1st divider - the malaysian economy in 2007harga dan guna tenaga sektor luar negeri rencana:...

Persekitaran Ekonomi Antarabangsa pada Tahun 2007Tinjauan KeseluruhanKeadaan Permintaan Dalam NegeriKajian Mengikut Sektor Rencana: Pembangunan Industri Pembiayaan Mikro yang Teguh dan MampanHarga dan Guna TenagaSektor Luar Negeri Rencana: Pembangunan Perusahaan Kecil dan Sederhana

367

1224

273448

Ekonomi Malaysia pada Tahun 2007

1st divider - The Malaysian Economy in 2007

background colour lines

C 15M 100Y 10

C 52M 15

C 5M 100K 60

3

PERSEKITARAN EKONOMI ANTARABANGSAPADA TAHUN 2007

Pertumbuhan global adalah kukuh pada tahun2007, didorong oleh pertumbuhan yang melebihitrend di kebanyakan ekonomi perindustrian danpertumbuhan pesat ekonomi pasaran sedangpesat membangun, meskipun menghadapipenyederhanaan dalam pertumbuhan ekonomiAmerika Syarikat (AS), harga minyak yang lebihtinggi dan pasaran kewangan yang mulamengalami kegawatan pada separuh kedua tahunitu. Ekonomi Republik Rakyat China (RR China),

Ekonomi Malaysia pada tahun 2007

Pertumbuhan global adalahkukuh pada tahun 2007,didorong oleh pertumbuhanyang melebihi trend dikebanyakan ekonomiperindustrian danpertumbuhan pesat ekonomipasaran sedang pesatmembangun, meskipunmenghadapi penyederhanaandalam pertumbuhan ekonomiAS, harga minyak yang lebihtinggi dan pasaran kewanganyang mula mengalamikegawatan pada separuhkedua tahun itu

penyederhanaan dalam eksport baranganelektronik. Sebaliknya, tekanan negatif terhadapekonomi AS meningkat pada penghujung tahun,disebabkan oleh munculnya masalah gadai janjisubprima dan juga kemerosotan berterusan sektorperumahan AS yang mempunyai kesan terhadappasaran kewangan global.

Ekonomi AS menunjukkan trend pertumbuhanyang tidak sekata pada tahun 2007, namunberkembang secara keseluruhannya pada kadaryang lebih sederhana berbanding dengan tahun2006. Setelah mencatat pertumbuhan yang dibawah trend pada suku pertama, terutamanyaakibat pasaran perumahan yang lebih lemah,pertumbuhan suku kedua dan ketiga pulih sedikit,disokong oleh aktiviti pelaburan bukan perumahandan eksport bersih yang memperoleh manfaat

Jadual 1.1Ekonomi Dunia: Penunjuk Ekonomi Utama

PertumbuhanInflasi (%)KDNK Benar (%)

2006 2007a 2006 2007a

Pertumbuhan Dunia 4.9 4.7 - -Perdagangan Dunia 9.2 6.6 - -

Negara PerindustrianUtamaAmerika Syarikat 2.9 2.2 3.2 2.9Jepun 2.2 2.0 0.3 0.1Kawasan Euro 2.8 2.6 2.2 2.0United Kingdom1 2.8 3.1 2.3 2.4

Asia Timur 8.1 8.4 2.6 3.7

NIE Asia 5.4 5.5 1.6 2.2Korea 5.0 4.9 2.2 2.5China Taipei 4.9 5.7 0.6 1.8Singapura 8.2 7.7 1.0 1.7Hong Kong SAR2 7.0 6.3 2.0 2.0

Republik Rakyat China 11.1 11.4 1.5 4.8

ASEAN3 5.9 6.3 6.7 3.4Malaysia 5.9 6.3 3.6 2.0Thailand 5.1 4.8 4.6 2.0Indonesia 5.5 6.3 13.1 6.3Filipina 5.4 7.3 6.2 3.0

India4, 5 9.6 8.7 4.8 4.8

1 Inflasi berdasarkan indeks harga pengguna terharmoni Eurostat2 Inflasi merujuk kepada harga komposit3 Termasuk Singapura4 Pertumbuhan KDNK benar berdasarkan tahun kewangan5 Inflasi merujuk kepada indeks harga pemboronga Anggaran

Sumber: Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF), Pihak Berkuasa Negara, anggaranBNM.

India dan ekonomi sedang pesat membangun lainyang utama seperti Brazil dan Rusia meningkatkansumbangan kepada pertumbuhan global, hasildaripada aktiviti penggunaan yang kukuh danpelaburan yang meningkat. Harga komoditi yangberada pada paras tertinggi juga menjanapertumbuhan dalam banyak ekonomi pengeluarsumber. Selain mendapat manfaat daripadaperkembangan ini, momentum pertumbuhankukuh di rantau Asia turut disokong olehpermintaan dalam negeri yang meningkat, yangtelah lebih daripada mengimbangi kesan daripada

C01_Ekonomi Malaysia p003-015 3/20/08, 8:05 AM3

4

Laporan Tahunan 2007

daripada pertumbuhan global yang kukuh dandolar AS yang lebih lemah. Sementara itu,perbelanjaan penggunaan terus mendapatsokongan daripada keadaan pasaran pekerja yangmenggalakkan, seperti dicerminkan olehpewujudan peluang pekerjaan, kadarpengangguran yang rendah dan pertumbuhanpendapatan yang menggalakkan pada sepanjangtahun. Ini dicapai walaupun pasaran perumahanterus lembap, dengan harga rumah di seluruhnegara merosot dalam keadaan inventori rumahyang tinggi, jualan rumah yang semakin menurundan peningkatan pengambilan balik rumah akibatpinjaman yang tidak dijelaskan. Walaubagaimanapun, pertumbuhan ekonomi menjadiperlahan dengan ketara pada suku keempat,sebahagiannya mencerminkan implikasi yang lebihketara ekoran pasaran perumahan yang terusmerosot dan kesan yang muncul daripadakegawatan pasaran kewangan.

Pertumbuhan negara perindustrian utama lainterus melebihi trend pada tahun 2007. Di Jepun,pertumbuhan disokong oleh prestasi eksport yangmenggalakkan dan aktiviti pelaburan yangberkaitan dengan peningkatan permintaan dari RRChina yang kini mengambil alih kedudukan ASsebagai rakan perdagangan Jepun yang terbesar.Perkembangan ini telah lebih daripadamengimbangi pertumbuhan penggunaan yangkecil, yang terkekang oleh pertumbuhan mendatardalam upah nominal sepanjang tahun.Momentum pertumbuhan di kawasan euro jugaterus menggalakkan pada tahun itu, hasil daripadapeningkatan permintaan eksport daripada rantausedang pesat membangun dan pertambahandalam perbelanjaan pelaburan. Penggunaan jugamenyumbang kepada pertumbuhan berikutankadar pengangguran yang mencapai tahapterendah sejak tahun 1999. Ekonomi UnitedKingdom pula mendapat sokongan daripadaprestasi kukuh perkhidmatan perniagaan dankewangan berikutan peningkatan guna tenagadan perkembangan upah yang positif. Namunbegitu, beberapa tanda kelemahan muncul dalamnegara-negara ini pada akhir tahun 2007.Pelaburan perumahan di Jepun terjejas denganketara oleh piawai pembinaan yang lebih ketat. DiEropah, termasuk United Kingdom, indekskeyakinan perniagaan dan pengguna jatuh apabilamasalah subprima AS mengakibatkan keadaankredit yang lebih ketat, dan pasaran perumahan dibeberapa buah negara mula menurun.

Berbeza dengan trend dalam ekonomi maju,momentum pertumbuhan di rantau Asia yangkukuh menjadi bertambah pesat pada tahun 2007.Ini disebabkan permintaan dalam negeri danpendorong pertumbuhan lain yang telah lebihdaripada mengimbangi penyederhanaan dalampermintaan luaran disebabkan pelarasan dalamkitaran elektronik global dan perkembangan di AS.Permintaan dalam negeri adalahmemberangsangkan, hasil daripada keadaanpasaran pekerja yang menggalakkan, kenaikanharga komoditi dan peningkatan perbelanjaan bagiinfrastruktur. Pertumbuhan turut didorong olehperdagangan antara rantau yang semakinberkembang, sebahagiannya disebabkan olehprestasi teguh ekonomi RR China yangberkembang sebanyak 11.4%. Ekonomi RR Chinabukan sahaja didorong oleh pertumbuhanpelaburan yang berterusan tinggi dan prestasieksport yang kukuh, bahkan mendapat rangsanganpenggunaan swasta yang lebih tinggi, yangdidorong oleh sentimen positif ekoran pasaranekuiti yang meningkat pada separuh tahunpertama serta langkah-langkah yang dilaksanakankerajaan termasuk pembangunan kawasan luarbandar. Sementara itu, pertumbuhan di India pulaterus memberangsangkan pada tahun 2007,diterajui terutamanya oleh penggunaan swastahasil daripada pendapatan yang meningkat ekoranpertumbuhan ekonomi yang kukuh. Pertumbuhanjuga dipacu oleh pelaburan apabila perolehantertahan syarikat yang tinggi merangsangpelaburan swasta. Dari segi sektor luaran, lebihanakaun semasa di Asia terus besar dan aliran masukmodal terus menyumbang kepada rizab mata wangasing yang lebih tinggi dalam ekonomi serantau.Meskipun begitu, ekonomi AS yang semakinlembap dan dolar AS yang lebih lemah telahmerapatkan jurang ketidakseimbangan global,dengan defisit akaun semasa AS berkurang kepadakira-kira 5.7% daripada KDNK. Faktorpenyumbang lain termasuk peranan permintaandalam negeri yang semakin penting dalam ekonomisedang pesat membangun, dan pertumbuhanmapan di kawasan euro dan Jepun.

Pertumbuhan ekonomi yang pesat di AmerikaLatin, Timur Tengah dan negara-negara Eropahyang sedang pesat membangun juga menjadisatu sumber permintaan baharu buat Asia. Denganitu ekonomi Asia telah tidak lagi hanya bergantungpada ekonomi perindustrian utama. Prestasiekonomi di rantau-rantau ini terus mantap pada


5


tahun 2007, disokong terutamanya olehperkembangan ekonomi yang amat positif, termasukharga komoditi yang tinggi, permintaan dalamnegeri yang kukuh dan prestasi eksport yang teguh.

Tempoh pertumbuhan global yang tinggisecara berterusan sejak tahun 2003 telahmenyebabkan tekanan terhadap penggunaansumber dan mengakibatkan kenaikan hargakomoditi. Harga minyak telah melambung ketahap paling tinggi dan juga menyumbang kepadakenaikan harga bahan makanan disebabkanpermintaan terhadap barangan pengganti kepadabahan api konvensional bertambah, termasuklahtenaga boleh dibaharui seperti biodiesel danetanol. Keadaan cuaca yang buruk jugamenyumbang kepada kenaikan harga bahanmakanan. Antara logam berharga pula, hargaemas telah naik dengan mendadak sebanyak 31%kepada USD833.20 seauns, mencerminkan emasyang semakin popular sebagai pelindung nilaiterhadap inflasi dan sebagai pelaburan alternatifkepada dolar Amerika Syarikat yang semakinlemah. Trend terkini menunjukkan keadaanpermintaan asas bagi komoditi terus teguh,terutama dalam rantau ekonomi yang tumbuhdengan pantas. Berikutan perkembangan ini,inflasi global secara keseluruhannya mulameningkat pada tahun 2007. Ekonomi ASmengalami peningkatan tekanan terhadap inflasiharga, manakala kawasan euro terus mencatatpertumbuhan wang dan kredit yang tinggi.Sementara itu, beberapa negara dalam rantauAsia menghadapi tekanan harga daripadakenaikan harga bahan makanan dan bahan api.

Dalam persekitaran tekanan inflasi yang semakinnaik dan pertumbuhan yang secara umumnyamemberangsangkan pada separuh pertama tahun2007, pihak berkuasa monetari di kebanyakannegara perindustrian utama dan serantau teruscenderung untuk mengetatkan dasar monetaridalam tempoh ini. Federal Reserve Board (Fed) ASmengekalkan kadar faedah dasar pada paras yangtinggi sedikit daripada paras neutral sepanjangbahagian awal tahun 2007. Namun begitu,kegawatan pasaran kewangan yang bermula padabulan Ogos berserta tanda-tanda permintaan dalamnegeri yang merosot dengan ketara dalam keadaanpasaran perumahan yang semakin lemah, telahmenyebabkan peralihan yang ketara kepada dasarmonetari yang lebih longgar. Kadar diskaundikurangkan pada mulanya pada bulan Ogos dankemudiannya diikuti dengan penurunan kadarfederal funds bermula pada bulan September. Secarakeseluruhannya, Fed telah mengurangkan kadarfederal funds sebanyak 100 mata asas dalamtempoh lima bulan terakhir tahun 2007. Bank ofEngland juga telah melonggarkan dasar monetaripada bulan Disember 2007 bagi menyokongpertumbuhan apabila kegawatan pasaran kewanganmeningkat, setelah mengetatkan dasar itu pada tigasuku pertama tahun itu. Dalam kawasan euro,peningkatan inflasi menyebabkan European CentralBank (ECB) mengetatkan dasar monetarinya padaseparuh tahun pertama untuk membendungtekanan inflasi, tetapi mengekalkan kadar dasarnyaselepas itu kerana hendak menilai kesanperkembangan kewangan yang tidak menentuterhadap pertumbuhan. Di rantau Asia, RR China,China Taipei, Korea dan India juga telah

1/7

/03

1/9

/03

1/1

1/0

3

1/3

/04

1/1

/04

1/5

/04

1/7

/04

1/9

/04

1/1

1/0

4

1/3

/05

1/1

/05

1/5

/05

1/7

/05

1/9

/05

1/1

1/0

5

1/3

/06

1/1

/06

1/5

/06

1/7

/06

1/9

/06

1/1

1/0

6

1/3

/07

1/1

/07

1/3

/08

1/1

/08

1/5

/07

1/7

/07

1/9

/07

1/1

1/0

7

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

USD setong

Sumber: Bloomberg

Rajah 1.1Harga Minyak Mentah: WTI 1 bulan

'99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08

3.00

5.25

4.00

0.50

Rajah 1.2 Negara Perindustrian Utama: Kadar Faedah Rasmi

0

1

2

3

4

5

6

7

United Kingdom (Kadar berian pinjaman asas)

Amerika Syarikat (Kadar fed fund)

Kawasan euro(Kadar repo)

Jepun (Kadar semalaman)

Sumber: Pihak berkuasa negara

Kadar (%)


6


mengetatkan dasar monetari untuk membendunginflasi. Namun begitu, Filipina, Thailand danIndonesia mengurangkan kadar faedah pada tahun2007 untuk merangsang permintaan dalam negerimemandangkan kadar inflasi telah menurun keparas dalam atau di bawah julat sasaran kerajaan.

Dalam pasaran kewangan, pasaran ekuititerutama dalam ekonomi sedang pesatmembangun pada umumnya memberangsangkanpada separuh pertama tahun 2007. Oleh itu,banyak pasaran ekuiti di rantau ini mencatat tahaptertinggi, disokong oleh aliran masuk modal yangkukuh dan sikap optimis terhadap prospekpertumbuhan rantau ini. Walau bagaimanapun,tekanan yang lebih meluas kesan daripada masalahsektor gadai janji subprima AS mula menjadibertambah buruk pada separuh kedua tahun 2007.Institusi kewangan, terutama di AS, telahmengambil langkah menurunkan nilai sekuritiberkaitan subprima dan berusaha membaikikedudukan kewangan mereka melalui usahapenambahan modal. Institusi kewangan di rantauAsia pula tidak begitu terjejas kerana tidak banyakpendedahan langsung kepada pasaran berkaitansubprima. Namun begitu, ketidakpastian dankebimbangan yang semakin meningkat mengenaimasalah dalam pasaran kewangan global dankeadaan ekonomi global telah membawa kepadabertambahnya ketidaktentuan dalam pasaran ekuitiserantau, terutama pada akhir tahun 2007.

Dalam pasaran pertukaran mata wangasing, dolar AS susut nilai pada umumnyaberbanding dengan semua mata wang utama danserantau pada tahun 2007. Kelemahan dolardisebabkan terutamanya oleh bezaan kadarfaedah yang kurang berpihak kepadanya danprestasi ekonomi negara-negara perindustrian danekonomi pasaran sedang pesat membangun yanglebih baik berbanding dengan AS. Di sampingpertumbuhan yang lebih menggalakkan dikawasan euro pada tahun 2007, mata wang eurojuga disokong oleh langkah ECB menaikkan kadarfaedah ke tahap tertinggi dalam tempoh enamtahun. Paun sterling juga menambah nilaiberbanding dengan dolar terutamanya padaseparuh tahun pertama disebabkan prestasiekonomi United Kingdom yang lebih kukuh.Sementara itu, yen Jepun meningkat denganketara berbanding dengan dolar pada separuhkedua tahun 2007 disebabkan kesan daripadapelupusan kedudukan carry trade ekorankeberatan mengambil risiko berikutan krisis

Ekonomi Malaysia meneruskanmomentum pertumbuhanyang kukuh, berkembangsebanyak 6.3% pada tahun2007. Perkembangan ekonomidipacu oleh permintaan dalamnegeri yang kukuh meskipunpersekitaran luar negeri yanglemah

subprima tersebut. Di rantau Asia, kebanyakanmata wang juga menambah nilai pada tahun2007 berbanding dengan dolar, kecuali rupiahIndonesia dan won Korea. Mata wang serantaumenjadi kukuh disebabkan oleh pelaburanlangsung dan aliran masuk portfolio ke rantau iniserta lebihan dagangan yang besar dalam keadaanpertumbuhan ekonomi yang terus kukuh.

TINJAUAN KESELURUHAN

Ekonomi Malaysia meneruskan momentumpertumbuhan yang kukuh, berkembang sebanyak6.3% pada tahun 2007. Perkembangan ekonomidipacu oleh permintaan dalam negeri yang kukuhmeskipun persekitaran luar negeri yang lemahmembawa kepada penyederhanaan dalampertumbuhan eksport. Aktiviti penggunaan danpelaburan berkembang dengan kukuh sepanjangtahun itu. Penggunaan swasta mencatat kadarpertumbuhan tertinggi sejak tahun 2000, dirangsangoleh kenaikan pendapatan boleh guna berikutanharga komoditi yang tinggi, kenaikan gaji sektorawam dan swasta, serta keadaan pasaran pekerjayang memberangsangkan. Pelaburan yang kukuhdalam sektor perkilangan, perkhidmatan, pembinaandan industri minyak dan gas, di samping sentimenperniagaan yang positif, menyokong pengembanganpelaburan swasta. Ini terus diperkukuh oleh aliranmasuk pelaburan langsung asing yang besar.

Pencapaian pertumbuhan yang lebih kukuh inimencerminkan faedah yang diperoleh daripadaasas ekonomi yang lebih pelbagai, yangmenguatkan lagi daya tahan ekonomi kepadapersekitaran luaran. Sementara sumbangan sektorperkilangan kekal tinggi, peralihan strukturekonomi sejak beberapa tahun kebelakangan iniialah ke arah sektor perkhidmatan, yang menjadipeneraju utama pertumbuhan. Justeru, sektor


7


perkhidmatan menerajui pertumbuhan padatahun 2007, disokong oleh aktiviti permintaandalam negeri dan pertumbuhan baharu dalambidang kewangan, perkhidmatan perniagaan dankomunikasi. Peningkatan semula sektorpembinaan untuk mencatat pertumbuhan positifsetelah menguncup selama tiga tahun berturut-turut, serta pemulihan dalam sektorperlombongan menambahkan lagi rangsangankepada pertumbuhan. Sebaliknya, sektorperkilangan mencatat pertumbuhan yang lebihsederhana, kesan daripada penurunan dalampengeluaran dan eksport keluaran elektronik danelektrik, khususnya pada separuh tahun pertama,ekoran permintaan luaran yang lemah. Walaubagaimanapun, mencerminkan secara relatifnyastruktur sektor perkilangan yang meluas,pertumbuhan sektor perkilangan secarakeseluruhan terus disokong oleh pertumbuhanmampan dalam industri berorientasikan dalamnegeri dan industri berasaskan sumber.

Keadaan pasaran pekerja teguh pada tahun2007 disebabkan oleh pertumbuhan ekonomiyang lebih kukuh. Secara efektifnya, ekonominegara berada pada tahap guna tenaga penuh,dengan kadar pengangguran terus rendah pada3.3%. Pada tahun itu, permintaan terhadappekerja meningkat, sementara hanya sedikitpemberhentian pekerja dicatat. Keutuhan keadaanpasaran pekerja telah menyebabkan sedikittekanan terhadap kenaikan upah. Walaubagaimanapun, tekanan upah terhadap inflasidapat dibendung disebabkan produktiviti pekerjabertambah baik.

Prestasi ekonomi yang kukuh dicapai dalampersekitaran inflasi yang secara relatifnya rendah.Pada keseluruhannya, kadar inflasi meningkatdengan lebih perlahan sebanyak 2% pada tahun2007, terutamanya disebabkan oleh kenaikanharga bagi kategori makanan dan minuman.Harga makanan dalam negeri sebahagianbesarnya dipengaruhi oleh kenaikan harga bahanmakanan global, yang disokong oleh faktor-faktorstruktur dan kitaran. Walau bagaimanapun, kesansampingan kenaikan harga global terhadap hargadalam negeri sebahagiannya dikurangkan olehpelbagai langkah dasar yang diambil oleh pihakberkuasa dan faktor dalam negeri, sepertipersekitaran bagi perniagaan runcit yang lebihkompetitif. Walau bagaimanapun, inflasimeningkat pada separuh tahun kedua apabilamomentum penggunaan swasta terus bertambah,

sementara tekanan daripada harga makanan dankomoditi juga meningkat.

Kedudukan luaran kukuh pada tahun 2007,disokong terutamanya oleh lebihan daganganyang besar, ekoran pertumbuhan eksport komoditiyang kukuh dan pertumbuhan berterusan dalameksport barangan perkilangan bukan elektronikdan keluaran elektrik (electronics and electricalproducts, E&E). Aliran keluar bersih yangsederhana dalam akaun kewangan turutmenyumbang kepada kedudukan luaran yangbertambah baik. Buat pertama kali, akaunperkhidmatan mencatat lebihan terutamanyamelalui perolehan pelancongan danpengangkutan yang lebih tinggi. Aliran masukpelaburan langsung asing (foreign directinvestment, FDI) dan pelaburan portfolio terusmeningkat, mencerminkan prospek ekonomi dankeyakinan pelabur yang bertambah baik.

Prestasi pertumbuhan yang kukuh pada tahun2007 menjanakan momentum ekonomi yangketara dan transformasi struktur yang berterusanmengukuhkan lagi asas makroekonomi Malaysiapada tahun itu. Sektor isi rumah dan korporat yangberdaya tahan, sistem perbankan yang kukuh,pengurusan fiskal yang berhemat, lebihan akaundagangan yang besar serta rizab antarabangsayang tinggi, meletakkan ekonomi negara padakedudukan yang lebih baik untuk mengharungiketidaktentuan sekiranya berlaku penurunanpertumbuhan ekonomi global yang lebih ketaradan peningkatan turun naik pasaran kewangan.

KEADAAN PERMINTAAN DALAM NEGERI

Permintaan dalam negeri, khususnya aktiviti sektorswasta, menerajui pertumbuhan ekonomi padatahun 2007, dalam persekitaran permintaan luaranyang sederhana. Permintaan dalam negerimeningkat dengan kukuh sebanyak 10.5% padatahun 2007 (2006: 7%), didorong terutamanyaoleh pengembangan memberangsangkan dalam

Permintaan dalam negerikukuh didorong terutamanyaoleh pengembangan teguhdalam aktiviti sektor swastapenggunaan dan pelaburan swasta. Perbelanjaanpengguna terus meningkat, disokong olehpeningkatan teguh dalam pendapatan boleh guna,


8


Jadual 1.2: Malaysia – Penunjuk Ekonomi Utama

2005 2006 2007a 2008r

Penduduk (juta orang) 26.1 26.6 27.2 27.7Tenaga kerja (juta orang) 11.3 11.5 11.8 12.0Guna tenaga (juta orang) 10.9 11.2 11.4 11.6Pengangguran (% daripada tenaga kerja) 3.5 3.3 3.3 3.2Pendapatan Per Kapita (RM) 18,966 20,841 23,103 24,651

(USD) 5,008 5,681 6,721 7,5967

KELUARAN NEGARA (% perubahan)

KDNK benar pada harga tahun 20001 5.0 5.9 6.3 5.0 - 6.0(RM bilion) 447.8 474.4 504.4 531.9

Pertanian, perhutanan dan perikanan 2.6 5.2 2.2 3.4Perlombongan dan kuari -1.3 -0.4 3.2 6.0Perkilangan 5.3 7.1 3.1 1.8Pembinaan -1.8 -0.5 4.6 5.5Perkhidmatan 6.7 7.2 9.7 7.7

PNK nominal 10.2 12.0 13.1 8.9(RM bilion) 495.5 555.2 627.8 683.6

PNK benar 5.2 7.1 7.3 4.8(RM bilion) 423.7 453.8 486.7 510.0

Permintaan agregat benar2 7.3 7.0 10.5 5.6

Perbelanjaan swasta2 7.6 7.0 11.8 6.5Penggunaan 8.7 7.1 11.7 6.5Pelaburan 3.3 7.0 12.3 6.3

Perbelanjaan awam2 6.6 6.8 7.2 3.5Penggunaan 6.4 5.0 6.4 6.0Pelaburan 6.8 8.9 8.0 0.5

Tabungan negara kasar (% daripada PNK) 36.5 38.2 37.8 36.7

IMBANGAN PEMBAYARAN (RM bilion)

Barangan 125.6 134.6 128.1 131.1Eksport (f.o.b.) 537.0 589.7 605.8 617.0Import (f.o.b.) 411.4 455.2 477.7 485.9

Imbangan perkhidmatan -9.0 -6.9 1.0 1.0(% daripada PNK) -1.8 -1.2 0.2 0.1

Pendapatan, bersih -23.9 -17.4 -13.7 -16.1(% daripada PNK) -4.8 -3.1 -2.2 -2.4

Pindahan semasa, bersih -17.0 -16.9 -16.1 -17.7Imbangan akaun semasa3 75.7 93.4 99.3 98.3

(% daripada PNK) 15.3 16.8 15.8 14.4Rizab antarabangsa Bank Negara Malaysia, bersih4 265.2 290.4 335.7 -

(dalam bilangan bulan import tertangguh) 7.7 7.8 8.4 -

HARGA (% perubahan)

IHPG (2005=100)5 3.0 3.6 2.0 2.5 - 3.0IHPK (2000=100)6 5.9 5.1 6.7 -

Upah benar bagi setiap pekerja di sektor perkilangan -0.02 -1.4 1.9 -

Nota: Angka-angka tidak semestinya terjumlah disebabkan oleh penggenapan1 Mulai 2007, KDNK benar telah di semak semula kepada harga tahun 2000, daripada harga tahun 1987 sebelum ini.2 Tidak termasuk stok3 Data untuk tahun 2007 ialah anggaran4 Semua harta dan tanggungan dalam mata wang asing dinilai semula kepada ringgit mengikut kadar pertukaran pada tarikh kunci kira-kira dan keuntungan/kerugian

penilaian tersebut telah diambil kira dalam akaun Bank5 Bermula 2006, Indek Harga Pengguna telah disemak semula kepada tahun asas 2005=100 daripada 2000=1006 Bermula 2006, Indek Harga Pengeluar telah disemak semula kepada tahun asas 2000=100 daripada 1989=1007 Berdasarkan kadar pertukaran purata dolar AS bagi tempoh Januari-Februari 2008

a Awalan

r Ramalan


9


Jadual 1.3: Malaysia – Penunjuk Kewangan dan Monetari

2005 2006 2007aKEWANGAN KERAJAAN PERSEKUTUAN (RM bilion)Hasil 106.3 123.6 139.9Perbelanjaan mengurus 97.7 107.7 123.1Perbelanjaan pembangunan bersih 27.3 35.0 37.5Imbangan keseluruhan -18.7 -19.1 -20.7Imbangan keseluruhan (% daripada KDNK) -3.6 -3.3 -3.2Jumlah perbelanjaan pembangunan bersih sektor awam 66.1 86.5 103.2Imbangan keseluruhan sektor awam (% daripada KDNK) 1.4 -0.3 -2.6

HUTANG LUAR NEGERIJumlah hutang (RM bilion) 197.7 184.5 187.4

Hutang jangka sederhana dan panjang 150.7 141.7 133.0Hutang jangka pendek1 47.0 42.8 54.5

Nisbah khidmat bayaran hutang (% daripada eksport barangan dan perkhidmatan)

Jumlah hutang 5.4 4.8 3.8Hutang jangka sederhana dan panjang 5.2 4.5 3.4

Perubahan 2005 Perubahan 2006 Perubahan 2007RM bilion % RM bilion % RM bilion %

WANG DAN PERBANKANBekalan wang M1 9.8 8.5 17.0 13.7 27.6 19.6

M3 51.6 8.3 87.5 13 72.5 9.5

Deposit sistem perbankan 69.0 11.1 119.3 17.2 56.5 7.0Pinjaman sistem perbankan2 44.2 8.6 34.9 6.3 51.2 8.6

Nisbah pinjaman-deposit (pada akhir tahun) 77.5% 70.5% 72.2%Nisbah pembiayaan-deposit3 85.7% 79.0% 80.8%

2005 2006 2007% % %

KADAR FAEDAH (PURATA PADA AKHIR TAHUN)Kadar Dasar Semalaman (OPR) 3.00 3.50 3.50Kadar Antara Bank

1 bulan 2.84 3.54 3.56

Bank perdaganganDeposit tetap 3 bulan 3.02 3.19 3.15

12 bulan 3.70 3.73 3.70Deposit tabungan 1.41 1.48 1.44Kadar pemberian pinjaman asas (BLR) 6.20 6.72 6.72

Bil Perbendaharaan (3 bulan) 2.96 3.23 3.41Sekuriti Kerajaan (1 tahun) 3.30 3.55 3.53Sekuriti Kerajaan (5 tahun) 3.73 3.70 3.78

2005 2006 2007% % %

KADAR PERTUKARAN MATA WANG ASINGPergerakan Ringgit (pada akhir tahun)

Perubahan berbanding SDR 8.9 1.8 1.7Perubahan berbanding USD4 0.5 7.0 6.8

1 Tidak termasuk mata wang dan deposit yang dimiliki oleh bukan pemastautin dalam institusi perbankan pemastautin2 Termasuk pinjaman yang dijual kepada Cagamas3 Dilaraskan untuk merangkumi sekuriti hutang swasta4 Ringgit telah ditetapkan pada kadar RM3.80=USD1 pada 2 September 1998 dan beralih kepada apungan terurus berbanding dengan sekumpulan mata wang pada 21 Julai

2005

a Awalan


10


pasaran pekerja yang kukuh dan keadaanpembiayaan yang menggalakkan. Aktiviti pelaburanswasta terus kukuh dengan tahap perbelanjaanmodal yang lebih tinggi dalam sektor perkilangan,perkhidmatan dan pembinaan serta aktiviti huluanminyak dan gas. Sementara itu sektor awam terusmenyokong pertumbuhan berikutan pelaksanaanprojek-projek dan langkah-langkah meningkatkaninfrastruktur dan sistem penyampaian sektor awam.

