07 - hns2013 - unit 4 penjajahan dan usaha menuntut kemerdek

7/31/2019 07 - Hns2013 - Unit 4 Penjajahan Dan Usaha Menuntut Kemerdek

1/36


2/36

P e n j a j a h a n d a n P r o s e s M e m b i n a N e g a r a | 47

Melayu Melaka telah diperintah oleh orang Portugis selama 130 tahun hinggalah dijajah pula

oleh Belanda.

Tahun Peristiwa

1509 Ketibaan Lopez de Sequira.1501 Alfonso de Albuquerque mengetuai angkatan

perang menyerang Melaka.25 Julai 1511 Serangan pertama Portugis ke atas Melaka.10 Ogos 1511 Serangan ke dua Portugis ke atas Melaka.24 Ogos 1511 Melaka ditawan oleh Portugis.

Jadual 4.1: Peristiwa-peristiwa penting penaklukan Portugis ke atas Melaka

PENAKLUKAN BELANDA KE ATAS MELAKA

Proses penaklukan Belanda ke atas Melaka bermula apabila orang-orang Belanda telah datang

ke Timur melalui Tanjung Harapan dan Selat Sunda. Tujuan utama mereka datang ke Timur

adalah untuk menguasai perdagangan rempah yang mereka tidak diperolehi semasa Raja

Philip II dari Sepanyol yang telah menjajah mereka pada tahun 1594. Penjajahan Belanda di

Timur bermula apabila mereka menguasai Betawi yang sekarang dikenali sebagai Jakarta.

Selepas orang-orang Belanda menghalau kuasa Inggeris selepas pembunuhan beramai-ramai

di Ambon pada tahun 1623, kedudukan mereka bertambah kuat di Betawi. Setelah Belanda

berjaya menghalau Portugis mereka telah membuat perancangan untuk menamatkan

persaingan oleh orang-orang Portugis yang menguasai Melaka.

Perjanian Inggeris-Belanda 1824

Selama lebih daripada 200 tahun, hubungan Inggeris-Belanda di Timur saling bermusuhan

antara satu sama lain. Pembukaan Melaka oleh Raffles pada 1819 telah membangkitkan lagi

kemarahan Belanda ke atas pemerintahan Inggeris. Untuk memperbaik hubungan antara

kedua-dua pihak yang menjadi semakin rumit, beberapa siri rundingan telah diadakan di antara

1820 hingga 1823. Tetapi rundingan ini gagal mencari jalan penyelesaian. Sementara itukemajuan pesat Singapura telah menyebabkan Inggeris berazam untuk mengekalkan

kekuasaan ke atas Singapura.

Setelah beberapa perundingan diadakan, akhirnya satu perjanjian telah dicapai dan

kedua-dua pihak telah memeterai perjanjian yang dikenali juga sebagai perjanjian London.

Tujuan perjanjian ini adalah untuk menamatkan pergeseran yang berterusan antara kedua-dua

belah pihak demi untuk kepentingan masing-masing. Antara perkara penting yang terkandung

dalam perjanjian tersebut ialah Inggeris akan kekal berkuasa ke atas Singapura, manakala

Melaka diserahkan kepada Inggeris dan Bangkahulu diserahkan kepada Belanda.


3/36


Dengan termeterainya perjanjian ini, pembahagian kuasa antara Inggeris dengan

Belanda telah disaksikan dan kedudukan politik Inggeris dan Belanda telah dikukuhkan lagi.

Perjanjian 1824 ini juga telah menamatkan sejarah Empayar Johor, apabila kekuasaannya di

kawasan Riau-Lingga terletak di bawah pengaruh Belanda. Perjanjian ini juga telah

membolehkan Inggeris menguasai Pulau Pinang, Melaka dan Singapura yang juga dikenali

sebagai Negeri Selat.

KEDATANGAN INGGERIS KE NEGERI-NEGERI MELAYU

Inggeris ialah satu-satunya bangsa Eropah yang paling lama menjajah di Alam Melayu yang

tercatat dalam sejarah Malaysia. Bermula dari perjanjian pada tahun 1824 menjadikan Inggeris

bertapak kukuh sebagai kuasa bangsa kolonial tunggal yang mewarisi hak perdagangan

Belanda di semananjung selepas perjanjian Belanda dengan negeri-negeri Melayu sebelum itu.

Negeri-negeri Melayu dianggap sebagai kawasan kepentingan ekonomi dan politik Inggeris

yang berpangkalan di negeri-negeri Selat.

Inggeris memang diakui bertindak bijak kerana berfikiran jauh di dalam usahanya untuk

memerintah dan menguasai politik Tanah Melayu tanpa segera mahu campur tangan dalam hal

ehwal politik di negeri-negeri Melayu.Sebaliknya Inggeris ketika itu hanya berminat untuk

melindungi jalan perdagangan ke China dan mendirikan pusat persinggahan di seluruh

semananjung. Sikap tidak gelojoh Inggeris untuk menguasai pemerintahan negeri-negeri

Melayu dilihat telah mencorakkan suatu bentuk evolusi entiti politik yang unik di Tanah Melayu.

Usaha yang teratur dan terancang oleh Inggeris telah membuatkan mereka berjaya

melaksanakan dasar-dasar yang akhirnya menghakis pengaruh raja-raja dan melahirkan

senario politik baru Inggeris di semananjung. Selepas rancangan itu membuahkan

kemenangan, Inggeris mula menggerakkan dasar campur tangan dalam hal ehwal pentadbiran

negeri-negeri Melayu pada tahun 1874.

Pada pendapat kamu, apakah kesan Perjanjian Inggeris Belanda 1824?

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________


4/36


Hubungan Inggeris Dengan Negeri-negeri Melayu

Dalam kepesatan Inggeris memperlihatkan kecemerlangannya telah membawa kepada

hubungan Inggeris dengan negeri-negeri Melayu yang mempunyai objektif dan strategi yangberbeza di antara kerajaan British India dan kerajaan negeri-negeri selat. British India

mempunyai objektif untuk menjayakan matlamat Imperialismenya yang luas dan meliputi semua

bahagian dan tidak termasuk di negeri-negeri Melayu sahaja. Inggeris berminat untuk

memasuki negeri-negeri Melayu di bawah pengaruh Siam seperti Kedah, Kelantan dan

Terenganu dalam usaha untuk memperluaskan hubungan ekonomi dengan Siam. Gabenor

Inggeris di Pulau Pinang, Robert Fullerton yang berkhidmat di bawah kerajaan negeri-negeri

Selat telah berusaha untuk membendung pengaruh Siam di semenanjung di samping bagi

menegakkan semula kemerdekaan negeri Kedah yang pernah Siam takluki pada tahun 1821

dengan mengembalikan semula kedaulatan sultan Kedah kerana Inggeris juga bertujuan untuk

memantapkan kedudukan Perak dan Selangor sebagai negeri yang benar-benar bebasdaripada belenggu Siam. Inggeris juga mempunyai harapan yang besar untuk mensasarkan

negeri-negeri tersebut yang turut mempunyai kepentingan baginya di semananjung.

Usaha-usaha giat dilakukan dengan berterusan untuk mengelak serangan dari Siam

terus bertapak di utara semananjung. Pihak British memulakan siri-siri rundingan yang

membawa kepada beberapa perjanjian dengan pihak kerajaan Siam. Siri yang pertama ialah

Perjanjian Burney (1826), Perjanjian Low dan Perjanjian Anderson yang dapat mengubah

jaminan perseimbangan politik di Tanah Melayu sehingga campur tangan langsung Inggeris

pada tahun 1874. Perjanjian Anderson telah berjaya megesahkan perjanjian. Perjanjian

perdagangan di antara Perak dan Selangor pada tahun 1818 yang telah menetapkan Sungai

Bernam sebagai sempadan di antara Perak dan Selangor.Berbalik pada Fullerton yang tidakberpuas hati dengan perjanjian Burney kerana negeri Kedah telah diakui sebagai tanah jaahan

Siam dan Inggeris tidak boleh menyerang kedudukan Siam di Kedah. Bagaimanapun rasa tidak

puas hati Fullerton itu tidaklah sampai menjejaskan pengaruh Inggeris di pantai barat Tanah

Melayu untuk selama 50 tahun yang berikutnya.

Perjanjian Burney tidak menyelesaikan masalah kedudukan negeri Perak dan Selangor

sepenuhnya. Siam tidak berhak menyerang Perak atau Selangor tetapi kedudukan politik

kedua-dua negeri masih kabur oleh sebab Siam dibenarkan menghantar utusannya ke Perak,

dan Perak pula boleh menghantar bunga emas ke Siam. Bagi memantapkan lagi kedudukan

perak, Low yang bertindak melampaui arahan kerajaan India telah menandatangani satu

perjanjian dengan Perak. Dalam perjanjian itu, Low memberi jaminan akan melindungi Perakdaripada serangan Siam atau Selangor dan berusaha mengekalkan kemerdekaan Perak,

manakala Sultan Perak pula berjanji tidak akan menghantar ufti kepada Siam. Low juga

membantu Perak membentuk sebuah jentera pentadbiran yang bebas daripada pegawai-

pegawai yang nampaknya setia kepada Siam. Sultan juga bersetuju bertindak membendung

perlanunan dan menyerahkan Pulau Pangkor kepada British.

Merujuk kepada kes perjanjian Burney (1826) pula telah menunjukkan bahawa

kedudukan dan peranan Siam berhubung dengan Kelantan dan Terenganu masih tidak jelas.

Kepentingan ekonomi Inggeris terjamin, Siam tidak lagi mahu menghalang perkembangan


5/36


ekonomi Inggeris di kedua-dua negeri tersebut dan kepertuanan Siam tidak lagi

diakui.Walaupun begitu kerajaan India Inggeris tidak mengesahkan Perjanjian Low tetapi tidak

juga bertindak untuk memansuhkan perjanjian tersebut atau menandatangani perjanjian baru

yang lain. Lama-kelamaan Perjanjian Low dan Perjanjian Anderson telah menjadi asas

hubungan di antara kerajaan Inggeris India dan Perak. Siam juga berdiam diri dengan tidak

memperluaskan pengaruh kuasa di negeri itu.

Perluasan Kuasa dan Dasar Pentadbiran British Di Perak

Sebelum kedatangan J.W.W Birch dan pentadbiran British di negeri Perak, pembesar negeri

dianugerahi Sultan kawasan untuk jagaan dan kawalan pembesar tempatan. Di zaman

pemerintahan silam, sistem pemerintahan Kesultanan Negeri Perak masih meneruskan konsep

ketradisionalan Kesultanan Melayu Melaka dengan sedikit perubahan dan penyesuaian dengankeadaan negeri dan masyarakat. Para pembesar boleh menjalankan segala urusan

pentadbiran serta pungutan cukai. Hasil dari pungutan cukai ini menjadi punca pendapatan

mereka yang utama.

Menteri berkuasa di Larut, Syahbandar tinggal di Kinta dan memungut cukai di Kuala

Sungai Perak, Laksamana memungut cukai di atas nama Sultan, Sultan menerima cukai import

dan eksport negeri yang dipungut oleh Syahbandar. Selain itu, Sultan boleh membeli bijih timah

dengan harga yang murah di Kinta. Raja Muda mempunyai kuasa di Kampung Gajah dan

Bandar Tua. Beliau juga berhak ke atas cukai pajak candu, arak dan judi di seluruh negeri

Perak, Bendahara memungut cukai di pedalaman di Kuala Kinta dan cukai ke atas bijih timah

yang melalui Sungai Bidor di Kuala Chiku. Dato Mata-mata (pembantu Laksamana) memungutcukai sebanyak 50 sen ke atas tiap-tiap satu koyan dagangan di dalam perahu yang keluar

masuk Sungai Perak dan juga Cukai ke atas ikan masin. Dato Maharaja Lela berkuasa di

Sungai Dedap dan Pasir Salak. Manakala Dato Sagor pula, sebagai penyelia masakan dalam

upacara negeri dan berkuasa ke atas kampung Tengah dan Kampung Gajah.

