beberapa masalah: sepele tapi perlu diketahui akhmad jalaludin

38

Upload: tavita

Post on 12-Jan-2016

46 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin. KETIKA BERDIRI I’TIDAL, TANGAN BERSEDEKAP ATAUKAH TIDAK?. Dalil-dalil. Hadis Humayd al-Sa’di, riwayat al-Bukhari dll. فإذا رفع رأسه استوى حتّى يعود كلّ فقار مكانه Hadis Rifa’ah bin Rafi’, riwayat Ahmad dll. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin
Page 2: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

KETIKA BERDIRI I’TIDAL,

TANGAN BERSEDEKAP

ATAUKAH TIDAK?

Page 3: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Dalil-dalil

Hadis Humayd al-Sa’di, riwayat al-Bukhari dll.

حت"ى يعود كل" فقار فإذا رفع رأسه استوى مكانه

Hadis Rifa’ah bin Rafi’, riwayat Ahmad dll. حتى ترجع فإذا رفعت رأسك فأقم صلبك

العظام إلى مفاصلها Hadis Abu Hamid al-Sa’di, riwayat al-Turmudzi

كان رسول الله صلعم إذا قام إلى الصالةقال سمع الله لمن حمده ورفع يديه واعتدل

معتدالحتى يرجع كل" عظم في موضعه

Page 4: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis-hadis tersebut sering ditafsirkan dengan “kembali ke posisi semula, yaitu bersedekap”. Padahal sama sekali tidak ada matan hadis yang mengatakan “kembali ke posisi semula” kecuali hanya penafsiran belaka.

Bahkan ungkapan dalam hadis-hadis tersebut lebih menunjukkan ke posisi santai (tangan lepas ke bawah, tidak bersedekap)

Page 5: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Dalil-dalil Bersedekap

حدثنا عبد الله حدثني أبي ثنا محمد بنجعفر ثنا شعبة عن عاصم بن كليب عن

عن وائل الحضرمي قال : صليت خلف أبيهرسول الله صلى الله عليه و سلم فكبر

حين دخل ورفع يديه وحين أراد ان يركع وحين رفع رأسه من الركوع رفع رفع يديه

وفرش فخذه ووضع كفيه وجافىيديه اليسرى من اليمنى وأشار بأصبعه السبابةTapi hadis ini tidak jelas menunjukkan

meletakkan tangan di atas dada (bersedekap) ketika ruku’, melainkan lebih menunjukkan meletakkan telapak tangan ketika sujud.

Page 6: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Dalil-dalil Bersedekap

حدثنا عبد الله حدثني أبي ثنا عبد الله بنالوليد حدثني سفيان عن عاصم بن كليب

عن وائل بن حجر قال : رأيت النبي عن أبيهصلى الله عليه و سلم حين كبر رفع يديه

ثم حين قال سمع حذاء أذنيه ثم حين ركع الله لمن حمده رفع يديه ورأيته ممسكا

فلما جلس يمينه على شماله في الصالةحلق بالوسطى واإلبهام وأشار بالسبابة

ووضع يده اليمنى على فخذه اليمنى ووضع يده اليسرى على فخذه اليسرى

Hadis ini gharib. Salah seorang rawinya, yakni Abdullah bin al-Walid kontroversial, sebagian besar ahli hadis mengkritiknya, sehingga hadisnya dla’if.