Penggunaan swasta meningkat pada kadaryang lebih pantas sebanyak 11.7% pada tahun2007 (2006: 7.1%). Aktiviti perbelanjaanpengguna yang kukuh dicerminkan melaluiprestasi yang menggalakkan bagi penunjukpenggunaan utama, seperti import baranganpenggunaan, pinjaman yang diluluskan dandikeluarkan untuk tujuan penggunaan danperbelanjaan kad kredit. Perbelanjaan isi rumah

disokong oleh kenaikan teguh dalam pendapatanboleh guna dan keadaan pasaran pekerja yangstabil. Harga komoditi yang lebih tinggi,khususnya harga minyak sawit mentah dan getah,mendorong kepada kenaikan pendapatan bolehguna isi rumah di kawasan luar bandar. Puratapendapatan bulanan peneroka FELDA di bawahskim kelapa sawit meningkat dua kali gandakepada RM2,800 sebulan (2006: RM1,386; 2001:RM700 sebulan), manakala pekebun kecil getahsecara purata memperoleh RM3,495 sebulan padatahun 2007 (2006: RM3,486; 2001: RM650). Disamping itu, peningkatan pelarasan gaji bagikakitangan awam antara 7.5% hingga 35% terusmemperkukuh penggunaan pada separuh tahunkedua. Perkembangan positif dalam pasaranpekerja seperti peningkatan jawatan kosong danpenurunan pemberhentian pekerja, di sampingprestasi pasaran ekuiti yang kukuh terusmenyemarakkan lagi sentimen pengguna.

Pada tahun 2007, persekitaran kadar faedahyang rendah dan akses kepada kredit memberikansokongan kepada perbelanjaan isi rumah. Pinjamanterkumpul isi rumah meningkat 7.5% pada tahun2007, didorong terutamanya oleh pinjamanpembelian harta kediaman dan baranganpengguna tahan lama. Walau bagaimanapun, tiadatanda-tanda menunjukkan peningkatan kelemahankedudukan kewangan isi rumah. Nisbah hutang isirumah berbanding dengan aset merosot kepada46.0% (2006: 49%), manakala nisbah pinjamantak berbayar (non-performing loans, NPL) bagi isirumah susut kepada 5.3% (2006: 7.1%). Selain itu,nisbah NPL bagi harta kediaman, sewa beli dan kadkredit adalah lebih rendah, masing-masing pada7.2%, 2.6% dan 2.5% (2006: masing-masing pada8.8%, 4.2%, dan 3.7%).

Pelaburan swasta terus meningkat padatahun 2007, mencatat kadar pertumbuhan lebihtinggi sebanyak 12.3% (2006: 7%). Aktivitiperbelanjaan modal dalam kebanyakan sektorekonomi, khususnya perkilangan, perkhidmatan,pembinaan dan perlombongan, terus bertambahgiat. Indeks Keadaan Perniagaan (BusinessConditions Index, BCI) Institut PenyelidikanEkonomi Malaysia (MIER) kekal pada nilai ambangdi atas 100 mata sepanjang tahun, menandakansentimen perniagaan yang positif. Di samping itu,aliran masuk FDI kasar sebanyak RM46.1 bilionpada tahun 2007 (2006: RM37.3 bilion),terutamanya ke dalam sektor perkilangan, danminyak dan gas, terus mencerminkan iklim

Perubahan tahunan (%) Perubahan tahunan (%)

Rajah 1.3Agregat Permintaan Dalam Negeri Benar

-10

-5

0

5

10

15

20

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007-25-20-15-10-505101520253035404550

Agregat permintaan dalam negeri benar (tidak termasuk stok)

Penggunaan swasta benar

Perbelanjaan awam benar

Pelaburan swasta benar (skala kanan)

Rajah 1.4PNK per Kapita

RM '000 % perubahan tahunan

PNK nominal per kapita (skala kiri)

Pertumbuhan PNK nominal per kapita (skala kanan)

Pertumbuhan penggunaan swasta nominal (skala kanan)

-5

0

5

10

15

20

25

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 -5

0

5

10

15

20

25


11


pelaburan yang menggalakkan. Kedudukankewangan syarikat yang kukuh disebabkan olehpendapatan korporat yang menggalakkan dalambeberapa tahun membolehkan syarikat-syarikattersebut membiayai sebahagian besarperbelanjaan modal daripada sumber dalaman.Aktiviti pelaburan swasta juga terus disokong olehkeadaan pembiayaan yang menggalakkan.Pinjaman yang diluluskan dan dikeluarkan untukperniagaan dan sekuriti hutang swasta (privatedebt securities, PDS) yang diterbitkan untukmembiayai aktiviti baharu terus meningkat padatahun itu. Pinjaman yang dikeluarkan untukperusahaan perniagaan meningkat 9.5%,manakala PDS yang diterbitkan untuk membiayaiaktiviti baharu meningkat kepada RM31.8 bilionpada tahun 2007 (2006: RM21 bilion).

Pelaburan dalam sektor perkilangan kukuh padatahun 2007, disokong terutamanya olehperbelanjaan untuk jentera dan kelengkapanbaharu. Kadar penggunaan kapasiti yang terusberada pada tahap tinggi juga menyokongpertambahan aktiviti perbelanjaan modal. Penunjukutama seperti jentera yang diimport dan pinjamanyang dikeluarkan untuk sektor perkilangan,memperlihatkan peningkatan positif dalampelaburan perkilangan. Pada tahun 2007,Kementerian Perdagangan Antarabangsa danIndustri (MITI) meluluskan 949 projek perkilanganbernilai RM59.9 bilion (2006: RM46 bilion),terutamanya untuk pelaburan dalam keluaranelektrik dan elektronik, keluaran petroleum danindustri keluaran logam asas. Lebih daripada separuhpelaburan yang diluluskan adalah projek yangdisertai pelabur asing, memperlihatkan daya tarikanMalaysia sebagai destinasi pelaburan. Penyertaanasing terus penting dalam sektor elektronik,sebahagian besarnya disebabkan oleh rangkaianindustri dan infrastruktur yang baik. Selain itu,pelaburan modal bagi setiap pekerja adalah lebihtinggi bagi projek-projek yang diluluskan. Inimenyokong peralihan secara beransur-ansur kepadaprojek-projek yang lebih intensif modal.

Perbelanjaan modal dalam sektorperlombongan didorong terutamanya oleh aktivitihuluan yang teguh dalam sektor minyak dan gas,dan ini dicerminkan oleh aktiviti cari gali danpengeluaran minyak telaga dalam yang kian pesat.Pelaburan dalam sektor perkhidmatan berkembangterutamanya subsektor pengangkutan, berikutanpengembangan dalam kemudahan pengangkutanudara. Peningkatan kapasiti subsektor komunikasi

juga terbukti disebabkan oleh penambahbaikansistem rangkaian yang berterusan. Sementara itu,perbelanjaan modal dalam sektor pembinaandisokong oleh aktiviti yang kukuh dalam projekkediaman mewah dan pelaksanaan projek-projekRancangan Malaysia Kesembilan.

Kerajaan terus memainkan peranan pentingmenyokong dan menggalakkan aktiviti sektorswasta. Dalam Bajet 2007, Kerajaan mengurangkankadar cukai korporat sebanyak dua mata peratusandalam tempoh dua tahun, kepada 27% dan 26%,masing-masing pada tahun 2007 dan 2008. Inidapat membantu mengurangkan lagi kosmenjalankan perniagaan dan memberikankeupayaan yang lebih besar kepada syarikat untukmeningkatkan perbelanjaan modal.

Pelaburan awam meningkat pada kadar yangmapan sebanyak 8% pada tahun 2007 (2006:8.9%). Perbelanjaan pembangunan awam terusmenyokong pertumbuhan, dengan perbelanjaanbesar disalurkan kepada projek-projek untukmenambahbaikkan lagi sektor ekonomi danperkhidmatan sosial negara serta mengurangkanjurang perbezaan antara luar bandar denganbandar, dan juga antara wilayah. Bagi sektorekonomi, perbelanjaan adalah terutamanya untukmenambah baik dan meningkatkan infrastrukturperindustrian dan utiliti awam, meningkatkansistem pengangkutan dan menambah kecekapanpengeluaran pertanian. Bagi sektor perkhidmatansosial, perbelanjaan pembangunan terus menumpupada penyediaan perkhidmatan penting, iaitupendidikan, penjagaan kesihatan dan perumahan.

Rajah 1.5Pelaburan dan Penggunaan Kapasiti

02468

1012141618202224

S1

2004

S2 S3 S4 S1

2005

S2 S3 S4 S1

2006

S2 S3 S4 S1

2007

S2 S3 S4

% pertukaran

77

78

79

80

81

82

83

84Penggunaan Kapasiti

1/

(skala kanan)

Pelaburan

%

1/ Sumber: Institut Penyelidikan Ekonomi Malaysia (MIER)


12


(23.2% daripada PNK pada tahun 2006),mencerminkan kedudukan kewangan isi rumahyang kukuh. Deposit individu dalam sektorperbankan meningkat kepada RM330.6 bilion padatahun itu (2006: RM299.1 bilion). Secarakeseluruhan, tabungan negara kasar (grossnational savings, GNS) terus meningkat sebanyak11.9% kepada RM237.1 bilion dan bahagian GNSterus tinggi pada 37.8% daripada PNK (2006:38.2%). Walaupun pelaburan sektor awam danswasta lebih tinggi, peningkatan yang kukuh dalamGNS mendorong kepada lebihan tabunganpelaburan sebanyak RM99.3 bilion atau 15.8%daripada PNK pada tahun 2007.

KAJIAN MENGIKUT SEKTOR

Pertumbuhan pada tahun 2007 adalahmenyeluruh, mencerminkan pengembangan dalamkesemua sektor utama ekonomi. Pertumbuhanditerajui oleh prestasi kukuh dalam sektorperkhidmatan dan disokong oleh sektor pembinaandan perlombongan. Mencerminkan kepentingansektor perkhidmatan yang makin meningkatsebagai penyumbang kepada pertumbuhan, sektoritu yang mencatat pertumbuhan sebanyak 9.7%,mencakupi lima mata peratusan daripada jumlahpertumbuhan KDNK benar pada tahun 2007.Setelah tiga tahun mengalami kemerosotan, sektorpembinaan meningkat semula untuk mencatatpertumbuhan sebanyak 4.6%, didorongterutamanya oleh subsektor kejuruteraan awamyang mendapat faedah daripada pelaksanaanprojek-projek di bawah Rancangan MalaysiaKesembilan dan dalam sektor minyak dan gas.Sektor perlombongan juga mencatat prestasi yangbertambah baik diterajui oleh pengeluaran minyak

Yang penting, perbelanjaan pembangunan projekperumahan dan kemudahan penjagaan kesihatandipercepatkan pada tahun itu. Di samping itu,komitmen Kerajaan untuk membangunkan modalinsan terbukti menerusi perbelanjaan yang tinggiuntuk memperkasakan institusi pengajian tinggi.

Perbelanjaan modal oleh perusahaan awambukan kewangan (PABK) terus tinggi pada tahun2007, sebahagian besarnya disebabkan oleh aktiviticari gali dan pengeluaran dalam sektor huluanminyak dan gas oleh PETRONAS. Di samping itu,program pengembangan kapasiti dan programpeningkatan dalam sektor pengangkutan, utiliti dankomunikasi juga menyumbang kepadapertumbuhan pelaburan PABK. Tenaga NasionalBerhad terus berbelanja dalam penambahbaikansistem penjanaan kuasa dan transmisi untukmemenuhi permintaan terhadap elektrik yangmakin meningkat. Perbelanjaan modal dalamsektor komunikasi ditumpukan terutamanya padapenambahbaikan kemudahan dalam bidangperkhidmatan jalur lebar. Sementara itu, pelaburandalam sektor pengangkutan oleh pihak berkuasapelabuhan dan pengendali kereta api sebahagianbesarnya adalah langkah untuk meningkatkan danmengembangkan kapasiti.

Penggunaan awam meningkat dengan teguhsebanyak 6.4% pada tahun 2007 (2006: 5%),sebahagian besarnya disebabkan olehpertumbuhan yang lebih kukuh dalam emolumendan perbelanjaan yang lebih tinggi bagi bekalan,perkhidmatan dan pertahanan. Peningkatanperbelanjaan emolumen lebih ketara pada separuhtahun kedua berikutan pelarasan gaji kakitanganawam yang meningkat antara 7.5% hingga 35%.Sementara itu, perbelanjaan bekalan danperkhidmatan yang meningkat sebahagianbesarnya disebabkan oleh peningkatan berterusanjentera pentadbiran sektor awam, danpenyenggaraan bangunan dan lekapan.

Walaupun perbelanjaan awam lebih tinggi,tabungan sektor awam meningkat kepada RM83.8bilion pada tahun 2007 atau 13.3% daripadapendapatan negara kasar (PNK), dengan sumberutama peningkatan adalah daripada lebihankendalian PABK yang besar. Peningkatan inidisebabkan oleh penjanaan aliran tunai lebih tinggihasil daripada harga komoditi yang tinggi danpendapatan eksport yang kukuh. Sementara itu,tabungan sektor swasta terus tinggi pada RM153.4bilion atau 24.4% daripada PNK pada tahun 2007

Rajah 1.6Tabungan Negara Kasar dan Jurang Tabungan-Pelaburan

0

25,000

50,000

75,000

100,000

125,000

150,000

175,000

200,000

225,000

250,000RM juta

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Jurang Tabungan-Pelaburan

Tabungan Awam

Tabungan Swasta

Tabungan Negara Kasar

PembentukanModal Kasar


13


mentah yang meningkat berikutan bermulanyapengeluaran telaga minyak Kikeh. Sementara itu,sektor perkilangan dan pertanian mencatatpengembangan sederhana pada tahun 2007.Sektor perkilangan dibelenggu oleh prestasi industriberorientasikan eksport yang lemah, khususnyakeluaran elektronik dan elektrik, disebabkanpersekitaran permintaan luaran yang lembap,manakala sektor pertanian mengalami pengeluaranminyak sawit mentah dan getah yang lebih rendah.

Sektor PerkhidmatanDalam beberapa tahun kebelakangan ini, sektorperkhidmatan muncul sebagai pendorong utamakepada pertumbuhan ekonomi. Sektor ini menjadipenyumbang paling penting, berkembang pada kadarpertumbuhan tahunan purata sebanyak 6.8% antaratahun 2003 hingga tahun 2007 dan melebihipertumbuhan KDNK benar purata sebanyak 6%.Sejak dua tahun yang lalu, pertumbuhan meningkatdengan pesat melebihi 7%, disokong olehpermintaan dalam negeri dan aktiviti pelanconganyang kukuh. Jumlah pelaburan yang diluluskan olehLembaga Kemajuan Perindustrian Malaysia (MIDA)bagi sektor perkhidmatan meningkat 17.8% kepadaRM65.4 bilion pada tahun 2007 (2006: RM55.5bilion), mencerminkan pertumbuhan yang kukuhdalam sektor ini.

Yang penting, prestasi sektor perkhidmatanyang kukuh adalah menyeluruh, dengan pendorong

utama ialah subsektor harta tanah danperkhidmatan perniagaan; kewangan dan insurans;komunikasi; dan perdagangan borong dan runcit.Gabungan kesemua subsektor ini mencatat kadarpertumbuhan tahunan purata sebanyak 7.7% dalamtempoh 2003–2007. Perkembangan penting ialahpenonjolan bidang pertumbuhan baharu dalamsektor perkhidmatan yang sebahagian besarnyaadalah aktiviti berintensif ilmu pengetahuan, seperti

Sektor perkhidmatanmencatat pertumbuhan palingtinggi dalam tempoh sepuluhtahun, mencerminkanpengembangan yangmenyeluruh

Jadual 1.4Prestasi Pertumbuhan Sektor Perkhidmatan pada 2003-2007 (pada harga malar tahun 2000)

2002 2007a 2003-2007

RM juta CAGR1 (%)

Jumlah KDNK 377,559 504,408 6.0

Perkhidmatan 193,500 269,276 6.8

Perkhidmatan pengantara 82,833 117,564 7.3Kewangan dan insurans 38,549 53,726 6.9Harta tanah dan perkhidmatan perniagaan 16,843 26,061 9.1Pengangkutan dan penyimpanan 14,637 18,942 5.3Komunikasi 12,805 18,834 8.0

Perkhidmatan akhir 110,666 151,712 6.5Perdagangan borong dan runcit 42,433 61,511 7.7Penginapan dan restoran 8,553 11,515 6.1Elektrik, gas dan air 11,759 15,137 5.2Perkhidmatan Kerajaan 24,816 34,890 7.1Perkhidmatan lain 23,105 28,659 4.4

a Awalan1 Kadar pertumbuhan tahunan kompaunNota: Angka-angka tidak semestinya terjumlah disebabkan oleh penggenapan

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia

telekomunikasi, kewangan Islam, perkhidmatanperkongsian dan penggunaan perkhidmatan pihakketiga (SSO), dan perkhidmatan teknologi maklumat.Prestasi kukuh subsektor-subsektor ini disebabkanoleh kenaikan dalam permintaan dan perubahanpilihan pengguna sejajar dengan tahap pendapatanyang bertambah baik, di samping mendapatsokongan melalui inisiatif dasar yang merangsangbidang-bidang ini. Dengan mengambil kiraperkembangan ini, sektor perkhidmatan telahmembina kekuatan dalamannya sendiri dan semakinkurang bergantung pada prestasi sektor lain.


14


naik kepada 53.4% pada tahun 2007 (2006: 51.8%).Pertumbuhan ini didukung oleh permintaan dalamnegeri yang kukuh dan disokong seterusnya olehaktiviti berkaitan dengan pelancongan. Peningkatanpendapatan yang teguh dengan harga komoditi yangtinggi dan semakan terhadap gaji kakitangan awam,di samping aktiviti pasaran modal yang kukuh danaktiviti pelancongan yang lebih giat hasil daripadaTahun Melawat Malaysia 2007, mendorongpermintaan yang kukuh terhadap perkhidmatan padatahun itu. Pertumbuhan dalam subsektorperkhidmatan baharu, seperti kewangan Islam danperkhidmatan teknologi komunikasi dan maklumat(ICT) juga adalah hasil daripada inisiatif yangdilaksanakan oleh pihak berkuasa untukmenggalakkan aktiviti-aktiviti ini.

Permintaan dalam negeri yang kukuh telahmenyokong pertumbuhan dalam subsektorperdagangan borong dan runcit; penginapan danrestoran; dan subsektor perkhidmatan lain. Subsektorperdagangan borong dan runcit, yang meningkatdengan kukuh sebanyak 12.2%, mendapat faedahdaripada pengembangan yang kukuh dalam aktivitipenggunaan swasta pada tahun itu. Sementara itu,subsektor penginapan dan restoran disokong olehaktiviti pelancongan yang meningkat, berikutanpeningkatan mendadak dalam ketibaan pelancongasing sebanyak 19.5% dan pelancongan dalamnegeri yang kukuh. Hasilnya, kadar penghunian hotelpurata naik kepada 70% berbanding dengan 65.5%pada tahun 2006. Didorong oleh kekukuhanperbelanjaan pengguna dan ketibaan pelancong,kira-kira 31 buah kompleks membeli-belah baharu

Sektor perkhidmatan meneruskan momentumpertumbuhan kukuh pada tahun 2007, denganpengembangan sebanyak 9.7%, kadar pertumbuhantertinggi sejak tahun 1997. Sektor ini menyumbanglima mata peratusan kepada keseluruhanpertumbuhan KDNK yang sebanyak 6.3%, lantasmenjadikan sumbangannya kepada jumlah KDNK

Jadual 1.5Bidang Sedang Pesat Membangun dalam SektorPerkhidmatan

Pada akhir

2006 2007a

Kewangan IslamBank-bank Islam yang beroperasi 10 11Syarikat takaful yang beroperasi 8 9*

Perkhidmatan IT dan SSO1

Jumlah syarikat MSC yang diluluskan 1,728 1,994Jumlah pelaburan persendirian yang

diluluskan untuk MSC (RM bilion) 21.2 24.9Jumlah Ibu Pejabat Operasi 133 150Jumlah Pusat Perolehan Antarabangsa 191 203Jumlah Pusat Pengedaran Serantau 17 18

Pengajian Tinggi SwastaJumlah institut pengajian tinggi swasta

(IPTS) 515 525Jumlah pelajar di IPTS (Bagi tahun) 323,787 308,978Jumlah pelajar asing di IPTS (Bagi tahun) 36,449 33,604

Kesihatan SwastaJumlah hospital swasta 210 195Jumlah hospital swasta yang terlibat

dalam promosi pelancongan kesihatan 35 35

1 Perkhidmatan perkongsian dan penggunaan perkhidmatan pihak ketigaa Awalan* Termasuk satu syarikat retakaful yang mula beroperasi pada 2007

Sumber: Perbadanan Pembangunan Multimedia, Lembaga Kemajuan PerindustrianMalaysia, Kementerian Pengajian Tinggi, Kementerian Kesihatan, PersatuanHospital Swasta Malaysia dan Bank Negara Malaysia

Jadual 1.6Prestasi Sektor Perkhidmatan pada Harga Malar Tahun 2000

2006 2007a 2006 2007a

Perubahan tahunan (%) Sumbangan kepada KDNK (%)

Perkhidmatan 7.2 9.7 51.8 53.4

Perkhidmatan pengantara 7.6 12.0 22.1 23.3Kewangan dan insurans 7.7 10.7 10.2 10.7Harta tanah dan perkhidmatan perniagaan 9.9 20.6 4.6 5.2Pengangkutan dan penyimpanan 5.2 10.2 3.6 3.8Komunikasi 6.8 6.9 3.7 3.7

Perkhidmatan akhir 7.0 7.9 29.6 30.1Perdagangan borong dan runcit 7.1 12.2 11.6 12.2Penginapan dan restoran 6.0 10.9 2.2 2.3Elektrik, gas dan air 5.2 4.0 3.1 3.0Perkhidmatan Kerajaan 9.8 4.2 7.1 6.9Perkhidmatan lain 4.7 5.0 5.8 5.7

a Awalan



15


telah dibuka pada tahun 2007. Hanya aktivitiperdagangan edaran dalam sektor automotif teruslembap, khususnya pada separuh tahun pertama,disebabkan oleh pasaran kereta terpakai yanglemah. Sementara itu, kenaikan pendapatan bolehguna mendorong kepada peningkatan permintaanterhadap perkhidmatan penjagaan kesihatanswasta, penjagaan kecantikan, aktiviti berkaitanhiburan dan pendidikan swasta, yang menyumbangkepada pengembangan yang mampan dalamsubsektor perkhidmatan lain pada tahun 2007.

Perkembangan yang ketara pada tahun 2007ialah pertumbuhan kukuh dalam subsektorkewangan dan insurans; dan harta tanah danperkhidmatan perniagaan, yang meningkat masing-masing sebanyak 10.7% dan 20.6%. Gabungansumbangan daripada kedua-dua subsektor inikepada keseluruhan KDNK naik hampir 16%menjelang akhir tahun 2007, dengan subsektorkewangan dan insurans mencakupi bahagianyang lebih tinggi sebanyak 10.7%. Pertumbuhandidorong oleh aktiviti pengantaraan bank danaktiviti berasaskan fi yang meningkat. Hasilberasaskan fi meningkat dengan kukuh sebanyak33% disokong oleh aktiviti penajajaminan dankhidmat nasihat korporat serta inovasi produk danperkhidmatan dalam pengurusan kekayaan danportfolio, perkhidmatan pengiriman wang danperkhidmatan pembiayaan perdagangan.