Sistem Residen

Sistem Residen yang berasaskan konsep pemerintahan secara tak langsung telah diucapkan

dengan penuh semangat oleh Frank Swettenham pada tahun 1876 telah meninggalkan kesan-kesan kekal dalam sejarah di negeri-negeri Melayu. Permulaan kuasa British dalam hal ehwal

di negeri-negeri Melayu secara rasmi bermula pada 20 Januari 1874 dengan termeterainya

Perjanjian Pangkor.

Syarat Perjanjian Pangkor ialah Perluasan kuasa ini telah membawa kepada

pemindahan kuasa pentadbiran daripada Raja-raja Melayu kepada pegawai-pegawai yang

dilantik oleh pihak Residen British yang dilantik dalam sesebuah negeri Melayu ditugaskan

untuk menasihati Sultan berkenaan semua aspek pentadbiran negeri-negeri Melayu kecuali

pengurusan agama Islam dan juga adat resam orang-orang Melayu. Nasihat Residen mesti


6/36


diikuti oleh Sultan kerana tugas seorang Residen hanyalah menasihati dan bukannya

memerintah .

Semua pentadbiran negeri termasuklah pungutan dan kawalan cukai akan dijalankanatas nama sultan tetapi disusun dan diatur menurut nasihat Residen. Residen akan dibayar gaji

dan elaun sara hidup oleh sultan dan bukannya oleh kerajaan British. Perluasan kuasa ini

kemudiannya membawa kepada penjajahan sepenuhnya negeri-negeri Melayu di bawah

penguasaan British. Penyerahan kuasa ini dibuat secara rela oleh Raja-raja Melayu dengan

hanya mendapat janji-janji palsu dan pemberian pencen kecil yang diberikan oleh kerajaan

British. Seterusnya Sistem Residen telah dilaksanakan bermula dengan kerajaan Melayu Perak

dan kerajaan-kerajaan Melayu yang lain seperti Kerajaan Selangor, Pahang, Negeri Sembilan

dan akhir sekali kerajaan Johor. Kerajaan-kerajaan Melayu yang lain di sebelah utara seperti

Perlis,dan Kedah serta kerajaan-kerajaan Melayu di pantai timur seperti Kelantan dan

Terengganu telah tidak mendapat perhatian British malahan kerajaan-kerajaan Melayuberkenaan diberikan mandat oleh British kepada Siam untuk menguruskannya hingga

termenterainya Perjanjian Bangkok 1909 di mana kerajaan-kerajaan Melayu iaitu Perlis, Kedah,

Kelantan dan Terengganu diserahkan kedaulatannya kepada British.

Kedatangan British ke Tanah Melayu dikatakan telah mengubah pentadbiran dan

perjalanan pelaksanaan peraturan baru. Bincangkan kesan kesan perubahan tersebut kepada

Negeri-negeri Melayu.

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU

Keperluan Jepun yang semakin mendesak dan situasi

yang semakin bergolak di Asia merupakan peluangterbaik Jepun untuk menguasai negara-negara di Asia

Tenggara di bawah perjanjian tiga paksi kuasa besar

iaitu Jerman, Itali dan Jepun. Keperluan kepada bahan

mentah seperti minyak, getah dan logam yang banyak

di Asia Tenggara khasnya Malaysia adalah peluang

yang terbaik. Justeru pada 15 Febuari 1942, seluruh

Tanah Melayu dan Singapura jatuh ke tangan Jepun.

Pada awal kurun ke-20, pemimpin-pemimpin tentera

menguasai politik negara Jepun. Cita-cita para

Leftenan Jeneral yamashita

Tomoyuki merupakan ketua

tentera Jepun yang mengetuai

serangan Jepun ke atas Tanah

Melayu. Beliau lebih dikenali

sebagai Harimau Malaya.

INFO


7/36


pemimpin tentera Jepun untuk meluaskan kuasa merupakan salah satu faktor penting yang

membawa kepada penaklukan Asia Tenggara. Penaklukan Jepun berasakan dua kempen iaitu

Asia Untuk Asia dan Kemakmuran Bersama Asia Timur Raya. Laungan Asia Untuk Asia

adalah janji Jepun untuk membebaskan negara-negara Asia Tenggara daripada penjajahan

Barat dan membantu mereka mencapai kemerdekaan. Akan tetapi, penjajahan Barat di Asia

Tenggara digantikan oleh penguasaan Jepun. Ekonomi negara-negara Asia Tenggara merosot

dan keadaan sosial penduduk bertambah buruk. Dengan Kemakmuran Bersama Asia Raya,

Jepun merancang untuk menguasai sumber ekonomi Asia Tenggara untuk pembangunan

industri di Jepun. Tambahan pula, negara-negara Asia Tenggara mampu menampung dan

menyediakan tanah bagi penduduk Jepun yang semakin meningkat.

Kesan-kesan Semasa Pendudukan Jepun

1. Kesan Ekonomi

Pendudukan Jepun di Tanah Melayu membawa kepada kemerosotan ekonomi di Tanah

Melayu. Kegiatan ekonomi terputus akibat peperangan dan tindakan tentera British yang

memusnahkan harta benda dan infrastrukur sebelum berundur. Jepun memberi penekanan

kepada penanaman padi untuk memenuhi keperluan dalam negeri. Penanaman Padi Taiwan

telah diperkenalkan untuk membolehkan penanaman dua kali setahun dijalankan. Jepun juga

melakukan catuan ke atas pembelian beras. Perusahaan-perusahaan yang penting di Tanah

Melayu diambil alih oleh syarikat-syarikat Jepun seperti Mitsubisi dan Mitsui. Perusahaan-

perusahaan tersebut adalah seperti perusahaan getah, timah, perkapalan dan bank. Bank-bank

Jepun juga telah mencetak mata wang sendiri. Semasa pemerintahan Jepun berlaku

kesengsaraan hidup di kalangan penduduk tempatan.

2. Penderitaan Dan Kesengsaraan Hidup

Usaha pertanian secara persendirian gagal kerana keadaan tanah yang tidak sesuai dan

paksaan berlebihan. Masalah kekurangan makanan di burukkan lagi dengan kapal-kapal kargo

yang membawa barang keperluan pertanian banyak ditenggelamkan oleh pihak Berikat.

Pemerintah Jepun mengadakan kawalan harga pada bulan Mei 1942 dengan mengeluarkanpermit bagi semua jenis perdagangan dan pengangkutan. Pada bulan April 1943, catuan ke

atas pembelian beras dikenakan. Setiap keluarga dibenarkan membeli dua gantang beras

setahun. Kupon khas dikeluarkan oleh Syokurya Kanri Syo (Pejabat Kawalan Makanan) di

bandar. Orang ramai mula beralih kepada makanan lain iaitu ubi kayu dan keladi. Kenaikan

harga yang melambung tinggi menimbulkan masalah inflasi. Pada Disember 1941 harga beras

ialah enam sen sekati dan gula putih lapan sen sekati. Pada bulan Disember 1943, harga beras

dan gula putih di pasar gelap meningkat menjadi $2.50 dan $3.80 sekati dan menjelang bulan

Ogos 1945 menjadi $75.00 dan $120.00 sekati.


8/36


Pemerintah Jepun mencetak wang pokok pisang untuk mengatasi masalah

kekurangan wang. Hal ini menjadikan nilai wang Jepun terlalu rendah di pasaran. Pemakanan

yang tidak sempurna menyebabkan penyakit seperti beri-beri dan bengkak serta kematian

penduduk bertambah secara mendadak. Pada tahun 1941, bilangan kematian adalah berjumlah

63 436 orang. Angka ini meningkat kepada 99 257 orang pada tahun 1942 dan 123 262 orang

pada tahun 1943. Bekalan perubatan digunakan untuk keperluan tentera Jepun, manakala

doktor dan jururawat di tempatkan di kem-kem tentera. Pada tahun 1940, bilangan penduduk

meningkat kepada 100 000 orang, tetapi jatuh kepada 10 000 orang pada tahun 1945.

Kelahiran bayi merosot daripada 111 627 orang pada tahun 1940 kepada 106 443 orang pada

tahun yang sama.

3. Kawalan Pengedaran Mata Wang

Penggunaan mata wang Jepun berkuatkuasa pada 23 Febuari 1942 dengan nilai yang sama

tara dengan mata wang dollar Negeri-negeri Selat. Sebanyak $285 juta wang kertas Jepun

diedarkan di seluruh Tanah Melayu. Pada bulan April 1943, ia diperluaskan ke Sumatera,

Sabah, Sarawak, Burma, Jawa dan negara China. Apabila terlalu banyak wang beredar di

pasaran, nilai mata wang menjadi terlalu rendah. Beberapa langkah diambil untuk

mengurangkan pengedaran wang di pasaran. Antaranya mulai bulan November 1943, pusat-

pusat perjudian di buka semula di seluruh negara. Jepun turut menggalakkan simpanan tetap

(fixed deposits). Bank perdagangan turut menawarkan skim simpanan tetap dengan

menyediakan tawaran bonus. Sehingga bulan Mac 1942, jumlah simpanan tetap yang dapat

dikumpulkan di seluruh negara adalah melebihi $486 juta.

Pada bulan Julai 1943, skim loteri (konan saiken) dijual dengan harga $1.00 tiap satu.

Skim ini yang beroperasi sehingga Ogos 1945 menawarkan hadiah pertama bernilai $50 000

dan 2507 hadiah lain bernilai $139 500. Penjualan loteri di peringkat negeri dikenali sebagai

Shu Saikans dan dimulakan di Selangor, Melaka, Perak dan Pulau Pinang. Pemerintah Jepun

turut mengenakan pelbagai jenis cukai antaranya cukai judi, taman hiburan, kedai-kedai,

panggung wayang, rumah tumpangan, kedai makan, menangkap ikan, kedai ubat dan pergigian

serta bayaran hospital. Setelah cukai dinaikkan, peniaga terpaksa menaikan harga barang dan

pekhidmatan. Ini memaksa penggunaan wang yang lebih banyak dan menimbulkan masalah

sosial. Masalah inflasi dan kegiatan pasar gelap terus berleluasa tanpa dapat dibendung.

4. Kesan Sosial

Orang Melayu dan India diberi layanan yang agak baik oleh pihak Jepun. Dengan memberi

layanan baik kepada orang India, Jepun berharap mereka memberi kerjasama apabila Jepun

menakluki dan mengusir orang Inggeris dan India. Sebab utama Jepun berbaik-baik dengan

orang Melayu pula adalah kerana ingin mendapatkan sokongan serta kerjasama daripada

mereka. Cara-cara pihak Jepun melakukannya ialah dengan mengizinkan sultan-sultan

mengekalkan takhta masing-masing, mengambil beberapa orang pegawai Melayu untuk


9/36


memegang jawatan dalam pejabat-pejabat kerajaan Jepun, dan membebaskan pemimpin-

pemimpin Melayu dari penjara. Orang Cina dianggap sebagai musuh ketat Jepun. Dengan itu,

masyarakat Cina dituduh sebagai penentang Jepun. Semasa Perang China-Jepun (1937),

masyarakat Cina di sini menyumbangkan bantuan kewangan dan peralatan perang kepada

negara China.

Maka, selepas orang Jepun menawan Tanah Melayu dan Singapura, mereka membalas

dendam dengan membunuh orang-orang Cina. Ramai orang juga dipaksa membina Jalan

Kereta Api Maut dan kebanyakan daripada mereka terkorban semasa membina jalan kereta api

ini. Pihak Jepun juga turut menghantar buruh-buruh India dan Melayu ke sempadan Thailand-

Burma untuk membina Jalan Kereta Api Maut. Ramai antara buruh tersebut yang terkorban

kerana dipaksa bekerja keras. Ini menimbulkan perasaan benci terhadap pihak Jepun di

kalangan orang India dan Melayu. Pihak Jepun ingin menghapuskan pengaruh Barat. Oleh itu,

segala yang berkaitan dengan Barat diharamkan termasuklah hiburan dan media massa.Kerajaan Jepun berhasrat untuk menjepunkan penduduk Tanah Melayu. Untuk tujuan itu,

bahasa Jepun dijadikan sebagai bahasa penghantar di sekolah dan bahasa perhubungan

dalam semua urusan lain.

