BUDAYA DAN FUNGSINYA DALAM MASYARAKAT

PENGENALAN

Seorang manusia itu dari segi biologinya tidak banyak berbeza dari haiwan primat, tetapi

perlakuannya amat berbeza. Hal ini juga telah mendorong Darwin dan para penyokong evolusi

lain mengemukakan teori bahawa manusia berkembang daripada haiwan, dan haiwan adalah

moyang manusia. (seperti gambar di bawah). Walaubagaimanapun telah terbukti bahawa teori

tersebut ternyata salah. Perbezaan terbesar di antara seorang manusia dan seekor haiwan ialah

manusia mempunyai jiwa dan haiwan tidak. Manusia mempunyai kesedaran: mereka berfikir,

bercakap dan meluahkan pandangan mereka, membuat keputusan, berperasaan, meningkatkan

citarasa, mengenali seni, melukis, menyanyi dan penuh dengan perasaan cinta dan nilai-nilai

murni. Semua kemampuan ini berpaksi kepada jiwa manusia. Haiwan tidak mempunyai jiwa

(atau roh). Tiada makhluk selain manusia yang mempunyai sifat unik ini. Manusia dapat

menggunakan akal fikiran dan peralatan. Perlakuan mereka dikawal dan didorongkan oleh akal.

Proses pembelajaran manusia dapat menentukan corak budayanya. Ilmu pengetahuannya bersifat

akumulatif, mampu memahami lambang-lambang yang simbolis seperti bahasa. Sistem

pembahagian manusia adalah lebih kompleks daripada haiwan. Maka dengan kelebihan-

kelebihan manusia yang dicipta Allah ini lahirlah budaya dan tamadun dalam kelompok manusia

tersebut.

Definisi :

i) Budaya:

- Budaya atau kebudayaan (daripada perkataan Sanskrit buddayah, yang merupakan

kata jamak bagi perkataan buddhi, yang bermaksud budi pekerti atau akal) secara

amnya membincangkan hal-hal berkaitan budi dan akal manusia. Di dalam

pengertian yang luas pula bermaksud segala sesuatu yang dibawa atau dikerjakan

oleh manusia, berlawanan dengan "perkara semula jadi"' yang bukan diciptakan atau

boleh diubah oleh manusia. Di dalam bahasa Inggeris, kebudayaan disebut sebagai

culture, yang berasal daripada perkataan Latin colore yang bermaksud menanam

atau mengerjakan.

ii) Fungsi:

- Fungsi dalam pengajian akademik menerangkan hubungan antara suatu hal dengan

sesuatu tujuan tertentu;peranan, dan menerangkan hubungan “variable “ antara satu

dengan yang lain; dan fungsi juga menerangkan jalinan hubungan antara satu hal

dengan hal yang lain dalam sistem yang bulat atau sistem yang lebih luas.

iii) Masyarakat:

- Secara umum, masyarakat itu definisikan sebagai satu kesatuan kelompok manusia

yang mempunyai interaksi dalam sistem hidup yang tertentu. Budaya adalah sebagai

ikatan kepada wujudnya masyarakat. Budaya dan masyarakat adalah sesuatu

hubungan yang tidak dapat dipisahkan.

iv) Tamadun:

- Tamadun berasal dari perkataan Arab maddana, mudun, madain yang bererti

pembukaan bandar atau masyarakat yang mempunyai kemajuan dari segi lahiriah

dan rohaniah. Perkataan tamadun dapat diertikan kepada keadaan hidup

bermasyarakat yang bertambah maju. Istilah-istilah lain yang sama pengertiannya

dengan tamadun adalah: umran, hadarah, madaniyah. Dalam bahasa Inggeris, istilah

yang hampir sama dengan tamadun ialah culture and civilization atau kebudayaan

dalam bahasa Melayu. Perkataan civilization dalam bahasa inggeris berasal dari

bahasa Greek civitas yang bermaksud bandar.

Fungsi budaya dalam masyarakat bertamadun

Tamadun mempunyai hubungan yang rapat dengan budaya kerana budaya masyarakat

yang tinggi dan terpuji menandakan kehidupan sesuatu masyarakat yang bertamadun.