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

2003 2004 2005 2006 2007a0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

a AwalanSumber: Jabatan Perangkaan Malaysia Bank Negara Malaysia

Rajah 1.7Prestasi Subsektor Kewangan dan InsuransBerbanding dengan Penunjuk Berkaitan

Pertumbuhan Tahunan (%) Pertumbuhan Tahunan (%)

Nilai ditambah sub-sektor kewangan dan insurans pada kadar malar(skala kanan)

Pendapatan fi dalam sistem perbankan

Pendapatan faedah bersih dalam sistem perbankan

Premium insurans dikutip

Pertumbuhan dalam segmen kewangan jugadisokong oleh pengembangan dalam kewanganIslam. Inisiatif di bawah Pusat Kewangan IslamAntarabangsa Malaysia (Malaysia InternationalIslamic Financial Centre, MIFC) mendapatmomentum dengan kelulusan yang diberikankepada bank-bank Islam untuk menubuhkanUnit Perniagaan Mata Wang Antarabangsa.Sebuah bank Islam milik asing dan duapengendali takaful (termasuk sebuah syarikatpengendali takaful semula) memulakan operasipada tahun 2007, menjadikan jumlah 11 buahbank Islam dan sembilan buah pengendalitakaful yang beroperasi. Pada tahun 2007,Sukuk yang diluluskan berjumlah RM121 bilion,meningkat pada kadar tahunan sebanyak 189%.Sementara itu, pengenalan produk insuransberkaitan pelaburan dan produk insuransperubatan dan kesihatan yang baharu telahmenyumbang kepada pertumbuhan segmeninsurans.

Jadual 1.7Penunjuk Terpilih bagi Sektor Perkhidmatan

2006 2007a

Perubahan tahunan (%)

UtilitiIndeks pengeluaran elektrik 5.1 3.9

Perdagangan Borong & Runcit danPenginapan & RestoranKredit pengunaan yang dikeluarkan -0.5 9.2Ketibaan pelancong 6.8 19.5Jumlah jualan kenderaan bermotor -11.1 -0.7

Kewangan & Insurans dan Harta Tanah &Perkhidmatan PerniagaanPinjaman yang terkumpul dalam sistem

perbankan 6.3 8.6Premium insurans 5.7 8.9Urus niaga Bursa Malaysia (jumlah) 93.3 82.2

Pengangkutan & Penyimpanan danKomunikasiJumlah kontena dikendalikan di

Pelabuhan Klang dan PTP (TEUs) 14.2 13.6Jumlah penumpang di lapangan terbang 2.2 6.2Kargo udara yang dikendalikan 5.7 -5.5Trafik SMS 51.6 70.6

%

Kadar penembusan:- Internet ‘dial-up’ 14.0 14.3- Jalur lebar 3.3 5.0- Telefon bimbit 72.3 85.1- Talian tetap 16.1 16.3

a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia; Malaysia Airports Holdings Berhad;Senai Airport Terminal Sdn Bhd; Persatuan Automotif Malaysia; BursaMalaysia Berhad; Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia;Kementerian Kewangan; PTP, Lembaga Pelabuhan Klang, SyarikatPrasarana Negara Berhad; Lembaga Penggalakan Pelancongan Malaysiadan Bank Negara Malaysia.



16

Subsektor harta tanah dan perkhidmatanperniagaan mencatat pertumbuhan kukuhsebanyak 20.6% pada tahun 2007. Secarakhususnya, segmen perkhidmatan perniagaandisokong oleh aktiviti pembrokeran yang kukuh,sejajar dengan peningkatan urus niaga pasaranekuiti. Pertumbuhan terus disokong olehperkhidmatan berkaitan teknologi maklumattermasuk SSO, serta perkhidmatan profesional danperundingan yang muncul daripada aktivitipembinaan, serta minyak dan gas yang kukuh.Pada tahun itu, 27 syarikat SSO baharu (termasuk19 syarikat milik asing sepenuhnya) mula beroperasidi kawasan Koridor Raya Multimedia (MSC),menjadikan jumlah syarikat SSO dalam MSCsebanyak 123 (2006: 96 syarikat), sementarajumlah perbelanjaan dalam perkhidmatan teknologimaklumat berkembang 24.9%. Selain itu, aktivitiharta tanah juga mendapat momentum daripadaurus niaga harta yang meningkat berikutanbeberapa insentif yang diumumkan oleh Kerajaan,seperti pengecualian daripada Cukai Untung HartaTanah (Real Property Gain Tax, RPGT) dan liberalisasiterhadap pemilikan harta tanah oleh orang asing.

Subsektor pengangkutan danpenyimpanan mencatat prestasi yang lebih baikdisebabkan penambahbaikan dalam perkhidmatanpengangkutan udara dan sokongan sepertipengangkutan penghantaran dan gudang. Kadarperjalanan yang lebih tinggi dalam kalanganpelancong asing dan tempatan sertapengembangan agresif industri penerbangan,khususnya dalam segmen penerbangan tambangmurah dengan pengenalan destinasi baharu dankadar tambang yang kompetitif, terusmerangsang pengangkutan udara berkaitanpenumpang. Sementara itu, segmenpengangkutan air mendapat faedah daripadapengembangan pengangkutan eksport LNG dankenaikan kadar tambang muatan.

Permintaan dalam negeri yang lebih kukuhmenyokong pertumbuhan dalam subsektorkomunikasi, mencerminkan penggunaanperkhidmatan suara dan data yang lebih tinggiserta peningkatan dalam bilangan pelanggan,khususnya dalam segmen selular. Keseluruhan hasilpurata setiap pengguna (pelanggan pascabayar danprabayar) meningkat 14.5% kepada RM63 padatahun 2007 (2006: RM55). Perkembangan pesatdalam industri ICT dan pengembangan berterusandalam perkhidmatan Internet dan jalur lebar diseluruh negara juga memberikan galakan kepada

peningkatan dalam jumlah pelanggan bagi segmenInternet dan jalur lebar.

Sektor PerkilanganSektor perkilangan berkembang sebanyak 3.1%pada tahun 2007 (2006: 7.1%) apabilapertumbuhan dalam industri berorientasikandalam negeri dan industri berasaskan sumbertertentu mengurangkan kesan kelembapanpermintaan luaran terhadap keluaran elektronikdan elektrik (E&E). Industri berasaskan sumberseperti getah, petroleum, kimia dan keluarankimia terus berkembang, disokong terutamanyaoleh permintaan kukuh dari rantau Asia Pasifik.Begitu juga, industri berorientasikan dalam negeritelah mendapat faedah daripada pemulihan sektor

Asas sektor perkilangan yangpelbagai mengurangkanimpak daripada kelembapandalam industri elektronik danelektrik

pembinaan dan pertumbuhan kukuh penggunaanswasta. Berdepan dengan persekitaran ini, kadarpenggunaan kapasiti secara keseluruhan bagisektor perkilangan terus stabil pada 76% denganpengembangan dalam pelaburan sertapenyenggaraan tetap loji dalam beberapa industri.

Jadual 1.8Prestasi Sektor Perkilangan

2006 2007


Nilai ditambah(pada harga malar tahun 2000) 7.1 3.1

Pengeluaran keseluruhan 7.5 1.9- Industri berorientasikan eksport 7.5 0.7

antaranya:Elektronik dan keluaran elektrik 7.9 -0.9Kimia dan keluaran kimia 3.2 1.8Keluaran petroleum 13.6 5.4Keluaran getah 7.2 5.9Pemprosesan di luar estet 5.7 -0.5

- Industri berorientasikan pasarandalam negeri 7.2 6.8antaranya:

Keluaran berkaitan pembinaan 3.2 5.0Keluaran logam yang direka 26.5 19.4

Eksport 10.1 0.3



17


permintaan terhadap keluaran akhir segmenelektronik pengguna dan telekomunikasi. Sementaraitu, prestasi segmen keluaran elektrik terus terjejasakibat peralihan daripada produk lama sepertitelevisyen tiub sinar katod dan pemain cakera padatvideo (video compact disc, VCD) kepada produkbernilai tambah yang lebih tinggi seperti televisyenpaparan hablur cecair (liquid crystal display, LCD)definisi tinggi, perakam cakera video digital (digitalvideo disc, DVD) dan pemain Blu-ray.

Industri E&E juga mengalami kemerosotanharga jualan purata bagi cip memori danmikropemproses disebabkan persaingan sengitdalam kalangan pengeluar global utama. Dalampersekitaran yang lebih mencabar ini, pengilangE&E dalam negara terus meningkatkan nilaitambah mereka dengan mengeluarkan produkbernilai tambah yang lebih tinggi supaya kekalkompetitif. Ini termasuk mempergiat usahapenyelidikan dan pembangunan serta aktivitipenggunaan perkhidmatan dalaman (in-sourcing)untuk syarikat berkaitan mereka di seluruh dunia.

Dalam industri berasaskan sumber,pertumbuhan pengeluaran sektor keluarangetah berterusan disebabkan prestasi segmentayar dan tiub yang lebih baik yang telahmengimbangi pertumbuhan sederhana dalampengeluaran sarung tangan getah. Pertumbuhankukuh dalam subsektor tayar dan tiub disebabkanoleh langkah satu pengeluar utama meningkatkannilai tambahnya dengan mengeluarkan tayarbernilai tambah yang lebih tinggi. Sementara itu,

Dari segi sumbangan kepada KDNK keseluruhan,bahagian sektor perkilangan merosot sedikitkepada 30.2% (2006: 31.1%).

Walaupun pengeluaran keluaran E&Emerosot, industri berorientasikan eksport terusberkembang meskipun pada kadar kecil sebanyak0.7%. Prestasi E&E terjejas khususnya padaseparuh tahun pertama akibat permintaan luaranyang lembap terhadap komputer dan alat gantidari Amerika Syarikat (AS), dan pengeluaransepara konduktor yang lebih rendah keranaterdapat lebihan penawaran dalam pasaran separakonduktor global. Pada permulaan tahun,pelaburan dalam kelengkapan dan perisian yangperlahan oleh sektor korporat AS, terutamanyadisebabkan oleh persekitaran perniagaan yangtidak menentu serta pelancaran tertangguh pekperkhidmatan (service pack) untuk sistem operasibaharu, telah menjejaskan pengeluaran segmenkomputer dan alat ganti. Ini berlaku kerana lebihdaripada separuh keluaran E&E ini dieksport keAS. Namun begitu, pengeluaran komputer danalat ganti menjadi positif pada separuh tahunkedua sejajar dengan pelaburan di AS dalamkelengkapan dan perisian yang bertambah baik.

Sementara itu, pengeluaran separa konduktorlebih rendah pada awal tahun kerana pengilangutama melaraskan lebihan inventori mereka dalambeberapa segmen. Pengeluaran kemudiannyameningkat secara beransur-ansur berikutanpermintaan dari negara selain AS, khususnya darikawasan euro, Jepun dan RR China, didorong oleh

Kadar penggunaan kapasiti (Skala Kiri)

Pengeluaran (Skala Kanan)

Rajah 1.8 Kadar Penggunaan Kapasiti Sektor Perkilangan

% Perubahan tahunan (%)

a Awalan Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia Bank Negara Malaysia

-10

-5

0

5

10

15

60

65

70

75

80

85

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007a

-10

-5

0

5

10

15

20

25

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4


2006 2007

Pengeluaran Eksport Jualan separa konduktorsedunia

Rajah 1.9 Pengeluaran dan Eksport Elektronik

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia Persatuan Industri Separa Konduktor (SIA)



18

bagaimanapun, pemulihan sektor automotif padaseparuh tahun kedua membantu mengurangkansebahagian daripada impak tersebut.

Pengeluaran industri pemprosesan di luarestet menguncup pada tahun itu, yang secaraumumnya sejajar dengan prestasi aktiviti huluanminyak sawit mentah dan getah. Industri tekstildan pakaian pula terjejas akibat permintaan luarnegeri yang lebih lemah.

Pertumbuhan dalam industriberorientasikan dalam negeri disokong olehpermintaan dalam negeri yang kukuh pada tahunitu. Pengeluaran bahan berkaitan denganpembinaan meningkat sejajar dengan aktivitidalam sektor pembinaan yang lebih giat.Pertumbuhan dalam industri-industri ini,khususnya besi dan keluli, serta simen diperteguholeh permintaan yang kukuh dari negara jiranseperti Singapura, Indonesia dan Vietnam, yangterdapat aktiviti pembinaan yang giat. Pada masayang sama, pengilang keluli tempatan jugameningkatkan eksport bagi mengambil peluangdaripada harga antarabangsa yang lebih tinggiberbanding dengan harga dalam negeri. Aktivitipembinaan yang kembali cergas juga mendorongpermintaan yang lebih tinggi terhadap keluaranberkaitan logam yang direka seperti lekapan danperabot logam.

Keluaran berkaitan dengan pengguna, sepertimakanan, minuman dan tembakau bertambah baikberikutan penggunaan swasta yang kukuh. Satu

pengeluaran sarung tangan getah menjadisederhana pada separuh tahun kedua setelahmencatat prestasi yang kukuh pada awal tahun2007, sebahagiannya disebabkan oleh kenaikanharga input. Sektor keluaran petroleum terusmendapat manfaat daripada peningkatanpengeluaran gas asli cecair (liquefied natural gas,LNG) disebabkan permintaan dalam negeri yangkukuh daripada sektor penjanaan kuasa danindustri berintensif tenaga seperti industri keluli,simen dan getah.

Dalam industri kimia dan keluaran kimia,walaupun keluaran kimia asas dan keluaran kimialain mencatat peningkatan lebih kukuh,perkembangan ini terjejas oleh prestasi segmenkeluaran plastik yang lebih lemah. Sektor kimiaasas didorong oleh pengeluaran gas perindustrianyang lebih tinggi berikutan permintaan daripadaindustri berkaitan seperti keluli dan petrokimia yangmenggunakan gas sebagai bahan bakar. Selain itu,pemulihan sektor pembinaan juga menyumbangkepada pertambahan permintaan terhadap gasperindustrian yang digunakan untuk kimpalan.Segmen keluaran kimia lain, khususnyafarmaseutikal, kimia ubatan dan keluaran botanidisokong oleh peningkatan permintaan luar negeripada tahun itu. Sementara itu, pengeluarankeluaran plastik terjejas akibat permintaan yanglebih lemah daripada sektor E&E serta industriautomotif. Kenaikan harga bahan mentah,khususnya resin, yang merupakan bahan terbitanminyak mentah, juga mempengaruhi pengeluarankeluaran plastik pada tahun 2007. Walau

-5

0

5

10

15

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

2006 2007

Pengeluaran Eksport Jualan

Rajah 1.10 Sektor Perkilangan: Pengeluaran, Eksport dan JualanPerubahan tahunan (%)


Rajah 1.11Industri Berkaitan Sektor Pembinaan Disokongoleh Permintaan Domestik dan Luar Negeri


-10

0

10

20

30

40

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4-2

0

2

4

6

8

Pengeluaran barangan berkaitan pembinaan (Skala kiri)

Pengeluaran barangan logam yang direka (Skala kiri)

Eksport barangan berkaitan pembinaan (Skala kiri)

Nilai ditambah pembinaan pada harga malar 2000 (Skala kanan)

2006 2007




19


lagi perkembangan penting ialah langkah-langkahyang diambil untuk mempromosikan industrimakanan Halal telah mula membuahkan hasildengan meningkatnya eksport makanan Halal kepasaran Timur Tengah. Sementara itu, segmenpengangkutan terjejas oleh pasaran keretaterpakai yang terus lembap pada separuh tahunpertama. Namun, permintaan terhadap kenderaanbermotor baharu meningkat pada separuh tahunkedua, disokong oleh kenaikan pendapatan,pelancaran model-model kereta baharu dan aksesberterusan kepada pembiayaan pada kadar yangkompetitif.

Sektor PertanianSektor pertanian, perhutanan dan perikanan(sektor pertanian) berkembang pada kadarsederhana sebanyak 2.2% pada tahun 2007,disokong oleh aktiviti berkaitan makanan,khususnya ternakan, padi dan sayur-sayuran.Prestasi kukuh dalam aktiviti berkaitan makananlebih daripada mengimbangi prestasi lembaptanaman industri utama, iaitu minyak sawitmentah dan getah, yang mencakupi kira-kira 36%daripada jumlah nilai ditambah sektor pertanian.Kitaran menurun hasil pengeluaran dan keadaancuaca yang tidak menentu merupakanpenyumbang utama kepada prestasi tanaman-tanaman industri ini yang kurang menggalakkanpada tahun itu.

Sektor pertanian terusberkembang disokongterutamanya oleh aktivitiberkaitan makanan

Jadual 1.9Sektor Pertanian:Nilai Ditambah, Pengeluaran dan Eksport

2006 2007p

Perubahan Tahunan (%)

Nilai ditambah 5.2 2.2

Tanaman industri 4.1 0.4Pengeluaran antaranya:

Minyak sawit mentah 6.1 -0.4Getah 14.0 -6.4Kayu balak -4.7 -5.3Biji koko 14.2 10.2

Tanaman makanan 6.8 4.9Pengeluaran antaranya:

Ikan 11.4 0.2Ternakan1 18.0 9.9Sayur-sayuran 3.8 8.6Buah-buahan 5.3 -2.8

Eksport (RM juta) 12.5 24.4

1 Merujuk kepada Semenanjung Malaysia sahaja

a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan MalaysiaLembaga Minyak Sawit MalaysiaLembaga Getah MalaysiaJabatan Perhutanan (Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak)Lembaga Koko MalaysiaJabatan Perikanan MalaysiaJabatan Perkhidmatan Haiwan, MalaysiaJabatan Pertanian Malaysia

Pengeluaran dalam juta tan (skala kanan)

Kawasan matang dalam '000 hektar (skala kiri)

Hasil pengeluaran tandan buah segar dalam tan sehektar yangmatang (skala kanan)

a AwalanSumber: Lembaga Minyak Sawit Malaysia (MPOB)

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

2002 2003 2004 2005 2006 2007a

Hektar

0

5

10

15

20

25

Tan

Rajah 1.12 Kelapa Sawit: Kawasan, Pengeluaran dan Hasil

Satu perkembangan penting ialah kenaikanharga minyak sawit mentah (MSM) yang ketarasebanyak 62.6% untuk mencecah paras hargatertinggi dalam sejarah, iaitu RM2,472 setan padatahun 2007. Ini didorong oleh permintaanterhadap minyak sawit yang kukuh, untuk

Pengeluaran minyak sawit mentah merosotsedikit, iaitu sebanyak 0.4% kepada 15.8 juta tanpada tahun 2007. Ini merupakan kemerosotanpertama sejak tahun 1998 dan disebabkan olehkitaran menurun hasil pengeluaran yang lazimnyaberlaku setiap tiga hingga empat tahun. Hasilnasional purata, yang diukur melalui hasil tandanbuah segar, merosot 2.9% kepada 19 tan sehektarpada tahun 2007. Pengeluaran juga terjejas akibatbanjir di wilayah selatan Semenanjung pada awaltahun. Oleh itu, pengeluaran di Semenanjungsecara keseluruhannya merosot 3.8%. Namun,kemerosotan ini sebahagiannya ditampung olehpengeluaran lebih tinggi di Sabah dan Sarawakyang meningkat masing-masing sebanyak 2.9%dan 8.8%.



20

kegunaan sebagai minyak makan dan jugasebagai biobahan api (biofuel), yangmenyebabkan harga MSM lebih berkait rapatdengan harga minyak mentah. Harga komoditi inimeningkat dengan ketara meskipun terdapatpenambahan dalam stok sebanyak 11.6% kepada1.68 juta tan pada tahun 2007. Denganperkembangan ini, diskaun harga minyak sawitberbanding dengan minyak kacang soya danminyak biji sesawi menurun masing-masingkepada USD101 setan dan USD189 setan (2006:masing-masing USD121 setan dan USD316 setan).

Pengeluaran getah asli menguncup 6.4%kepada 1.2 juta tan pada tahun 2007 disebabkanfaktor cuaca. Keadaan cuaca yang lebih keringdaripada biasa pada awal tahun telahmengakibatkan musim luruh yang teruk bagipokok getah. Ini kemudiannya diikuti oleh hujanlebat yang kerap yang mengganggu aktivitimenoreh, khususnya di antara kalangan pekebunkecil. Pengeluaran yang lebih rendah ini jugadipengaruhi oleh pengurangan berterusan dalamkawasan penanaman getah. Pada tahun 2007,jumlah keluasan kawasan penanaman getahmerosot 1.8% disebabkan kegiatan bertukarkepada tanaman lain, manakala kira-kira 98,300hektar atau 9% daripada kawasan penanamangetah yang matang, terus terbiar. Dianggarkanbahawa sekiranya kesemua pokok di kawasanterbiar itu ditoreh, pengeluaran getah bolehmeningkat kira-kira 9%. Meskipun pengeluaranberkurang, Malaysia terus merupakan pengeluargetah asli ketiga terbesar di dunia pada tahun2007, selepas Thailand dan Indonesia.

Tanda aras harga getah Malaysia, SMR20,terus meningkat 3.9% kepada harga purata 737

sen sekilogram pada tahun 2007. Perkembanganharga getah pada tahun itu berkait rapat denganharga minyak mentah dan getah tiruan. Sejajardengan trend menaik harga minyak mentah,getah diniagakan pada 837 sen sekilogram padaakhir tahun 2007. Harga juga dipengaruhi olehlonjakan dalam permintaan global, khususnya diRR China.

Prestasi subsektor tanaman makanan terusmenggalakkan pada tahun 2007, dengan nilaiditambah berkembang 4.9% (2006: 6.8%).Pengeluaran dalam subsektor makanan bertambahberikutan bermulanya aktiviti penangkapan ikantuna laut dalam oleh beberapa syarikat besar, danjuga aktiviti penternakan secara komersial.

Dalam subsektor perhutanan, aktivitipembalakan terus merosot pada tahun 2007,dengan keluaran kayu balak menguncup 5.3%.Perkembangan ini sejajar dengan usahapemuliharaan yang dilaksanakan sebagaisebahagian daripada pengurusan hutan yangmampan. Berikutan usaha ini dan jugakemerosotan permintaan kayu balak dari Jepun,jumlah eksport kayu balak dan kayu siap digergajimenurun pada tahun itu. Penguranganpermintaan terhadap kayu balak dari Jepundisebabkan oleh perubahan yang mendadakdalam peraturan perumahan yang menjejaskanaktiviti pembinaan. Oleh itu, harga eksport kayubalak menurun 4% kepada RM455 semeter padu.

Stok

Harga hantaran tempatan minyak sawit mentah

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

2004 2005 2006 2007

1,000

1,250

1,500

1,750

2,000

Harga (RM/tan) Stok ('000 tan)

Sumber: Lembaga Minyak Sawit Malaysia (MPOB)

Rajah 1.13Harga Minyak Sawit dan Stok

a AwalanSumber: Lembaga Getah Malaysia (LGM) dan Jabatan Perangkaan Malaysia

Rajah 1.14 Getah Asli: Pengeluaran, Harga dan Hasil

200

300

400

500

600

700

800

2003 2004 2005 2006 2007a

sen

500

750

1,000

1,250

1,500

'000 tanatau kg

Pengeluaran dalam juta tan (skala kanan)

Harga SMR 20 dalam sen sekilogram (skala kiri)

Hasil pengeluaran purata dalam kilogram sehektar yang ditoreh (skala kanan)


21


Bagi memastikan pengurusan hutan yangmampan dan bekalan bahan mentah yangberterusan bagi aktiviti hiliran berkaitan kayu,Kerajaan telah mempergiat usaha untukmemperluas saiz ladang hutan, dengan sasaranseluas 270,000 hektar. Pada akhir tahun 2007,sebanyak 16 syarikat dikenal pasti untukmenyertai skim ini, melibatkan pembangunan58,935 hektar ladang hutan, sebahagian besarnyakayu getah. Syarikat-syarikat tersebut menerimapinjaman mudah sebanyak RM267.6 juta daripadaKerajaan untuk melaksanakan aktiviti perladanganhutan.

Berikutan keadaan cuaca yang baik,pengeluaran koko meningkat kukuh sebanyak10.2%, iaitu peningkatan bagi tahun keduaberturut-turut. Peningkatan dalam pengeluaranjuga adalah hasil daripada kenaikan produktiviti,khususnya dalam kawasan di bawah ProgramPemuliharaan Koko yang matang pada tahun2007. Produktiviti nasional purata meningkat18.3% kepada anggaran 1,204 kilogram sehektar(2006: 1,018 kilogram sehektar).

Sektor PerlombonganSektor perlombongan meningkat semula untukmencatat pertumbuhan sebanyak 3.2% pada tahun2007 disebabkan pengeluaran minyak mentah dangas asli yang lebih tinggi, dalam persekitaran hargatenaga yang lebih tinggi. Pertambahan pengeluaranminyak mentah adalah susulan bermulanyapengeluaran daripada telaga minyak laut dalampertama Malaysia di Kikeh, Sabah, manakalapeningkatan pengeluaran gas asli pula adalah hasildaripada pembukaan semula sebahagian daripadaloji MLNG2 selepas kerja penambahbaikan padatahun sebelumnya. Berikutan kenaikan harga tenagapada tahun itu, perolehan eksport daripada mineralterus meningkat untuk mencakupi peratusanbahagian eksport kasar yang lebih besar sebanyak10.1% (2006: 9.7%).

sebanyak 4.3%. Pengeluaran yang lebih tinggi inididorong terutamanya oleh pertambahansebanyak 10.7% dalam keluaran minyak mentahdi Sabah kepada 90,394 tong sehari berikutanbermulanya pengeluaran daripada telaga minyakKikeh pada bulan Ogos 2007. Pengeluaran diSemenanjung Malaysia yang menyumbang kira-kira 55% daripada jumlah pengeluaran minyakmentah negara, meningkat 2.3% pada tahun2007. Sementara itu, kondensat terusmenyumbang dengan ketara kepada pengeluarandengan mencakupi kira-kira 19% daripada jumlahpengeluaran minyak mentah negara.

Pengeluaran gas asli mengembang 1.4%kepada 5,854 juta kaki padu standard setiap hari(2006: -0.4%), disebabkan pembukaan semulasaluran pencecairan gas di loji MLNG2 Sarawakselepas kerja-kerja peningkatan kapasiti. Hasilnya,

Sektor perlombonganmeningkat semula ekoranpertambahan kapasitipengeluaran dalam keadaanharga yang lebih tinggi

Pengeluaran minyak mentah (termasukkondensat) berpurata 695,276 tong sehari padatahun 2007, iaitu mencerminkan peningkatan

Jadual 1.10Sektor Perlombongan:Nilai Ditambah, Pengeluaran dan Eksport

2006 2007a


Nilai ditambah -0.4 3.2

Pengeluaranantaranya:

Minyak mentah dan kondensat -5.2 4.3Gas asli -0.4 1.4

Eksport 8.6 7.5

a Awalan

Sumber: PETRONASJabatan Perangkaan Malaysia

Rajah 1.15Pengeluaran Minyak Mentah dan Kondensat

a AwalanSumber: PETRONAS

Minyak mentah Kondensat

0

200,000

400,000

600,000

800,000

2003 2004 2005 2006 2007a

Tong sehari



22

pengeluaran gas asli di Sarawak yang mencakupikira-kira 60% daripada jumlah pengeluarandi Malaysia, meningkat 4.7% (2006: -0.5%),terutamanya untuk memenuhi permintaan yanglebih tinggi dari Korea, iaitu salah sebuah negarapengimport LNG terbesar di dunia.

Pada tahun 2007, pasaran tenaga global terusdicorakkan oleh tekanan kenaikan harga yangkuat. Harga bagi gred minyak tanda aras Malaysia,Tapis Blend, mengukuh sebanyak 11.5% kepadapurata USD76.46 setong, yang merupakankenaikan untuk tahun keenam berturut-turut sejaktahun 2001. Harga Tapis Blend yang mencatatUSD57.44 setong pada awal tahun, terusmeningkat sepanjang tahun untuk mencecahparas tertinggi pada USD99.57 setong pada akhirtahun dan melepasi paras ambang psikologi

USD100 setong pada hari pertama perdaganganpada tahun 2008, pada USD101.40 setong.

