8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

1/24

Mohd Zamro Muda

Jabatan Syariah

Fakulti Pengajian Islam, UKM

zamro@ukm.my

KULIAH 12UNDANG-UNDANG HIBAH

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

2/24

KONSEP HIBAH DALAM ISLAM

Pengertian Akad pemberian pindah milik sesuatu benda @

harta oleh seseorang kpd pihak lain secara sukarelapd masa hidupnya tanpa balasan

Huraian:Pindah milik terkeluar sewaan & pinjaman

Sesuatu benda terkeluar hutang & manfaat

Secara sukarela terkeluar zakat, kaffarah dll

Pada masa hidup terkeluar wasiatTanpa balasan terkeluar jual beli

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

3/24

Sambungan

Hukum

Hibah adalah suatu amalan yg sunat (digalakkan),lebih-lebih lagi kpd kaum kerabat terdekat

Dalil

Surah al-Nisa ayat 4

Surah al-Baqarah ayat 177

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

4/24

Sambungan

Rukun Hibah

PemberiHibah

(al-Wahib)

PenerimaHibah

(al-

Mawhublahu)

Harta ygDihibah

(al-Mawhub)

Sighah(Ijab &

Qabul)

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

5/24

Sambungan

Syarat Pemberi hibah (al-Wahib)

Berkeahlian sempurna akal, baligh & rushdserta bukan muflis

Pemilik kpd barang/harta yg dihibahkan

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

6/24

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

7/24

Sambungan

Syarat Barang/Harta yg Dihibah

(al-Mawhub)

Halal

Bernilai di sisi syarak

Milik sempurna pemberi hibah

Boleh diserah milik

Wujud pd masa hibah

Boleh dipisahkan dgn harta lain

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

8/24

Sambungan

Syarat Sighah (Ijab & Qabul)

Ada persambungan & persamaan di antaraijab & qabul

Tidak dikenakan syarat-syarat tertentu

Tidak disyaratkan dgn tempoh tertentu

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

9/24

Sambungan

Penerimaan Barang Hibah (al-Qabd)

Ia bermaksud mendapat sesuatu, menguasainya &boleh melakukan tasarruf terhadap barang tersebut

Maliki & Hanbali penerimaan barang tak

disyaratkan dlm hibah memadai dgn akad shjHanafi & Syafie penerimaan barang merupakan

syarat sah hibah

Syafie akad hibah tak sempurna & tak berkuat

kuasa dgn ijab & qabul semata-mata

Jika al-qabdtak berlaku akad hibah tak mengikat

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

10/24

Sambungan

Syarat al-Qabd:

Mendapat kebenaran & keizinan (restu) pemberi

hibah

Harta yg dihibah tak bercampur dgn harta lain

Penerima hibah berkeahlian bagi yg tak berkeahlian, walinya boleh terima hibah bagipihaknya

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

11/24

Sambungan

Cara al-Qabd:

Berbeza mengikut jenis harta

Harta tak alih boleh berlaku dgn caramengosongkan harta itu, menguasainya &melakukan tasarrufterhadap harta tersebut

Harta alih boleh berlaku dgn cara mengambilharta itu, memindah/mengasingkan hartatersebut dgn harta-harta lain

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

12/24

Sambungan

al-Qabd tak diperlukan jika

(Undang-undang Jordan):

Pemberi hibah & penerima hibah tinggalserumah

Suami hibah kpd isterinya

Penjaga, ibu bapa kpd anaknya yg di dlmjagaannya

Harta hibah dlm pegangan penerima hibah

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

13/24

Sambungan

Hukum Penarikan Balik Hibah

Sekiranya sebelum al-qabd boleh ditarik balikSekiranya telah berlaku al-qabdmaka sempurnalah

akad hibahBoleh atau tidak hibah yg sempurna ditarik balik?

Hanafi boleh tapi makruh (tertakluk kpd syarat-syarat tertentu)Syafie, Hanbali & sebahagian Maliki tak boleh

(haram) kecuali hibah yg dibuat oleh bapa kpdanaknya

Imam Ahmad & Zahiri tak boleh (haram) walaupun sebelum al-qabd kecuali hibah bapakpd anaknya

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

14/24

Sambungan

Penarikan Balik Hibah Bapa kpd Anaknya

Bapa termasuk ibu, datuk, nenek &seterusnya ke atas

Bapa boleh tarik balik hibah kpd anaknya dgnsyarat harta tersebut masih di dlm pemilikan &penguasaan anaknya

