and secondary sources to obtain preliminary information before works can be done at the sites.

Jumpaan rantai cengkerang di Gua HarimauThe discovery of shell necklace in Harimau Cave

18



Tapak ekskavasi di Gua Teluk Kelawar,

Lenggong, Perak Excavation site, Teluk

Kelawar Cave in Lenggong, Perak

bAHAGiAN DAFtAr

wArisANHeRItAGe ReGIstRY DIVIsIoN


20



bAHAGiAN DAFtAr wArisAN

Sementara itu, Cawangan Penguatkuasaan pula bertanggungjawab menjalankan kawalan dan pemantauan bagi memastikan tapak warisan sentiasa dalam keadaan baik dan objek warisan disimpan dalam keadaan yang baik

Watikah Warisan Kebangsaan National Heritage Inscription

Bahagian Daftar Warisan merupakan salah satu bahagian penting dalam melaksanakan fungsi Pesuruhjaya menurut peruntukan dan keperluan Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645) iaitu penetapan dan pendaftaran tapak, objek dan warisankebudayaan bawah air sebagai Warisan. Selain itu, Bahagian inijuga berperanan dalam mewartakan apa-apa butiran warisandan Orang Hidup yang diisytiharkan oleh Menteri Pelancongan,Seni dan Budaya Malaysia sebagai Warisan Kebangsaan. Selarasdengan fungsi tersebut, Bahagian ini dibahagikan kepada dua(2) cawangan utama iaitu Cawangan Pewartaan dan CawanganPenguatkuasaan.

di tempat yang selamat oleh pemunya. Setiap permohonan kebenaran yang dirancang di tapak Warisan dan tapak Warisan Kebangsaan perlu mematuhi peruntukan Seksyen 40, Akta 645. Cawangan ini bertanggungjawab menjalankan penyiasatan untuk proses pendakwaan sekiranya berlaku apa-apa kesalahan bawah peruntukan Akta Warisan Kebangsaan 2005. Cawangan Penguatkuasaan juga bertanggungjawab menilai dan memproses semua permohonan lesen bawah Akta Warisan Kebangsaan 2005 iaitu lesen-lesen penggalian objek warisan, eksport dan import butiran asing, salvaj dan penggalian warisan kebudayaan bawah air dan peniaga butiran warisan.

Pendaftaran butiran warisan merupakan matlamat penting agar rekod warisan negara diwujudkan dan dilindungi undang-undang. Penilaian bagi menentukan signifikasi dan keaslian mana-mana butiran perlu dibuat bagi menjamin integriti sesuatu butiran yang diangkat sebagai Warisan. Mana-mana butiran yang mempunyai nilai warisan yang sangat tinggi dicadangkan kepada Menteri Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia untuk dinobatkan sebagai Warisan Kebangsaan. Bagi memastikan proses pewartaan dapat dilaksanakan dengan teratur, Cawangan Pewartaan bertanggungjawab menjalankan penyelidikan dan penilaian terhadap tapak kebudayaan (bangunan/ monumen), tapak semulajadi dan objek ketara. Tujuan penyelidikan dan penilaian dijalankan adalah untuk menentukan mana-mana butiran dalam senarai inventori/pencalonan mempunyai signifikasi dan keaslian warisan untuk pertimbangan kewajaran warisan oleh Jawatankuasa Pakar. Butiran warisan yang telah diwartakan akan dicatat di dalam Daftar Warisan Kebangsaan.


Daftar Warisan KebangsaanNational Heritage Register

Bagi memastikan pemahaman dan pematuhan terhadap Akta 645, Bahagian Daftar Warisan juga mengadakan khidmat nasihat dan ceramah bagi mana-mana pihak yang memerlukan khidmat tersebut dari semasa ke semasa.

HeRItAGe ReGIstRY DIVIsIoN

The Heritage Registry Division is also conducting lectures and advisory service to various groups from time to time to ensure the compliance of National Heritage Act 2005 is well noted.

The Heritage Registry Division is one of the main division of the Department of National Heritage in performing the functions of the Commissioner which been determined under the provision and requirement of the National Heritage Act 2005 [Act 645], which covers the designation and registration of sites, objects and under water cultural heritage as Heritage. Besides, its role in gazetting any heritage items and Living Persons which have been declared by the Minister of Tourism, Art and Culture Malaysia

Meanwhile, the Enforcement Section is responsible for inspection and monitoring the heritage sites are kept in a good condition and heritage objects are kept in a secure place by

the owner. Every application for development on Heritage site or National Heritage site should comply with the provisions of Section 40, Act 645. The Enforcement Section is also accountable to perform investigation for the purpose of prosecution on any offenses under the provision of Act 645. This section is responsible in scrutinising and processing applications for licences for excavation of heritage object, licences for export and import, licences for salvage and excavation of underwater cultural heritage and licences for dealers of heritage items.

as National Heritage. In accordance with the said functions, the Heritage Registry Division is divided into two (2)sections, the Gazettement Section and the Enforcement Section. The registration of all heritage items is a crucial goal to be established and legally protected to ensure the existence of national heritage record. Evaluation in defining the significance and authenticity of any selected item must be determined to ensure the integrity of the item to be declared as Heritage. Subsequently, any item with outstanding heritage value could be suggested to the Minister of Tourism, Art and Culture Malaysia as to be expanded and declared as National Heritage. Moreover, to ensure the designation or registration process is smoothly flows, the Gazettment Section is bind to perform research and evaluation on cultural sites (comprising buildings and monuments), natural sites and tangible objects as to determine whether the item from the inventory/nomination list is in comply with the significance and authenticity of heritage and to be considered by the Expert Committees. The gazetted items then would be stated in a National Heritage Register.

22



PrOsiDUr PeNetAPAN bANGUNAN/MONUMeN, tAPAK ArKeOlOGi DAN tAPAK seMUlAJADi sebAGAi tAPAK wArisAN

Carian rasmi di Pejabat Tanah

Notis Pemeriksaan Tapak (Seksyen 26)

Notis niat penetapan tapak sebagai tapak warisan (Seksyen 27 (1))

Memohon keizinan Pihak Berkuasa Negeri (Seksyen 30)

Siaran notis niat dalam Warta dan akhbar tempatan

(Seksyen 27 (2) (a))

Memfailkan notis niat di Pejabat Tanah berkaitan (Seksyen 27 (2) (b)

Pendengaran (Seksyen 29)

Tidak membuat penetapan (Seksyen 31(3))

Membuat penetapan

(Seksyen 31 (1) (b) (i)

Pemberitahuan kepada pemunya dan Pejabat Tanah

Bantahan (Seksyen 28)

Keputusan Pesuruhjaya (Seksyen 31)

Tiada bantahan

i. Notis Penetapan Tapak kepada pemunya (Seksyen 31(1)(b) (iii) )

ii. Notis Penetapan disiarkan di dalam Warta dan akhbar tempatan (Seksyen 31(2) (a))

iii. Menfailkan notis penetapan di Pejabat Tanah (Seksyen 31(2) (b) )

iv. Notis kepada Pihak Berkuasa Perancang Tempatan (Seksyen 32)

v. Merekodkan di dalam Daftar (Seksyen 31(1) (b) (ii)


pRoceDURe oN DesIGNAtIoN oF BUIlDING/MoNUMeNt, ARcHAeoloGIcAl sIte AND NAtURAl sIte As A HeRItAGe sIte

Official search at the relevant land office

Notice of Inspection (section 26)

Notice of intention to designatea site as heritage site (section 27 (1))