Murid-murid sekolah diajar bahasa Jepun iaitu Nippon-go. Selain daripada bahasa

Jepun, nyanyian, muzik, latihan Jasmani dan pengetahuan berkebun dipentingkan. Kimigayo

danAikoku Koshin Kyoku ialah lagu kebangsaan dan lagu patriotik Jepun yang dinyanyikan di

sekolah. Banyak buku dalam bahasa Jepun diterbitkan. Akhbar Syonan Shimbun juga

menerbitkan pelajaran bahasa Jepun dalam terbitannya. Dasar pelajaran yang diperkenalkan

menekankan ketaatan kepada Maharaja Jepun, kepatuhan kepada kerajaan Jepun dan

kerelaan berkhidmat untuk negara Jepun. Sekolah-sekolah Inggeris ditukarkan kepada sekolahJepun. Manakala sekolah Cina ditutup kerana Jepun dan China bermusuhan. Akan tetapi,

dasar penjepunan kurang berjaya kerana kekurangan guru-guru yang fasih dalam bahasa

Jepun dan kekurangan wang. Wabak penyakit seperti Malaria dan Beri-beri merebak kerana

lumpuhnya perkhidmatan kesihatan.

Penerapan Budaya, Bahasa dan Pendidikan Jepun

Orang Jepun menundukkan kepala apabila bertemu antara satu sama lain sebagai tanda

hormat dan adat ini diperkenalkan kepada umum. Lagu kebangsaan Jepun iaitu Kimigayo diajar

kepada semua penduduk. Setiap pagi murid-murid perlu menyanyi dan tunduk hormat kepada

Maharaja Jepun sambil menghadap arah negara Jepun iaitu arah matahari naik. Ada juga

sesetengah sekolah menaikkan bendera Jepun setiap hari dan murid-murid wajib menyanyi

lagu bendera Jepun iaitu Umiyukaba. Jepun menghapuskan bentuk pendidikan Barat dengan

mengharamkan penggunaan bahasa Inggeris sebagai bahasa penghantar dan mata pelajaran

bahasa Inggeris di sekolah. Pada bulan Ogos 1942, Jepun mengharamkan siaran radio

gelombang pendek, pada bulan September 1943, Jepun melarang tayangan filem-filem dari

Barat dan pada bulan Ogos 1944, penduduk tempatan dilarang mendengar muzik Barat.


10/36


Jepun memperkenalkan penggunaan bahasa Jepun (Nippon-go) bagi menggantikan

bahasa Inggeris. Bahasa Jepun diajar di sekolah-sekolah, kelab-kelab sosial, kilang-kilang,

firma swasta dan pejabat-pejabat kerajaan. Persatuan melatih bertutur bahasa Jepun

ditubuhkan dan ada yang berminat dilatih menjadi guru. Kebolehan bertutur dalam bahasa

Jepun membolehkan seseorang menyandang jawatan yang baik dalam kerajaan, kenaikan

pangkat, gaji dah kemudahan lain. Akhbar juga menyediakan ruangan khas bahasa Jepun.

Minggu bahasa Jepun diadakan, perpustakaan sekolah dilengkapi dengan buku bahasa,

kesusasteraan dan kebudayaan Jepun serta urusan perkhidmatan pos dan telegraf

menggunakan bahasa Jepun. Hari cuti dan kelepasan am juga berasakan negara Jepun. Hari

bulan British ditukarkan kepada sistem tahun Jepun misalnya tahun 1942 kepada 2602. Nama

juga diubah mengikut nama Jepun. ContohnyaAli San (En. Ali), ohayou (selamat pagi), arigato

(terima kasih) dan sayonara (selamat tinggal).

Kegiatan Politik dan Gerakan Penentangan

1. kegiatan Orang India

Jepun mengambil kesempatan mengeksploitasi semangat kebangsaan orang India

untuk menolak kekuasaan British di India. Rash Behari Bose seorang pejuang kebangsaan

India yang lama bermastautin di Jepun dibawa ke Tanah Melayu untuk membantu menubuhkan

Indian Independence Leaguage (IIL) di negeri-negeri Melayu. Pada bulan Mei 1942, beliau

mengadakan satu persidangan IIL di Bangkok yang diwakili oleh wakil-wakil IIL dari seluruh

Asia. Mereka menubuhkan pasukan tentera pembebasan India yang dikenali sebagai IndianNational Army (INA). Pusat-pusat latihan tentera didirikan dan latihan mengikut ketenteraan

Jepun. Rekrut terdiri daripada bekas-bekas banduan berjumlah antara 4000 hingga 5000 orang

yang dibebaskan untuk tujuan ini. Tindakan menangkap Ghandi dan Nehru, rusuahan, mogok

lapar dan tujuk perasaan besar-besaran diberi perhatian khas media (akhbar dan radio). Rash

Behari Bose kemudiannya digantikan oleh Subhas Chandra Bose, seorang pejuang politik India

yang melarikan diri ke Jerman pada tahun 1938.

S. C. Bose berusaha mengukuhkan pasukan itu dengan menubuhkan cawangan wanita

yang dinamakan Ranee of Jhansi Regiment yang diketui oleh Dr. S. Lakshmi. Anggotanya

terdiri daripada Tanah Melayu, Burma, dan negara Thai. S. C. Bose menggunakan cogan kata

Chalo Delhi (Mara ke Delhi). Kerajaan boneka India yang berpusat di Singapura ditubuhkanpada bulan Oktober 1943 yang dikenali sebagai Kerajaan Azad Hind. Kerajaan boneka Jepun

mengisytiharkan perang terhadap Britain dan Amerika Syarikat pada 24 Oktober 1943. Antara

bulan Mac hingga Ogos 1944, sedikit demi sedikit tentera INA mara ke sempadan India, tetapi

pada awal bulan September 1944 mereka berundur. Kejatuhan Rangoon pada bulan Mei 1944

dan pemindahan kerajaan Azad Hind ke Bangkok memperlihatkan bahawa Jepun dan INA

mangalami kekalahan. Menjelang akhir tahun 1940-an, orang India mula memikirkan masa

depan di Tanah Melayu dan terlibat secara aktif dalam pergolakan politik menentang Malayan

Union.


11/36


2. Gerakan Penentangan Orang Cina

Parti Komunis Malaya (PKM) menggunakan perasaan anti-Jepun dikalangan orang Cina

melalui penubuhan Malayan Peoples Anti Japenese Army (MPAJA). PKM dan MPAJA menarikkeyakinan kaum-kaum lain dan beberapa orang Melayu dibawa masuk menganggotainya

seperti Mokhtaruddin Lasso, Abdullah C. D. dan Rashid Mydin. MPAJA atau Tentera Bintang

Tiga menggunakan simbol tiga bintang yang mewakili kerjasama tiga kaum terbesar di Tanah

Melayu. Jumlah kekuatan tentera MPAJA dianggarkan antara 3000 hingga 4000 orang pada

tahun 1944 dan meningkat sekitar 6000 hingga 7000 orang pada menjelang tahun 1945.

Pasukan MPAJA menggunakan taktik perang gerila kerana tidak mempunyai kekuatan tentera

yang ramai. Terdapat sebilangan orang Cina di bandar-bandar menentang Jepun secara

bersembunyi. Mereka melakukan kerja-kerja sabotaj, menganjurkan bantahan dan

pembunuhan ke atas beberapa orang Jepun dan mereka yang bekerja dengan Jepun.

Kumpulan ini memberi bantuan dalam bentuk wang, ubat-ubatan, kain baju dan lain-lain

keperluan kepada MPAJA. Pada tahun 1943, British mengadakan kerjasama dengan MPAJA.

Mereka menyusun gerakan gerila, menjalankan kerja-kerja sabotaj, membekalkan senjata,

peluru, bahan-bahan letupan dan kewangan untuk membiayai kegiatan MPAJA. Pada bulan

Januari 1944, MPAJA membuat pakatan menentang Jepun dengan tentera Berikat melalui

Force 136 yang berpusat di Ceylon. Antara kejayaan besar tentera Jepun memerangi PKM dan

MPAJA ialah peristiwa serangan hendap di Batu Caves pada 1 September 1942. Peristiwa itu

hampir melumpuhkan PKM dan MPAJA buat seketika. Jepun menggunakan anggota polis

Melayu untuk menentang tentera MPAJA. Ini menyebabkan hubungan antara orang Melayu

dengan Cina semakin tegang.

3. Kebangkitan Semangat Nasionalisme

Apabila pihak Jepun mengambil alih pentadbiran Tanah Melayu, mereka menghadapi masalah

kekurangan pegawai untuk mengendalikan urusan kerajaan. Oleh itu, beberapa jawatan penting

diberikan kepada orang Melayu tempatan. Peluang tersebut telah memberikan keyakinan diri

kepada masyarakat Melayu untuk menentukan nasib mereka dan tidak terlalu bergantung

kepada pihak British. Dalam keadaan huru hara dan ketidakstabilan sosial serta ekonomi

semasa pendudukan Jepun, unsur-unsur subversif dengan mudahnya menyusup di kalangan

rakyat. Semangat Asia Untuk Asia yang dibawa oleh Jepun berjaya membina sifat percaya

kepada diri sendiri secara beransur-ansur. Kepercayaan terhadap kuasa Barat semakin pudar

dan semangat cintakan bangsa dan tanah air semakin tinggi.

Jepun membenarkan Kesatuan Melayu Muda (KMM) yang diharamkan oleh Inggeris

bergerak semula. Kesatuan Melayu Muda (KMM) telah bekerjasama dengan Jepun dan pada

masa yang sama bekerjasama dengan gerakan anti-Jepun. Ibrahim Haji Yaacob dilantik

sebagai Ketua Sukarela dan Dr. Burhanudin Helmy dilantik sebagai Penasihat Kebudayaan dan

Adat Istiadat Melayu. Pemberian jawatan-jawatan ini merupakan latihan kepada tokoh-tokoh

tempatan untuk mengambil alih pentadbiran kelak. Mereka turut menggalakkan penubuhan


12/36


persatuan politik Melayu seperti Kesatuan Rakyat Indonesia Semenanjung (KRIS). Selain

daripada itu, pihak Jepun menolong menubuhkan Angkatan Tentera Kebangsaan dan angkatan

ini akan digunakan oleh pihak Jepun apabila melanggar India. Pihak Jepun telah menggalakkan

pergerakan nasionalisme Melayu. Jepun cuba menggunakan seorang pemimpin Melayu yang

radikal iaitu Ibrahim Yaacob untuk menyebarkan propaganda anti British.

Beliau pernah memberi bantuan kepada pihak Jepun melalui Kesatuan Melayu Muda

(KMM) ketika Jepun menawan Tanah Melayu. Dengan bantuan kewangan daripada pihak

Jepun, Ibrahim Yaacob telah memberi akhbar Warta Malaya pada tahun 1941. Beliau telah

menggunakan akhbar untuk menerbitkan rencana-rencana yang membangkitkan kesedaran

nasionalisme orang Melayu dan mengecam penjajahan British. Ibrahim Yaacob berharap akan

mendapatkan kebebasan politik yang lebih sekiranya British ditewaskan dalam perang. Pihak

Jepun telah membebaskan ahli-ahli Kesatuan Melayu Muda (KMM) yang telah dipenjarakan

oleh British. Sebuah pertubuhan diasaskan oleh Jepun iaitu Pembela Tanah Air (PETA) atauGiyu Gan dalam bahasa Jepun. Anggota-anggota PETA terdiri daripada orang Melayu dan

mereka diharapkan akan menentang dan menghalang pengambilan semula Tanah Melayu oleh

tentera Berikat. Ibrahim Yaacob menjadi ketua PETA dan memegang pangkat Leftenan

Kolonel.