Masyarakat yang berbudaya tinggi mempunyai kehalusan budi dan kesempurnaan moral yang

juga merupakan ciri masyarakat bertamadun. Namun begitu terdapat perbezaan antara tamadun

dan budaya iaitu pengaruh atau natijah tamadun berkekalan lebih lama dan tamadun mempunyai

batas-batas kenegaraan dan wilayah. Prof. Wan Hashim Wan The berpendapat yang

membezakan keduanya ialah tahap pencapaian. Budaya lebih umum manakala tamadun merujuk

kepada pencapaian yang tinggi dari aspek tertentu dalam budaya.

Fungsi Budaya Dalam Masyarakat di Malaysia

Sesutu kebudayaan boleh dilihat melalui nilai dan norma yang merangkumi perkara

seperti peraturan-peraturan undang-undang, adat resam, gaya dan perlakuan, pantang larang,

upacara dan nilai-nilai keagamaan dan bersopan santun. Berikut merupakan beberapa fungsi

budaya terhadap masyarakat khususnya di Malaysia:

(i) Budaya sebagai simbol perpaduan

(ii) Budaya sebagai lambang/identiti bangsa

(iii) Budaya sebagai tunjang kesenian.

Budaya sebagai simbol perpaduan

Perpaduan merupakan elemen yang paling penting dalam masyarakat

yang berbilang bangsa. Tanpa perpaduan negara akan kucar-kacir dan

musnahlah sebuah negara beraulat. Di Malaysia ini, terdapat tiga kaum

utama iaitu kaum Melayu, Cina dan India. Kaum Melayu merupakan

penduduk asal Malaysia dan mempunyai penduduk yang melebihi lima

puluh peratus daripada keseluruhan warganegara di sini. Maka tidak

hairanlah pada tahun 1978, kerajaan telah mengumumkan tema Hari Kebangsaan iaitu,

"KEBUDAYAAN SENDI PERPADUAN". Logo yang digunakan menggambarkan bulan sabit

serta bintang berwarna kuning yang diambil daripada sebahagian daripada lambang bendera

Malaysia dan memberikan makna sebuah negara (Malaysia). Di dalam bulatan bulan dan bintang

itu terdapat suatu bulatan lagi dalam bentuk ukiran berwarna biru yang mencerminkan kesenian

negara dan diikuti pula dengan bentuk kepala dan badan berwarna biru seolah-olah bersendi dan

bercantum yang mendedahkan perpaduan rakyat.

Bulatan yang terakhir pada logo ini memberikan gambar rebana ubi berwarna

merah/kuning yang melambangkan kebudayaan. Ringkasnya logo pada tahun itu memberikan

penerangan bahawa Malaysia adalah sebuah negara yang mengandungi rakyat berbilang

keturunan dan mempusakai berbagai-bagai kesenian dan kebudayaan dan di samping itu berjaya

menaungi serta memupuk rakyatnya hidup bersatupadu.

Budaya sebagai lambang/identiti bangsa

Aspek kebudayaan juga menjadi teras yang patut dipertahankan sebagai asas jati diri

bangsa dalam sesebuah masyarakat itu. Dalam hal ini budaya sebagai identiti bangsa boleh

dihuraikan dalam beberapa aspek ,iaitu:

Budaya dalam perayaan

Budaya masyarakat di Malaysia boleh dilihat melalui perayaan-perayaan yang disambut

oleh kaum-kaum tertentu. Misalnya orang Melayu yang beragama Islam menyambut Hari Raya

Aidilfitri, orang Cina menyambut Tahun Baru Cina dan orang India menyambut Deepavali.

Hari Raya Aidilfitri merupakan perayaan masyarakat Melayu dan penganut agama Islam.

Sambutan Hari Raya Aidilfitri bermula dengan ibadat puasa di bulan Ramadan. Sepanjang bulan

Ramadan umat Islam berpuasa pada siang hari dan mengerjakan sembahyang terawih pada

sebelah malamnya. Zakat fitrah wajib dikeluarkan sebelum 1 syawal di mana Hari Raya Aidilfitri

dirayakan. Hari Raya disambut dengan penuh kesyukuran. Umat Islam saling bermaaf-maafan

dan kunjung mengunjungi untuk mengeratkan silaturahim. Rumah terbuka akan diadakan bagi

mempersilakan tetamu datang berkunjung.