Obtain consent from the state Authority (section 30)

Publish a notice of intention in the Gazette and local newspapers

(section 27 (2) (a))

File a notice of intention at elevant Land Office (section 27 (2) (b))

Hearing(section 29)

Withdraw the intention(section 31(3))

Designation of Heritage site

(section 31 (1) (b) (i)

Notify the owner and relevant land office

Objection (section 28)

Decision of the commissioner

(section 31)

No objection

i. Notice to notify the owner on the designation of the site. (section 31(1)(b)(iii))

ii. Publish a notice of designation in the Gazette and local newspapers. (section 31(2)(a))

iii. File a notice of designation at the relevant Land Office. (section 31(2)(b))

iv. Notify the relevant Local Planning Authority on the designation. (section 32)

v. Record the site in the Register. (section 31(1)(b)(ii))

bAHAGiAN wArisAN tiDAK KetArA

24



Songket

INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE DIVISION


Pua kumbu

adat berendoi

ais kepal

bAHAGiAN wArisAN tiDAK KetArABahagian Warisan Tidak Ketara bertanggungjawab melaksanakan usaha pemuliharaan, pemeliharaan, pelindungan dan pengekalan warisan adat dan budaya, seni persembahan, bahasa dan persuratan serta seni halus. Penyelidikan

Penyelidikan yang dilaksanakan oleh Bahagian ini merangkumi adat dan budaya iaitu kepercayaan, budaya lingkungan, adat kitaran seperti adat istiadat, makanan, permainan tradisi, perubatan tradisional dan seni pertahanan diri. Manakala kajian seni persembahan pula ialah muzik, tarian, nyanyian, seni lakon dan sebagainya. Kajian bahasa dan persuratan pula mencakupi bidang bahasa, tulisan jawi, manuskrip, lagu rakyat, cerita rakyat, puisi Melayu tradisional dan seumpamanya. Kajian seni halus pula merangkumi busana, tekstil, perhiasan diri dan kraf.

Bahagian ini juga turut menjalankan kajian bagi mengenalpasti mana-mana orang hidup yang bergiat aktif dan berpengetahuan luas dalam bidang warisan untuk dicalonkan sebagai Warisan Kebangsaan di bawah Akta 645. Pengiktirafan Warisan Tidak Ketara yang signifikan dengan masyarakat Malaysia bukan sekadar di dalam negara sahaja malah turut dibawa ke UNESCO untuk mendapatkan status Warisan Tidak Ketara.

dan pendokumentasian adalah fokus utama Bahagian ini disamping program-program kesedaran, pengembangan dan promosi warisan kebudayaan tidak ketara kepada masyarakat tempatan dan luar negara.

BRUNEILAUT CHINA SELATANS O U T H C H I N A S E A

Gunung KinabaluMt. Kinabalu

Gua MuluMulu Cave

Lembah LenggongLenggong Valley

INDONESIA

SELATM

ELAKA

STRAITSOF

MALACCA

SINGAPURASINGAPORE

THAILAND

SABAH

SARAWAK

KUALALUMPUR

SEMENANJUNG MALAYSIA

PENINSULAR OF MALAYSIA

MELAKAMALACCA

PERAK

PULAU PINANG

26



The Intangible Heritage Division is responsible for efforts to conserve, preserve, protect and maintain custom and cultural heritage, performing arts, language and literature, as well as fine arts. Research and documentation are the main focus of the division, apart from organizing awareness and development programmes for the local community and foreigners.

Research carried out by this Division comprises custom and culture, namely beliefs, cultural environment, customs associated with human life cycle, like ceremony, food, traditional game, traditional medicine and art of self-defence, while the research on performing arts comprises music, dance singing, acting and others. Meanwhile, the research on language and literature focuses on language, jawi writing, manuscript, folk songs, folklore, traditional Malay poems and others. Fine art studies are then related to clothing, textile, jewellery and craft.

This Division also conducts research to identify personalities who are actively involved and knowledgeable in the heritage field to be nominated as National Heritage under Act 645. The recognition of intangible heritage which is significant in the Malaysian society is not only in the country, but also brought to the UNESCO to obtain the Intangible Cultural Heritage (ICH) status.

Tarian Singa Lion Dance

Tarian Bharata Natyam Bharata Natyam dance Periuk kera

INtANGIBle CULTURAL HeRItAGe DIVIsIoN

BRUNEILAUT CHINA SELATANS O U T H C H I N A S E A

Gunung KinabaluMt. Kinabalu

Gua MuluMulu Cave

Lembah LenggongLenggong Valley

INDONESIA

SELAT MELAKA

STRAITS OF MALACCA

SINGAPURASINGAPORE

THAILAND

SABAH

SARAWAK

KUALALUMPUR

SEMENANJUNG MALAYSIA

PENINSULAR OF MALAYSIA

PERAK

bAHAGiAN wArisAN DUNiAwoRlD HeRItAGe DIVIsIoN


TaPaK WarISaN

DuNIa DI MaLaYSIa

WORLD HERITAGE SITES

IN MALAYSIAMELAKAMALACCA

PULAU PINANGPENANG

28



bAHAGiAN wArisAN DUNiA

woRlD HeRItAGe DIVIsIoNThe World Heritage Division was established to give importance and prominence to the country’s heritage and to elevate it to the international level. The Division consists of two sections, the Strategic Planning Section and the International Networking Section. The Strategic Planning Section among others manages and coordinates matters pertaining to Inputs and Replies to Parliament (Senate, Lower House of Parliament and State Assembly), the Cabinet (Cabinet Papers and Notes to Cabinet), preparation of data, input

The International Networking Section is responsible for among others the preparation, management and coordination of matters related to recognition as a UNESCO World Heritage including nomination, lobbying, implementation of heritage awareness programmes, locally and overseas, providing feedback and input regarding bi-lateral and multi-lateral issues as well as international organizations such as ISESCO (Islamic Education, Scientific and Culture Organization), ICCROM (International Centre for the Study of Preservation and Restoration of Cultural Properties), ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) and others.

Mesyuarat World Heritage Committee di Bonn German World Heritage Committee Meeting in Bonn, Germany

Pameran Warisan Malaysia di Paris Malaysia Heritage Exhibition in Paris

and feedback from the Department of National Heritage as required by the Ministry of Tourism, Art and Culture and other related matters.

Bahagian Warisan Dunia diwujudkan untuk memartabat dan mengetengahkan khazanah warisan negara ke persada antarabangsa. Bahagian ini merangkumi dua (2) Cawangan iaitu Cawangan Perancangan Strategik dan Cawangan Jaringan Antarabangsa. Cawangan Perancangan Strategik antaranya berperanan mengurus dan menyelaras hal ehwal berkaitan jawapan dan input Parlimen (Dewan Negara, Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri), Jemaah Menteri (Nota dan Memorandum), menyediakan maklumat, input dan maklumbalas Jabatan Warisan Negara yang diperlukan oleh Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya serta lain-lain urusan yang berkaitan.