Pada bulan Jun 1945, Ibrahim Yaacob menubuhkan KRIS (Kesatuan Rakyat Indonesia

Semenanjung) dengan bantuan pihak Jepun. Salah satu daripada matlamat KRIS ialah

menyatukan Tanah Melayu dan Indonesia untuk membentuk Indonesia Raya. Dengan itu,

Ibrahim Yaacob telah berjumpa dengan pemimpin-pemimpin nasionalis Indonesia iaitu Sukarno

dan Hatta. Mereka bersetuju untuk mengisytiharkan kemerdekaan Tanah Melayu dan Indonesia

pada 24 Ogos 1945. Akan tetapi, rancangan Indonesia Raya tidak berjaya dilaksanakan keranatentera Jepun dikalahkan pada 15 Ogos 1945. Apabila British kembali ke Tanah Melayu dan

mengisytiharkan Pentadbiran Tentera British, ramai pemimpin KMM, PETA dan KRIS ditangkap

dan dipenjarakan. Ibrahim Yaacob terpaksa melarikan diri ke Indonesia. Kaum Cina merupakan

kaum yang mengalami penderitaan paling teruk semasa pendudukan Jepun. Maka, tidaklah

menghairankan jika kebanyakan gerakan anti-Jepun diketuai oleh orang Cina. Gerila-gerila

Cina ini berfahaman Komunis. Sasaran mereka ialah askar-askar dan markas-markas tentera

Jepun. Orang Melayu dan India menyertai gerakan menentang Jepun kerana pentadbiran

Jepun turut membawa kesusahan kepada mereka.

Kumpulan-kumpulan gerakan anti-Jepun utama ialah Tentera Anti Jepun Rakyat Malaya

(MPAJA), Tentera Wataniah yang terdiri daripada orang Melayu Pahang dan Gerila Force 136(Tentera pihak Bersekutu yang dipimpin oleh Kapten Spencer Chapman). MPAJA adalah

gerakan bersenjata menentang Jepun yang terbesar dan terpenting sekali. Ahli-ahli MPAJA

dikuasai dan dipengaruhi oleh Parti Komunis Malaya (PKM). Kebanyakan daripada mereka

adalah orang Cina. Ahli-ahli MPAJA mendirikan petempatan di dalam hutan. Mereka melakukan

kerja-kerja sabotaj seperti meletupkan jambatan, jalan raya dan jalan kereta api untuk

memutuskan hubungan pihak Jepun. Pihak Btitish telah membuat pakatan sementara dengan

MPAJA untuk menentang Jepun. Antara syarat-syarat pakatan ini ialah British melatih pasukan

MPAJA dalam taktik perang serta membekalkan senjata kepada mereka dan senjata-senjata

tersebut hendaklah dikembalikan selepas perang dan ahli-ahli MPAJA akan pulang kepada


13/36


kehidupan awam. MPAJA merupakan pertubuhan anti-Jepun yang paling giat serta penting.

Keanggotaannya bertambah banyak kerana lebih ramai oang Cina menyertainya untuk

menentang pihak Jepun.

Ahli-ahli MPAJA telah menerima senjata dan latihan ketenteraan daripada pihak

Inggeris. Hal ini menyebabkan pengaruh Komunis bertambah kuat. Perang gerila berjaya

mengganggu dan mencabar kedudukan Jepun di Tanah Melayu tetapi gagal menamatkan

pendudukan Jepun. Angkatan Gerila Force 136 ditubuhkan semasa peperangan Dunia Kedua

meletus. Ia adalah suatu gerakan sulit yang anti-Jepun. Markas pasukan ini terletak di Sri Lanka

dan India. Angota-angota Force 136 seperti John Davis dan Richard Broome telah mendarat di

Tanah Melayu melalui jalan laut dan udara. Tengku Mahmud Mahyidden adalah seorang

angota pasukan ini yang bertanggungjwab mengetui kumpulan Melayu. Beliau dibantu oleh

seorang sukarelawan bernama Haji Ibrahim Bima. Pejuangan pasukan ini dibantu oleh tentera

Wataniah yang dianggotai oleh ahli-ahli Persatuan Melayu Pahang cawangan Raub. TenteraWataniah ini dipimpin oleh Kolenal Pemerintah Kehormat Almarhum Sultan Abu Bakar, Sultan

Pahang. Force 136 beroperasi dalam kumpulan kecil dalam hutan. Mereka keluar dari hutan

apabial Jepun menyerah kalah. Apabila British berkuasa semula di Tanah Melayu, sebahagian

besar daripada anggota pasukan ini bangun menentang pentadbiran British.

Mengapakah Jepun bersikap kejam kepada kaum Cina semasa memerintah Tanah

Melayu? Jelaskan

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

Berakhirnya Pendudukan

Jepun

Tindakan Pihak Berikat mengebombandar-bandar dan tempat-tempat

penting Jepun yang mengeluarkan

peralatan perang hampir

melumpuhkan kekuatan tentera

Jepun. Kejayaan mengalahkan

Jerman membolehkan Amerika

Syarikat dan Britain menumpukan

seluruh kekuatan mereka untuk

menumpaskan Jepun di Asia

Gambar 4.1: Tentera Jepun akhirnya menyerah

kalah


14/36


Tenggara dan Lautan Pasifik. Pemerintah Tertinggi Tentera Amerika Syarikat di Lautan Pasifik,

Jeneral Douglas Mac Arthur memimpin tenteranya bergerak secara perlahan-lahan memasuki

Filipina. Pendaratan awal dilakukan di Pulau Leyte pada bulan Oktober 1944 dan Manila telah

ditawan pada bulan Mac 1945. Akhirnya, tentera Amerika berjaya membebaskan seluruh

wilayah Filipina daripada penguasaan Jepun.

Kapal terbang Amerika Syarikat melancarkan pengeboman secara besar-besaran dan

hampir 60 buah bandar besar di Jepun dimusnahkan. Amerika Syarikat dan Britain berusaha

untuk memaksa Jepun menyerah kalah tanpa syarat. Serangan yang berterusan ini semakin

menyulitkan pusat pemerintahan di Tokyo menghubungi tanah jajahannya di Asia Tenggara.

Pada pagi 6 Ogos 1945, sebuah kapal terbang Superfortress Amerika Syarikat menggugurkan

bom atom yang pertama di Hiroshima dan diikuti oleh bom atom yang kedua di Nagasaki pada

9 Ogos 1945. Akhirnya, kerajaan Jepun terpaksa menyerah kalah. Keputusan ini diumumkan

sendiri oleh Maharaja Hirohito pada 15 Ogos 1945. Pengisytiharan menyerah kalah secararasmi ditandatangani di hadapan Panglima Agung Kuasa Berikat, Jeneral Douglas Mac Arthur

di atas sebuah kapal perang Amerika Syarikat bernama Missouri pada 2 September 1945.

Pada 20 Ogos 1945, Putera Kanin Haruhito dihantar ke Tanah Melayu sebagai utusan

khas kerajaan Jepun untuk mengarahkan Pentadbiran tentera Jepun di Tanah Melayu yang

berpusat di Singapura menyerah diri secara rasmi kepada pihak Berikat. Beliau juga

mengumumkan bahawa semua kegiatan tentera diberhentikan berkuatkusa pada 25 Ogos

1945. Setelah tentera Jepun menyerah kalah secara rasmi, kekosongan kuasa di Tanah Melayu

akan diisi secara berperingkat-peringkat melalui pendaratan tentera British di Pulau Pinang,

Singapura dan Morib. Upacara penyerahan diri tentera Jepun di Tanah Melayu diadakan secara

rasmi pada 12 September 1945 di banguanan Perbandaran Singapura. Pihak Jepun diwakilioleh Komanden tentera Jepun di Tanah Melayu, Jeneral Itagaki, manakala tentera Berikat oleh

Pemerintah Tertinggi Tentera Berikat di Asia Tenggara, Lord Louis Mountbatten.

SUASANA DI TANAH MELAYU SELEPAS PERANG DUNIA KE DUA

Malayan Union dan Persekutuan Tanah Melayu

Pemerintahan British di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia Kedua terbahagi kepada tiga

corak pentadbiran iaitu Negeri-negeri Selat (Singapura, Melaka dan Pulau Pinang), Negeri-

negeri Melayu Bersekutu (Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan) dan Negeri-negeri

Melayu Tidak Bersekutu (Johor, Terengganu, Kelantan, Kedah dan Perlis). Negeri-negeri Selat

diperintah secara langsung oleh British melalui seorang Gabenor British dan tarafnya adalah

sebagai tanah jajahan British. Pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Bersekutu terletak di

bawah seorang Pesuruhjaya British yang berpusat di Kuala Lumpur dan di setiap negeri

tersebut dilantik seorang Residen British. Di Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu pula, pihak

British telah melantik seorang wakilnya yang dipanggil Penasihat British. Kekalahan British di

Tanah Melayu di tangan Jepun dalam tempoh yang singkat menyedarkan British terhadap

kelemahan pentadbiran mereka di Tanah Melayu sebelum perang.


15/36


Akibatnya pada Julai 1943, Malayan Planning Unit (MPU) telah ditubuhkan di London

untuk merangka perlembagaan baru yang sesuai dijalankan di Tanah Melayu selepas tamat

perang nanti. Pada 31 Mei 1944, kabinet perang telah meluluskan syor penyatuan politik di

Tanah Melayu yang dikemukakan oleh MPU. Pada 10 Oktober 1945, Setiausaha Pejabat

Tanah Jajahan British, George Hall, telah mengumumkan parlimen mengenai penyatuan politik

Tanah Melayu yang dikenali sebagai Malayan Union. Kedatangan semula pihak British ke

Tanah Melayu selepas Perang Dunia Kedua telah membawa satu corak pemerintahan baru

yang bertujuan untuk menyatukan semua negeri-negeri Melayu kecuali Singapura di bawah

satu pemerintahan pusat yang diperintah terus oleh seorang Gabenor British. Gagasan

Pentadbiran baru yang dirancang oleh pihak British itu dinamakan Malayan Union. Gagasan ini

telah dirancang sebelum Perang Dunia Kedua lagi.

Bagi menjayakan gagasan tersebut sebuah jawatankuasa yang diketuai oleh Sir Edward

Gent telah diarahkan oleh pihak British untuk membentuk dasar-dasar yang akan dilaksanakandi Tanah Melayu apabila pihak British kembali semula ke Tanah Melayu. Jawatankuasa

tersebut telah merangka satu dasar yang telah dipersetujui oleh kerajaan British untuk

dilaksanakan iaitu sebuah kesatuan yang dikenali sebagai Malayan Union untuk keseluruhan

Tanah Melayu termasuk Melaka dan Pulau Pinang. Di dalam rancangan Malayan Union,

Singapura akan dipisahkan pentadbirannya daripada negeri-negeri Tanah Melayu yang lain.

Alasan pihak British untuk mengasingkan Singapura adalah disebabkan kedudukan Singapura

sebagai pusat perniagaan seberang laut yang maju, kedudukan ekonomi yang baik dan

menguntungkan British.

Rajah 4.1: Bantuk pentadbiran Malayan Union di Tanah Melayu

Antara perkara-perkara utama yang menimbulkan kemarahan orang-orang Melayu

melalui rancangan Malayan Union ialah mengenai hak keistimewaan orang-orang Melayu serta

penukaran taraf Negeri-negeri Melayu daripada taraf negeri-negeri naungan British kepada

negeri-negeri jajahan British. Melalui rancangan ini semua anggota majlis yang ada dalam

rancangan Malayan Union hendaklah menyatakan taat setianya kepada Ratu Inggeris dan

Parlimen British

Pesuruhjaya Negeri-negeri

Gabenor Malayan Union

Majlis Undangan

Majlis Eksekutif Majlis Eksekutif


16/36


bukan lagi kepada raja-raja Melayu. Malayan Union akan diperintah oleh seorang Gabenor

dengan Majlis Mesyuarat Kerja (Executive Committee) dan sebuah Majlis Mesyuarat Negeri.

Melalui rancangan ini, gabenor mempunyai kuasa yang besar dan kuasa muktamad terhadap

sesuatu hal pentadbiran di Tanah Melayu dan Singapura.