Kenaikan harga ini berlaku dalam keadaanpermintaan global yang kukuh dan penawaran yangketat. Perkembangan penting pada tahun 2007 ialahpermintaan minyak dunia (85.8 juta tong sehari)yang melebihi penawaran (85.5 juta tong sehari)didorong oleh pertumbuhan ekonomi global yangteguh, khususnya dalam negara-negara sedangpesat membangun. Harga turut dipengaruhi olehpenglibatan dana spekulatif dan pengurus asetdalam pasaran niaga hadapan minyak global dalamkeadaan kebimbangan geopolitik berterusan dirantau pengeluar minyak utama pada tahun itu.Sejajar dengan perkembangan dalam harga minyakglobal, harga gas asli Malaysia juga naik 6.7%kepada RM1,154 setan.

Rizab minyak negara terus bertambah padatahun 2007, kepada 5.35 bilion tong atau jangkahayat selama 22 tahun, berikutan penemuanbeberapa telaga minyak laut dalam luar pesisirSabah termasuk Kikeh. Kesemua telaga minyaklaut dalam tersebut kini mencakupi kira-kira satuperempat daripada jumlah rizab minyak negara.Penemuan ini mendorong kepada peningkatanpelaburan dalam sektor ini, khususnya olehsyarikat minyak multinasional dan penyediaperkhidmatan domestik yang berkaitan minyakdan gas.

Sektor PembinaanSetelah mengalami kemerosotan selama tigatahun berturut-turut, sektor pembinaan pulihkembali untuk mencatat pertumbuhan positifsebanyak 4.6%. Pengembangan ini didorong

Rajah 1.16 Harga Minyak Mentah (Niaga Hadapan 1 Bulan) pada Tahun 2007

Tapis Blend

45

55

65

75

85

95

105

Jan Feb Apr Jun2007

Ogos Okt Dis

USD setong

West Texas Intermediate (WTI)

Paras tertinggi dicatatWTI : USD98.03Tapis : USD99.57

Sumber: International Energy Agency (IEA)

Rajah 1.17 Penawaran dan Permintaan Minyak Dunia

76

80

84

88

2003 2004 2005 2006 2007

Juta tong sehari

0

20

40

60

80

USD setong

Permintaan minyak dunia (skala kiri)

Penawaran minyak dunia (skala kiri)

Harga minyak (West Texas Intermediate) (skala kanan)

Jadual 1.11Malaysia: Rizab Minyak Mentah dan Gas Asli1

Pada 1 Januari

2006 2007a

Minyak mentah (termasuk kondensat)Jumlah rizab (bilion tong) 5.25 5.35Rizab/Pengeluaran (tahun) 20 22

Gas asliJumlah rizab (trilion kaki padu standard) 87.95 88.92Rizab/Pengeluaran (tahun) 35 38

1 Dasar Susutan Negara diperkenalkan pada 1980 untuk mengawal seliaeksploitasi rizab minyak negara dengan menangguhkan pembangunan danmenjalankan kawalan terhadap pengeluaran medan minyak utama (yangmempunyai rizab sebanyak 400 juta tong atau lebih).

a Awalan

Sumber: PETRONAS


23


terutamanya oleh subsektor kejuruteraan awam,dan disokong oleh pertumbuhan dalam subsektorbukan kediaman dan kediaman.

Sektor pembinaan pulihkembali hasil doronganaktiviti kejuruteraan awam

Dalam subsektor kejuruteraan awam,pelaksanaan projek-projek di bawah RancanganMalaysia Kesembilan yang lebih giat memberikankesan positif terhadap ekonomi secara beransur-ansur pada tahun itu. Perbelanjaan pembangunanKerajaan Persekutuan naik 13.3% kepada RM40.6bilion pada tahun 2007 (2006: RM35.8 bilion)untuk membiayai pembinaan dan penambahbaikankemudahan infrastruktur seperti jalan raya, sekolah,hospital dan kuarters kerajaan. Subsektorkejuruteraan awam juga mendapat faedahdaripada aktiviti pembinaan dalam industri minyakdan gas yang lebih giat, merangkumipembangunan dan pembinaan kemudahan minyakyang baharu termasuk pelantar dan platformminyak serta terminal penyimpanan.

Selain itu, buku pesanan beberapa syarikatpembinaan domestik juga bertambah denganpenglibatan mereka dalam projek di luar negara,khususnya di Timur Tengah, India dan Thailand.Projek tersebut termasuklah pembinaan lebuh

raya, terminal lapangan terbang dan loji kuasahidro. Pemulihan dalam sektor pembinaan danpertambahan dalam buku pesanan beberapasyarikat pembinaan telah mendorong kepadapenarafan semula syarikat pembinaan yangtersenarai di Bursa Malaysia. Indeks PembinaanBursa Malaysia meningkat dengan ketarasebanyak 56.5% kepada 313.04 mata pada akhirtahun 2007.

Pertumbuhan segmen bukan kediamanterus meningkat sepanjang tahun sejajar denganaktiviti perniagaan yang memberangsangkan.Permintaan yang meningkat daripada perusahaanperniagaan baharu serta pengembangan olehsyarikat sedia ada dalam perkhidmatan kewangan,teknologi maklumat dan perkhidmatan berkaitanminyak dan gas menyebabkan peningkatanpermintaan yang ketara terhadap ruang pejabat,khususnya di Kuala Lumpur. Permintaan yangkukuh ini diperkuat lagi oleh minat pelaburinstitusi asing terhadap segmen bukan kediamanini. Sementara itu, penawaran akan datang bagiruang pejabat baharu meningkat kepada 1.6 jutameter persegi pada akhir bulan September 2007,dengan hampir separuh daripadanya adalah diKuala Lumpur. Meskipun penawaran meningkat,kadar penghunian ruang pejabat terus meningkatkepada 83% pada akhir bulan September 2007(akhir tahun 2006: 81.8%). Permintaan yangkukuh juga ditunjukkan oleh kenaikan kadarsewa.

Pertumbuhan penggunaan swasta yangkukuh telah merangsang permintaan terhadapharta tanah runcit. Pada tahun 2007, sebanyak 31kompleks membeli-belah baharu telah siapdibina, dengan sembilan daripadanya di LembahKelang. Dengan itu, jumlah ruang komersial untukdisewa di Lembah Kelang meningkat kepada kira-kira 40 juta kaki persegi (2006: 36.4 juta kakipersegi). Ruang runcit baharu terutamanyamenjurus kepada penyediaan kemudahan mewah.Berikutan penawaran yang bertambah, kadarsewa secara umumnya tidak berubah, kecuali bagiharta tanah pilihan. Dengan daya tarikan sektor iniyang kian meningkat, beberapa kompleksmembeli-belah telah dibeli oleh AmanahPelaburan Harta Tanah asing pada tahun 2007.

Aktiviti dalam subsektor kediaman teruspositif pada tahun itu berikutan pengenalanbeberapa langkah dasar oleh Kerajaan sejak bulanDisember 2006. Ini termasuk liberalisasi peraturan

Sektor Pembinaan (skala kiri)

Pelaburan swasta (skala kanan)

Perbelanjaan Pembangunan Kerajaan Persekutuan (skala kanan)

Rajah 1.18 Pertumbuhan Nilai Ditambah Sektor Pembinaan Berbanding dengan Pertumbuhan Perbelanjaan Pembangunan Kerajaan Persekutuan danPelaburan Swasta

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

2002 2003 2004 2005 2006 2007

Perubahan tahunan(%)

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

Perubahan tahunan(%)

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Jabatan Akauntan Negara



24

Pembangunan Industri Pembiayaan Mikro yang Teguh dan Mampan

Kepentingan pembiayaan mikroBanci Pertubuhan dan Enterpris Tahun 2005 (Banci) menunjukkan perusahaan mikro mencakupikira-kira 80% daripada perusahaan kecil dan sederhana (PKS) di Malaysia. Memandangkankepentingannya, pembangunan perusahaan mikro merupakan faktor penting dalammemastikan pertumbuhan ekonomi yang saksama dan seimbang yang akan meningkatkankemakmuran dan pertumbuhan ekonomi yang boleh diagihkan serta dinikmati oleh semuagolongan masyarakat, terutamanya individu berpendapatan rendah yang merupakan kumpulanterbesar usahawan mikro.

Banci ini juga mendapati institusi kewangan hanya menyumbangkan 13% daripada sumberpembiayaan untuk perusahaan mikro. Ini menunjukkan bahawa sistem perbankan berpotensi besaruntuk menyumbang kepada pembangunan perusahaan mikro supaya perusahaan ini dapat bergiatdalam arus perdana ekonomi. Akses kepada pembiayaan mikro1 akan memberikan peluang kepadalebih banyak perusahaan mikro untuk memulakan dan membesarkan perniagaan mereka. Ini pulaakan mewujudkan lebih banyak peluang pekerjaan, menjana lebih pendapatan dan seterusnyameningkatkan taraf hidup keseluruhan. Perusahaan mikro yang diketengahkan dalam arus perdanaekonomi dan kewangan formal akan juga menyumbang ke arah pencapaian pembangunanekonomi yang seimbang dan mampan.

Pelaksanaan pembiayaan mikroPembangunan industri pembiayaan mikro yang teguh dan mampan merupakan sebahagiandaripada matlamat strategik Bank Negara Malaysia untuk meningkatkan penyertaan kewanganbagi memastikan semua sektor ekonomi, wilayah dan kelompok masyarakat mempunyai akseskepada rangkaian produk dan perkhidmatan kewangan sepenuhnya. Pembangunan sekumpulanpenyedia pembiayaan mikro dalam kalangan penyedia perkhidmatan kewangan sedia adamerupakan strategi yang diterima pakai untuk menggalakkan akses yang mampan kepadapembiayaan bagi perusahaan mikro.

Pada bulan Ogos 2006, Majlis Pembangunan PKS Kebangsaan (National SME DevelopmentCouncil, NSDC) meluluskan rangka kerja keinstitusian pembiayaan mikro yang komprehensif yangdicadangkan oleh Bank Negara Malaysia, yang merangkumi institusi perbankan, institusi kewanganpembangunan (IKP) dan koperasi kredit untuk membangunkan industri pembiayaan mikro yangmampan. Bank Simpanan Nasional telah diberikan mandat untuk menyediakan pembiayaan mikro,sementara Bank Kerjasama Rakyat Malaysia Berhad akan menyediakan pembiayaan mikro kepadaahli koperasi, dan Bank Pertanian Malaysia akan terus menyediakan pembiayaan mikro kepadaperusahaan mikro dalam sektor pertanian dan asas tani. Institusi perbankan yang mempunyairangkaian cawangan yang meluas di seluruh negara akan menambahkan lagi sumber pembiayaan,bagi memastikan jangkauan pembiayaan mikro yang lebih luas.

Banyak kemajuan telah dicapai berhubung dengan penyertaan institusi kewangan dalampenyediaan pembiayaan mikro. Kini, sembilan buah institusi kewangan (enam buah institusiperbankan dan tiga buah IKP) telah melancarkan produk pembiayaan mikro. Institusi kewangan initelah menerima pakai pelbagai model perniagaan untuk memenuhi pelbagai keperluan kewanganperusahaan mikro, yang terlibat dalam berbagai aktiviti dan sektor ekonomi. Model perniagaantersebut adalah seperti yang berikut:• model pasaran massa yang menyediakan kemudahan pembiayaan mikro menerusi cawangan

institusi kewangan di seluruh negara;

1 Ditakrifkan oleh Bank Negara Malaysia sebagai penyediaan pinjaman /pembiayaan kecil (sehingga RM50,000), kepada perusahaan mikroatau individu yang bekerja sendiri, untuk aktiviti perniagaan mereka.


25


• model rangkaian pengedar yang membabitkan pembentukan perkongsian strategik antarainstitusi kewangan dengan institusi lain, dan memanfaatkan jumlah pelanggan, keupayaanutama dan rangkaian infrastruktur rakan kongsi;

• model perbankan komuniti yang menyediakan pembiayaan mikro untuk kelompokmasyarakat tertentu atau segmen sasaran;

• model koperasi yang memanfaatkan infrastruktur dan keupayaan pergerakan koperasi; dan• model monoline yang dengannya institusi kewangan menubuhkan cawangan khusus bagi

menyediakan pembiayaan mikro, dengan penjenamaan, model perniagaan dan prosescawangan ini berasingan daripada institusi kewangan induk.

Untuk mengukuhkan peranan koperasi kredit dalam menyediakan kredit kepada perusahaanmikro, Bank Negara Malaysia mencadangkan penubuhan Suruhanjaya Koperasi bagi menyediakanpengawasan penyeliaan terhadap koperasi bagi memastikan standard berhemat dan amalanterbaik. Akta bagi penubuhan Suruhanjaya Koperasi diluluskan oleh Parlimen pada bulan April 2007dan Suruhanjaya ini mula beroperasi pada 1 Januari 2008.

Amalan negara lain yang mempunyai industri pembiayaan mikro yang memberangsangkan danjuga hasil penyelidikan yang dijalankan oleh institusi kewangan Malaysia menunjukkan perusahaanmikro menghargai penyediaan pembiayaan yang ringkas, mudah diakses dan tepat pada waktunyauntuk memenuhi keperluan perniagaan kecil. Sehubungan dengan ini, produk pembiayaan mikroyang ditawarkan oleh institusi kewangan telah dihasilkan supaya ia mudah, cepat dan senang.Pembiayaan mikro mudah diperoleh kerana ia tidak memerlukan cagaran, dokumentasi yangdiperlukan adalah minimum dan proses pembiayaan adalah mudah. Tempoh masa yang diambiloleh institusi kewangan untuk meluluskan dan mengeluarkan pembiayaan mikro juga singkat.Pembiayaan mikro juga boleh diperoleh di cawangan-cawangan dan pelbagai saluran pengedaraninstitusi kewangan serta rakan kongsi strategik mereka bagi memastikan jangkauan yang meluasdan juga untuk menyenangkan pelanggannya.

Terdapat lebih daripada sembilan jenis produk pembiayaan mikro dalam pasaran yang terdiridaripada produk konvensional dan juga yang berlandaskan prinsip Islam. Pada akhir tahun 2007,jumlah pembiayaan terkumpul sebanyak RM224.7 juta telah diberikan kepada 22,788 akaunpelanggan pembiayaan mikro, dengan saiz pembiayaan purata sebanyak RM9,800.

Program kesedaran dalam kalangan pelanggan pembiayaan mikro dan orang ramaiLogo pembiayaan mikro kebangsaan telah dilancarkan oleh YAB Perdana Menteri pada mesyuaratNSDC ke-7 yang diadakan pada 13 September 2007. Sejak pelancaran logo tersebut, institusikewangan yang menawarkan pembiayaan mikro telah mempamerkan logo dan piagam pelangganpembiayaan mikro untuk menunjukkan komitmen dalam menyediakan perkhidmatan pembiayaanmikro yang mudah, cepat dan senang. Pelanggan pembiayaan mikro yang berjaya memperolehpembiayaan mikro digalakkan mempamerkan logo tersebut di premis perniagaan masing-masing.

Untuk terus menggalakkan dan mewujudkan kesedaran orang ramai terhadap kemudahanpembiayaan mikro, Bank Negara Malaysia telah memulakan beberapa program promosi dankesedaran seperti pengedaran risalah iklan pembiayaan mikro di lokasi-lokasi strategik, menerusipelbagai dewan perniagaan, persatuan perdagangan dan pihak majlis tempatan. Media turutmenjadi saluran penting untuk menyampaikan dan mendidik orang ramai tentang kewujudan danmanfaat pembiayaan mikro. Institusi kewangan yang menyediakan pembiayaan mikro jugadigalakkan mengadakan promosi dan mengiklankan produk dan perkhidmatan pembiayaan mikrokepada orang ramai.



26

Jawatankuasa Pelaburan Asing (ForeignInvestment Committee, FIC) berkaitan denganpembelian harta tanah oleh orang asing,pengecualian Cukai Untung Harta Tanah danpelonggaran terhadap bilangan pinjaman hartatanah untuk harta kediaman atau komersial yangboleh diperoleh oleh orang asing. Dapatan kajiselidik oleh Persatuan Harta Tanah dan PemajuPerumahan menunjukkan liberalisasi ini danpenilaian yang menarik bagi harta tanah mewahdi Lembah Kelang telah menyumbang kepadaminat asing yang bertambah terhadap segmen ini.Urus niaga harta kediaman oleh orang asing padaseparuh pertama tahun 2007 naik kira-kira 30%(2006: 13.9%). Permintaan juga disokong olehketersediaan pembiayaan akhir sepertidicerminkan oleh peningkatan permohonan,kelulusan dan pengeluaran pinjaman perumahan,

Rajah 1.20Penawaran Akan Datang dan Kadar Penghunian Ruang Perniagaan di Malaysia dan Kuala Lumpur(pada akhir tempoh)

Sumber: Pusat Maklumat Harta Tanah Negara (NAPIC), Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta

0

Penawaran akan datang - Malaysia (Skala kanan)

Penawaran akan datang - Kuala Lumpur (Skala kanan)

Kadar penghunian (%) - Kuala Lumpur (Skala kiri)

7576

77

78

79

80

81

82

83

84

85

2003 2004 2005 2006 S3 2007

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,000

Kadar penghunian (%) Penawaran akan datang('000 meter persegi)

Kadar penghunian (%) - Malaysia (Skala kiri)

Rajah 1.19Penawaran Akan Datang dan Kadar Penghunian Ruang Pejabat Dibina Khas di Malaysia danKuala Lumpur (pada akhir tempoh)


Penawaran akan datang('000 meter persegi)

Kadar penghunian (%)

757677787980818283848586

2003 2004 2005 2006 S3 2007

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

Penawaran akan datang - Malaysia (Skala kanan)

Penawaran akan datang - Kuala Lumpur (Skala kanan)

Kadar penghunian (%) - Malaysia (Skala kiri)

Kadar penghunian (%) - Kuala Lumpur (Skala kiri)

masing-masing sebanyak 47.6%, 45.6% dan11.1% pada tahun itu.

Pada amnya, pemaju perumahan bersikapberhati-hati dalam melancarkan projek baharudalam tempoh dua tahun yang lalu untukmengelakkan pengumpulan harta tanah yangtidak terjual. Penawaran akan datang merosot8% kepada 580,883 unit pada akhir September2007. Walau bagaimanapun, memandangkanwujudnya minat baharu terhadap sektorperumahan pada tahun 2007, penawaran akandatang yang dirancang meningkat 1.5% kepada644,354 unit. Sejajar dengan trend permintaandan penawaran, harta kediaman yang tidak terjualberkurang daripada paras tinggi 28,827 unit padaakhir bulan September 2006, kepada 24,488 unitpada akhir bulan September 2007.

Jadual 1.12Pindah Milik Harta dalam Segmen Kediaman dan Komersial

2005 2006 2007 2006 2007


KediamanNilai (RM juta) 28,407.3 29,446.9 36,490.6 3.7 23.9Bilangan 181,762 182,555 199,482 0.4 9.3

KomersialNilai (RM juta) 11,631.3 11,520.1 16,350.8 -1.0 41.9Bilangan 24,151 25,687 27,900 6.4 8.6



27


Secara keseluruhan, harga rumah negara yangdiukur oleh Indeks Harga Rumah Malaysia naik 3.8%pada separuh tahun pertama 2007 (2006: 1.9%).Salah satu faktor yang menyebabkan kenaikan iniialah kos bahan binaan yang semakin meningkat.Harga batang keluli telah disemak semula sebanyaktiga kali pada tahun itu dengan jumlah kenaikansebanyak 45%, sementara harga simen puladisemak semula pada akhir tahun 2006, dan buatkali pertamanya harga dibezakan mengikut negeriberdasarkan kos pengangkutan dan kos lain, dengankadar kenaikan antara 10% hingga 78%.

Pada tahun 2007, Kerajaan mengambilbeberapa langkah untuk menambah baik sistempenyampaian awam berkaitan dengan sektorpembinaan. Sebuah Pusat Sehenti (One-StopCentre) ditubuhkan untuk membolehkankelulusan “laluan pantas” bagi kategori projek

Jadual 1.13Harta Kediaman yang Tidak Terjual di Malaysia Mengikut Julat Harga

Unit Bahagian (%) Unit Bahagian (%)Jumlah harga kediaman

Pada akhir tahun 2006 Pada akhir September 2007

RM50,000 atau kurang 3,419 13.5 3,353 13.7

RM50,001 - RM100,000 6,735 26.6 7,114 29.1

RM100,001 - RM150,000 5,473 21.6 4,349 17.8

RM150,001 - RM200,000 3,394 13.4 3,734 15.2

RM200,001 - RM250,000 1,870 7.4 1,994 8.1

Lebih daripada RM250,000 4,440 17.5 3,944 16.1

Jumlah 25,331 100 24,488 100


Rajah 1.21Indeks Harga Rumah Malaysia

a AwalanSumber: Pusat Maklumat Harta Tanah Negara (NAPIC), Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta

0

1

2

3

4

5

6

2003 2004 2005 2006 ST1 2007a


tertentu seperti projek di bawah konsep binakemudian jual, projek Kerajaan, projek berimpaktinggi dan projek yang berpotensi untuk menarikpelaburan asing. Rangka kerja ini membolehkanpemprosesan serentak oleh pihak berkuasatempatan, negeri dan persekutuan yang berlainan,sekali gus memendekkan proses kelulusandengan ketara kepada empat bulan. Selain itu,Sijil Layak Menduduki yang digantikan denganSijil Penyiapan dan Pematuhan pada tahun itu,membolehkan projek yang telah siap dapatdiduduki dengan lebih cepat.

HARGA DAN GUNA TENAGA

Harga PenggunaKadar inflasi keseluruhan yang diukur olehperubahan tahunan dalam Indeks HargaPengguna (IHP) meningkat pada kadar yang lebihperlahan sebanyak 2% pada tahun 2007 (2006:3.6%). Tahap inflasi ini berada dalam julat ramalansebanyak 2 – 2.5%. Sementara faktor penawarankekal penting, sumbangannya kepada inflasikeseluruhan menjadi sederhana kerana impakpelarasan terdahulu terhadap harga yang ditadbirsemakin berkurang pada suku pertama tahun2007. Ketiadaan pelarasan harga yang besaruntuk barangan harga yang ditadbir pada tahunitu juga mengurangkan impak faktor penawaranterhadap harga barangan dalam negeri.Sementara itu, inflasi teras yang bertindak sebagaiproksi kepada tekanan yang berpunca daripadapermintaan terhadap harga dalam negeri,mencatat purata sebanyak 1.8% pada tahun itu(2006: 2.1%). Walau bagaimanapun, inflasi terasmeningkat sedikit pada separuh kedua tahun2007.


28


Kenaikan harga global komoditi utama danmakanan menampilkan cabaran besar kepadapenggubal dasar pada peringkat antarabangsapada tahun 2007. Perkembangan ini, pada kadaryang berbeza-beza, mempengaruhi inflasi hargaseluruh dunia. Sebagai sebuah ekonomi yang kecildan sangat terbuka, Malaysia tidak terkecualidaripada perkembangan ini. Namun begitu, kesansampingan harga global terhadap harga dalamnegeri sedikit sebanyak dikurangkan oleh beberapafaktor, termasuk pelbagai dasar yang dilaksanakanoleh pihak berkuasa, faktor dalam negeri sepertipersaingan sengit dalam kalangan peruncit danpenggunaan barangan pengganti oleh penggunasebagai reaksi terhadap kenaikan harga.

Antara komponen IHP, peningkatan hargadalam kategori makanan dan minuman tidakberalkohol merupakan penyumbang utama,mencakupi 47.1% daripada kadar inflasikeseluruhan berbanding dengan 29.7% padatahun sebelumnya. Harga makanan dalam negerisebahagian besarnya dipengaruhi oleh hargakomoditi makanan dunia yang lebih tinggi,termasuk makanan asas isi rumah seperti beras,tepung gandum dan minyak masak berasaskanminyak sawit. Harga makanan global yang lebihtinggi disebabkan oleh faktor struktur dan kitaran.Ini termasuk permintaan yang lebih kukuh terhadapkomoditi makanan daripada ekonomi pasaransedang membangun seperti India dan China,penggunaan tanaman makanan bagi pengeluaranbahan api alternatif seperti biodiesel dan etanol,permintaan spekulatif, dan keadaan cuaca yangburuk di negara pengeluar utama seperti Australia.Akibatnya, sumbangan harga makanan kepadainflasi keseluruhan dalam kebanyakan negara lebih

tinggi berbanding dengan tahun sebelumnya.Harga makanan dalam negeri juga terjejas olehpembelian secara bermusim pada musim perayaandan juga keadaan cuaca buruk yang sementara,yang menjejaskan aktiviti perladangan danmenggendalakan bekalan.

Walaupun harga minyak mentah globalbergerak ke paras USD100 setong pada tahun2007, harga bahan api dan gas dalam negeri terustidak berubah disebabkan oleh subsidi bahan apiyang diberikan oleh Kerajaan. Hasilnya,sumbangan sektor pengangkutan kepada inflasikeseluruhan adalah pada 18.3%, lebih kecilberbanding dengan 48.6% pada tahunsebelumnya, semasa berlakunya pelarasan hargabahan api. Kategori restoran dan hotel, dankategori perkhidmatan rekreasi dan kebudayaanmencatat sumbangan lebih tinggi kepada kadarinflasi keseluruhan, disebabkan harga penginapanhotel dan pakej pelancongan yang meningkatberpunca daripada permintaan yang lebih tinggiberikutan ketibaan bilangan pelancong yangmeningkat sempena Kempen Tahun MelawatMalaysia 2007 (2007: 21.0 juta orang; 2006: 17.5

Inflasi TerasInflasi Keseluruhan

2005

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

Jan Apr Jul Okt2006

Jan Apr Jul Okt2007

Jan Apr Jul Okt

Rajah 1.22 Inflasi Harga Pengguna


Jadual 1.14Penunjuk Harga

2007

Wajaran Perubahantahunan (%)

Keseluruhan 100.0 2.0

Makanan dan MinumanTidak Beralkohol 31.4 3.0 47.1

Pengangkutan 15.9 2.3 18.3Perumahan, Air, Elektrik,

Gas, dan Bahan Api Lain 21.4 1.3 13.9Minuman Keras dan

Tembakau 1.9 7.8 7.4Restoran dan Hotel 3.0 3.7 5.6Perkhidmatan Rekreasi dan

Kebudayaan 4.6 1.4 3.2Pelbagai Barangan dan

Perkhidmatan 6.0 1.0 3.0Hiasan, Perkakasan dan

Penyelenggaraan Isi Rumah 4.3 1.1 2.4Pendidikan 1.9 1.8 1.7Kesihatan 1.4 1.6 1.1Pakaian dan Kasut 3.1 -1.4 -2.2Komunikasi 5.1 -1.2 -3.1

Barang Tidak Tahan Lama 40.6 2.7 54.8Perkhidmatan 47.1 2.1 49.5Barang Separuh Tahan Lama 4.3 -0.8 -1.7Barang Tahan Lama 8.0 -1.4 -5.6

Indeks Harga Pengeluar(2000=100) 100.0 6.7

Pengeluaran Tempatan 65.6 7.5 73.4Import 34.4 4.7 24.1


Indeks Harga Pengguna(2005=100)

% daripadaKeseluruhan

Inflasi


29


juta orang). Sumbangan kategori minuman kerasdan tembakau kepada IHP juga lebih tinggiberikutan keputusan Kerajaan untuk mengenakanduti eksais tambahan terhadap keluaran tembakaupada bulan Julai.