Cawangan Jaringan Antarabangsa bertanggungjawab antaranya menyedia, mengurus dan menyelaras hal berkaitan warisan yang melibatkan pengiktirafan Warisan Dunia UNESCO termasuklah urusan pencalonan, pelobian, melaksanakan program kesedaran warisan dalam dan luar negara, memberikan maklumbalas dan input berkaitan isu hubungan dua hala dan pelbagai hala serta organisasi antarabangsa seperti ISESCO (Islamic Education, Scientifc and Culture Organization), ICCROM (International Centre for the Study of Preservation and Restoration of Cultural Properties), ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) dan sebagainya.


bAHAGiAN KHiDMAt PeNGUrUsANMANAGeMeNt seRVIces DIVIsIoN

PeJAbAt KetUA PeNGArAHDIRectoR-GeNeRAl’s oFFIce

Fungsi utama Bahagian ini adalah memberikan khidmat sokongan pengurusan kepada semua bahagian di bawah Jabatan Warisan Negara dalam urusan Pentadbiran, Pengurusan Sumber Manusia, Kewangan dan Akaun,Teknologi Maklumat, Pembangunan dan Perolehan.

UNit KOMUNiKAsiKOrPOrAt

Unit ini bertanggungjawab sebagai pusat saluran komunikasi utama Jabatan Warisan Negara dengan pihak luar dan orang awam, membina imej dan mempromosikan perkhidmatan, dasar dan program Jabatan.

coRpoRAte coMMUNIcAtIoN UNItThis Unit is responsible as the main communication

channel of the Department of National Heritage with the outsiders and public, to nutures image and promoting services, policies and programmes.

UNit PerUNDANGANUnit Perundangan bertanggungjawab memberi

khidmat perundangan kepada Jabatan daripada segi memberi nasihat undang-undang, menyemak dokumen perundangan, menggubal dan menyemak draf undang-undang utama dan perundangan subsidiari, mengkaji kertas siasatan dan menjalankan pendakwaan.

The main function of this Division is to provide management support services to all divisions under the Department of National Heritage on matters pertaining to Administration, Human Resource Management, Finance and Accounts, Information Technology, Development and Procurement.

leGAl UNItThe Legal Unit is responsible for providing legal services to the

Department in terms of providing legal advice, vetting legal documents, drafting and vetting principal and subsidiary legislation, perusing investigation papers and conducting prosecution.

UNit iNteGritiObjektif Unit ini ialah untuk memastikan penjawat awam

mengamalkan budaya kerja unggul dengan ciri-ciri moral dan etika yang kukuh agar dapat meningkatkan semangat patriotisme. Inisiatif ini diharap akan dapat membantu membendung salah laku jenayah serta pelanggaran tatakelakuan dan etika dalam kalangan warga Jabatan Warisan Negara.

INteGRItY UNIt The objective of this Unit is to ensure excellent work culture amongst

civil servants practice with a strong moral and ethic values in order to inculcate the spirit of patriotism. It is hoped that the initiative will help curtail misconduct and violation of code of conduct and ethics amongst the staffs of the Department of National Heritage.

30



PeJAbAt ZON ZoNe oFFIces

Galeri Warisan Kota Melaka, Bangunan HSBC HSBC Kota Melaka Heritage Gallery

Galeri Warisan Melayu Pulau Pinang Penang Malay Heritage Gallery

Bangunan Jabatan Warisan Negara, Jalan Sultan Sulaiman Department of National Heritage Building, Jalan Sultan Sulaiman

Galeri arkeologi Lembah Lenggong, PerakLenggong Valley Archaeological Gallery, Perak

• ActascoordinatorfortheDepartmentwithstakeholders,which include local residents and owners of the Heritage and National Heritage sites and objects.

• Carry out maintenance works, monitoring anddevelopment to the heritage sites that have been gazetted under the National Heritage Act 2005.

• To conduct research and information disseminationon tangible and intangible heritage for the purpose of inventory registration before being nominated to Heritage and National Heritage.

• Toassistconservationworksandarchaeologicalresearchworks at the zone.

• MenjadiperantarapihakJabatandenganpihakberkepentingantermasuk penduduk setempat dan pemilik-pemilik tapak, objekWarisan dan Warisan Kebangsaan.

• Melaksanakan kerja-kerja penyelenggaraan, pemantauan danpembangunan tapak-tapak warisan yang telah diwartakan dibawah Akta Warisan Kebangsaan 2005.

• Menjalankan penyelidikan dan penyebaran maklumatberkenaan warisan ketara dan tidak ketara untuk tujuan daftarinventori sebelum diangkat sebagai Warisan dan WarisanKebangsaan.

• Merancang dan melaksanakan program serta aktivitipengembangan warisan dalam usaha memupuk kesedaranmasyarakat untuk memelihara khazanah Warisan Negara.

• Menyelarasoperasihariangaleridenganmengadakantaklimatdan seterusnya mengadakan lawatan berpandu ke galeri.

• Memantau, memelihara dan mempromosikan TapakWarisanDunia yang terdapat di zon.

• Membantu kerja-kerja konservasi dan kerja penyelidikanarkeologi yang dijalankan diperingkat zon.

• Plan and implement programmes, as well as heritagedevelopment activities in an effort to instill awareness among the public to preserve National Heritage

• Tomonitor,preserveandpromoteWorldHeritageSiteatthe zone level

• Coordinatedailyoperationsofthegallerybyorganisingbriefings and guided tours to the gallery

Syam

Typewritten text

.

Syam

Typewritten text

.

Syam

Typewritten text

.

PeNerbitAN pUBlIcAtIoNs


Perisytiharan Warisan Kebangsaan oleh YB Menteri Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia The ‘Declaration of National Heritage by the Hon. Minister of Tourism, Art and Culture Malaysia

Kunjungan hormat Ketua Pengarah Jabatan Warisan ke Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PahangThe Director-General’s courtesy visit to the Pahang State Secretary Office

32



sANA-siNi wArisAN HeRItAGe ActIVItIes

Barisan Tokoh Orang Hidup di Majlis Perisytiharan Warisan Kebangsaan 2015 Line-up of Heritage Living Person at the Declaration of National Heritage 2015

Ketua Pengarah dan Timbalan Ketua Pengarah bersama-sama mantan KP dan TKP Jabatan Warisan Negara Director-General (DG) and Deputy Director-General (DDG) with former DG and DDG of Department of National Heritage

Pengarah Bahagian Konservasi menghadiri The International Course for Cultural Heritage Management 2015 di Korea Director of Conservation Division attending International Course for Cultural Heritage Management 2015 in Korea

Bengkel Wacana Ilmu Dan Penyampian Sijil Konservator Warisan Berdaftar Workshop on Knowledge Discourses and Presentation of Certificates for Conservators Registered with National Heritage Department

Bengkel Tulisan Khat Jawi Calligraphy Workshop

Kerja lepaan kapur bagi kerja konservasi bangunan Lime plastering for building conservation works

Bengkel Paluan Kompang Kompang WorkshopPelawat di Galeri Lembah Lenggong diberi taklimat oleh pegawai Jabatan Warisan Visitor at Lenggong Vally Gallery being brief by DNH officials

Pegawai menjalankan demonstrasi penggunaan alat batu DNH staff conduct demonstration of the use of stone tools

Pegawai melaksanakan kerja ekskavasi arkeologi di Kampung Kubang Pak amin, Pasir Mas, Kelantan Archaeological excavation works at Kampung Kubang Pak Amin, Pasir Mas, Kelantan


sANA-siNi wArisAN HeRItAGe ActIVItIes

woRlD RecoGNItIoN

34



PeNGiKtirAFAN DUNiA


PeNGiKtirAFAN wArisAN DUNiA

Sehingga kini Malaysia telah berjaya mendapat beberapa pengiktirafan di peringkat antarabangsa iaitu Tapak Warisan Dunia UNESCO, Memory of the World dan Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity yang kini dikenali sebagai Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. Malaysia juga turut terpilih untuk menyumbang kepakaran dalam bidang warisan sebagai Ahli World Heritage Committee UNESCO bagi tempoh 2011 hingga 2015.

woRlD HeRItAGe RecoGNItIoN

To date, Malaysia has obtained recognition at the international level, as UNESCO World Heritage Sites, Memory of the World and Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity, now referred to as the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. Malaysia was also elected as a member of the World Heritage Committee of UNESCO for the period from 2011 to 2015 to contribute expertise on heritage to the prestigious body.