Page 7: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis tersebut juga menyelesihi hadis yang serupa riwayat Ibn Khuzaymah dari jalur lain yang lebih kuat

أخبرنا أبو طاهر نا أبو بكر نا هارون بنإسحاق الهمداني قال نا ابن فضيل عن

عاصم بن كليب عن أبيه عن وائل ابن حجر قال : كنت فيمن أتى النبي صلى الله عليه

و سلم فقلت : ألنظرن إلى صالة رسول الله كيف يصلي فرأيته حين كبر رفع يديه

بيمينه على شماله حتى حاذتا أذنيه ثم ضرب فأمسكها

Sangat banyak hadis yang menjelaskan i’tidal tapi tidak ada yang menunjukkan bersedekap

Page 8: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Fatwa Tarjih

Karena itu Majlis Tarjih berpendapat

bahwa ketika berdiri i’tidal, kedua tangan lurus ke bawah dan

tidak bersedekap

Page 9: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin
Page 10: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

.0ت ق0ال ة0 6ش0 ع0ائ 0ق:ول: … ع0ن. ي 0ان0 :لB و0ك ك ف6ى:س.ر0ى .ي ال 0ه: ل ر6ج. 0ف.ر6ش: ي 0ان0 و0ك Qة0 ي Qح6 الت .ن6 0ي .ع0ت ك ر0

:م.ن0ى .ي ال 0ه: ل ر6ج. .ص6ب: 0ن 0ة6 و0ي ع:ق.ب ع0ن. .ه0ى 0ن ي 0ان0 و0كج:ل: Qالر 0ر6ش0 0ف.ت ي 0ن. أ .ه0ى 0ن و0ي .ط0ان6 ي Qالش

0ة0 الصQال 6م: ت 0خ. ي 0ان0 و0ك :ع6 ب Qالس اش0 6ر0 اف.ت .ه6 اع0ي ذ6ر0.6 6يم ل Qس. 6الت ب

Hadis riwayat Muslim ini menunjukkan bahwa Nabi saw. pada setiap selesai dua rakaat mem-baca tahiyyat dan duduk dengan cara iftirasy

Page 11: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

eع0ط0اء .ن6 ب ع0م.ر6و .ن6 ب م:ح0مQد6 ق0ال0 …. ع0ن.eد. :وح:م0ي 0ب 0ة6 أ 6ص0ال ل :م. 0ح.ف0ظ0ك أ .ت: :ن ك 0ا 0ن أ mاع6د6ى Qالس

Qه6 الل س:ول6 وسلم- –ر0 عليه الله :ه: صلى .ت ي0 أ 6ذ0ا …. ر0 إ

:س.ر0ى .ي ال 6ه6 ل ر6ج. ع0ل0ى ج0ل0س0 .ن6 0ي .ع0ت ك Qالر ف6ى ج0ل0س0:م.ن0ى .ي ال 0ص0ب0 ة6 ، و0ن اآلخ6ر0 .ع0ة6 ك Qالر ف6ى ج0ل0س0 6ذ0ا و0إ

ع0ل0ى و0ق0ع0د0 ى :خ.ر0 األ 0ص0ب0 و0ن ى ر0 :س. .ي ال 0ه: ل ر6ج. ق0دQم06ه م0ق.ع0د0ت

Hadis riwayat al-Bukhari ini menunjukkan bahwa Nabi duduk pada rakaat kedua dengan cara iftirasy, dan pada rakaat terakhir dengan cara tawarruk. Tapi hadis ini tidak menunjukkan cara duduk pada shalat dua rakaat

Page 12: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

6هQ الل س:ول6 ر0 0ة6 6ص0ال ب :م. 0م:ك 0ع.ل أ 0ا 0ن أ eد. ح:م0ي :و 0ب أ ق0ال0- وسلم- عليه الله 6ذ0ا .....….. صلى إ Qى ح0ت

6يم: ل Qس. الت ف6يه0ا 6ى Qت ال ج.د0ة: Qالس 0ت6 0ان 0ه: ك ل ر6ج. 0خQر0 أو0ق0ع0د0 ى ر0 :س. .ي yاال ك B0و0ر . م:ت ر6 .س0 0ي األ قBه6 ش6 ع0ل0ى

الله - صلى :ص0لBى ي 0ان0 ك 0ذ0ا ه0ك ص0د0ق.ت0 :وا ق0ال- وسلم عليه

Hadis riwayat Abu Dawud, Ahmad dan al-Turmudzi ini menunjukkan bahwa duduk Nabi saw. pada raka’at di mana beliau salam adalah dengan cara tawarruk.

