BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANANKEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

PANDUAN PENJAGAAN

KEBERSIHAN DAN

KESELAMATANMAKANANUNTUK PELATIH PLKN

Aras 4, Menara Prisma, No. 26, Jalan Persiaran Perdana, Presint 3, 62675 PutrajayaTel : +603-8885 0797Faks : +603-8885 0798

LAMAN WEB : http://fsq.moh.gov.my

FACEBOOK : bkkmhq

TWITTER : @bkkmputrajaya

Aras 3, Blok E7, Kompleks E, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan62590 PutrajayaTel : +603-8883 3558Faks : +603-8889 3815

PENGENALANPanduan ini bertujuan memberi maklumat penjagaan kebersihan

dan keselamatan makanan kepada pelatih PLKN.

OBJEKTIF I. Pelatih dapat mengamalkan prinsip keselamatan makanan

yang disarankan.

II. Pelatih boleh bertindak sebagai penyampai maklumat dan

sebagai agen perubahan kepada keluarga dan masyarakat

tentang keselamatan makanan.

III. Pelatih dapat mengenalpasti makanan rosak dan melaporkan

kepada komandan/jurulatih kem.

3h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

PERANANPELATIH PLKN

• Membantu menjayakan amalan keselamatan makanan

di dalam keluarga dan masyarakat.

• Memantau dan melaporkan ketidakpatuhan amalan

keselamatan makanan kepada jurulatih/komandan.

>

4 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

KESELAMATANMAKANAN Keselamatan makanan bermaksud makanan itu bersih daripada

mikroorganisma berbahaya, racun, toksin dan bersih daripada

najis dan bahan buangan yang lain.

Makananyangterdedahkepadaunsur-unsurtersebutdianggap

sebagai makanan yang tercemar dan akan menyebabkan

keracunan makanan kepada sesiapa sahaja yang memakannya.

5h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

KEPENTINGANKESELAMATAN MAKANAN

Untuk mengelakkan penyakit

bawaan air dan makanan.

>

6 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

JENIS-JENIS BAKTERIA PENYEBAB KERACUNAN MAKANAN

Beberapa jenis bakteria yang menyebabkan

keracunan makanan adalah :

• Escherichia coli (E. coli)

• Salmonella

• Bacillus cereus

• Staphylococcus aureus

7h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

KENALI MAKANAN YANG ROSAK/TERCEMAR

KERACUNAN MAKANAN

Keracunan makanan adalah penyakit yang berlaku

akibat memakan makanan yang tercemar.

>

8 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

PENCEMARAN BOLEH BERLAKU AKIBAT: • Jangkitanbakteria,virusdanparasit

• Toksinyangdihasilkanolehtumbuhanatauhaiwan

• Toksinyangdihasilkanolehbakteriadalammakanan

sebelum ianya dimakan

TANDA DAN GEJALA KERACUNAN MAKANAN • Sakitperutdan

memulas

• Loyaataumual

•Muntah

• Cirit-birit

• Demam

>

>

NOTA:Biasanyagejala-gejalatimbulbeberapajamhinggabeberapahari selepas makan atau minum makanan yang tercemar.

9h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

BAGAIMANA MAKANAN BOLEH TERCEMAR? • Menggunakanbahanmentahyangtercemardengankuman

• Menyahbekumakanantidaksempurna

• Makanandisediakanterlaluawal

• Menyimpanmakanandengantidaksempurna

• Menyediakanmakanandengancarayangtidakbersih

• Menggunakanperalatanyangkotor

• Makanandibiarkanterdedahterlalulama

• Makanantidakdisimpanditempatyangbetul

>

Gambar: Contoh makanan tidak dimasak dengan sempurna

10 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

KESAN MEMAKAN MAKANAN YANG TERCEMAR • Menyebabkan sakit perut, muntah, cirit birit, demam dan

kematian

• Menyebabkanperbelanjaankosrawatanyangtinggi

• Menyebabkankerugiankepadapenjualmakanan

• Menjejaskanaktivitisehariansepertibekerja,beramalibadat,

menuntut ilmu

• Menyebabkan tekanan emosi kepada diri, keluarga dan

masyarakat

>

11h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

TINDAKAN JIKA BERLAKU KERACUNAN MAKANAN i. Laporkan segera kepada pihak komandan/jurulatih dan

pengendali makanan.