Walau bagaimanapun, seperti pada tahunsebelumnya, peningkatan dalam kadar inflasi

keseluruhan sebahagiannya dikurangkan olehpenurunan harga barangan dalam kategorikomunikasi, dan pakaian dan kasut hasil daripadatekanan persaingan global dan dalam negeri yangsengit. Dari segi kelengkapan komunikasi, hargayang lebih rendah juga mencerminkan manfaatkemajuan teknologi. Penambahan nilai kadarpertukaran ringgit juga telah sedikit sebanyak

Rajah 1.23Harga Dunia bagi Komoditi Makanan Tertentu

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

USD/tan

Minyak sawit

Beras

Gandum

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

J A J O J A J O J A J O J A J O J A J O J A J O J A J O J A J O

Rajah 1.25 Bahagian Sumbangan oleh Harga Makanan kepada Inflasi Keseluruhan

2006 2007

0

10

20

30

4050

60

70

80

90

UK AS KawasanEuro

China India Thailand Malaysia

Bahagian (%)

Rajah 1.24 Sumbangan Komponen IHP kepada Inflasi Keseluruhan

2006

KESELURUHAN

Makanan & Minuman Tidak Beralkohol

Pengangkutan

Perumahan, Air, Elektrik, Gas, & Bahan Api Lain

Minuman Keras & Tembakau

Restoran & Hotel

Perkhidmatan Rekreasi & Kebudayaan

Pelbagai Barangan & Perkhidmatan

Hiasan, Perkakasan & Penyelenggaraan Isi Rumah

Pendidikan

Kesihatan

Pakaian & kasut

Komunikasi

-1.00 0.00 1.00 2.00 3.00 4.00

Mata peratusan

2007


30


mengurangkan sebahagian daripada kesan hargaimport yang lebih tinggi.

Terdapat juga persepsi bahawa inflasisebenar mungkin lebih tinggi. Terdapat beberapapenjelasan bagi perbezaan dengan statistik yangdikumpulkan oleh Jabatan Perangkaan. Sebagaisatu binaan statistik, IHP merangkumisekumpulan barangan yang biasa digunakan olehisi rumah Malaysia berdasarkan kaji selidik olehJabatan Perangkaan setiap lima tahun. Kompilasistatistik ini mengira purata perubahan dalamharga pelbagai jenis barangan dan perkhidmatanserta perbezaan harga antara wilayah.Berdasarkan harga barangan makanan tertentuyang dipantau secara mingguan olehKementerian Perdagangan Dalam Negeri dan HalEhwal Pengguna dan disiarkan oleh akhbartempatan, perbezaan antara wilayah dan masacenderung untuk menjadi agak besar. Oleh itu,IHP ialah perubahan purata pergerakan dalamharga bagi negara secara keseluruhan, dan tidakakan mencerminkan kos kehidupan dalamkawasan tertentu atau kategori pendapatankumpulan tertentu. Tambahan pula, sementaraIHP merangkumi lebih daripada 400 barangan,jenama berbeza bagi barangan yang samabiasanya mempunyai pergerakan harga yangberbeza.

Akhirnya, adalah penting untuk mengambilperhatian bahawa terdapat tahap asimetritertentu dalam persepsi terhadap cara hargaberubah. Harga yang meningkat seringmendapat perhatian yang lebih berbandingdengan harga yang menurun. Sejak tahun 2005,harga bagi kategori pakaian dan kasut, dankategori komunikasi secara purata tahunan,menurun masing-masing sebanyak 1.2% dan0.9%. Penurunan harga ini membantumengimbangi impak kenaikan harga dalamkategori lain terhadap IHP keseluruhan.

Harga PengeluarImpak harga komoditi global yang lebih tinggilebih ketara pada Indeks Harga Pengeluar (IHPR),yang meningkat pada kadar tahunan sebanyak6.7% pada tahun 2007 (2006: 5.1%). Komponenkomoditi IHPR naik 12.4% (2006: 9.6%) berikutanharga global komoditi yang lebih tinggi bagigetah, minyak sawit mentah dan minyak mentah.Tidak termasuk komoditi, IHPR meningkat padakadar tahunan sebanyak 4.5% berbandingdengan 3.6% pada tahun sebelumnya.

Kedua-dua komponen dalam negeri dankomponen luaran IHPR mencatat kenaikan harga.Harga komponen tempatan IHPR meningkat padakadar tahunan sebanyak 7.5% (2006: 6.7%).Peningkatan ini mencerminkan harga yang lebihtinggi bagi jentera dan kelengkapanpengangkutan, minyak galian, pelincir dan bahanberkaitan, makanan dan binatang hidup, sertaminyak dan lelemak binatang dan sayur-sayuran.Sementara itu, kadar pertumbuhan tahunankomponen yang diimport IHPR juga lebih tinggipada 4.7% (2006: 2.2%) berpunca daripadakenaikan harga barangan seperti jentera dankelengkapan pengangkutan, bars perkilanganyang dikategorikan mengikut bahan, bahan kimiadan produk yang berkaitan, minyak dan lelemakbinatang dan sayur-sayuran, serta makanan danbinatang hidup.

Perkembangan Pasaran PekerjaPasaran pekerja dalam negeri terus bertambah baikpada tahun 2007, sejajar dengan prestasi ekonomiyang lebih kukuh. Kadar pengangguran kekalrendah pada 3.3% disebabkan oleh permintaanterhadap pekerja meningkat dan berkurangnyapemberhentian pekerja pada tahun itu. Jumlahguna tenaga meningkat pada kadar 2.1% kepada11.4 juta pekerja berbanding dengan pertumbuhan

Pasaran pekerja lebih kukuhpada tahun 2007

Rajah 1.26 Keluaran dan Guna Tenaga

012345678

2003 2004 2005 2006 20073.2

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

Guna tenaga Tenaga kerja

KDNK benar Kadar pengangguran (Skala kanan)

Perubahan tahunan (%) % daripada tenaga kerja

Sumber: Unit Perancang Ekonomi Jabatan Perangkaan Malaysia

tenaga kerja sebanyak 2% kepada 11.8 juta orang.Sejajar dengan itu, penyertaan tenaga kerja jugameningkat kepada 67%. Indeks Guna Tenaga MIERpurata adalah 13.5 mata lebih tinggi pada tahun2007 atau 120.8 mata (2006: 107.3 mata).


31


penyederhanaan dalam aktiviti perkilanganmembawa kepada pengambilan pekerja yanglebih perlahan dan peningkatan pewujudan kerjayang lebih kecil.

Pada tahun 2007, pemberhentian pekerjakeseluruhan meneruskan trend menurun yangdicatat sejak tahun 2001. Pemberhentian pekerjaberjumlah 14,035 orang atau 8.6% lebih rendah(2006: 15,360 orang). Sebahagian besar pekerjayang diberhentikan terlibat terutamanya dalampekerjaan berkemahiran rendah. Pemberhentianpekerja dalam sektor perkilangan (bahagiansebanyak 71% daripada jumlah pemberhentianpekerja) lebih tinggi, tetapi pemberhentian pekerjadalam semua sektor lain jelas lebih rendah,menyebabkan jumlah keseluruhan yang lebihrendah. Memandangkan prestasinya yang lemah,

Rajah 1.27Tambahan Guna Tenaga Mengikut Sektor

Bil. orang ('000)

Sumber: Unit Perancang Ekonomi

Seluruhekonomi

Perkhidmatan Perkilangan Pembinaan Pertanian & Perlombongan

2005 2006 2007

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Jadual 1.15Penunjuk Tertentu Pasaran Pekerja

2003 2004 2005 2006 2007a

Guna tenaga1 (‘000 orang) 10,047.2 10,463.7 10,892.8 11,159.0 11,392.4Tenaga kerja1 (‘000 orang) 10,426.4 10,846.0 11,290.5 11,544.5 11,775.1Jumlah pemberhentian pekerja (orang) 21,206 19,956 16,109 15,360 14,035Jumlah pencari kerja aktif (orang) 28,404 27,227 72,573 84,046 92,508Jumlah jawatan kosong aktif (jawatan) 96,918 49,975 304,500 834,675 825,182

Kadar pengangguran1 (%) 3.6 3.5 3.5 3.3 3.3Kadar penyertaan tenaga kerja1 (%) 65.6 66.1 66.7 66.9 67.0Pertumbuhan produktiviti pekerja benar2 (%) 2.2 2.5 0.9 3.4 4.1

a Anggaran1 Berdasarkan anggaran oleh Unit Perancang Ekonomi2 Berdasarkan anggaran oleh Bank Negara Malaysia

Sumber: Bank Negara MalaysiaUnit Perancang EkonomiKementerian Sumber Manusia

Terdapat peningkatan pewujudan kerjadalam kesemua sektor utama, kecuali pertanianyang mencatat sedikit penurunan. Secarakeseluruhan, guna tenaga tertinggi terus dicatatoleh sektor perkhidmatan, dengan subsektorperdagangan edaran, hotel dan restoran terusmenjadi majikan terbesar dalam sektor ini.Aktiviti pengambilan pekerja adalah aktif dalamsegmen perdagangan runcit dan sektorkewangan memandangkan pelancaran beberapasaluran dagang runcit yang besar danpembukaan beberapa cawangan bank asing danbank Islam pada tahun itu. Yang ketara ialahsektor pembinaan, setelah mencatat kehilangankerja bagi tiga tahun berturut-turut,mengembangkan tenaga kerjanya sebanyak2,066 orang sejajar dengan pemulihan dalamsektor pembinaan. Sementara itu,

5,000

0

10,000

15,000

20,000

25,000

Rajah 1.28Pemberhentian Pekerja Mengikut Sektor Tertentu

Jumlah pemberhentian

Pemberhentian dalam sektor perkilangan

Pemberhentian dalam sektor perkhidmatan

Pemberhentian dalam semua sektor lain

Sumber: Kementerian Sumber Manusia

2004 2005 2006 2007

Bilangan pekerja


32


industri E&E mencatat pemberhentian pekerja lebihdua kali ganda berbanding dengan tahun 2006.Sementara itu, sektor perkhidmatan mencakupi25% daripada jumlah pekerja yang diberhentikan,yang berlaku terutamanya dalam subsektorperdagangan edaran, hotel dan restoran.

Jumlah kekosongan jawatan aktif yangdilaporkan melalui Bursa Buruh Elektronik (ELX)terus tinggi pada 825,182 jawatan (2006:834,675 jawatan). Permintaan pekerja daripadasektor perkilangan adalah paling tinggi (bahagiansebanyak 33%), diikuti oleh sektor pertanian danperkhidmatan (masing-masing 27% dan 25%).Sebahagian besar peluang pekerjaan merupakanpekerjaan asas yang sesuai untuk pekerjaberkemahiran rendah. Yang menonjol pada tahunini adalah kekosongan jawatan bagi pekerjaanyang memerlukan pendidikan tinggi dankelayakan teknikal seperti pengurus, profesionaldan juruteknik telah meningkat dengan ketara,mencerminkan lebih banyak permintaan terhadappekerja mahir.

Pencari kerja aktif yang didaftarkan melaluiELX meningkat 10% kepada 92,508 orang (2006:84,046 orang). Persekitaran pertumbuhanekonomi yang kukuh bersama-sama daya gunatenaga yang tinggi telah membawa kepadaprospek kerja yang positif. Kira-kira 41% daripadapencari kerja telah pun bekerja tetapi merekamemasuki semula pasaran kerja untuk kemajuankerjaya dan gaji. Seiring dengan peningkatanpermintaan terhadap pekerja yang berkelulusantinggi dan berkemahiran teknikal, bilangansiswazah (pemegang diploma dan ijazah pertama)yang mencari kerja naik sebanyak 3.2%,mencakupi kira-kira 45% daripada jumlah pencarikerja aktif. Sementara itu, jumlah pencari kerjayang berdaftar untuk kerja yang memerlukankemahiran yang lebih rendah telah berkurangan.Oleh itu, lebih banyak pekerja asing diambil untukbekerja pada tahun itu.

Pada tahun 2007, jumlah pekerja asing(termasuk ekspatriat) di Malaysia meningkat9.3% kepada 2.08 juta orang. Pada akhir tahun,terdapat 2.04 juta pekerja asing dan 34,822ekspatriat. Majoriti pekerja penghijrah adalahdalam sektor perkilangan, pertanian danpembinaan (bahagian masing-masing sebanyak36%, 25% dan 14%), disebabkan sektor-sektorini terus mengalami kekurangan pekerja.Sementara itu, pembantu rumah mencakupi

bahagian sebanyak 15%. Meskipun kebanyakansyarikat perkilangan menyatakan rancangan untukmengurangkan pekerja asing dengan beralihkepada automasi dan penggunaan teknologibaharu yang lebih giat, namun merekamenyatakan bahawa kos automasi yang tinggidan kekurangan pekerja mahir untukmengendalikan dan menyelenggarakan peralatanyang lebih kompleks sebagai penghalang utamauntuk meningkatkan operasi masing-masing.Sementara itu, jumlah ekspatriat meningkatsebanyak 5.7% kepada 34,822 orang,menterbalikkan trend yang menurun sejak tahun2000. Kebanyakan ekspatriat terlibat dalam sektorperkhidmatan dan perkilangan (bahagian masing-masing sebanyak 60% dan 33%). Menyedaribahawa pengambilan ekspatriat boleh membantusyarikat untuk mengukuhkan operasi merekamasing-masing, Kerajaan telah mengurangkanmasa yang diambil untuk meluluskan paspekerjaan ekspatriat kepada tempoh satu minggu,serta melanjutkan tempoh permit kepada 5hingga 10 tahun (dahulunya dua tahun).

Produktiviti pekerja, sebagaimana yangdiukur oleh nilai ditambah benar setiap pekerjamencatat pertumbuhan lebih tinggi sebanyak4.1% (2006: 3.4%), dengan kesemua sektorutama mencatat pertumbuhan positif dalamproduktiviti pekerja. Pertumbuhan produktivitipekerja yang paling tinggi adalah dalam sektorperkhidmatan (6.5%), disokong olehpertumbuhan produktiviti yang lebih tinggi dalamsegmen kewangan, insurans, harta tanah danperkhidmatan perniagaan (9.2%), dan subsektorperdagangan edaran, hotel dan restoran (8.3%).

Rajah 1.29 Trend Produktiviti Pekerja

a AnggaranSumber: Bank Negara Malaysia Jabatan Perangkaan Malaysia

Seluruhekonomi

Perkhidmatan Pembinaan Pertanian Perlombongan Perkilangan


2005 2006 2007a

-2-1

0

1

2

3

4

5

6

7


33


Yang menonjol, produktiviti pekerja dalam sektorperlombongan dan pembinaan pulih pada tahun2007, disebabkan peningkatan dalampengeluaran minyak dan gas, serta aktivitiberkaitan pembinaan. Bagi sektor perkilangan,meskipun penambahan dalam tenaga kerja lebihrendah, pertumbuhan produktiviti pekerja menjadisederhana (0.8%) disebabkan prestasi jualan danpengeluaran yang lebih rendah.

Pengembangan yang kukuh dalam aktivitiekonomi dan permintaan terhadap pekerjamengakibatkan sedikit tekanan terhadap upah,dengan eksekutif dalam sektor swasta menerimakenaikan gaji lebih tinggi (5.9%) berbandingdengan bukan eksekutif (5.6%) (2006: masing-masing 5.9% dan 5.7%). Peningkatan yang lebihtinggi dalam gaji purata mencerminkansebahagiannya dasar majikan yang memberiganjaran terhadap prestasi, dan penggunaan gajiuntuk menarik dan mengekalkan tenaga mahir.

Walau bagaimanapun, penawaran tenagamahir tidak dapat mengimbangi kadarpermintaan, mengakibatkan kekurangan tenagamahir. Kekurangan tenaga mahir adalah lebihketara untuk pekerja berpengalaman danprofesional. Antara kemahiran yang mendapatpermintaan tinggi termasuk jurutera, jurumesin,ahli geologi, arkitek, akauntan, ahli perbankanIslam, pakar IT serta pengurus pertengahan danpengurus kanan. Permintaan terhadap pekerjamahir ini telah meningkat dan dijangka terustinggi dalam jangka sederhana. Di Malaysia,walaupun kekurangan masih belum mencapaitahap kritikal, usaha sedang dilakukan untukmengatasi masalah ini.

Satu isu yang sedang ditangani Kerajaansecara aktif ialah pengangguran dalam kalangansiswazah. Menurut Kementerian Sumber Manusia,jumlah siswazah menganggur berkurang kepada49,406 pada akhir tahun 2007, bersamaandengan kira-kira 13% daripada jumlahpenganggur di Malaysia (2006: 65,700penganggur graduan atau bahagian sebanyak17%). Kementerian Pengajian Tinggi telahmengambil beberapa langkah untuk menambahbaik keupayaan mendapat kerja olehsiswazah tempatan. Salah satu langkah ialahmemperkenalkan sepenuhnya kemahiran insaniah(termasuk penguasaan Bahasa Inggeris dan teknikpresentation) dan modul keusahawanan bagi sesiakademik 2007/2008 di semua universiti awam.

Yang kedua, Jawatankuasa Kurikulum (yangmempunyai wakil industri) diberikan fleksibilitiuntuk menambahbaikkan kandungan kursus agaria terkini dan bersesuaian dengan kehendakpasaran. Selain itu, rancangan sedang diambiluntuk mewajibkan latihan industri selama enambulan untuk kursus kritikal (tiga bulan untukkursus lain) untuk mendedahkan mahasiswadengan lebih giat kepada persekitaran pekerjaandan membantu membangunkan kecekapanmereka.

Banyak syarikat kini lebih bersedia untukmenghantar kakitangan masing-masing untuklatihan dan kursus untuk meningkatkankemahiran. Jumlah bantuan kewangan dantempat latihan yang diluluskan oleh PembangunanSumber Manusia Berhad meningkat masing-masing sebanyak 14.4% dan 13.4%. Lebihbanyak pekerja sektor perkilangan dihantar untuklatihan (bahagian sebanyak 61%), khususnyadaripada industri E&E dan industri kelengkapanpengangkutan, masing-masing 21% dan 4%daripada jumlah tempat latihan. Bagi sektorperkhidmatan, pekerja daripada hotel, serta pasarraya dan pasar raya besar mencakupi 6% dan 5%daripada jumlah tempat latihan. Secarakeseluruhan, kursus kawalan kualiti lebih popular(22%), diikuti oleh kursus keselamatan dankesihatan (14%), dan kursus pengurusan danteknikal (9% setiap satu).

Bagi sektor perkhidmatan kewangan, BankNegara Malaysia telah memulakan beberapainisiatif untuk membangunkan kumpulan tenagamahir untuk terus menyokong dan meningkatkankedinamikan sektor tersebut. Pertama, PusatPendidikan Kewangan Islam Antarabangsa(INCEIF) telah ditubuhkan pada bulan Mac 2006,untuk membangunkan dan meningkatkan modalinsan bagi kewangan Islam. Sehingga 12 Mac2008, sebanyak 721 pelajar daripada 44 negaratelah mendaftar untuk persijilan profesional INCEIFdalam Chartered Islamic Finance Professional, yangmerupakan persijilan seumpama yang pertama didunia, sementara 29 pelajar lagi telah mendaftaruntuk ijazah doktor falsafah (PhD) dalamkewangan Islam. Di samping itu, ProgramMeningkatkan Tenaga Mahir dalam SektorKewangan (Financial Sector Talent EnrichmentProgramme, FSTEP) telah dilancarkan pada bulanJanuari 2008. Program yang dibangunkan olehindustri perkhidmatan kewangan bersama-samadengan Bank Negara Malaysia, direka bentuk


34


untuk membangunkan pekerja baharu industri.Peserta program akan menerima latihan danmendapat pendedahan dalam perbankanperdagangan, perbankan pelaburan, perbankanIslam serta insurans dan takaful melalui latihan dibilik darjah dan latihan sambil bekerja yang rapi.Kumpulan pertama program setahun inimelibatkan sebanyak 297 calon yang dipilihdaripada sejumlah 2,900 permohonan daripadapelbagai latar belakang akademik dan dengankepujian akademik yang cemerlang.

SEKTOR LUAR NEGERI

Imbangan PembayaranKedudukan sektor luar negeri Malaysia mengukuhpada tahun 2007. Imbangan pembayarankeseluruhan adalah lebih besar, disebabkan olehlebihan akaun semasa yang lebih besar, sementaraaliran keluar bersih dalam akaun kewangan menjadisederhana. Lebihan dagangan yang terus besar,didorong oleh pertumbuhan eksport komoditi yangkukuh, dan kedudukan akaun perkhidmatan danpendapatan yang lebih baik menyumbang kepadalebihan akaun semasa yang lebih besar. Secarakhususnya, akaun perkhidmatan mencatat lebihanbuat kali pertama disebabkan terutamanya olehpeningkatan perolehan pelancongan danpengangkutan. Keuntungan dan dividen yang lebihtinggi daripada syarikat Malaysia yang melabur diluar negeri serta pulangan lebih besar daripada rizabantarabangsa menyumbang kepada defisit akaunpendapatan yang lebih rendah.

Kedudukan luaran Malaysiaterus kukuh, disokong olehlebihan akaun semasa yangbesar didorong oleh eksportkomoditi yang kukuh. Yangketara, akaun perkhidmatanmencatat lebihan buat kalipertama

Dalam akaun kewangan, prospek ekonomidan sentimen pelabur yang bertambah baikmenyumbang kepada aliran masuk bersihpelaburan langsung asing (FDI) dan pelaburanportfolio yang lebih tinggi. Walau bagaimanapun,aliran masuk ini diimbangi oleh pelaburanlangsung luar negeri yang lebih tinggi olehsyarikat Malaysia, dan aliran keluar bersih

pelaburan lain. Berikutan pelarasan bagi kesilapandan ketinggalan, yang termasuk pengurangannilai rizab antarabangsa Bank Negara Malaysiahasil daripada penilaian semula rizab berikutanpengukuhan ringgit berbanding dengan matawang utama, rizab antarabangsa bersihmeningkat sebanyak RM45.3 bilion kepadaRM335.7 bilion atau bersamaan denganUSD101.3 bilion pada 31 Disember 2007. Rizabterus meningkat kepada RM384.1 bilion ataubersamaan dengan USD116.3 bilion pada 29Februari 2008. Kedudukan rizab ini memadaiuntuk membiayai 9.6 bulan import tertangguhdan ialah 7.1 kali hutang luar negeri jangkapendek. Rizab Malaysia boleh digunakan dan tiadahalangan untuk menggunakannya.

Akaun SemasaAkaun semasa mencatat lebihan yang lebih besarsebanyak RM99.3 bilion atau 15.8% daripada PNK(2006: RM93.4 bilion atau 16.8% daripada PNK),disokong oleh lebihan dagangan yang besar danakaun perkhidmatan dan pendapatan yangbertambah baik. Lebihan dagangan didorong oleheksport komoditi yang kukuh hasil daripada hargaminyak sawit dan mineral yang tinggi. Pada tahunitu, eksport komoditi yang mempunyai kandunganimport yang rendah menyumbang kepada 73%daripada lebihan dagangan.

Eksport kasar meningkat pada kadarsederhana sebanyak 2.7% pada tahun 2007(2006: 10.3%) disebabkan oleh permintaanlemah terhadap eksport perkilangan yangsebahagiannya dihadkan oleh pertumbuhankukuh eksport komoditi utama.

Pertumbuhan dalam eksport baranganperkilangan menjadi sederhana kepada 0.3%pada tahun 2007 (2006: 10.1%) akibatkemerosotan eksport E&E (-4.2%; 2006: 6.4%)dan penyederhanaan dalam eksport bukan E&E(8.1%; 2006: 17.2%). Prestasi lemah dalameksport E&E disebabkan terutamanya olehpenurunan permintaan terhadap komputer danalat ganti dari pasaran AS berikutan pelaburanyang lemah dalam kelengkapan dan perisian olehsektor korporat, khususnya pada awal tahun2007. Eksport E&E juga terjejas kesan daripadaharga yang lebih rendah pada tahun itu berikutanlebihan inventori segmen cip separa konduktortertentu dan persaingan sengit dalam kalanganpengeluar utama global. Eksport keluaran elektrikterus kekal lemah disebabkan oleh peralihan


35


daripada keluaran produk biasa seperti tiubtelevisyen sinar katod dan pemain VCD kepadakeluaran produk dengan nilai ditambah lebih

tinggi seperti televisyen LCD definisi tinggi,perakam DVD dan pemain Blu-ray. Walaubagaimanapun, terdapat tanda-tanda pemulihandalam eksport keluaran E&E menjelang akhirtahun didorong oleh segmen komputer dan alatganti.

Dalam segmen bukan E&E, eksport kimia dankeluaran kimia berkembang sebanyak 13.8%pada tahun 2007 (2006: 10.7%). Prestasi eksportyang lebih baik disokong oleh permintaan dari AS,EU dan rantau Asia serta harga yang lebih tinggisejajar dengan peningkatan dalam harga inputkomoditi. Sementara itu, eksport keluaranmakanan menunjukkan pertumbuhan kukuhsebanyak 23.6% disebabkan sebahagiannya olehpeningkatan permintaan terhadap makanan Halaldari negara Timur Tengah. Eksport tekstil danpakaian serta keluaran petroleum merosotdisebabkan oleh permintaan lemah oleh pembeliutama eksport Malaysia.

Rajah 1.30Akaun Semasa

a Anggaran

-100

0

100

200

300

400

500

600

700

2005 2006 2007a

RM bilion RM bilion

Eksport barangan Import barangan

Imbangan perkhidmatandan pendapatan

Imbangan akaunsemasa (skala kanan)

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

Jadual 1.16Imbangan Pembayaran

Butiran2006 2007a

+ - Bersih + - Bersih

RM bilion

Barangan 589.7 455.2 134.6 605.8 477.7 128.1Akaun perdagangan 589.0 480.8 108.2 605.2 504.8 100.3

Perkhidmatan 80.0 87.0 -6.9 97.1 96.1 1.0

Imbangan barangan dan perkhidmatan 669.8 542.2 127.6 702.9 573.8 129.1

Pendapatan 31.0 48.3 -17.4 38.8 52.5 -13.7Pindahan semasa 1.1 18.0 -16.9 1.2 17.3 -16.1

Imbangan akaun semasa 701.9 608.5 93.4 742.9 643.5 99.3% daripada PNK 16.8 15.8

Akaun modal – -0.1

Akaun kewangan -43.5 -37.0Pelaburan langsung … -8.8Pelaburan portfolio 12.9 18.4Pelaburan lain -56.4 -46.6

Imbangan akaun modal dan kewangan -43.5 -37.1

Kesilapan dan ketinggalan -24.8 -16.9antaranya:

Penambahan (+) atau pengurangan (-) nilai rizab hasildaripada penilaian semula pertukaran asing -6.9 -5.6

Imbangan keseluruhan 25.2 45.3

Rizab antarabangsa Bank Negara Malaysia, bersih 290.4 335.7Dalam USD bilion 82.5 101.3

Nota: Angka-angka tidak semestinya terjumlah disebabkan oleh penggenapan

a Anggaran… Terlalu kecil

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Bank Negara Malaysia


36


Eksport komoditi utama terus berkembangpada kadar dua angka bagi tahun kelima berturut-turut, meningkat sebanyak 14.7%. Jumlah eksportkomoditi melepasi paras RM100 bilion pada tahun2007, sekaligus menyebabkan bahagiannya daripadaeksport kasar naik kepada 18.8% (2001: 13%).Prestasi yang menggalakkan adalah disebabkan olehkesan harga komoditi yang tinggi yang naik secarapurata sebanyak 18.5% pada tahun 2007.