Jabatan Warisan Negara memainkan peranan penting untuk memartabat dan mengangkat khazanah warisan negara ke peringkat dunia dalam usaha memelihara dan melindungi aset negara yang tidak ternilai untuk tatapan masyarakat dalam dan luar negara serta generasi akan datang. Ini juga adalah selaras dengan matlamat Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia dalam mempromosikan keunikan khazanah warisan negara sebagai produk pelancongan bertaraf dunia.

The National Heritage Department plays an important role in enhancing the status of the national heritage and elevating it to the international level, in an effort to preserve these invaluable national assets, for the appreciation of the local and foreign communities and future generations. This is also in line with the objective of the Ministry of Tourism, Art and Culture to promote our unique national heritage treasures as world class tourism products.

36



TAMAN KINABAlU, 2 DISEMBER 2000

tAPAK wArisAN DUNiA UNesCOUNesco woRlD HeRItAGe sItes

KINABALu PARK 2nd DECEMBER 2000

Kinabalu Park, in the State of Sabah on the northern end of the island of Borneo and is dominated by Mount Kinabalu (4,095m), which is the highest mountain between the Himalayas and New Guinea. This area has a very wide range of habitats, from rich tropical lowland and hill rainforest to tropical mountain forest, subalpine forest and scrub on the higher elevations. Kinabalu Park has been designated as a Centre of Plant Diversity for Southeast Asia and is exceptionally rich in species flora from the Himalayas, China, Australia, Malaysia, as well as pan-tropical flora.

The site has a diversed biota and high endemism. The altitudinal and climatic gradient from tropical forest to alpine conditions combine with precipitous topography, diverse geology and frequent climate oscillations to provide conditions ideal for the development of new species. The Park contains high biodiversity with representatives from more than half the families of all flowering plants. The majority of Borneo’s mammals, birds, amphibians and invertebrates (many threatened and vulnerable) occur in the park.

1

.

Tapak Kinabalu ini mempunyai biota dan

Taman ini terletak di negeri Sabah iaitu di hujung utara Kepulauan Borneo dan didominasi oleh Gunung Kinabalu Setinggi 4,095m yang merupakan gunung tertinggi di antara Banjaran Himalaya dan New Guinea. Kawasan ini kaya dengan pelbagai habitat yang merangkumi tanah pamah tropika, hutan hujan bukit, hutan gunung tropika, hutan kecil alpin dan belukar yang berada di paras yang lebih tinggi. Taman kinabalu telah dipillih sebagai Pusat Kepelbagaian Tumbuhan Asia Tenggara yang teramat kaya dengan spesis flora dari Banjaran Himalaya, China, Australia, Malaysia dan flora pan- tropika.

endemisme yang pelbagai. Iklim ketinggian yang turun naik dari penggabungan hutan tropika dan keadaan alpine dengan topografi terjal, geologi yang berbagai dan pertukaran iklin yang kerap menjadikan kawasan ini sesuai untuk perkembangan spesies-spesies baru. Taman ini juga mengandungi kepelbagaian bio yang tinggi yang merangkumi separuh daripada keluarga tumbuhan berbunga. Kebanyakkan dari mamalia, burung, amfibia dan invertebrata (kebanyakkan terancam dan terdedah kepada bahaya) Borneo banyak terdapat di taman ini.


Panorama Taman KinabaluPanoramas of Kinabalu Park

TAMAN NEGARA GUNUNG MUlU2 DISEMBER 2000

GuNuNG MuLu NATIONAL PARK, sARAWAK2nd DECEMBER 2000

Important both for its high biodiversity and for its karst features, Gunung Mulu National Park, on the island of Borneo in the State of Sarawak, is the most studied tropical karst area in the world. The 52,864-ha park contains seventeen vegetation zones, exhibiting some 3,500 species of vascular plants. Its palm species are exceptionally rich, with 109 species in twenty genera noted. The park is dominated by Gunung Mulu, a 2,377 m-high sandstone pinnacle. At least 295 km of explored caves provide a spectacular sight and are home to millions of cave swiftlets and bats. The Sarawak Chamber, 600 m by 415 m and 80 m high, is the largest known cave chamber in the world.

The concentration of caves in Mulu’s Melinau Formation with its geomorphic and structural characteristics is an outstanding feature which allows a greater understanding of Earth’s history. The caves of Mulu are important for their classic features of underground geomorphology, demonstrating an evolutionary history of more than 1.5 million years. One of the world’s finest examples of the collapse process in karstic terrain can be also found. Gunung Mulu National Park provides outstanding scientific opportunities to study theories on the origins of cave faunas. With its deeplyincised canyons, wild rivers, rainforest-covered mountains, spectacular limestone pinnacles, cave passages and decorations, Mulu has outstanding scenic values.

38



Kepadatan gua di kawasan formasi Mulu Melinau mempunyai ciri-ciri geomorfologi dan struktur yang luar biasa dan memberi gambaran yang lebih jelas tentang sejarah bumi. Rangkaian gua-gua di Mulu adalah penting dengan ciri-ciri klasik geomorfologi bawah tanah dimana ia membuktikan sejarah evolusi yang terhasil lebih daripada 1.5 juta tahun lalu. Salah satu contoh terbaik proses keruntuhan karstic juga boleh dijumpai di sini. Taman Negara Gunung Mulu banyak memberi peluang kajian saintifik dijalankan dalam mengkaji teori-teori asal-usul hidupan gua. Dengan ngarai-ngarai yang dalam dan bertakuk, sungai-sungai yang deras, gunung hutan hujan, laluan gua dan puncak batu kapur yang menakjubkan, Mulu semestinya menawarkan pemandangan yang indah dan luar biasa.

Kepentingan biodiversiti tinggi dengan ciri-cir kars tersendiri, Taman Negara Gunung Mulu yang terletak di kepulauan Borneo, Sarawak, merupakan kawasan kars tropika yang paling banyak dijadikan tapak kajian di seluruh dunia. Taman seluas 52.864 hektar ini mengandungi tujuh belas zon tumbuh-tumbuhan dengan kepadatan 3,500 spesis tumbuhan vaskular. Spesies palmanya adalah sangat kaya dengan 109 spesies alam dua puluh sub-kategori. Taman ini didominasi oleh Gunung Mulu, sebuah puncak batu pasir setinggi 2,377m. Puncak ini meliputi sekurang-kurangnya 295km gua yang telah diterokaidan menawarkan pemandangan yang menakjubkan. Puncak ini juga merupakan habitat bagi berjuta-juta burung layang-layang gua dan kelawar. Sarawak Chambers merupakan ruang bawah tanah yang terbesar di dunia dengan keluasan 600m x 415m dan 80m tinggi.