ii.Dapatkanrawatansegerasekiranya:

• Sakitperut,loya,muntahdancirit-biritberlarutan

• Terdapatdarahpadanajis

• Demamdengansuhulebih38°C

• Pendarahan ketara dan najis berwarna merah pekat atauhitam

• Degupanjantungkuat,kencangdanrasaberdebar-debar

>

12 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

13h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

TINDAKAN PENCEGAHAN

TERDAPAT BEBERAPA KAEDAH PENCEGAHAN YANG BOLEH DI AMBIL OLEH PELATIH

14 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

1. Basuh tangan dengan sabun secukupnya

2. Gosok tapak tangan 3. Gosok setiap jari dan celah jari

4. Gosok kuku di tapak tangan

5. Gosok belakang tangan

6. Basuh tangan dengan air bersih secukupnya

7. Keringkan tangan dengan tisu bersih atau alat pengering tangan

Basuh tangan dengan sabun dan air bersih selepas menggunakan tandas dan sebelum makan.

PASTIKAN TANGAN BERSIH SEBELUM MAKAN

AMALKAN 7 LANGKAH CUCI TANGAN

1>

15h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

• Lihat:

Berlendir, warna berlainan dari biasa, tamat tarikh akhir produk, tin kemek, kembung dan berkarat, bungkusan pecah, bocor

TINDAKAN PELATIH PLKN:JANGAN MAKAN, jika berkeadaan seperti dinyatakan. Segera laporkan kepada komandan kem.

• Rasa:

Mempunyai rasa yang pelikdan basi

• Hidu:

Berbau tidak enak dan kurang menyenangkan

KONSEP LIHAT, HIDU, RASA 2>Percayakanderiaanda.Tigalangkahmengenalimakananrosak dan basi.

16 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

PERHATI KEBERSIHAN PREMIS MAKANAN3>

8

8

3

3

• Terhindardaripadalalat, lipas dan tikus

• Bersihdantidakberbau busuk

KONSEP LIHAT, HIDU, RASA

17h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

8

8

8

3

3

3

• Mempunyaikemudahan kelengkapan mencuci tangan dengan sabun cecair dan kemudahan mengering tangan (tisu atau alat pengering tangan)

• Lantai,dinding,meja, kipas, kerusi yang bersih

• Mempunyaiperedaran udara dan pencahayaan yang baik

18 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

8

8

8

3

3

3• Tongsampah

bertutup

• Saliranlongkangyang baik dan tidak tersumbat

• Sinkiberkeadaanbersih dan tidak tersumbat

19h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

8

8

3

3• Tidakdibiarkan

terdedah

• Tidakdisentuhdengan tangan secara langsung (menggunakan penyepit, senduk, sudu atau garfu yang bersih)

PERHATI MAKANAN YANG DISEDIAKAN 4>

20 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

8

8

8

3

3

3

• Memakaikasutyang bertutup penuh

• Memakaiapronyang bersih

• Memakaipenutupkepala

PERHATI KEBERSIHAN PENGENDALI MAKANAN 5>

21h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

PERHATI KEBERSIHAN PENGENDALI MAKANAN >

8

8

8

3

3

3• Tidakmengorek

hidung, tidak meludah ke dalam sinki dapur

• Berkukupendekdan bersih

• Tidakmemakaiaksesori seperti jam tangan, gelang tangan, cincin, kerongsang yang mempunyai batu

22 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

LAPORKAN KEPADA PIHAK KOMANDAN KEM.

8

8

8

3

3

3

• Tidakmerokokdanmembuang puntung rokokmerata-ratadi kawasan premis makanan

• Membalutlukadengan sempurna sekiranya ada

• Tidakbersindanbatuk ke arah makanan

TINDAKAN PELATIH PLKN

23h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

SIMPAN MAKANAN DENGAN BETUL • Pelatih tidak digalakkan untuk menyimpan makanan

yangdisajikan.Jikamakananperludisimpan,simpan

makanan tersebut dengan betul

• Pastikanbekasmakananadalahbersih

• Pastikanmakananyangdisimpantersebuttidakrosak/

basi ketika hendak dimakan

6>

24 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

• Bacalabelpadapembungkusanmakanan

• Kenalpastitarikhluputmakanan

• Perhatikan keadaan fizikal pembungkusan makanan

(tidak kemek, bocor atau berkarat)