Perayaan Tahun Baru Cina pula disambut secara besar-besaran oleh masyarakat Cina di

Malaysia yang menandakan kedatangan tahun baru menurut kalendar mereka. Orang Cina

percaya ada 12 binatang yang menaungi kalendar mereka iaitu tikus , lembu, harimau, arnab,

naga, ular, kuda, kambing, monyet, ayam jantan, anjing dan babi. Setiap binatang ini memberi

signifikan dan tuahnya tersendiri. Pada malam Tahun Baru semua ahli keluarga berkumpul

beramai-ramai untuk makan bersama.Tujuannya adalah untuk mengeratkan jalinan hubungan

sesama keluarga. Ahli kelurga yang telah berumahtangga akan memberi 'angpau' kepada saudara

mara dan sahabat yang belum berumahtangga. 'Angpau' membawa pengertian kesejahteraan

yang berpanjangan, ianya sejenis sampul berwarna merah dan diisi dengan sejumlah wang. Buah

limau mandarin dan kuih bakul merupakan kemestian yang perlu ada semasa merayakan Tahun

Baru Cina. Sepanjang Tahun Baru Cina berlangsung, tarian singa dimainkan dari rumah ke

rumah dan kedai-kedai untuk memberi berkat kepada mereka yang meraikan perayaan tersebut.

Penutup kepada perayaan Tahun baru Cina ialah perayaan Chap Goh Meh.

Deepavali pula adalah salah satu perayaan yang disambut oleh masyarakat Hindu. Ianya

dirayakan pada bulan gelap bernama ’aippasi’ pada bulan Oktober dan November. Deepavali

bermaksud ‘sebarisan pelita’. Dengan memasang pelita, mereka percaya bahawa kecerahan

mengatasi kegelapan, kebaikan mengatasi kejahatan, keadilan mengatasi kezaliman dan

kebijaksanaan mengatasi kejahilan. Di pagi hari, masyarakat Hindu akan menyucikan tubuh

badan dengan memakai sedikit minyak di kepala dan mandi. Kemudian mereka bersembahyang

di rumah atau dikuil-kuil. Selepas bersembahyang, mereka berkunjung ke rumah kaum

keluarga.Kebiasannya, surirumah akan menyediakan kotak-kotak kecil berisi manisan dan

membawa bersama apabila berkunjung ke rumah saudara-mara mereka. Di kebanyakan rumah,

‘rangoli’ iaitu lukisan yang dibuat daripada tepung beras berwarna-warni akan menyambut

tetamu di hadapan rumah.

Budaya dalam kelahiran bayi

Anak atau zuriat adalah suatu kurniaan Tuhan yang tidak ternilai bagi setiap pasangan

suami isteri. Bagi masyarakat Melayu yang rata-ratanya beragama Islam, adalah dipercayai

setiap anak yang dilahirkan mempunyai rezekinya masing-masing, justeru itu setiap kelahiran itu

perlu disyukuri. Ia sama bagi masyarakat cina dan juga india. Dalam aspek kelahiran ini,

masyarakat Melayu banyak mengamalkan adat-adat tertentu yang diwarisi sejak turun temurun.

Ia merangkumi peringkat sewaktu mengandung, bersalin dan selepas lahir

i- Sewaktu Bersalin

Bagi masyarakat melayu apabila hampir tiba waktu bersalin, persediaan akan diuruskan oleh

keluarga berkenaan. Mengikut kebiasaannya kandungan ketika itu sudah cukup sembilan bulan

sepuluh hari. Tetapi adakalanya tempoh kehamilan boleh mencapai sehingga sepuluh hingga dua

belas bulan yang dipanggil bunting kerbau. Mengikut kepercayaannya juga daun mengkuang

berduri akan digantung di bawah rumah dan kapur akan dipangkah pada tempat-tempat tertentu

di dalam rumah wanita yang hendak bersalin tadi bagi mengelakkan gangguan makhluk halus. Di

samping itu juga, terdapat beberapa adat yang perlu dijalankan semasa menyambut kelahiran ini

seperti potong tali pusat,azan atau qamat,membelah mulut dan berpantang.

Bagi masyarakat Cina pula mereka perlu menjauhi pantang larang seperti menjaga

tingkah laku,digalakkan bekerja ,dilarang memberi nama yang belum lahir dan sebagainya.

Masyarakat india pula Waktu kelahiran adalah penting bagi masyarakat India dimana ia akan

dicatat dengan tepat bagi menentukan bintang bayi mengikut almanak Hindu. Bintang bayi ini

akan menentukan mental, fizikal dan rohani bayi sehingga dewasa. Masyarakat india hendaklah

membisikkan nama Tuhan mereka,potong tali pusat dan menyapu madu.

ii- Selepas lahir

Bagi masyarakat melayu beberapa adat-adat tertentu perlu dijalankan antaranya tanggal pusat

atau cuci lantai dan terdapat barang-barang tertentu yang digunakan untuk menjalankan adat ini.

