c2363_perkhidmatan mekanikal

7/22/2019 C2363_Perkhidmatan Mekanikal

1/162


2/162

C2363 - PERKHIDMATAN MEKANIKAL 1 - ii

Nama : MOHD NADZRIE B. AHMAD

E.Mail : [email protected]

Alamat : Unit Kejuruteraan Perkhidmatan Bangunan

Jabatan Kej. Awam .Politeknik Sultan Abdul Halim MuAdzam

Shah, 06000 Jitra Kedah.

Telefon : 04-9174701 ext 702/ 03Kelulusan : Diploma Kejuruteraan Awam

Jawatan : Pensyarah

.

Nama : NOR IZZAH BT HJ ABD AZIZ

E.Mail : [email protected]

Alamat : Unit Kejuruteraan Perkhidmatan BangunanJabatan Kej. Awam .

Politeknik Sultan Abdul Halim MuAdzam

Shah, 06000 Jitra Kedah.

Kelulusan : Sijil Perkhidmatan Bangunan (POLIMAS)

Ijazah Sarjana Muda Sains Kejuruteraan Awam

(UTM)

Ijazah Sarjana PendidikanJawatan : Pensyarah

.

BIODATA PENULIS MODUL

C322 PERKHIDMATAN MEKANIKAL 1

http://modul2poli.blogspot.com/
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]


3/162

C2363 - PERKHIDMATAN MEKANIKAL 1 - iii

SOAL SELIDIK MODUL OLEH PELAJAR

Tajuk Modul : _________________________ Kod Modul : _____________

Nama Pelajar : _______________________ No. Pendaftaran: ____________

Kursus : ____________________________________

Nama Penulis Modul : ______________________________

Sila gunakan skala berikut untuk penilaiananda.

4 Sangat setuju3 Setuju2 Tidak setuju1 Sangat tidak setuju

Arahan: Tandakan pada ruangan skor yang dipilih.

Bil ELEMEN PENILAIAN SKALA

A. FORMAT 1 2 3 4

1 Susun atur muka surat adalah menarik.2 Saiz fontyang digunakan adalah senang untuk dibaca.

3Saiz dan jenis gambar serta carta yang digunakan sesuaidengan input.

4 Carta dan gambar senang dibaca dan difahami.

5

Jadual yang digunakan tersusun dengan teratur dan mudah

difahami.6 Teks input disusun dengan cara yang mudah difahami.

7 Semua ayat berbentuk arahan dipamerkan dengan jelas.B. ISI KANDUNGAN 1 2 3 4

8 Saya faham semua objektif dengan jelas.

9 Saya faham pada idea yang disampaikan.10 Cara persembahan idea adalah menarik.

11 Semua arahan yang diberikan mudah difahami.

12Saya boleh melaksanakan semua arahan yang diberikandalam unit ini.

13 Soalan dalam aktiviti adalah mudah dijawab.

14 Saya boleh menjawab soalan-soalan dalam penilaian kendiri.

15 Maklum balas boleh membantu mengenalpasti kesilapan saya.16 Ayat-ayat yang digunakan mudah difahami.

17 Gaya penulisan menarik.

18 Saya boleh mengikuti unit ini dengan mudah.

19 Unit ini memudahkan saya mempelajari & memahami topik ini.20 Penggunaan modul ini menarik minat saya.



4/162


5/162

C2363 - PERKHIDMATAN MEKANIKAL 1 - v

UNIT 7 : SISTEM PENYEJUKAN (7 Jam)7.1 Proses penyejukan secara am7.2 Sistem penyejukan cara mampatan wap

7.4 Sistem penyejukan cara penyerapan wap

7.5 Perjalanan system penyejukan mampatan wap7.6 Perjalanan kitaran Carnot berdasarkan rajah suhu- entropi tentu (T-s)

7.7 Komponen sistem penyejukan mampatan wap berdasarkan rajah

penyejukan berdasarkan susunaur.

UNIT 8: PENENTUAN TENAGA DAN PRESTASI PENYEJUKAN

MAMPATAN WAP (3 Jam)8.1 Kerja yang perlu dibekalkan oleh pemampat

8.2 Haba yang diasingkan oleh pemampat

UNIT 9 : BAHAN PENYEJUK (2 Jam)9.1 Mengenal bahan pendingin dengan nombor

UNIT 10 : JADUAL PIAWAI BAHAN PENYEJUK (2 Jam)10.1 Istilah-istilah pada jadual piawai bahan penyejuk10.2 Memplot carta P-h berdasarkan jadual bahan penyejuk piawai.



6/162

C2363 - PERKHIDMATAN MEKANIKAL 1 - vi

PANDUAN MENGGUNAKAN MODUL

1. Modul ini dibahagikan kepada 10 unit. Setiap unit disediakan dalam jilid yang sama.2. Muka surat dinomborkan berdasarkan kepada kod subjek, unit dan halaman.

C 2363/ UNIT 1 / 1

SUBJEK HALAMAN 1

UNIT 1

3. Pada permulaan unit, objektif am dan khusus dinyatakan.4. Setiap unit mengandungi urutan aktiviti dan diberikan simbol berikut:

OBJEKTIF

Bahagian ini mengandungi objektif am dan khusus setiap pembelajaran.

INPUTInput mengandungi maklumat yang akan anda pelajari.

AKTIVITIBahagian ini mengandungi proses pembelajaran secara aktif untuk

menguji kefahaman anda. Anda perlu ikuti dengan teliti dan

melaksanakan arahan yang diberikan.

MAKLUMBALAS KEPADA AKTIVITI.

Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan-soalan yang

dikemukakan dalam aktiviti.



7/162


PENILAIAN KENDIRIPenilaian kendiri menguji kefahaman anda dalam setiap unit.

MAKLUMBALAS KEPADA PENILAIAN KENDIRI.Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan-soalan yang

dikemukakan dalam penilaian kendiri.

5. Anda perlu mengikuti unit demi unit yang disediakan.

6. Anda boleh meneruskan unit selanjutnya setelah berjaya melalui unit sebelumnya danyakin dengan pencapaian anda.



8/162


PENYATAAN TUJUANodul ini disediakan untuk kegunaan pelajar-pelajar semester 2 yang mengikutikursus/diploma Kejuruteraan Perkhidmatan Bangunan di Jjabatan Kejuruteraan

Awam Politeknik. Ianya bertujuan untuk memberi pendedahan kepada pelajar tentang

konsep sesuatu unit ke arah pembelajaran kendiri atau dengan bimbingan daripada

pensyarah.

PRA-SYARAT KEMAHIRAN DAN PENGETAHUAN.ra-syarat untuk mengikut modul ini adalah lulus dalam B1001 Sains Kejuruteraan

Awam.

OBJEKTIF AMi akhir modul ini, pelajar-pelajar akan dapat:

Memahami definisi dan perbezaan bagi haba deria, haba pendam, haba pendampengewapan dan muatan haba tentu serta penggunaan unit-unit yang digunakan.

Memahami berbagai jenis-jenis dan sistem pengudaran di dalam bangunan Mengetahui kaedah-kaedah sistem pengudaran serta perbezaan kos bagi setiap

jenis. Memahami proses penyejukan secara am, mampatan wap, penyerapan wap dan

penggunaan air sebagai bahantara penyejuk.

PERALATAN DAN SUMBER YANG PERLU DIGUNAKAN

BERSAMA MODUL

1. Kalkulator2. Alat-alat tulis3. Carta Moiller4. Carta Psikrometrik

M

P

D



9/162

C2363 - PERKHIDMATAN MEKANIKAL 1 - ix

RUJUKAN

1. Bernard LamareGuide to Home Air Conditioner and RefigerationEquipment, USA Hayden Books 1988

2. C P Arora - Refigeration and In Conditions, Tata Mc Graw Hill, New Delhi

19863. Edward G. PITA - Air Conditioning Principles and System An Energy

ApproachJohn Wiley and Sons, 1981

4. EngineeringWP Jones Rewli - Air Conditioning EngineeringEdward Arnold1994

5. Kaneth Fowler - Practical Buildings Services Design, Georgh Godwin, 19836. PL Marty and D R Oughton- Heat and Air Conditioning of Building ,

Butterworth Heinewany, 19957. Hamdaan Ali, Shaharudin Md Idris dan Mat Misiah Ayob. Teknologi

Penyejukan dan Penyamanan Udara- Edusystem 1989.



10/162


11/162


12/162

PRINSIP-PRINSIP HABA C 2363 / UNIT 1 / 3

Disediakan oleh: Nadzrie Ahmad dan

Nor Izzah Abd Aziz. Polimas/2001

1.1 HABA DERIA

Haba deria ialah haba yang ditambah atau disingkirkan pada sesuatu bahan akan

menyebabkan suhunya berubah. Jika ditambah haba deria pada sesuatu bahan, molekul-molekul pada bahan tersebut akan bergerak cepat menyebabkan suhunya bertambah.

Haba deria yang ditambah pada wap-gas disebut sebagai Panas Lampau. Contoh yangpaling mudah ialah aktiviti memasak atau memanaskan sesuatu bahan.

Rajah 1.1 : Ais bertukar kepada cecair

Haba Pendam ialah haba yang diserap oleh sesuatu bahan akan menyebabkan

molekul bahan tersebut bergerak dengan kelajuan yang sama, tetapi mempunyaikebebasan pergerakan yang lebih. Proses ini akan menambah tenaga dan

menyebabkan bahan yang menyerap haba tadi boleh bertukar bentuk tanpa

melibatkan kenaikan suhu. Contohnya ialah haba yang terdapat didalam sesuatubahan seperti perabot dan lain-lain. Rajah 1.1 menunjukkan ais bertukar bentukkepada cecair, ini menunjukan bahan tersebut menyerap haba dan bentuknya

berubah teta i suhu tidak berubah



13/162




1.2 HABA PENDAM PENGEWAPAN

Haba pendam pengewapanadalah pertambahan haba pada bendalir yang menyebabkan

perubahan bentuk dari cecair ke wap tanpa melibatkan kenaikan suhu. Cecair yang

bertukar ke wap mengandungi tenaga potensi yang dihasilkan oleh haba. Apabila haba

bertambah pada takat didihnya, cecair itu bertukar bentuk kepada wap tetapi suhu pada

wap tersebut tetap sama dengan takat didih cecair itu seperti yang ditunjukkan pada rajah1.2.