• Bacasenarairamuanuntukmengelakkansebarangalahan

JADI PENGGUNA BIJAK, FAHAMI LABEL MAKANAN

25h t t p : / / f s q . m o h . g o v. m y

ALAMAT BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANAN, JABATAN KESIHATAN NEGERI, KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri PerlisTingkat 8, Bangunan Wisma Persekutuan,Persiaran Jubli Emas,01000 Kangar, Perlis Indera Kayangan. Tel : 04-9766989/9777599Faks : 04-9767419http://jknperlis.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri KedahSimpang Kuala, Jalan Kuala Kedah,05400 Alor Setar, Kedah Darul Aman. Tel : 04-7741000Faks : 04-7741022 http://jknkedah.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri Pulau PinangTingkat 35 & 37, KOMTAR,10590 Pulau Pinang. Tel : 04-2625533Faks : 04-2263371http://jknpenang.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan Jabatan Kesihatan Negeri PerakJalan Panglima Bukit Gantang Wahab,30590 Ipoh,Perak Darul Ridzuan. Tel : 05-2490421Faks : 05-2550740http://jknperak.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri SelangorTingkat 27, Wisma MBSA, Persiaran Perbandaran, 40000 Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. Tel : 03-55182121 Faks : 03-55185195/55185194 http://jknselangor.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan WP Kuala LumpurJalan Cenderasari,50590 Kuala Lumpur, Wilayah Persekutuan. Tel : 03-22687333/22687361Faks : 03-22687555http://jknkl.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri Sembilan Jalan Rasah,70300 Seremban,Negeri Sembilan Darul Khusus. Tel : 06-7664800/7625231Faks : 06-7638543 http://jknns.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri MelakaTingkat 5, Wisma Persekutuan,Jalan Business City, Bandar MITC, 75450 Ayer Keroh, Melaka.Tel : 06-2356999Faks : 06-2345969 http://jknmelaka.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri JohorHospital Permai Lama, Jalan Persiaran Permai, 81200 Johor Bharu, Johor Darul Takzim.Tel : 07-2231102/2372110Faks : 07-2367278 http://jknjohor.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri PahangJalan IM4, Bandar Indera Mahkota, 25200 Kuantan,Pahang Darul Makmur. Tel : 09-5707750/5707999Faks : 09-5707798http://jknpahang.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri Terengganu Kuala Terengganu Business Centre (KTBC), Jalan Sultan Mohamad, 21100 Hiliran Kuala Terengganu,Terengganu Darul Iman.Tel : 09-6226028Faks : 09-6221385http://jknterengganu.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri Kelantan Tingkat 7, Bangunan KWSP, Jalan Padang Garong,15000 Kota Baharu,Kelantan Darul Naim.Tel : 09-7416736/7413353Faks : 09-7471890 http://jknkelantan.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan Negeri SarawakJalan Tun Abang Haji Openg,93590 Kuching, Sarawak. Tel : 082-250294/273853Faks : 082-237837http://jknsarawak.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan,Jabatan Kesihatan Negeri Sabah Tingkat 5, Wisma BSN, Jalan Kemajuan, Karamunsing, 88000 Kota Kinabalu, Sabah. Tel : 088-248201/248205Faks : 088-248215http://jknsabah.moh.gov.my

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Jabatan Kesihatan WP LabuanPeti Surat 80832,87018 Wilayah Persekutuan Labuan.Tel : 087-596027/411702Faks : 087-419011 http://jknlabuan.moh.gov.my

26 Panduan Penjagaan Kebersihan Dan Keselamatan Makanan Untuk Pelatih PLKN

BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANANKEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

PANDUAN PENJAGAAN

KEBERSIHAN DAN

KESELAMATANMAKANANUNTUK PELATIH PLKN

Aras 4, Menara Prisma, No. 26, Jalan Persiaran Perdana, Presint 3, 62675 PutrajayaTel : +603-8885 0797Faks : +603-8885 0798

LAMAN WEB : http://fsq.moh.gov.my

FACEBOOK : bkkmhq

TWITTER : @bkkmputrajaya

Aras 3, Blok E7, Kompleks E, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan62590 PutrajayaTel : +603-8883 3558Faks : +603-8889 3815