Page 13: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis pertama seakan-akan menunjukkan bahwa duduk setiap dua rakaat adalah iftirasy, termasuk duduk pada shalat dua rakaat.

Hadis kedua menunjukkan bahwa duduk pada raakaat kedua adalah iftirasy, sedangkan duduk pada rakaat terakhir adalah tawarruk. Hadis ini tidak menjelaskan duduk pada shalat yang hanya dua rakaat

Hadis ketiga menjelaskan bahwa cara duduk yang di dalamnya ada salam adalah tawarruk

Page 14: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Majelis Tarjih berpendapat bahwa duduk tahiyyat akhir dalam shalat, baik shalat tersebut berjumlah empat rakaat, tiga rakaat maupun dua rakaat, baik dalam salat wajib maupun sunnah, jika memang pada duduk tersebut diakhiri dengan salam, maka cara duduknya adalah tawarruk.

Wallahu a’lam bi al-shawab

Page 15: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin
Page 16: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Dalil-dalilكها يدعو بها ثم رفع أصبعه فرأيته يحر~

Kemudian Nabi saw. mengangkat jari telunjuknya lalu aku melihat beliau menggerak-gerakkannya untuk berdo’a dengannya (HR. al-Nasa’i, Ahmad, al-Darimi dan Ibn Hibban, dari Wa’il bin Hujr).

Hadis ini melalui jalur ’Ashim bin Kulayb dari bapaknya dari Wa’il bin Hujr. Hadis ini syadz, kalimat فرأيته يحركها adalah tambahan yang syadz karena hanya ada dalam jalur yang melalui Za’idah bin Qudamah Abu al-Shatl, sedangkan 11 jalur lainnya tidak menyebutkan kalimat tersebut.

Page 17: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Catatan:al-Albani menilai sanad hadis tsb. shahih.

Padahal, ketika membahas hadis tentang sujud, al-Albani menilai jalur yang sama dari ’Ashim bin Kulayb dari bapaknya tersebut sebagai dla’if. Di sini tampak inkonsistensi al-Albani.

Kata يحر~ك tidak mesti berarti menggerak-gerakkan (secara berulang-ulang), tetapi bisa pula menggerakkan (satu kali). Dengan arti kedua ini, maka kata كها .dalam hadis tsb يحر~menjelaskan ttg. menggerakkan jari telunjuk untuk memberi isyarat (menunjuk).

Page 18: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

كها كان يشير بأصبعه إذا دعا واليحر~Nabi saw. memberi isyarat dengan jari telunjuknya

ketika berdoa dan tidak menggerak-gerakkannya (HR. Al-Nasa’i dan Abu Dawud dari ‘Abdullah bin Zubayr)

Semua ahli hadis sepakat akan kesahihan hadis ini.

Catatan: al-Albani menilai kalimat كها sebagai واليحر~syadz, tetapi dia tidak mampu membuktikan letak syudzudznya. Hal ini menjadi sasaran kritik al-Yamani dalam bukunya al-Bisyarah terhadap buku Shifat al-Shalatnya al-Albani.

Page 19: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

KesimpulanDengan menggunakan metode

tarjih, yang dipegangi dan diamalkan adalah hadis yang kedua (tidak menggerak-gerakkan jari telunjuk). Sedangkan hadis pertama (menggerak-gerakkan jari telunjuk), karena kontroversial dan syadz, maka ditinggalkan dan tidak diamalkan.

