Asas PerakaunanPerbankan Islam

Hasil Pembelajaran

• Mengetahui maksud, fungsi, dan sejarah penubuhan Perbankan Islam di Malaysia (Bank Islam)

• Mempelajari prinsip-prinsip asas Perbankan Islam, sumber dana dan jenis-jenis pembiayaan yang ditawarkan di Bank Islam Malaysia Berhad

• Memahami kepentingan memilih perbankan Islam sebagai satu kewajipan ke atas setiap Muslim

• Perbankan Islam merujuk kepada sistem perbankan yang mematuhi undang-undang Islam (Syariah).

• Prinsip-prinsip asas yang mentadbir perbankan Islam ialah perkongsian untung dan risiko antara pihak-pihak yang berurus niaga, jaminan keadilan untuk semua dan urus niaga berdasarkan aktiviti perniagaan atau berasaskan aset.

• Prinsip-prinsip ini disokong oleh nilai-nilai teras perbankan Islam yang menggalakkan aktiviti yang memupuk keusahawanan, perdagangan dan membawa kepada pembangunan kemasyarakatan atau manfaat.

• Kegiatan yang melibatkan faedah (riba), perjudian (maisir) dan urus niaga spekulatif (gharar) adalah dilarang.

Sejarah penubuhan perbankan Islam di peringkat antarabangsa

Peringkat 11940-1959

•Isu berkisar sistem amalan riba & keburukannya telah dibincangkan kepada umat Islam.

•Cadangan penubuhan bank tanpa riba sebagai alternatif.

Peringkat 2 1960-1969 •Bank Islam pertama ditubuhkan pada tahun 1962 di Mit Ghamr,

Mesir oleh Ahmid El-Naggar & rakan-rakannya.•Terpaksa ditutup pada tahun 1967 oleh sebab politik.

Peringkat 3•Tahun 1971, perwakilan dari Pakistan & Mesir membentangkan

usul penubuhan Bank Islam buat pertama kalinya dalam mesyuarat ke-2 Menteri-Menteri Luar Negara Islam di peringkat antarabangsa.

•Tahun 1974 ”Islamic Development Bank’’ ditubuhkan.

Sejarah Perbankan Islam di Malaysia

1963 •Penubuhan Tabung Haji•Simpanan orang Islam untuk pergi haji

1983 •Penubuhan bank Islam pertama di Malaysia iaitu Bank Islam di bawah Akta Perbankan Islam 1983

1993•BNM memperkenalkan SPTF (Skim Perbankan Tanpa

Faedah) bagi bank-bank konvensional membuka kaunter Islam

1997 •Penubuhan Badan Penasihat Syariah BNM

1999 •Penubuhan Bank Muamalat-bank Islam kedua

2004 •Pemberian lesen perbankan Islam kepada bank-bank Islam dari Timur Tengah

STAGES OF DEVELOPMENTGradual and pragmatic

..achieved significant milestones in building comprehensive and integrated Islamic financial system with diversity of players….

Milestones

1969 1983 1993 2003

Pilgrimage Fund Board

Bank Islam Malaysia Bhd.

Bank Muamalat Malaysia Bhd.

Foreign Islamic banks

Full-fledged Islamic banks

Conventional banks offer Islamic window

Takaful Operators Syarikat Takaful Malaysia Bhd.

Takaful Nasional, Mayban Takaful, Takaful Iklhas, Commerce Takaful

Islamic subsidiary

Islamic money markets

Bank-bank Islam di Malaysia

Prinsip Asas Perbankan Islam

Tauhid•Mengakui konsep pemilik sebenar •Dpt melahirkan institusi berteraskan

hukum Allah•Manusia yg terlibat adalah yg

meletakkan hukum Allah dlm setiap aktiviti yg dilakukan

Khalifah•Merupakan konsep hubungan manusia

dengan pemilik sebenar•Melahirkan manusia yg tidak

mengabaikan tanggungjawab dan sentiasa mematuhi peraturan yg telah ditetapkan oleh Allah

Tazkiyyah•Melahirkan integrasi antara nilai-

nilai akhlak dgn kegiatan perbankan.

•Manusia sentiasa menyucikan dirinya dari sifat negatif sebaliknya sikap positif

Ukhuwwah•Melahirkan manusia yang

mengutamakan hubungan persaudaraan sesama Islam

•tidak menipu, menindas, menyeleweng rasuah, korupsi & sebagainya

Ciri Perbankan Islam

•Riba iaitu penambahan bayaran pada hutang yang ditangguh•Maisir- unsur perjudian•Gharar- ketidakpastianPenolakan riba,

maisir & gharar•Keuntungan dan kerugian semuanya dikongsi dan ditanggung bersama.Berasaskan PLS

(Profit-loss sharing)

•Keadilan dalam semua aspek termasuk dalam menentukan harga, keuntungan dan sebagainya.