Kuasa yang ada pada gabenor ini adalah lebih besar daripada kuasa Raja-raja Melayu

itu sendiri. Mengenai kerakyatan, mereka yang berhak adalah terdiri daripada mereka yang

dilahirkan di dalam negeri-negeri Malayan Union dan Singapura. Rakyat yang telah

bermastautin di kedua-dua negeri tersebut juga layak untuk mendapat hak kerakyatan dengan

syarat mereka telah menetap di Tanah Melayu atau Singapura selama 10 tahun daripada 15

tahun masa penjajahan British, tidak termasuk masa penjajahan Jepun. Harold MacMichael

dihantar ke Tanah Melayu untuk mendapatkan tandatangan sultan-sultan bagi mempersetujui

penubuhan Malayan Union. Beliau melaksanakan tugasnya dari 18 Oktober hingga 21

Disember 1945. Parlimen British telah mengeluarkan kertas putih yang mengandungicadangan-cadangan Malayan Union.

Kerajaan British terpaksa mendapatkan tandatangan daripada Raja-raja Melayu sebagai

persetujuan dan sokongan terhadap rancangan ini. Melalui Setiausaha Tanah Jajahan,

kerajaan British telah menghantar Sir Harold Mac Michael ke Tanah Melayu untuk

melaksanakan tugas mendapatkan tandatangan tersebut. Dengan kepintaran melakukan tipu

helah dan membuat ugutan kepada beberapa orang Raja-raja Melayu, akhirnya MacMichael

telah berjaya mendapatkan kesemua tandatangan Raja-raja Melayu pada 2 Disember 1945.

Walaupun pihak Raja-raja Melayu keberatan untuk menandatangani perjanjian tersebut tetapi

mereka terpaksa menurut demi untuk menjaga kepentingan mereka. MacMichael telah

mengugut akan menurunkan takhta Raja-raja Melayu yang enggan menandatangani perjanjiantersebut dan menggantikan mereka dengan kerabat raja lain yang bersetuju untuk menurunkan

tandatangan perjanjian tersebut.

Huraikan ciri-ciri kerajaan Malayan Union yang dicadangkan olehkerajaan British?

Pada pandangan anda, adakah patut orang-orang Melayu menentangMalayan Union, sedangkan kerajaan British baru saja merampas kembali TanahMelayu daripada penaklukan Jepun?


17/36


Perlembagaan Malayan Union

Perlembagaan Malayan Union mengandungi 2 fasal utama iaitu yang berkaitan dengan

pentadbiran dan kerakyatan.

1. Pentadbiran

a. Negeri-negeri Melayu Bersekutu (Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan),

Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu (Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu) dan 2

buah Negeri-negeri Selat (Pulau Pinang dan Melaka) digabungkan sebagai satu unit

politik yang dikenali sebagai Malayan Union.

b. Singapura diasingkan dari Malayan Union kerana jumlah penduduk Cina yang ramai,

kedudukan yang strategik dan taraf pelabuhan bebas. Singapura menjadi wilayah yang

berasingan dan ditadbir oleh seorang Gabenor.

c. Kedudukan sultan-sultan dikekalkan tetapi kekuasaan serta kewibawaan mereka

dikurangkan. Sultan tidak mempunyai kuasa dalam pentadbiran. Kuasa sultan hanya

tertumpu dalam hal ehwal agama Islam dan adat resam Melayu di mana mereka

dilantik sebagai Pengerusi Majlis Penasihat Melayu negeri masing-masing.

Gabar 4.2: Adakah anda

tahu gambar siapakah ini?Gambar 4.3: Apa kaitan

gambar ini dengan gambar

sebelah? fikirkan


18/36


d. Majlis Mesyuarat Negeri dikekalkan sebagai badan yang menguruskan hal ehwal

tempatan tetapi diletakkan di bawah kawalan langsung kerajaan pusat.

e. Malayan Union akan menjadi Tanah Jajahan Mahkota British dengan pemusatanpentadbiran yang diketuai oleh Gabenor di Kuala Lumpur.

f. Gabenor akan menjalankan pentadbiran dengan bantuan Majlis Mesyuarat Kerja dan

Majlis Perundangan Pusat. Selain itu, Majlis Penasihat juga ditubuhkan.

g. Seorang Gabenor Jeneral dilantik untuk mengawasi pentadbiran Malayan Union,

Singapura dan wilayah Borneo.

2. Kerakyatan

Perlembagaan Malayan Union memberi hak dan peluang yang sama kepada semua

warganegara tanpa mengira bangsa dan keturunan. Syarat kerakyatan:

a. Lahir di Tanah Melayu atau Singapura.b. Tinggal di Tanah Melayu selama 10 tahun daripada tempoh 15 tahun yang terdahulu

sebelum 15 Februari 1942.c. Mereka yang tidak layak Lahir di luar Tanah Melayu tetapi ibu atau bapa atau kedua-

duanya warganegarad. Malayan Union mengikut syarat atas boleh memohon menjadi warganegara selepas

tinggal di Tanah Melayu selama 5 tahun.

Jelaskan tujuan utama kerajaan Inggeris memperkenalkan Malayan Union

selepas tamat Perang Dunia Kedua?

Malayan Union yang diperkenalkan oleh Inggeris itu telah mendapat

tentangan hebat daripada orang-orang Melayu, huraikan .

Penentangan Orang Melayu

Pengenalan dan penubuhan Malayan Union telah menimbulkan penentangan hebat dari orangMelayu. Orang Melayu tidak bersetuju dengan cara Harold Mac Michael mendapatkan

tandatangan sultan bagi mempersetujui penubuhan Malayan Union. Semasa diminta

menandatangani persetujuan tersebut, Sultan-sultan tidak diberitahu cadangan-cadangan yang

terkandung dan perlembagaan Malayan Union. Sultan-sultan juga tidak diberi masa cukup

untuk meneliti kebaikan dan keburukan Malayan Union. Selain itu, mereka juga tidak

dibenarkan berbincang dengan pembesar atau Majlis Mesyuarat Negeri sebelum

menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union. Ugutan oleh Harold Mac Michael

telah menambahkan kemarahan orang Melayu. Sekiranya mana-mana sultan enggan

menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union, sultan tersebut akan dianggap pro-


19/36


Jepun dan disingkirkan dari takhta. Hal ini yang apabila Sultan Badlishah yang diberi kata dua

sama ada menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union atau turun dari takhta.

Penubuhan Malayan Union akan menjejaskan kekuasaan dan kewibawaan sultan. Walaupun

kedudukan sultan dikekalkan tetapi kekuasaan serta kewibawaan sultan dikurangkan. Sultan

tidak mempunyai kuasa pentadbiran tetapi hanya tertumpu dalam hal ehwal Islam dan adat

resam Melayu. Malah kuasa sultan dalam hal-ehwal Islam juga terjejas apabila British

mencadangkan penubuhan Majlis Mesyuarat Agama yang dipengerusikan oleh Gabenor.

Sultan-sultan dianggap sebagai pelindung orang Melayu. Kemerosotan kuasa sultan bererti

kehilangan kuasa orang Melayu di Tanah Melayu. Penubuhan Malayan Union akan

menghapuskan hak-hak istimewa yang dinikmati oleh orang Melayu sebagai bumiputera Tanah

Melayu kerana perlembagaan Malayan Union memberi hak dan peluang yang sama kepada

semua warganegara tanpa mengira bangsa dan keturunan. Orang Melayu tidak mahu hak

istimewa dinikmati oleh orang Cina dan India yang dianggap pendatang yang menumpang di

Tanah Melayu. Penghapusan hak istimewa menyebabkan orang Melayu bimbang penguasaanekonomi oleh orang Cina akan bertambah besar dan ini akan meluaskan jurang ekonomi antara

orang Melayu dengan Cina.

Selain itu, orang Melayu tidak bersetuju dengan

syarat kerakyatan yang longgar mengikut prinsip jus

soli. Orang Melayu tidak mahu orang Cina dan India

diberi syarat kerakyatan yang longgar kerana mereka

masih tidak yakin dengan taat setia orang Cina dan

India terhadap Tanah Melayu. Pemberian taraf

kerakyatan yang longgar akan menyebabkan ramai

orang Cina dan India menjadi warganegara TanahMelayu. Orang Melayu bimbang orang Cina yang

sudah pun menguasai ekonomi akan menguasai politik

apabila bilangan mereka melebihi orang Melayu.

Kebimbangan mereka bertambah kerana pada tahun

1947, jumlah Melayu hanya 49.46 peratus daripada

jumlah penduduk Tanah Melayu. Tentangan orang

Melayu terhadap Malayan Union juga disebabkan

mereka menyedari perlembagaan Malayan Union

merupakan balas dendam British terhadap orang

Melayu kerana menyokong Jepun semasa PerangDunia Kedua di Tanah Melayu. Oleh itu, orang Melayu

mendakwa perkembangan ini dilaksanakan dalam

suasana anti Melayu dan pro Cina kerana Malayan

Union merugikan orang Melayu dan menguntungkan orang Cina. Tentangan orang Melayu

terhadap Malayan Union juga disebabkan rasa tidak puas hati orang Melayu terhadap

pemerintahan British kerana orang Melayu tidak diberi peluang terlibat dalam merangka

perlembagaan Malayan Union. Perlembagaan itu dirancang oleh pegawai British dalam MPU di

London. Pendapat orang Melayu langsung tidak diminta oleh British semasa mereka merangka

perlembagaan tersebut.

INFO

Utusan Melayu pada 12.10.1945

melaporkan:

dari pandangan sepintas lalu

dapatlah diketahui bahawacadangan Malayan Union itu

menguntungkan orang bukan

Melayu. Hal ini amatlah

mencemaskan fikiran dan

perasaan orang Melayu mengenai

hari depan mereka. Para sultan

hendaklah menimbangkan dengan

sepenuh hati cadangan Malayan

Union ini sebelum

menyetujuinya.


20/36


Penentangan orang Melayu terhadap Malayan Union boleh dibahagikan kepada dua

peringkat yang utama iaitu secara individu dan secara kolektif dan teratur pada peringkat

pertama pelbagai penentangan telah dilakukan antaranya melalui akhbar-akhbar telah

memainkan peranan penting dalam membangkitkan penentangan orang Melayu terhadap

Malayan Union. Akhbar-akhbar telah mendedahkan keburukan dan kerugian yang akan dialami

oleh orang Melayu jika Malayan Union dilaksanakan. Orang Melayu telah diseru supaya bersatu

dalam usaha menentang Malayan Union dan diseru supaya memulihkan pertubuhan yang telah

wujud dan menubuhkan pertubuhan baru. Pertubuhan-pertubuhan ini perlu digabungkan bagi

menguatkan penentangan orang Melayu terhadap Malayan Union. Berita tentang penentangan

orang Melayu dimuatkan dalam akhbar untuk pengetahuan orang-orang Melayu di seluruh

Tanah Melayu. Di antara akhbar-akhbar tersebut ialah Utusan Melayu, Warta Negara, Majlis

dan Pelita Malaya. Sultan-sultan, pembesar-pembesar dan orang-orang Melayu telah bersatu

dan bekerjasama dalam usaha menentang Malayan Union. Mereka telah menulis surat kepada

Raja British dan bekas pegawai British yang pernah berkhidmat di Tanah Melayu memohonsokongan mereka terhadap perjuangan orang Melayu. Mereka juga mendesak kerajaan British

dan Pejabat Tanah Jajahan membatalkan rancangan penubuhan Malayan Union dan merangka

perlembagaan baru yang sesuai dijalankan di Tanah Melayu khususnya yang dapat melindungi

kepentingan orang Melayu. Bekas pegawai British tersebut telah menulis dalam akhbar di

Britain terutamanya akhbar Times untuk menyatakan sokongan mereka terhadap perjuangan

orang Melayu. Antara bekas pegawai British yang pernah berkhidmat di Tanah Melayu iaitu

Frank Swettenham, Authur Richard, Cecil Clementi, Rolland Braddle dan Winstreadt. Orang-

orang Melayu juga telah mengadakan perarakan dan perhimpunan di semua ibu negeri dan di

bandar-bandar lain di seluruh negeri-negeri Melayu untuk menunjukkan bantahan mereka

terhadap Malayan Union.