Page 20: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin
Page 21: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Dalil-dalil

Hadis2 tentang isbal sangat banyak jalurnya, sehingga mencapai derajat mutawatir

Secara garis besar, hadis2 tsb. dapat dikelompokkan menjadi dua, yaitu (1) hadis2 yang mengharamkan isbal secara mutlak, dan (2) hadis2 yang mengharamkan isbal karena kesombongan

Page 22: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis2 yang Mengharamkan Isbal secara Mutlak

: عن عنه الله رضي هريرة أبي عنما ( قال سلم و عليه الله صلى النبي

النار ففي اإلزار من الكعبين من أسفل(

Dari Abu Hurairah r.a. dari Nabi saw., beliau berkata: kain yang berada di bawah kedua mata kaki tempatnya adalah neraka (H.R. al-Bukhari)

Page 23: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: سلم و عليه الله صلى النبي عن ذر أبي عنينظر وال القيامة يوم الله يكلمهم ال ثالثة قال

ولهم يزكيهم وال فقرأها إليهم قال أليم عذابقال مرار ثالث سلم و عليه الله صلى الله رسولقال ؟ الله رسول يا هم من وخسروا خابوا ذر أبو

الكاذب بالحلف سلعته والمنفق والمنان المسبلDari Abu Dzar dari Nabi saw., beliau bersabda: “Tiga orang yang

Allah pada hari kiamat tidak berbicara, tidak melihat dan tidak akan membersihkan diri mereka, bahkan bagi mereka siksa yang pedih. Rasulullah meng-ulang sabdanya tsb. tiga kali. Abu Dzar berkata, “mereka rugi dan hancur, siapa saja mereka wahai Rasulullah?” Rasul bersabda, “Orang yang berisbal, orang yang meng-ungkit-ungkit pemberiannya, dan orang yang menjual dagangannya dengan sumpah palsu (H.R. Muslim)

Page 24: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis2 yang Mengharamkan Isbal karena Kesombongan

: عنهما الله رضي عمر ابن عنو عليه الله صلى الله رسول أنمن ) إلى الله ينظر ال قال سلم

ثوبه ( خيالءجر

Dari Ibn Umar r.a., bahwa Rasulullah saw. bersabda, “Allah tidak akan memperhati-kan orang yang menjulurkan pakaiannya karena sombong” (HR. al-Bukhari).

Page 25: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: عنه الله رضي أبيه عن الله عبد بن سالم عنجر ) من قال سلم و عليه الله صلى النبي عن

قال ( . خيالءثوبه القيامة يوم إليه الله ينظر لمإزاري شقي أحد إن الله رسول يا بكر أبو

النبي فقال ؟ منه ذلك أتعاهد أن إال يسترخييصنعه ) ممن لست سلم و عليه الله صلى

خيالء (Dari Salim bin Abdullah, dari ayahnya, dari Nabi saw. beliau

bersabda, “Siapa yang menjulurkan pakaian-nya karena sombong, Allah tidak akan melihatnya di hari kiamat”. Abu Bakar berkata, “Wahai Rasulullah, salah satu sisi kainku memanjang ke bawah kecuali bila aku menariknya ke atas”. Maka Rasul bersabda, “Engkau tidak termasuk yang melakukannya karena sombong.” (HR. al-Bukhari)

Page 26: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: الله رسول أن هريرة أبي عنال ) قال سلم و عليه الله صلىمن إلى القيامة يوم الله ينظر

إزاره (بطراجر

Dari Abu Hurairah, bahwa Rasulullah saw. bersabda, “Allah tidak akan memperhati-kan pada hari kiamat kepada orang yang menjulurkan kainnya karena sombong”. (HR. al-Bukhari)

Page 27: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: رأى أنه عمر ابن عن يحدث يناق ابن مسلمله فانتسب ؟ أنت ممن فقال إزاره يجر رجالقال عمر ابن فعرفه ليث بني من رجل فإذا

