Bertemanlampu karbaid

bincangbiodiversiti

hutanEkspedisi Saintifik Endau

Rompin usaha ke?an spesiescendawan ubat kanser .

MUHDYUSUFABU BAKAR

muhdyusuf@bharian.

com. my

Penyelidik menelitipeta sebelum

menuju ke tempatyang akan

diterokai ketika

di Kem Bertedung.

juga kakitangan TNJER.Berbeza dengan Lilian yang mempunyai

kepakaran dalam bidang hutan, Noh tidakmelanjutkan pengajian ke peringkat tinggi,hanya belajar melalui buku dan pengalamanmeredah hutan selama lebih 20 tahun.

Pengetahuan Noh yangmendalam mengenai hutandan menjadi perintis kepa­da beberapa laluan di dalamhutan terutama di kawasanTNJER di bahagian Peta, didaerah Mersing menjadikanperbincangan Noh dan Li-lian cukup menarik. '"

Dengan kepakaran Lilian,dan pengalaman Noh, me­reka berkongsi pengetahuanmengenai tumbuhan yang

terdapat di hutan Endau Rompin yang kavadengan spesies tumbuhan besar di kawasanpenghujung Semenanjung Asia Tenggara.

Begitu juga apabila Noh berbual denganpakar orkid dari Universiti Putra Malaysia, DrRusea Go, perbincangan banyak berkaitan

248 juta

tanah yang akhirnya membentuk kulat ataucendawan.

Narnun usaha mengesannya menjadi sukarkerana ia bergantung pada pergerakan ha­rimau yang biasanya menguasai kawasanyang luas di hutan berkenaan.

Kesharimau menyerang ma­nusia tidak pernah dilaporkanberlaku di hutan TNJERkeranamak'anan bagi haiwan itu ma­sih banyak terutama babi hu- FAKTA NOMBORtan yang diharamkan pihak ta­man negara bagi kegiatan ber­bum.

Begitulah suasana di mejapanjang yang bukan saja men­jadi temp at makan, malah tahun usia hutan Endau Rompin

menjadi temp at perbincanganmengenai hasil kaji di lapanganpada sebelah siangnya.

Namun perbincangan dalam suasana su­ram itu, menjadi lebih menarik apabila pakartumbuh-tumbuhan dari Institut PenyelidikanPerhutanan Malaysia (FRIM),Dr Lilian Chuaberbincang dengan naturalis, Noh Ismail yang

Kern Bertedung yang menjadi lokasi

sementara Ekspedisi SaintifIk TamanNegara Johor Endau Rompin (TNJER)hanya kembali riuh pada lewat pe­tang dan malam, apabila semua pe­

nyelidik kembali ke khemah masing-masing.Dengan hanya menggunakan lampu kar­

baid, lampu suluh dan lilin, penyelidik danpembantunya berbincang sesama sendiri dimeja perbincangan yang diperbuat daripadabahan hutan mengenai hasil diperoleh selepasseharian di lapangan.

Tiada perbincangan mengenai isu politikatau masalah negara, sebaliknya merekamemberi tumpuan kepada spesies serangga,pokok, orkid dan cendawan yang dikaji darihutan tropika dara Endau Rompin.

Bagi yang tidak biasa mendengar perbin­cangan mereka mengenai spesies fauna danflora yang dikaji mungkin membosankan. Is­tilah yang keluar daripada mulut pakar se­muanya sukar difahami kerana menggunakanistilah saintifik yang biasanya Latin.

Apabila pegawai penyelidik Institut Penye­lidikan Perhutanan Malaysia (FRIM),Thi BeeKin memberi taklimat mengenai usahanyamengesan cendawan spesies Lignosus rhino'­cerus yang dipercayai boleh mengubati kanser,semua penyelidik bidang lain yang hadfr ter- 'pinga-pinga.

Harimau disebut 'Maybank', 'Esso' ketikadi belantaraBegitupun apabila beliau menyebut cenda­wan susu harimau, semua yang hadiJ;'mem­beri perhatian, kerana hutan itu didiamijum­lah populasi harimau yang tinggi. Di dalamhutan harimau, yang panggil 'Maybank' atau'Esso' (logo bank dan syarikat minyak) bagimenghormati pak belang yang menjadi rajahutan.