Gambar 4.4: Gambar-gambar sekitar penentangan orang Melayu terhadap Malayan Union

Hasil dari daya usaha Kesatuan Melayu Selangor dan Dato Onn bin Jaafar, Kongres

Melayu Se-Malaya diadakan di Kelab Sultan Sulaiman, Kampung Baru, Kuala Lumpur pada 1-4

Mac 1946. Kongres tersebut dihadiri 107 perwakilan dan 56 pemerhati dari 41 pertubuhan


21/36


Melayu di seluruh Tanah Melayu. Kongres tersebut telah mendesak orang Melayu supaya

bersatu dan berusaha untuk menentang Malayan Union. Kongres tersebut juga mencadangkan

supaya ditubuhkan sebuah pertubuhan Melayu yang akan dianggotai oleh orang Melayu di

seluruh Tanah Melayu. Pada 29 dan 30 Mac 1946, Kongres Melayu Se-Malaya Kedua diadakan

di Kuala Lumpur bagi membincangkan penubuhan pertubuhan Melayu tersebut. Akhirnya,

Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu yang lebih dikenali sebagai UMNO dalam Kongres

Melayu Se-Malaya Ketiga di Johor Bahru pada 11 Mei 1946. Dato Onn bin Jaafar dilantik

sebagai Presiden UMNO yang pertama. Walaupun mendapat tentangan orang Melayu, British

tetap mahu melaksanakan Malayan Union. Akibatnya, sultan-sultan, pembesar-pembesar dan

orang-orang Melayu telah memulaukan upacara panubuhan Malayan Union dan perlantikan

Edward Gent sebagai Gabenor pertama pada 1 April 1946. Selama seminggu sejak penubuhan

Malayan Union, orang Melayu telah mengadakan perkabungan untuk menunjukkan betapa

sedihnya mereka akibat penubuhan Malayan Union. Dalam perkabungan tersebut, lelaki

Melayu memakai songkok yang dililit kain putih manakala wanita Melayu melilitkan kain putih dilengan baju. Perkabungan orang Melayu juga mendapat simpati daripada orang asli. Dalam

akhbar Pelita Malaya, bertarikh 5 April 1946, orang-orang Sakai di Ulu Langat telah keluar ke

Pekan dengan memakai bunga-bunga kabung. Sebagai bantahan yang lebih keras ahli-ahli

Melayu dalam Majlis Penasihat menarik diri untuk menunjukkan bantahan mereka terhadap

Malayan Union.

Reaksi Orang Bukan Melayu

Perlaksaanaan Malayan Union mungkin berjaya sekiranya mendapatkan sokongan orang

bukan melayu orang bukan melayu khususnya orang India dan Cina tidak menunjukkan

sebarang reaksi pada mulanya. Kerana bagi orang Cina, British telah menjanjikan hak

kerakyatan secara jus soli. Namun apabila kerajaan British mengambil keputusan untuk

menangguhkan fasal mengenai kewarganegaraan kerana desakan orang Melayu, orang Cina

telah hilang kepercayaan dan merasakan pihak British telah mungkir janji. Dengan itu orang

Cina mula menentang dengan pelbagai cara iaitu melalui kesatuan, penubuhan dan akhbar-

akhbar.

Terdapat beberapa golongan orang Cina yang mengemukakan tentangan terhadap

Malayan Union melalui akhbar-akhbar Cina dan Kesatuan Demokratik Malaya iaitu pertubuhan

berhaluan kiri yang ditubuhkan pada 12 Oktober 1942. Tentangan orang Cina berpusat padapembentukan MPAJA yang ditubuhkan pada tahun 1946. Mereka memperjuangkan sebuah

Tanah Melayu yang bersatu dengan Singapura dan menuntut hak kerakyatan yang sama rata.

Melalui akhbar Sin Chew Jit Poh juga menentang Malayan Union dengan menyatakan Raja-raja

Melayu tidak mempunyai hak untuk mewakili kaum Cina. Masyarakat Cina yang menjadi ahli

Parti Kuomintang di Tanah Melayu lebih menumpukan perhatian dalam perkembangan. Mereka

menganggap penerimaan Malayan Union akan membatalkan kebangsaan Cina secara

automatik. Sebilangan kaun Cina tidak menganggap Tanah Melayu sebagai tanah air mereka.

Matlamat mereka hanyalah mencari kekayaan untuk dibawa pulang negeri masing-masing.

Dalam pada masa yang sama terdapat golongan orang Cina yang menjadi anggota parti


22/36


Komunis Malaya dan MPAJA semata-mata untuk membentuk negara komunis Malaya.

Terdapat juga masyarakat Cina yang bersikap berkecuali iaitu Chinese Centre dan mereka

mengalu-alukan kertas putih Malayan Union.

Bagi kaum India pula pada mulanya tidak berminat langsung dengan keadaan politik

tanah melayu. Sebahagia besar daripada mereka masih menumpukan perhatian ditanah air

mereka sendiri iaitu perjuangan Parti Kongres India apabila UMNO dan orang Melayu

menentang Malayan Union dan mendesak kerajaan British mengadakan pindaan terhadap

Malayan Union dalam soal kerakyatan, sikap orang Cina dan India mula berubah. Mereka

menuntut hak kerakyatan yang sama rata. Masyarakat Cina di bawah pinpinan Tan Cheng Lock

mula menyuarakan perasaan mereka dan desakan yang dilakukan oleh UMNO dan orang

Melayu telah menjejaskan kepentingan mereka. Oleh yang demikian kerajaan British digesa

menerima cadangan UMNO supaya penubuhan Persekutuan Tanah Melayu. Perkara mengenai

kerakyatan juga perlu dipinda. Segala langkah-langkah yang hendak dibuat mestilah terlebihdahulu dirancang dengan UMNO dan wakil-wakil raja demi kebaikan masa depan orang

Melayu.

Bincangkan kenapakah Malayan Union ditentang oleh Orang Melayu?

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

PENUBUHAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU

Ekoran tentangan yang kuat dan berterusan daripada orang Melayu, kerajaan Brtish telah

membatalkan cadangan menubuhkan Malayan Union. British sedar bahawa tanpa sokongan

orang Melayu rancangan mereka untuk mengadakan satu bentuk pemerintahan negara tidak

akan berjaya. Hasil sikap tolak ansur kerajaan British menubuhkan jawatankuasa kerja pada

bulan Julai 1946. jawatakuasa tersebut terdiri daripada empat wakil-wakil Raja-raja Melayu dan

wakil UMNO dan enam pegawai British. Jawatankuasa tersebut mencadangkan supaya

memulihan kedudukan raja-raja Melayu dan kedaulatan sultan akan dikembalikan, penubuhanDewan Undangan Negeri bagi setiap negeri, syarat-syarat kewarganegaraan yang lebih ketat

untuk kaum-kaum bukan Melayu serta pemberian hak istimewa kapada kaum Melayu akan

dijamin Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu telah diisytiharkan melalui satu perjanjian

yang ditandatangani pada 21 Januari 1948. Perjanjian ini dikenali sebagai Perjanjian

Persekutuan Tanah Melayu 1948 yang telah ditandatangani oleh sembilan orang Raja-raja

Melayu dan Pesuruhjaya Tinggi British yang mewakili kerajaan British.

Penubuhan Persekuuan Tanah Melayu pada 1 Febuari 1948 yang terdiri daripada

sembilan buah negeri Melayu iaitu Perils, Kedah, Selangor, Negeri Sembilan, Johor, Pahang,


23/36


Terengganu, Kelantan dan Negeri-negeri Selat manakala Singapura kekal menjadi tanah

jajahan British yang berasingan. Kerajaan persekutuan diketuai oleh seorang Pesuruhjaya

Tinggi British yang mempunyai kuasa eksekutif. Majlis Mesyuarat Kerja dan Majlis Undangan

Persekutuan telah ditubuhkan bagi membantu Pesuruhjaya Tinggi British. Penubuhan Majlis

Raja-raja Melayu atau Dubar yang berfungsi untuk menasihati Pesuruhjaya Tinggi British.

Penubuhan Majlis-majlis Mesyuarat Undangan negeri di peringkat negeri berfungsi seperti

Majlis Mesyuarat Undangan Persekutuan. Jawatan menteri besar diwujubkan bagi

menggantikan jawatan Residen British yang dimansuhkan. Kuasa kerajaan negeri diperluaskan

untuk meliputi perkara-perkara yang berkait dengan kewangan, kerajaan tempatan dan

kesihatan. Dalam syarat kerakyatan kepada orang-orang asing yang ingin bermastautin di

negara ini. Semasa Perlembagaan 1948 dikuatkuasakan mereka yang dianggap sebagai

warganegara Persekutuan Tanah Melayu ialah semua rakyat raja sebuah negeri Melayu.

Semua warga British yang dilahirkan di Pulau Pinang dan Melaka yang telah menetap selama

15 tahun berturut-turut di salah sebuah kawasan yang termasuk dalam Persekutuan TanahMelayu. Semua rakyat British yang dilahirkan dikawasan yang termasuk dalam Persekutuan

Tanah Melayu yang bapanya sendiri dilahirkan di kawasan yang berkenaan atau telah menetap

di Tanah Melayu 15 tahun berturut-turut. Semua orang yang telah dilahirkan dalam Persekutuan

Tanah Melayu yang biasanya bertutur dalam bahasa Melayu dan mengamalkan adat Melayu

Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 telah memulihkan kedudukan Raja-raja

Melayu menjadi bertambah baik. Raja-raja Melayu telah diberi semula hak utama dan kuasa

untu menjadi raja-raja yang berdaulat di negeri masing-masing mereka juga diberi kuasa penuh

dalam adat istiadat orang Melayu dan agama Islam seperti kedudukan sebelum tahun 1941 di

samping itu, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu menyatakan bahawa matlamat akhir

kerajaan British adalah memupuk kemajuan ke arah pemerintahan sendiri pada masa depanbagi mendapatkan kemerdekaan daripada kerajaan British di London.

PENUBUHAN PARTI-PARTI POLITIK YANG BERASASKAN

PERKAUMAN

United Malay National Organisation (UMNO)

UMNO merupakan parti yang ditubuhkan untuk menyatupadukan orang-orang Melayu. Ia

ditubuhkan secara rasmi pada 11 Mei 1946 dan diketuai oleh Dato Onn Jaafar. Matlamatutama penubuhan UMNO ialah untuk menentang penubuhan Kesatuan Malaya dan

menyatupadukan orang Melayu di seluruh Tanah Melayu. Cogan kata utama parti ini iaitu

Hidup Melayu digunakan untuk menyatupadukan orang-orang Melayu dan mempertahankan

kedudukan serta hak keistimewaan mereka. Dato Onn Jaafar mempunyai pandangan ke

hadapan melebihi kemahuan ahli-ahli UMNO. Beliau mula memperkatakan tentang kerjasama

dengan kaum-kaum lain. Pada bulan Oktober 1949, Dato Onn mencadangkan satu rupa

bangsa Tanah Melayu berasaskan pertuturan satu bahasa. Kemudian beliau mencadangkan

supaya pemberian kerakyatan lebih longgar. Cadangan ini ditentang oleh ahli-ahli UMNO.

Ekorannya Dato Onn meletakkan jawatan pada bulan Jun 1950. Tindakannya diikuti oleh


24/36


Jawatankuasa UMNO yang lain kecuali Setiausaha Agung. Dato Onn dipujuk semula

memimpin UMNO dan kembali memegang jawatan pada bulan Ogos 1950.

Satu perkembangan baru berlaku dalam dalam UMNO apabila slogan Hidup Melayu diganti dengan Merdeka. Ini dipersetujui dalam persidangan agung pada 25-26 Mac 1951.

Dato Onn berpendapat kerajaan British tidak akan memberikan kemerdekaan jika tidak wujud

perpaduan kaum. Dengan itu beliau mencadangkan membuka pintu keahlian kepada kaum lain

dan nama UMNO ditukar daripada Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu kepada

Pertubuhan Kebangsaan Malaya Bersatu. Perkataan Melayu digugurkan dan digantikan dengan

Malaya. Dengan cara ini Dato Onn berharap pintu UMNO akan terbuka untuk kaum lain. Dalam

persidangan UMNO yang berlangsung pada 25 dan 26 Ogos, cadangan Dato Onn ini dibantah

dengan kerasnya oleh para perwakilan. Akhirnya pada 27 Ogos 1951, Dato Onn sekali lagi

melepaskan jawatan Presiden UMNO setelah memimpin selama 5 tahun. Setelah jawatan

Presiden UMNO dipertandingkan Yang Teramat Mulia Tunku Abdul Rahman berjayamengalahkan dua pencabar lain. Tunku Abdul Rahman memimpin UMNO sehingga tahun

1970.