Panorama Taman Negara Gunung MuluPanoramas of Gunung Mulu National Park

MElAKA DAN GEORGE TOWN, BANDAR BERSEJARAH DI SElAT MElAKA7 JULAI 2008

Melaka dan George Town adalah bandar-bandar bersejarah di Selat Melaka yang telah dibina selama lebih 500 tahun melaluiaktiviti-aktivitiperdagangandanpertukaranbudayaantara Timur dan Barat. Pengaruh Asia dan Eropah telah banyak diserap di kedua-dua bandaraya ini dengan warisan pelbagai budaya dalam bentuk ketara dan tidak ketara. Melaka menunjukkan pembangunan lebih awal dengan pembinaan bangunan-bangunan kerajaan, gereja, dataran dan kubu yang berasal dari zaman kesultanan Melayu abad ke-15 serta zaman penaklukan Portugis dan Belanda yang bermula pada awal abad ke-16. Dengan menonjolkan ciri-ciri pembangunan rumah kediaman dan bangunan komersial, George Town banyak dipengaruhi era British pada akhir abad ke-18. Kedua-dua Bandar ini membentuk satu seni bina dan seni bandar yang unik dan tidak dijumpai di mana-mana kawasan lain di Asia Timur dan Asia Tenggara.

Melaka dan George Town merupakan testimoni kepada warisan budaya dan tradisi Asia dengan pengaruh penjajah Eropah. Warisan pelbagai budaya yang ketara dan tidak ketara ini dapat dilihat dalam kepelbagaian tempat ibadah yang dipengaruhi oleh agama yang berbeza, kaum etnik, bahasa, perayaan-perayaan, tarian, busana, seni dan muzik, makanan dan gaya hidup seharian.

MELAKA & GEORGE TOWN HIsTORIc cITIEs OF THE sTRAIT OF MALAccA7th JULY 2008

Melaka and George Town, historic cities of the Strait of Malacca have developed over 500 years of trade activities and cultural exchanges between the East and the West. The influences of Asia and Europe have greatly influenced both these cities with a multicultural heritage in tangible and intangible forms. Melaka demonstrated an earlier development with the construction of government buildings, churches, churches, squares and fortifications originally in the 15th century Malay sultanate and also the Portuguese and Dutch rule in the early 16th century. Featuring residential and commercial buildings, George Town represents the British era from the end of the 18th century. These two cities constitute a unique architectural and cultural townscape not found anywhere in East Asia and Southeast Asia.

Melaka and George Town are living testimony to the cultural heritage and traditions of Asia, with European colonial influences. This multi-cultural tangible and intangible heritage is expressed in a varied worship places representing different faiths, ethnics, languages, festive occasions, dances, costumes, music and arts, food, and daily lifestyle.

The two cities, in particular Melaka, reflect a mixture of influences which have created an interesting architecture, culture and townscape unique in East and South Asia. These cities, demonstrate an exceptional influence within range of shophouses and townhouses. These buildings show many different types and stages of development of the building types, some originating from the Dutch or Portuguese periods.

40



Kedua-dua Bandar khususnya Melaka, mencerminkanpercampuran pengaruh yang telah mencipta seni bina,kebudayaan dan seni bandar yang menarik di Asia Timurdan Asil Selatan. Kedua-dua bandar ini menunjukkan kepelbagaian unsur dalam pembangunan rumah kedai dan rumah bandar yang luar biasa. Bangunan-bangunan ini memaparkan kepelbagaian jenis dan peringkat pembangunan yang terhasil dari zaman penaklukan Belanda atau Portugis.


Kota Santiago, a’Famosa, Jalan Kota, MelakaSantiago Fort, A’Famosa, Jalan Kota, Malacca

Masjid Lebuh acheh, Pulau PinangLebuh Acheh Mosque, Penang

Bangunan Pejabat George Town World Heritage Inc.George Town World Heritage Inc. Office Building

WARISAN ARKEOlOGI lEMBAH lENGGONG30 JUN 2012

Lembah Lenggong dikenali kerana sumbangannya terhadap pemahaman tentang pembuatan alat batu di zaman Paleolitik di Asia Tenggara yang tidak banyak diketahui sehingga penemuan Kota Tampan pada tahun 1987, iaitu tapak yang wujud kira-kira 74,000 tahun dahulu. Memandangkan teknologi Paleolitik ialah teknologi alat batu, penemuan tapak pembuatan alat batu ini merupakan penemuan teras budaya ketika itu. Penemuan arkeologi ini merupakan tanda aras penting dalam menetapkan tarikh kewujudan manusia prasejarah di Asia Tenggara dan impaknya ke atas teori berkaitan pembiakan hominid di seluruhAustralasiasertajugaevolusibudayaalatbatumereka.Ini membuatkan Warisan Arkeologi Lembah Lenggong sebuah landskap budaya unik yang mempunyai nilai sejagat yang sangat penting kepada umat manusia.

ARcHAEOLOGIcAL HERITAGE OF THE LENGGONG VALLEy30th JUNE 2012

Malaysia was once again highlighted at the international when Archaeological Heritage of the Lenggong Valley was recognised as a world heritage site at the 36th session of the World Heritage Committee meeting in St Petersburg, Russia on 30th June 2012. Covering an area of 398.64ha, provide a series of chronologically-ordered and spatially-associated culture sequences from the Palaeolithic through the Neolithic and Metal periods. These sites have been chronometrically dated from 1.83 million to 1,000 years ago.

One of the most significant artefact found in the Lenggong Valley is a skeleton named the Perak Man, who died at the age of around 45 and found ceremonially buried about 10,000 years ago, with mortuary objects in a cave. He was born with a deformity, Brachymesophalangia Type A2, thus far the earliest evidence of this congenital deformity in the world, thus contributing to history of medical sciences too. He is also the oldest most complete skeleton found in Southeast Asia.

The Lenggong Valley is also known for its contribution to our understanding of the making of Palaeolithic stone tools in Southeast Asia, which was little known until the discovery of 1987 discovery of Kota Tampan, a site dated to about 74,000 years ago. Given that Palaeolithic technology is stone tool technology, the discovery of a stone tool making site is the discovery of the core of their culture. These archaeological discoveries provide important milestones in dating the presence of prehistoric people in Southeast, and impact on theories concerning the expansion of hominids throughout Australasia and the evolution of their stone tool cultures. This makes the Archaeological Heritage of the Lenggong Valley a unique cultural landscape of outstanding universal value to mankind.

42



Nama Malaysia sekali lagi diangkat di persada antarabangsa apabila Warisan Arkeologi Lembah Lenggong berjaya diiktiraf sebagai Tapak Warisan Dunia semasa mesyuarat World Heritage Committee sesi ke-36 yang diadakan di Saint Petersburg, Rusia pada 30 Jun 2012. Merangkumi kawasan seluas 398.64 hektar, tapak ini membekalkan siri urutan budaya mengikut kronologi bermula dari zaman Paleolitik hingga ke zaman Neolitik dan zaman Logam. Tapak-tapak ini telah ditetapkan usianya secara kronometrik bermula daripada 1.83 juta hingga 1,000 tahun yang lalu.