Rajah 1.2 : Air bertukar bentuk kepada wap

1.3 MUATAN HABA TENTU

Muatan haba tentu ialah jumlah haba pada sesuatu bahan yang perlu ditambah ataudisingkirkan bagi mengubah suhu bahan tersebut atau disingkirkan bagi mengubah suhu

bahan tersebut. Contohnya 1 kelvin (oK) atau 1

oC, perlu ditambah atau disingkirkan.

Haba tentu diperlukan bagi perubahan suhu dan juga perubahan bahan tersebut. Habatentu pada perubahan bahan tersebut. Haba tentu pada setiap bahan adalah berbeza.

Contohnya pada bahan seperti air. Air mempunyai 4.187 kJ/kg K haba tentu. Ini

bermakna air seberat 1 kilogram memerlukan jumlah haba sebanyak 4.187 kJ bagi

menaikan suhu 1oK pada air tersebut.



14/162




Jadual 1 ialah Jadual Haba Tentu bagi beberapa bahan yang penting di dalam sistem

penyejukan

BAHAN HABAT TENTU k cal/Kg

C

HABA TENTU

KiloJoule/Kg K

Air 1.0 4.187

Alkohol 0.57 2.575

Ais 0.49 2.110

Kuprum 0.09 0.398

Aluminium 0.21 0.92

Jadual 1 .Kandungan Haba Tentu

Jumlah haba yang ditambah atau disingkirkan boleh dikira

dengan menggunakan formula berikut:

JUMLAH HABA (JH) = BERAT BAHAN (B) X

HABA TENTU(HT) X

PERUBAHAN SUHU (

S).



15/162




AKTIVITI 1a

UNTUK MENGUJI KEFAHAMAN ANDA SILA JAWAB SOALAN YANGBERIKUT................................

1. Beri komen anda dan berikan jenis haba apabila terjadi perubahan dari segibentuk dan suhu apabila sesuatu bahan dipanaskan atau air yang dididihkan.

2. Anda perlu memanaskan air sehingga mendidih dan dapatkan bacaan suhu wapair yang terhasil atau yang dibebaskan oleh didihan air tersebut. Berikan komen

anda mengenai jenis haba yang terdapat pada keadaan ini.

3. Anda diminta memberi komen tentang satu situasi berikut:a. Bagi menggoreng telur minyak perlu dipanaskan dahulu. Berapakah

jumlah haba yang diperlukan bagi memanaskan minyak agar ianya dapatmemasakkan telur.

b. Puding yang telah dimasakkan perlu dibekukan agar menjadi keras, olehyang demikian berapa banyakkah haba yang perlu dikurangkan bagimengeraskan puding tersebut.

DAPATKAH ANDA KAITKAN APA YANG ANDA PELAJARI DENGAN

SOALAN DIATAS..........

UNTUK ITU SILA SEMAK MAKLUM BALAS PADA MUKASURAT BERIKUT.



16/162


17/162




1.4 UNIT-UNIT HABA

Rajah 1.3 Penentuan kandungan haba unit (Btu)

INPUT

Haba boleh disukat dengan menggunakan berbagai-bagai unit ukuran.

Tujuan haba disukat adalah untuk mengira pertambahan ataupenyinkiran haba pada satu bahan. Terdapat 2 jenis unit yang biasa

digunakan didalam pengukuran haba.

Unit Haba British ( British Termal Unit) BtuMerupakan unit imperial. Berat dikira dalam unitpaun(lb) dan suhu diukur dengan darjahFahrenheit. Btu bermaksud jumlah kandunganhaba yang diperlukan bagi menikkan suhu 1lb air10F . Rujuk rajah 1.3.

1



18/162


19/162


20/162


21/162




Contoh 1.1Bagi mengira jumlah haba yang disingkirkan pada 1 tan air dalam masa 24jam denganmenggunakan unit tan adalah seperti berikut:

a) Unit Btu1 tan air = 2000 lbHaba pendam Lakuran air = 144Btulb

1 tan pendinginan (Btu) = Haba pendam lakuran X berat air

24 jam

= 12 000 Btu/jam

Unit yang biasa digunakan untuk menyukat kesan penyejukanpada loji-loji yang besar menggunakan unit Tan. Tan pendinginanadalah jumlah haba yang diserap oleh ais untuk bertukar kebentuk cecair dalam masa 24 jam, atau jumlah haba yang

disingkirkan oleh air untuk bertukar ke bentuk ais dalam masa24jam.Haba pendam lakuran bagi air dalam unit Btu = 144 Btu/lbHaba pendam lakuran bagi air dalam unit kalori = 79.68kcal/kg

Haba pendam lakuran bagi air dalam unit Joule = 335 kJ/kg



22/162


23/162




MAKLUM BALAS PENILAIAN KENDIRI

1. Apakah yang dimaksudkan dengan haba deria?

( Jawapan sila input 1.1 )

2. Apakah yang dimaksudkan dengan pemindahan haba?(Jawapan : pemindaham haba berlaku apabila molekul-molekul haba

bergerak didalam media yang tertentu.)

3. Mengapakah haba pendam boleh mempengaruhi pertukaran bentuksesuatu bahan ?

( Jawapan : Ia adalah kerana haba pendam akan menyebabakan

molekul bahan tersebut bergerak dan menambah tenaga)

4. Cari jumlah kuprum yang beratnya 40 kilogram yang dipanaskan darisuhu 30

oC ke 40

oC dalam unit kilojoule.

Jawapan ;

Jumlah Haba (JH) = Berat (B) x Haba Tentu (HT) x Perubahan suhu

= 40 x 0.398 x (40-30)= 40 x 0.398 x 10

= 159.2 kJ



24/162


25/162

SIFAT-SIFAT BENDALIR C2363/UNIT2/2

Disediakan oleh ; Nadzrie Ahmad danNor Izzah Abd Aziz Polimas /2001

2.0 PENGENALAN

INPUT

Setiap objek di muka bumi ini

mempunyai sifat dan bentuk fizikal

yang tersendiri. Cuba anda fikirkan

perbezaan yang terdapat di antara

PEPEJALdan CECAIR



26/162



Keras

Sukar dibentuk

Mempunyai bentukyang tertentu

Suhu tidak akanmengubah bentukpepejal

Mudah meresap Tidak mempunyai bentuk

yang tertentu

Suhu akan mengubahbentuk atu sifat cecair .



27/162



2.1 SifatSifat BendalirBendalir boleh wujud dalam tiga keadaan yang berlainan (3 fasa) iaitu pepejal, cecair

dan wap. Perubahan bagi setiap keadaan ini adalah bergantung kepada suhu dantekanan. Untuk lebih jelas sila lihat ujikaji yang telah dijalankan, rujuk rajah 2.1- 2.5.

INPUT

Rajah 2.1 menunjukkan sebekas air padasuhu bilik dan pada tekanan atmosfera 14.7

psi pada paras laut.

Rajah 2.2 menunjukkan haba ditambah

pada air tersebut dan suhunya semakin

bertambah apabila haba bertambah.



28/162



Rajah 2.3 Walaubagaimanapun pada

keadaan ini suhu tidak lagi bertambah

walaupun haba terus bertambah.

Rajah 2.4 Pada keadaan ini juga suhu tidakbertambah, tetapi cecair bertukar bentuk kepada

gas atau wap. Proses ini dinamakan pendidihanatau pengewapan. Walaubagaimanapun haba terusditambah, suhu pada cecair dan wap masih sama

iaitu pada 2120F ( 100

0C ).

Rajah 2.5 pada keadaan ini semua air telah

bertukar menjadi stim. Sekiranya haba terusditambah ia akan menunjukkan kenaikan suhu

melebihi 2120F ( 100

0C ) seperti didalam 2.1(f)

Rajah 2.6 Pada peringkat ini keputusan ujikaji sukar

diperolehi kerana wap akan menghilang atau

meresap ke dalam bilik.



29/162


30/162



Garisan menunjukkan pertukaran suhu pada cecair apabila haba ditambahkan diantara

320F hingga 212

0F ( 0

0C hingga 100

0C), tetapi tiada perubahan dalam suhu apabila

haba bertambah sehinggalah cecair bertukar bentuk kepada wap.Pada keadaan ini apabila haba terus bertambah suhu juga turut bertambah semula.

(Ujikaji juga menunjukkan perubahan antara pepejal dan cecair).

Dapatkah anda membuat kesimpulan

dari ujikaji yang telah dijalankan ?

Masih keliru ?. Cuba anda ke

mukasurat yang berikut



31/162



AKTIVITI 2 a

Anda dikehendaki melakukan

semula ujikaji pada 2

keadaan iaitu:

Ujikaji dijalankan secara songsang iaitu

secara mengurangkan haba dari keadaan

wap hingga bertukar kepada keadaan

cecair .

Ujikaji dijalankan dengan menambah

tekanan atmosfera kepada 24.9 dan 6

psia. Proses pemanasan yang dijalankansama seperti pada ujikaji 1.

Sediakan lapuran beserta kesimpulan

bagi ujikaji yang anda telah

alankan.

1

2



32/162



MAKLUM BALAS AKTIVITI

2 a

Ujikaji 1Kadar Kejatuhan suhu akan merubah

bentuk wap kembali kepada cecair.