Menurut Bee Kin, cendawan susu harimauhanya boleh didapati di kawasan yang men­jadi habitat raja rimba itu. Dikatakan, cen­dawan itu tumbuh selepas harimau betinamenyusu anak dan sisa susunya tertumpah ke

pelbagai spesies orkid yang terdapat di TNJERdan kawasan hutan lain di Malaysia.

Noh berkata, minatnya yang mendalammengenai hutan menyebabkannya berusahasendiri untuk belajar melalui buku dan per­bualan dengan pakar.

"Saya banyak belajar daripada buku danpengalaman, malah ketika menjadi pemandupelancong saya banyak memberi maklumatkepada mereka mengenai khazanah hutansebagai 'usaha memperkenalkan biodiversitihutan kepada mereka," katanya.

Dalam pada itu Presiden Pencinta AlamMalaysia (MNS),Prof Dr Maketab Mohamedyang turut menyertai ekspedisi berkata, masihbanyak kawasan di hutan Endau Rompin yangbelum dikaji.

"MNS pemah membuat kajian saintifIkpada 1985 dan 1986 dan memberi saranankepada kerajaan Johor sehingga berjaya me­wartakan kawasan ini sebagai taman negara.

"Kawasan ini istimewa kerana pada zamandulu ia menjadi laluan perhubungan utamaOrang Asli suku Jakun di Peta, daerah Mersingdan Selai, daerah Segamat," katanya.

Orang Aslikini katanya, menggunakan ken­deraan menghubungkan Selai ke Peta di Mer­sing untuk melawat keluarga di sana.

Selama sepuluh hari berakhir 10 Julai lalu,seramai 50 saintis tempatan dan luar negaramemulakan Ekspedisi SaintiIIk Selai-Peta Ta­man Negara Endau Rompin, bagi menjalan­kan 12kajian ilmiah di hutan yang berusia 248juta tahun itu.

Kajian turut membabitkan flora, geologi,botani dan serangga itu membabitkan pe­nyelidik dari (UTHM), Universiti PertanianMalaysia (UPM),Universiti Malaysia Kelantan(UMK),Institut Penyelidikan Perhutanan Ma­laysia (FRIM)dan Persatuan Pencinta AlamMalaysia (MNS) itu, adalah ekspedisi ketigaselepas 1985dan 2002.

Tran Selai-Peta sejauh 45 kilometerSelain kajian di Kern Bertedung yang mem­babitkan orkid, spesies ikan, tumbuh-tum­buhan, kulat makro dan cendawan, seranggadan geologi, sekumpulan lagi penyelidik me­lakukan kajian merentas hutan dari Selai kePeta sejauh 45 kilometer.

KUJhpulan yang membabitkan penyelidikdari UTHMitu melakukan kajian botani, lim­nologi (kajian air tawar), anura (katak), ikandan air di lokasi yang disediakan di sepanjangperjalanan ke Peta, di daerah Mersing. Merekamelalui kern Bagoh, Kembah, Upeh Gulingsebelum ke Kuala Jasin.

Menurut Pengarah Perbadanan TNJER,Su­hairi Hashim, hasil kerja lapangan selama 10hari itu akan dibentangkan pada seminarsaintifik pada September depan.

Spesies labah­laba/J yang

ditemui ketikaperjalanan

ekspedisi.

Semut raksasayang namasaintifiknya

Camponotusgigas.

Semut raksasa angkatkepakl 'hormati' pakar

Dibimbing Dr Maryati sejak 12 ta­hunlalu."Saya belajar di bawah bimbingan DrMaryati sejak 12 tahun lalu, ketikamengambil ijazah pertama ketika diUniversiti Malaysia Sabah (UMS)danmengambil sarjana dalam kajian se­mut juga dibimbing pakar semut itu,"katanya.