Parti Kemerdekaan Malaya (IMP)

Setelah meletakkan jawatan daripada UMNO, Dato Onn bersama rakan-rakan yang lain

menubuhkan Parti Kemerdekaan Malaya (IMP) pada 16 September 1951 di Kuala Lumpur

dengan dihadiri oleh lebih 100 orang dari semua kaum. Kebanyakan pemimpin utama

masyarakat bukan Melayu terutamanya Tan Cheng Lock, E. E. C. Thurisingam dan yang

lainnya telah memberikan sokongan yang padu terhadap IMP. Tan Cheng Lock dalamucapannya pada hari perasmian IMP telah menyeru kepada semua kaum terutamanya MCA

agar memberi kerjasama pada IMP dalam mencapai matlamatnya iaitu mencapai taraf

berkerajaan sendiri dalam tempoh 10 tahun. Mengadakan pilihanraya yang berasaskan prinsip

demokrasi diperkenalkan di peringkat kerajaan tempatan pada tahun 1953 dan kemudiannya ke

peringkat perundangan pusat pada tahun 1955. Selain itu, juga ia bermatlamat ke arah

memalayanisasikan perkhidmatan awam dan membentuk sebuah perkhidmatan Tanah Melayu

(Malayan Service) serta memberi pelajaran asas secara percuma kepada kanak-kanak berumur

di antara 6 sehingga 12 tahun. Antara matlamat yang lain pula ialah memberikan perkhidmatan

kebajikan sosial terutama di kawasan luar bandar, memberi subsidi dan jaminan harga

barangan petani-petani, dan akhir sekali mengadakan reformasi ke atas sistem feudal di negeri-negeri Melayu.

Parti IMP tidak berjaya menarik sokongan lebih ramai orang Melayu UMNO kerana tidak

yakin dengan konsep parti berbilang kaum. Populariti Dato Onn tidak dapat menjamin

sokongan kepada parti IMP. Tunku Abdul Rahman dalam salah satu mesyuarat UMNO yang

diadakan pada 29 hingga 30 mac 1952 telah mengecam sesiapa yang menyokong atau

menunjukkan simpati terhadap IMP, maka ahli tersebut akan dibuang dari UMNO. Orang Cina

juga tidak menyokong IMP kerana mereka lebih berminat dengan MCA. Dato Onn berharap

Tan Cheng Lock yang pada peringkat awal menyokongnya dapat menarik sokongan orang Cina

kepada IMP tetapi gagal dan Dato E.E C Thuraisingam juga tidak berjaya menarik sokongan


25/36


orang India. Dalam pilihan raya pada tahun 1952, IMP kalah dan kekuatannya tidak dapat

dipulihkan. Ini telah mendorong Dato Onn menubuhkan pula Parti Negara.

Parti Negara

Parti ini ditubuhkan oleh Dato Onn Jaafar pada bulan Februari 1954 dan tokoh-tokoh Melayu

daripada IMP selepas persidangan IMP adalah menteri-menteri besar. Pemimpin-pemimpin

Parti Negara yang lain ialah Dato Hamzah Abdullah, E.E. C Thuraisingam, Heah Joo Seng dan

W. Mac Leod. Dasar perjuangan Parti Negara ialah memperjuangkan perpaduan nasional dan

raja berperlembagaan. Parti ini juga mahu taraf berkerajaan sendiri. Dari segi bahasa, bahasa

Melayu dan Inggeris diterima sebagai bahasa rasmi. Keahlian Parti Negara pula terbuka

kepada semua kaum warga Tanah Melayu dan British. Bagaimanapun kebanyakan ahlinya

terdiri daripada orang Melayu. Sokongan yang diperoleh oleh Parti Negara lebih baikberbanding IMP terutama di negeri Terengganu, Kelantan, Johor, Kedah dan Selangor.

Dalam pilihan raya negeri tahun 1954, Parti Negara gagal. Begitu juga dalam pilihan

raya kebangsaan 1959, Parti Negara meletakkan 70 orang calon. Dato Onn memenangi kerusi

Dewan Rakyat Terengganu Selatan manakala empat orang rakannya berjaya memenangi

kerusi Dewan Undangan Negeeri Terengganu. Pada umunya Parti Negara kurang berjaya dan

terus merosot selepas Dato Onn meninggal dunia pada 18 Januari 1962.

Malayan Chiness Association (MCA)

Kejayaan Parti Komunis menubuhkan kerajaan di negeri China mendorong ahli-ahli politik

kanan kaum Cina di Tanah Melayu menubuhkan parti politik. Perkembangan PKM juga

mendorong ke arah itu. Ketua-ketua masyarakat Cina mahu mengelakkan kecaman yang

menganggap kaum Cina keseluruhannya menyokong perjuangan PKM. darurat menyebabkan

pengaruh PKM tergencat dan kepimpinan politik Cina perlu diisi. Peluang ini digunakan oleh

tokoh-tokoh Cina berpendidikan Inggeris dan ahli-ahli perniagaan menubuhkan sebuah parti.

Usaha menubuhkan Pakatan Cina Tanah Melayu diusahakan oleh Tan Cheng Lock pada awal

tahun 1948 tetapi gagal. Uasaha ini diteruskan oleh Leong Yew Koh. Pihak British juga mahu

mewujudkan sebuah pertubuhan kebangsaan Cina yang pro-British. Pesuruhjaya Tinggi

meminta H. S. lee yang menjadi pengerusi Dewan Perniagaan Cina Selangor mengambil dayausaha pembentukan sebuah pertubuhan politik Cina. Menjelang bulan Februari 1949, MCA

berjaya ditubuhkan di bawah pimpinan Tan Cheng Lock. Golongan pedagang Cina yang kaya

turut menyokong penubuhannya bagi mengimbangi kegiatan politik yang hampir dimonopoli

oleh UMNO. Terdapat tiga matlamat utama UMNO ditubuhkan:

i- Untuk menggalak dan mengekalkjan hubungan baik antara kaum di Tanah Melayu.ii- Untuk menjaga kepentingan dan kebajikan kaum Cina dalam soal kemasyarakata,

ekonomi dan politik menurut lunas-lunas perlembagaan dan undang-undang.iii- Untuk mengekalkan undang-undang dan peraturan bagi mewujudkan Tanah Melayu

yang lebih aman dan terus maju.


26/36


Pada peringkat awal MCA lebih menumpukan minat pada kerja-kerja sosial seperti membantu

penduduk-penduduk kampung baru. Tan Cheng Lock mahu MCA mengubah imej menjadi partipolitik sepenuhnya tetapi ideanya ditentang oleh kumpulan yang mahu terus mengekalkan

identiti pertubuhan kemasyarakatan. Tan Cheng Lock mengecam mahu meletakkan jawatan.

Akhirnya pada pertengahan tahun 1952, MCA secara rasmi menjadi parti politik.

Malayan Indian Congress (MIC)

Kongres India Malaya (MIC) ditubuhkan pada 8 Ogos 1946 dan dipimpin oleh John A. Thivy

sebagai presiden yang pertama. Matlamat penubuhan MIC ialah untuk menga kepentingan

politik, ekonomi dan sosial kaum India di Tanah Melayu. Apabila India merdeka pada tahun1947 maka matlamat kedua menjadi tumpuan mereka. Dua pertubuhan India yang lain di Tanah

Melayu ketika itu ialah Malayan Indian Association dan Federation of Indian Organisation.

Pada peringkat awal pemimpin-pemimpin MIC terdiri daripada orang India Utara tetapi

tahun-tahun 1950-an dimonopoli oleh orang India Selatan terutama orang Tamil. Pada

peringkat awal pengaruh parti politik kurang jelas dikalangan penoreh dan buruh-buruh India.

Semasa menentang Persekutuan, MIC turut menyokong AMCJA terutama dalam soal

kerakyatan. MIC pernah bergabung dengan parti-parti berhaluan kiri tetapi gagal. Selepas itu

MIC menyokong IMP yang dipimpin oleh Dato Onn Jaafar. Bagaimanapun setelah meneliti

perkembangan politik Tanah Melayu, MIC mengambil keputusan menyertai Perikatan pada

tahun 1954 yang sebelumnya dianggotai oleh UMNO dan MCA. MIC menjadi lebih bertenaga dibawah kepimpinan J. T Sambanthan.

Parti Islam Se-Melaya (PAS)

Penubuhan PAS ada hubung kait dengan UMNO dan Hizbul Muslimin. Bekas ahli Hizbul

Muslimin memang berhasrat menubuhkan sebuah parti Islam tetapi tidak ada pemimpin.

Kebanyakan pemimpinnya ditangkap pada masa darurat. Bagaimanapun bibit percambahan

PAS datang daripada UMNO. UMNO sebagai parti politik Melayu memang berminat dengan

Islam. UMNO mempunyai jabatan khas menguruskan hal-ehwal agama Islam. Ketua jabatan inidipegang oleh Syeikh Abd. Alla Pahim (Mufti Pulau Pinang). Walaupun ada bahagian Islam

tetapi sambutan alim ulama untuk menyertai UMNO masih terhad. Sebagai usaha menarik

perhatian kumpulan ini, UMNO telah mengadakan perjumpaan kebangsaan di Muar pada 21-22

Februari 1950. Jumlah perwakilan yang hadir ialah 52 orang dan pemerhati seramai 300 orang.

Dari sinilah timbul hasrat untuk menubuhkan Persatuan Ulama Se-Malaya . Dalam persidangan

di Kuala Lumpur pada 23 Ogos 1951 ketetapan dibuat menubuhkan Persatuan Ulama dan

ketua penajanya Haji Ahmad Fuad Hassan.

Kongres Persatuan yang diadakan di Butterworth pada 24 November 1981 turut disertai

oleh Persatuan al-Ihya ash-Syarif. Seorang peserta iaitu Muhammad Masum dari Telaga Air,


27/36


Butterworth mencadangkan nama persatuan ulama sebagai Persatuan Islam Se-Malaya (PAS).

PAS kemudiannya muncul sebagai parti politik yang penting. Dalam pilihan raya 1955 Pas

memenangi1 kerusi daripada 52 kerusi . Dalam pilihan raya 1959 PAS berjaya menubuhkan

kerajaan di Kelantan dan Terengganu. Kerajaan PAS di Terengganu bagaimanapun dikalahkan

dalam undi tidak percaya oleh Perikatan di bawah Ibrahim Fikri dengan bantuan empat ahli

Parti Negara.

KE ARAH KEMERDEKAAN TANAH MELAYU

Parti Perikatan

Usaha-usaha awal untuk menggabungkan parti-parti yang berbilang kaum dalam satu pakatan

bermula apabila UMNO dan MCA membentuk pakatan bersama pada bulan Januari 1951apabila British mahu mengadakan pilihan raya kawasan Perbandaran Kuala Lumpur pada bulan

Februari 1952. Cawangan UMNO dan MCA Kuala Lumpur bersetuju mewujudkan Perikatan.

Dua tokoh penting dalam pakatan ini ialah Dato Yahya Abd. Razak dan Kolonel H.S Lee.

Dalam pilihan raya trsebut parti Peikatan telah memenagi 9 daripada 12 kerusi yang

dipertandingkan. Seterusnya parti Perikatan memenangi pilihan raya Perbandaran Johor Bahru,

Muar dan Melaka. Dalam pilihan raya bandaran di enam bandar utama, Perikatan menang 26

daripada 37 kerusi. Kejayaan pakatan ini mencerminkan bahawa usaha-usaha bersama antara

kaum dapat menghasilkan kejayaan bagi kepentingan bersama. Berlandaskan kejayaan ini,

Tunku Abdul Rahman dan Tan Cheng Lock telah membentuk Parti Perikatan pada peringkat

kebangsaan pada tahun 1952. Pada tahun 1953, Perikatan menang 226 kerusi daripada 268

kerusi yang dipertandingkan. Salah satu faktor kejayaan ialah meningkatnya kerjasama antara

kedua-dua parti.