Ujikaji 2

Suhu takat bagi air akan berubah

sekiranya tekanan turut berubah. Pada

tekanan 24.9 psi takat didih air adalah

pada 1160C dan pada 6 psi adalah pada770C.



33/162



INPUT

Rajah 2.8 adalah graf bagi Suhu melawan Tekanan. Garisan

lengkungan adalah bagi takat didih air. Air hanya mendidih pada

garisan suhu dan tekanan pada graf yang ditunjukkan sahaja.

Ra ah 2.8Suhu melawan Tekanan



34/162



Boiling point curve = lengkungan bagi pendidihan

Liquid region =kawasan bagi cecair

Vapor region = kawasan bagi gas

Pada suhu dan tekanan dimana pendidihan berlaku dinamakan PENGEWAPAN(saturation). Dari ujikaji yang dijalankan cecair boleh wujud dalam keadaan cecair,

wap dan campuran wap dan cecair (pada keadaaan mendidih). Ketika pengewapan

cecair dinamakan cecair pengewapan dan wap pula ialah wap pengewapan.

Apabila suhu wap lebih daripada takat didih ia dinamakan WAP PANAS LAMPAU

dan apabila suhu cecair berada dibawah takat didih ia dinamakan TERSUBDINGINCECAIR.

Bendalir boleh wujud sebagai wap panas lampau dan cecair tersubdingin pada mana mana suhu bagi tekanan yang ditetapkan tetapi hanya ada satu suhu takat didih sahaja

pada satu tekanan.



35/162


36/162



2.1. Pepejal adalah pengalir haba yang baik. B S

2.2. Cecair mempunyai bentuk yang tetap. B S

2.3. Cecair merupakan pengalir haba yang baik. B S

2.4. Sifat pepejal yang utama ialah mudah dibentuk. B S

2.5. Tekanan akan mempengaruhi takat didih bagi air. B S

2.6. Cecair akan berubah bentuk dari pepejal ke gas akibat

penambahan suhu. B S

MAKLUM BALAS2b

TAHNIAH !

SILA KE MUKA SURAT

BERIKUT UNTUK PENILAIANKENDIRI.



37/162


38/162



1. Definasi bagi istilah

istilah yang berikut ?

a. Pengewapan ialah cecair pada suhu dan tekanan dimana pendidihanberlaku

b. Wap panas lampau ialah apabila suhu wap lebih daripada takat didih

c. Tersubdingin cecair ialah apabila suhu cecair berada dibawah takat

didih.

2. Takat didih air apabila tekanan yang dikenakan adalah pada 8 psia ialah 1800F

dan 40 psia ialah240

0

F ( sila rujuk pada graf yang dilampirkan ).

MAKLUM BALASPENILAIAN KENDIRI



39/162


40/162



TAHNIAH

SEKARANG ANDA SUDAH BOLEH

KE UNIT 3



41/162

SISTEM PENGUDARAAN C2363/ UNIT 3 / 1

Disediakan oleh : Nadzrie Ahmad dan

Nor Izzah Abd Aziz. Polimas / 2001

PENGUDARAAN

Objektif Am: Memahami dan mempelajari proses pengudaraan dan kepentingannya

serta dapat membezakan di antara pengudaraan semulajadi dan mekanikal.

Objektif khusus : Di akhir unit ini anda akan dapat ;

Menyatakan definisi sebenar pengudaraan.

Menerangkan kaedah pengudaraan semulajadi.

Membezakan antara pengudaraan semulajadi dan mekanikal.

Menyenaraikan kriteria- kriteria bagi pemilihan jenis pengudaraan bagi sesebuahruang.

UNIT 3 SISTEMPENGUDARAAN



42/162




INPUT

Anda bernafas menggunakan oksigen yang terdapat di dalam udara,tetapi anda susah untuk mengetahui yang udara ada di sekeliling anda.

Anda dapat melihat udara apabila gelembung terhasil di dalam air, tetapi

kesan udara lebih mudah dilihat di sekeliling kita.

Apabila udara panas, ia menjadi ringan dan naik ke atas sebalikknya bagiudara yang sejuk ianya menjadi berat dan turun kebawah. Apabila udara

memasuki ruang kecil ia mempunyai daya tekanan yang tinggi Kita

hanya dapat merasa apabila angin bertiup dan mendengar apabila ianyabergeser dengan pokok dan berdesir semasa melintasi bangunan. Dunia

kita diselebungi udara, yang di namai atmosfera dan graviti bumilah yang

mengekalkan bumi dengan permukaan udara. Secara tidak langsung kita

sudah mengenalpasti betapa pentingnya udara dalam kehidupan hariankita serta bangunan.

3.0 PENGENALAN



43/162




Pengudaraan ialah proses untukmengekalkan keadaan selesaterhadap suhu, kelembapan danoksigen di dalam sesuatu ruang

dengan memasukkan udara bersihkedalam ruang bagi menggantikanudara yang kotor atau yang telahbercampur.

Cuba anda senaraikan sebabsebab utama sistem pengudaraandiperlukan.

Jangan malu untuk mengemukakan pendapatanda kepada pensyarahSemak cadangan anda dengan senarai yangdikemukan pada muka surat yang berikut.



44/162




3.1 Keperluan Sistem Pengudaraan Dalam Bangunan

Bagi mencegah penyusutan kandungan oksigen di dalam udara contohnya pernafasan. Mengurangkan haba panas lampau dari lampu, bateri, mesin dan lain- lain lagi

termasuk pembebasan haba dari badan mnusia. Mengeluarkan gas beracun dan kuman bakteria yang terdapat di dalam udara. Mencegah penyusutan kandungan oksigen di dalam udara. Supaya adanya ruang udara untuk cahaya masuk.

Bagi mencapai keselesaan, udara di dalam bangunan/ ruang perludiganti dengan udara luar/ bersih sekurang- kurangnya sebanyak

28m3

sejam bagi setiap orang. Kadar pergerakan udara yang sesuaidi dalam bangunan/ ruang pula ialah di antara 0.15 hingga 0.50meter. Bagi sesebuah bangunan pengudaraan dapat dilakukansecara dua kaedah iaitu secara semulajadi dan mekanikal.



45/162




3.2 Proses Sistem Pengudaraan Semulajadi

Sistem pengudaraan semulajadi ialah sistem atau kaedah pengudaraan di dalam bangunan

tanpa menggunakan sebarang peralatan mekanikal. Sistem ini menggunakan sumbersemulajadi yang di orientasikan dengan rekabentuk bangunan terutamanya tingkap, pintu

dan lubang- lubang udara.

Udara mengalir dari tekanan tinggi ke kawasan tekanan rendah. Udara mempunyai sifattekun dan bila di dalam pergerakan, ia cuba meneruskan pengalirannya pada aliran itu

sehinggalah ia menemui oleh beberapa penghalang seperti pokok, bukit, bangunan dan

sebagainya.

INPUT

Daya diperlukan untuk menghasilkan pengudaraan semulajadibergantung kepada dua faktor berikut:

Pengudaraan akibat daripada tekanan udaraIni berlaku bilamana udara yang panas menjadi berat dan naik keatas serta udara

yang sejuk akan memenuhi ruang bawah bagi menggantikan ruang kosong yangditinggalkan tadi. Peredaran ini di panggil arus perolakan.1

Pengudaraan akibat dari perbezaan suhu

Ianya berlaku bilamana terdapat perubahan suhu diantara dalam dan luar

bangunan. Udara yang bersuhu didalam bangunan yang tinggi akan mengalirkeluar sementara udara sejuk akan mengalir masuk. Ini dikenali sebagai stack

effect.

2



46/162




Kebaikan Sistem Pengudaraan Semulajadi.

Tidak memerlukan sebarang peralatan mekanikal yang tentunya akanmeningkatkan kos.

Kos bagi operasi tidak berlaku kerana tidak menggunakan sebarangsumber tenaga.

Kos penyelenggaraan hampir tiada. Selain befungsi bagi tujuan pengudaraan, rekabentuk bangunan yang

diorientasikan dengan alam sekitar akan berfungsi untuk tujuan

pencahayaan, kecantikan dan lain-lain. Proses pengudaraan yang senyap.

Keburukan Sistem Pengudaraan Semulajadi Pergerakan udara yang sukar dikawal. Suhu yang sukar di kawal Kadar kelembapan udara yang sukar di kawal Pergerakan udara yang tidak menyeluruh Perlukan kepada keadaan semulajadi.



47/162


48/162


49/162




AKTIVITI 3a

Pelajar dibahagikan kepada kumpulan yang sama rata dan diminta membuat lawatan

ke kawasan- kawasan berikut:

a. Bilik kuliah

b. Dapur Kafeteria Asrama

c. Dewan Kuliah

d. Tandas

Setiap kumpulan akan melawat lokisi yang sama.

Pelajar dikehendaki mengisi serta menjawab soalan pada lampiran yang disediakan



50/162




LAMPIRAN AKTIVITI 3a

1. Nama Ahli Kumpulan :

a. .b. .a. .b. .c. .d. .

2. Kaedah pengudaraan yang berlaku.

1. BILIK KULIAH 2. DAPUR KAFETERIA ASRAMA

3. DEWAN KULIAH 4. TANDAS

3. Peralataan pengudaraan mekanikal yang ada





51/162




4. Berikan komen serta cadangan anda bagaimana untuk mewujudkan pengudaraansemulajadi secara menyeluruh bagi bagi keempaat- empat bilik tersebut.Nyatakan

alasan yang kukuh bagi menyokong hujah anda.