سلم و عليه الله صلى الله رسول سمعتمن ) يقول هاتين بذلك بأذني يريد ال إزاره جر

المخيلة القيامة (إال يوم إليه ينظر ال الله فإنMuslim bin Yunaq bercerita tentang Ibn Umar, bahwa dia

melihat seseorang yang menjulurkan kainnya. Lalu Ibn Umar bertanya, “Dari keturunan siapa Engkau?” Lalu orang tsb. menjelaskan nasabnya. Ternyata ia dari Bani Layts, dan Ibn Umar mengenalnya. Dia berkata, “Siapa yang menjulurkan kainnya yang dimaksudkan untuk kesombongan, maka Allah tidak akan memperhatikannya pada hari kiamat”. (HR. al-Bukhari)

Page 28: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: خسفت قال عنه الله رضي بكرة أبي عنو عليه الله صلى النبي عند ونحن الشمس

فقام ثوبه سلم أتى يجر حتى مستعجالفجلي ركعتين فصلى الناس وثاب المسجد

الشمس ) إن وقال علينا أقبل ثم عنهامنها رأيتم فإذا الله آيات من آيتان والقمر

يكشفها ( حتى الله وادعوا فصلوا شيئاDari Abu Bakrah ra. Berkata, telah terjadi gerhana

matahari dan kami bersama Nabi saw. Maka beliau berdiri (dalam keadaan) menjulurkan kainnya dengan terburu-buru hingga sampai ke masjid, dan orang-orang telah berkumpul. Lalu beliau salat dua rakaat dst…. (HR. al-Bukhari)

Page 29: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: قال سليم ابن يعني جابر عنو عليه الله صلى النبي أتيت

بشملة محتب وهو وقد سلمقدميه على هدبها . وقع

Dari Jabir, yakni Ibn Sulaim, berkata, “Aku pernah menemui Nabi saw. ketika beliau tertutup badannya dengan mantel, dan juluran mantelnya sampai kedua mata kaki beliau.” (HR. Abu Dawud)

Page 30: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Fatwa Majelis Tarjih Majelis Tarjih berpendapat bahwa karena

kedua kelompok hadis di atas menjelas-kan tentang masalah yang sama, maka hadis yang mutlak harus dipahami dengan mengikuti hadis yang muqayyad (humila al-muthlaq ‘ala al-muqayyad). Pemahaman semacam ini sesuai dengan petunjuk dari hadis tentang Abu Bakar, hadis tentang gerhana matahari, dan hadis tentang mantel Rasulullah saw. di atas.

Page 31: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Pakaian adalah masalah adat dan urusan duniawi. Karena itu, hukumnya dipengaruhi oleh ‘illat. Hadis2 menyebutkan bahwa hukum haramnya isbal adalah kesom-bongan. Maka, jika kesombongan tersebut tidak ada, hukum haram pun tidak ada.

Karena termasuk masalah duniawi maka hukum asalnya adalah mubah. Hukum isbal adalah mubah sepanjang tidak didasari motif kesombongan, atau dikhawatirkan dapat terkena najis.

Page 32: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin
Page 33: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Ada beberapa hadits mengenai masalah ini:

Ada yang dinilai lemah, karena ada perawinya yang tidak dikenal, yaitu hadits riwayat Ahmad, Abu Daud dan lbnu Majah dari Ilyas bin Abi Ramlah.

Ada yang dinilai sebagai hadits mursal, yaitu hadits riwayat Abu Daud dan Ibnu Majah dari Abu Hurairah.

Page 34: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Tapi ada pula yang sahih:

: .ن6 ب ع0ه.د6 ع0ل0ى .د0ان6 ي ع6 0م0ع0 ت 6ج. ا ق0ال0 ان6 .س0 0ي ك .ن6 ب و0ه.ب6 ع0ن.ج0 خ0ر0 Qم: ث Qه0ار0 الن 0ع0ال0ى ت Qى ح0ت وج0 .لخ:ر: ا 0خQر0 ف0أ .ر6، 0ي ب mالز0و.م0 ي Qاس6 6لن ل Bص0ل: ي 0م. و0ل ف0ص0لQى، ل0 0ز0 ن Qم: ث ، ف0خ0ط0ب0ص0اب0.