Salah satu artifak paling signifikan yang dijumpai di Lembah Lenggong ialah Manusia Perak yang meninggal dunia pada usia sekitar 45 tahun dan dijumpai dikebumikan dalam gua dengan penuh istiadat kira-kira 10,000 tahun lalu, bersama bahan-bahan perkuburan. Dia dilahirkan dengan kecacatan Brachymesophalangia Jenis A2, dan ini merupakan bukti terawal kecacatan jenis ini di dunia, justeru menyumbang kepada sejarah sains perubatan. Manusia Perak juga merupakan rangka paling awal dan hampir sempurna sifatnya yang ditemui di Asia Tenggara.

rangka ‘in-situ’ Manusia Perak dalam

posisi fetus berusia lebih kurang 10,000

tahun dahulu di Gua Gunung runtuh

‘In-situ’ skeleton of the Perak Man in fetal

position at Gua Gunung Runtuh, dating back

circa 10,000 years

Kerja-kerja penyelidikan arkeologi di Gua Gunung runtuhArchaeological research works at Gua Gunung Runtuh


44



MAsteRpIeces oF tHe oRAl AND INtANGIBle HeRItAGe oF HUMANItY2

PERSEMBAHAN MAK YONG 25 NOVEMBER 2005

Pada zaman awalnya, Mak Yong tergolong sebagai tradisi istana. Menjelang tahun 1920-an, bentuk kesenian ini turut dipelajari dan dipersembahkan oleh rakyat di luar istana sebagai tradisi desa atau tradisi rakyat.

Mak Yong merupakan kesenian tradisional Melayu berbentuk dramatari yang menggabungkan elemen-elemen kesenian seperti lakonan, tarian, muzik dan nyanyian. Kesenian ini juga merupakan suatu genre hiburan yang sarat dengan kehalusan dan kelembutan dalam tarian serta kemerduan nyanyian oleh barisan inang jong dondang, lakonan dengan dialog oleh watak Mak Yong yang diungkapkan secara spontan oleh para pelakonnya yang terdiri daripada Mak Yong, Pak Yong Tua, Pak Yong Muda, Peran Tua, Peran Muda, barisan Inang dan Tok Wak. Mak Yong kaya dengan unsur-unsur simbolik pada gerak tari, dialog, gerak isyarat, tarian, prop, latar hias, kostum dan hiasan diri.

Terdapat antara sepuluh (10) hingga lima belas (15) cerita pokok Mak Yong. Ia menceritakan tentang watak-watak luar biasa yang mempunyai kesaktian dan keperwiraan yang tiada tolok bandingnya. Alamnya antara nyata dan maya, boleh melangkahi tujuh petala langit, masuk ke perut bumi atau berkelana ke dasar laut. Watak dan perwatakan melebihi sifat semula jadi manusia kerana tujuan asalnya adalah untuk memberikan contoh dan teladan sambil menghibur. Kesenian ini memungkinkan kepelbagaian gaya pementasan dan mempunyai kemungkinan yang sangat luas mencakupi aspek bunyi, gerak dan warna.

Berdasarkan pada keunikan dan ciri yang dimiliki oleh Mak Yong inilah maka The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) telah menobatkan genre ini sebagai warisan dunia di bawah kategori A Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity pada 25 November2005.

MAK yONG PERFORMANcE 25TH NOVEMBER 2005

In the beginning Mak Yong was considered a palace tradition. From the 1920s, this art form was also acquired and performed by people outside the palace as a rural and folk tradition.

Persembahan Mak YongMak Yong performance


Mak Yong is traditional Malay artistry in the form of a dance-drama which combines artistic elements such as acting, dancing, music and singing. Mak Yong is a genre of entertainment which is replete with refined and gentle dance movements and melodious singing by performers (inang jong dondang), acting with dialog by the Mak Yong (female lead) which is spontaneously expressed by various performers which include characters such as the Mak Yong (the female lead), Pak Yong Tua (the King), Pak Yong Muda (the prince), Peran Tua (older male attendant), Peran Muda (younger male attendant), Inang (dancers) and Tok Wak (the elder or the Old Man). Mak Yong is rich in symbolic elements as expressed in the dance movements, dialogue, movement (gerak isyarat), dances, props, decorations, costumes and personal adornments.

There are between ten (10) to fifteen (15) main stories in Mak

Yong. These are narrations about extraordinary characters who possess incomparable strength and heroism. Moving between the real and imagined, it traverses the seven layers of the sky, penetrates the core of the earth or journeys to the bottom of the sea. Characters and characteristics exceed the natural traits of human beings because its basic intention is to provide examples and illustrations while entertaining. This art form enables a variety of presentation techniques and has the potential for a wide scope encompassing aspects of sound, movement and colours.

Based on its uniqueness and the characteristics it possesses, on the 25th November 2005, the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) has declared this genre as a world heritage in Category A, Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity.

Persembahan Mak YongMak Yong performance

46



BATU BERSURAT TERENGGANU31 JULAI 2009

Sebagai bukti kepada penyebaran Islam yang bermula dari Timur Tengah, Batu Bersurat Terengganu bukan sekadar imbasan hidup rakyat pada era tersebut. Artifak bersejarah ini juga menggambarkan perkembangan kebudayaan Islam yang semakin meningkat di bawah undang-undang agama.

Ciri yang seiring dengan pergerakan bersejarah ini adalah pertumbuhan perdagangan maritim yang berpusat di sekitar Kuala Berang iaitu tempat di mana Batu Bersurat Terengganu telah dijumpai. Batu Bersurat ini merekodkan perkembangan perdagangan serantau semasa proses Islamisasi dan menggambarkan corak perdagangan serta pergerakan masyarakat pada masa itu.

Walaupun agama Islam diterima meluas di Terengganu, ini bukan bermakna pengakhiran kepada cara hidup yang lama. Batu Bersurat menjadi saksi kepada pembaharuan cara berfikir dan ia tidak menjejaskan cara kehidupan sebelum ini. Walau bagaimanapun, terdapat juga beberapa istilah Sanskrit di Batu Bersurat ini, sebagai memori kepada kewujudan Hindu di Asia Tenggara pada masa lalu.

INscRIBED sTONE OF TERENGGANu 31st JULY 2009

The Inscribed Stone of Terengganu constitutes the earliest evidence of Jawi writing (writing based on Arabic alphabets) in the Malaya Muslim world of Southeast Asia. With the advent of Islam into the region in the 10th or 11th Century, a life based on the teachings of Al-Quran and the Hadith (practices of the Prophet) became widespread in Southeast Asia and together with this, the use of the Jawi script. Thus, it heralded a new age of literacy, when converts to the new faith gradually replaced the previous Hindu derived script with Jawi, in expressing their new belief.

As a testimony to the spread of Islam that emanated from the Middle East, the Inscribed Stone offers more than just a glimpse of the life of the people of the era. This historical artefact also depicted the growing Islamic culture subsumed under a set of religious laws.

A concomitant feature of this historic movement was the growth of maritime commerce that centred on Kuala Berang, the place where the The Inscribed Stone of Terengganu was found. The Inscribed Stone alludes to regional trade that flourished in the course of Islamization, with its trading pattern and movement of peoples during that time.

While the Islamization of Terengganu was pursued effectively, it did not put an end to the old way of life. The Inscribed Stone of Terengganu bears witness to the new way of thinking that did not jeopardize their previous way of life unnecessarily. However, the Inscribed Stone also contained a number of Sanskrit terms, a memorial to Southeast Asia’s Hindu past.

3 MeMoRY oF tHe woRlD

Batu Bersurat Terengganu merupakan bukti terawal tulisan Jawi (tulisan berdasarkan abjad Arab) di dunia Islam Melayu, Asia Tenggara. Dengan kedatangan Islam ke rantau ini pada abad ke-10 atau ke-11, cara hidup berpandukan ajaran Al-Quran dan Hadis (seperti yang diamalkan oleh Nabi) berkembang luas di Asia Tenggara. Begitu juga halnya dengan penggunaan tulisan Jawi. Justeru, ia merupakan titik permulaan zaman celik huruf. Saudara baru yang memeluk agama Islam secara beransur-ansur menggantikan tulisan Hindu dengan Jawi dalam mengungkapkan kepercayaan baru mereka.