52/162




MAKLUM BALAS AKTIVITI 3a

LAMPIRAN AKTIVITI 3a

2. Kaedah pengudaraan yang berlaku.

1. RUANG LEGAR

PENGUDARAAN

SEMULAJADI

2. DAPUR KAFETERIA ASRAMA

PENGUDARAAN MEKANIKAL

3. DEWAN KULIAH

PENGUDARAAN

MEKANIKAL

4. TANDAS

PENGUDARAAN SEMULAJADI

3. Peralataan pengudaraan mekanikal yang ada

1. BILIK KULIAH

KIPAS


KIPAS PENYEDUT

3.DEWAN KULIAH

PENYAMAN UDARA

4. TANDAS

TIADA



53/162




4. Berikan komen serta cadangan anda bagaimana untuk mewujudkan pengudaraansemulajadi secara menyeluruh bagi bagi keempaat- empat bilik tersebut.Nyatakan

alasan yang kukuh bagi menyokong hujah anda.

1. BILIK KULIAH

Dengan menyediakan bukaan yang

lebih banyak seperti tingkap,

bukaan pada dinding dan lain-

lain.


Dengan menyediakan bukaan tingkap

atau sesalur udara bagi membebaskan

udara/ haba panas yang terhasil.

3.DEWAN KULIAH

Lebih kepada penggunaan sistem

pengudaraan mekanikal kerana

dewan kuliah selalunya

menempatkan kuantiti pelajar yang

ramai. Oleh itu pengudaraan

semulajadi dianggap gagal.

4. TANDAS

Menyediakan lebih banyak bukaan

pada aras melebihi aras berdiri pada

dinding serta rekaan pintu yang sesuai.



54/162


55/162





Soalan 1

Berikan definsi system pengudaraan semulajadi.

(Jawapan Rujuk kepada input 3.1.1)

Soalan 2

Huraikan faktor alam sekitar yang menyumbang kepada pengudaraan semulajadi.

Jawapan

Pergerakan Angin

Rekabentuk Muka Bumi

Iklim

Soalan 3

Nyatakan perbezaan yang nyata bagi membezakan antara system pengudaraan semulajadi

dengan pengudaraan mekanikal.

(Jawapan Sila rujuk input 3.3.4)



56/162

JENIS-JENIS SISTEM PENGUDARAN C2363/ UNIT 4/ 1


PENGUDARAAN

Objektif am : Memahami dan mempelajari jenis jenis sistem pengudaraan serta

perbezaan kos bagi setiap jenis sistem pengudaraan di dalam sebuahbangunan.

Objektif khusus : Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat :

Menyatakan definisi sebenar sistem pengudaraan.

Menyenaraikan jenis-jenis sistem pengudaraan

Menerangkan perbezaan bagi setiap jenis sistem pengudaraan

Melakarkan secara ringkas bagi setiap sistem pengudaraan yang dipelajari.

Menyenaraikan perbezaan kos bagi setiap jenis sistem pengudaraan.

UNIT 4 JENIS-JENISSISTEMPENGUDARAAN



57/162



4.0 Pengenalan

INPUT

Bayangkan yang anda tinggal disebuah rumah yang hanya adapintu sahaja untuk keluar masuk. Apa perasaan anda ?......Rimas? Gembira? Sedih? Panas ?

Jadi apa yang anda perlukan untuk andatinggal selesa dalam sebuah rumah ?......

Adakan bukaan-bukaan pada rumahtersebut.

Apakah fungsi sebenar bukaan-bukaan ini ?



58/162



4.1 Jenis jenis Sistem Pengudaraan

Terdapat 2 jenis utama sistem pengudaraan:

4.1.1 Kaedah pengudaraan Alir Masuk Semulajadi dan Alir Keluar Semulajadi.

Kaedah ini menggunakan seratus peratus sistem pengudaraan secara semulajadi. Denganpengudaraan semulajadi masalah bising, pencemaran udara serta ketinggian bangunan

perlu diambil kira sekiranya menggunakan kaedah ini.Kaedah ini terbahagi kepada 3 cara iaitu : - Tekanan Udara

- Tekanan Stack ( Stack effect )

- Kedua-duanya

Masih ingat lagi

takrifan bagipengudaraan ?..

Pengudaraan Semulajadisistem ini tidak memerlukan sistem kawalan yang tertentu, ia cumabergantung kepada pergerakan udara dan juga perbezaan suhu dalam

dan luar bangunan.

1

Pengudaraan Mekanikalsistem ini mempunyai sistem kawalan yang khusus untuk memgawal

pergerakan udara dan kadar pengudaran yang diperlukan.2



59/162



Rajah 4.1 Tekanan Udara

Rajah 4.1 menunjukkan Kaedah pengudaraan Alir Masuk

Semulajadi dan Alir Keluar Semulajadi secara tekanan udaraBerlaku apabila terjadinya perbezaan tekanan bagi udara di dalam

dan di luar bangunan. Udara akan bergerak dari zon tekanantinggi ke zon tekanan rendah. Lagi tinggi kadar kelajuan angin

akan lebih ketara lagi perbezaan tekanan udara tersebut.

Contohnya pengudaraan melalui tingkap, bukaan pada bumbungatau dinding.

Rajah 4.2 menunjukkan menunjukkan Kaedah pengudaraan Alir

Masuk Semulajadi dan Alir Keluar Semulajadi secara tekananstack Berlaku apabila pergerakan udara berlaku disebabkan olehkesan stack. Kesan stack pula berlaku apabila wujud perbezaan

suhu udara di dalam dan di luar bangunan. Udara panas dalam

bangunan akan cuba naik keatas iaitu kearas siling atau bumbungyang ada bukaan dan akan digantiakan oleh udara sejuk dari luar

bangunan. Kadar pergerakan udara bergantung kepada :

a) Perbezaan suhub) Ketinggian ruangc) Saiz dan kedudukan bukaan masuk udara.



60/162



Rajah 4.2 Kesan Stack

Rajah 4.3 Kaedah tekanan udara dan tekanan stack

Rajah 4.3 menunjukkan menunjukkan

Kaedah pengudaraan Alir Masuk

Semulajadi dan Alir Keluar Semulajadisecara tekanan udara dan tekanan stack



61/162



4.1.2 Kaedah pengudaraan Alir Masuk Semulajadi dan Alir Keluar Mekanikal.Cara ini menggunakan alir masuk udara keruang dengan menggunakan bukaan atau

tingkap. Bagi alir keluar udara didalam ruang tersebut mengggunakan kipas sedutan

(exhaust fan ). Contohnya ialah tandas dan ruang dapur bagi rumah kediaman seperti

pada rajah 4.4

Rajah 4.4 Alir Masuk Semulajadi dan Alir Keluar Mekanikal.

4.1.3 Kaedah pengudaraan Alir Masuk Mekanikal dan Alir Keluar SemulajadiSistem ini mengandungi satu atau lebih kipas ( selalunya jenis propeller) diletakkan 1.8m

tinggi dari aras lantai didinding luar. Udara didalam ruang akan keluar melalui saluran

udara yang telah disediakan. Contohnya ialah basement, kilang dan bilik boiler. Pada

rajah 4.5 menunjukkan pengudaraan sebuah klinik.

Rajah 4.5 Alir Masuk Mekanikal dan Alir Keluar Semulajadi



62/162



4.1.4 Kaedah pengudaraan Alir Masuk Mekanikal dan Alir Keluar MekanikalProses alir masuk dan alir keluar udara bagi sesuatu ruang adalah secara mekanikal. Di

dalam sistem ini pengawalan dapat dibuat terhadap pengudaraan pada ruang tersebut.Selalu digunakan bagi ruang yang menghadapi masalah pengudaraan contohnya

restoren, dapur, dewan dan tempat yang terdapat ramai orang merokok dan memerlukan

kadar pertukaran udara yang cepat. Rajah 4.6 menunjukkan sistem pengudaraan alirmasuk mekanikal dan alir keluar mekanikal pada ruang pejabat dan hospital.

Rajah 4.6 : Alir masuk mekanikal dan alir keluar mekanikal.



63/162


64/162



4.2 Perbezaan kos bagi 4 kaedah sistem pengudaraanPerbezaan kos bagi 4 kaedah sistem pengudaraan adalah seperti pada jadual 4.1

KOS

ALIR MASUK SEMULAJADI

ALIR KELUAR SEMULAJADI

ALIR MASUK SEMULAJADI

ALIR KELUAR MEKANIKAL

Pemasangan Kos pemasangan yang rendah

kerana tidak memerlukan

pemasangan alatan tambahan

Kos pemasangan yang lebih tinggi

tetapi lebih rendah dari sistem alir

masuk mekanikal dan alir keluar

mekanikal kerana memerlukan

pemasangan alatan tambahan

Penyelenggaraan Tiada kos penyelenggaraan Kos penyelenggaraan rendah

berbanding sistem alir masuk

mekanikal dan alir keluarmekanikal

Operasi Kos operasi yang rendah Kos operasi yang rendah

berbanding sistem alir masuk

mekanikal dan alir keluar

mekanikal

Jadual 4.1 : Perbezaan kos bagi 4 kaedah sistem pengudaraan

INPUT



65/162


66/162



AKTIVITI PELAJAR

UJIKAN KEFAHAMAN ANDA TERLEBIH DAHULU SEBELUM

MENERUSKAN KE UNIT YANG BERIKUT.......

SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI

HALAMAN BERIKUTNYA............

AKTIVITI 4b

Pelajar dibahagikan kepada beberapa kumpulan dan dikehendaki mengadakan

lawatan ke bengkel dan pejabat yang terdapat di dalam kawasan Politeknik.

Setiap kumpulan akan melawat ke lokasi yang berbeza.

Pelajar dikehendaki mengisi menjawab soalan pada kertas soalan yang telah

disediakan selepas lawatan diadakan.