0 أ ف0ق0ال0 eاسQ ع0ب .ن6 6ب ال 6ك0 ذ0ل ت: 0ر. ف0ذ0ك .لج:م.ع0ة6 ا] داود. ] وأبو السائى رواه Qة0 ن mالس

“Dari Wahb bin Kaisan: Telah bertepatan dua hari raya di masa Ibnu Zubair. Dia berlambat-lambat keluar, sehingga matahari meninggi. Di pergi ke mushala lalu berkhutbah, kemudian turun dari mimbar lalu shalat. Dan dia tidak mengadakan shalat Jumat. Lalu saya sampaikan hal itu kepada Ibnu Abbas. Ibnu Abbas berkata: Perbuatannya itu sesuai dengan sunnah.” [HR. an-Nasai dan Abu Daud]

Page 35: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

: 0ان0 ك ق0ال0 .ه: ع0ن الله: ض6ي0 ر0 eير 0ش6 ب .ن6 ب mع.م0ان6 الن ع0ن6.ن6 .لع6يد0ي ا ف6ي : أ 0ق.ر0 ي Qم0 ل و0س0 .ه6 0ي ع0ل الله: ص0لQى m6ي Qب الن0اك0 0ت أ ه0ل. و0 0ع.ل0ى .أل ا Bك0 ب ر0 م0 اس. Bح6 ب س0 .لج:م.ع0ة6 ا و0ف6يف6ي .لج:م.ع0ة: و0ا .لع6يد: ا 0م0ع0 ت اج. 6ذ0ا و0إ 0ة6، ي .لغ0اش6 ا .ث: ح0د6ي [ . الجماعة رواه .ن6 0ي 0ت ص0ال ف6ي 6ه6م0ا ب

: أ 0ق.ر0 ي eو0اح6د e 0و.م ي] ماجة وابن البخاري إال

“Diriwayatkan dari Nu'man bin Basyir r.a., ia berkata: Nabi saw selalu membaca pada shalat kedua hari raya dan shalat Jumat: sabbihisma rabbikal a'la dan hal ataka haditsul ghasyiyah. Apabila berkumpul hari raya dan Jumat pada satu hari, Nabi saw membaca surat-surat itu di kedua shalat tersebut.” [HR. al-Jamaah kecuali al-Bukhari dan Ibnu Majah]

Page 36: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis kedua menunjukkan bahwa Nabi saw. mengadakan shalat jumu’ah walaupun paginya sudah shalat ‘id.

Majelis Tarjih berpendapat bahwa keringanan yang disebut pada hadis pertama adalah bagi orang yang sangat jauh dari kota untuk menuju tempat shalat hari raya dan shalat Jumat di kala itu.

Jadi, seluruh warga Muhammadiyah hendak-nya tetap melakukan shalat Jumu’ah pada hari raya  

Page 37: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Hadis kedua menunjukkan bahwa Nabi saw. mengadakan shalat jumu’ah walaupun paginya sudah shalat ‘id.

Majelis Tarjih berpendapat bahwa keringanan yang disebut pada hadis pertama adalah bagi orang yang sangat jauh dari kota untuk menuju tempat shalat hari raya dan shalat Jumat di kala itu. Jadi, seluruh warga Muham-madiyah hendak-nya tetap melakukan shalat Jumu’ah pada hari raya

Page 38: BEBERAPA MASALAH: SEPELE TAPI PERLU DIKETAHUI Akhmad Jalaludin

Akhirul kalam

Kita melihat bahwa pendapat-pendapat kita didasarkan pada dalil-dalil yang lebih

kuat dan penalaran yang lebih lurus.Tapi kita menyadari bahwa kebenaran

pendapat-pendapat kita juga tidak bersifat mutlak.

Karena itu, kita pegangi pendapat-pendapat kita, tapi kita tidak merasa paling benar, apalagi menganggap

pendapat orang lain pasti salah