Sementara itu, Nurul Asyikin Ismailberkata, Dr Maryati cukup teliti, sabardengan kerenah pelajar serta begitugigih dalam cara kerja.

"Walaupun sudah berumur danmenghidap sakit buah pinggang, na­mun dengan dedikasi dia sanggup men­daki cerun curam ke Kern Bertedunguntuk membimbing kami kaedah ka­jian yang perlu dilakukan," katanya.

Beliau berkata, masyarakat mem­beri perspektif negatif terhadap se­rangga terutama semut.

"Allah mencipta serangga untuk fa­edah manusia juga, kita perlu melihatperanan dimainkan serangga di ka­wasan hut an terutama di kawasanyang belurn diterokai.

"Sebenarnya semut dan seranggalain boleh dijadikan produk pelan­congan, jika pendedahan mengenai­nya dibuat secara berterusan. Pelan-

cong boleh dibawa kehutan untuk melihatpelbagai jenis seranggadan semut selain turn­buhan dan binatang,"katanya yang bimbangpemanasan global turutmemberi kesan kepadapopulasi semut dan se­rangga di hutan.

Beliau yang menghi­dap sakit buah ping­gang dan memerlukandialisis setiap tiga hari,menjadi perhatian se­mua penyelidik keranasanggup mendaki bukitdan menuruni lurahuntuk sampai ke KernBertedung yang me­ngambil masa hampirlima jam.

Aini AtIfah berkata,kajian mengenai semut

Dr Maryat; Mohamed perlu mengikut prose-Ketuapenyelidik UTHM dur yang diberikan

pembimbing ketika m~­ngambil atau mengumpul sampel ka­jian.

3,000spesies semut belum direkoddiMalaysiaDr Maryati berkata, di Malaysia kira­kira 1,000 spesies semut sudah diberinama, manakala 3,000 spesies lagi be­lurn direkodkan.

"Di dunia daripada 20,000 spesiessemut yang dikesan, hanya 11,000spe­sies baru direkodkan. Rutan Malaysiamenyumbangkan hampir 10 peratuspopulasi semut dunia," katanya.

Ketika menghampiri pokok meran­ti yang besar banirnya, tiba-tibamuncul seekor semut besar yang

nama saintifiknya Camponotus gigasmenyebabkan Prof Datin Dr MaryatiMohamed melihat serangga yang di­minatinya itu dengan penuh teliti.

Seolah-olah, tahu gelagatnya diper­hatikan, semut yang turnt dikenalisemut gajah atau raksasa itu meng­angkat kepala beberapa kali seolah­olah menghormati pakar semut per­taroa di Malaysia itu, se-belurn menghilang diri dicelah batang pokok.

Dr Maryati yang me- Sebenarnya semutnyertai Universiti Ke- dan serangga lainbangsaan Malaysia (UKM) ...pada 1981menjadipenye- boleh dtJadtkanlidik pertama di negara produk pelanconganini mempelopori bidang .. Imirmikologi (kajian se- Jtka pendedahanrangga semut) dan diik- mengenainya dibuattiraf antarabangsa. .

Sejak 1985 hingga kini secara berterusan.beliau sudah menghasil- Pelancong bolehkan masing-masing lapan .pelajar Ijazah Kedokto- dtbawa ke hutanran(PhD)dalamdanluar untuk melihatnegara dan kini sedang ...membimbingduapelajar pelbogOt JentScalon PhD. seranggo don semut

Dr Maryati mengetuai .penyelidik serangga dari selom tumbuhon donUTHMbersamabeberapa binotong'pelajar di bawah bimbi­ngannya membuat kaji­an di kawasan lembah ti­dak jauh dari Kern Ber­tedung.

Tiga pelajar pasca ijazah melaku­kan kajian serangga dan turnbuh-turn­buhan di bawah bimbingannya, iaituAini Mifa Ismail, pelajar PhD, meng­kaji semut; Nurul Ashikin Ismail (Sar­jana), kajian mengenai penggunaanserangga di kalangan masyarakatOrang Asli dan Siti Khairul BariyyahAkhiar (Sarjana), herba perubatan.

Spesies anai-anai.