Makruh bapa tarik balik hibah jika hibah

tersebut diberikan secara adil kpd anak-anaknya

Maliki ibu tak boleh tarik balik hibah kpdanaknya selepas kematian bapa kanak-kanak

tersebut

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

15/24

Sambungan

Kadar Harta yg Boleh Dihibah

Tiada had tertentu terpulang kpd pemberihibah membuat pertimbangan yg sewajarnya

Sunat menyamaratakan pemberian kpd anak-anak

Makruh pemberian dgn melebihkan seoranganak dgn yg lain kecuali ada sebab-sebabtertentu (Imam Ahmad)

Samarata bermaksud bahagian lelaki sama dgnbahagian perempuan

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

16/24

Sambungan

Hibah pd MasaMarad al-Mawt

Marad al-mawt sakit yg membawa kematian

Hibah pd masa marad al-mawt melibatkan duajenis undang-undang iaitu hibah & wasiat

Jika pemberi hibah mati selepas hibah

dilakukan maka ia tertakluk kpd hukum wasiat

Jika pemberi hibah hidup selepas pemberian @mati disebabkan perkara lain maka ia tertaklukkpd hukum hibah

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

17/24

Sambungan

Hibah al-Umra

Al-Umra bermaksud pemberian semasa tempohhidup penerima @ pemberi hibah dgn syarat hartatersebut dikembalikan selepas kematian penerima

hibahIa juga bermaksud pemberian yg bersifat sementara

yg merujuk kpd hayat salah seorang sama adapemberi @ penerima

Jika penerima hibah mati maka harta dikembalikankpd pemberi hibah

Jika pemberi hibah mati maka harta dikembalikan

kpd waris-warisnya

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

18/24

Sambungan

Hibah al-Ruqba

Al-Ruqba bermaksud pemberian dgn syaratkematian salah satu pihak sama ada penerima/pemberi hibah sebagai syarat pemilikan kpd salah

satu pihak yg hidupIa juga bermaksud suatu pemberian bersyarat yg

ditentukan oleh pemberi hibah iaitu:

Harta akan menjadi milik penerima hibah jika

pemberi hibah matiJika penerima hibah mati dulu sebelum pemberi

hibah maka harta hibah akan kembali kpdpemberi hibah

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

19/24

Sambungan

Pandangan Ulamak Mengenai

Hibah al- Umra & al-Ruqba

Majoriti ulamak hibah al-umra & al-ruqba sahtapi syaratnya terbatal

Sebahagian ulamak Hanbali, Imam Malik, al-Zuhri, Abu Thur dan lain-lain serta qawl al-qadim Imam Syafie hibah umra harus &syaratnya sah jika tidak dinyatakan harta akan

kembali kpd waris pemberi hibah setelahkematian penerima hibah

Imam Malik & Abu Hanifah mengharuskan hibah

umr

a tapi tidak hibahr

uqba

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

20/24

APLIKASI HIBAH DI MALAYSIA

PerundanganTiada undang-undang khusus mengenai hibah di

Malaysia

Hanya ada peruntukan tentang bidang kuasa

Mahkamah Syariah seperti yg terdapat dlm Jadualke-9 iaitu Butiran 1, Senarai II (Senarai Negeri),Perlembagaan Persekutuan

Terdapat juga peruntukan berkaitan dengan bidangkuasa Mahkamah Syariah mengenai hibah dlm

Akta/Enakmen Pentadbiran Undang-undang Islamnegeri-negeri

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

21/24

Sambungan

Pelbagai perkataan digunakan dlm undang-undangbagi menggambarkan hibah seperti:

Alang semasa hidup

Penyelesaian yg dibuat tanpa balasan

HibahPemberian

Alang hayat

Hibah semasa ma

r

ad al-mawt

juga diperuntukkandlm undang-undang di setiap negeri

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

22/24

Sambungan

Kes-kes yg berkaitan dgn hibah selalunyamelibatkan:

Pengesahan hibah

Pertikaian takat/kadar hibah

Penarikan balik hibahSecara umumnya, sesuatu hibah boleh dicabar di

Mahkamah Syariah tak kira sama ada ia dibuatsecara lisan atau bertulis dlm bentuk dokumen olehindividu atau peguam

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

23/24

Sambungan

Amalan Semasa Hibah

Trust hibah (amanah hibah) pemberi hibah

masih boleh gunakan harta hibah

Perletakan syarat dibenarkan selepas berlaku ijab& qabul

Prinsip hibah ruqba dipakai dlm akaun bersamatabung unit amanah sama seperti kaedahsurvivorship

8/3/2019 14 Undang-undang Hibah

24/24

Sambungan

Kebaikan Produk Hibah

Harta yg dihibah terkeluar dari harta pusaka (tak

dikira sebagai sebahagian drpd harta pusaka)

Harta yg telah dihibah tak boleh dituntut olehwaris

Pewarisan harta dapat dibuat dgn lebih cepat