67/162



AKTIVITI 4a

Lokasi lawatan : __________________________________

1. Nama ahli kumpulan : a) _____________________________________

b)______________________________________

c) ______________________________________

d) ______________________________________

2. Jenis sistem pengudaraan yang terdapat :

RUANG PEJABAT BENGKEL

3. Senaraikan alatan alatan yang digunakan bagi setiap jenis sistem pengudaraan yang

diatas.

a. Jenis sistem pengudaraan Alatan yang digunakan



68/162



3. Senaraikan alatan alatan yang digunakan bagi setiap jenis sistem pengudaraan yang

diatas. (sambung)

b. Jenis sistem pengudaraan Alatan yang digunakan

c. Jenis sistem pengudaraan Alatan yang digunakan

d. Jenis sistem pengudaraan Alatan yang digunakan



69/162



AKTIVITI 4c

Berikut adalah senarai alatan alatan perkhidmatan bangunan yang digunakan

didalam sistem pengudaraan.

Tuliskan nama alatan yang disenaraikan pada ruang sistem pengudaraan yang

sesuai.

Kipas penyedut ( exhaust fan ) Kipas siling

Bukaan (louvers) Pembaur bekalan

Tingkap Sistem sesalur

Pintu Sistem penyaman udara

Lubang Udara Lampu Kalimantang

Sistem Pengudaraan Semulajadi Sistem Pengudaraan Mekanikal

Adakah anda telah menjawabnya?...



70/162



Jika YASila semak jawapan anda pada maklumbalas di muka surat

berikutnya.

MAKLUM BALAS 4c

Sistem Pengudaraan Semulajadi Sistem Pengudaraan Mekanikal

TINGKAP

BUKAAN (LOUVERS)

PINTU

LUBANG UDARA

KIPAS PENYEDUT

SISTEM PENYAMAN

UDARA

PEMBAUR BEKALAN

SISTEM SESALUR

KIPAS SILING

TAHNIAH !!!!!!!!

Maklumbalas ini juga boleh dijadikan rujukan bagi aktiviti 4a.

Sekarang anda perlu meneruskan dengan menjawab kesemua soalan pada Penilaian

Kendirisebelum anda ke Unit 05.



71/162



PENILAIAN KENDIRI

1. Terangkan dengan ringkas mengapa sistem pengudaraan penting bagi sesebuah

ruang atau bangunan.

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

2. Nyatakan perbezaan diantara sistem pengudaraan mekanikal dan sistem

pengudaraan semulajadi.

a)________________________________________________

b)________________________________________________

c) ________________________________________________

d) ________________________________________________

3. Senaraikan 4 kaedah sistem pengudaraan bagi sesebuah ruang bangunan.

a)________________________________________________

b)________________________________________________

c) ________________________________________________

d) ________________________________________________

3. Berikan perbezan kos dari segi pemasangan, penyelenggaraan dan operasi bagi 4

kaedah pengudaraan yang dinyatakan pada soalan 3 di atas.



72/162



SEKIRANYA ANDA TELAH YAKIN DENGAN JAWAPAN YANG

DIBERIKAN SILA SEMAK PADA MAKLUM BALAS YANG DIBERIKAN

PADA MUKASURAT BERIKUTNYA........

MAKLUM BALAS UJIAN KENDIRI

1. Terangkan dengan ringkas mengapa sistem pengudaraan penting bagi sesebuahruang atau bangunan. ( Jawapan pada 4.0 )

2. Nyatakan perbezaan diantara sistem pengudaraan mekanikal dan sistem

pengudaraan semulajadi. ( Jawapan pada 4.1 )

3. Senaraikan 4 kaedah sistem pengudaraan bagi sesebuah ruang bangunan.( Jawapan pada 4.1.1 , 4.1.2, 4.1.3 dan 4.1.4 )

4. Berikan perbezan kos dari segi pemasangan, penyelenggaraan dan operasi bagi 4kaedah pengudaraan yang dinyatakan pada soalan 3 di atas. ( Jawapan pada 4.2)

TAHNIAH..............

ANDA SUDAH BOLEH KE UNIT 05..........



73/162

SISTEM PENYAMAN UDARA C2363/ UNIT 5 / 1



PENYAMAN UDARA

Objektif Am : Memahami serta mengetahui mengapa perlunya sistem penyamanan

udara.

Objektif Khusus : Diakhir unit ini anda akan dapat :

Menyatakan definasi sistem penyamanan udara

Mengenalpasti sebab perlunya sistem penyamanan udara.

Mengetahui kriteria bagi menyediakan sistem penyamanan udara.

Dapat membezakan antara sistem penyamanan udara dan pengudaraansemulajadi.

UNIT 5SISTEM

PENYAMANAN

UDARA



74/162




5.0 PENGENALAN

5.1Sebab keperluan sistem penyamanan udara. Bagi mendapatkan keselesaan Meningkaatkan prestasi pekerja dan bahan pengeluaran. Memelihara kesihatan penghuni. Memelihara peralatan dalam bangunan agar lebih tahan lama. Untuk menghalang bunyi bising dan mengawal persekitaran.

Untuk menghalang habuk dan kekotoran udara. Bagi mengeluarkan haba berlebihan bagi tujuan keselesaan. Menyediakan pengudaraan yang mencukupi kepada penghuni. Dapat mengawal tahap kelembapan yang selesa. Dapat mengagihkan bau yang tidak di ingini. Untuk mencapai segala kepentingan di atas tanpa mengancam keadaan psikologi

pengguna.

INPUT

Penyamanan udara ialah proses pengawalan dan perawatan bagi semuakandungan udara untuk ruang atau tempat tertutup bagi mendapat

keselesaan. Perawatan secara mekanikal dilakukan terhadap suhu,

kelembapan, pembaharuan udara, kebersihan dan pengagihan udara

tersebut bagi mencapai keperluan dan fungsi sesuatu ruang.Untuk mencapai keperluan tersebut penyejukan dilakukan dalam

pengawalan suhu. Kelembapan pula dapat dikawal dengan proses

pelembapan dan penyahlembapan. Bagi menjamin kebersihan udara prosespenapisan, pencucian dan peresapan diperlukan semasa pengagihan udara

dilakukan. Proses pengagihan udara dilakukan selepas melalui proses

rawatan kemudian barulah diagihkan ke ruang-ruang tertentu didalambangunan. Contoh sistem penyamanan udara ialah seperti sistem tingkap

dan sistem unit.



75/162




Sungguhpun keperluan khususpenyamanan udara perlu diadakan bagikeperluan tertentu, namun untukmatlamat keselesaan, biasanya adalah

seperti berikut:

Suhu optimum bagi kepuasan untuk keselesaan manusia seboleh-

bolehnya mestilah mencapai takat yang diperlukan. Suhu yang sesuai

ialah 22oC ke 27oC

Kelembapan relatif mestilah berkesan antara 40% hingga 60%. ( jika

relatif tinggi, ini akan menimbulkan keadaaan kelembapan/ basah

didalam ban unan .

Pergerakan udara didalam ruang yang tertentu mestilah tidak

melebihi 12 meter/ minit, untuk keadaan udara bagi seorang yang

membuat ker a dalam keadaan mabuk.

Pembekalan udara bersih mestilah cukup untuk mengelakan bau

badan manusia daripada ketara sangat dan juga menjamin

kebersihan.

Kebisingan dari alat- alat dan salur udara yang keterlaluan hendaklah

dielakkan.



76/162




5.2Kebaikan Sistem Penyamanan Udara Berbanding Semulajadi. Menambahkan kecekapan bekerja dan minat untuk bekerja contoh seperti di pejabat

atau di kilang.

Bagi pusat membeli belah dan kedai- kedai ianya dapat meningkatkan hasil jualankerana pembeli dan pekerja mendapat keselesaan. Kos untuk sistem ini dapat diatasi

hasil daripada pendapatan yang lebih. Barang hiasanpembersihan dapat diatasi dan ia akan tahan lebih lama. Mengelakkan bunyi bising dan habuk tingkap ditutup untuk mengatasi bunyi bising

dari masuk kedalam bangunan dan sistem penghawa dingin mempunyai penapis bagimengawal habuk dari masuk.

Komputer, kenderaan memberi keselesaan kepada peralatan dimana ia melindungiperalatan tersebut dan ia juga memberi keselesaan kepada pengguna kenderaan

terutamanya pada musim hujan. Ketenteraan menyimpan peluru dan selain dari itu ia dapat membantu kapal selam

supaya berada lebih lama dan dalam keadaaan baik ketika di dalam air. Bidang perubatan- dapat mengawal ubat dari cepat rosak.

INPUT

Sistem penyamanan udara adalah perlu dalam kehidupan harian kita . Secararingkasnya dalam sistem ini perlulah ada kawalan suhu, kawalan kelembapan,kawalan kebersihan dan pengagihan udara yang berkesan. Namun masihterdapat beberapa faktor lain yang perlu diambil kira dalam menentukan konsepdan jenis sistem penyamanan udara yang akan digunakan contohnya sepertioriantaqsi bangunan, penutupan bangunan, faktor peyusupan haba kedalamruang, keadaan persekitaran dan iklim dan aktiviti dan alatan dalam ruang.Bilamana faktor- faktor ini dapat ditentukan dengan baik ianya akan memberikeberkesanan yang maksimum kepada pengguna.



77/162




AKTIVITI 5a

Dengan menilai proses pengudaraan yang berlaku bagi bilik- bilik berikut padan

dan bulatkan jawapan A , B , C yang diberi.

A.PenyamananUdara

B. Pengudaraan Semulajadi C. Pengudaraan

Mekanikal

1. Bilik kuliah A B C

2. Dewan kuliah A B C

3. Tandas pelajar A B C

4. Bilik komputer A B C

5. Bilik pensyarah A B C

6. Tingkap A B C

7. Lubang Udara A B C

8. Kipas penyedut A B C9. Pintu A B C

10. Kipas siling A B C

11. Dewan besar A B C

12. Bengkel kimpalan A B C

13. Bengkel Paip A B C

14. Bengkel Bata A B C

15. Bilik Lukisan A B C

16. Bilik Mesyuarat A B C

17. Perpustakaan A B C

18. Kantin A B C

19. Asrama A B C

20. Surau A B C



78/162




MAKLUM BALAS AKTIVITI 5

Dengan menilai proses pengudaraan yang berlaku bagi bilik- bilik berikut padan

dan bulatkan jawapan A , B , C yang diberi.