Selain itu adat lain ialah member nama,mencukur jambul,naik buah, jejak tanah dan bersunat

manakala bagi masyarakat cina pula golongan ibu hendaklah berpantang dan selain itu

menjalankan aktiviti kenduri, mencukur rambut dan memberi nama.Bagi masyarakat india pula

adat-adat yang perlu dijalankan ialah membawa bayi pulang ke rumah,mandi selepas

bersalin,mendodoi bayi dan memberi nama.

Budaya Pemakaian

Malaysia mempunyai jenis-jenis kain dan pakaian tradisional yang berbagai bentuk dan

warna, dari tengkolok bulu burung dan baju kulit kayu, hinggalah kain songket DiRaja yang

antic. Pada zaman dahulu, penduduk peribumi memakai pakaian yang diperbuat daripada kulit

kayu dan hiasan manik. Apabila munculnya tamadun lama, kain tenunan dan batik Melayu

dipakai oleh orang kenamaan dan kerabat diraja. Apabila munculnya pedagang asing, pakaian

serta kain seperti sutera Cina, pelikat dan jubah Arab diperkenalkan di negara ini...

Kini, pakaian tradisional seperti baju kebaya Melayu, sari India dan cheongsam Cina

masih digunakan dengan meluas. Sebelum kurun ke-20, wanita Melayu memakai kain kemban di

tempat-tempat awam. Tetapi, setelah ketibaan Islam, mereka mula memakai baju kurung yang

lebih sopan. Baju kurung adalah sejenis baju longgar yang labuh, kadang kala hingga ke lutut

dan dipadankan dengan kain panjang yang berlipat tepi. Baju kurung juga boleh digandingkan

dengan kain tradisional seperti songket atau batik. Lazimnya pakaian ini digunakan dengan kain

selendang atau tudung kepala. Pakaian tradisional bagi kaum lelaki pula dinamakan baju Melayu.

Baju Melayu merupakan kemeja longgar yang dipakai dengan seluar panjang. Pakaian ini

selalunya diganding dengan kain samping yang diikat di bahagian pinggang.

Bagi masyarakat Cina pula pakaian cheongsam atau ‘baju panjang’ yang selesa dan

anggun juga sering dilihat hingga ke hari ini. Lazimnya, cheongsam mempunyai leher yang

tinggi, butang di bahagian bahu, bentuk yang sendat di pinggang dan belahan di kiri dan kanan

kain. Pakaian ini selalunya diperbuat daripada kain sutera, satin dan lain-lain jenis kain lembut.

Sari merupakan pakaian tradisional India yang mudah dikenali di seluruh dunia. Sebidang

kain berukuran 5 hingga 6 ela panjang dipadankan dengan kain dalam yang berwarna seakan-

akan kain sari tersebut, serta choli yang berwarna sama atau setentang dengannya. Kain sari ini

dililit pada badan dengan bahagian hujungnya yang bersulam diletak di atas bahu kiri. Kain

dalam dipakai di atas atau di bawah pusat dan berfungsi menyokong kain sari tersebut dari

terlucut. Sari diperbuat daripada pelbagai jenis, corak dan warna kain yang sememangnya indah.

Pakaian salwar kameez atau baju Punjabi, yang juga popular di kalangan wanita di utara India,

terdiri daripada blaus panjang yang dipadankan dengan seluar panjang yang longgar, serta

tudung kepala yang sesuai warnanya. Kurta pula adalah pakaian tradisional bagi kaum lelaki

India di majlis rasmi. Ia merupakan kemeja panjang yang sampai ke lutut dan lazimnya diperbuat

daripada kain kapas atau linen.

Budaya sebagai tunjang kesenian.

Kesenian juga turut menjadi elemen terpenting kepada kebudayaan sesebuah masyarakat

sejak turun temurun lagi. Dengan adanya kesenian seperti ini identiti masyarakat itu lebih

terserlah dan dikenali ramai. Kementerian Kebudayaan dan Kesenian telah mengambil pebagai

inisiatif bagi memantapkan dan memperkembangkan lagi kebudayaan masyarakat di Malaysia.

Kesenian dalam kepelbagaian bangsa yang terdapat di Malaysia telah diakui dunia sebagai unik

dan menarik terutamanya seni tari dan seni muzik.