•Semua penentuan ini dilakukan secara adil kepada pihak yang terlibat secara landsung ataupun tidak.

Keadilan

Antara kontrak di Perbankan

Islam

Mudharabah

Bai` bithaman ajil

Qard Hassan

Murabahah

Musyarakah

Wadiah

Mudharabah (Perkongsian untung)

• Suatu pengaturan atau perjanjian di antara pemberi modal dengan pengusaha projek di mana pengusaha projek menggunakan dana untuk menjalankan aktiviti perniagaan beliau. Sebarang keuntungan yang diperoleh akan dikongsi di antara pemberi modal dan pengusaha projek mengikut nisbah yang telah dipersetujui sementara kerugian pula ditanggung sepenuhnya oleh pemberi modal.

Pemodal Pengusaha

Projek

Untung dibahagi ikut nisbah

Musyarakah (Usahasama)

• Biasanya digunapakai bagi perniagaaan perkongsian atau perniagaan usaha sama untuk sesuatu perusahaan perniagaan.

• Kedua belah pihak mengeluarkan modal dan kerja bersama-sama.

• Keuntungan yang diperoleh akan dikongsi bersama berdasarkan nisbah yang dipersetujui manakala kerugian akan ditanggung berdasarkan nisbah sumbangan modal.

Rakan kongsi Rakan kongsi

Projek

Untung dibahagi ikut nisbah dipersetujui

Kerugian dibahagi mengikut modal

Murabahah (Kos tokok)

• Penjualan barangan adalah pada harga yang termasuk margin keuntungan yang dipersetujui oleh kedua-dua pihak. Harga belian dan jualan, kos-kos lain serta margin keuntungan hendaklah dinyatakan dengan jelas semasa perjanjian jualan dilaksanakan.

Penjual

Beli dari pengeluar(RM1500) Jual kepada pengguna

Cost + profit(RM1500+RM300)

= RM1800

Qard Hasan (Pinjaman Ehsan)

• Pinjaman yang diberikan atas semangat ihsan dan peminjam hanya dikehendaki membayar jumlah wang yang dipinjam sahaja.

• Walaubagaimanapun, di atas budi bicara peminjam, beliau boleh membayar balik pinjaman melebihi jumlahnya (tanpa perlu berjanji untuk berbuat sedemikian) sebagai tanda penghargaan kepada pemberi pinjaman.

Bai’ Bithaman Ajil (Pembayaran Jualan Tertangguh)

• Penjualan barang berdasarkan pembayaran tertangguh pada harga tertentu, yang termasuk margin keuntungan yang telah dipersetujui.

Wadiah (Simpanan)• Wadiah membolehkan pendeposit mendepositkan dana ke

dalam institusi perbankan yang dianggap sebagai penjaga dan pemegang amanah dana.

• Pihak institusi perbankan akan menjamin pembayaran balik kesemua deposit berkenaan atau sebahagian daripada jumlah belum jelas apabila pendeposit memintanya.

• Pendeposit mungkin diberi 'hibah' (hadiah) di atas budi bicara institusi perbankan, sebagai satu bentuk penghargaan pihak institusi perbankan kepada pendeposit kerana membenarkan penggunaan dana tersebut.

Sumber Dana

Akaun Pelaburan

Akaun Semasa

Akaun Simpanan

Akaun Simpanan Akaun simpanan mempunyai persamaan dgn akaun

semasa iaitu berasaskan sistem al-Wadiah Dalam al-Wadiah, pihak bank boleh menggunakan

wang penyimpan untuk tujuan perniagaan Penyimpan diberi jaminan tentang keselamatan

wang mereka jika kerugian berlaku, jumlah wang penyimpan

kekal seperti biasa Jika berlaku keuntungan,ia terpulang kpd pihak

bank samada berkongsi dgn penyimpan atau tidak, dalam BIMB, sebahagian keuntungan diperuntukkan kpd penyimpan dalam bentuk hibah (hadiah).

Akaun Semasa

Pihak bank akan menyediakan buku cek utk tujuan pengeluaran wang penyimpan.