A. Penyamanan

Udara

B. Pengudaraan Semulajadi C. Pengudaraan

Mekanikal

1. Bilik kuliah A B C

2. Dewan kuliah A B C

3. Tandas pelajar A B C

4. Bilik komputer A B C

5. Bilik pensyarah A B C

6. Tingkap A B C

7. Lubang Udara A B C

8. Kipas penyedut A B C

9. Pintu A B C

10. Kipas siling A B C

11. Dewan besar A B C

12. Bengkel kimpalan A B C

13. Bengkel Paip A B C

14. Bengkel Bata A B C

15. Bilik Lukisan A B C

16. Bilik Mesyuarat A B C

17. Perpustakaan A B C

18. Kantin A B C

19. Asrama A B C

20. Surau A B C



79/162


80/162


81/162

JENIS-JENIS SISTEM PENYAMANAN UDARA C2363/UNIT6/1


PENYAMANAN UDARA

Objektif am: Mengetahui jenis jenis dan cara penyusunan sistem penyamanan

udara

Objektif Khusus: Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat :

Menyenaraikan jenis-jenis sistem penyamanan udara

Menerangkan perjalanan sistem penyamanan udara

Melakarkan secara ringkas operasi sistem loji sepusat

Menerangkankan fungsi setiap komponen di dalam sistem hawa dingin

Menerangkan dengan ringkas sumber bateri haba.

UNIT 6JENISJENIS

SISTEM PENYAMAN

UDARA



82/162


83/162



Rajah 6.1 Kitaran penyejukan asas



84/162



Proses ini mengamalkan prinsip pengaliranhaba pendam terhadap keadaan jisim. Mediayang digunakan adalah cecair penyejuk

samada R12, R21 atau lain

lain yang sifat-sifatnya tidak bertindak balas dengankebanyakan logam.Ia mempunyai 4 langkah yang utama sepertiberikut:

Pemampat (Compressor)memampatkan cecairpenyejuk dan ia bertukar kepada gas yang bertekanandan bersuhu tinggi 1

Pengental (Condenser)memindahkan haba pada gaskeudara luar dan gas bertukar menjadi cecair yangmasih bertekanan dan bersuhu tinggi.

2

Injap Pengembangan (Expansion valve)

merendahkan suhu dan tekanan cecair tersebut.3

Pemeluwap (evaporater) mengambil haba dari udara

dan cecair akan bertukar menjadi gas semula. Pada

bahagian ini udara sejuk dihasilkan.4



85/162


86/162



Lorekkan 5 jenis sistem penyaman udara pada petak yang berkenaan seperti contoh yang

diberi.

L N I M S H U K J U L E B A C M

T U L O U G I S I S T E M N G S

S B N G N T E K N O L O G I P S

I D P I I E Y A M A N A U R C K

S F T L T B I L I K S E J U K AT G K E K I M A S T I N G J U P

E H B I E L N T E B K O P I S U

M J G G M S S G S I A K A P T P

L K L K A U C T K S E J U P L I

O R O R S L U E B A U N I M R S

G T R L S D U N I T P I S A H A

I I I I I G P K A P I S T U L U

P L T A A H I L I K E M E N T H

U O U S P I N O R A I R S E J L

S I S T E M A I R D I S E J U K

A M E N A R S T U N J K L P O M

T D I D I L I N L O J I A I R B

T S I S R E U M I K O P L O J I

T U N J U L I O P D Y H J U K L

ANDA YAKIN DENGAN JAWAPAN ANDA???

SILA SEMAK DENGAN MAKLUMBALAS DI MUKA SURAT YANG BERIKUT.



87/162



L N I M S H U K J U L E B A C M

T U L O U G I S I S T E M N G S

S B N G N T E K N O L O G I P SI D P I I E Y A M A N A U R C K

S F T L T B I L I K S E J U K A

T G K E K I M A S T I N G J U P

E H B I E L N T E B K O P I S U

M J G G M S S G S I A K A P T P

L K L K A U C T K S E J U P L I

O R O R S L U E B A U N I M R S

G T R L S D U N I T P I S A H A

I I I I I G P K A P I S T U L U

P L T A A H I L I K E M E N T H

U O U S P I N O R A I R S E J L

S I S T E M A I R D I S E J U K

A M E N A R S T U N J K L P O M

T D I D I L I N L O J I A I R B

T S I S R E U M I K O P L O J I

T U N J U L I O P D Y H J U K L

MAKLUM BALAS 6a



88/162



Tuliskan nombor komponen sistem penyamanan udara yang bersesuain dengan fungsinya

di dalam petak yang disediakan, rujuk contoh:

A. PEMAMPAT ( Compressor)

B. PENGENTAL (Condenser)

C. PEMELUWAP (Evaperator)

D. INJAP PENGEMBANGAN (Expansion Valve)

E. LAMPU

KOMPONEN FUNGSI

E Menerangi sesuatu ruang

Pada komponen ini gas dalam keadaan suhu dan tekanan

tinggi

Merendahkan suhu dan tekanan cecair

Cecair bertukar menjadi gas semula kerana komponen ini

mengambil haba dari udara

Komponen ini memindahkan haba pada gas ke udara luar dangas bertukar menjadi cecair tetapi masih bertekanan dan

bersuhu tinggi.



89/162



KOMPONEN FUNGSI

E Menerangi sesuatu ruang

A Pada komponen ini gas dalam keadaan suhu dan tekanan

tinggi

D Merendahkan suhu dan tekanan cecair

C Cecair bertukar menjadi gas semula kerana komponen ini

mengambil haba dari udara

B Komponen ini memindahkan haba pada gas ke udara luar dan

gas bertukar menjadi cecair tetapi masih bertekanan danbersuhu tinggi.

MAKLUM BALAS 6b

Tahniah!!Sekarang

tambahlah pengetahuan anda dengan

input yang berikutnya dan cubalah

aktiviti yang seterusnya..



90/162


91/162

JENIS-JENIS SISTEM PENYAMANAN UDARAC2363/UNIT6/11


Rajah 6.3 Aturan alatan unit tingkap

Sistem Unit Tingkap( Window Unit )Kesemua komponen komponen asasnya dibina dalam

satu unit yang padat, lengkap dan kecil. Unit unit

tingkap dipasang dengan sebelah permukaannya diluardinding ruang yang ingin didinginkan dan sebelah lagi

didalam ruang, sekurang-kurangnya 1000mm dari araslantai. Rujuk rajah 6.3 untuk aturan sistem unit tingkap.Rajah 6.4 menunjukkan keratan rentas bagi sistem unit

tingkap



92/162


93/162



Rajah 6.4 Susunatur sistem Unit Pisah Tanpa Udara Luar

Unit Pisah Tanpa Udara LuarJenis ini menyedut balik udara dalam ruang untukdisejukkan dan tidak mengambil udara luar untuk

memperbaharui udara (pengudaraan) sedia ada.

Sistem ini tidak begitu sesuai untuk digunakan padaruang-ruang yang memerlukan pergantian udara yang

banyak. Rajah 6.5 menunjukkan susunatur sistem Unit

Pisah Tanpa Udara Luar



94/162


95/162



Rajah 6.5 Susun atur Sistem Kemas-Siap keseluruhan

Kalau anda faham konsep

kitaran penyejukan asas,

anda tiada masalah untuk

mengingati rajah bagi setiap

jenis sistem penyamanan

udara.



96/162



Rajah 6.6 Keratan rentas sistem kemas-siap keseluruhan

Sistem Kemas-Siap Penyejukan Udara

Dalam sistem ini kebanyakan komponen-komponen

asasnya seperti kipas penghembus, lingkaranpengewap, injap pengembang serta alat pemampat

diletakkan dalam satu unit dalaman lengkap.

Satu unit luaran dengan kipas beserta lingkaran

pengental diletakkan di luar dan disambung denganunit dalaman melalui paip-paip ulang alik yang

diperbuat dari tembaga dan ditebatkan. Cara tataturadalah seperti pada rajah 6.7 dan 6.8.



97/162



Rajah 6.7 : Konsep aturan alatan unit kemas-siap penyejukan udara

Cuba anda cari perbezaandiantara sistem kemas-siappenyejukan udara dansistem kemas-siappenyejukan air. Bandingkan

jawapan anda dengan rakananda yang lain.



98/162



Rajah 6.8 Keratan rentas sistem kemas-siap penyejukan udara.

Sistem Kemas-Siap Penyejukan AirKesemua komponen-komponen asas kitaran penyejukan dibina atau

ditempatkan di dalam satu unit dalaman yang padat. Satu unit menara

penyejuk (Cooling Tower) diperlukan dan selalunya diletakkan di satutempat yang tinggi diluar bangunan.

Kedua-dua unit ini disambung dengan paip ulang - alik air sejuk.



99/162



Bagi soalan yang berikut bulatkan Bbagi pernyataan yang betul dan Sbagi pernyataan

yang salah. Rujuk contoh yang diberikan.