Keunikan Tarian Malaysia

Jenis Tarian Negeri/KaumGambus PerakBharat Natyam Semua Negeri

(Orang India)Canggung Perlis

Baghra SikhKuda kepang JohorInang MelakaSumazau SabahNgajat SarawalKipas CinaSinga CinaBalai TerengganuWau Bulan KelantanZapin Johor

TARIAN MELAYU

Mak Yong

Tarian Mak Yong yang berasal dari Patani di selatan Thailand dicipta untuk hiburan kerabat DiRaja wanita, permaisuri serta puteri sewaktu ketiadaan kerabat diRaja lelaki. Tarian ini menggabungkan drama romantis, serta tarian dan nyanyian tradisional dengan gaya yang menawan, yang mengisahkan zaman kegemilangan kesultanan Melayu

Kuda Kepang Tarian Kuda Kepang dibawa ke Negeri Johor oleh pendatang dari Jawa. Para penari menggunakan kuda kepang untuk menggambarkan kisah kejayaan perjuangan suci Islam, diiringi paluan gendang, gong dan angklung.

Zapin Pengaruh Islam ke atas tarian tradisional Malaysia boleh dilihat dengan ketara dalam tarian Zapin, sebuah tarian yang terkenal di negeri Johor. Tarian ini, yang diperkenalkan oleh para mubaligh dari Timur Tengah, pada mulanya digunakan dalam amalan berzikir yang bertujuan menyebarkan pengetahuan mengenai sejarah tamadun Islam.

Tarian Lilin Sebuah tarian yang dipersembahkan oleh penari wanita sambil menatang lilin di dalam piring kecil di atas telapak tangan mereka, dan memaparkan gerak-geri yang penuh dengan kelembutan

Tarian Gamelan

Tarian klasik ini mula di kesan di empayar Riau dan Lingga dalam kurun ke-17.Ia mula di persembahkan buat pertama kali di khalayak ramai di Pekan Pahang dalam tahun 1811 dalam upacara persandingan Tengku Hussain, putera kepada Sultan Abdul Rahman yang memerintah Lingga, dengan Wan Esah yakni adik perempuan kepada Bendahara Ali dari Pahang. Ianya mula di perkenalkan di Terengganu selepas Tengku Mariam iaitu seorang puteri di Pahang, mengahwini Tengku Sulaiman yakni putera kepada Tengku Zainal Abidin dari Terengganu. Tarian ini yang mana di persembahkan secara eksklusif oleh penari wanita boleh di pentaskan secara dalaman ataupun persembahan terbuka.Elemen Jawa boleh di lihat dari segi seni tarian tersebut. Secara estetikanya, tarian ini adalah sangat cantik dan merupakan bentuk tarian yang paling kaya dari segi jenisnya dalam kebanyakan kostum tarian Melayu

Joget

Tarian yang paling terkenal di Malaysia ini adalah sebuah tarian yang meriah, dengan rentak yang agak laju. Tarian ini, yang dipersembahkan oleh pasangan penari dengan gerak-geri pantas yang disulami pelbagai usikan, berasal dari tarian tradisi Portugis yang diperkenalkan di Melaka sewaktu era perdagangan rempah di situ.

TARIAN CINA

Tarian Singa

Tarian Singa adalah sebahagian daripada tarian tradisional dalam adat warisan masyarakat Cina, yang mana penari akan meniru pergerakan singa dengan menggunakan kostum singa. Kostum singa itu dimainkan oleh dua penari iaitu seorang memainkan di bahagian hadapan dengan menggerakan kepala kostum, manakala pasangan penari akan memainkan bahagian belakang kostum singa tersebut. Kedua-dua penari itu akan bergerak seakan-akan singa di atas pentas yang disediakan. Tarian singa ini akan diiringi oleh gong, dram, dan dentuman mercun yang dikatakan akan membawa tuah.

TARIAN INDIA

Tarian Bharat Natyam

Tarian Bharata Natyam merupakan salah satu gaya tarian klassik India. Tarian klassik Bharata Natyam merupakan salah satu tarian yang penuh dengan tradisi, yang mana untuk menguasainya perlu mengambil masa bertahun-tahun kerana terdapat pelbagai gerakan tangan, kaki dan mata yang harus dipelajari demi untuk mempersembahkan tarian warisan lama yang dihormati ini secara lengkap, penuh dengan kegemilangan.