Konsep akaun semasa yg digunakan adalah berasaskan sistem al-Wadiah

Akaun PelaburanDikenali juga sebagai akaun simpanan al-

Mudharabah (perkongsian untung & rugi) Keuntungan akan dibahagikan mengikut nisbah

yg dipersetujui bersamaPihak bank akan bertindak sebagai pengusaha

manakala pendeposit akan bertindak sebagai pemilik modal

Keuntungan yg diperolehi akan diagihkan secara adil kpd kedua-dua pihak mengikut persetujuan bersama

Andaikata berlaku kerugian, maka kerugian pula akan ditanggung oleh pelabur

JENIS PEMBIAYA

AAN

Pembiayaan Peribadi

Pembiayaan Kenderaan

Permohonan Pembiayaan

BANK ISLAM Card-i

Pembiayaan Perumahan

MAJLIS PENASIHAT SYARIAH KEBANGSAAN

• Salah satu syarat yang perlu dipatuhi oleh bank Islam di bawah Akta bank Islam 1983 ialah penubuhan satu badan penasihat Syariah.

• BNM telah menubuhkan Majlis Penasihat Syariah Kebangsaan (MPSK) untuk Perbankan Islam dan takaful pada bulan Mei 1997 sebagai sebuah lembaga Syariah terulung dalam perbankan Islam dan takaful di Negara ini.

Perbezaan Bank Islam dan Konvensional

• Bebas dari amalan riba• Penekanan terhadap kepentingan umum. • Perhubungan yang rapat antara bank dan

peminjam/ pengusaha.• Berkat harta • Keuntungan dibayar zakat oleh bank

Pakistan

Hong Kong Aims to become Islamic

finance gateway to China Plans to issue sovereign sukuk Hang Seng Islamic China Index

Fund in 2007

UK Gov’t sets an objective to ‘entrench

London as a global gateway for Islamic finance

5 FSA-approved Islamic banks and Takaful operators

Plans to issue sovereign sukuk, amend tax law on IF

UAE

JapanLaw passed allowing banks to do Islamic financeFrance

Passed rules/regulations to support Islamic finance activities

In process of licensing Islamic banks

Made fiscal & legal adjustment for IF transaction i.e. taxation guidelines on sukuk & murabaha

Singapore Established first Islamic bank Introduced tax neutrality for Islamic finance Aspiring to be centre for Islamic finance Launched Islamic ETF

South KoreaParliament expected to pass the law related to offering of tax waiver on foreign investors’ interest income from sukuk issued

Thailand

Qatar

Sudan

Indonesia

Kuwait

Germany Saxony-Anhalt state issued

government sukuk First Islamic bank to operate

in 2010

Emerging interest on Islamic finance as viable alternative to the global financial system …

Saudi Arabia

Bahrain

Malta Plans to position

as Islamic finance hub for the Mediterranean

Jordan Plans to tap sukuk market to

finance its deficit

Turkey Announced IFC Istanbul in Sep ’09

with focus includes interest-free financial business

Brunei Aim to become

Islamic financial services hub for Asia

Muslim-majority countries offering Islamic finance (IF)Non-muslim countries starting to offer IF

Courtesy of Bank Negara Malaysia

Malaysia

Iran

Starting in 1971 with the first Islamic bank in Egypt, there are now more than 600 Islamic financial institutions in

75 countries

31

Global developments – Islamic banking

Growth expected to continue

Global growth rate of 15-20% per annum over the last 10 years Mid 1990s – approximately USD150b 2009 – approximately USD780b 2010 – estimated USD956b 2012 – USD1.6t (IFSB estimate)

By 2020, estimated to reach USD4tAlmost 90% of global market share are in

top 6 Islamic financial markets

Courtesy of Bank Negara Malaysia

• Legal & Regulatory– Islamic Banking Act – Takaful Act – Government

Funding Act – Capital Market

Services Act

• Shariah Advisory Council– Central Banking Act

• Dispute Resolution– Judicial system:

dedicated high court

– KL Regional Centre for Arbitration

– Financial Mediation Bureau

• Banking– 17 Islamic banks– 10 Islamic windows– 3 International Islamic Banks– 14 International Currency

Business Units (ICBU)

Takaful– 8 takaful operators– 4 retakaful operators– 7 ICBUs

• Fund Management– 9 Islamic fund managers– 35 Islamic fund management

windows

– Legal firm– Accounting– Financial Intermediaries – Financial Advisors– Consultancy Service

– Payment, clearing and settlement, custodian

– Principal Dealers– Listing on Bursa with

authorise exchange status

Professional Service

Diversified PlayersGovernance

Infrastructure

Financial Markets

– Capital Market– Money Market– Foreign Exchange Market– Commodity Market– Bursa Suq Al-Sila

More than 30 years of experiences in developing Islamic finance…

Malaysia: the world’s most comprehensive Islamic financial system…

IslamicBanks & Takaful

Companies

IslamicCapital Market

IslamicMoney Market

Money market

Conventional Banks & Insurance

Companies

Capital market

Malaysian Financial

SystemLabuan IBFC

Courtesy of Bank Negara Malaysia