Syam

Typewritten text

3.1 INTERNATIONAL REGISTER


Batu Bersurat Terengganu

The Inscribed Stone of

Terengganu



Hikayat Hang Tuah dianggap sebagai sastera klasik dan epik

negara. Hang Tuah

HIKAyAT HANG TuAH 20th OCTOBER 2001

Hikayat Hang TuahMyth of Hang Tuah

HIKAYAT HANG TUAH20 OKTOBER 2001

tradisional Melayu, diceritakan kepada generasi Melayu sejak dahulu lagi. Ia diiktiraf sebagai sastera klasik kebangsaan yang bukan sahaja terkenal di kalangan orang Melayu tetapi juga di kalangan masyarakat di Kepulauan Melayu. Banyak kajian telah dilakukan ke atas manuskrip ini oleh penyelidik tempatan dan luar

Hikayat Hang Tuah is regarded as a Malay literary classic and a traditional Malay epic. This folk tale has been proudly recounted to generations of Malays. It is recognised as a national literary classic which is well-known not only amongst the Malays but also to the people in the Malay Archipelago. Much studies have been made on this manuscript by local and foreign researchers. Hang Tuah is characterised as most illustrious Malay hero in Malacca and represented absolute loyalty to the ruler as the ultimate champion of Malay loyalty, chivalry and obedience to tradition. Hikayat Hang Tuah symbolises the greatness of Malacca at that time whilst projecting the bravery of the Malays. The National Library of Malaysia has in its possession two manuscripts of Hikayat Hang Tuah, with identification number MSS 1658 and MSS 1713. The manuscripts are written on old European paper about 200 years ago. Colophon statement is distinctly absent, as is usual in the tradition of Malay manuscripts writing. To this day the author of the hikayat remains unknown. The manuscripts are being preserved in an acid-free box and kept in strong room which is designed according to the accepted standards of preservation requirements.

digambarkan sebagai wira Melayu paling terkenal di Melaka yang memperlihatkan kesetiaan mutlak kepada pemerintah, beradab dan taat kepada tradisi. Hikayat Hang Tuah melambangkan kehebatan Melaka pada masa itu dan keberanian orang Melayu. Perpustakaan Negara Malaysia memiliki dua buah manuskrip Hikayat Hang Tuah, dengan nombor pengenalan MSS 1658 dan MSS 1713. Manuskrip ini ditulis di atas kertas lama dari Eropah yang berusia kira-kira 200 tahun yang lalu. Dengan tiada tanda penerbitan, ianya adalah kebiasaan dalam tradisi penulisan manuskrip Melayu. Hingga ke hari ini pengarang hikayat ini masih tidak diketahui. Manuskrip ini disimpan di dalam sebuah kotak bebas asid dan diletakkan di dalam sebuah bilik yang direkabentuk mengikut piawaian pemeliharaan.

48

SEJARAH MElAYU 4 SEPTEMBER 2001

sEjARAH MELAyu 4th SEPTEMBER 2001

The Sejarah Melayu or the Malay Annals are unique in that they constitute the only available account of the history of the Malay Sultanate in the fifteenth and early sixteenth century. They are in the nature of what may be termed as historical literature conveying a historical narration on the origins, evolution and demise of a great Malay maritime empire, with its unique system of government, administration and politics. The Annals have universal appeal as they relate to a major transformation in the lives of the people of the Malay Archipelago from a Hindu-

Malay matrix to an Islamic-Malay culture. Being an entrepot port, Melaka made rapid progress on account of its cosmopolitan population comprising merchants from India, China, Arabia, Portugal and various other nations of the world. They contributed to the social, economic and political evolution of the Malay Kingdom. The Annals are therefore a vital source of information for scholars in various fields including sociology, anthropology, economics, politics, international relations, linguistics and literature.

Sejarah MelayuThe Malay Annals

Sejarah Melayu adalah unik kerana ia merupakan satu-satunya dokumen mengenai sejarah Kesultanan Melayu pada abad ke-lima belas dan abad awal ke-enam belas. Ia merupakan sastera sejarah yang meriwayatkan tentang asal-usul, evolusi dan keruntuhan empayar maritim Melayu yang agung, serta sistem unik kerajaan, pentadbiran dan politik. Sejarah Melayu mempunyai daya tarikan sejagat kerana ia berkaitan dengan perubahan besar dalam kehidupan rakyat di Kepulauan Melayu iaitu daripada kehidupan Hindu-Melayu kepada Islam-budaya Melayu. Sebagai sebuah pelabuhan entrepot, Melaka mencapai kemajuan kosmopolitan yang pesat disebabkan oleh kedatangan pedagang-pedagang dari India, China, Arab, Portugal dan negara-negara lain di dunia. Mereka telah menyumbang kepada evolusi sosial, ekonomi dan politik Kerajaan Melayu. Oleh itu, Sejarah Melayu merupakan sumber penting bagi ilmiawan dalam pelbagai bidang termasuk sosiologi, antropologi, ekonomi, politik, hubungan antarabangsa, linguistik dan sastera.


50



SURAT-SURAT SUlTAN ABDUl HAlIM (1882-1943) 4 SEPTEMBER 2001

suRAT-suRAT suLTAN ABDuL HALIM (1882-1943) 4 SEPTEMBER 2001

The records are unique in that they constitute the only available evidence of the Malay Sultanate prior to the advent of western-style colonialism. The records have a universal appeal in that they portray the precarious life of a State in transition, straddling between two powers in a world that is fast changing. Originating as they do from the Palace, the highest seat of administration in the state of Kedah in the 19th and early 20th century, the records reflect the unified authority wielded by the Palace in all matters relating to Kedah state administration. The Palace may thus be said to have total influence on all aspects of the life of the people. The influence of the Palace, however is waning, as it is no longer able to control the destiny of the State on account of the need to submit itself to foreign powers far superior in might. The records are therefore useful to research from a number of perspectives, including social change, economics, politics, foreign relations, education, religion and customs.

Rekod-rekod ini adalah unik kerana ianya merupakan satu-satunya bukti yang ada mengenai Kesultanan Melayu sebelum kedatangan penjajahan Barat. Rekod ini mempunyai tarikan sejagat kerana ia menggambarkan ketidakstabilan sebuah negeri yang berada dalam peralihan kuasa, meliputi antara dua kuasa dunia yang

Surat-surat Sultan abdul Halim Shah, Sultan KedahLetter of Sultan Abdul Halim Shah of Kedah

berubah dengan pantas. Bermula dengan Istana, yang merupakan kerusi pemerintahan tertinggi kerajaan Kedah pada abad ke-19 dan awal abad ke-20, rekod ini mencerminkan penyatuan kuasa yang digunakan oleh Istana dalam semua hal berkaitan dengan pentadbiran negeri Kedah.Boleh dikatakan bahawa Istana mempengaruhi hampir keseluruhan aspek kehidupan rakyat. Walau bagaimanapun, pengaruh Istana merosot apabila perlu tunduk kepada kuasa asing yang jauh lebih hebat. Rekod ini berguna sebagai bahan penyelidikan dalam beberapa perspektif seperti perubahan sosial, ekonomi, politik, hubungan antarabangsa, pendidikan, agama dan adat resam.