Sistem penyamanan udara adalah untuk memberi keselesaan kepada

penghuni ruang tersebut B S

Sistem unit dapat mengendalikan udara melebihi 6000 CFM B S

Komponen-komponen asas sistem unit tingkap terletak pada bahagian luar

bangunan B S

Sistem unit terbahagi kepada 2 jenis yang utama B S

Sistem unit pisah dengan udara luar digunakan pada ruang yang

memerlukan pergantian udara. B S

Perletakan komponen sistem unit tingkap adalah sama dengan perletakan

komponen bagi sistem kemas- siap keseluruhan B SBagi sistem kemas - siap penyejukan udara hanya terdapat kipas,

pemampat dan lingkaran pengental sahaja pada bahagian unit luar. B S

Unit kemas-siap penyejukan air memerlukan menara penyejuk B S

AKTIVITI 6c



100/162



Sistem penyamanan udara adalah untuk memberi keselesaan kepada

penghuni ruang tersebut B S

Sistem unit dapat mengendalikan udara melebihi 6000 CFM B SKomponen-komponen asas sistem unit tingkap terletak pada bahagian luar

bangunan B S

Sistem unit terbahagi kepada 2 jenis yang utama B S

Sistem unit pisah dengan udara luar digunakan pada ruang yang

memerlukan pergantian udara. B S

Perletakan komponen sistem unit tingkap adalah sama dengan perletakan

komponen bagi sistem kemas- siap keseluruhan B S

Bagi sistem kemas - siap penyejukan udara hanya terdapat kipas,

pemampat dan lingkaran pengental sahaja pada bahagian unit luar. B S

Unit kemas-siap penyejukan air memerlukan menara penyejuk B S

MAKLUM BALAS 6a



101/162



TAHNIAH.....

SEKARANG SILA KE INPUT YANG SETERUSNYA....

INPUT

6.3 Sistem Loji Sepusat

Sistem yang selalu digunakan untuk pendinginan yang melibatkan beban

penyejukan 15 Tan Refrigerant atau keupayaan kendalian udara 6000 CFM keatas.

Ia dapat dibahagikan kepada DUAsistem asas iaitu

i) Sistem Loji Pengendalian Pusat ( Central Handling Plant System )

ii) Sistem loji Pengendalian Setempat atau Sistem Loji Air Sejuk

( Central Plant With Local Handling )

Selalunya sistem sistem ini memerlukan ruang khas untuk loji serta larian-larian

agihannya.

Rajah 6.9 menunjukkan konsep aturan bagi

sistem logi pusat. Konsep penyejukannya

masih sama cuma aturan sistem sahaja yang

berlainan.



102/162



Rajah 6.9 Sistem logi pusat

Sistem Loji Pengendalian Pusat ( Centr al Handli ng Plant System )

Dalam sistem ini, kebanyakan komponen-komponen asasnya diletakdalam satu ruang Loji Mekanikal Penyaman Udara ( Mechanical air-cinditioning plant room) yang mengendalikan sebahagian besar kitaranpenyejukan . Sistem ini memerlukan satu unit pengental penyejukanudara atau menara penyejuk jenis ruang di dalam bangunan dimana iaboleh mendapat pengudaraan yang baik ( selalunya di tempat-tempatyang tinggi dan tidak menimbulkan masalah pepeluhan haba). Rujukrajah 6.9.Udara bekal didatangkan dari Loji Pusat dan diagihkan melalui salurandan baur ke ruang-ruang yang didinginkan.



103/162



Sistem loji Pengendalian Setempat atau Sistem Loji AirSejuk ( Central Plant With Lo cal Handlin g )Ciri utama sistem ini adalah penggunaan air yang disejukkan

dari kitaran penyejukan untuk menyejukkan udara. Sistem inimengadakan media air sejuk (chilled water) di satu lojiPendinginan dengan tujuan diagihkan ke beberapa Unitpengendalian udara ( air Handling Unit). Ia mempunyai EMPATpusingan berasingan untuk mengalihkan haba dari dalam ruangdidinginkan ke udara luar bangunan. Rujuk gambarajah 6.10

Kitaran udara mengalihkan haba dari ruang didinginkan ke A.H.Umelalui media udara1

Pusingan air mengalihkan haba dari alat A.H.U ke lingkaranPengewap di chiller.2

Kitaran penyejukan mengalihkan haba dari lingkaran pengewap

ke lingkaran pengental dalam alat chiller.3



104/162



Rajah6.10 Sistem loji Pengendalian Setempat atau Sistem Loji Air Sejuk

6.4 Alat Utama Dalam Sistem Hawa Dingin

a) Pengental (condenser)b) Pemampat (compressor)c) Pemeluwap(evaperator)d) Peranti permeteran (Expansion valve)

Pusingan air mengalihkn haba dari lingkaran pengental kemenara penyejuk melalui media air4

Masih ingat lagi fungsi bagi setiapkomponen ?Sila rujuk kembali muka surat 4 untukulangkaji.



105/162



6.5 Bateri Haba (heater batteries )

Bateri Haba merupakan satu alatan tambahan didalam sistem hawa dingin bagi

menghasilkan udara panas. Ia digunakan di negeri-negeri yang beriklim sejuk. Sumber

bagi bateri haba ialah air panas, gegelung wap panas atau haba dari gegelung elektrik.



106/162



AKTIVITI 6a

Oppstt..... Sebelum ke Unit 7 pastikan anda telah menjawab semua soalan pada

aktiviti aktiviti yang diberi.

1. Senaraikan jenis jenis sistem penyamanan udara.

2. Dengan bantuan gambarajah terangkan dengan ringkas operasi sistem penyamanan

udara jenis Unit Tingkap.

3. Senaraikan komponen-komponen utama yang terdapat didalam sistem penyamanan

udara.

ANDA YAKIN DENGAN JAWAPAN ANDA ?



107/162


108/162



PENILAIAN KENDIRI

1. Senaraikan 4 perbezaan diantara Sistem loji sepusat dan sistem unit

2. Dengan bantuan gambarajah terangkan dengan ringkas operasi sistem loji sepusat.

3. Berikan kegunaan bateri haba.

SILA KE MUKA SURAT SEBELAH UNTUK MAKLUMBALAS



109/162




1. Senaraikan 4 perbezaan diantara Sistem loji sepusat dan sistem unit

Sistem Loji Sepusat Sistem Unit

Untuk beban yang besar Untuk beban yang kecil

Memerlukan ruang yang besar bagikomponen-komponennya

Tidak memerlukan ruang yang besar

Perlu sentiasa diselenggara Tidak memerlukan penyelenggaran yang

kerap

Kos yang tinggi Kos yang rendah

2. Dengan bantuan gambarajah terangkan dengan ringkas operasi sistem loji sepusat.

(Jawapan sila rujuk input 6.3.2 )

3. Berikan kegunaan bateri haba. ( Jawapan sila rujuk input 6.5)



110/162





111/162

SISTEM PENYEJUKAN C2363/ UNIT 7/1

Disediakan oleh; Nadzrie Ahmad dan

Nor Izzzah Abd Aziz. Polimas / 2001

OBJEKTIF AM : Memahami proses yang berlaku dalam sistem penyejukan.

Objektif khusus : Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat :

Menyenaraikan komponen- komponen yang penting di dalam sistem penyejukan. Menghurai proses bagi sistem komponen- komponen yang penting di dalam

sistem prnyejukan.

Membezakan diantara system mampatan wap dan serapan wap. Menyenaraikan komponen- komponen penting di dalam sistem serapan wap.

PENYAMANAN UDARA

UNIT 7

INPUT

SISTEM

PENYEJUKAN



112/162




7.0 PENGENALAN Bagaimana udara sejuk dapat di hasilkan ?. Apakah proses yang berlaku didalam sistem pengudaraan ?. Seperti yang telah kita pelajari dalam pembelajaran yang lepas, udara yang

bergerak secara semulajadi tidak dapat dikawal suhu dan tahap

kelembapannya, namun bilamana udara luar itu disalurkan melalui sistem

penyejukan, udara sejuk dapat dihasilkan. Bagaimana ini boleh berlaku ?.

Kita akan mempelajarinya dengan lebih mendalam didalam unit ini.

7.1 PROSES PENYEJUKAN SECARA AM

Penyejukan ialah proses pemindahan haba dari satu tempat yang tidak

memerlukannya ke satu tempat yang tidak memberi apaapa halangan.

Jenisjenis sistem penyejukan :

Sistem penyejukan mekanikal Sistem penyejukan serapan Sistem penyejukan proses kerayojenik Sistem penyejukan thermoelectric Sistem penyejukan jet wap Sistem penyejukan magnetik Sistem penyejukan kimia Sistem penyejukan karbon dioksid / nitrogen Sistem penyejukan tiub vortex Sistem penyejukan panca suria



113/162




AKTIVITI PELAJAR

Sistem penyejukan mekanikal adalah sistem

yang paling banyak sekali digunakan, diikuti dengan

sistem penyejukan serapan dan akhir akhir isistempenyejukan panca suria telah menjadi begitu popular

sekali. Peti ais atau peti sejuk dan unit hawa dingin

kebanyakannya yang ada sekarang adalah

mengunakan sistem mekanikal. Bagaimana proses ini

terhasil ?



114/162




AKTIVITI 4 A

Nyatakan 2 jenis sistem penyejukan mekanikal yang

anda ketahui dari pembelajaran yang lepas.



115/162




MAKLUM BALAS AKTIVITI 4a

SISTEM UNITTINGKAP

SISTEM UNITPISAH



116/162




7.2 KITARAN PENYEJUKAN MAMPATAN WAP

7.2.1 Kitaran penyejukan ialah suatu kitaran yang menunjukkan bagaimana wap

bahana pendingin disedut oleh pemampat dan dinyahcas ke pemelowap.

Pemelowap kemudiannya akan menyingkir haba yang diserap oleh

penyejat. Wap bahan pendingin kan kembali ke cecair setelah haba

disingkirkan. Cecair bahan pendingin kemudian, akan masuk ke penyejatmelalui peranti permeteran. Dipenyejat. Haba akan diserap apabila cecair

bahan pendingin bertukar ke wap ( proses sejatan ).