Tarian ini berasal daripada wilayah Tamil Naidu di bahagian Selatan India. Secara tradisionalnya, tarian ini di persembahkan secara solo oleh seorang penari wanita.

Suatu persembahan yang lengkap dalam tarian ini merangkumi enam peringkat di kenali sebagai Alarippu, Jatiswaram, Sabdam, Varnam, Padam dan Thillana. Peringkat-peringkat ini menggabungkan elemen Nritta atau tarian tulen dan Nritya ( Tarian Ekspressi ).

Kesimpulan

Pelbagai usaha juga boleh dilakukan oleh pihak kerajaan untuk mengekalkan tradisi

kaum-kaum di Malaysia. Kerajaan khususnya Kementerian Penerangan, Komunikasi dan

Kebudayaan Malaysia bertanggungjawab untuk mengadakan aktiviti kebudayaan rakyat

Malaysia sekurang-kurangnya sekali dalam setahun untuk memdedahkan kepada rakyat tentang

keunikan budaya yang terdapat di Malaysia. Pesta Kebudayaan dan Kesenian boleh diadakan di

peringkat negeri, negara mahupun antarabangsa untuk menunjukkan pelbagai aktiviti

kebudayaan yang terdapat di Malaysia yang meliputi tarian, muzik, makanan, pakaian dan

sebaginya. Selain itu, kerajaan juga boleh mengadakan rumah terbuka secara besar-basaran bagi

setiap parayaan yang di sambut di Malaysia seperti Perayaan Hari Raya Aidilfitri atau Aidiladha,

Tahun Baru Cina, Hari Deepavali, Hari Gawai, dan sebagainya. Aktiviti seperti ini akan dapat

mengeratkan rakyat malaysia tanpa mengira kaum apabila semua kaum disatukan di bawah satu

bumbung. Oleh itu, jelaslah bahawa peranan kerajaan amat penting dalam usaha untuk

mengekalkan budaya rakyat Malaysia dalam pelbagai aspek sama ada di peringkat negeri, negara

mahupun antarabangsa.

Usaha lain yang boleh dilakukan ialah dengan mengadakan kempen-kempen untuk

menggalakkan masyarakat untuk terus memartabatkan budaya masing-masing sama ada dalam

negara mahupun sehingga ke luar negara. Kempen-kempen yang diadakan oleh pihak swasta

mahupun pihak kerajaan akan dapat menyedarkan masyarakat betapa pentingnya usaha untuk

mengekalkan budaya yang masih diamalkan oleh setiap kaum di Malaysia. Kempen-kempen

yang akan dilakukan haruslah dibuat secara berterusan supaya tidak jadi seperti hangat-hangat

tahi ayam sahaja. Contoh kempen yang boleh dilakukan ialah “Bersama Kita Mengekalkan

Budaya Kita” atau “Budaya Melambangkan Bangsa”. Selain itu, pihak-pihak sasterawan

juga boleh menyumbang tenaga dengan mengadakan majlis pembacaan puisi-puisi yang

berkaitan kebudayaan Melayu, Cina dan India mahupun menulis puisi-puisi yang indah

mengenai kepentingan dan keunikan kebudayaan Malaysia. Semua pihak boleh mendapat

kerjasama daripada media cetak atau elektronik untuk menjayakan lagi kempen-kempen yang

akan dijalankan.

Kesimpulannya, budaya yang masih diamalkan oleh semua kaum yang terdapat di

Malaysia perlulah dihargai dan diwarisi kerana ia merupakan sebuah tradisi yang unik yang tidak

terdapat dalam kaum-kaum yang lain. Kesemua budaya yang terdapat dalam masyarakat

Malaysia sama ada dari segi kesenian, muzik, adat resam, kepercayaan, bahasa dan sebagainya

haruslah dikekalkan untuk generasi yang akan datang supaya generasi baru juga turut

mengetahui budaya yang telah diamalkan oleh nenek moyang mereka. Oleh hal yang demikian,

peranan semua pihak amatlah diperlukan supaya segala usaha yang akan dilakukan akan

membuahkan hasil yang lumayan dan menguntungkan semua pihak.

Rujukan

http://www.dapat.net/MYMALAYSIA/Bab%201%20Pengenalan%20ilmu%20ketamadunan.pdf

http://www.harunyahya.com/malaysian/buku/ciptaan/ciptaan15.php

http://pmr.penerangan.gov.my

(2898 Patah Perkataan)