Eksport pertanian meningkat 24.4% padatahun 2007, didorong terutamanya olehpeningkatan yang ketara dalam eksport minyaksawit. Eksport minyak sawit terus kukuh

sebanyak 47.8%, disebabkan keseluruhannyaoleh harga yang lebih tinggi, iaitu purataRM2,368 setan (2006: RM1,544 setan).Permintaan kukuh, khususnya untuk kegunaanbio bahanapi (biofuel) menyebabkan hargaminyak sawit berkait rapat dengan pergerakanharga minyak mentah. Sementara itu, jumlaheksport merosot sebanyak 3.7% disebabkanpembelian yang lebih rendah oleh India dan EUekoran daripada peralihan kepada minyak lainyang lebih murah seperti minyak biji sesawi.Walau bagaimanapun, eksport ke RR China terusberkembang, mencakupi 28% daripada jumlaheksport minyak sawit Malaysia. Di samping itu,permintaan dari AS terus kukuh keranapengilang-pengilang makanan AS terus beralihuntuk menggunakan minyak sawit dalamkeluaran makanan. Begitu juga, eksport komoditipertanian lain seperti getah, kayu balak dan kayusiap digergaji, mengalami penurunan pada tahun2007. Seiring dengan penurunan pengeluarangetah di Malaysia, jumlah eksport mengalamikejatuhan sebanyak 10.9%. RR China masihmerupakan pengimport terbesar getah Malaysia,mencakupi 36.4% daripada jumlah eksport getahpada tahun 2007, diikuti dengan rapat olehKesatuan Eropah, dengan jumlah bahagiansebanyak 28.9%.

Pertumbuhan dalam eksport mineral secararelatifnya dapat dikekalkan pada 7.5% padatahun 2007, dipacu terutamanya oleh harga yanglebih tinggi dan sebahagian kecilnya olehpeningkatan dalam jumlah eksport. Peningkataneksport minyak mentah disokong oleh kenaikanharga (2.9%), dan juga kenaikan semula jumlaheksport (0.5%) setelah merosot sebanyak 8%

Rajah 1.31 Prestasi Eksport Industri Elektronik dan Bukan Elektronik

-10-5

05

1015

2025

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4


Eksport Perkilangan Elektronik Bukan elektronik

2006 2007


Jadual 1.17Eksport Kasar

2006 2007a


Eksport kasar 10.3 2.7Perkilangan 10.1 0.3

di antaranya:Elektronik dan keluaran elektrik 6.4 -4.2Kimia dan keluaran kimia 10.7 13.8Keluaran logam 33.0 15.7Keluaran petroleum 27.2 3.8

Pertanian 12.5 24.4di antaranya:

Minyak kelapa sawit 13.7 47.8Getah 42.3 -10.9

Mineral 8.6 7.5di antaranya:

Minyak mentah dan kondensat 8.1 3.5Gas asli cecair 12.0 12.3

a AwalanSumber: Jabatan Perangkaan Malaysia

Rajah 1.32 Prestasi Eksport Komoditi

-10

0

10

20

30

40

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4


Eksport Komoditi Pertanian Mineral

2006 2007



37


pada tahun sebelumnya. Kenaikan jumlah eksportdisokong oleh permintaan global yang kukuh,serta peningkatan pengeluaran dari telaga minyakKikeh yang memulakan operasi pada tahun itu. Initerus disokong oleh pertumbuhan mampan dalameksport LNG, yang berkembang sebanyak 12.3%,dalam keadaan harga yang lebih tinggi danpeningkatan pembelian dari Korea, pengimportutama LNG.

Import kasar meningkat 5% mencerminkanterutamanya import input untuk eksportperkilangan serta permintaan lebih tinggiterhadap barangan pengguna dan modal. Importbarangan pengantara, iaitu komponen utamaimport, berkembang 6.9%. Ini mencerminkanpertumbuhan import bekalan perindustrian yangdiproses, khususnya logam, bahan kimia dankeluaran kimia, dan emas separa perkilangan.Permintaan yang meningkat terhadap bahanyang digunakan oleh industri pembinaanmenyokong import logam, sementarapermintaan terhadap plastik dari KesatuanEropah merangsang import bahan kimia. Seiringdengan permintaan dalam negeri yang kukuh,import pengantara berkaitan denganpengilangan barangan untuk pasaran dalamnegeri juga berkembang. Penggunaan dalamnegeri yang kukuh menyokong pertumbuhanimport bahan utama dan juga yang diprosesuntuk industri makanan dan minuman.

Yang ketara, pengembangan berterusan dalamaktiviti pelaburan menghasilkan import baranganmodal yang lebih tinggi (7.2%). Import modaldisalurkan terutamanya kepada sektor perkilangan,perkhidmatan, dan perlombongan, terutamanyauntuk pengembangan kapasiti dan peningkatankepada teknologi baharu. Pelaburan bagipengembangan kapasiti dalam sektor perkilangan,khususnya logam dan keluaran elektronik canggih,dan dorongan ke arah kecekapan bahan api telahmembawa kepada import jentera serta penjanadan turbin yang lebih tinggi. Peningkatan aktivitipencarian dan pembangunan dalam sektor minyakdan gas, dan pelaksanaan projek-projek di bawahRancangan Malaysia Kesembilan meningkatkanimport bagi kelengkapan pembinaan danperlombangan serta import kenderaan sokonganluar pesisir.

Berikutan pertumbuhan berterusan dalampenggunaan swasta, import baranganpenggunaan berkembang 3.6%. Pertumbuhandalam import barangan penggunaan mencerminkanimport makanan dan minuman yang lebih tinggibagi penggunaan isi rumah. Walau bagaimanapun,import barangan separa tahan lama seperti barangkulit, pita dan rekod, menurun.

Pasaran eksport Malaysia terus bersifatpelbagai. Mencerminkan hal ini, indekskepelbagaian eksport dan import, sebagaimana

Jadual 1.18Import mengikut Penggunaan Akhir

2006 2007a

Perubahan Perubahantahunan (%) tahunan (%)

Barangan modal 7.4 7.2Barangan modal (kecuali alat kelengkapan pengangkutan) 5.4 5.6Alat kelengkapan pengangkutan 23.5 17.8

Barangan pengantara 8.8 6.9Makanan dan minuman, terutamanya untuk industri 24.9 21.0Bekalan perindustrian, t.s.t.l. 11.1 17.0Bahan api dan pelincir 25.7 2.0Alat ganti dan aksesori barangan modal (kecuali alat kelengkapan pengangkutan) 5.1 0.4

Barangan penggunaan 13.4 3.6Makanan dan minuman, terutamanya untuk penggunaan isi rumah 4.8 6.8Barangan pengguna, t.s.t.l. 18.8 1.8

Eksport semula 50.6 -22.4

Import Kasar 10.8 5.0

t.s.t.l. Tidak disenarai di tempat laina Awalan



38


yang diukur oleh indeks Herfindahl – Hirschmannyang dinormalkan terus menurun masing-masingkepada 0.124 dan 0.116 pada tahun 2007 (2006:masing-masing 0.145 dan 0.122). Peningkatandalam kepelbagaian perdagangan dicerminkanmelalui pengukuhan berterusan rangkaianperdagangan ke India, Asia Barat dan Australia.Eksport ke Australia dan India didorong olehpermintaan terhadap keluaran berkaitanpetroleum dan E&E, sementara eksport ke AsiaBarat lebih pelbagai, merangkumi keluaran E&E,barang kemas dan minyak sawit. Bahagian eksportyang meningkat ke Kesatuan Eropahmencerminkan penembusan perdagangan yangmeningkat ke pasaran Eropah Selatan.Kepelbagaian dalam pasaran tradisi ASEAN jugamenunjukkan penambahbaikan denganpeningkatan penembusan perdagangan ke dalampasaran baru muncul seperti Vietnam.

AS terus menjadi rakan dagangan terbesarMalaysia walaupun mengalami penurunan dalambahagian kepada 15.6% daripada jumlah eksportMalaysia (2000: 20.5%). Sementara eksportkomputer dan alat ganti serta komponen mesinpejabat menurun, eksport minyak sawitmeningkat. Peningkatan dalam eksport minyaksawit sebanyak 13.4% disokong oleh harga yang

tinggi serta peningkatan penggunaan minyaksawit oleh pengilang makanan AS. Singapurakekal sebagai rakan dagangan Malaysia keduaterbesar. Eksport bahan kimia dan petroleummentah yang lebih tinggi berikutan permintaanyang meningkat oleh industri petrokimiaSingapura mengurangkan penurunan dalam

Indeks kepelbagaian eksport and import ialah Indeks Herfindahl-Hirschmann yang telah diubahsuaikan. Ia telah dinormalkan untuk mendapatkan indeks dalam lingkungan 0 hingga 1. Indeks yang lebih rendah menunjukkan tahap kepelbagaian yang lebih tinggi.

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 20070.10

0.12

0.14

0.16

0.18

0.20

0.22

0.24

Rajah 1.33Indeks Kepelbagaian Eksport dan Import

Indeks kepelbagaian importIndeks kepelbagaian eksport

Jadual 1.19Haluan Perdagangan Luar Negeri

2007a

Eksport ImportImbangan

perdagangan

RM bilionPerubahan

RM bilionPerubahan

RM biliontahunan (%) tahunan (%)

Jumlah 605.2 2.7 504.8 5.0 100.3antaranya:

Amerika Syarikat 94.5 -14.5 54.7 -9.2 39.8Kesatuan Eropah (EU) 77.8 3.6 59.9 9.5 17.9

Negara ASEAN tertentu1 154.3 1.2 122.7 5.2 31.6

Negara-negara Timur Laut Asia tertentu 120.5 10.4 133.2 8.3 -12.7Republik Rakyat China 53.0 24.3 64.9 11.5 -11.9Hong Kong SAR 28.0 -4.0 14.7 16.0 13.3China Taipei 16.5 2.6 28.7 9.5 -12.3Korea Selatan 23.0 8.2 24.9 -3.8 -1.9

Asia Barat 18.9 18.1 17.4 -13.0 1.6Jepun 55.2 5.8 65.5 3.1 -10.3India 20.2 7.6 7.1 44.7 13.1

Nota: Angka-angka tidak semestinya terjumlah disebabkan oleh penggenapan1 Singapura, Thailand, Indonesia, Filipina, Brunei Darussalam dan Vietnama Awalan



39


eksport E&E. Sementara itu, eksport ke Jepunterus kukuh disokong oleh permintaan terhadapLNG dan minyak sawit. Jepun kekal sebagaisumber terpenting import merangkumiterutamanya substrat bagi litar bersepadu, perantisepara konduktor, kelengkapan pengangkutandan kapal.

Peningkatan perdagangan ke pasaran diEropah Selatan mendorong kepada peningkatandalam bahagian perdagangan Malaysia denganKesatuan Eropah (EU). Eksport ke Itali, iaitupasaran yang sedang meningkat dengansebahagian besarnya merangkumi penyamanudara, radio dan alat ganti televisyen.Perdagangan dengan Belgium juga kukuh denganeksport merangkumi terutamanya mesinpemprosesan data automatik dan kamera,sementara import pula merangkumi terutamanyabahan kimia dan ubat. Walau bagaimanapun,United Kingdom, Jerman, Belanda dan Peranciskekal sebagai rakan dagangan utama Malaysiadalam EU.

Eksport ke Timur Laut Asia (tidak termasukJepun) berkembang 10.4% didorong olehpertumbuhan dalam eksport ke RR China danKorea Selatan. Aktiviti ekonomi yang kukuh di RRChina dan pengembangan perdagangan dalamrantau melalui rangkaian pengeluaran

mencetuskan permintaan terhadap eksport litarbersepadu, alat ganti mesin pejabat, bahan kimiadan minyak sawit dari Malaysia. RR China munculsebagai pasaran terbesar bagi minyak sawitMalaysia, mencakupi 28% daripada jumlaheksport minyak sawit. Sementara itu, RR Chinajuga muncul sebagai sumber import Malaysiakedua terpenting, dengan import merangkumiterutamanya komponen E&E dan bahan kimia.Eksport ke Korea Selatan disokong olehpertumbuhan kukuh dalam LNG dan minyakmentah disebabkan oleh peningkatanpenggunaan tenaga dan permintaan daripadaindustri petrokimia Korea Selatan.

Perdagangan dengan ASEAN (tidak termasukSingapura) terus berdaya tahan, dengan eksportberkembang 6.6% pada tahun 2007. Yang ketara,perdagangan dengan Vietnam dan Indonesiamencatat pertumbuhan kukuh masing-masingsebanyak 23.8% dan 19%. Peningkatanketerbukaan Vietnam terhadap perdaganganselepas menyertai Pertubuhan Perdagangan Dunia(WTO) pada bulan November 2006 menyumbangkepada peningkatan dalam bahagian eksportMalaysia ke Vietnam. Eksport yang lebih tinggimencerminkan eksport keluaran besi dan keluli bagiindustri pembinaan dan keluaran E&E. Sementaraitu, eksport ke Indonesia disokong oleh permintaanterhadap keluaran petroleum dan kimia.

Rajah 1.34Destinasi Eksport (% bahagian)

1 Thailand, Indonesia, Filipina, Brunei Darussalam dan Vietnam

2 Hong Kong SAR, Korea Selatan dan China Taipei

2000 2007

Singapura18.4%

Jepun13.1%

Republik Rakyat China3.1%

Negara Perindustrian Baharu2

11.7%

Negara-negara lain11.7%

Kesatuan Eropah13.7%

Amerika Syarikat20.5%

ASEAN1

7.8% Negara-negara lain17.0%

ASEAN1

10.9%

Kesatuan Eropah12.9%

Amerika Syarikat15.6%

Negara Perindustrian Baharu2

11.1%

Singapura14.6%

Jepun9.1%

Republik Rakyat China8.8%


40


Prestasi kukuh industri perkhidmatan padatahun 2007 dicerminkan oleh perubahan dalamkedudukan akaun perkhidmatan daripada defisitkepada lebihan (RM1 bilion atau 0.2% daripadaPNK). Peningkatan dalam akaun perkhidmatandisebabkan terutamanya oleh kenaikan dalameksport perkhidmatan perjalanan danpengangkutan yang secara bersama mencakupilebih daripada dua pertiga daripada jumlahperolehan perkhidmatan kasar. Yang ketara, akaunperjalanan mencatat lebihan yang lebih besarsebanyak RM26.3 bilion mencerminkanterutamanya pendapatan pertukaran asing yanglebih tinggi hasil daripada peningkatan ketaraketibaan pelancong sempena Tahun MelawatMalaysia (TMM) 2007.

pendapatan daripada aktiviti pemunggahan. Dariaspek pembayaran, aliran keluar bagi tambangpengangkutan yang sebahagian besarnya adalahuntuk pengangkutan laut, meningkat pada kadaryang lebih perlahan berikutan pertumbuhan yangsederhana dalam perdagangan.

Akaun perkhidmatan lain mencatat defisityang tinggi sedikit, iaitu sebanyak RM11.4 bilion,mencerminkan terutamanya aliran keluar bersihuntuk royalti dan fi lesen serta pembayaran untukperkhidmatan profesional dan kewangan,sementara permintaan terhadap perkhidmatankomunikasi dan pembinaan yang diimport

Jadual 1.20Akaun Perkhidmatan dan Pendapatan

2006 2007a

RM bilion

Bersih + – Bersih

Akaun Perkhidmatan -6.9 97.1 96.1 1.0% daripada PNK -1.2 0.2

Pengangkutan -19.6 24.2 37.7 -13.5Perjalanan 23.5 44.3 18.0 26.3Perkhidmatan lain -10.4 28.3 39.7 -11.4Urus niaga Kerajaan t.d.t.l. -0.4 0.3 0.7 -0.4

Akaun Pendapatan -17.4 38.8 52.5 -13.7% daripada PNK -3.1 -2.2

Pampasan pekerja -0.3 5.4 5.9 -0.5Pendapatan pelaburan -17.1 33.4 46.6 -13.2

Nota: Angka-angka tidak semestinya terjumlah disebabkan oleh penggenapant.d.t.l. Tidak dicatat di tempat laina Anggaran


a AnggaranSumber: Lembaga Penggalakan Pelancongan Malaysia dan Jabatan Perangkaan Malaysia

Ketibaan pelancong dalam juta Perolehan dalamRM bilion

Rajah 1.35 Ketibaan Pelancong dan Perolehan Pelancongan

Ketibaan pelancong Perolehan pelancongan(skala kanan)

0

5

10

15

20

25

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007a051015202530354045

Lebihan dalam akaunperkhidmatan disebabkanperolehan pelancongan danpengangkutan yang lebihtinggi

Ketibaan pelancong berkembang kukuhsebanyak 19.5% kepada 21 juta pelancongdisebabkan oleh kempen TMM 2007. Ketibaanpelancong adalah terutamanya dari negara-negara ASEAN, RR China, India dan Timur Tengah.Rangkaian perkhidmatan udara yang lebih besardan peningkatan tahap pendapatan telahmerangsang peningkatan dalam ketibaanpelancong dari negara serantau, sementara prosesyang dipermudah dan kelonggaran keperluan visaterus menyokong pertumbuhan ketibaanpelancong dari RR China dan India. Demikian juga,pelancong jarak sederhana dan jauh dari BenuaAmerika, Eropah dan Oceania turut meningkatpada tahun itu.

Faktor penyumbang lain kepadapenambahbaikan dalam akaun perkhidmatan ialahdefisit yang lebih rendah dalam akaunpengangkutan (RM13.5 bilion) disebabkanpendapatan yang lebih tinggi daripadaperkhidmatan penumpang, kargo dan sewa. Yangketara, pendapatan daripada tambangpenumpang naik dua kali ganda, disokong olehpermintaan perjalanan yang lebih besar di dalamrantau. Jumlah kargo pemunggahan lebih tinggiyang berpunca sebahagian besarnya dari HongKong SAR, RR China, China Taipei, Jepun danSingapura telah membawa kepada peningkatan


41


meningkat. Aliran keluar untuk royalti dan fi lesenmencerminkan pemerolehan dan penggunaanberterusan hak harta intelek. Aliran keluar bersihuntuk perkhidmatan kewangan dan insuransdisebabkan terutamanya pembayaran terhadap cajkustodian, fi komitmen pinjaman, serta insuranssemula risiko tinggi dan khusus. Permintaan yangtinggi terhadap perkhidmatan perantauan,transmisi imej dan telepersidangan mendorongkepada aliran keluar bersih yang lebih tinggidalam perkhidmatan komunikasi. Sementara itu,pembayaran yang lebih besar untuk perkhidmatanpembinaan mencerminkan peningkatan importperkhidmatan untuk loji kuasa dan petrokimiaserta pembangunan telaga laut dalam bagiindustri minyak dan gas.

Aliran keluar dalam akaun perkhidmatan laindikurangkan oleh aliran masuk disebabkankomisen yang diperoleh daripada pemerolehanbarangan di luar negara untuk dijual semulakepada bukan pemastautin dan juga eksportperkhidmatan komputer dan IT. Pendapatankomisen daripada aktiviti perdaganganantarabangsa kekal mapan, mencerminkanpenyertaan berterusan pedagang Malaysia dalampasaran antarabangsa. Perdagangan terutamanyadalam barangan elektrik dan elektronik, minyaksawit serta keluaran berkaitan petroleum, dengansebahagian besar perolehan adalah dari AS danSingapura. Sejajar dengan pengembangan dalamindustri SSO dan pembangunan produk aplikasiperisian baharu untuk sektor ICT, perolehandaripada eksport komputer dan perkhidmatan ITbertambah baik. Pertumbuhan disokong olehpusat-pusat SSO institusi kewangan serta pusat ITserantau bagi syarikat minyak dan gas yangmenyediakan sokongan teknikal, kejuruteraan,penyelidikan, dan penyelesaian pembangunanuntuk syarikat sekutu. Negara-negara serantau,dalam usaha masing-masing untuk meningkatkanperkhidmatan IT telah muncul sebagai pasaraneksport bagi perisian dan perkhidmatan sokonganIT Malaysia.

Akaun pendapatan terus bertambah baikpada tahun 2007, dengan defisit menurunkepada RM13.7 bilion atau 2.2% daripada PNK.Keuntungan dan dividen yang terakru kepadasyarikat Malaysia, khususnya dalam sektorperkilangan, perlombongan dan kewangan,meningkat kepada RM14.7 bilion, mencerminkankejayaan operasi syarikat Malaysia yang melabur diluar negeri. Penambahbaikan dalam akaun

-5

0

510

15

20

2530

35

40RM bilion

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007a

a AnggaranSumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Bank Negara Malaysia

Rajah 1.36 Pendapatan Pelaburan Langsung

Pendapatan terakru kepada syarikat Malaysia yang melabur di luar negeri

Pendapatan terakru kepada pelabur asing yang melabur di Malaysia

Perolehan yang dilaburkan semula oleh pelabur asing

pendapatan juga disebabkan oleh pulanganterhadap pegangan rizab luar yang lebih tinggi.Sementara itu, keuntungan dan dividen terakrukepada pelabur asing di Malaysia terus besardisebabkan Malaysia terus menjadi pusatkeberuntungan untuk MNC global. Kira-kiraseparuh daripada keuntungan dan dividen inidikekalkan di Malaysia untuk pelaburan semula.

Akaun KewanganPada tahun 2007, akaun kewangan mencatataliran keluar bersih yang lebih kecil sebanyakRM37 bilion, disebabkan aliran keluar bersihpelaburan lain menjadi sederhana, sementarapelaburan langsung luar negeri bersih yang lebihbesar oleh syarikat Malaysia telah diimbangisebahagiannya oleh aliran masuk bersih FDI danpelaburan portfolio yang lebih tinggi. Lebihanakaun semasa yang kukuh adalah lebih daripadamencukupi untuk membiayai aliran keluar dalamakaun kewangan.

Pada tahun itu, aliran masuk kasar FDI terusmeningkat kepada RM46.1 bilion atau bersamaandengan 7.4% daripada PNK. Aliran masuk FDI kasaradalah menyeluruh dan disalurkan terutamanya kedalam sektor perkilangan (38%), perkhidmatan(24%), pertanian (20%) dan minyak dan gas (18%).FDI kasar yang lebih besar pada tahun itudisebabkan terutamanya oleh aliran masuk modalekuiti yang lebih tinggi, yang sebahagian besarnyadaripada pemerolehan kepentingan tempatan yangmeningkat oleh syarikat-syarikat asing. Sementaraitu, pendapatan MNC sedia ada yang dikekalkanuntuk pelaburan semula dan aliran masuk hasil


42


daripada pengambilan pinjaman antara syarikatdapat dikekalkan. Perkembangan ini menunjukkankeyakinan pelabur asing terhadap ekonomi Malaysiadan bahawa negara ini masih menjadi sebuahdestinasi tarikan pelaburan. Selepas mengambil kirapelarasan bagi aliran keluar yang berpuncaterutamanya daripada pembayaran balik pinjamankepada syarikat induk di luar negeri, aliran bersih FDImeningkat kepada RM29.1 bilion atau 4.6%daripada PNK.

Pusat Kewangan Islam Antarabangsa Malaysia(MIFC), termasuk liberalisasi pemilikan asing dalamkewangan Islam, telah membuahkan hasil yangpositif sebagaimana yang dimanifestasikan dalampeningkatan kepentingan dan pelaburan asingdalam perbankan Islam dan takaful pada tahunitu. Yang ketara, lesen perbankan dan takafulyang baharu, telah dianugerahkan kepada sebuahbank Islam antarabangsa dan sebuah pengendalitakaful asing untuk beroperasi di Malaysia.Sementara itu, terdapat pemerolehan kepentinganyang besar dalam dua institusi perbankantempatan oleh bank asing dari Hong Kong SARdan Australia. Peningkatan minat asing untukmewujudkan operasi perkhidmatan perkongsiandan penggunaan perkhidmatan pihak ketiga(shared services and outsourcing, SSO) di Malaysiatelah dicerminkan dengan bermulanya operasi 19buah syarikat SSO baharu milik penuh asing dibawah status Koridor Raya Multimedia (MSC)pada tahun 2007. Pelaburan asing dalamsubsektor perdagangan borong dan runcitdicerminkan oleh pengembangan saluran dagangruncit sedia ada dan pewujudan saluran dagangbaharu di bandar dan di perbandaran barumuncul, sejajar dengan penggunaan dalam negeridan aktiviti pelancongan yang kukuh.

Harga minyak mentah yang kukuh danpermintaan global yang teguh serta penemuanmedan minyak dan gas laut dalam luar pesisir diSabah dan Terengganu pada tahun-tahunkebelakangan ini membawa kepada aliran masuk

Jadual 1.21Imbangan Pembayaran: Akaun Kewangan

2006 2007a

RM bilion

Akaun Kewangan -43.5 -37.0

Pelaburan Langsung … -8.8Di Malaysia 22.2 29.1Di luar negeri -22.2 -37.9

Pelaburan Portfolio 12.9 18.4

Pelaburan Lain -56.4 -46.6Sektor awam1 -8.0 -5.8

Kerajaan Persekutuan -3.1 -2.3PABK -5.0 -3.5

Sektor swasta -48.4 -40.8

Nota: Angka-angka tidak semestinya terjumlah disebabkan oleh penggenapan1 Tidak termasuk bon dan nota yang diterbitkan di luar negeri oleh Kerajaan

Persekutuan dan PABKa Anggaran… Terlalu kecil


Aliran masuk FDI danpelaburan portfolio yang lebihtinggi mencerminkanpeningkatan peluang dankeyakinan yang teguhterhadap ekonomi Malaysia.Kapasiti yang bertambah danminat yang meningkatdaripada syarikat Malaysiauntuk mengembangkan danmempelbagaikan operasi keluar negeri, menyebabkanaliran keluar pelaburan luarnegeri yang lebih banyak

Sektor perkilangan terus menarik aliran masukFDI yang agak besar walaupun terdapat kelembapandalam eksport produk E&E. FDI dalam industri E&Edibiayai terutamanya oleh perolehan tertahan dansebahagian besarnya adalah untuk peningkatankelengkapan dan teknologi serta mewujudkanbarisan keluaran dan kapasiti yang baharu. Aktivitihuluan yang pesat dalam sektor minyak dan gasmenyediakan rangsangan kepada pertumbuhanpelaburan dalam industri penapisan petroleum danindustri keluaran berkaitan petroleum. Aliran masukbaharu modal ekuiti adalah disebabkan terutamanyaoleh pemerolehan kepentingan yang besar dalamsyarikat Malaysia, dalam industri kertas dan yangberkaitan dengan kertas oleh pelabur berpangkalandi India dan Australia.

Dalam sektor perkhidmatan, FDI terus kukuhdan disalurkan terutamanya ke dalam subsektorkewangan dan insurans; harta tanah danperkhidmatan perniagaan; perdagangan borongdan runcit; serta penginapan dan restoran. Inisiatif


43


FDI yang ketara ke dalam sektor minyak dan gas.Pelaburan dari operasi cari gali hingga ke aktivitipengeluaran dan pembangunan, kebanyakannyadilaksanakan oleh PETRONAS melalui usaha samadengan rakan niaga antarabangsa melalui kontrakperkongsian pengeluaran. Sementara itu, aliranmasuk FDI ke dalam sektor pertanian disebabkanterutamanya oleh penggabungan dan penyusunansemula sebuah syarikat perladangan kelapa sawitMalaysia bersama dengan rakan niaganya yangberpangkalan di Singapura.

Pada tahun 2007, Kerajaan terus mengambillangkah dasar dan melaksanakan inisiatif untukmeningkatkan lagi iklim perniagaan dan pelaburandi Malaysia dan dengan demikian, menarik lebihbanyak FDI. Pasukan Petugas Khas PemudahcaraPerniagaan (PEMUDAH) dibentuk untuk menelitidan menambahbaikkan sistem penyampaianperkhidmatan sektor awam untuk meningkatkankecekapan dan mengurangkan kos untukmenjalankan perniagaan. Beberapa bidangpenting dalam sistem penyampaian berkaitandengan operasi pelaburan dan perniagaandiperkemas dan ditambahbaikkan pada tahun itu.Ini termasuklah pemprosesan pas kerja ekspatriat,pendaftaran perniagaan, penilaian kesan alamsekitar dan juga pemulangan balik cukai kepadaperusahaan perniagaan.