Panji Tales Manuscripts30 OCTOBER 2017

Cetita PanjiPanji Tales Manuscripts


CERITA PANJI30 OKTOBER 2017

Syam

Typewritten text

Kisah Panji adalah cerita dari Abad ke-13 menceritakan cabaran Putera Paji, pahlawan Jawa yang mencari Putri Candra Kirana yang dicintainya, dan berbagai macam penyamaran dan pelbagai nama, sebelum para pecinta bersatu. Dengan kewujudan Cerita Panji, ianya merupakan penandaan perkembangan kesasteraan Jawa yang tidak lagi dibayangi oleh epik India yang hebat, iaitu Ramayana dan Mahabharata yang terkenal di Jawa dari abad ke-12. Semasa zaman empayar Majapahit ( abad ke-14 hingga ke-15 ), cerita-cerita Panji menjadi sangat popular , disebarkan oleh pedagang laut serta menjadi literatur paling popular di Asia Tenggara pada abad ke-17 hingga ke-18, dari Jawa ke Bali, dunia Melayu, Thailand, Myanmar, Kemboja dan mungkin Filipina. Pengaruhnya diterangkan oleh Adrian Vickers sebagai "tamadun Panji di Asia Tenggara. " Tradisi kesusasteraan dan budaya yang lebih luas dari Cerita Panji menyebar di luar pulau Jawa ke Asia Tenggara, dan tetap menjadi harta karun sastera dan budaya serantau yang unik.

Syam

Typewritten text

The Panji tales are stories from the 13th century telling the many adventures of the Prince Paji, a Javanese hero searching for his beloved Princess Candra Kirana, and his undertaken in various disguises and with a range of different names, before the lovers are reunited . They mark the development of a Javanese literature no longer overshadowed by the great Indian epics the Ramayana and Mahabharata which were known in Java from the 12th century. During the Majapahit empire (14th-15th centuries), the Panji stories became extremely popular, spread by sea merchants, became one of the most popular literatures in Southeast Asia during the 17th-18th centuries, from Java to Bali, the Malay world, Thailand, Myanmar, Cambodia and probably the Philipines. Its influence was described by Adrian Vickers as "a Panji civilization in Southeast Asia". The literary traditions and wider culture of the Panji Tales spread beyond the island of Java to South East Asia, and was and remains a unique regional literary and cultural treasure.



52

MALAY TRADITIONAL WEAPONRY19 MEI 2016

KITAB ILMU BEDIL19 MEI 2016

Syam

Typewritten text

Kitab Ilmu Bedil (MS 101) memuatkan kaedah membuat ubat bedil dan cara menembak serta membedil ke arah sasaran dengan tepat. Antaranya ialah cara menembak burung yang sedang hinggap di atas dahan yang tinggi; dan menggunakan peluru emas, perak atau tembaga untuk menembak orang yang kebal. Manuskrip ini mengandungi 790 patah perkataan yang ditulis pada 8 keping kertas dalam bentuk akordian (accordion) yang merupakan bentuk yang jarang ditemui dalam manuskrip Melayu. Keistimewaannya, kedua-dua muka depan dan belakang manuskrip diperbuat daripada kulit dengan ilustrasi halus dan awan larat (arabesque) gaya melayu, hiasan dengan dakwat emas. Manuskrip ini dalam keadaan baik dan lengkap. Manuskrip ini menerima pengiktirafan Memory of the World Committe For Asia and the Pacific (MOWCAP) pada tahun 2016.

Syam

Typewritten text

Kitab Ilmu Bedil (Malay Traditional Weaponry) (MS 101) includes methods on producing gunpower and shooting as well as marksmanship with precission. Among them is how to shoot birds perched on high branches; and the use of gold, silver and copper bullets to shoot invulnerable individuals .This manuscript contain 790 words which is written on 8 pieces of paper in accordion form which is a form rarely found in Malay manuscripts. The speciality of this is booth the front and back pages of the manuscripts. The speciality of this is both the front and back pages of the manuscripts are made from leather with fine illustration and Malay arabesques design decorated in gold ink. This manuscripts is complete and in good condition. This manuscript received recognition from the Memory of the World Commitee for Asia and the Pacific (MOWCAP) in the year 2016

Syam

Typewritten text

3.2 MEMORY OF THE WORLD COMMITTEE FOR ASIA AND PASIFIC (MOWCAP)

DONDANG SAYANG29 NOVEMBER 2018

4 REPRESENTATIVE LIST OF THE INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE OF HUMANITY


Dondang Sayang merupakan seni tradisional Melayu yang menggabungkan elemen muzik (seperti biola, gong, tambourin atau gendang) serta lagu yang apabilanya bersatu akan menghasilkan bait pantun yang indah. Berdasarkan tradisi, persembahan dondang sayang diiringi oleh muzik dan dinyanyikan dalam bentuk beberapa rangkap pantun oleh dua orang penyanyi yang berlainan jantina. Persembahan ini terbuka kepada semua lapisan masyarakat dan seni ini telah memperkukuhkan hubungan komuniti dengan cara menyampaikan pesanan positif dan berkongsi rasa cinta, suka dan duka. Persembahan ini kerap diadakan, terutamanya di dalam majlis keramaian dan sambutan.

Dondang Sayang is traditional Malay art that combines elements of music (violins, gongs and tambourines or tambours), song sand chants, featuring beautiful melodious strains of poetry. Based on traditional, Dondang Sayang performances are accompanied by music and sung by two singers of the opposite sex, who sing in quatrains. Performances are open to all, and the art strengthens community bonding by conveying positive messages and sharing feelings of love, joy and sorrow. Performances are held regularly, especially during gatherings, festivals and parties.

Syam

Typewritten text

DONDANG SAYANG 29 NOVEMBER 2018

Syam

Typewritten text

DireKtOriDIRectoRY

PEJABAT ZON SElATANJabatan Warisan Negara sOuTHERN ZONE OFFIcE Department of National Heritage,Aras Bawah, Kompleks MOTAC Negeri Melaka, Lebuh Ayer Keroh, 75450 MelakaTel :06-2532811Faks : 06-2532810



54

PEJABAT ZON TENGAH Jabatan Warisan Negara cENTRAL ZONE OFFIcE Department of National Heritage, Galeri Arkeologi Lembah Lenggong, 33400 Lenggong, Perak Tel : 05-7679700 Faks : 05-7679703

Twitter : JabatanWarisan

IBU PEJABAT Jabatan Warisan Negara, Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya MalaysiaHEADQuARTERs Department of National Heritage, Ministry of Tourism, Art and Culture MalaysiaBlok A dan B, Bangunan Sultan Abdul Samad, Jalan Raja, 50500 Kuala Lumpur. Tel: 03-26127200Faks : 03- 26044900

Facebook : JabatanwarisannegaraInstagran : Jabatanwarisannegara

PEJABAT ZON UTARAJabatan Warisan Negara, NORTHERN ZONE OFFIcE Department of National Heritage, Aras 6 Zon B, Wisma Persekutuan Anak Bukit, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,Bandar Muadzam Shah, 06550 Alor Setar, Kedah Tel : 04-7353643Faks : 04-7353649

PEJABAT ZON TIMURJabatan Warisan NegaraEAsTERN ZONE OFFIcEDepartment of National Heritage, Tingkat Bawah, Wisma Persekutuan Kuala Terengganu, Jalan Sultan Ismail, 20200 Kuala Terengganu, Terengganu Tel : 09-6318096/97 Faks : 09-6318095

Web :www.heritage.gov.myEmail : [email protected]

• JABATAN WARISAN NEGARA

I_;� J._; \., J. \:.:-

Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan

Malaysia

www.heritage.gov.my

department of national heritage

Documents