7.2.2 Kitaran penyejukan asas ini melalui beberapa langkah seperti berikut :

INPUT

Pemampat( juga disebut sebagai jantung / nadi pada sistempenyejukan ) mengepam bahan pendingin keseluruh sistem.

Pemampat menyedut wap dalam pendingin dari saluran

sedutan dan memampatkannya ke saluran nyahcas. Wap

bbahan pendingan akan menjadi panas dan tekanan menjadi

tinggi lalu masuk ke dalam pemelowap.



117/162




Fungsi pemelowapialah untuk menyingkirkan haba yang

diserap dipenyejat. Semasa haba disingkirkan, wap bahanpendingin akan bertukar menjadi cecair. Tekanan dan suhu

cecair bahan pendingin dipemelowap masih tinggi. Cecair ini

kemudiannya akan mengalir ke tangki penerima. Tangki

penerima berfungsi untuk menerima cecair bahan pendingin

dari pemelowap dan membekalkannya ke saluran cecair. Di

saluran cecair, bahan pendingin akan melalui alat pengering.

Di dalam alat pengering, kelembapan yang ada sistem akan

diserap. Kemudian cecair bahan pendingin akan masuk

keperanti permeteran.

Fungsi peranti permeteranialah untuk menrendahkan suhu dan tekanan cecair bahan

pendingin. Alat ini juga digunakan untuk mengawal kadar aliran masuk bahan pendingin ke

dalam penyejat supaya sistem beroperasi dengan berkesan dan tidak membebankan pemampat.

Cara bagaimana bahan pendingin bertukar dari suhu dan tekanan tinggi ke suhu dan tekanan

rendah akan diterangkan dalam unit peranti permeteran.Cecair bahan pendingin yang mengalir

di dalam penyejat akan menyerap haba dan menjadi sejuk. Semasa penyerapan haba berlaku,

cecair bahan pendingin bertukar menjadi wap dan mengalir kesaluran sedutan dan masuk ke

pemampat. Pemampat akan memampat wap bahan pendingin dan proses kitaran akan berulang

semula.



118/162




7.2.3 SISTEM PENYEJUKAN

Sistem penyejukan terbahagi kepada dua bahagian, iaitu bahagian tekanan

tinggi dan bahagian tekanan rendah.

Bahagian tekanan tinggi

Bahagian tekanan tinggi mengandungi bahan pendingin tekanan

pemelowap ke bahagian peranti permeteran sebahagian pemampat,

saluran nyahcas dan saluran cecair.

Bahagian tekanan rendah

Bahagian ini mengandungi penyejat sebahagian perantpermeteran,

saluran sedutan, bahan pendingin tekanan rendah dan sebahagian

pemampat.



119/162




SISTEM APUNG TEKANAN TINGGI

Sistem apung tekanan tinggi adalah sistem banjir. Penyejat

sentiasa memenuhi bahan pendingin. Apabila pemampat bekerja, cecair

bahan pendingin dari pemeluwap akan mengalir ke mekanisma apung

tekanan tinggi. Apabila mekanisma apung tekanan tinggi telah dipenuhi

cecair bahan pendingin, injap apung akan terangkat dan cecair bahan

pendingin akan mengalir masuk ke penyejat. Oleh kerana tekanan di

penyejat rendah, tiub diantara apung tekanan tinggi dan penyejat mestilah

ditebat. Tiub rerambut biasanya digunakan diantara apung tekanan tinggi

dan salur masuk ke penyejat. Oleh kerana saiz tiub diantara apung tekanan

tinggi dan saluran masuk ke penyejat berbeza, injap berat digunakan di

penyejat untuk mengelak bahan pendingin menyejat disaluran tersebut.

Cecair bahan pendingin yang masuk ke penyejat akan mendidih

dan menyerap haba. Wap bahan pendingin akan mengalir ke saluran

sedutan dan masuk ke pemampat. Pemampat akan memampat wap bahan

pendingin ke pemeluwap. Di sini, haba akan disingkirkan dan wap bahan

pendingin akan bertukar menjadi cecair. Kitaran ini akan berulang semula.

Sistem ini biasanya digunakan pada sistem komersial dan mudah dirawat.

Namun demikian, bahan pendingin mestilah dicas dengan kadar yang betul.



120/162




SISTEM APUNG TEKANAN RENDAH

Sistem apung tekanan rendah sangat terkenal pada awal

sistempenyejukan. Sistem ini disebut juga sebagai sistem banjir. Cecair bahan

pendingin dari tangki penerima akan mengalir ke penyejat sehingga ke paras injap

apung tekanan rendah. Penyejat disistem ini menggunakan tangki bersirip,

mengadungi pelampung dan injap yang menetapkan paras cecair bahan pendingin

pada bahagian tekanan rendah. Penyejat akan sentiasa menyerap haba semasa

sistem ini bekerja atauberhenti.

Bahan pendinginyang menyerap haba akan menjadi wap dan mengalir ke

saliran sedutan dan masuk ke pemampat. Pemampat akan memampat ke

pemeluwap. Hal ini akan menyebabkan tekanan wap bahan pendingin akan menjadi

tinggi. Di sini, haba akan disinkirkan dan wap bahan pendingin akan bertukar

menjadi cecair dan disejukkan. Cecair bahan pendingin akan balik semula ke tangki

penerima dan proses kitaran seterusnya akan berulang semula.



121/162




7.2.3 SISTEM PENYEJUKAN MEKANIKAL

Tiap tiap sistem penyejukan mekanikal mesti mempunyai empat

komponen iaitu pencairwap, pemampat, pemelowap dan alat penjangkaan.

Tugas utama komponenkomponen tersebut adalah seperti berikut :

KOMPONEN TUGAS

Pencairwap Menyerap haba lalu gas tersebut akan bertukar bentuk

daripada cecair kepada wap.

Pemampat memampat wap gas yang bersuhu dan bertekanan rendah

ke tekanan dan suhu yang tinggi.

Pemelowap menyingkirkan haba dalam sistem lalu gas tersebut

bertukar bentuk daripada wap kepada cecair.

Alat

penjangkaan

mengawal pengaliran cecair gas masuk ke dalam

pencairwap



122/162




7.3 SISTEM PENYEJUKAN SERAPAN WAP

Kerja yang perlu dilakukan oleh sebuah sistem penyejukan jenis mampat wap

boleh dikurangkan sekiranya tekanan bahan penyejuk dinaikkan semasa ia berada dalam

bentuk cecair berbanding dengan bentuk wap. Salah satu kaedah yang boleh diamalkan

untuk mencapai matlamat ini ialah dengan menggunakan kitaran serapan. Sistem

penyejukan jenis serapan adalah sama dengan sistem mampatan wap kecuali dari segi

proses mampatannya.

7.3.1 FAKTOR PENYEJUKAN SERAPAN WAP

Dua faktor pentingdalam menjayakan sistem ini, ialah :

Cecair penyerap ( bahan penyerap, iaitu lithium bromide bercampurbahan penyejuk ) boleh menyerap wap sejuk.

Penyejuk mempunyai takat didih yang rendah.

Sistem penyejukan ada beberapa jenis. Satu daripadanya ialah sistem

penyejuk serapan. Peti sejuk yang menggunakan sistem penyejukan

serapan ini tidak memerlukan tenaga elektrik. Hanya minyak tanah

digunakan bagi menyalakan api untuk memanaskan media pemanas. Jadi,

peti sejuk jenis ini sangat poppular di kawasan-kawasan yang tiadabekalan elektrik.

INPUT



123/162




7.3.2 KENDALIAN SISTEM SERAPAN

Di dalam kitaran sistem serapan, wap bahan penyejuk dari penyejat

memasuki penyerap di mana ia akan diserap oleh larutan yang pekat yang

balik dari penjana. Larutan menjadi cair dan dipam semula kepada

penjana.

PENJANA

Di penjana larutan tersebut dipanaskan pada

tekanan tinggi dan wap bahan penyejuk akan

dijanakan dalam proses pemanasan. Wap bahan

penyejuk mengalir ke pemelowap. Haba perlu

dibekalkan kepada penjana untuk tujuan ini.

PEMELOWAP

Di pemelowap kandungan haba bahan penyejuk

akan disingkirkan dengan kaedah, contohnya,

menggunakan air penyejuk, dan ditukar kepada

bentuk cecair yang bertekanan tinggi. Cecair

bertekanan dan bersuhu tinggi ini menuju ke

injap pengembang.



124/162




PEMELOWAP

Di pemelowap kandungan haba bahan penyejuk akan

disingkirkan dengan kaedah, contohnya, menggunakan air

penyejuk, dan ditukar kepada bentuk cecair yang bertekanan

tinggi. Cecair bertekanan dan bersuhu tinggi ini menuju ke

injap pengembang.

INJAP PENGEMBANG

Di dalam penyejat cecair bahan bersuhu rendah akan menyerap

haba dari kelilingnya dan mendidih menjadi wap bertekanan yang

bersuhu rendah serta disalurkan semula ke penyejat.



125/162




PENYEJAT

Di dalam penyejat cecairbahan bersuhu rendah

akan menyerap haba dari

kelilingnya dan mendidih

menjadi wap bertekanan

dan bersuhu rendah dan

disalurkan semula ke

penyerap.

PENYERAP

Di dalam penyerap, wap bahanpenyejuk dari penyejat akan

bercampur semula dengan

larutan yang pulang dari

penjana. Proses campuran wap

bahan penyejuk dari penyejat

dengan larutan akan

mengeluarkan haba. Proses ini

merupakan proses eksotermik.



126/162




7.3.4 JENIS-JENIS SISTEM PENYEJUKAN SERAPAN

Terdapat 3 jenis sistem penyejukan serapan yang lazim diamalkan hari ini,

iaitu :

sistem aquaammonia ( air ammonia ) atau H2ONH3 sistem aqua ammonia teru

c2363_perkhidmatan mekanikal

Documents