Sementara itu kerajaan juga mengumumkaninsentif cukai yang lumayan dan memberifleksibiliti kepada pelabur asing untuk melaburdan menjalankan operasi di tiga koridor ekonomi,iaitu Wilayah Pembangunan Iskandar (IDR),Wilayah Ekonomi Koridor Utara (NCER) dan

Wilayah Ekonomi Pantai Timur (ECER).Persekitaran pelaburan dan perniagaan yangmenyokong adalah seiring dengan matlamatuntuk merancakkan pelaburan dalam subsektorperkhidmatan baharu seperti penjagaan kesihatandan pendidikan, aktiviti perkilangan dan pertaniandengan nilai ditambah yang tinggi, pelancongandan juga industri minyak dan gas. Dalam bajet2008, Kerajaan mengumumkan liberalisasiselanjutnya bagi pemilikan asing dalamperniagaan pengurusan dana Islam danmemudahkan pengeluaran visa dan permit untukekspatriat bagi memudahkan pengambilan pekerjaberkemahiran tinggi dan profesional untukmemenuhi permintaan industri.

Sementara FDI terus penting dalam pelanpembangunan jangka panjang Malaysia, Kerajaanjuga memainkan peranan yang aktif untukmenyokong inisiatif oleh syarikat Malaysia untukmempelbagaikan dan mengembangkan operasimasing-masing di luar negeri. Dalam hal ini, BankNegara Malaysia pada April 2007 telahmeliberalkan lagi peraturan pentadbiranpertukaran asing lagi peraturan yangmembabitkan pelaburan luar negeri.

Pada tahun 2007, pelaburan langsung luarnegeri oleh syarikat Malaysia meningkat denganketara kepada RM37.9 bilion, mencerminkankeupayaan yang meningkat dan bertambahnyaminat syarikat Malaysia untuk merebut peluang diluar negeri. Sebahagian besar pelaburan inidilakukan melalui pemerolehan kepentingan yangbesar dalam operasi atau perniagaan yang sediaada di luar negeri. Dalam sektor perkhidmatan,sebuah syarikat perjudian dan peranginantempatan telah meningkatkan kehadirannya dirantau ini dan juga di pasaran lebih maju melaluipengambilalihan operasi sedia ada dan penyertaandalam pembangunan operasi yang baharu.Syarikat perkapalan dan telekomunikasi domestikjuga telah meningkatkan pelaburan masing-masing di pasaran sedang pesat membangunseperti Indonesia, Bangladesh dan Brazil.Pengembangan dan pelaburan baharu inimencerminkan daya saing dan kecanggihansyarikat Malaysia yang tinggi untuk menjadipeserta di peringkat rantau dan global. Sementaraitu, dalam sektor minyak dan gas, PETRONAS terusmengadakan perkongsian dengan beberapasyarikat minyak asing untuk aktiviti cari gali.Pelaburan luar negeri dalam sektor pembinaanterus ketara susulan kejayaan syarikat Malaysia

Rajah 1.37 Akaun Kewangan

-60

-40

-20

0

20

40

2005 2006 2007a

RM bilion

Pelaburan langsung asing (FDI)

Pelaburan portfolio

Pelaburan langsung luar negeri

Pelaburan lain

a Anggaran

Imbangan akaun kewangan


44


dalam pembidaan dan kerja yang berterusan bagibeberapa projek infrastruktur besar, jalan danlebuh raya di luar negeri, terutamanya di TimurTengah, Asia Selatan dan ASEAN.

Pada tahun 2007, terdapat aliran dua haladana portfolio yang besar, dengan episodpembalikan disebabkan terutamanya olehperkembangan luar negeri. Pada tahun itu secarakeseluruhannya, pelaburan portfolio mencatataliran masuk bersih yang lebih besar sebanyakRM18.4 bilion. Aliran masuk bersih besar padaseparuh tahun pertama, yang didorongterutamanya oleh sentimen positif pelabur yangkukuh, lebih daripada mengimbangi aliran keluarbersih pada separuh tahun kedua yangdisebabkan terutamanya oleh kebimbanganberkaitan dengan masalah subprima AS. Padasuku pertama tahun itu, aliran masuk danaportfolio asing yang kukuh adalah untukpembelian ekuiti dan sekuriti hutang, disokongoleh sentimen pelabur yang bertambah baikdisebabkan oleh asas ekonomi yang lebih kukuhdan faktor-faktor tarikan yang positif, termasukpengumuman insentif khas untukmempromosikan pelaburan di IDR, pengecualianpemansuhan cukai keuntungan hartanah dan jugajangkaan peningkataan nilai ringgit. Pada sukukedua, pelabur asing menjual sebahagian daripadapemegangan ekuiti dan mengalihkan pengagihanaset masing-masing kepada sekuriti hutangdengan penarafan tinggi. Ketidaktentuan yangmemuncak dalam pasaran kewangan global yangberpunca daripada masalah subprima ASmembawa kepada penjualan bersih ekuiti dansekuriti hutang oleh pelabur asing pada sukuketiga. Walau bagaimanapun, aliran masuk danaasing untuk pelaburan dalam pasaran hutangditeruskan semula pada suku keempat sementarapelabur asing terus bersikap berhati-hati terhadappelaburan dalam pasaran ekuiti.

Pelaburan lain mencatat aliran keluar bersihyang lebih rendah sebanyak RM46.6 bilion padatahun 2007, mencerminkan aliran keluar bersihyang lebih rendah oleh sektor rasmi dan sektorswasta. Sektor rasmi mencatat satu lagipembayaran balik bersih hutang luar negeri,mencerminkan pembayaran balik bersih pinjamanoleh Kerajaan Persekutuan dan perusahaan awambukan kewangan (PABK). Sementara itu,pelaburan lain oleh sektor swasta, yangmerangkumi terutamanya peminjaman danpemberian pinjaman, dan penyimpanan dan

pengeluaran deposit oleh sektor perbankan danjuga urus niaga sektor swasta bukan bank denganrakan niaga yang tiada kaitan, mencatat alirankeluar bersih yang lebih rendah. Aliran keluarsektor perbankan, meskipun lebih rendah,mencerminkan terutamanya penempatan aset diluar negeri berikutan pempelbagaian portfolioyang meningkat oleh bank dan kemudahanmendapatkan pertukaran asing dari pasarandomestik. Sementara itu, aliran keluar oleh sektorswasta bukan bank disebabkan terutamanya olehkredit perdagangan yang diberikan olehpengeksport Malaysia, pembayaran balik kreditperdagangan oleh pengimport, dan penyimpanandeposit dengan institusi kewangan di luar negeri.

Hutang Luar NegeriMalaysia terus melaksanakan strategi pengurusanhutang luar negeri yang berhemat di sampingmemudahkan operasi perniagaan. Dalam hal ini,peraturan peminjaman mata wang asing olehpemastautin telah diliberalkan secara progresifuntuk membolehkan pemastautin mendapatkanpembiayaan mata wang asing pada kos yangkompetitif. Memandangkan persekitaranperniagaan global yang dinamik dan semakinpesat berkembang, penekanan yang lebih besartelah diberikan oleh Bank Negara Malaysiaterhadap peningkatan keupayaan pengurusanrisiko untuk mengurangkan pendedahan risikoterhadap pergerakan kadar faedah dan kadarpertukaran global serta peralihan dalam sentimenpelabur. Pengurusan hutang luar negeri disokongoleh sistem pemantauan hutang yangkomprehensif yang membolehkan pihak berkuasamemantau paras hutang keseluruhan, strukturhutang dan tanggungjawab melunaskan khidmatbayaran hutang oleh sektor awam dan swasta.

Pada akhir tahun 2007, hutang luar negeriMalaysia berjumlah RM187.4 bilion (atau USD56bilion), atau bersamaan dengan 29.9% daripadaPNK. Walaupun jumlah hutang luar negerimeningkat dengan sederhana, keupayaan negarauntuk melunaskan khidmat bayaran hutang terusmeningkat. Ini boleh dilihat dalam penurunannisbah jumlah hutang luar negeri kepada rizabantarabangsa serta eksport barangan danperkhidmatan masing-masing kepada 55.8% dan26.7% (akhir tahun 2006: masing-masing 63.5%dan 27.5%). Nisbah khidmat bayaran hutangkeseluruhan (tidak termasuk prabayaran) menurun(3.8%; 2006: 4.8%). Di samping itu, profil hutangluar negeri terus cenderung ke arah struktur


45


matang yang lebih panjang, dengan hutangjangka sederhana dan panjang mencakupi 70.9%daripada jumlah hutang. Hutang luar negerijangka pendek kekal rendah, mencakupi hanyakira-kira 8.7% daripada PNK, 16.2% daripadarizab antarabangsa dan 7.7% daripada eksportbarangan dan perkhidmatan.

mencatat pembayaran balik bersih hutang luarnegeri bagi tahun kelima berturut-turut(-RM10.4 bilion). Pada tahun 2007, KerajaanPersekutuan mengekalkan amalanmendapatkan keperluan pembiayaan sebahagianbesarnya daripada sumber dalam negeri bukaninflasi. Untuk tahun keempat berturut-turut,tiada pinjaman pasaran diperoleh daripadapasaran modal antarabangsa. Pengambilanpinjaman luar negeri keseluruhannyamencerminkan pinjaman projek yang diambilterdahulu daripada sumber rasmi dua hala danbank pembangunan pelbagai hala. Sementaraitu, pembayaran balik pinjaman luar negerimeningkat, disebabkan terutamanya olehkematangan Sukuk Global berdaulat bernilaiUSD600 juta dan prabayaran pinjaman projek.PABK mencatat pembayaran balik bersih bagitahun keenam berturut-turut pada tahun 2007.Pembayaran balik pinjaman bersih yang lebihbesar mencerminkan terutamanya kematanganbon-bon yang diterbitkan oleh syarikat dalamsubsektor elektrik, gas dan air, sektor minyak dangas, serta subsektor kewangan dan insurans, danprabayaran balik pinjaman yang lebih tinggi.Usaha yang bersungguh-sungguh untukmengurangkan pendedahan terhadap hutangluar negeri melalui prabayaran dilaksanakansebahagian besarnya oleh syarikat dalam sektorperkilangan dan subsektor komunikasi.

Sementara itu, sektor swasta mencatatpengambilan bersih hutang luar negeri berjumlah

Kedudukan hutang luar negeriterus berada pada parasberhemat, dengan profilhutang cenderung kepadastruktur matang yang lebihpanjang. Sektor awam terusmencatat pembayaran balikbersih

Jadual 1.22Hutang Luar Negeri Terkumpul

2006 2007a 2006 2007a

RM RM USD USDbilion bilion bilion bilion

Jumlah hutang 184.5 187.4 51.7 56.0Jangka sederhana

dan panjang 141.7 133.0 39.7 39.7Jangka pendek1 42.8 54.5 12.0 16.3

% daripada jumlahhutang 23.2 29.1

% daripada rizabantarabangsa bersih 14.7 16.2

% daripada PNKJumlah hutang 33.2 29.9Hutang jangka sederhana

dan panjang 25.5 21.2

% daripada eksportbarangan danperkhidmatanJumlah hutang 27.5 26.7Hutang jangka sederhana

dan panjang 21.2 18.9

Nisbah khidmat bayaranhutang (%) 4.8 3.8

1 Tidak termasuk mata wang dan deposit yang dimiliki oleh bukan pemastautindalam institusi perbankan pemastautin

a Awalan

Sumber: Kementerian Kewangan dan Bank Negara Malaysia

1 Tidak termasuk mata wang dan deposit yang dimiliki oleh bukan pemastautin

dalam institusi perbankan pemastautina Awalan

Rajah 1.38 Hutang Luar Negeri Terkumpul

020406080

100120140160180200220

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

a

RM bilion

0

10

20

30

40

50

60

70

%

Kerajaan Persekutuan PABK

Sektor swasta Jangka pendek1

Hutang/PNK (Skala kanan)

Pada tahun 2007, hutang luar negerijangka sederhana dan panjang menurun,terutamanya disebabkan hutang luar negerisektor awam yang lebih rendah. Sektor awam,merangkumi Kerajaan Persekutuan danperusahaan awam bukan kewangan (PABK),


46


RM8.6 bilion pada tahun 2007, mencerminkansebahagian besarnya pengambilan pinjaman yanglebih tinggi terutamanya oleh syarikat dalamsubsektor pengangkutan dan penyimpanan; dankomunikasi. Pengambilan pinjaman yang lebihbesar sebahagian besarnya adalah untukmembiayai perbelanjaan modal sejajar denganaktiviti pelaburan swasta yang lebih giat padatahun 2007. Pembayaran balik pada tahun 2007adalah terutamanya oleh syarikat dalam subsektorkewangan dan insurans; dan harta tanah danperkhidmatan perniagaan, serta sektorperkilangan. Sementara hutang jangka sederhanadan panjang sektor swasta mencakupi 53.8%daripada jumlah hutang jangka sederhana danpanjang, kira-kira dua pertiga daripada pinjamanini adalah pinjaman antara syarikat yangmempunyai terma yang fleksibel dan kadar faedahkonsesi.

Pada tahun 2007, hutang luar negerijangka pendek terkumpul meningkat kepadaRM54.5 bilion (akhir tahun 2006: RM42.8 bilion),disebabkan terutamanya oleh peminjaman antarabank berikutan operasi perbendaharaan.Sementara itu, hutang luar negeri jangka pendekbagi sektor swasta bukan bank, yang merangkumiterutamanya kredit pusingan dan kemudahanoverdraf adalah lebih rendah, mencakup bahagianyang lebih kecil daripada jumlah hutang luarnegeri jangka pendek (22.6%; akhir tahun 2006:32.7%).

Hutang luar negeri Malaysia terus mendapatmanfaat daripada penambahan nilai ringgitberbanding dengan mata wang utama pada tahun2007. Keuntungan penilaian semula pertukaranasing yang berjumlah RM6.7 bilion telahmenyumbang kepada hutang jangka sederhanadan panjang terkumpul yang lebih rendah.Tambahan pula, nilai ringgit yang lebih kukuh jugatelah mengurangkan penjelasan khidmat bayaranhutang pada tahun 2007.

Rizab AntarabangsaRizab antarabangsa yang dipegang oleh BankNegara Malaysia terdiri daripada peganganpertukaran asing dan emas, kedudukan rizab IMFdan pegangan Hak Pengeluaran Khas (SpecialDrawing Rights, SDR). Pada tahun 2007, rizabantarabangsa bersih meningkat RM45.3 bilionkepada RM335.7 bilion (bersamaan USD101.3bilion) pada 31 Disember 2007. Peningkatan rizabdisebabkan terutamanya oleh lebihan dagangan

besar yang disokong oleh eksport komoditi yangkukuh serta aliran masuk FDI dan pelaburanportfolio yang lebih besar, mencerminkan prospekekonomi yang bertambah baik dan keyakinanpelabur yang kukuh. Rizab meningkat lagi kepadaRM384.1 bilion (bersamaan USD116.3 bilion) pada29 Februari 2008, memadai untuk membiayai 9.6bulan import tertangguh dan ialah 7.1 kali hutangluar negeri jangka pendek.

Pada tahun 2007, aliran masuk pertukaranasing dijanakan daripada penghantaran balikperolehan eksport, disokong oleh eksport komoditiyang kukuh dan aliran masuk FDI dan pelaburanpotfolio yang lebih besar, berikutan prospekekonomi dan keyakinan pelabur yang bertambahbaik. Sementara itu, aktiviti ekonomi yang lebihkukuh dan prestasi korporat yang lebih baik telahmenyebabkan aliran keluar yang lebih tinggimelalui peningkatan pembayaran untuk baranganimport dan perkhidmatan, serta penghantaran balikkeuntungan dan dividen oleh syarikat asing yangberoperasi di Malaysia. Pelaburan luar negeri yanglebih tinggi oleh syarikat Malaysia pada tahun ituturut menyumbang kepada aliran keluar.

Pada tahun itu, jumlah pengurangan nilai rizabhasil daripada penilaian semula pertukaran asingadalah RM5.6 bilion, berikutan pengukuhan ringgitberbanding dengan mata wang utama, khususnyapada suku pertama dan keempat tahun 2007.

Malaysia, sebagai sebuah negara yangmempunyai kedudukan imbangan pembayarankukuh, kekal sebagai anggota peserta dalam PelanTranskasi Kewangan yang menyediakan sumberkepada negara-negara anggota yang mengalami

Peningkatan rizab disebabkanoleh lebihan dagangan besaryang disokong oleh eksportkomoditi yang kukuh, sertaaliran masuk FDI danpelaburan portfolio yanglebih besar, mencerminkanprospek ekonomi yangbertambah baik dankeyakinan pelabur yangkukuh


47


masalah imbangan pembayaran jangka pendek.Penyusutan dalam kedudukan rizab denganIMF pada tahun 2007 disebabkan terutamanyaoleh pembayaran balik ke akaun ringgit olehbeberapa negara anggota di bawah PelanTransaksi Kewangan. Sementara itu, peningkatandalam rizab antarabangsa yang dipegang dalambentuk SDR disebabkan terutamanya olehperolehan imbuhan hasil daripada kedudukanpemiutang bersih Malaysia dengan IMF.

Bank Negara Malaysia terus mengekalkanportfolio yang pelbagai dalam pengurusan rizabantarabangsa. Ini sebagai tambahan kepadamatlamat tradisi pemeliharaan modal dankecairan. Pihak Bank terus mengkaji dan menilaikelas-kelas aset baharu, instrumen-instrumen danmata wang untuk dimasukkan ke dalam portfoliopelaburan untuk meningkatkan pulanganberlaraskan risiko ke atas rizab. Bank jugamemperkenalkan tanda aras pelaburan baharupada awal tahun 2007 yang termasuk sebahagiandaripada kelas-kelas aset baharu dan mata wangtambahan, dengan menggabungkan pendekatan

Jadual 1.23Rizab Antarabangsa Bersih

Pada akhir tahun Perubahan

2005 2006 2007 2007

RM juta

Milikan SDR 748.3 756.9 760.9 4.0Kedudukan rizab dengan

IMF 1,186.3 793.4 617.5 -175.9Emas dan pertukaran

wang asing1 263,328.0 288,871.2 334,338.6 45,467.4

Rizab AntarabangsaKasar 265,262.7 290,421.5 335,717.0 45,295.5

Tolak Tanggungan luarnegeri Bank NegaraMalaysia 22.5 22.9 22.2 -0.7

Rizab AntarabangsaBersih 265,240.2 290,398.6 335,694.8 45,296.2

Nilai dalam USD juta 70,193.4 82,450.8 101,338.1 18,887.3Bulan import tertangguh 7.7 7.8 8.4Rizab/Hutang luar negeri

jangka pendek (kali) 5.6 6.9 6.2

1 ‘Tuntutan Mata Wang Asing Lain Terhadap Pemastautin’ kini diklasifikasikan

semula daripada ‘Emas dan Pertukaran Wang Asing’ kepada ‘Aset-aset Lain’ Bank

Negara Malaysia

yang lebih strategik dan jangka panjang dalampengurusan rizab. Pelengkap kepada ini, teknikpengurusan risiko baharu yang menggunakanlebih banyak alat kuantitatif seperti value–at–riskdan pengesan kesilapan, telah diterima pakaiuntuk meningkatkan pengurusan risiko pasaranrizab, sementara rangka kerja tadbir urusdiperkukuh untuk membolehkan strukturpengurusan pelaburan yang lebih efisien danberkesan. Selain semua ini, sebagai sebahagiandaripada strategi pempelbagaian, Bank jugamemberikan mandat pelaburan baharu kepadapengurus dana global yang tertentu, untuk kelas-kelas aset yang lebih khusus.

Rizab antarabangsa yang dipegang oleh BankNegara Malaysia tetap boleh guna dan tiadahalangan untuk menggunakannya. Rizab tersebuttidak mengandungi pinjaman dalam mata wangasing yang berserta opsyen; dan tidak terdapatkemudahan kredit tanpa syarat yang belumdigunakan, yang diberikan oleh atau kepadabank-bank pusat lain, organisasi antarabangsa,bank dan institusi kewangan lain. Bank NegaraMalaysia juga tidak terbabit dengan aktivitiberkaitan dengan opsyen dalam pasaran matawang asing.

Rajah 1.39 Rizab Antarabangsa Bersih (akhir bulan)

Rizab antarabangsa bersih, RM bilion (skala kiri)

Tampungan import tertangguh (skala kanan)

Rizab / Hutang luar negeri jangka pendek (skala kanan)

200

250

300

350

D2006

J F M A M J J2007

O S O N D

RM bilion

0

2

4

6

8

10

Bulan/Kali


48


Pembangunan Perusahaan Kecil dan Sederhana

Pembangunan sektor perusahaan kecil dan sederhana (PKS) yang kukuh dan dinamik merupakanagenda nasional yang penting untuk mewujudkan pertumbuhan ekonomi yang mampan danseimbang. Pada tahun 2007, Majlis Pembangunan PKS Kebangsaan1 (Majlis) mengambil langkahselanjutnya untuk merangsang pembangunan PKS ke tahap lebih tinggi dengan mengukuhinfrastruktur bagi membolehkan pembangunan PKS, membina kapasiti dan keupayaan PKS, danmenambah baik akses kepada pembiayaan bagi PKS.

Profil dan Sumbangan PKS kepada EkonomiBanci Pertubuhan dan Enterpris telah dijalankan pada tahun 2005 (Banci 2005) dan menyediakandata penting mengenai profil dan prestasi PKS bagi memudahkan perumusan dasar dan strategiyang berkesan untuk menyokong pembangunan PKS. Berdasarkan maklum balas daripada 552,804perusahaan perniagaan, PKS merupakan 99.2% atau 548,267 daripada pertubuhan perniagaan diMalaysia, dengan hampir 80% atau kira-kira 435,300 merupakan perusahaan mikro. Hasil bancitersebut menunjukkan bahawa 87% daripada PKS terbabit dalam sektor perkhidmatan, diikuti oleh7.2% daripada PKS dalam sektor perkilangan dan 6.2% dalam sektor pertanian.

Pencapaian Inisiatif Pembangunan PKSSejak penubuhan Majlis pada tahun 2004, asas untuk pembangunan PKS telah diperkukuhdengan ketara. Pelbagai inisiatif telah dilaksanakan oleh Majlis dan telah memberikan manfaatkepada penggubal dasar dengan penambahbaikan terhadap perumusan dasar, pemantauan danpenilaian program pembangunan PKS. Ini telah memperkukuh kapasiti dan keupayaan,meningkatkan akses kepada pembiayaan dan menyediakan penyebaran maklumat yang relevandan penting secara meluas kepada PKS.

Inisiatif Utama dan Pencapaian pada Tahun 2007Majlis telah melaksanakan beberapa inisiatif penting untuk pembangunan PKS pada tahun 2007:

(i) Penubuhan Agensi Penyelaras Pusat PKSPada mesyuarat Majlis yang ketujuh pada bulan September, Majlis bersetuju untukmenubuhkan sebuah Agensi Penyelaras Pusat PKS (Agensi), yang merupakan sebuah agensiKerajaan yang khusus untuk menerajui pembangunan PKS di Malaysia. Peranan utamaAgensi ini adalah untuk menyelaras perumusan dasar dan program pembangunan PKS bagimemastikan program-program yang komprehensif dan berkesan dilaksanakan dalam semuasektor ekonomi negara. Agensi ini juga akan berperanan sebagai pusat maklumat sehentibagi PKS untuk mendapatkan maklumat komprehensif dan khidmat nasihat dalam bidangpenghasilan pelan perniagaan, pemasaran, penerapan teknologi, perkhidmatan maklumatdan khidmat nasihat kewangan. Agensi ini juga akan menyebarkan maklumat mengenaiprestasi dan perangkaan PKS, dan menjalankan penyelidikan mengenai isu-isu berkaitan PKSdan pembangunan PKS. Dengan penubuhan Agensi ini, Bank Negara Malaysia akanmenyerahkan peranan Sekretariat Majlis kepada Agensi tersebut.

(ii) Laporan Tahunan PKS 2006Pada 13 September 2007, Majlis melancarkan Laporan Tahunan PKS 2006. Laporan inimerupakan inisiatif penting untuk menyebarkan maklumat mengenai strategi dan programyang telah dilaksanakan Kerajaan bagi menyokong pembangunan dan perkembangan sektorPKS. Laporan ini turut memaparkan kisah-kisah kejayaan PKS.

(iii) Rangkaian Penasihat Perniagaan PKSPenubuhan Rangkaian Penasihat Perniagaan PKS, iaitu direktori sehenti berasaskan web dalamportal SMEinfo (www.smeinfo.com.my) menyediakan platform kepada penasihat perniagaan PKS

1 Majlis Pembangunan Perusahaan Kecil dan Sederhana Kebangsaan dipengerusikan oleh Yang Amat Berhormat Perdana Menteri dan diwakiliMenteri-Menteri dan Ketua-ketua 15 Kementerian dan Agensi yang terbabit dalam pembangunan PKS. Bank Negara Malaysia merupakanSekretariat Majlis.


49


dalam pelbagai agensi Kerajaan dan institusi kewangan untuk saling berhubung danmemanfaatkan bidang kepakaran masing-masing. Rangkaian ini membolehkan PKSmengutarakan pertanyaan dan isu-isu secara dalam talian kepada penasihat perniagaan PKS. Inimembolehkan rangkaian khidmat nasihat bermutu tinggi yang tepat pada masanya dankomprehensif, dalam bidang pemasaran, teknologi dan pengurusan operasi, sumber manusia,pembiayaan dan pembangunan perniagaan dan produk, disediakan kepada PKS. Pada masa ini,terdapat lebih daripada 200 penasihat perniagaan daripada institusi kewangan dan agensiKerajaan berkaitan dengan PKS dihubungkan melalui rangkaian ini bagi menyediakan khidmatnasihat komprehensif secara dalam talian kepada PKS.

(iv) Program Pembangunan Jenama PKSProgram Pembangunan Jenama PKS yang diterajui oleh Kementerian PerdaganganAntarabangsa dan Industri, bertujuan untuk menggalakkan, memperkukuh danmengekalkan nilai jenama PKS individu melalui satu National Mark. Penerimaan produkdan perkhidmatan PKS dalam pasaran di dalam dan luar negeri akan dipertingkatkanmelalui program ini yang bermatlamat untuk menggalakkan pengiktirafan National Marktersebut. Matlamat program adalah untuk mewujudkan 100 jenama PKS di luar negaradalam tempoh empat tahun. Di bawah program ini, PKS yang dipilih daripada sektor-sektor sasaran akan dibantu untuk membangunkan jenama produk mereka. PKS akandiberi pengiktirafan melalui persijilan dan dibenarkan menggunakan National Marktersebut selepas berjaya menjalani proses pengauditan untuk memastikan keupayaan,kesediaan dan komitmen terhadap penjenamaan.

(v) Penubuhan Pusat Rujukan Inovasi PKS KebangsaanPusat Rujukan Inovasi PKS Kebangsaan ditubuhkan pada bulan Mac 2007. Pusat inimerupakan kerjasama antara persatuan industri, usahawan, institusi penyelidikan,pembiaya kewangan (termasuk pemodal usaha niaga) dan agensi Kerajaan yangberkenaan dalam perumusan inisiatif dan program bagi pembangunan PKS yang dipacuinovasi. Sejak ditubuhkan, pusat ini telah membina pangkalan data yang menyimpanpenemuan penyelidikan berkaitan teknologi dan melalui Program Technology Foresight,PKS telah dapat mengikuti maklumat terkini mengenai teknologi amalan terbaik.Pameran Teknologi dan Inovasi telah dianjurkan pada bulan Jun 2007, dengan sebanyak53 projek penyelidikan yang sedia-untuk-dikomersialkan telah dipamerkan, dan daripadajumlah ini sebanyak 22 projek diterima pakai oleh PKS. Di bawah Program PembekalGlobal, PKS digalakkan untuk membangunkan dan mengkomersialkan produk danperkhidmatan baharu dan inovatif untuk pasaran antarabangsa.