Antara isu penting kempen Perikatan ialah desakan supaya diadakan pilihan raya

kebangsaan. Pada 2 Mei 1953, Tunku Abdul Rahman berjumpa pemimpin-pemimpin MCA bagi

membincangkan soal pilihan raya. MCA-UMNO kemudiannya menganjurkan kongres

kebangsaan pada bulan Ogos 1953 dan dihadiri oleh PAS, PMU (Peninsular Malay Union) dan

PMMK (Persatuan Persetiaan Malaya Kelantan). Kongres ini mendesak diadakan pilihan raya

dengan segera.

Pada tahun 1954, Perikatan menghantar perwakilan ke London untuk menemui

Setiausaha Negara Tanah Jajahan, Oliver Lytteton. Bagi mengukuhkan tuntutan, Perikatan

akan menarik balik semua perwakilannya dalam Mesyuarat Persekutuan, negeri, tempatan,

bandaran dan semua badan kerajaan. Ini melibatkan 600 ahli UMNO dan 400 ahli MCA. Ini

menyebabkan kerajaan British bertolak ansur dan memenuhi tuntutan Perikatan walaupun pada

peringkat awal British menganggapnya agak melampau. Gabungan Perikatan diperluaskan lagi

pada tahun 1954 apabila MIC menganggotainya menjelang pilihan raya Persekutuan 1955.

Pakatan ini telah menjadikan Perikatan sebagai wakil tiga kaum terbesar di Malaysia.

Dalam usaha memberi pengalaman pentadbiran kepada penduduk tanah Melayu,

pendedahan telah dibuat ke arah itu. mulai April 1951 sistem Ahli diperkenalkan. Sistem Ahli


28/36


merupakan peringkat separuh kementerian dan ahli Majlis yang dilantik bertanggungjawab ke

atas jabatan-jabatan dan kerajaan. Pada tahun 1952 semua anggota Ahli dimasukkan ke

dalam Majlis Mesyuarat. Ini bagi membolehkan mereka ada pengalaman eksekutif

perundangan.

Antara tokoh-tokoh yang pernah dilantik dalam sistem Ahli termasuklah Dato Onn

Jaafar, Tunku Yaakob ibn Sultan Abd. Hamid, E. E. C Thuraisingam, Dr. Lee Tiang Keng, Dato

Mahmud Mat, Kolonel H. S Lee dan Datuk Nik Ahmad Kamil. Jawatan-jawatan yang diberikan

kepada mereka termasuklah hal-ehwal keselamatan dalam negeri, pertanian dan perhutanan,

pelajaran, kesihatan, tanah, perlombongan dan perhubungan. Anggota-anggotanya dilantik oleh

Pesuruhjaya Tinggi dan bukan dipilih. Ini dianggap satu langkah ke belakang dalam proses

berkerajaan sendiri. Tetapi bagi pihak British berpendapat bahawa usaha ini ke arah melatih

orang Tanah Melayu memerintah sendiri.

Ke Arah Pemerintahan Sendiri

Berdasarkan Perjanjian Persekutuan usaha-usaha dibuat ke arah pemerintahan sendiri antara

langkah-langkah yang diambil termasuklah mengadakan Pilihan Raya Majlis Bandaran di Pulau

Pinang (Disember 1951) dan Kuala Lumpur (Februari 1952). Dalam Pilihan Raya Bandaran

Pulau Pinang, parti Radikal memenangi 6 daripada 9 kerusi yang dipertandingkan. Pilihan Raya

Majlis Bandaran Kuala Lumpur pula diadakan pada bulan Februari 1952.

Dalam usaha memberi pengalaman pentadbiran kepada penduduk tanah melayu

pendedahan dibuat ke arah itu. Mulai april 1951 sistem ahli diperkenalkan. Sistem ahlimerupakan peringkat separuh kementerian dan ahli majlis dilantik bertanggungjawab ke atas

jabatan-jabatab dan kerajaan. Pada tahun 1952 smua anggota ahli dimasukkan ke dalam majlis

mesyuarat. Ini bagi membolehkan mereka pada pengalaman eksekutif perundangan.

Antara tokoh-tokoh yang pernah dilantik dalam sistem ahli termasuk Dato Onn, Tunku

Yaakop bin Ibn Sultan Abd Hamid, E.E.C Thuraisinggam, Dr. Lee Tian Keng, Dato Mahmud

Mat, Kolonel H.S. Leedan Datuk Nik Ahmad Kamil. Jawatan-jawatan diberikan kepada mereka

termasuklah hal ehwal negeri, pertanian dan perhutanan, pelajaran, kesihatan tanah,

perlombongan dan perhubungan. Anggota-anggotanya dilantik oleh pesuruhjaya tinggi dan

bukan dipilih. Ini dianggap satu langkah ke belakang dalam proses berkerajaan sendiri. Tetapi

pihak British berpendapat usaha ini ke arah melatih orang Tanah Melayu memerintah sendiri.

Pilihan Raya 1955

Pilihan raya umum yang pertama bagi Persekutuan Tanah Melayu diadakan pada 27 Julai

1955. Dalam pilihan raya itu, UMNO, MCA dan MIC telah bergabung dalam Parti Perikatan bagi

mewakili tiga kaum utama di Tanah Melayu. Parti Perikatan UMNO-MCA-MIC memenangi 51

kerusi daripada 52 kerusi yang dipertandingkan. Pada mulanya pembahagian kerusi yang akan

ditandingi antara UMNO dan MCA dalam perikatan ialah 40 UMNO dan 12 MCA. Tetapi dalam


29/36


saat-saat akhir muncul satu perkembangan baru apabila MCA pula mahu bergabung dalam

perikatan. Justeru itu, pembahagian kerusi menjadi 38 UMNO, 12 MCA dan 2 MIC. Ternyata

sekali lagi UMNO kelihatan begitu bertolak ansur apabila ia sanggup mengorbankan 2

kerusinya dan tidak satupun dari MCA sedangkan bilangan pengundi melayu adalah lebih jauh

besar daripada MCA yang memiliki hanya kira-kira 11% sahaja. Hanya seorang calon UMNO

kalah kepada PAS di kawasan Kubang Krian. Ini membolehkan Tunku Abdul Rahman yang

menjadi ketua Perikatan membentuk kabinet dan beliau sendiri menjadi Ketua Menteri. Antara

tokoh yang turut menjadi anggota kabinet beliau ialah Dato Abd Razak Hussein, Dato

Sulaiman Abd Rahman, Dr. Ismail, Kol. H.S Lee, Sardon Jubir, V. T Sambanthan, Leong Yew

Koh, Ong Yoke Lin dan abd Aziz Ishak.

Antara perkara yang menjayakan kempen Perikatan ialah manifesto parti ini. Dalam

manifesto pilihan raya tahun 1955 Perikatan UMNO-MCA-MIC antara lain:

i- Berusaha mencapai kemerdekaan dalam masa empat tahun.ii- Menjadikan perkhidmatan awam bercorak Tanah Melayu.

iii- Penubuhan sekolah kebangsaan.

iv- Melindungi kedudukan raja-raja sebagai ketua berpelembagaan.

v- Menjamin hak keistimewaan orang Melayu dan bumiputera.

vi- Bahasa Melayu akan menjadi bahasa kebangsaan dalam masa 10 tahun.

Parti-parti lain yang turut bertanding dalam pilihan raya ini ialah Parti Buruh, Parti

Negara, Parti Progresif rakyat dan parti Islam Se-Malaya (PAS).

Rundingan Kemerdekaan

Parti-parti politik jelas memperjuangkan kemerdekaan. Parti perikatan misalnya dalam

manifesto pilihan raya 1955 berjanji akan berusaha mencapai kemerdekaan dalam masa empat

tahun. Manakala Parti Negara mahu merdeka dalam masa lima tahun. Apabila Perikatan

membentuk kerajaan mereka telah memulakan rundingan kemerdekaan dengan British. Pada

18 Januari6 Februari 1956 rundingan kemerdekaan diadakan di London. Wakil-wakil Tanah

Melayu terdiri daripada empat orang wakil Perikatan dan empat orang wakil sultan. Mereka

ialah Tunku Abdul Rahman (ketua), Datuk Abdul Razak Husein, Kolonel H.S Lee dan Tun Dr.

Ismail Abdul Rahman. Wakil-wakil raja Melayu ialah Datuk Panglima Bukit Gantang dari Perak,Abdul Aziz Majid dari Selangor, Datuk Nik Ahmad Kamil dari Kelantan dan Datuk Mohd Seth

Mohd Said dari Johor telah sama-sama menyertai perbincangan merdeka. Semua wakil Tanah

Melayu telah memberi kata sepakat untuk mencapai kemerdekaan sebelum ke London lagi dan

ini telah memudahkan rundingan dengan pihak British.

Hasil daripada tuntutan British agar ketiga-tiga kaum utama di Tanah Melayu bersatu

dan bekerjasama terbukti dalam pilihan raya umum yang pertama pada tahun 1955. dalam

pilihan raya tersebut, parti Perikatan telah memenangi 51 daripada 52 kerusi yang telah

dipertandingkan. Ini menunjukkan suara majoriti rakyat dan bekerjasama dan bersatu syarat

yang ditetapkan sudah dipenuhi. Pihak Britis bersetuju untuk memberi kemerdekaan. Ada dua


30/36


peringkat yang dipersetujui. Peringkat pertama sebagai tahap peralihan. ada peringkat ini

Pesuruhjaya Tinggi mesti bertindak mengikut nasihat Majlis Kerja kecuali dalam hal luar dan

pertahanan luar. Pada peringkat ini juga menteri-menteri Tanah Melayu akan mengambil

Kementerian Pertahanan dan Industri. Kerajaan yang akan dibentuk berasaskan demokrasi

berparlimen dan Tanah Melayu akan menganggotai Komanwel. Sebagai langkah awal kerajaan

berperintahan sendiri akan dibentuk dalam jangka masa yang singkat. Kuasa dalam hal ehwal

pemerintahan dan kewangan yang selama ini dipegang oleh orang British akan diserahkan

kepada rakyat Tanah Melayu. pada peringkat kedua pihak British berjanji akan memberi

kemerdekaan pada 31 Ogos 1957.

Suruhanjaya Reid

Satu suruhanjaya berpelembagaan dibentuk untuk mengesyor dan menyusun Perlembagaan

Persekutuan Persekutuan. Suruhanjaya ini dibentuk pada Mac 1956. Anggotanya terdiridaripada :

a) Lord Reid (Hakim Inggeris)-Pengerusi

b) Sir Ivor Jennings (England)

c) Sir William Mckell (Bekas Gabenor Jeneral Australia)

d) Tuan B. Malik (Ketua Hakim Mahkamah Tinggi India)

e) Tuan Abd. Hamid (Pakistan)

Garis panduan penting untuk suruhanjaya ini:

a) Pembentukan kerajaan pusat yang kuat;

b) Kuasa autonomi negeri dalam bidang tertentu;

c) Kedudukan istimewa raja-raja Melayu;

d) Pelantikan seorang ketua negara berpelembagaan;

e) Pengekalan hak istimewa orang Melayu tapi tidak menafikan hak kaum lain; dan

f) Untuk mewujudkan satu rupa bangsa

Suruhanjaya ini menerima 131 memorandum daripada pelbagai pihak termasuk

daripada orang perseorangan, pertubuhan, parti siasah dan daripada raja-raja Melayu.

Memorandum Perikatan di anggap paling penting. Setelah mengadakan 81 kali perjumpaan

laporan disiapkan pada akhir tahun 1956. Pada umumnya rang undang-undang ini diterima

dengan sedikit pindaan dan diluluskan oleh Majlis Undangan Persekutuan pada bulan Julai

1957.


31/36


Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu Yang Merdeka

Perlembagaan ini lebih menyerupai perlembagaan British atau India. Perlembagaan ini bersifat

parlimen. Antara ciri-ciri penting perlembagaan:

a) Ketua Negara bukan politik dinamakan Yang di-Pertuan Agong;

b) Badan Perundangan terdiri daripada dua

07 - hns2013 - unit 4 penjajahan dan usaha menuntut kemerdek

Documents