Peningkatan Akses Kepada Pembiayaan Bagi PKS

Landskap Pembiayaan PKS yang KomprehensifLandskap pembiayaan mengalami perubahan yang berterusan untuk memenuhi keperluan PKSsepanjang tiga peringkat utama kitaran hayat perniagaan, iaitu permulaan perniagaan,pengembangan perniagaan dan pemulihan. Terdapat pelbagai sumber pembiayaan bagi PKS daripadainstitusi kewangan, merangkumi institusi perbankan, institusi kewangan pembangunan, syarikatpemajakan dan pemfaktoran, serta syarikat modal usaha niaga yang menyediakan pembiayaan ekuiti.Selain itu, pelbagai dana dan skim khas untuk PKS telah diwujudkan oleh Kerajaan.

Institusi kewangan terus menjadi sumber pembiayaan terbesar bagi PKS. Pada akhir tahun2007, jumlah pembiayaan terkumpul institusi perbankan dan institusi kewanganpembangunan berjumlah RM128 bilion dan disalurkan kepada 625,167 akaun PKS. Institusiperbankan merupakan penyedia utama pembiayaan untuk PKS, mencakupi lebih 89% atauRM114.2 bilion daripada jumlah pembiayaan terkumpul yang disediakan oleh institusiperbankan dan institusi kewangan pembangunan.


50


Pengembangan Pembiayaan yang Ketara kepada PKSPembiayaan kepada PKS terus berkembang dengan ketara pada tahun 2007. Institusi perbankandan institusi kewangan pembangunan telah meluluskan RM63.2 bilion kepada lebih 132,000 akaunPKS pada tahun 2007. Pencapaian yang ketara ini mengatasi ramalan sasaran kelulusan pembiayaanuntuk tahun 2007, iaitu sebanyak RM51 bilion kepada 110,000 akaun PKS.

Institusi Perbankan: Penunjuk Pembiayaan PKS yang Utama

2007( % pertumbuhan tahunan )

(% pertumbuhan tahunan )

Bagi Tahun

2007 2006

Permohonan (RM bilion) 99.1 71.4 38.8

Bilangan Akaun ('000) 158.2 106.0 49.2

Kelulusan (RM bilion) 55.1 40.2 37.1

Bilangan Akaun ('000) 109.5 83.7 30.8

Pengeluaran (RM bilion) 141.5 134.1 5.5

Pembayaran Balik (RM bilion) 126.6 122.5 3.4Pada Akhir Tahun

2007 20062007

Pembiayaan Terkumpul (RM bilion) 114.2 9.1 5.1

Pembiayaan Institusi Perbankan dan InstitusiKewangan Pembangunan termasuk:

Nota 1: Terdiri daripada akaun PKS dengan institusi perbankan dan institusi kewangan pembangunan.

Nota 2: Hanya sebahagian daripada dana dan skim Kerajaan dikeluarkan melalui institusi kewangan pembangunan.

• 47 bank dengan 3,359 cawangan

• RM114.2b pembiayaan terkumpul kepada 518,446 akaun PKS pada

akhir tahun 2007

• 2007: RM55.1b pembiayaan diluluskan kepada 109,497 akaun PKS

• RM16.1b pembiayaan diluluskan kepada 33,717 akaun PKS

• RM7.6b jumlah terkumpul pada akhir tahun 2007

• 2007: RM2.7b diluluskan kepada 4,859 akaun PKS

• RM85.5b diluluskan kepada 1.3j akaun PKS pada akhir tahun 2007

• RM7.0b jumlah pembiayaan terkumpul pada akhir tahun 2007

• 2007: RM13.7b diluluskan kepada 243,203 akaun PKS

• Menjamin RM39.1b pembiayaan untuk 373,665 akaun PKS sejak

tahun 1972

• Menjamin sebanyak RM14.68b pembiayaan terkumpul kepada 90,437

akaun PKS pada akhir tahun 2007

• 2007: Menjamin RM4.0b pembiayaan untuk 13,008 akaun PKS

• Sejak penubuhan, penyusunan semula pinjaman tak berbayar bagi

565 PKS berjumlah RM324j

• 2007: Penyusunan semula pinjaman tak berbayar bagi 141 PKS

berjumlah RM56.9j

• 6 IKP dengan 677 cawangan

• RM13.8b pembiayaan terkumpul kepada 106,721 akaun PKS pada

akhir tahun 2007

• 2007: RM8.1b pembiayaan diluluskan kepada 23,477 akaun PKS

• 52 syarikat modal usaha niaga

• Jumlah pelaburan terkumpul RM1.8b dalam 433 syarikat pada

akhir tahun 2007

• 2007: RM479j dilaburkan

• RM2.0b pinjaman terkumpul pada akhir tahun 2007

• 2007: RM792.3j diluluskan

Skim Penyelesaian Pinjaman Kecil

Credit Guarantee Corporation Malaysia Berhad

100 Dana dan Skim Kerajaan2

5 Dana Khas PKS Bank Negara Malaysia

Modal Usaha Niaga

Syarikat Pemajakan dan Pemfaktoran

Institusi Perbankan

Institusi Kewangan Pembangunan (IKP)

625,167 akaun1 PKS dengan pembiayaan berjumlah RM128b pada akhir tahun 2007

Landskap Pembiayaan PKS yang Komprehensif


51


Institusi perbankan terus mengembangkan pembiayaan kepada sektor PKS. Permohonanpembiayaan daripada PKS dan pembiayaan yang diluluskan oleh institusi perbankan meningkatdengan kukuh pada tahun 2007. Permohonan dan kelulusan masing-masing meningkat pada kadartahunan sebanyak 38.8% kepada RM99.1 bilion dan 37.1% kepada RM55.1 bilion. Pengeluaranpembiayaan pula meningkat pada kadar tahunan 5.5% kepada RM141.5 bilion, terutamanyamencerminkan pengeluaran pembiayaan kepada sektor pembinaan dan perkilangan. Pertumbuhansederhana dalam pengeluaran pembiayaan berbanding dengan pertumbuhan kukuh bagipembiayaan yang diluluskan berkemungkinan disebabkan oleh kadar penerimaan yang lebih rendahterhadap tawaran pembiayaan kepada PKS. PKS mungkin membuat banyak permohonanpembiayaan daripada beberapa buah bank tetapi hanya menerima tawaran pembiayaan daripadabank yang menawarkan kadar pembiayaan yang paling kompetitif, walaupun permohonan merekatelah diluluskan oleh beberapa buah bank. Selain itu, terdapat juga kemungkinan bahawapenggunaan kemudahan pembiayaan kredit yang lebih rendah oleh PKS.

Jumlah pembiayaan PKS terkumpul adalah sebanyak RM114.2 bilion dan mencakupi 17.7%daripada jumlah pembiayaan institusi perbankan, dan merupakan 43.6% daripada jumlahpembiayaan perniagaan pada akhir tahun 2007. Sementara itu, bilangan akaun PKS terkumpulmeningkat sebanyak 10,805 akaun kepada 518,446 akaun pada akhir tahun 2007. Pada tahun2007, pembiayaan yang lebih besar diberikan kepada PKS yang bersaiz lebih besar. Peningkatandalam saiz pembiayaan yang melebihi RM5 juta (pertumbuhan tahunan +12.6%), lebih tinggidaripada pembiayaan bersaiz kurang daripada RM1 juta (pertumbuhan tahunan +6.3%). Begitujuga, pertumbuhan pembiayaan kepada PKS bersaiz sederhana (pertumbuhan tahunan+13.7%) lebih tinggi berbanding dengan pembiayaan kepada PKS bersaiz kecil (pertumbuhantahunan +7.1%) dan perusahaan mikro (pertumbuhan tahunan +5.8%).

Mikro

Kecil

Sederhana

< RM1 j 6.3%

RM1 j - < RM5 j 10.0%

> RM5 j 12.6%

Pembiayaan Terkumpul (Mengikut Saiz PKS, tahun 2007,% Pertumbuhan Tahunan)

Pembiayaan Terkumpul (Mengikut Saiz Pembiayaan, tahun 2007,% Pertumbuhan Tahunan)

5.8%

7.1%

13.7%

20

40

60

80

100

120

RM bilion

Pembiayaan kepada PKS terkumpul

Pembiayaan PKS sebagai Peratusan Pembiayaan Perniagaan

Peningkatan Pembiayaan kepada PKS

2000 2004 20070%

10%

20%

30%

40%

50%


52


Pembiayaan terkumpul berkembang pada kadar tahunan sebanyak 9.1% pada akhir tahun 2007berbanding dengan pertumbuhan tahunan sebanyak 5.1% pada akhir tahun 2006. Ini dipacu terutamanyaoleh pertumbuhan yang lebih tinggi dalam sektor pembinaan (9.5%), pertanian utama (4.6%) danperlombongan (26.2%), dan pertumbuhan tinggi yang berterusan dalam sektor perkhidmatan (10.1%)dan perkilangan (12.8%). Daripada jumlah pembiayaan terkumpul sehingga akhir tahun 2007, hampir73% disalurkan kepada sektor perkhidmatan (47.4%) dan perkilangan (25.5%), manakala jumlahselebihnya kepada sektor lain termasuk sektor pembinaan (13.2%) dan pertanian utama (4.3%).

2 Merangkumi Bank Pembangunan Malaysia Berhad, Bank Perusahaan Kecil & Sederhana Malaysia Berhad (SME Bank), Export – Import Bank ofMalaysia Berhad, Bank Pertanian Malaysia, Bank Kerjasama Rakyat Malaysia Berhad dan Bank Simpanan Nasional.

Perlombongan dan Kuari

Perkilangan(termasuk Asas Tani)

0.4%

Perkhidmatan 47.4%

Lain-lain

Pertanian Utama

Elektrik, Gas dan Air

Pembinaan

Perlombongan dan Kuari

Perkilangan(termasuk Asas Tani)

Perkhidmatan

Lain-lain

Pertanian Utama

Elektrik, Gas dan Air

Pembinaan

0.3%

4.3%

13.2%

25.5%

8.9%

4.7%

4.6%

9.5%

10.1%

12.8%

26.2%

-3.9%

Pembiayaan Terkumpul(Mengikut Sektor, tahun 2007, % Bahagian)

Pembiayaan Terkumpul(Mengikut Sektor, tahun 2007, % PertumbuhanTahunan)

Pinjaman tak berbayar (NPL) oleh PKS terus bertambah baik disebabkan penyelesaian sepenuhnyaatau sebahagian dan pengelasan semula NPL yang lebih tinggi kepada status berbayar, serta usaha-usahaoleh institusi perbankan untuk mengukuhkan kedudukan kewangan melalui hapus kira pinjaman danpenjualan NPL. Ini menyebabkan penurunan NPL sebanyak 3.1% kepada RM10.4 bilion pada akhir tahun2007 daripada RM10.7 bilion pada akhir tahun 2006. Nisbah NPL PKS kasar juga bertambah baik kepada9.1% daripada 10.2% pada akhir tahun 2006. Penurunan NPL PKS mengikut sektor dicatat terutamanyadalam sektor pertanian (pertumbuhan tahunan sebanyak -30%), pembinaan (pertumbuhan tahunansebanyak -15%) dan perkhidmatan (pertumbuhan tahunan sebanyak -7.1%).

Institusi kewangan pembangunan terus melengkapkan institusi perbankan dalam memperluasperuntukan pembiayaan kepada PKS. Pada tahun 2007, kelulusan dan pengeluaran pembiayaan bagienam institusi kewangan pembangunan2 di bawah kawal selia Bank Negara Malaysia masing-masingmeningkat pada kadar pertumbuhan tahunan sebanyak 17.9% kepada RM8.1 bilion dan 15.5% kepadaRM4.3 bilion, menunjukkan penerimaan tawaran dan penggunaan kemudahan pembiayaan yangkonsisten oleh PKS. Pada akhir bulan Disember 2007, pembiayaan terkumpul institusi kewanganpembangunan meningkat pada kadar tahunan sebanyak 6.8% kepada RM13.8 bilion, mencakupi kira-kira 11% daripada jumlah pembiayaan terkumpul institusi perbankan dan institusi kewanganpembangunan. Sebanyak 72% daripada pembiayaan institusi kewangan pembangunan terkumpul padaakhir bulan Disember 2007 disalurkan kepada sektor perkhidmatan (42.7%) dan pembinaan (29.3%).Bakinya disalurkan kepada sektor lain termasuk pertanian (11.7%) dan perkilangan (8.3%).

Dana Khas Kerajaan untuk PKSTerdapat 105 Dana Khas Kerajaan untuk PKS dengan jumlah peruntukan sebanyak RM31.8 bilion padaakhir tahun 2007. Dana tersebut yang bertujuan untuk memupuk dan membangunkan PKS, disalurkankepada PKS melalui institusi kewangan yang dilantik serta pelbagai kementerian dan agensi kerajaan.Lima daripada Dana Khas Kerajaan tersebut dengan jumlah peruntukan sebanyak RM11.4 bilion ditadbiroleh Bank Negara Malaysia. Dana-dana tersebut ialah:• Tabung Industri Kecil dan Sederhana 2 (saiz dana: RM6.75 bilion);• Tabung Usahawan Baru 2 (saiz dana: RM2.85 bilion);• Tabung untuk Makanan (saiz dana: RM1.3 bilion);• Tabung Pemulihan Perniagaan Kecil (saiz dana: RM200 juta); dan• Tabung Projek Usahawan Bumiputera (saiz dana: RM300 juta).


53


Berikutan satu saranan oleh Bank Negara Malaysia, kajian yang komprehensif sedang dijalankanoleh Kerajaan untuk mempertingkatkan keberkesanan dana-dana Kerajaan, termasuk mana-manayang sesuai, merasionalkan bilangan dana sedia ada agar lebih terfokus dalam memenuhi keperluanpembiayaan PKS.

Kemajuan Dalam Inisiatif Utama untuk Meningkatkan Akses kepada Pembiayaan bagi PKSpada Tahun 2007Walaupun trend pembiayaan PKS terus meningkat, inisiatif-inisiatif terus diambil untukmemperkukuh penyedia kewangan, meluaskan saluran pembiayaan dan menangani isu-isu khususyang dihadapi PKS dalam mengakses pembiayaan yang mencukupi, memastikan agar PKS padapelbagai peringkat kitaran hayat perniagaan boleh mendapat akses kepada jumlah dan jenispembiayaan yang diperlukan. Isu-isu khusus yang sedang ditangani pada masa ini termasukketidakcukupan cagaran, ketidakcukupan rekod prestasi kewangan, dan ketidakcukupan saizpembiayaan. Inisiatif ini terus difokuskan pada empat bidang yang luas, iaitu (i) memperkukuhpenyedia perkhidmatan kewangan, (ii) memperkukuh infrastruktur kewangan, (iii) menghasilkanproduk-produk kewangan baharu untuk PKS dan (iv) mengukuhkan penyediaan khidmat nasihat.

(i) Memperkukuh Penyedia Perkhidmatan Kewangan(a) Pembangunan Industri Pembiayaan Mikro yang Teguh dan Mampan

Sila rujuk rencana mengenai ‘Pembangunan Industri Pembiayaan Mikro yang Teguh danMampan’

(b) Transformasi Credit Guarantee Corporation Malaysia Berhad (CGC)CGC telah memulakan usaha transformasi pada tahun 2005 untuk mempertingkatkanperanannya dalam menyokong pertumbuhan dan pembangunan PKS yang berdayasaing. Berikut ialah beberapa inisiatif utama yang dilaksanakan CGC pada tahun 2007:• Memperluas skop benefisiari jaminan dengan melibatkan bank-bank Islam dan

institusi kewangan pembangunan tertentu bagi membolehkan jangkauan yang lebihluas kepada PKS;

• Menubuhkan entiti pembiayaan ekuiti, Aureos-CGC Advisors Sdn. Bhd. untukmenyediakan pembiayaan ekuiti kepada PKS;

• Memperkenalkan produk dan perkhidmatan baharu untuk PKS (lihat bahagianmengenai ‘Membangunkan produk kewangan baharu untuk PKS’); dan

• Memulakan inisiatif bagi menubuhkan Biro Kredit PKS (lihat bahagian mengenai‘Memperkukuh infrastruktur kewangan’).

(c) Transformasi Bank Pertanian MalaysiaInisiatif untuk menstrukturkan semula dan mengukuhkan Bank Pertanian Malaysia (BankPertanian) dengan cara yang komprehensif telah mencapai kemajuan yangmemberangsangkan dengan pelulusan rang undang-undang pengkorporatan BankPertanian di Parlimen pada bulan Disember 2007. Lanjutan daripada itu, Bank Pertanianyang diperbadankan, dengan modal berbayar sebanyak RM1 bilion, dijangkakanberoperasi pada separuh pertama tahun 2008.

Dengan keupayaan keinstitusian dan kewangan yang lebih kukuh, Bank Pertanian dijangkamenjadi lebih efektif dan berperanan penting dalam menyokong dan mempromosikanpembangunan sektor pertanian dan asas tani, dengan menyediakan produk dan perkhidmatankewangan dan bukan kewangan yang lebih pelbagai dan lebih inovatif untuk memenuhi keperluanpembiayaan dan pembangunan sektor ini. Di samping itu, Bank Pertanian pada masa ini sedangmelaksanakan beberapa siri langkah peningkatan untuk mengukuhkan kapasiti dan keupayaannya,terutama dalam bidang pembangunan produk, pengurusan risiko dan penambahbaikan sistemteknologi maklumat.


54


(ii) Memperkukuh Infrastruktur Kewangan(a) Biro Kredit PKS CGC

Bagi mempertingkatkan akses kepada pembiayaan bagi PKS, CGC mengambil inisiatifpada tahun 2007 untuk menubuhkan Biro Kredit PKS, melalui perkongsian strategikdengan penyedia maklumat kredit PKS utama global. Biro ini ialah bank data kredit yangakan memudahkan pembiayaan kepada PKS dengan menyediakan akses yang mudah,tepat pada masa, dan efisien kepada maklumat kredit mengenai PKS bagi institusikewangan dan pemberi kredit perdagangan. Melalui operasinya, Biro ini akanmembantu PKS membina rekod prestasi yang institusi pembiayaan boleh gunakan untukmenilai permohonan pembiayaan. Di samping itu, PKS juga dapat menikmati syarat-syarat yang lebih baik daripada pemberi kredit perdagangan dan pembekal, melaluiakses kepada maklumat pihak ketiga mengenai perniagaan PKS. Biro ini juga diharapmemainkan peranan penting dalam menyemai amalan pengurusan kewangan yangberhemat dan kukuh dalam kalangan PKS, yang dengannya PKS dapat mengambillangkah pemulihan secukupnya bagi menangani kelemahan yang ditonjolkan melaluipenarafan yang diberikan. Biro ini dijangka beroperasi pada separuh kedua tahun 2008.PKS boleh mendaftar sebagai ahli Biro di www.smecreditbureau.com.my.

(b) Skim Penyelesaian Pinjaman KecilSkim Penyelesaian Pinjaman Kecil yang diwujudkan pada tahun 2003 terusmemudahkan penyusunan semula NPL bagi PKS yang masih menjalankan perniagaan.Pada akhir tahun 2007, sebanyak 726 permohonan dengan jumlah NPL sebanyakRM486 juta telah diterima. Daripada jumlah ini, 565 permohonan membabitkan NPLsebanyak RM324 juta telah diluluskan untuk penyusunan semula, manakala RM18 jutapembiayaan baharu diluluskan untuk 38 permohonan. Bagi meluaskan jangkauan Skimini, Bank Negara Malaysia memasukkan Bank Kerjasama Rakyat Malaysia Berhad (BankRakyat), Bank Pertanian dan Export-Import Bank Malaysia Berhad (EXIM Bank) sebagaiinstitusi kewangan pelaksana Skim ini pada tahun 2008, yang dengannya pelangganmereka yang mempunyai NPL kurang daripada RM3 juta akan juga layakdipertimbangkan di bawah Skim ini.

(iii) Membangunkan Produk Kewangan Baharu Untuk PKS(a) Produk dan Perkhidmatan Baharu oleh CGC

Bagi mempertingkatkan akses kepada pembiayaan bagi PKS, produk dan perkhidmatanbaharu diperkenalkan oleh CGC pada tahun 2007 seperti yang berikut:• Skim jaminan untuk perniagaan permulaan (DAGS Start-up) bagi membantu PKS

baharu yang menghadapi kesulitan untuk mendapatkan pembiayaan bank,disebabkan ketidakcukupan cagaran dan ketidakcukupan rekod prestasi kewangan.Di bawah Skim ini, PKS yang layak dan sudah beroperasi kurang dari satu tahunboleh mendapatkan 100% jaminan bagi pembiayaan mereka sehingga RM2 juta.

• Skim jaminan berlandaskan prinsip Syariah, Penambahbaikan Kredit secara Islam atauCredit Enhancer Islamic (Enhancer–i), telah dilancarkan pada bulan Januari 2008.

(b) Pengsekuritian Sintetik Pinjaman PKSPada bulan Mei 2007, Cagamas Bhd memperkenalkan pengsekuritian pinjaman PKSyang pertama berjumlah RM600 juta melalui syarikat subsidiari milik penuhnya,Cagamas SME Bhd, dengan portfolio pinjaman daripada sebuah institusi perbankanMalaysia. Urus niaga ini ialah urus niaga pengsekuritian sintetik yang pertama di negaraini. Melalui pengsekuritian seumpama itu, institusi perbankan akan mempunyai lebihfleksibiliti dalam menguruskan portfolio pinjaman PKS mereka dan akan mempunyaikapasiti yang dipertingkatkan untuk menyediakan pembiayaan kepada PKS.


55


(c) Kemudahan Jaminan Bantuan Khas Bagi Perniagaan Yang Terjejas Akibat BanjirPada tahun 2007, Bank Negara Malaysia mewujudkan Kemudahan Jaminan BantuanKhas sebanyak RM500 juta untuk mengatasi masalah yang dihadapi oleh peniaga yangterjejas akibat banjir yang melanda negara pada bulan Disember 2006 dan Januari 2007.Di bawah kemudahan ini, peniaga yang terjejas akibat banjir boleh mendapatkanpembiayaan pada kadar subsidi daripada kesemua bank perdagangan, bank-bank Islam,Bank Perusahaan Kecil & Sederhana Malaysia Berhad (SME Bank), Bank Rakyat dan BankPertanian. CGC memberikan jaminan 80% bagi pembiayaan yang diperoleh. Pada akhirtahun 2007, sebanyak 4,640 permohonan diluluskan dengan jumlah pembiayaansebanyak RM471.9 juta.

(d) Dana Modal Usaha Niaga bagi Sektor PertanianDua dana modal usaha niaga berjumlah RM300 juta diwujudkan pada tahun 2006 olehBank Negara Malaysia dan dua kumpulan perbankan. Dana ini bertujuan mewujudkandan membangunkan perniagaan pertanian yang bersepadu, khususnya dalamperladangan, perikanan dan penternakan, serta untuk membiayai projek pertanianintensif teknologi baharu, termasuk bioteknologi. Pada akhir tahun 2007, sejumlahRM72.9 juta telah dilaburkan dalam tujuh buah syarikat.

(e) Pengaturan Pembiayaan Perdagangan Baharu dan Pembiayaan Projek LuarNegeri oleh EXIM BankPembiayaan Perdagangan Berbilang Mata Wang (Multi Currency Trade Finance, MCTF)dan Skim Pembiayaan Pengeksport Tidak Langsung (Indirect Exporter Financing Scheme,IEFS) diwujudkan pada bulan Januari 2006, bertujuan menggalakkan PKS untukmengeksport barangan dan perkhidmatan mereka, khususnya ke pasaran bukan tradisiseperti negara-negara anggota Persidangan Pertubuhan Islam (OIC). Pada akhir tahun2007, sejumlah RM106.9 juta telah diluluskan di bawah MCTF dan RM1.8 jutadiluluskan di bawah IEFS.

Bagi memudahkan pembiayaan untuk syarikat-syarikat Malaysia yang mempunyai projekdi luar negeri, Tabung Projek Luar Negeri dengan dana berjumlah RM1 bilion telahditubuhkan oleh Bank Negara Malaysia di EXIM Bank pada bulan Disember 2006.Pembiayaan berjumlah RM190.9 juta telah diluluskan dengan perlindungan jaminansebanyak RM143 juta pada akhir tahun 2007.

(iv) Memperkukuh Penyediaan Khidmat Nasihat KewanganBagi melengkapkan infrastruktur kewangan, inisiatif juga diambil untuk memastikan bahawainfrastruktur khidmat nasihat kewangan yang komprehensif diwujudkan. PKS menggunakanpelbagai saluran yang ada untuk menyalurkan pertanyaan dan aduan dan mengambilpeluang untuk meningkatkan pemahaman mengenai isu-isu kewangan dan memintabantuan untuk memulihkan perniagaan yang bermasalah. Dalam hal ini, Bank NegaraMalaysia terus menyediakan khidmat yang berkaitan melalui saluran berikut:(a) BNMLINK

Laman Informasi Nasihat dan Khidmat Bank Negara Malaysia (BNMLINK) terusmenyediakan khidmat nasihat kewangan kepada PKS dalam bidang-bidang berikut:• Maklumat mengenai pelbagai sumber kewangan yang disediakan kepada PKS;• Bantuan dalam memudahkan proses permohonan pembiayaan; dan• Nasihat mengenai keperluan dan masalah kewangan PKS.

Pada akhir tahun 2007, lebih daripada 16,600 pertanyaan dan bantuan dipohon olehsektor PKS, mencerminkan kesedaran yang berterusan dalam kalangan PKS tentangterdapatnya khidmat sedemikian di Bank Negara Malaysia. Daripada jumlah ini, 79%


56


pertanyaan ialah pertanyaan mengenai dana-dana khas yang disediakan oleh Kerajaandan nasihat mengenai hal-hal pembiayaan manakala selebihnya mengenai bantuan,terutamanya tentang penyusunan semula pinjaman dan pinjaman yang ditolak.

(b) BNMTELELINKBagi melengkapkan perkhidmatan kaunter terbuka yang disediakan oleh BNMLINK,BNMTELELINK, iaitu Pusat Perhubungan khusus Bank Negara Malaysia, dilancarkanpada tahun 2007. BNMTELELINK memudahkan orang ramai termasuk PKS membuatpertanyaan dan aduan kepada Bank melalui telefon, atau secara bertulis melalui faks,e-mel atau pos. Pada akhir tahun 2007 (dalam tempoh tujuh bulan beroperasi),BNMTELELINK telah menerima sebanyak 677 pertanyaan daripada PKS. BNMTELELINKboleh dihubungi di:

Tel. : 1300 88 5465 (Talian bebas tol)Fax : 03 – 2174 1515 / 03 – 2174 1616Email : [email protected]

Selain khidmat di atas, khidmat nasihat kewangan juga disediakan kepada PKS olehsemua bank perdagangan melalui Unit PKS di institusi kewangan berkenaan; SME Bankmelalui Pusat Khidmat Nasihatnya (SME Advisory Centre, SAC); CGC melalui panelperunding dalam Entiti Khidmat Nasihat Perniagaannya (Business Advisory ServicesEntity, BASE).


1st divider - the malaysian economy in 2007harga dan guna tenaga sektor luar negeri rencana:...

Documents